Tài liệu Skkn một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5 6 tuổi

Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MÔN KHÁM PHÁ KHOA HỌC CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI LỚP LÁ 1 TRƯỜNG MN KRÔNG ANA I. Phần mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Bác Hồ kính yêu đã dạy rằng: “Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi ích trăm năm phải trồng người”. Thấm nhuần lời dạy của Bác, công tác giáo dục mầm non – những người chủ tương lai của đất nước đã, đang và sẽ là chủ trương lớn của toàn Đảng, toàn dân. Để thực hiện tốt mục đích giáo dục này, bậc học mầm non đã có nhiều bước chuyển lớn nhằm góp phần đặt nền móng đào tạo con người phát triển toàn diện – có đủ sức khoẻ, đủ trí tuệ và tài năng. Vì lợi ích của cả dân tộc, cả quốc gia, vì trẻ em là hạnh phúc của mọi nhà việc bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ là trách nhiệm của toàn xã hội. Vậy thì mỗi giáo viên mầm non chúng ta cần chung tay gieo trồng chăm sóc và bảo vệ trẻ như thế nào? Muốn tốt cho sự phát triển của trẻ cả về thể chất lẫn tinh thần đều cần thiết bạn phải hướng dẫn trẻ ra hòa nhập với thiên nhiên. Cô giáo mầm non những người thầy đầu tiên ươm mầm thiên nhiên vào trong trẻ. Trong chúng ta hẳn ai ai cũng bước qua thời thơ ấu với những cảm xúc, những kỷ niệm khó quên và đặc biệt chúng ta đã trải qua quá trình phát triển từng bước của tâm sinh lý. Hiểu được trẻ muốn gì và cần gì là cả một quá trình đầy khó khăn và nỗ lực. Bởi vì, dạy trẻ khám phá khoa học là một trong những môn học rất quan trọng, mà cũng là môn học trẻ yêu thích ở trường mầm non. Vì qua môn học trẻ được học tập vui chơi, trẻ được trải nghiệm, được trực tiếp quan sát và tiếp xúc với một số vật thật trong môi trường xung quanh rất đa dạng và phong phú. Qua môn học giúp trẻ tích lũy số vốn kiến thức sơ đẳng về thế giới xung quanh, từ đó trẻ có thể vận dụng trực tiếp hàng ngày của trẻ. Người thực hiện 1 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana Là một giáo viên thường xuyên tiếp xúc với trẻ, hơn ai hết tôi hiểu rõ đặc điểm tâm sinh lý cũng như khả năng, nhu cầu của trẻ. Việc tìm ra một số biện pháp giúp trẻ khám phá khoa học, hòa nhập với thiên nhiên trong tiết dạy nhìn chung lượng kiện thức mà trẻ lĩnh hội được rất trừu tượng, chưa sâu sắc đến trẻ. Trong cuộc sống hàng ngày, muốn tồn tại và phát triển, trẻ em phải tiếp cận với môi trường xung quanh. Trong quá trình tiếp cận ấy, các sự vật và hiện tượng xung quanh là những đối tượng để cho trẻ tìm hiểu, nhận xét và mở mang hiểu biết. Quá trình nhận biết này, nếu trẻ được người lớn, các cô giáo, thầy giáo tổ chức, hướng dẫn một cách khoa học thì quá trình nhận biết ấy sẽ phát triển cả về số lượng và chất lượng. Nhu cầu hiểu biết của trẻ về môi trường xung quanh sẽ được thỏa mãn. Mặt khác, thực tiễn là nguồn gốc và thước đo của chân lí. Nếu không tôn trọng thực tiễn thì việc cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh sẽ là giáo điều và máy móc. Mỗi trẻ có mỗi hoàn cảnh thực tế khác nhau. Cần phải lựa chọn đối tượng, nội dung và phương pháp sao cho phù hợp với thực tế của lớp. Cần nghiên cứu đặc điểm về môi trường tự nhiên và môi trường văn hóa trước khi tiến hành cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh. Xuất phát từ những lý do nêu trên, tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài “Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5 – 6 tuổi lớp lá 1 trường mầm non Krông Ana” để nghiên cứu và áp dụng nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho trẻ. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài *Mục tiêu: Với đề tài này nhằm bồi dưỡng cung cấp thêm cho giáo viên một số kiến thức, kỷ năng để tổ chức hướng dẫn trẻ khám phá khoa học có hiệu quả hơn. Kiến thức cung cấp cho trẻ phải có trình tự, hợp lý và thống nhất, đồng thời phải chính xác, thiết thực và mang tính ứng dụng cao. Giúp trẻ phát triển thể chất lẫn tinh thần. Hình thành và rèn luyện cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh thông qua các hoạt động vui chơi và hoạt động. Trẻ được hòa mình vào thiên nhiên, được hít thở không khí trong lành, vận động thoải mái giúp trẻ phát triển khả năng quan sát, ghi nhớ, chú ý. Sử dụng môi trường xung quanh, thông qua hoạt động khám phá khoa học Người thực hiện 2 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana để phát triển toàn diện cho trẻ nhất là lĩnh vực phát triển nhận thức. Giáo dục trẻ lòng yêu thích môn học, yêu thiên nhiên đất nước và thái độ ứng xử đúng đắn với môi trường xung quanh. * Nhiệm vụ: Giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách sâu sắc và chính xác, không mang tính trừu tượng và khô khan. 3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5 – 6 tuổi lớp lá 1 trường mầm non Krông Ana 4. Giới hạn của đề tài - Phạm vi nghiên cứu là một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5 – 6 tuổi trường mầm non Krông Ana - Phạm vi đối tượng: Học sinh lớp lá 1 (5 – 6 tuổi) trường mầm non Krông Ana - Phạm vi thời gian: Năm học 2017 – 2018 5. Phương pháp nghiên cứu a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp nghiên cứu tài liệu b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp điều tra Phương pháp trao đổi đàm thoại Phương pháp trải nghiệm thực tiễn. II. Phần nội dung 1. Cơ sở lý luận Thế giới xung quanh thật đa dạng, phong phú, muôn hình, nhiều vẻ, vốn tri thức trẻ thu hoạch được chưa thấm tháp vào đâu và còn nhiều điều thiếu chính xác, chưa hệ thống và sâu sắc. Chính vì thế, mở rộng sự hiểu biết cho trẻ cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng của các thầy, cô giáo cũng như của người lớn nói chung. Trong cuộc sống hàng ngày, trẻ đã tích lũy được một vốn tri thức và kinh Người thực hiện 3 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana nghiệm sống, điều quan trọng là tổ chức cho trẻ biết sử dụng vốn tri thức và kinh nghiệm ấy vào các hoạt động vui chơi, hoạt động, lao động và sinh hoạt. Trong quá trình ấy, cần giúp trẻ gọi tên chính xác các sự vật và hiện tượng, đồng thời nhận biết những dấu hiệu ngoài cơ bản, có ý nghĩa trong việc xác định đối tượng. Ngoài ra cần giúp trẻ tích lũy vốn tri thức một cách hệ thống, tổng hợp và khái quát. Muốn mở rộng sự hiểu biết cho trẻ, cần tổ chức cho trẻ hoạt động nhận biết những sự vật và hiện tượng mới lạ, đồng thời khám phá những mối quan hệ đơn giản giữa chúng. Mặt khác trẻ em có tính tìm tòi, tính ham hiểu biết sẽ thôi thúc chúng tích cực hoạt động. Phát triển óc tìm tòi, tính ham hiểu biết ở trẻ sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc lĩnh hội kiến thức khoa học ở trường phổ thông sau này. Đứa trẻ lớn lên sẽ có lối sống thực tiễn, sâu sắc, phong phú, linh hoạt, sáng tạo và chủ động, không sống hời hợt, tẻ nhạt. Vì vậy, phát triển nhận thức là phát triển óc tìm tòi, tính ham hiểu biết của trẻ thông qua hoạt động khám phá khoa học, là một yêu cầu rất cần thiết. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu Lớp có đầy đủ cơ sở vật chất trang thiết bị, đồ dùng dạy học phục vụ cho cô và trẻ, có quang cảnh sân trường rộng rãi, xung quanh có cây cối, có vườn hoa, vườn rau. Trẻ tham gia hoạt động tích cực vui vẻ, mạnh dạn trình bày ý kiến. Trẻ có cơ hội để được trò chuyện, được thể hiện mình, rèn cho trẻ thói quen ứng xử vói thiên nhiên, biết cách chăm sóc và bảo vệ chúng. Dựa vào đặc điểm chung của chương trình mầm non mới trên cơ sở mọi hoạt động đều hướng đến trẻ, đặt trẻ là trung tâm để giải quyết vấn đề. Và nhu cầu bức thiết của trẻ hiện nay luôn có nhu cầu tìm hiểu sự vật sự việc một cách tự nhiên và chủ động. Nhìn chung đề tài tôi nghiên cứu có những mặt thuận lợi, mang đến những thành công nhất định. Tôi được phân công dạy ở lớp mà 98% trẻ đã học ở các lớp dưới nên trẻ đã có nề nếp học tập và rất nhanh nhẹn. Cháu đến lớp chuyên cần, tham gia tích cực vào mọi hoạt động. Trẻ có sự tiến bộ trong cách ứng xử với môi trường Người thực hiện 4 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana thiên nhiên, thái độ học tập tích cực hơn. Kích thích hứng thú của trẻ tham gia vào hoạt động rất mạnh mẽ. Giảng dạy nhiều năm và thường xuyên quan tâm đến trẻ nên bản thân cũng có nhiều kinh nghiệm trong việc nắm bắt tâm sinh lý của trẻ. Với tổng số học sinh 5 – 6 tuổi là 40 cháu, được sự giúp đỡ nhiệt tình của đồng nghiệp, phụ huynh và học sinh lớp, nên tôi vận dụng tìm ra nhiều biện pháp mới cũng thuận lợi hơn. Bên cạnh những ưu điểm trên trong thời gian nghiên cứu đề tài tôi cũng gặp không ít vấn đề như: Số trẻ đông, một số trẻ thể lực yếu nên tiếp thu chậm hơn so với các bạn. Gia đình học sinh còn khó khăn nên phụ huynh chưa cho trẻ tiếp xúc nhiều với các loại hình nghệ thuật. Đồ dùng và môi trường hoạt động chưa phong phú. Cụ thể thực trạng khi chưa vận dụng biện pháp mới tôi đã thống kê bằng bảng sau: + Khảo sát chất lượng trước lúc thực hiện biện pháp mới. Tổng số trẻ: 40 cháu TT Kỹ năng quan sát và trả lời được Khả năng so sánh, Có kỹ năng sống và tên gọi đặc điểm của các đối tượng phân 1 loại tượng khám phá Tốt – Khá: 18 Cháu – Đạt 45% Tốt – Khá: 14 Cháu – Tốt – Khá: 18 Cháu TB: 15 Cháu – Đạt 38% tốt – Đạt 45% TB: 18 Cháu – Đạt TB: 18 Cháu – Đạt 45% 3 đối khả năng giao tiếp khám phá Đạt 35% 2 các Yếu: 7 Cháu – Đạt 18% 45% Yếu: 8 Cháu – Đạt Yếu: 4 Cháu – Đạt 20% 10% Từ kết quả như trên, tôi luôn băn khoăn suy nghĩ tìm nhiều biện pháp để tiết dạy khám phá khoa học đạt hiệu quả cao hơn. 3. Nội dung và hình thức của giải pháp a. Mục tiêu của giải pháp Các giải pháp biện pháp đưa ra sẽ giúp cho giáo viên có thêm kỹ năng thủ thuật để tổ chức cho trẻ khám phá sự vật hiện tượng xung quanh trẻ có hiệu quả, làm cho Người thực hiện 5 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana việc tiếp thu kiến thức của trẻ trở nên dễ dàng và sự ghi nhớ của trẻ trở nên bền vững và chính xác. b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp Biện pháp 1: Tạo môi trường giúp trẻ quan sát khám phá Trẻ trong độ tuổi mầm non chủ yếu là tư duy trực quan hình tượng, với trẻ thì những gì mới lạ đẹp mắt hấp dẫn là gây được sự chú ý của trẻ. Nhưng trong môn học này ngoài đưa trẻ đi tham quan quan sát khám phá tìm hiểu môi trường xung quanh và cho trẻ tự do khám phá là có hiệu quả. Tùy tình hình thực tế, giáo viên phải dùng một hoặc hai thủ thuật nhằm kích thích hứng thú quan sát của trẻ. Giáo viên có thể dùng các thủ thuật như đặt một hoặc hai câu hỏi trước khi quan sát; giải một hoặc hai câu đố; chơi một trò chơi; hát; xem mô hình; vẽ; gây tình huống bất ngờ… Khi trẻ đang hứng thú quan sát, giáo viên đưa đối tượng ra trước mặt trẻ. Sau đó, nên tổ chức cho trẻ thao tác hay hành động hoặc hoạt động với đối tượng. Tùy từng đối tượng và lứa tuổi trẻ em, thời gian này nên để nhiều hay ít. Nhưng tốt nhất là tất cả trẻ em đều phải được làm, trong điều kiện không cho phép thì có thể tổ chức cho một số em làm, những em còn lại phải theo dõi, bắt chước và nhận xét. Để trẻ nhớ lâu và nắm chắc kiến thức, tôi tận dụng những khoảng không gian trong và ngoài lớp học để tạo môi trường cho trẻ khám phá. Trong lớp tôi trang trí các góc, trong đó có góc bé thích khám phá ở góc này tôi chuẩn bị tranh ảnh, bài thơ, câu chuyện về môi trường và bảo vệ môi trường phù hợp chủ đề với đề tài để hằng ngày trẻ được xem và kích thích trẻ tìm hiểu khám phá. Thông qua hoạt động góc, trẻ được trải nghiệm những kiến thức và kỹ năng đã học vào sản phẩm của trẻ. Ngoài lớp, ở góc thiên nhiên, tôi trang trí và trồng nhiều cây cảnh để tạo cho trẻ một không gian xanh, những dụng cụ thí nghiệm như: bình, chậu, cát, nước, sỏi, hột hạt, lá khô… để mỗi ngày trẻ có thể tự mình chăm sóc cây và tự mình làm những thí nghiệm nhỏ khám phá trải nghiệm khoa học. Khuyến khích trẻ tự sưu tầm những nguyên vật liệu dễ tìm, dễ kiếm mang đến lớp để làm dụng cụ thí nghiệm. Trẻ rất thích thú và say mê tham gia các hoạt động khám phá và hăng hái thực hiện nhiệm vụ mà giáo viên giao cho. Người thực hiện 6 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana Ví dụ: Cây cần gì để phát triển? Để quá trình quan sát và sự tiếp thu cao của trẻ tôi chuẩn bị 4 cốc nhựa đánh số thứ tự và ghi các nhãn, cốc số 1: không có đất, cốc số 2: không có ánh sáng, cốc số 3: không có nước, cốc số 4: có đất – nước – ánh sáng. Trước tiên tôi hướng dẫn trẻ dán nhãn lên các cốc theo thứ tự ở phần chuẩn bị. Sau đó cốc số 1 cho vào 1 ít giấy báo vò nhàu nát, còn cốc số 2,3,4 đổ đầy đất. Tiếp đó cho hạt giống đậu vào cả 4 cốc trên. Song đặt 4 cốc vào chỗ có ánh nắng bên cạnh nhau. Cuối cùng lấy một bao giấy sẫm màu úp lên cốc số 2. Hằng ngày yêu cầu trẻ tưới nước vào cốc 1,2,4. Đối với cốc số 2 tưới xong phải đậy lại ngay. Cho trẻ quan và đưa ra nhạn xét xem hạt trong cốc nào sẽ nảy mầm và phát triển nhanh. Sau một thời gian quan sát trẻ biết được cây cần có đất, nước, ánh sáng để phát triển. Thông qua hoạt động khám phá môi trường xung quanh, trẻ được khám phá và hiểu sâu hơn về thế giới thiên nhiên. Với hoạt động này phương pháp quan sát được sử dụng nhiều lần, những gì trẻ đã và đang được nhìn thấy giúp trẻ phát hiện được những thay đổi xung quanh, sự khác nhau của các sự vật, hiện tượng xung quanh. Ví dụ: Cho trẻ quan sát lòng trắng và lòng đỏ trứng trước và sau khi đánh tan giúp trẻ hiểu được sự đổi màu của lòng trắng và lòng đỏ trứng khi đã được đánh tan. Với trẻ cái gì cũng rất lạ lẫm, trẻ muốn được trải nghiệm. Vì vậy, trẻ nhỏ rất thích được dạo chơi, tham quan, được hòa mình vào thế giới tự nhiên và khám phá. Do đó tôi đã bố trí sắp xếp chuẩn bị cho trẻ thí nghiệm mang tính khám phá để trẻ có điều kiện được trải nghiệm. Đó là tạo môi trường trong lớp học, còn việc đưa trẻ ra với thiên nhiên ngoài tác dụng giúp trẻ khám phá môi trường có hiệu quả còn có một số tác dụng: Ra ngoài trời trẻ được tắm nắng, hít thở không khí trong lành, thoáng mát, được vận động trong điều kiện rộng rãi, thoải mái, làm tăng sự hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, tăng sự trao đổi chất, rèn luyện sự thích nghi với tác động của các yếu tố tự nhiên, tăng cường sức đề kháng của cơ thể. Giúp trẻ mở rộng thêm tầm hiểu biết về sự vật hiện tượng xung quanh, làm giàu xúc cảm thẩm mỹ, trẻ được mở rộng diện tích tiếp xúc, được trực tiếp quan sát tiếp xúc các sự vật hiện tượng sống động trước mắt làm phong phú vốn biểu tượng và giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của môi trường xung quanh. Tạo điều kiện để trẻ vận dụng những hiểu biết, kiến thức, kỹ Người thực hiện 7 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana năng đã học và hoàn cảnh thực tiễn. Vì vậy việc lựa chọn môi trường sao cho phù hợp với trẻ là rất quan trọng. Biện pháp 2: Lồng ghép tích hợp các môn học khác và trò chơi Thông qua các môn học khác lồng ghép đan xen các hoạt động. Trong quá trình sử dụng lồng ghép đan sen cô nên sử dụng trực quan và thực hành, thiết kế hình thức “Học mà chơi, chơi mà học” thông qua hình ảnh chơi nhẹ nhàng để trẻ hứng thú và tích cực hoạt động thì hiệu quả học tốt hơn. *Phát triển thể chất: Trẻ được rèn luyện các nhóm cơ, hít thở không khí trong lành và thay đổi trạng thái vận động. VD: Trẻ đang học chủ đề thế giới thực vật, giờ thể dục tôi chọn đề tài “Đi thăng bằng trên ghế thể dục” cho trẻ đi chạy khởi động quanh sân trường để nhặt những chiếc lá bàng rụng, cho trẻ đứng thành 3 đội chơi, khi thực hiện bài tập vận động cơ bản mỗi trẻ cầm 2 lá bàng trên tay và đi thăng bằng trên ghế thể dục. Như vậy giờ học thêm sinh động mà trẻ biết đặc điểm của cây bàng khi lá bàng già sẽ rụng, trẻ được quan sát tiếp súc trực tiếp. Qua đó giáo dục trẻ biết bảo vệ môi trường. *Phát triển nhận thức: Trẻ biết về các hiện tượng và môi trương xung quanh, phân biệt được các sự vật hiện tượng, đặc điểm rõ nét và đa dạng. Thông qua hoạt động làm quen với toán, giúp trẻ khám phá thử nghiệm để nhận biết được chiều dài, chiều cao, âm lượng, nhiệt độ, nhiều hơn ít hơn. Ví dụ: Bé tập đo, đếm, giúp trẻ hiểu được cùng một đồ dùng nhưng chọn đơn vị đo khác nhau thì kết quả sẽ khác nhau. Chuẩn bị một chai nhựa trong có dung tích 1 lít và 3 cốc nhựa có kích thước to – vừa – nhỏ, thẻ chữ số. Lần lượt cho trẻ đong nước bằng các cốc khác nhau rồi đổ vào chai nhựa thì thấy cốc to đổ nước vào chai sẽ nhanh đầy hơn (4 cốc), sử dụng cốc nhỡ để đong sẽ phải đong 6 cốc. Sử dụng cốc nhỏ để đong thì phải 8 cốc. *Phát triển ngôn ngữ: Trẻ nói được rất nhiều và phát triển hơn so với yêu cầu, giải thích được những câu hỏi tại sao? Như thế nào rõ ràng. *Phát triển cảm xúc, tình cảm xã hội: Trẻ vui, tò mò, thích thú, thoải mái cười nói, phát sinh tình yêu sự tôn trọng và bảo vệ thiên nhiên, sự vật xung quanh. Người thực hiện 8 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana *Phát triển thẩm mỹ: Trẻ hình dung và vẽ, nặn thông qua các buổi học ngoài trời, vận động minh họa sinh động đa dạng qua các bài hát. Học tập tích hợp: Các lĩnh vực học tập đều liên quan đến nhau và đều hợp lý hiệu quả khi đưa ra môi trường bên ngoài. Giáo dục thể chất, hoạt động tạo hình, giáo dục âm nhạc, làm quen với toán, khám phá khoa học, làm quen với văn học, làm quen chữ cái, hoạt động vui chơi,… Trẻ nhỏ nhìn nhận về thế giới, về môi trường xung quanh mình theo một góc độ tổng thể. Chúng học từ mọi thứ xảy ra xung quanh mình và không phân tách theo từng môn từng lĩnh vực khác nhau. Chính vì thế, việc tổ chức cho trẻ học cần phải được thực hiện tích hợp trong một tổng thể chung. Thông qua những hoạt động tích hợp đó trẻ sẽ hiểu kiến thức và kỹ năng liên quan đến nhau như thế nào. Hoạt động học của lĩnh vực này sẽ được lồng ghép hoặc chuyển sang hoạt động học của lĩnh vực khác một cách tự nhiên nhưng không vì thế mà tôi lạm dụng quá với môi trường bên ngoài vào các hoạt động của trẻ. Môn hoạt động tạo hình – Chủ điểm thế giới động vật – đề tài vẽ theo ý thích. Đưa trẻ ra với thế giới động vật tôi sẽ không phải mất thời gian làm đồ dùng dạy học mà trên thực tế trẻ thấy gì sẽ vẽ đó, có thể trẻ sẽ thấy và vẽ những con vật bé thích không giống con vật mà cô dạy về màu sắc, hình dạng và vô tình trẻ đã trao dồi thêm vốn hiểu biết của mình về sự đa dạng, phong phú của thế giới con vật theo sự sáng tạo của bé. Ra ngoài sẽ phát triển được khả năng tập trung cao của trẻ về 1 đối tượng, phát triển khả năng định hướng trong không gian. Bên cạnh đó trẻ hình thành những hiểu biết của mình thông qua sự tương tác tích cực với các giáo viên, các bạn trong lớp, các tài liệu, các sự kiện được tổ chức. Trẻ học hiệu quả nhất khi được tích cực tham gia vào các hoạt động mà chúng thấy thú vị. Các hoạt động của trẻ nên dựa trên sự tò mò, nhu cầu, và sở thích của chúng. Chính vì thế, việc học tập của trẻ cần được nhấn mạnh vào quá trình trẻ nhận biết, hiểu, và hình thành các ý kiến của riêng mình thay vì việc trẻ phải hoàn thành những bài tập có sẵn và lặp đi lặp lại. Giáo viên đóng vai trò là người tạo điều kiện để đảm bảo rằng, trong quá trình học, trẻ được quan sát, được đưa ra các câu hỏi, được khám phá, và được tự trải nghiệm. Người thực hiện 9 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana Tổ chức các môn học lồng vào môi trường thiên nhiên là một phần quan trọng trong quá trình học của trẻ, là chất xúc tác để trẻ học, để thúc đẩy trẻ khám phá, tìm tòi, mạo hiểm, mắc sai lầm và đối phó với thất bại. Học qua chơi sẽ giúp trẻ tham gia vào việc tổ chức, đưa ra quyết định lựa chọn, thực hành, duy trì và bày tỏ cảm xúc. Chơi có tổ chức sẽ giúp phát triển và mở rộng sức sáng tạo, các kỹ năng nghe và nói, các kỹ năng xã hội và tính cách, khả năng sử dụng ngôn ngữ đa dạng liên quan đến nhiều lĩnh vực như toán, môi trường. Một lần nữa, các cô giáo chính là người tạo điều kiện để trẻ chơi như là một phần của quá trình học của mình. Học qua công nghệ thông tin: Nên tạo cho trẻ có cơ hội để làm quen, ứng dụng và phát triển các khả năng về công nghệ thông tin thông qua việc sử dụng các công cụ tin học trong quá trình học tập. Từ đây, trẻ có cơ hội để hỗ trợ các công việc của mình bằng cách tự tìm kiếm thông tin, được học cách sử dụng thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, tự lựa chọn và tổng hợp các thông tin để đáp ứng nhu cầu của mình. Công nghệ thông tin có thể được sử dụng và ứng dụng như là công cụ hướng dẫn và công cụ thúc đẩy, kích thích quá trình học của trẻ. Thông qua việc ứng dụng công nghệ thông tin, trẻ sẽ được khám phá các ý tưởng, khái niệm, câu hỏi khác nhau. Thông qua việc ứng dụng công nghệ thông tin, trẻ sẽ được tương tác với chữ viết, với những âm thanh, hình ảnh sống động. Các hoạt động sử dụng máy tính và phần mềm luôn được gắn với phần hướng dẫn của giáo viên trên lớp cũng như gắn với thế mạnh và nhu cầu của trẻ. Được khám phá là để trẻ hình thành tính độc lập tư duy, tìm tòi, sáng tạo và quyết đoán trong việc giải quyết những tình huống được khám phá cụ thể. Trẻ được tham gia và phát triển niềm say mê, hứng thú một cách tích cực với nhiều hoạt động kết hợp khác nhau như giải quyết những thắc mắc trong tình huống cụ thể mà mình tham gia, mối quan hệ trong và ngoài nhóm, giải quyết những vướng mắc, vượt qua những thách thức, trở ngại để hoàn thành nhiệm vụ, tìm ra những điều mình cần khám phá. Được hỏi ngay điều mình thấy là tạo và hình thành cho trẻ tính độc lập, chủ động trong tư duy logic. Mở cánh cửa đầu tiên cho trẻ làm quen với thế giới xung Người thực hiện 10 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana quanh rộng lớn, tạo lập trí sáng tạo, sự hóm hỉnh qua những câu hỏi theo tư duy của trẻ và được giáo viên trả lời hoặc gợi mở để trẻ tự tìm ra câu trả lời. Điều này sẽ tạo cho trẻ sự tìm tòi và sáng tạo không ngừng, giúp cho trẻ có tính năng động, vượt khó cho suốt cuộc đời sau này của trẻ. Tích hợp các môn học như: Văn học, toán, tạo hình, âm nhạc tôi thấy có những kết quả đáng lưu ý, tất cả các trẻ khi tham gia học ngoài trời trẻ đều thực hiện rất tốt và có phần sáng tạo trong đó. Ví dụ: Cô nói con thực hiện tiếng gà gáy trẻ “ò ó o…” và làm thêm động tác vỗ cánh rất giống con gà. Khi trẻ quan sát vườn hoa ta có thể yêu cầu trẻ vẽ lại vườn hoa, con có trẻ vẽ thêm bướm bay, những đám mây trôi bềnh bồng, làm con vật từ lá cây,… hay so sánh cây nào cao hơn, thấp hơn, tập kể lại những gì mình thấy. Biện pháp 3: Cách lên lớp của giáo viên Trong giờ đón – trả trẻ, tôi thường nhắc lại những kiến thức trẻ đã lĩnh hội được qua những hoạt động thí nghiệm trẻ đã được làm tại lớp. Đối với trẻ tư duy trực quan hình tượng đã phát triển theo từng giai đoạn đến lứa tuổi mẫu giáo ở mức độ cao. Khi cho trẻ nhận biết đối tượng là vật thật, ngoài những yêu cầu phải đa dạng về tên gọi, màu sắc, hình dáng, kích thước, cấu tạo, công dụng, lợi ích, chất liệu, và cần đa dạng về vị trí tồn tại của đối tượng trong không gian và thời gian. Việc đưa trẻ vào với môi trường xung quanh hay nói rõ hơn là trẻ khám phá khoa học, điều đầu tiên mà tôi quan tâm là lượng kiến thức của trẻ có thực sự phù hợp cho chuyến đi “dã ngoại” này hay không. Hơn nữa, nếu trẻ đã có lượng kiến thức nhất định rồi thì việc khám phá sẽ dễ dàng hơn và có ý nghĩa, hiệu quả hơn rất nhiều bên cạnh đó phát triển được tư duy cho trẻ. Trẻ đến lớp được cô giáo truyền đạt kiến thức ở mọi lúc mọi nơi, Bản thân tôi khi lên lớp luôn cố gắng thu thập những điều mới lạ đối với trẻ từ đó tạo cho trẻ có sự quan tâm và muốn tìm hiểu. Ví dụ: Từ một cái hạt nhỏ tôi dạy cho trẻ biết quá trình từ hạt nảy mầm rồi lớn thành cây như thế nào? Vì sao lại có mưa?.... Thường xuyên trò chuyện về điều mà trẻ gặp ở nhà, trên đường đi học,... Đặt ra cho trẻ những câu hỏi “tại sao? Làm sao con biết?...” nhằm kích thích sự tò mò của trẻ, đôi khi tôi cho trẻ làm quen với một Người thực hiện 11 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana vật để trẻ tự nói lên điều trẻ thấy và nghĩ. Tôi chuẩn bị một số đồ dùng khi lên lớp theo từng chủ điểm để trẻ tìm hiểu. Ví dụ: Miếng vải nào khô trước, trẻ biết được ánh nắng mặt trời có nhiệt độ nên có nhiệt độ nên có thể làm khô các vật đem phơi nhanh hơn. Đem nhúng hai miếng vải vào nước, một miếng đem phơi trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời, còn miếng vải kia phơi trong góc lớp. Cho trẻ quan sát và đoán xem miếng vải nào khô trước. Sau đó, cô giải thích cho trẻ hiểu, ánh nắng mặt trời có nhiệt độ cao hơn nên miếng vải phơi ngoài nắng nhanh khô hơn miếng vải phơi trong râm mát không có ánh nắng. Như vậy, thủ thuật sử dụng thí nghiệm cho trẻ trực tiếp làm hay trực tiếp quan sát tạo ghi nhớ lâu ở trẻ. Trẻ đưa ra được những kết luận từ thực tế. tùy theo đề tài cụ thể, giáo viên có thể đưa ra những thí nghiệm phù hợp, tạo sự tò mò tìm hiểu ở trẻ. Đồng thời trẻ ghi nhớ và nắm vững kiến thức đó được lâu hơn Thông qua các cuộc dạo chơi quanh vườn trường, cô cùng trẻ đàm thoại về các loại cây trong vườn trường (Cây gì? Cây có những bộ phận nào? Lá cây này như thế nào? Cây được trồng để làm gì?...) cho trẻ nói lên những suy nghĩ của mình khi đi dạo quanh vườn cây. Bằng cách liên hệ thực tế, cô còn giúp trẻ hiểu được cây xanh là nguồn cung cấp nguyên liệu làm nên các sản phẩm: tủ, bàn ghế, giường…. những loại cây này rất quý hiếm và trồng trong rừng. Qua đó, giáo dục trẻ về việc bảo vệ tài nguyên rừng, tuyên truyền không khai thác bừa bãi, không chặt phá rừng. Thông qua việc xem tranh ảnh liên quan đến môi trường, tranh sưu tầm, hình ảnh tìm kiếm trên mạng, cho trẻ thấy được sự tương phản giữa môi trường có nhiều cây xanh và môi trường thiếu cây xanh. Qua đó, cho trẻ nói lên những suy nghĩ của mình vè hai môi trường đó. Từ đó rút ra kết luận. Có nhiều loại cây: cây ăn quả, cây lấy gỗ và cây cho bóng mát, cây ăn rau, cây làm thuốc. Giáo viên cho trẻ biết ăn rau nhiều sẽ cung cấp vitamin cho cơ thể và giúp cho da dẻ hồng hào. Tuy công dụng khác nhau nhưng quá trình sinh trưởng và phát triển của chúng tương đối giống nhau. Tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động: Vẽ, tô màu, cắt dán ảnh về cây xanh. Người thực hiện 12 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana Xây mô hình vườn cây. Chơi trò chơi : “Cây nào, quả ấy”, “ gắn quả cho cây”… Sau khi cung cấp kiến thức cơ bản về cây xanh, cô và trẻ cung dành một khoảng thời gian để thảo luận cùng nhau, cô đặt ra tình huống cho trẻ giải quyết: Cây cần gì để lớn lên? Để có những loại quả ngon cho chúng ta ăn, chúng ta cần phải làm gì? Nếu không có cây xanh thì môi trường sẽ như thế nào? Rừng cung cấp gì cho chúng ta? Nếu rừng bị tàn phá thì ảnh hưởng gì? Để trẻ dễ dàng tiếp nhận vấn đề, trong quá trình sinh hoạt hàng ngày, cô giới thiệu cho trẻ về đối tượng mới để trẻ tiếp nhận. Qua đó, giáo dục trẻ về vấn đề chăm sóc, bảo vệ cây xanh. Nếu khai thác, chặt phá cây xanh bừa bãi sẽ gây lũ lụt, ô nhiễm môi trường. Như vậy vừa tuyên truyền việc trồng cây gây rừng cho trẻ hiểu. Biện pháp 4: Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để tổ chức các hoạt động khám phá khoa học Hiện nay trong trường mầm non chưa có kinh phí dành cho hoạt động thí nghiệm khám phá khoa học. Việc cho trẻ thực hiện các thí nghiệm phải sử dụng nhiều nguyên liệu khác nhau, vì vậy, khi thực hiện đề tài này tôi đã phối hợp với phụ huynh của lớp để đóng góp các nguyên vật liệu giúp trẻ thực hành với nội dung phong phú hơn. Trẻ mầm non dễ nhớ nhưng cũng rất dễ quên. Vì thế, tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh vào giờ đón – trả trẻ để hiểu được tính cách, năng lực, trình độ của từng cá nhân trẻ và để phụ huynh rèn luyện thêm cho trẻ khi về nhà. Trao đổi với phụ huynh mua cho trẻ những quyển sách tranh, ảnh hoặc lô tô về con vật, cây cỏ… phù hợp với lứa tuổi giúp trẻ được mở rộng biểu tượng về sự vật xung quanh. Việc kết hợp với phụ huynh giúp trẻ luyện tập nhiều hơn, từ đó trẻ có được vốn kiến thức về tự nhiên và xã hội phong phú và đa dạng hơn. Vì trẻ ở môi trường nông thôn nên được tiếp xúc nhiều với thiên nhiên, cỏ cây, hoa lá đồng thời được bố mẹ thường xuyên cung cấp và củng cố kiến thức về môi trường xung quanh nên hiệu quả hoạt động làm quen với khám phá khoa học là rất cao. Người thực hiện 13 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana Biện pháp 5: Cho trẻ trải nghiệm thực tế Ở lứa tuổi mẫu giáo nói riêng và trẻ nói chung “trẻ học mà chơi, chơi mà học” ghi nhớ không có chủ định, chóng nhớ mau quên do đó việc dạy cho trẻ một số kiến thức không chỉ dừng lại trong tiết học mà phải được củng cố, rèn luyện ở mọi lúc mọi nơi trong cuộc sống hàng ngày. Buổi sáng sớm là thời gian tốt nhất để đi dã ngoại. Đó là lúc trời không quá nóng, bạn sẽ tìm thấy nhiều loài vật, chim chóc và côn trùng … Các buổi chiều mát cũng là thời điểm tốt để đưa trẻ đi dạo giữa thiên nhiên. Hay thực hành một số thí nghiệm nhằm cũng cố, mở rộng kiến thức cho trẻ. Khi trẻ quan sát các hiện tượng xung quanh, trẻ có thể có nhiều thông tin về các sự vật, hiện tượng đó nhưng chưa có hiểu biết đầy đủ về nguồn gốc xảy ra của các sự vật, hiện tượng. Đối với trẻ lứa tuổi mầm non, học khoa học chủ yếu là học cách suy nghĩ. Với giai đoạn này, cô không nhất thiết phải dạy học giải thích nhũng kiến thức khoa học cho trẻ mà quan trọng hơn là giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những gì chúng nhìn thấy, nghe thấy qua đó kích thích trẻ thăm dò, phỏng đoán. Cho trẻ quan sát trực tiếp một số hiện tượng tự nhiên như: mây, mưa, sấm, chớp, gió, cũng như tiến hành một số thí nghiệm nhỏ về nước. Ví dụ: Bàn tay trong nước Nhằm giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và khả năng quan sát, suy luận của trẻ. Cô chuẩn bị chậu nước to, sau đó đổ nước vào, khuyến khích trẻ vận động bàn tay trong nước, sau đó cô đặt câu hỏi “điều gì xảy ra khi đánh mạnh tay vào nước”. Khi đó trẻ tự quan sát và suy nghĩ. Hay cho trẻ bốc nước bằng hai tay, khuyến khích trẻ mô tả điều gì xảy ra khi buông bốc nước trong tay lên mặt nước (nước rơi xuống, tạo sóng, phát ra âm thanh) Cho trẻ tiếp xúc nhiều lần với đối tượng cần khám phá bằng cách nhìn, sờ, nếm, ngửi… các vật thật Ví dụ: Cho trẻ quan sát hai bình nuôi cá, một bình có nước, một bình không có nước. Sau một thời gian quan sát xem điều gì đã xảy ra (bình cá không có nước thì cá sẽ chết). Từ thí nghiệm trên, trẻ sẽ biết được sự cần thiết của nước với đời sống động, Người thực hiện 14 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana thực vật. Qua đó giáo dục trẻ nếu ở nhà có nuôi cá cảnh thì không được bắt cá lên để chơi và thường xuyên phải thay nước đẻ tạo môi trường sống sạch sẽ cho cá. Ngoài ra, cô có thể cho trẻ biết lợi ích của việc nuôi cá cảnh (nuôi cá cảnh không chỉ để làm cảnh mà còn để tiêu diệt bọ gậy, hạn chế sự sinh trưởng của muỗi góp phần làm giảm bệnh sốt xuất huyết). c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp Các giải pháp và biện pháp có mối quan hệ mật thiết và luôn hỗ trợ bổ sung cho nhau ưu điểm của giải pháp này là hỗ trợ cho nhược điểm của giải pháp khác. Muốn thực hiện các giải pháp thành công cần có các biện pháp cụ thể phù hợp với nội dung của giải pháp. Đối tượng nhận biết của trẻ sẽ không khô cứng, nếu như giáo viên biết phối hợp các giải pháp và biện pháp với nhau để làm cho những tri thức mà trẻ nhận được càng thêm phong phú. d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu Qua những tiết học đưa trẻ ra hòa nhập với thế giới bên ngoài, giúp trẻ khám phá khoa học, bản thân tôi cảm thấy tiết dạy thoải mái hơn, vốn kiến thức được mở mang và có sự linh hoạt, sáng tạo trong tiết dạy của mình. Giáo viên có nhiều kinh nghiệm trong việc vận dụng các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học tích cực giúp trẻ khám phá khoa học. Trẻ thông minh, nhanh nhẹn, tích cực, chủ động trong mọi hoạt động tìm tòi và khám phá thế giới xung quanh; biết suy nghĩ và đặt ra nhiều câu hỏi suy luận lý thú cho cô và trẻ khác cùng suy nghĩ trả lời. Trẻ có khả năng quan sát, so sánh, phân loại tốt, hiểu biết rộng về tự nhiên cũng như về xã hội. Phụ huynh nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc gây hứng thú trong hoạt động khám phá khoa học, tạo điều kiện cộng tác với giáo viên để các hoạt động khám phá khoa học của trẻ đạt hiệu quả cao nhất. + Kết quả đạt là trẻ khám phá khoa học có tiến bộ hơn so với đầu năm cụ thể như sau: TT Kỹ năng quan sát và trả lời Khả năng so sánh, Có kỹ năng sống và được tên gọi đặc điểm của phân các đối tượng khám phá Người thực hiện loại các đối khả năng giao tiếp tốt tượng khám phá 15 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana 1 2 Tốt – Khá: 35 Cháu – Đạt Tốt – Khá: 32 Cháu – Tốt – Khá: 30 Cháu – 88% Đạt 80% TB: 5 Cháu – Đạt 12% TB: 8 Cháu – Đạt TB: 10 Cháu – Đạt 20% 3 Yếu: 0 Cháu – Đạt 0% Đạt 76% 24% Yếu: 0 Cháu – Đạt 0% Yếu: 0Cháu – Đạt 0% III. Kết luận, kiến nghị 1. Kết luận Qua kiểm tra đánh giá quá trình khảo nghiệm, kết quả khảo nghiệm chứng tỏ việc sử dụng các biện pháp trên đã giúp trẻ học môn khám phá khoa học có tiến bộ rõ rệt. Đối với bản thân qua nghiên cứu tài liệu, qua sự học hỏi kinh nghiệm từ các đồng nghiệp tôi đã có thêm nhiều kinh nghiệm và kiến thức trong việc giảng dạy. Là giáo viên tâm huyết với nghề, yêu nghề, mến trẻ không ngừng tham khảo đọc tài liệu tìm kiếm thiết kế những bài dạy điện tử, tham khảo những trò chơi, các hình thức áp dụng cho bài dạy thêm phong phú, nội dung chương trình dạy trẻ một cách sáng tạo, linh hoạt giúp trẻ phát triển về mọi mặt. Tôi cảm thấy rất vui khi được góp một phần nhỏ bé của mình vào sự đổi mới của giáo dục mầm non. 2. Kiến nghị Nhà trường cần tăng cường hơn nữa các lớp tập huấn, tổ chức cho giáo viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn. Bổ sung thêm một số đồ dùng, đồ chơi để giáo viên tổ chức hoạt động đạt hiệu quả hơn. Người viết Khà Thị Thương Người thực hiện 16 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. ................................................................. ....................................................................................................................................................... CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN. Người thực hiện 17 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana TÀI LIỆU THAM KHẢO - Sách chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5 - 6 tuổi. - Chương trình hướng dẫn tổ chức thực hiện giáo dục mầm non 5 – 6 tuổi - Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên - Sách hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục trong trường mầm non theo chủ đề (5 - 6 tuổi). - Sách phương pháp phát triển nhận thức cho trẻ. Người thực hiện 18 Khà Thị Thương Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn khám phá khoa học cho trẻ 5-6 tuổi lớp Lá 1 trường MN Krông Ana MỤC LỤC Trang I. Phần mở đầu: ..................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài.....………………………………………………..................1 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài...........................................................................2 3. Đối tượng nghiên cứu…………….………………………………...................3 4. Giới hạn của đề tài.................….…………………………………...................3 5. Phương pháp nghiên cứu.…………………………………………..................3 II. Phần nội dung.................................................................................................3 1. Cơ sở lý luận......................................................................................................3 2. Thực trạng vấn đề nghiến cứu ..........................................................................4 3. Nội dung và hình thức của giải pháp …………………………………............6 a.Mục tiêu của giải pháp ………………………………….................................. 6 b.Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp …………….………….. .............. 6 c.Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp………………………..................16 d.Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu …........... .......16 III. Kết luận, kiến nghị …..………………………………………...................17 1. Kết luận: …………………………………….................................................17 2.Kiến nghị:…………………………………………………………….............17 Tài liệu tham khảo ..............................................................................................19 Người thực hiện 19 Khà Thị Thương