Tài liệu Skkn một số biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành nghi thức đội trong trường tiểu học

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN CƯMGAR TRƯỜNG TIỂU HỌC LÊ LỢI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KĨ NĂNG THỰC HÀNH NGHI THỨC ĐỘI TRONG LIÊN ĐỘI LÊ LỢI” Họ và tên tác giả: Trần Thị Thùy Vân Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Lê Lợi Nhiệm vụ : Giáo viên – Tổng phụ trách Đội Quảng Phú, tháng 02 năm 2017 1 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh là tổ chức tập hợp giáo dục thiếu nhi trở thành con ngoan, trò giỏi, cháu ngoan Bác Hồ, công dân có ích trong tương lai và lấy 5 điều Bác Hồ dạy làm mục tiêu phấn đấu và rèn luyện. Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh được khẳng định là lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường, nó thể hiện sự lớn mạnh của Đội trong quá trình hoạt động, tạo cho Đội viên được giáo dục và tự giáo dục thông qua các hoạt động tập thể mà Đội tổ chức. Nghi thức Đội là một phương tiện giáo dục của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh. Với những quy định biểu hiện bằng ngôn ngữ, hình thức tượng trưng, thủ tục, nghi lễ và đội ngũ, nghi thức Đội góp phần mạnh mẽ vào việc xây dựng phương pháp giáo dục toàn diện, mang nét đặc trưng của Đội. Trong đó, nổi bật là giáo dục ý thức kỉ luật, tư thế, tác phong và tinh thần tập thể cho Đội viên, tạo ra vẻ đẹp tính nghiêm chỉnh và sự thống nhất của tổ chức Đội. Nghi thức Đội được tiến hành thường xuyên trong mọi hoạt động rèn luyện của Đội để tạo thành thói quen, nề nếp tốt cho Đội viên trong tổ chức Đội. Việc tiến hành giáo dục bằng Nghi thức Đội đòi hỏi phải có tính thuyết phục cao, tính nghiêm túc, chính xác và thống nhất. Có như vậy mới làm cho Nghi thức Đội trở thành nhu cầu thực sự của mỗi Đội viên và tập thể Đội. Các Đội viên khi tham gia các hoạt động tập trung như: chào cờ, sinh hoạt tập thể đầu tuần, thể dục giữa giờ, lễ kỉ niệm… mỗi Đội viên cần phải thực hiện đúng các động tác thực hành Nghi thức Đội. Đó là một vấn đề mà mỗi giáo viên tổng phụ trách, Anh chị phụ trách, Đội viên luôn quan tâm. Vấn đề đặt ra ở đây là phải rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội, đó là yếu tố quyết định đến sự thành công của việc thực hiện đúng, thành thạo Nghi thức Đội. Muốn thực hiện tốt các động tác về Nghi thức Đội, không thể không nghiên cứu kĩ về Nghi thức Đội và phương pháp tập luyện về Nghi thức Đội, đặc biệt là biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho Đội viên. Để tổ chức tốt việc này, giáo viên tổng phụ trách Đội cần có tài liệu cung cấp những kiến thức lí 2 thuyết về các động tác thực hành Nghi thức Đội, và có biện pháp cụ thể cho từng động tác. Điều đó một lần nữa khẳng định: Tổ chức Đội là một tổ chức không thể thiếu trong các trường THCS và Tiểu học. Nếu hướng dẫn các em thực hiện đúng theo Điều lệ Đội và thực hành đúng Nghi thức Đội thì sẽ góp phần giáo dục các em trở thành con ngoan trò giỏi, xứng đáng là chủ nhân tương lai của đất nước. Trải qua quá trình làm Tổng phụ trách Đội tại trường tiểu học Lê Lợi với vốn tích luỹ kinh nghiệm có được từ thực tiễn trong quá trình công tác, tập huấn, trong quá trình tìm hiểu tài liệu tôi nhận thấy rằng: Trong công tác Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, việc hướng dẫn thực hành Nghi thức Đội trong nhà trường nói chung và trường Tiểu học Lê Lợi nói riêng là rất quan trọng. Nên tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội trong Liên đội trường Tiểu học Lê Lợi” làm đề tài nghiên cứu, với mong muốn sẽ đưa ra các biện pháp, giải pháp để rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho Đội viên, góp phần nâng cao hoạt động Đội trong nhà trường, đặc biệt là kĩ năng thực hiện 7 yêu cầu Đội viên của các em đúng theo Nghi thức Đội. 1. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Mục tiêu: Đưa ra một số biện pháp rèn kĩ năng thực hành Nghi thức Đội, nhằm đẩy mạnh hoạt động Đội trong nhà trường và nâng cao kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho từng Đội viên. Nhiệm vụ của đề tài: Khảo sát thực trạng hoạt động Đội tại Liên đội. Nghiên cứu tầm quan trọng, sự cần thiết việc rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội trong nhà trường. Từ đó tìm ra các biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội trong nhà trường. 2. Đối tượng nghiên cứu 3 Kĩ năng thực hành Nghi thức Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh trong trường tiểu học Lê Lợi. 3. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu “Nghi thức và hướng dẫn thực hiện Nghi thức Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh” của Hội đồng Đội Trung ương. Tiến hành nghiên cứu về thực trạng thực hành Nghi thức Đội trong nhà trường năm học 2015 – 2016. 4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu lý thuyết. Phương pháp nghiên cứu khảo sát thực tiễn. Phương pháp thực nghiệm. Phương pháp phân tích, xử lý số liệu. II. PHẦN NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận Để thực hiện tốt 7 yêu cầu Đội viên và thực hành thành thạo các kĩ năng Nghi thức Đội, trước hết chúng ta phải hiểu “Khái niệm, ý nghĩa, vai trò của Nghi thức Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh”. Khái niệm về Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh. Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh là một phương tiện giáo dục của Đội. Đặc trưng của Nghi thức Đội là nó được thể hiện thông qua các biểu trưng, ngôn ngữ, lời nói và các nghi lễ, thủ tục để giáo dục Đội viên. Trong các nghi lễ, thủ tục hàng ngày và trong các ngày hoạt động quy mô, chính thức của Đội, nghi thức Đội được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc. Trong mọi hoạt động rèn luyện của Đội nghi thức tạo thành thói quen, nề nếp tốt cho đội viên trong tổ chức Đội. Góp phần khẳng định vai trò của tổ chức Đội trong sự nghiệp giáo dục. 4 Nghi thức Đội ngày càng hoàn thiện cùng với sự phát triển của tổ chức Đội phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của đất nước và đáp ứng những nhu cầu của Đội viên. Ý nghĩa, vai trò của nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh. Nghi thức Đội là một hoạt động giáo dục đặc trưng cho Đội TNTP Hồ Chí Minh. Thông qua hoạt động này, tổ chức Đội được củng cố, phát triển và khẳng định vị trí, vai trò của mình với xã hội. Nghi thức Đội nhằm giáo dục toàn diện cho các em Đội viên mà trước hết là giáo dục ý thức tổ chức kỉ luật, tinh thần trách nhiệm trước tập thể, tạo nên tình cảm gắn bó, đoàn kết, thương yêu giúp đỡ lẫn nhau để cùng tiến bộ. Hoạt động Nghi thức Đội giúp các em có thể lực cường tráng, khoẻ mạnh, nhanh nhẹn, tháo vát. Góp phần tạo nên vẻ đẹp cho người Đội viên, đẹp trong lời nói và đẹp trong hành động. Hoạt động nghi thức Đội tốt sẽ tạo thành thói quen, nề nếp tốt trong sinh hoạt hàng ngày cho tập thể và cá nhân đội viên như: trang phục đẹp, gọn gàng, sạch sẽ, ra vào lớp đúng giờ, trật tự, vệ sinh ngăn nắp… Để có được những Đội viên khoẻ mạnh, tháo vát nhanh nhẹn, gọn gàng, có ý thức tổ chức kỉ luật, có tinh thần trách nhiệm và biết đoàn kết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau. Vấn đề đặt ra ở đây là phải rèn kĩ năng. Kĩ năng là yếu tố quyết định đến sự thành công của việc thực hiện đúng, thành thạo Nghi thức Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh. 2. Thực trạng Được sự quan tâm sâu sắc của Phòng Giáo dục và Đào tạo, Hội đồng đội huyện đã hướng dẫn, chỉ đạo, cũng như sự quan tâm của các bậc phụ huynh học sinh, tạo điều kiện về vật chất, ủng hộ tinh thần giúp cho Liên đội hoạt động thông suốt và tăng thêm tinh thần trong việc học tập và hoạt động phong trào. Cơ sở vật chất phục vụ cho công tác Đội của nhà trường hiện nay tương đối đầy đủ. Nhà trường đã có trống, loa máy, sân bãi… đặc biệt Ban giám hiệu, các 5 thầy giáo, cô giáo chủ nhiệm (anh chị phụ trách Chi đội, lớp Nhi đồng) của trường đều nhiệt tình quan tâm đến các phong trào hoạt động Đội. Bản thân tôi là giáo viên tổng phụ trách tôi nhận thức đầy đủ về vai trò của mình và về chương trình rèn luyện Nghi thức Đội, thấy được việc dạy thực hành Nghi thức Đội là một nhiệm vụ hết sức khó khăn, mà mỗi giáo viên tổng phụ trách cần phải cố gắng nhiều mới làm được. Đối với học sinh hầu hết các em đều ngoan, có ý thức chấp hành kỉ luật. Có cố gắng trong luyện tập thực hành các động tác về Nghi thức Đội để đạt kết quả cao. Bản thân được Hội đồng đội huyện cử đi tham gia tập huấn về nghi thức – Nghi lễ đội sửa đổi năm 2015 do Hội đồng Đội Trung Ương tổ chức, nên kịp thời năm bắt và triển khai thực hiện kịp thời. Tuy nhiên, Học sinh các em còn e dè, nhút nhát, mất khá nhiều thời gian vào học các môn văn hóa. Chưa phát huy được tính tự quản, chưa chủ động tham gia các hoạt động của Đội. Rất nhiều em chưa thực hiện được các kĩ năng thực hành nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh, mặt khác thời lượng để luyện tập Nghi thức Đội thì có hạn, vì thế trong một vài buổi tập, giáo viên tổng phụ trách cũng không có đủ thời gian để quan tâm đến từng đội viên. Cơ sở vật chất còn nhiều thiếu thốn, không đủ phòng cho các lớp học cụ thể: các em học sinh vẫn học 1 buổi/ ngày dẫn đến các lớp đi học không tập trung nên việc sắp xếp một buổi sinh hoạt Đội cụ thể để các em được sinh hoạt và học Nghi thức Đội là khó khăn. - Một số anh chị phụ trách lớp chưa thực sự coi trọng về nghi thức – nghi lễ, còn xem nhẹ nên việc triển khai và tổ chức tập luyện thường xuyên cho các em chưa đạt kết quả tốt Song thực tế cho thấy để tổ chức Đội trong nhà trường hoạt động được như đúng yêu cầu của Điều lệ Đội TNTP Hồ Chí Minh đã đề ra là một vấn đề hết sức nan giải, đặc biệt là tổ chức các hoạt động Nghi thức Đội cho thiếu nhi trong 6 trường, phần lớn thời gian dành để cho các em học tập. Mỗi tuần chỉ có thể bố trí được 01 buổi để hoạt động Đội lồng ghép vào chương trình giáo dục ngoài giờ lên lớp nên chất lượng các buổi hoạt động chưa thật sự cao. Kĩ năng thực hành Nghi thức Đội đội viên còn sai nhiều đặc biệt là thực hành Nghi thức Đội sửa đổi. Phụ huynh của các em chưa nhận thức rõ về công tác Đội trong nhà trường đặc biệt là Nghi thức Đội trong nhà trường. Thời gian sinh hoạt Đội, rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội còn ít. Giáo viên tổng phụ trách cũng như giáo viên chủ nhiệm, vẫn còn áp dụng các biện pháp cũ chưa đưa ra được các biện pháp mới. Một số Đội viên chưa thực sự hiểu ý nghĩa, vai trò của việc rèn luyện và thực hành Nghi thức Đội, dẫn tới kĩ năng rèn luyện thực hành Nghi thức Đội của các em còn nhiều hạn chế dễ làm sai các động tác, ảnh hưởng tới toàn Liên đội khi thực hành Nghi thức Đội sẽ không đồng đều. Cụ thể dựa vào kết quả kiểm tra chuyên hiệu “Nghi thức Đội” của toàn Liên đội như sau: KẾT QUẢ Tổng số Đội viên 272 Đạt Chưa đạt SL % SL % 95 34.9% 177 65,1% Từ đó nhận thấy trong các đợt kiểm tra về chuyên hiệu “Nghi thức Đội” của các năm học trước chất lượng chưa được như mong muốn. Từ những vấn đề về thực trạng nêu ở trên ta dễ dàng nhận thấy rằng: việc thực hành đúng Nghi thức Đội rất quan trọng trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp, nhưng thực tế kĩ năng rèn luyện thực hành Nghi thức Đội của Đội viên chưa 7 tốt và việc tập luyện cho các em còn nhiều bất cập. Trước đây tôi đã áp dụng nhiều biện pháp để nâng cao kĩ năng rèn luyện Nghi thức Đội cho các em tại Liên đội, tuy nhiên kết quả đạt được chưa cao do các biện pháp chưa thực sự phù hợp với đối tượng, do khai thác, áp dụng biên pháp đó chưa triệt để như: Phương pháp hướng dẫn của giáo viên tổng phụ trách Đội: còn xem nhẹ kĩ năng thực hành các động tác cơ bản, chi tiết. Thường huớng dẫn sơ sài, làm mẫu quá nhanh các em quan sát không kịp sau đó chỉ cho các em làm 1 -2 lần rồi chuyển động tác khác. Khi các em thực hiện nhóm giáo viên không quán triệt các em nên các em lợi dụng làm việc riêng. Phương pháp nghiên cứu tài liệu: giáo viên cho các em nghiên cứu nhưng không kiểm tra, trao đổi với các em nên các em khó tiếp thu nội dung kiến thức. Biện pháp kiểm tra đánh giá: Còn ít tổ chức các đợt kiểm tra, hội thi Nghi thức Đội nên các em không có tinh thần phấn đấu. Từ những vấn đề trên tôi thấy cần phải đổi mới các phương pháp, cần có nhiều biện pháp, giải pháp mới phù hợp hơn, áp dụng triệt để hơn để nâng cao kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho các em, giúp các em nắm được ý nghĩa, vai trò của việc rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội để các em không ngừng tự rèn luyện bản thân mình từ đó góp phần vào xây dựng công tác Đội ngày càng vững mạnh. 3. Biện pháp - giải pháp 3.1. Mục tiêu của biện pháp, giải pháp Nhìn rõ được thực trạng về việc thực hành Nghi thức Đội của đội viên để phát huy những điểm mạnh, khắc phục và hạn chế những điểm yếu. Đồng thời đưa ra được những biện pháp, giải pháp phù hợp để nâng cao kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho đội viên. Biện pháp tuyên truyền, giáo dục: vì phụ huynh cũng như các em chưa hiểu rõ vai trò, ý nghĩa của việc thực hành nghi thức Đội trong trường học nên phụ huynh không tạo điều kiện cho các em rèn luyện, còn các em không hiểu rèn luyện nghi 8 thức Đội để làm gì làm cho các em không tự rèn luyện. Biện pháp tuyên truyền, giáo dục giúp phụ huynh cũng như các em hiểu rõ hơn vai trò, ý nghĩa của việc thực hành nghi thức Đội trong trường học lúc này phụ huynh sẽ tạo điều kiện cho các em, các em tự ý thức và tự mình rèn luyện nghi thức Đội. Biện pháp tìm hiểu nội dung ”Nghi thức và huớng dẫn thực hiện nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh” giúp các em hiểu và nắm nội dung lý thuyết nghi thức Đội. Biện pháp áp dụng công nghệ thông tin: tạo hứng thú cho các em khi nghiên cứu, các em ghi nhớ các động tác thực hành nghi thức Đội nhanh hơn, có thể tự rèn luyện không cần sự hướng dẫn của giáo viên. Biện pháp hướng dẫn thực hành nghi thức Đội của tổng phụ trách Đội: các em Đội viên được trực tiếp quan sát các động tác dưới sự phân tích cụ thể từng động tác một của giáo viên. Được giáo viên chỉnh sửa động tác sai, giúp các em thực hiện động tác chính xác, theo đúng trình tự. Biện pháp tập huấn: nâng cao kĩ năng thực hành nghi thức Đội cho Anh chị phụ trách, chỉ huy Đội. Chỉ huy Đội nắm vững khẩu lệnh, tác phong nhanh nhẹn, nhạy bén trong chỉ huy. Biện pháp kiểm tra đánh giá: giúp tổng phụ trách, anh chị phụ trách nắm được khả năng thực hành nghi thức Đội của các em. Các em được thực hành nghi thức Đội theo một trình tự. 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp * Biện pháp tuyên truyền, giáo dục Muốn các em tự giác tập luyện tôi đã tổ trức tuyên truyền, định hướng cho các em để các em hiểu được vai trò, ý nghĩa của việc thực hành nghi thức Đội trong trường học. Ví dụ như: Tổ chức cuộc thi tìm hiểu về ý nghĩa, vai trò việc thực hành nghi thức Đội trong trường học. 9 Tôi kết hợp với giáo viên chủ nhiệm triển khai tới phụ huynh các em, giúp phụ huynh nắm được tầm quan trọng của việc thực hành nghi thức Đội để phụ huynh tạo điều kiện cho các em, động viên các em rèn luyện. * Biện pháp tìm hiểu nội dung” Nghi thức và hướng dẫn thực hiện nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh”. (Nghi thức Đội sửa đổi ban hành ngày 10 tháng 8 năm 2015 của Hội Đồng Đội Trung ương) Giáo viên tổng phụ trách luôn tự tìm hiểu nội dung tài liệu, phải nắm vững các nội dung kiến thức về Nghi thức Đội. Yêu cầu các em Đội viên tự nghiên cứu nội dung Nghi thức Đội trong sổ tay Đội viên và trong tài liệu do giáo viên tổng phụ trách đưa cho. Nắm được nội dung 7 yêu cầu đối với Đội viên. Sau khi cho các em nghiên cứu thì giáo viên tổng phụ trách tiến hành kiểm tra kiến thức các em xem các em nắm được những gì, thiếu sót vấn đề gì để bổ sung. Giáo viên tổng phụ trách đưa ra các câu hỏi cho các em trả lời, mời em khác nhận xét, bổ sung câu trả lời rồi giáo viên tổng phụ trách mới giải đáp, bổ sung thêm sẽ giúp các em nhớ được nhiều và lâu hơn. * Biện pháp áp dụng công nghệ thông tin Hiện nay việc áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, giúp các em thích thú. Khi các em được học bằng máy chiếu tôi áp dụng vào hướng dẫn thực hành Nghi thức Đội các em cũng thấy thích hơn và có hiệu quả hơn. Bằng biện pháp này giúp các em nắm được nội dung của Nghi thức Đội, ghi nhớ các động tác nhanh hơn, các em có thể tự rèn kĩ năng thực hành Nghi thức Đội mà không cần nhiều sự hướng dẫn của giáo viên. Tôi sử dụng máy chiếu để chiếu cho các em xem Video về các nội dung kĩ năng thực hành Nghi thức đội như: cách tháo khăn, thắt khăn quàng đỏ, chào kiểu Đội viên, hô, đáp khẩu hiệu đội, ba bài trống của Đội, các động tác trong đội hình, đội ngũ... hay hướng dẫn các em biết tự mở máy tính, mở đĩa... để xem lại các nội dung thực hành Nghi thức Đội vào thời gian rãnh. 10 * Biện pháp hướng dẫn thực hành nghi thức Đội của Tổng phụ trách Đội Để có thể hướng dẫn cho đội viên thực hành tốt Nghi thức – Nghi lễ Đội, thì người giáo viên - Tổng phụ trách Đội phải có kiến thức, kỹ năng thực hành nghi thức – Nghi lễ Đội. Thường xuyên tham gia các buổi tập huấn do các cấp triển khai, rèn luyện trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, trình độ sư phạm, khả năng truyền đạt để truyền tải lượng kiến thức đến các em đội viên chính xác nhất. + Khi tham gia tập luyện giáo viên – Tổng phụ trách và đội viên cần phải thực hiện nghiêm túc về trang phục, phải đảm bảo đúng yêu cầu trang phục của đội nghi thức. + Đội viên phải nhớ được 7 yêu cầu đối với đội viên và lần lượt thực hiện các yêu cầu đó: - Thuộc và hát đúng Quốc ca, Đội ca - Thắt khăn, tháo khăn quàng đỏ. - Chào kiểu đội viên. - Các động tác cầm cờ, giương cờ, vác cờ, kéo cờ. - Hô đáp khẩu hiệu Đội. - Các động tác cá nhân tại chỗ và di động - Biết 3 bài trống quy định. + Khi hướng dẫn cần hướng dẫn các động tác từ dễ đến khó, quan sát để kịp thời chỉnh sửa cho đội viên + Giáo viên tổng phụ trách sử dụng phương pháp thuyết trình kết hợp trực quan: Để hướng dẫn chính xác , cụ thể thì giáo viên tổng phụ trách cần phải năm rõ được các động tác. Phối hợp vừa giới thiệu động tác vừa thực hành ( Lưu ý giới thiệu rõ ràng, ngắn gọn, xúc tích, không rườm ra khó hiểu. Động tác dứt khoác.) Đối với một số động tác khó có thể làm đi làm lại nhiều để các em hiểu rõ hơn. 11 + Đội viên sau khi quan sát dưới sự hướng dẫn của Tổng phụ trách hoặc chi đội mẫu sẽ lần lượt thực hiện các động tác. Giáo viên – Tổng phụ trách sẽ theo dõi và sửa sai kịp thời + Có thể gọi một số em đội viên đại diện lên thực hiện mẫu và những em còn lại quan sát và nhận xét, tìm ra những lỗi mà các bạn còn mắc phải để tự chỉnh sửa cho bạn và cho bản thân. + Chia nhóm để các em thực hiện. + Giáo viên hướng dẫn, theo dõi các em thực hiện. Chú ý: Khi hướng dẫn động tác nào thì phải hướng dẫn kĩ và cho học sinh tập luyện nhiều lần cho tới khi các em ghi nhớ và thực hiện tốt động tác rồi mới chuyển sang động tác mới, tránh trường hợp các em chưa nhớ kĩ động tác này đã phải nhớ động tác khác làm cho việc thực hiện các động tác dễ bị sai. Ví dụ : Hướng dẫn các em “Thắt khăn, tháo khăn quàng đỏ”. Trước hết giáo viên tổng phụ trách phải nói cho học sinh hiểu rằng: Khăn quàng đỏ là một phần cờ Tổ quốc, màu đỏ tượng trưng cho lý tưởng cách mạng. Đeo khăn quàng đỏ, Đội viên Đội TNTP Hồ Chí Minh tự hào về Tổ quốc, về Đảng Cộng sản Việt Nam, về Bác Hồ vĩ đại, về nhân dân Việt Nam anh hùng và nguyện phấn đấu để trở thành đoàn viên Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Rồi giáo viên tổng phụ trách mới hướng dẫn cụ thể từng động tác “Thắt khăn, tháo khăn quàng đỏ”. + Tay phải cầm một phần ba chiều dài của khăn. + Dùng hai tay dựng cổ áo. + Tay trái vuốt nhẹ chiều dài mép khăn, cầm một phần hai phần dải khăn còn lại. + Gấp xếp đổi chiều cạnh đáy khăn, để phần chiều cao khăn còn khoảng 15cm. + Đặt khăn vào cổ áo, so hai đầu khăn bằng nhau. 12 + Đặt dải khăn bên trái lên trên dải khăn bên phải, vòng đuôi khăn bên trái vào trong, đưa lên kéo ra phía ngoài tạo thành nút thứ nhất với dải khăn bên phải (vị trí nút khăn tương đương với khuy áo thứ hai từ trên xuống). + Lấy dải khăn bên trái vòng xuống phía dưới dải khăn bên phải theo chiều từ trái sang phải và buộc tiếp thành nút thứ hai với dải khăn bên phải. + Chỉnh cho hai dải khăn xòe ra, sửa nút khăn vuông vắn, bẻ cổ áo xuống. Giáo viên tổng phụ trách cho học sinh thực hiện động tác thắt khăn xong rồi tiếp tục hướng dẫn động tác tháo khăn. + Tháo khăn quàng đỏ: tay trái cầm nút khăn, tay phải cầm dải khăn phải phía trên nút, rút khăn ra. Giáo viên tổng phụ trách chia nhóm để các em thực hiện theo nhóm. Lưu ý: Khi thực hành Nghi thức Đội, nếu sau động tác tháo khăn quàng đỏ là động tác thắt khăn quàng đỏ thì đội viên khi rút khăn ra, dùng tay phải giữ nguyên dải khăn đưa về phía trước hơi chếch về bên phải so với thân người, cánh tay phải song song với mặt đất. Giáo viên tổng phụ trách cho học sinh thực hiện động tác tháo khăn, sau đó yêu cầu học sinh thực hiện từng động tác một. Giáo viên theo dõi quan sát và sửa sai cho các em. Khi các em thực hiện hai động tác tương đối tốt thì cho các em thực hiện kết hợp hai động tác theo khẩu lệnh (Giáo viên trực tiếp hô khẩu lệnh). * Biện pháp tập huấn Tại trường tôi đã tổ chức tập huấn cho anh chị phụ trách các chi đội về kĩ năng thực hành Nghi thức đội, giúp các anh chị phụ trách nắm vững 7 nội dung yêu cầu đối với đội viên, thực hiện thành thạo các động tác để anh chị phụ trách trực tiếp có thể hướng dẫn hay cho các em ôn tập hoặc áp dụng vào các buổi sinh hoạt của chi đội. Tập huấn cho cán bộ chỉ huy Đội. 13 Người chỉ huy Đội là những Đội viên nắm vững các khẩu lệnh hô, thực hiện thành thạo các động tác về Nghi thức Đội (các động tác về đội hình, đội ngũ và các động tác chỉ định đội hình). Người Chỉ huy Đội có trang phục gọn gàng đúng quy định, tư thế nhanh nhẹn, nghiêm túc, chuẩn xác, khẩu lệnh hô to rõ, phải có dự lệnh, động lệnh, biết chọn địa hình, xác định phương hướng, vị trí tập hợp đội hình... Tôi cùng phối hợp với Giáo viên chủ nhiệm lựa chọn đội ngũ cán bộ chỉ huy Đội xây dựng thành câu lạc bộ Chỉ huy Đội, số lượng mỗi Chi đội 3 – 5 em để tập huấn cho các em. Tôi đã tiến hành tập các động tác cho người chỉ huy Đội theo trình tự: + Tập hô các khẩu lệnh : khi hô to, rõ để các đơn vị đều nghe thấy. Chỉ huy phải kiểm tra hiệu quả của khẩu lệnh. Khi đội viên chưa thực hiện xong, chưa chuyển sang khẩu lệnh khác. + Tập chọn địa hình: chọn nơi rộng để tập hợp đội hình và phải phù hợp với những hoạt động đã dự định, tránh nơi có vật trở ngại hay lầy lội. + Tập xác định phương hướng: cần tránh nắng chiếu vào mặt, tránh hướng gió, tránh ô nhiễm môi trường, tránh hướng có hoạt động ồn ào. + Tập chọn vị trí, tư thế chỉ huy khi tập hợp: khi tập hợp chỉ huy đứng ở điểm chuẩn, tư thế nghiêm để các đơn vị lấy làm chuẩn, không được xê dịch vị trí. + Tập các động tác chỉ định đội hình: hàng dọc, hàng ngang, chữ U, vòng tròn. * Biện pháp kiểm tra, đánh giá Chỉ đạo anh chị phụ trách thường xuyên kiểm tra và nhận xét các em về việc rèn luyện thực hành nghi thức Đội tại Chi đội. Tôi tiến hành triển khai chuyên hiệu “Nghi thức Đội” thông qua “Ngày hội công nhận rèn luyện chuyên hiệu”. Đây là một trong những kế hoạch hoạt động thường niên do Hội đồng Đội phát động và triển khai. Ngoài ra thông qua các buổi 14 sinh hoạt Đội, được tổ chức định kỳ và các buổi thứ 4 hàng tuần, với những nội dung sinh hoạt phong phú, đa dạng về công tác Đội, kỹ năng thực hành nghi thức, nghi lễ, múa hát tập thể, sinh hoạt Sao nhi đồng….để các em rèn luyện rồi tiến hành kiểm tra. Tổ chức hội thi “ Nghi thức Đội” thi theo Chi đội tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích, các em vừa được giao lưu, học tập và thực hành tập luyện nghi thức nhiều hơn. Từ đó nắm được tầm quan trọng của việc thực hiện 7 yêu cầu đối với đội viên * Biện pháp khác Tại Liên đội tôi đưa ra quy định: Vào lúc xếp hàng vào lớp, lớp trưởng, chi đội trưởng (chỉ huy đội) cho các bạn thực hiện các động tác nghi thức Đội, mỗi buổi chỉ cần thực hiện 1-2 động tác. Ví dụ: Sáng thứ 2 thực hiện động tác “Chào”, Chiều cho thực hiện động tác “Quay phải, trái, quay đằng sau”. Sáng thứ 3 cho thực hiện động tác “Sang phải, trái, tiến lùi”, Chiều cho thực hiện động tác “tháo khăn, thắt khăn quàng đỏ”…dưới sự theo dõi, giám sát của Tổng phụ trách, Giáo viên chủ nhiệm và ban chỉ huy Liên đội. Bằng cách làm này các em sẽ nhớ và thực hiện tốt hơn kĩ năng Nghi thức Đội. 3.3. Điều kiện thực hiện các biệp pháp, giải pháp Để thực hiện có hiệu quả các biện pháp, giải pháp trên trước hết cần có sự quan tâm chi đạo của lãnh đạo nhà trường, quan tâm của phụ huynh học sinh tạo điều kiện cả về tinh thần lẫn vật chất để Liên đội hoạt động. Giáo viên tổng phụ trách nắm vững chuyên môn nghiệp vụ, biết sử dụng, kết hợp các phương pháp cho phù hợp, phải yêu nghề, mến trẻ có khả năng tiếp cận thiếu nhi, thích làm việc với thiếu nhi... khi làm việc với các em luôn giữ thái độ hoà nhã, vui vẻ nhưng dứt khoát. Anh chị phụ trách nắm vững kĩ năng thực hành Nghi thức Đội, không được xem nhẹ các hoạt động của Đội, kết hợp nhịp nhàng với giáo viên tổng phụ trách trong mọi hoạt động của Đội và luôn chú trọng việc hướng dẫn kĩ năng Nghi thức Đội cho các em. 15 Ban chỉ huy Liên đội và Chỉ huy Đội phải có thái độ đúng đắn, luôn đi đầu trong mọi hoạt động, có kĩ năng thực hành Nghi thức Đội tốt. Đội viên khi thực hiện luôn nghiêm túc, chú ý lắng nghe người chỉ huy. 3.4. Mối quan hệ giữa các biệp pháp, giải pháp Các biện pháp nêu trên có mối quan hệ chặt chẽ với nhau hỗ trợ lẫn nhau. Các biện pháp sau hỗ trợ cho biện pháp trước. Biện pháp tuyên truyền đóng vai trò quan trọng làm tiền đề cho các biện pháp vì muốn học sinh thực hiện tốt nghi thức Đội và có ý thức tự rèn luyện nghi thức Đội, trước hết phải tạo cảm hứng cho các em, giáo dục các em để các em hiểu được ý nghĩa, tầm quan trọng của việc thực hành rèn luyện nghi thức đội. Khi các em đã hiểu và nắm được các em sẽ ý thức hơn, có thái độ nghiêm túc hơn trong khi thực hành nghi thức Đội từ đó ta áp dụng các biện pháp khác các em sẽ không nhàm chán mà chịu khó hợp tác, rèn luyện tốt hơn và sẽ có hiệu quả cao hơn. Tiếp theo ta áp dụng biện pháp ”nghiên cứu tài liệu” và ”áp dụng công nghệ thông tin” để các em nắm nội dung lý thuyết, có hình thành các động tác qua quan sát bài mẫu trên máy. Lúc này giáo viên tổng phụ trách hướng dẫn cho các em sẽ dễ dàng hơn, các em ghi nhớ nhanh hơn. Biện pháp ”nghiên cứu tài liệu” và ”áp dụng công nghệ thông tin” tùy theo điều kiện ta có thể áp dụng thường xuyên để các em hiểu sâu hơn nội dung nghi thức Đội. Biện pháp kiểm tra đánh giá cũng nên thực hiện thường xuyên, biện pháp này giáo viên tổng phụ trách sẽ có cái nhìn tổng quát hơn về việc thực hành nghi thức của các em. Các em sẽ hiểu hơn ý nghĩa, vai trò của Nghi thức Đội đối với công tác Đội đồng thời các em được thực hiện cả 7 yêu cầu Đội viên theo một hệ thống. 3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu. Qua khảo nghiệm cho thấy hoạt động Đội được cải thiện có kết quả tốt hơn. Giáo viên tổng phụ trách nắm vững hơn chuyên môn nghiệp vụ. Anh chị phụ trách có kĩ năng thực hành Nghi thưc Đội tốt. Đội viên biết tự ý thức, tự rèn kĩ năng thực hành Nghi thức Đội. 4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu. 16 Nhờ sự vận dụng những biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành nghi thức Đội ở trên mà kết quả thực hiện các hoạt động Đội đạt được như sau: Khi học tập cũng như khi thực hiện Đội viên có thái độ đúng đắn, nghiêm túc hơn và biết kiên trì rèn luyện, trang phục cá nhân gọn gàng, tác phong có nhiều thay đổi. Đặc biệt nâng cao được sự hiểu biết của các em về công tác đội, kĩ năng thực hành nghi thức Đội tốt hơn. Hoạt động tập thể dục, múa hát giữa giờ ra chơi: 100% đội viên, nhi đồng biết tập hợp đội hình hàng dọc, hàng ngang, vòng tròn nhanh, khoảng cách đều và đúng quy định. Giúp cho việc tập trung đội hình các buổi chào cờ đầu tuần, tập thể dục, múa hát tập thể đảm bảo thời gian, đội hình đều và đẹp. 100% đội viên hát đúng Quốc ca, Đội ca và thực hiện tốt các động tác về Nghi thức Đội trong nghi lễ chào cờ đầu tuần. Đội trống, đội cờ và người chỉ huy thực hành thành thạo các động tác về Nghi thức Đội. Trong các buổi lễ lớn, ngày kỉ niệm được tổ chức đúng theo nghi thức, nghi lễ Đội, kiểm tra chuyên hiệu ”Nghi thức Đội” kết quả thu được như mong muốn. Trước khi áp dụng các biện pháp, giải pháp trên kết quả thực hành nghi thức Đội như sau. KẾT QUẢ Tổng số Đội viên 272 Đạt Chưa đạt SL % SL % 95 34.9% 177 65,1% Sau khi áp dụng các biện pháp, giải pháp kết quả thực hành nghi thức Đội có như sau: 17 KẾT QUẢ Tổng số Đội viên 272 Đạt Chưa đạt SL % SL % 252 92.6% 20 7,4% Qua kết quả của đợt kiểm tra ở bảng trên, ta thấy việc Đội viên thực hành kĩ năng Nghi thức Đội có kết quả tốt hơn. Cụ thể đạt 252 em chiếm 92.6% , Chưa đạt 20 em chiếm 7,4% . III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận: Sáng kiến kinh nghiệm về “Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội trong Liên đội trường Tiểu học Lê Lợi” là một cố gắng của bản thân tôi thể hiện sự đổi mới về phương pháp tổ chức hoạt động Đội trong nhà trường. Việc tiến hành giáo dục bằng Nghi thức Đội đòi hỏi phải có tính thuyết phục cao, tính nghiêm túc, tính chính xác và thống nhất. Có như vậy mới làm cho Nghi thức Đội trở thành nhu cầu thực sự của mỗi Đội viên, Nhi đồng và tập thể Đội. Sáng kiến này tôi muốn đi sâu phân tích các biện pháp rèn kĩ năng thực hành Nghi thức Đội để làm cơ sở lí luận cho việc vận dụng các biện pháp làm nâng cao kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho học sinh. Từ việc tìm hiểu những yêu cầu về nội dung thực hành Nghi thức Đội cần có của học sinh và từ thực tiễn làm công tác Tổng phụ trách Đội, tôi đã đưa ra một số biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội. Sau khi áp dụng các biện pháp, giải pháp đó tại Trường Tiểu học Lê Lợi tôi thấy mọi hoạt động Đội trong 18 nhà trường đạt kết quả như mong muốn và đã nâng cao được kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho từng Đội viên. Để rèn luyện được kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho từng Đội viên, hay nâng cao công tác Đội trong nhà trường, tôi nhận thấy cần phải có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các ban ngành, đoàn thể, giữa giáo viên tổng phụ trách với giáo viên chủ nhiệm, với phụ huynh học sinh, đặc biệt tổng phụ trách luôn vui vẻ, hoà nhã nhưng dứt khoát khi làm việc với các em. Từ những biện pháp, giải pháp trên tôi tiếp tục nghiên cứu tìm ra những biện pháp, giải pháp để kĩ năng thực hành Nghi thức Đội trong trường có kết quả cao hơn. Và mong muốn những biện pháp, giải pháp trên áp dụng được cho các trường khó khăn, có học sinh là dân tôc thiểu số. 2. Kiến nghị: Qua thời gian làm giáo viên kiêm tổng phụ trách Đội tại trường Tiểu học Lê Lợi, bản thân tôi đã hiểu được ý nghĩa và tầm quan trọng của nghi thức Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh đồng thời biết rằng tổ chức Đội là tổ chức Giáo dục không thể thiếu được trong các nhà trường. Vì vậy tôi xin được đưa ra một số kiến nghị như sau: Tạo điều kiện để giáo viên tổng phụ trách Đội có thêm quỹ thời gian để nghiên cứu thêm tài liệu Đội, các trò chơi tập thể, thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn để giáo viên - tổng phụ trách có thể giao lưu học hỏi, nắm bắt kịp thời nghi thức- nghi lễ, kỹ năng nghiệp vụ Trong quá trình thực hiện sáng kiến này, mặc dù đã cố gắng song không tránh khỏi thiếu sót. Mong quý cấp lãnh đạo, các giáo viên chủ nhiệm và các bạn đồng nghiệp cùng góp ý để tôi hoàn thiện sáng kiến này. Tôi hy vọng rằng, sáng kiến này sẽ góp phần không nhỏ vào việc tổ chức các hoạt động Đội nói chung và rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội nói riêng. Đồng thời nó có thể là tài liệu tham khảo bổ ích cho các giáo viên tổng phụ trách Đội trong quá trình tổ chức hoạt động Đội. 19 Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân trong công tác Đội. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp và các cấp lãnh đạo để bản sáng kiến kinh nghiệm được đầy đủ và hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! NGƯỜI VIẾT Trần Thị Thùy Vân 20