Tài liệu Skkn một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5 6

Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana MỤC LỤC NỘI DUNG MỤC Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU SỐ TRANG 2 I Đặt vấn đề 2 1 Lý do chọn đề tài 2 2 Đối tượng nghiên cứu 3 3 Phạm vi nghiên cứu 3 II Mục đích nghiên cứu 4 Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 4 I Cơ sở lí luận của vấn đề 4 II Thực trạng vấn đề 5 1 Thuận lợi 5 2 Khó khăn 5 III Các giải pháp đã tiền hành để giải quyết vấn đề 7 IV Tính mới của giải pháp 13 V Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm 15 Phần thứ ba: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 16 I Kết luận 16 II Kiến nghị 17 Tài liệu tham khảo 18 Người thực hiện: Lê Thị Thư 0 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MÔN LÀM QUEN VĂN HỌC CHO TRẺ 5-6 TUỔI TẠI LỚP LÁ 1 TRƯỜNG MẦM NON KRÔNG ANA Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU I. Đặt vấn đề. 1. Lý do chọn đề tài 1.1 Lý do lý luận Văn học là “món ăn” tinh thần dường như không thể thiếu đối với trẻ thơ. Với những nội dung lý thú những hình tượng nghệ thuật trong sáng, sinh động, có sức lôi cuốn mạnh mẽ, các tác phẩm văn học thực sự mang lại niềm vui thích cho trẻ, đồng thời có tác dụng giáo dục lớn lao, bởi vậy đã từ lâu người ta xem tác phẩm văn học là một trong những phương tiện đễ giáo dục trẻ một cách toàn diện, đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về thế giới xung quanh. Văn học không chỉ góp phần bồi dưỡng tâm hồn, nâng cao năng lực cảm thụ cái đẹp, mà còn giúp cho trẻ phát triển trí tuệ, mở rộng sự hiểu biết và hướng tới một lối sống giàu lòng nhân ái. Văn học không đem lại những kiến thức cụ thể, chính xác như các môn khoa học khác, mà trái lại nó đem lại sự hiểu biết về thế giới xung quanh thông qua các hình tượng nghệ thuật được xây dựng bằng ngôn ngữ văn chương, chau chuốt tinh tế và hàm súc. Thông qua ngôn từ nghệ thuật đó, trẻ cảm nhận được vẽ đẹp của ngôn ngữ dân tộc đó, vẻ đẹp thiên nhiên vạn vật, vẻ đẹp cuả xã hội con người, biểu tượng về cuộc sống xung quanh, giáo dục cho trẻ tình yêu thiên nhiên, yêu đất nước, yêu con người, phát triển khả năng tưởng tượng, tư duy trí nhớ, từ đó chắp cánh cho những ước mơ, sáng tạo bay cao bay xa. Văn học nuôi dưỡng và phát triển ở trẻ trí tưởng tượng, sáng tạo nghệ thuật. Vì vậy việc đem văn học đến với trẻ là một việc rất quan trọng và cần thiết. Tuy nhiên đưa tác phẩm văn học đến với trẻ như thế nào? Đó là điều mà giáo viên mầm non phải có suy nghĩ sáng tạo, lựa chọn tác phẩm hay phù hợp với lứa tuổi, có ý nghĩa giáo dục nhằm giúp trẻ phát triển tốt khả năng cảm thụ tác phẩm văn học. Tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là một nhiệm vụ quan trọng ở trường mầm non, đó là sự dẫn dắt mở cửa cho trẻ ngay từ những bước chập chững đầu tiên giúp trẻ củng cố những biểu tượng về cuộc sống xã hội xung quanh, từng bước cung cấp khái niệm mới mở rộng kinh nghiệm sống cho trẻ, giúp trẻ phát triển về ngôn ngữ, sự nhạy cảm thẩm mĩ, năng lực cảm thụ văn học những tố chất ban đầu của năng khiếu nghệ thuật. Tổ chức cho trẻ hoạt động nghệ thuật, cảm thụ tác phẩm văn học, tái tạo và một phần sáng tạo tác phẩm văn học giúp trẻ rèn luyện khả năng thực hành, trải nghiệm nghệ thuật, và góp phần phát triển toàn diện ở trẻ về cảm xúc, tình cảm, đạo đức, ý chí, nhất là phát triển ngôn ngữ nói mạch lạc. Người thực hiện: Lê Thị Thư 1 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana Đối với môn học này, như chúng ta đã biết rất đa dạng và phong phú, về nội dung có tầm quan trọng cho trẻ phát triển, tạo tiền đề cho việc học tập là hoạt động chính ở trường phổ thông sau này. Muốn làm tốt việc này trước hết đòi hỏi người giáo viên phải có tâm huyết với nghề, say sưa suy nghĩ tìm tòi, sáng tạo hướng dẫn trẻ tham gia vào các hoạt động một cách khoa học để bước đầu nắm bắt và hình thành những kỹ năng sống, giúp trẻ sác lập thái độ và hành vi đúng đắn đối với các hiện tượng của đời sống. Ngoài ra trong môn học này người giáo viên cần tổ chức cho trẻ tự hoạt động trên mọi lĩnh vực, cần đầu tư thời gian, công sức và đặc biệt là cần có một giọng đọc, giọng kể truyền cảm thể hiện được tính cách của nhân vật, có như vậy trẻ mới chú ý và tích cực tham gia vào hoạt động tốt hơn. 1.2 Lý do thực tiễn Trong quá trình giảng dạy, tôi đã nhận thấy trẻ ở lứa tuổi mầm non tư duy của trẻ thường gắn liền với yếu tố chủ quan, đầy màu sắc xúc cảm, sự kiềm chế các phản ứng của bản thân trẻ chưa cao, kinh nghiệm của trẻ còn hạn chế, đặc biệt trẻ rất giàu tưởng tượng và thường dùng tưởng tượng để nhận thức. Ngôn ngữ phát triển rất nhanh về số lượng cũng như chất lượng, hầu hết các loại từ đã xuất hiện trong vốn từ của trẻ. Trẻ em tuổi mầm non đã sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạt hằng ngày. Tuổi mẫu giáo là thời kỳ bộc lộ nhạy cảm cao nhất đối với các hiện tượng ngôn ngữ khiến cho sự phát triển ngôn ngữ của trẻ đạt tốc độ khá nhanh. Trẻ mẫu giáo biết sử dụng ngữ điệu một cách phù hợp với nội dung giao tiếp hay nội dung câu chuyện mà trẻ tự kể. Nhưng trong thực tế hoạt động làm quen văn học giáo viên vẫn chưa khai thác triệt để ý nghĩa giáo dục của từng tác phẩm đến với trẻ mầm non. Chưa chú ý đến vẻ đẹp nội dung cũng như hình thức của tác phẩm văn học trong quá trình dạy. Giáo viên vẫn còn thiếu sự nhạy cảm và linh hoạt trong việc sử dụng biện pháp và thủ thuật. Đặc biệt hơn nữa giáo viên còn chưa chú tâm đến việc lựa chọn một tác phẩm văn học thích hợp cho trẻ. Các câu hỏi đàm thoại còn dài dòng, trùng lặp, không xoáy vào chủ đề tư tưởng của tác phẩm, chưa phân tích và cảm thụ đúng tác phẩm văn học, tổ chức còn rập khuôn, chưa sáng tạo. Do vậy tổ chức hoạt động này vẫn chưa đạt kết quả cao. Để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc, trí nhớ và hoạt động nghệ thuật tự tin, sáng tạo. Cần trang bị cho trẻ mốt số kiến thức cơ bản để trẻ bước vào lớp lá một cách tốt nhất. Vậy tổ chức trên tiết học lồng ghép mọi lúc mọi nơi như thế nào để trẻ lĩnh hội các kiến thức và kỹ năng sống một cách đơn giản nhất nhưng hiệu quả nhất. Với những lý do trên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen Văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường Mầm non Krông Ana” để dạy trẻ đạt hiệu quả cao nhất. 2. Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường Mầm non Krông Ana. Người thực hiện: Lê Thị Thư 2 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana 3. Phạm vi nghiên cứu: Trẻ 5- 6 tuổi tại lớp Lá 1 trường Mầm non Krông Ana. Về thời gian: Từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 4 năm 2019. II. Mục đích, nghiên cứu Trong chương trình giáo dục mầm non đã có nội dung “ Dạy trẻ mẫu giáo làm quen với văn học”. Bản thân tôi đã ý thức được việc dạy trẻ 5-6 tuổi làm quen văn học và đã có những biện pháp dạy trẻ. Tuy nhiên các biện pháp dạy trẻ còn đơn điệu, việc tiếp thu của trẻ còn hạn chế. Từ những hận chế đó xuất hiện mâu thuẫn giữa yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục cho trẻ mầm non với thực tiễn ở trường mầm non. Để giải quyết mâu thuẫn trên tôi mạnh dạn chọn và nghiên cứu một số biện pháp nâng cao chất lượng môn làm quen văn học. Nhằm nâng cao hiểu biết của mình về môn làm quen văn học . Qua đó, tôi có một số ý kiến đóng góp nhằm nâng cao chất lượng giờ làm quen văn học, giúp trẻ thích học, cảm nhận tốt tác phẩm văn học, dễ nhớ, dễ thuộc, hiểu và thể hiện được những tác phẩm văn học một cách hiệu quả nhất, khắc phục phần lớn những khó khăn chung đồng thời phát huy được tính tích cực sáng tạo của trẻ. Trẻ mạnh dạn, tự tin khi giao tiếp, tò mò, hứng thú, thích khám phá những điều mới lạ, tích cực tham gia vào các hoạt động. Mở rộng vốn từ, phát triển khả năng diễn đạt rõ ràng, mạch lạc. Nâng cao nhận thức của trẻ về môn làm quen văn học. Hình thành ở trẻ kĩ năng sống cũng như phạm vi chuẩn mực đạo đức xã hội tại trường mầm non Krông Ana. Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lý luận của vấn đề Tác phẩm Văn học là giúp trẻ nhận biết các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái, tình huống và nhân vật; giữa lời kể, lời thuật và ngôn ngữ giữa các nhân vật; giữa không khí, âm sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động văn học. Trẻ ở tuổi mầm non thật đáng yêu, tâm hồn trẻ thơ ngây. Thông qua hoạt động dạy và học dưới hình thức như tạo hình, hoạt động với đồ vật, khám phá khoa học… sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ, óc sáng tạo, nhân cách con người. Nhưng “ Làm quen văn học” là một hoạt động không thể thiếu được đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non, vì thông qua các hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học là loại hình nghệ thuật, đặc sắc, không thể thiếu được trong đời sống con người. Đó cũng là cánh cửa để trẻ phát triển tình cảm xã hội tốt hơn và mở ra chân trời nhận thức cho trẻ. Qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước, lòng kính trọng yêu quý người thân như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em. Qua hoạt động này trẻ làm tái tạo lại những tình tiết của tác phẩm một cách hồn nhiên phù hợp với nội dung qua Người thực hiện: Lê Thị Thư 3 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana sự hiểu biết, trí tưởng tượng của trẻ, đồng thời trẻ đọc thuộc thơ, kể lại chuyện một cách tốt nhất. Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tôi căn cứ vào thông tư 28/2016/TTBGDĐT ngày 30/12/2016 của Bộ trưởng Bộ GDĐT sửa đổi, bổ sung một số nội dung của chương trình giáo dục mầm non. Căn cứ vào nhiệm vụ thực hiện năm học và bám sát kế hoạch nhà trường và tổ chuyên môn đề ra, từ đó bản thân lên kế hoạch làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ phù hợp với từng chủ đề, độ tuổi và tình hình của lớp. Chính vì thế để đạt được mục đích của môn học Làm quen với văn học bản thân tôi đã nghiên cứu suy nghĩ, tìm ra một số biện pháp để giảng dạy tốt môn Làm quen văn học. II. Thực trạng vấn đề - Đối với đề tài này, qua thực trạng tổ chức hoạt động cho trẻ, tình hình của trường, lớp có những thuận lợi và khó khăn sau: 1. Thuận lợi: Trường Mầm non Krông Ana là một trường trọng điểm thuộc địa bàn thị trấn Buôn Trấp. Đặc biệt là sự quan tâm của lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo, nhà trường đã tạo điều kiện bố trí 2 giáo viên/ lớp. Đồ dùng đồ chơi trang thiết bị phục vụ cho môn học đáp ứng tương đối đầy đủ với chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay. Ban giám hiệu quan tâm tạo điều kiện giúp bản thân học hỏi, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao năng lực chuyên môn. Giáo viên được đào tạo cơ bản đạt chuẩn về trình độ chuyên môn, nhiệt tình trong công tác. Trẻ đến trường cùng một lứa tuổi, trẻ đi học chuyên cần, chính vì thế đã có nhiều thuận lợi trong công tác dạy và học Được sự tín nhiệm của cha mẹ học sinh 2. Khó khăn: Trường mầm non Krông Ana cơ sở vật chất phòng học còn chật hẹp do được tiếp nhận từ trường Tiểu học chuyển sang nên không đúng quy cách với trường lớp mầm non, chính vì thế không gian cũng như tạo môi trường hoạt động không thoải mái cho trẻ. Giáo viên giảng dạy kinh nghiệm chưa cao, chưa linh hoạt sáng tạo, sự sưu tầm các tác phẩm văn học chưa phong phú. Khả năng cảm nhận cũng như đọc kể có phần hạn chế, chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động đóng kịch cho trẻ, nếu có thì chủ yếu là trong tiết học, còn trong các giờ chơi, các buổi sinh hoạt thì hầu như còn rất ít,chưa thực sự đầu tư vào công tác giáo dục trẻ và áp dụng công nghệ thông tin vào trong các tiết dạy còn hạn chế Một số trẻ chưa đi học ở các lớp dưới nên khi tiếp thu và giao tiếp với bạn bè còn nhút nhát, chưa quen với các hoạt động ở lớp và khả năng của các cháu Người thực hiện: Lê Thị Thư 4 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana còn hạn chế so với các bạn đã được học ở lớp dưới. Chính vì thế khả năng để thể hiện một tác phẩm văn học của các cháu không đồng đều. Một số trẻ chưa mạnh dạn còn nhút nhát trong giờ học. Khả năng chú ý của trẻ còn hạn chế, không đồng đều. Vẫn còn có một số cha mẹ học sinh chưa thực sự quan tâm đến việc học và các hoạt động của con em mình ở trường lớp, chưa thực sự quan tâm đến ngành học mầm non. Hầu hết khi biểu diễn các tác phẩm văn học còn thiếu các yếu tố phụ trợ như: Âm thanh, cảnh trí, trang phục… làm cho hoạt động đóng kịch, biểu diễn không thu hút được sự chú ý của trẻ. Khả năng cảm nhận của giáo viên về các tác phẩm văn học còn hạn chế về giọng đọc như dùng tiếng địa phương và cách thể hiện các tác phẩm chưa tạo được sự kịch tính, đôi lúc lời thoại còn dài dòng khó hiểu, chưa phân tích và cảm thụ đúng tác phẩm văn học và cách thể hiện qua ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa chưa bộc lộ cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phương pháp lồng ghép các tác phẩm văn học trong các hoạt động học tập và vui chơi chưa linh hoạt sáng tạo, tổ chức hoạt động nhóm còn mang tính hình thức nên kết quả trên trẻ chưa cao, trẻ chưa thực sự say mê, hào hứng, sử dụng đồ dùng dạy học chưa có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý, chính vì thế mà hiệu quả trên tiết học chưa cao. + Dưới đây là bảng khảo sát chất lượng trước lúc thực hiện các giải pháp mới. Tổng số trẻ 5-6 tuổi tại lớp lá 1 là: 35 ; trong đó nữ: 17 ; dân tộc: 1 ; nữ dân tộc: 0. Nội dung Kết quả Về nhu cầu hứng thú của trẻ 23/35 trẻ đạt 65 % Trẻ nói rõ ràng mạch lạc, nói nhiều câu có nghĩa đầy đủ. 22/35 trẻ đạt 62% Phát triển tình cảm xã hội 19/35 trẻ đạt 54% Trẻ tham gia kể chuyện và đóng kịch, thể hiện được vai diễn của mình 17/35 trẻ đạt 48% Phối hợp với phụ huynh giúp trẻ phát triển vốn từ tại nhà. 16/35 trẻ đạt 45% Từ những khó khăn trên ,giáo viên cần tích cực tích lũy vốn kiến thức văn học, cần linh hoạt và sáng tạo trong các hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học, rèn khả năng đọc, kể diễn cảm và thể hiện cảm xúc phù hợp, trước khi tổ chức các tiết học nên cho trẻ làm quen với các nhân vật trong truyện qua các hoạt động hoặc các buổi sinh hoạt. Chuẩn bị chu đáo đồ dùng, tranh ảnh đẹp, rối, trang phục…áp dụng công nghệ thông tin hiệu quả trong các tiết dạy để thu hút sự chú ý của trẻ. Những mặt làm được và chưa làm được. Bằng vốn hiểu biết Người thực hiện: Lê Thị Thư 5 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana của mình tôi luôn tự học hỏi kinh nghiệm để tìm những sáng kiến hay, nhằm khắc phục khó khăn đó cho lớp Lá 1 của tôi nói riêng và cho khối chồi nói chung. Bản thân đã tham mưu với nhà trường, thường xuyên trò chuyện, quan tâm đến các trẻ mới đi học năm đầu để trẻ dễ dàng hòa đồng với các bạn, vận động phụ huynh học sinh ủng hộ cơ sở vật chất, đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc giảng dạy và học tập cho môn học tốt hơn. Dựa vào vốn kiến thức đã học, qua tìm hiểu thêm một số tài liệu và được bồi dưỡng chuyên môn, tôi đã tìm ra một số biện pháp như sau: III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề: . Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với độ tuổi. Không những môn làm quen văn học mà còn những môn học khác, việc xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với độ tuổi là rất quan trọng, đặc biệt là môn làm quen văn học. Để xác định được thời điểm, đề tài các câu chuyện phù hợp với lứa tuổi 5- 6 tuổi tôi đưa ra biện pháp: Biện pháp: Xây dựng phù hợp độ tuổi, chủ đề, chủ đề nhánh của thời điểm trong năm. Ngay từ đầu năm học dựa trên kế hoạch của tổ khối tôi xây dựng kế hoạch cho từng chủ đề, từng tuần phù hợp với tình hình của lớp. Kế hoạch phải rõ từng năm tháng, tuần, theo từng chủ đề thiết thực với trẻ với tình hình của trường, lớp. Ví dụ: Chủ đề: Thế giới thực vật có thể chọn chỉ số 64, Chỉ số 71, chỉ số 79 trong Bộ chuẩn phát triển trẻ 5- 6 tuổi và chọn những bài thơ câu chuyện: “Hoa kết trái” “Vòng quay luân chuyển”…để hoàn thành chỉ số. Qua đó giúp trẻ thấy được vẻ đẹp của thiên nhiên, đặc điểm màu sắc đặc trưng của một số loại hoa quen thuộc gần gũi, sự luân chuyển từ hạt đến quả. Tác phẩm dành cho trẻ phải phong phú về thể loại, phải đáp ứng được những ước mơ và tưởng tượng của trẻ thơ, truyện được chọn cần có tính chất li kì, tiếp xúc với những tác phẩm có hình ảnh cụ thể, rõ ràng để dần dần đưa trẻ đến những khái niệm tổng quát. Ngoài xây dựng kế hoạch phù hợp thì người giáo viên mầm non phải tổ chức sao cho các khả năng hoạt động nghệ thuật của trẻ được bộc lộ và phải biết nuôi dưỡng phát triển khả năng ấy, trong hoạt động của trẻ cần phải đặt những câu hỏi mang tính tư duy để kích thích sự tưởng tượng và phát triển trí tuệ của trẻ. Câu hỏi mang tính chất từ dễ đến khó, câu hỏi phải có tính tư duy, khả năng phán đoán, không mang tính gò bó ép buộc trẻ. Làm tốt công tác tham mưu với nhà trường về cơ sở vật chất và phương pháp lên lớp để khảo sát trên trẻ được tốt hơn, xây dựng kế hoạch họp phụ huynh để báo cáo tình hình học tập của các cháu và đưa ra các biện pháp phối hợp với phụ huynh phù hợp và có hiệu quả. Tham khảo tài liệu trên mạng, tạp chí nhằm trau dồi thêm về kiến thức cũng như kĩ năng diễn đạt để truyền đạt tác phẩm văn học cho trẻ một cách tốt nhất mà không mang tính chất áp đặt trẻ. Người thực hiện: Lê Thị Thư 6 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana Giải pháp 2: Xây dựng môi trường thân thiện, phong phú đa dạng, phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động của trẻ. Môi trường làm quen văn học cho trẻ đóng vai trò rất quan trọng, thông qua môi trường giúp trẻ phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ, tiếp nhận trọn vẹn tác phẩm. Để thực hiện giải pháp này tôi thực hiện những biện pháp sau: Biện pháp 1: Tạo môi trường và điều kiện để trẻ hoạt động tích cực và chủ động. Tạo môi trường vật chất và tinh thần cho trẻ như: Tranh ảnh trong sách, trên tường, sản phẩm tạo hình, các mẫu vật, các kí hiệu tượng trưng để kích thích trẻ. Xây dựng kỹ năng trao đổi, thỏa thuận, hợp tác chia sẻ, hình thành bầu không khí và tình cảm thân thiết làm cho trẻ cảm thấy tin cậy ở người lớn, bạn bè và bản thân mình. Bằng sự nhập tâm của tác phẩm văn học vừa tiếp nhận giáo viên cần khuyến khích sự sáng tạo của trẻ ở mọi lúc mọi nơi để những hiểu biết về cuộc sống ở trẻ sẽ hòa quyện với việc cảm thụ tác phẩm văn học nghệ thuật. Tạo cơ hội để trẻ thể hiện được ý kiến và cảm xúc của mình đối với tác phẩm, nghe ý kiến của cô của bạn để hiểu biết của trẻ phong phú hơn, giúp trẻ nhận thúc về bản thân về thế giới xung quanh tốt hơn. Giúp trẻ đi từ nhận biết đến nhận xét đánh giá và cao hơn là nhận ra cái hay cái đẹp của tác phẩm văn học. Bản thân tôi đã tận dụng diện tích phòng học, cách sắp xếp đội hình, đồ dùng, đồ chơi để tạo môi trường học tốt và thoải mái cho trẻ. Khi thực hiện hoạt động làm quen văn học mà thể loại là truyện kể, dạy trẻ kể chuyện sáng tạo thì phải chuẩn bị và trưng bày các dụng cụ như khung sân khấu, sắp đặt các con rối sao cho dễ sử dụng, kích thích trẻ hoạt động tích cực hơn. Và trước khi tổ chức hoạt động phải tự luyện giọng kể, giọng đọc diễn cảm cách sử dụng tranh, rối, mô hình, vi tính, để giúp trẻ cảm nhận tác phẩm một cách tốt nhất. Ví dụ: Chủ đề bản thân: Truyện "Ai cũng phải cười" có thể tạo môi trường cho trẻ như sau: Góc tạo hình: Tạo hình nhân vật trong truyện: Giấy khổ lớn để can hình dáng nhân vật, dây thun đủ màu, màu nước hoặc mực đỏ để in dấu vân tay. Cô khuyến khích trẻ dùng ngón tay nhúng vào nước để vẽ mặt cho nhân vật, tạo hình bằng dây thun, thắt dây thành đồ trang sức: vòng tay, dây chuyền, chọn quần áo phù hợp. Góc khoa học: Tạo biểu đồ về các loại mắt và màu mắt, biểu đồ in các loại dấu chân của nhân vật, những loại hạt khác nhau để xếp hình Góc sách: Các loại sách về một số câu truyện qua các chủ đề, băng thu tiếng của một số nhân vật truyện (thỏ, cáo,…), bài thơ và truyện có giọng kể. Môi trường ngoài lớp học: Cô lựa chọn nguyên vật liệu phù hợp với trẻ chuẩn bị mô hình vườn cổ tích, vườn rau, cây cảnh qua đó trẻ biết được cảnh đẹp trong thiên nhiên thu nhỏ. Ví dụ: trong câu chuyện “ Hạt đỗ sót” Cô có thể Người thực hiện: Lê Thị Thư 7 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana gieo hạt đỗ và tận dụng sự nảy mầm của hạt đỗ sau đó kể chuyện cho trẻ nghe. Từ những hình ảnh đó trẻ có thể kể chuyện sáng tạo. Đọc sách cùng trẻ. Trẻ nghe tiếng nói của người khác và thách thức trẻ tự tạo ra âm thanh từ thân thể mình. Mặt khác tôi còn sử dụng cách tuyên truyền thông qua các góc chơi, đặc biệt qua góc học tập sách : có kệ để sách, treo tranh, hình ảnh xinh xắn… thay đổi thường xuyên để lối cuốn trẻ. Với việc tạo môi trường thông qua xây dựng góc tuyên truyền văn học này đã khơi gợi trí tò mò hứng thú của trẻ. Từ đó đã thu hút sự chú ý của trẻ mỗi khi tiến hành giờ học kể chuyện hay thơ, điều này đã góp phần mang lại hiệu quả cao trong mỗi giờ dạy và chất lượng trên trẻ cũng được tăng lên. Biện pháp2 : Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt, sử dụng dụng cụ trực quan vào tiết dạy. Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt, sáng tạo, đòi hỏi người giáo viên mầm non phải tổ chức sao cho các khả năng hoạt động nghệ thuật nhẹ nhàng đối với trẻ để trẻ có khả năng bộc lộ cám xúc của mình qua thơ chuyện. Tổ chức cho trẻ tự hoạt động nghệ thuật sẽ tích cực hóa hoạt động nghệ thuật của trẻ, trẻ tiếp thu tác phẩm văn học một cách hiệu quả nhất với vai trò của người giáo viên trong quá trình thực hiện. Trước hết phụ thuộc vào việc đọc kể của giáo viên, luyện kĩ năng đọc diễn cảm, thể hiện được mối quan hệ cảm xúc và sự hiểu biết sâu sắc của cá nhân với tác phẩm: Hiểu thấu đáo tư tưởng tác phẩm, tính cách nhân vật, cảm xúc tác giả, các phương tiện nghệ thuật trong tác phẩm. Ví dụ: Truyện “Con yêu bố” của tác giả Nhật Yên có những đoạn đối thoại hay nên chú ý giọng đọc kể để gây hứng thú cho trẻ: “Bố ơi! Bố đoán xem con yêu bố đến nhường nào; Bố không đoán được đâu. Thỏ bố trả lời - Chừng này này! Thỏ con nói và dang đôi tay ra hết mức”. Trong đây câu “Chừng này này” có thể nhấn mạnh, hay tiếng gọi “Bố ơi” bình thường thì trẻ chỉ đọc với giọng ngang bằng nhưng nếu hướng dẫn trẻ đọc từ “ơi” nhấn mạnh, “Bố ơi” với âm độ trầm bổng khác nhau thì sẽ toát lên trong đó là cả tình yêu thương vô bờ bến giữa bố và con cao rộng như thế nào. Với biện pháp này ngoài việc giáo viên phải chuẩn bị cho mình một giọng kể tốt thì việc cô tạo cho trẻ một không gian "Cổ tích" cũng là rất quan trọng. Ví dụ: tạo một khung cảnh vườn cổ tích với nhiều muôn thú. Tạo được một không gian nghe truyện, tạo khoảng cách gần gũi giữa người kể và người nghe để cùng tưởng tượng ra một không gian quá khứ mà lời kể đầu "Ngày xửa, ngày xưa" sẽ đưa trẻ vào thế giới cổ tích. Cũng bắt đầu bằng cách kể ấy, cô sẽ kể cho trẻ nghe đọan đầu của câu chuyện. Khi dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện giọng của cô phải chuẩn xác, không nói tiếng địa phương, diễn đạt trôi chảy phù hợp với từng bài, cô phát âm không ngọng. Khi dạy trẻ đọc thơ cô chú ý nghe trẻ đọc và phát hiện ra trẻ nói ngọng, Người thực hiện: Lê Thị Thư 8 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana đọc sai để sửa cho trẻ như cô đọc lại để cho trẻ đọc theo nhiều lần và động viên trẻ “Con đọc tốt hơn rồi”. Thi đua giữa các tổ với nhau để phát hiện tổ nào đọc tốt hơn để dẫn đến nhiều trẻ đọc tốt. Đặt câu hỏi phải có câu hỏi khó để phân loại học sinh.., gợi ý giúp trẻ nhớ lại các chi tiết, hành động nhân vật, các hình ảnh hoặc trạng thái cảm xúc được thể hiện trong tác phẩm. Ví dụ: Trong câu chuyện “7 con thuyền giấy và 7 chiếc diều” câu hỏi đàm thoại có thể đặt: Tại sao hai bạn giận nhau? Trong thời gian hai bạn giận nhau, hai bạn còn thương nhau nhớ nhau không? Hai bạn làm hòa với nhau bằng cách nào? Bạn thân của con là ai? Khi con giận, con làm cách nào để làm hòa? Sử dụng phương tiện trực quan như: Lô tô nhân vật giúp tái hiện lời thoại, một hành động, mối quan hệ, thứ tự xuất hiện của các nhân vật, mô tả hình dáng đặc điểm của các nhân vật. Có thể tổ chức cho trẻ nghe đĩa thu giọng đọc kể của cô giáo, sử dụng các biện pháp tái tạo lại bài thơ phù hợp với từng thể loại: đọc đối đáp, đọc gõ nhịp, đọc phân vai, đọc nối tiếp, diễn bài thơ ra văn xuôi Tổ chức trò chơi để tái tạo tốt tác phẩm văn học Ví dụ: Trò chơi vẽ con mèo trong truyện chú chuột nhắt cà cây bút chì. Trò chơi Trò chơi: Bạn là ai, tặng quà cho bạn: dán hình nhân vật vào sau lưng trẻ, cho trẻ khác mô tả và trẻ mang hình sau lưng sẽ đoán tên nhân vật (thỏ ăn gì?) Dùng hoạt động âm nhạc có cùng chủ đề với tác phẩm để giúp trẻ khắc sâu những ấn tượng nghệ thuật trong tác phẩm văn học ví dụ: trong câu truyện “Bác gấu đen và hai chú thỏ” ta có thể sử dụng nhạc “Ta đi vào rừng xanh” làm nhạc nền để trẻ hứng thú kể cũng như đóng kịch. Khi trẻ đóng kịch cô giáo đóng vai trò người dẫn truyện. Lời dẫn truyện của cô lúc trầm, lúc bổng, chú ý đến nhịp độ, ngắt giọng tạo sức hút đối với trẻ. Phần sáng tạo của trẻ cũng không kém phần quan trọng, có thể trẻ sáng tạo lời kể từ tranh ảnh minh họa cho tác phẩm, sáng tạo chi tiết tiếp theo hoặc sáng tạo đoạn kết của câu chuyện. Ví dụ: đoạn kết của câu chuyện “Tấm cám” trẻ có thể đổi cho đoạn kết có hậu hơn như: mẹ con cám đã nhận ra lỗi lầm và vô cùng hối hận trước việc làm sai trái của mình, Tấm đã tha thứ và đón về cùng sống bên nhau vui vẻ. Trẻ cũng có thể thay đổi tên nhân vật dựa vào tính cách. Ví dụ: Gà trống: Chàng hiệp sĩ. Hay trẻ có thể sáng tạo gắn với hình tượng trung tâm. Đóng kịch là một trò chơi được trẻ em ở trường mầm non rất thích thú, để hoạt động này đạt được hiệu quả trong quá trình cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, hướng dẫn trẻ nhập vai chơi một cách sáng tạo là một trong những vấn đề cần đặt ra cho cô giáo. Cô giáo cho trẻ làm quen với kịch bản, cô đọc diễn cảm kịch bản và trò chuyện với trẻ về các nhân vật trong kịch bản để các em đưa ra nhận xét của mình, hình dung đúng đắn những hình tượng trong tác phẩm, Người thực hiện: Lê Thị Thư 9 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana xác định thái độ của mình với nhân vật. Cho trẻ tự nhận vai diễn và trẻ thường từ chối vai phản diện, cô giáo phải giúp trẻ hiểu được ý nghĩa của tất cả các vai trong vỡ kịch để trẻ thoải mái nhận vai. Để hỗ trợ trẻ vào vai, cô có thể cho trẻ xem lại tranh minh họa và có thể làm mẫu cho trẻ bắt trước hoặc trẻ khá thể hiện cho trẻ yếu hơn quan sát. Cô động viên trẻ tự nhận xét bạn và mình, dạy trẻ phối hợp trong vở diễn, sắp xếp đội hình, chuyển cảnh…Để vở kịch được tiếp nối liền mạch. Cô cho trẻ luyện tập trong các thời điểm thích hợp, cũng có thể cho trẻ xem vở kịch để cũng cố và làm cho trẻ say mê thêm cách diễn. Dạy trẻ nói đủ câu, cô nói trước và cho trẻ nhắc lại nhiều lần hoặc cho trẻ khác giúp đỡ các bạn. Ngoài những hoạt động chung của tiết học làm quen văn học giáo viên luôn tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc và cũng cố tích lũy những biểu tượng mà cô đã cung cấp cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi như dạo chơi ngoài trời, trong các môn học khác, trong vui chơi đồng thời đặt nền móng cho giờ học sau đặt kết quả cao. Biện pháp 3 : Sử dụng các loại đồ dùng gây hứng thú cho trẻ. Nên sử dụng các nguyên vật liệu mở như: Hộp xốp, bìa cứng, hột hạt, chai lọ, đất nặn, rơm rạ, … để làm những con vật xinh xắn, ngộ nghĩnh, đa dạng màu sắc để thu hút sự chú ý của trẻ và trẻ có thể sử dụng để kể chuyện theo ý thích. Có thể làm them các loại rối bằng bóng, rối tay. Ví dụ: Kể chuyện “Chú dê đen” để gây hứng thú cho trẻ tôi chuẩn bị sân khấu rối, các con vật làm bằng vải vụn với nhiều màu tuỳ chọn. Các nhân vật được miêu tả cụ thể về tính cách qua khuôn mặt của từng nhân vật như chó sói phải hung dữ, dê trắng khuôn mặt hiền nhút nhát, dê đen mạnh dạn, dũng cảm. cần trang trí môi trường xung quanh lớp học với ý tưởng một khu rừng nhiều cây xanh, suối nước, cỏ non… bên cạnh đó có thể làm thêm mặt nạ các nhân vật để trẻ thể hiện vai và đóng kịch. Tranh ảnh trong sách, trên tường, sản phẩm tạo hình, các mẫu vật, các kí hiệu tượng trưng để kích thích trẻ, phát triển thêm về ngôn ngữ cho trẻ Ví dụ: Chủ đề giao thông Tranh ảnh có thẻ từ tương ứng, đồ chơi: Tàu thủy, thuyền buồm, ca nô, các loại phi có, các loại xe hơi, xe 2 bánh, các loại đường sá, càu bắc qua sông, cầu vượt, các sản phẩm tạo hình khác Mô hình: Phi trường, bến xe, bến cảng, nhà ga, trạm xe buýt, cầu vượt, ngã tư đường phố…Qua sự chuẩn bị cô có thể sử dụng các đồ dung cũng như nguyên vật liệu đã chuẩn bị áp dụng vào câu chuyện, bài thơ trong chủ đề như “Kiến thi an toàn giao thông” “Cô dạy con” “Chuyện qua đường” Mặt bằng cho trẻ thoáng rộng tạo điều kiện cho trẻ hoạt động Khi cho trẻ hoạt động cô cần xây dựng kỹ năng trao đổi, thỏa thuận, hợp tác, chia sẻ, thái độ tôn trọng và chấp nhận sự khác biệt giữa mình và bạn. Người thực hiện: Lê Thị Thư 10 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana Hình thành bầu không khí tình cảm thân thiết làm cho trẻ cảm thấy tin cậy ở người bạn bè và bản thân mình. Chú ý rèn nề nếp, rèn kỹ năng và khích thích sáng tạo của trẻ: Biết chia nhóm kể chuyện và biểu diễn đóng kịch trẻ có thể tự phân vai cho nhau tạo sự linh hoạt, mạnh dạn tự tin khi tham gia hoạt động và cần chú ý, trẻ tự sáng tạo và thể hiện được vai diễn của mình. Vì thế cô cần động viên khuyến khích trẻ kịp thời, đúng lúc . Giải pháp 3: Tổ chức cho trẻ hoạt động làm quen văn học thông qua các hoạt động khác . Đêt tiết học không nhàm chán, gây hứng thú, hấp dẫn, mới lạ thì hình thức tổ chức tiết học rất quan trọng. Thường xuyên thay đổi hình thức cũng giúp trẻ hứng thú hơn, hiệu quả hơn, chính vì vậy tôi sử dụng một số biện pháp: Biện pháp 1 : Tổ chức ôn luyện mọi lúc mọi nơi Làm thế nào để trẻ có thể tái tạo tốt tác phẩm văn học? Ở đây giáo viên cần đặt câu hỏi gợi ý trẻ nhớ lại, hành động nhân vật, hình ảnh hoặc trạng thái cảm xúc được thể hiện trong tác phẩm. sử dụng các phương tiện trực quan lô tô, tranh, ảnh, nghe đĩa thu giọng đọc, sử dụng trò chơi. Để củng cố mở rộng và hệ thống hoá tri thức, kỹ năng kỹ xảo thông qua cho hoạt động khác ngoài tiết học như: Dạo chơi, thăm quan, hoạt động góc, sinh hoạt chiều các hoạt động khác trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Thực hiện hình thức này, trẻ được chọn hoạt động của mình, cô chỉ là người hướng dẫn gợi ý giúp đỡ đảm bảo cho trẻ được hoạt động theo nhu cầu hứng thú, tri thức kĩ năng kĩ xảo, chủ yếu là củng cố, chính xác hoá kiến thức mở rộng tri thức kỹ năng kỹ xảo đã có cho trẻ. Trẻ có thể tham gia biểu diễn các chương trình văn nghệ do trường tổ chức như kể chuyện, đóng kịch nhằm giúp trẻ hứng thú hơn với môn làm quen văn học. Ngoài ra còn có thể lồng ghép với các môn học khác để giúp các môn học khác trở nên sinh động hơn. Sau mỗi chủ đề giáo viên chủ nhiệm đánh giá chủ đề đó để rút ra những điều làm được và chưa làm được nhằm phát huy và có hướng khắc phục những tồn tại đó để chủ đề sau thực hiện có kết quả tốt hơn. Vd: Trong giờ hoạt động ngoài trời, cô và trẻ đi dạo quanh sân trường, vừa đi cô và trẻ cùng ôn lại những tác phẩm văn học vừa được học trong chủ đề, để trẻ có thể ghi nhớ lâu hơn về tác phẩm đó. Biện pháp 2: Lồng ghép nhiều môn học vào tiết văn học nhằm nâng cao chất lượng giờ học. Giáo viên nên tích hợp các môn học để nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học. Tiết học sẽ sinh động, gây hứng thú cho trẻ và đạt kết quả cao hơn khi cô giáo biết linh hoạt khéo léo kết hợp các môn học vào giờ dạy “làm quen văn học” cô có thể vận dụng môn âm nhạc, để giới thiệu dẫn dắt vào câu chuyện kể, bài thơ hoặc chuyển tiếp ở các phần, vận dụng môn tạo hình vào tiết dạy môn làm quen văn học ở phần luyện tập hoặc là vận dụng các môn học khác như làm quen với chữ cái, toán vào tiết dạy một cách phù hợp. Người thực hiện: Lê Thị Thư 11 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana Việc tích hợp các môn học khác cô giáo phải linh hoạt, lựa chọn nội dung sao cho phù hợp với nội dung bài học, giúp trẻ tham gia vào hoạt động một cách tích cực nhất và ngôn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ nhất. Ví dụ: Như khi kể chuyện “Tích Chu” tôi đã vận dụng bài hát “ Cháu yêu Bà” có tác dụng hỗ trợ cho việc giáo dục biết yêu thương, quan tâm đến bà mà nội dung câu chuyện muốn đề cấp đến, hoặc có thể lồng ghép môn thể chất, cho trẻ đi theo đường hẹp lên lấy nước cho bà. Giải pháp 4: Công tác tuyên truyền, vận động với phụ huynh Công tác tuyên truyền, vận động với phụ huynh rất quan trọng, đòi hỏi sự kết hợp giữa phụ huynh và giáo viên, sự thuyết phục từ giáo viên để phụ huynh hiểu được sự quan trọng của môn làm quen văn học. Biện pháp: Cung cấp những hiểu biết cơ bản trong qua trình chăm sóc giáo dục trẻ, đưa ra những biện pháp kết hợp với nhà trường và gia đình nhằm đạt hiệu quả cao trong quá trình làm quen văn học cho trẻ. Tổ chức các hội thi như “Bé với văn học” “Rung chuông vàng” “diễn kịch”…các hội thi có thể tổ chức theo lớp hay theo khối lớp để trẻ cùng nhau thi đua thể hiện. Trong mỗi hội thi giáo viên sẽ kết hợp cùng với phụ huynh chuẩn bị trang phục, bồi dưỡng về kiến thức cách thể hiện diễn đạt giúp trẻ thể hiện tốt nhất phần thi của mình. Thông qua các hội thi nhằm tuyên truyền đến các bậc phụ huynh thấy được tầm quan trọng trong giáo dục mầm non, những gì trẻ học được ở trường mầm non nói chung và hoạt động văn học nói riêng. Giúp các bậc phụ huynh mở rộng tầm nhìn với giáo dục mầm non gắn kết giữa nhà trường với phụ huynh. Đồng thời cũng tuyên truyền sâu rộng đến các địa phương lân cận cùng các ban ngành đoàn thể để nhận được sự quan tâm hơn nữa đối với trường. Tổ chức các buổi dạy chuyên đề mời sự có mặt của phụ huynh nhằm tạo sự tin tưởng và thu hút dự tham gia của phụ huynh vào hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ của lớp cũng như của trường. Thường xuyên liên lạc và thông tin kịp thời về tình hình của trẻ cho gia đình trẻ, những thay đổi nếu có để kịp thời có biện pháp giáo dục trẻ cho phù hợp. Lắng nghe ý kiến từ phụ huynh, chủ động xây dựng mối quan hệ tốt với các bậc phụ huyh, sẵn sàng tư vấn và giúp đỡ kiến thức khi gia đình có yêu cầu. Làm bảng tin về chương trình dạy theo chủ đề để phụ huynh biết và phối hợp với cô giáo rèn thêm cho trẻ ở nhà. Vận động phụ huynh hỗ trợ nguyên vật liệu như: quần áo cũ, vải vụn, lọ nhựa, sách, giấy…Trao đổi và vận động phụ huynh cố gắng dành thời gian để lắng nghe và tâm sự với trẻ, khi trò chuyện với trẻ phải nói rõ ràng mạch lạc, tốc độ vừa phải và cố gắng phát âm đúng cho trẻ bắt chước. IV. Tính mới của giải pháp: Để có thể thực hiện thành công đề tài nghiên cứu mà tôi đã lựa chọn này trên cơ sở kế thừa và sử dụng những phương pháp cơ bản cần thiết tôi đã mạnh dạn áp dụng thêm một số biện pháp và những kinh nghiệm cũng hết sức quan Người thực hiện: Lê Thị Thư 12 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana trọng. Đây cũng chính là những điểm mới mang tính sáng tạo và góp phần vào sự thành công của đề tài nâng cao chất lượng làm quen văn học mà tôi đã lựa chọn. Với đề tài tôi đã áp dụng thành công một số biện pháp và kinh nghiệm trong công tác giảng dạy như : - Phối hợp với gia đình trẻ, ôn luyện mọi lúc mọi nơi và tích hợp văn học vào các môn học, các hoạt động như : Hoạt động góc, hoạt động học, tạo môi trường xây dựng góc tuyên truyền văn học tại lớp tôi đang chủ nhiệm và có thể áp dụng tại các lớp mẫu giáo 5-6 tuổi trong các trường mầm non. - Đưa ra các nội dung tích hợp lồng ghép sao cho phù hợp với từng bài một cách lô gíc sinh động, có như vậy giờ học làm quen văn học mới có chất lượng và trẻ mới nắm được các kỹ năng kiến thức của môn làm quen văn học. - Dựa vào các tiêu chí trong xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm mà tôi đã được tập huấn chuyên đề tôi đã thực hiện được một số tiêu chí: + Đồ dùng trực quan đẹp, đa dạng hấp dẫn phong phú, trẻ rất hứng thú học tập không bị nhàm chán và ghi nhớ tái tạo phát triển, giúp trẻ được trải nghiệm, thực hành và sáng tạo trong mọi hoạt động. + Trẻ tích cực tham gia hoạt động nhiều giữa cô và trẻ, giữa trẻ và trẻ. + Việc chuẩn bị môi trường hoạt động cho trẻ được chú trọng hơn, thiết kế đa dạng, phong phú, phù hợp với từng độ tuổi của trẻ. Giáo viên gần gũi, hiểu tâm lý của trẻ. + Sử dụng các nguyên liệu mở để tạo ra nhiều đồ dùng đồ chơi thích hợp cho trẻ, kết hợp với sự giúp đỡ của phụ huynh để xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm trong lớp và ngoài lớp cho trẻ hoạt động, trẻ được tự do hoạt động, sáng tạo, trẻ học thông qua trò chơi. + Tạo tâm thế thoải mái cho trẻ trong mỗi tiết học, cô chú ý đến thái độ và cách tiếp thu của trẻ, để từ đó rút ra tiết học phù hợp cho trẻ. Đối với trẻ mầm non “ học mà chơi, chơi mà học”, cho nên việc tổ chức lồng ghép văn học qua các trò chơi tôi đã thực hiện thường xuyên đã khiến cho tiết học trở nên sinh động, hấp dẫn và gây hứng thú cho trẻ hơn, các trò chơi được sử dụng linh hoạt theo từng chủ đề. Trẻ tiếp thu nhẹ nhàng và hiệu quả. Giáo viên tập cho trẻ tính tự giác, tham gia làm quen văn hoc một cách thoải mái, không gò bó, không đưa trẻ vào hình thức rập khuôn. Tạo tình huống cho trẻ thích thú với các vai kịch của mình, cô cho trẻ tự nói lên sự hiểu biết về vai diễn đó. Cho trẻ làm quen văn học qua nhiều hình thức khác nhau, như đóng kịch, hoạt cảnh, xem rối, lấy hình ảnh minh họa lồng ghép giọng đọc và kể thành đoạn phim, trẻ rất thích thú khi tham gia. Tạo cho trẻ tâm thế thật tự tin, tạo nhiều cơ hội cho trẻ bộc lộ cảm xúc bên trong lẫn bên ngoài về các hình tượng nghệ thuật có trong tác phẩm. Trẻ vào vai một cách tích cực, tự tin, chủ động, sáng tạo, tái tạo ngôn ngữ, hành động nhân vật một cách tự nhiên thông qua vai diễn của mình. Từ đó giáo viên cần tạo ra cho trẻ mong muốn được nghe Người thực hiện: Lê Thị Thư 13 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana đọc, kể về tác phẩm văn học, được tham gia vào các hoạt động nghệ thuật ở trường mầm non. - Đối với bản thân từ đề tài sáng kiến kinh nghiệm này đã giúp cho tôi luôn phải suy nghĩ, tìm tòi và tích cực sáng tạo trong mọi hoạt động, tích lũy những kinh nghiệm, để đạt được chỉ tiêu đưa ra ban đầu. V. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm Trong quá trình giảng dạy, tôi đã áp dụng sáng kiến của mình tại lớp lá 1, trường mầm non Krông Ana, năm học 2018- 2019. Kết quả thu được sau khi khảo nghiệm rất đáng kể. Trẻ tích cực và tự tin hứng thú tham gia vào hoạt động, qua thơ truyện và đóng kịch vốn từ của trẻ phát triển rõ rệt, trẻ nói rõ ràng mạch lạc hơn, nói nhiều câu có nghĩa đầy đủ, trẻ phân biệt được ý nghĩa một số từ. Trẻ tự tin mạnh dạn thể hiện giọng đọc, giọng kể, thể hiện được tính cách của các nhân vật trong truyện, điều này cũng góp phần cho những môn học khác đạt kết quả tốt. Kinh nghiệm của trẻ đã được phong phú, trẻ hứng thú, chú ý tham gia hoạt động, phát biểu và thể hiện được một số tính cách của nhân vật khi kể chuyện, đóng kịch, trẻ tham gia kể chuyện và đóng kịch thể hiện được vai diễn của mình đặc biệt trẻ phát triển tình cảm xã hội qua đó kỹ năng sống của trẻ ngày càng tiến bộ, trẻ phân biệt và tỏ rõ thái độ, tình cảm của mình qua các bài thơ, câu chuyện, giờ học diễn ra vui vẻ, nhẹ nhàng, trẻ tư duy nhanh nhẹn. Phụ huynh quan tâm ủng hộ các nguyên vật liệu để làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ như: sách, báo, lịch cũ, tranh ảnh…góp phần phát triển ngôn ngữ và nâng cao được chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ qua môn làm quen văn học. Qua điều tra và thăm dò ý kiến khi áp dụng biện pháp đã đạt được một số kết quả khảo nghiệm như sau: Nội dung Trước khi áp dụng biện pháp Sau khi áp dụng Về nhu cầu hứng thú của trẻ 23/35 trẻ đạt 65% 35/35 trẻ đạt 100% biện pháp Trẻ nói rõ ràng mạch lạc, nói nhiều câu 22/35 trẻ đạt 62% có nghĩa đầy đủ. 34/35 trẻ đạt 97% Phát triển tình cảm xã hội 19/35 trẻ đạt 54% 34/35 trẻ đạt 97% Trẻ tham gia kể chuyện và đóng kịch, thể hiện được vai diễn của mình 17/35 trẻ đạt 48% 30/35 trẻ đạt 85% Phối hợp với phụ huynh giúp trẻ phát triển vốn từ tại nhà. 16/35 trẻ đạt 45% 33/35 trẻ đạt 94% Người thực hiện: Lê Thị Thư 14 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana Phần thứ 3: Kết luận, kiến nghị. I. Kết luận Hình thức tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học phong phú, đa dạng sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt: Nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm xã hội qua những bài thơ, câu chuyện, qua đó trẻ biết yêu cái đẹp của tự nhiên và con người, biết phân biệt cái thiện và cái ác, đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về cuộc sống xung quanh. trẻ cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm văn học, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học, có ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật như đọc thơ, kể chuyện, chơi trò chơi đóng kịch, cao hơn nữa là tiến tới sáng tạo ra những vần thơ, câu chuyện theo trí tưởng tượng của mình, góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Để nâng cao chất lượng giờ làm quen văn học cho học sinh không có cách nào tốt hơn là người giáo viên phải kích thích được sự ham thích môn học. Muốn làm được điều đó tùy theo từng lớp học, từng bài giảng mà người giáo viên sử dụng một cách linh hoạt các phương pháp giảng dạy. Nhưng vấn đề đáng quan tâm là phải nâng cao vai trò của học sinh, đưa các em lên làm nhân vật trung tâm của mỗi tiết dạy. Người giáo viên phải thực hiện được “ lấy trẻ làm trung tâm”. Có như vậy mới phát huy được tính tích cực sáng tạo của trẻ trong từng tiết học. Muốn cho chất lượng hiệu quả trong giảng dạy tốt nhất thì người giáo viên trước hết phải có tấm lòng yêu nghề, mến trẻ thực sự, biết vui cái vui của trẻ, biết buồn cái buồn của trẻ, coi trẻ như con của mình. Như vây thì mới khắc phục được những khó khăn và hoàn thành tốt nhiệm vụ. Không ngừng học hỏi, tự rèn luyện, tìm tòi, sáng tạo, nâng cao trình độ chuyên môn. Sưu tầm các trò chơi dân gian, bài hát dân ca, ca dao, đồng dao… để đưa vào tiết dạy. Tăng cường giao tiếp tiếng việt cho trẻ mọi lúc, mọi nơi. Tham dự các chuyên đề, các tiết dạy mẫu để rút kinh nghiệm. Đầu tư làm đồ dùng, đồ chơi và thay đổi nhiều phương pháp trong phần giới thiệu và kết thúc để thu hút trẻ. Sử dụng, dụng cụ trực quan đa dạng và sinh động. Thường xuyên cho trẻ ôn luyện mọi lúc mọi nơi và đặc biệt cô phải kiên trì dạy trẻ từ dễ đến khó để trẻ nắm bắt một cách thật hồn nhiên và vô tư. Khen ngợi và động viên trẻ kịp thời. Làm tốt công tác tuyên truyền kiến thức văn học đến với các bậc phụ huynh để cùng kết hợp chăm sóc giáo dục trẻ. Tích lũy và rút ra những ưu khuyết điểm sau mọi tiết học để bổ sung thêm vào các tiết học sau Luôn xậy dựng cho mình đức tính nhẫn nại. Cô giáo phải là tấm gương sáng cho trẻ noi theo, mẫu mực trong giảng dạy đó là thành công cho mỗi chúng ta. Người thực hiện: Lê Thị Thư 15 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana II. Kiến nghị - Để thực hiện được các giải pháp trong bài sáng kiến kinh nghiệm của tôi, tôi có một số đề nghị nhỏ đối với các cấp. + Đối với nhà trường: Tiếp tục đầu tư thêm thiết bị, đồ dùng đồ chơi cho các môn học nói chung và cho môn văn học nói riêng để có thêm nhiều đồ dùng để phục vụ cho tiết dạy. Tạo môi trường văn học ở ngoài sân trường để cho trẻ có không gian hoạt động. Tạo điểu kiện cho giáo viên học hỏi thêm các chuyên đề đối với các đồng chí chuyên môn vững. + Đối với cấp trên: Quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, chính sách đối với giáo viên mầm non. Trên đây là một vài giải pháp tôi đưa ra nhằm giúp trẻ học tốt hơn môn làm quen Văn học, đề tài đã được nhân rộng trong toàn trường nhưng do kinh nghiệm bản thân còn hạn chế nên không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo và các bạn đồng nghiệp để sáng kiến ngày càng tốt hơn, góp phần đưa ngành giáo dục mầm non huyện nhà ngày càng phát triển hơn. Xin chân thành cảm ơn! Buôn Trấp, ngày 3 tháng 4 năm 2019 Người viết Lê Thị Thư NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN Người thực hiện: Lê Thị Thư 16 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen văn học cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 1 trường MN Krông Ana Tài liệu tham khảo 1. Giáo dục mầm non ( Bộ GD&ĐT ). 2. Tâm lý học mầm non (Đại học sư phạm Hà Nội xuất bản). 3. Phương pháp phát triển ngôn ngữ. 4. Văn học trẻ em. 5. Phương pháp tổ chức hoạt động làm quen với tác phẩm văn học. 6. Chương trình khung của trẻ 5- 6 tuổi. 7. Tham khảo trên mạng, các tiết dạy mẫu. 8. Bồi dưỡng thường xuyên. 9. Căn cứ thông tư 28/2016/ TT- BGDĐT ngày 30/12/2016 của Bộ trưởng Bộ GDĐT sửa đổi, bổ sung một số nội dung của chương trình giáo dục mầm non. Người thực hiện: Lê Thị Thư 17