Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn thể dục lớp 5

SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 MỤC LỤC Trang I. MỞ ĐÂU………………...………………………………….............. 2 1. Đặt vấn đề……………….………………………………….............. 2 2. Mục mục đích ngiên cứu….…………………….…………….......... 3 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. ………..…………………………. 3 …………………2 3 1. Cơ sở lý luận của nghiên cứu..………………………...................... 4 2. Thực trạng vấn đề…………...……..…………………………......... 6 3. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề.………………… 6 3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp....................................................... 6 3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp........................ 6 3.2.1 Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí của học sinh .................................... 3.2.2. Giúp học sinh nắm vững vai trò, tác dụng của các đồ dùng dạy học trong môn Thể dục............................................................................... 3.2.3. Lựa chọn và sử sụng đồ dùng dạy học hợp lý đối với nội dung bài dạy và đối tượng học sinh ………………............................................ ... 3.2.4. Tăng cường sử dụng trang thiết bị nhằm đổi mới PPDH................ 3.2.5 Phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm và giáo viên Tổng phụ trách 7 7 7 9 11 12 13 Đội ..................................................................................................... 14 4. Tính mới của giải pháp...................................................................... 5. Hiệu quả SKKN..................................................................................... III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ……………………………….. 1. Kết luận …………………………………………………………… 2. Kiến nghị…………………………………………………………15 I. PHẦN MỞ ĐẦU Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 1 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 1. Đặt vấn đề Mục tiêu của giáo dục và đào tạo hiện nay là: “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài,...”. Giáo dục trí tuệ phải đi đôi với giáo dục thể chất, hai mặt này phải tiến hành song song và quan hệ chặt chẽ với nhau tạo nên sự phát triển toàn diện cho học sinh. Chính vì thế, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến việc giáo dục thể chất cho thế hệ trẻ ngay trong ghế nhà trường vì giáo dục thể chất nói chung, môn học Thể dục nói riêng hình thành ở người học những nhân cách sống của con người lao động mới trong thời đại mới và đào tạo con người "phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức”. Thông qua giảng dạy thể dục nhằm trang bị kiến thức, hình thành kỹ năng vận động để các em học tập, sinh hoạt có hiệu quả. Trên cơ sở đó, phát triển các tố chất thể lực, tạo điều kiện cho cơ thể phát triển bình thường theo quy luật tâm lý lứa tuổi, giới tính; đồng thời rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, ý thức tổ chức kỷ luật cao, tự giác rèn luyện thể thao và tạo cho trẻ có cuộc sống vui tươi, lành mạnh, tinh thần tập thể tốt,... Đó chính là tiền đề hình thành nhân cách sống cho trẻ. Đối với lứa tuổi học sinh Tiểu học, các em rất hồn nhiên, hiếu động, tâm lý của các em có nhiều thay đổi theo độ tuổi. Vì thế, khi dạy môn Thể dục không nên theo khuynh hướng thể dục đơn thuần, máy móc, gây cho các em sự mệt mỏi, căng thẳng mà người giáo viên cần sử dụng nhiều đồ dùng, dụng cụ để minh họa, bổ trợ cho các hoạt động trong bài giảng sinh động và nâng cao thành tích tập luyện của học sinh. Thực tế cho thấy việc dạy học nói chung và dạy học ở tiểu học nói riêng đã có sự đổi mới nhiều về phương pháp, đòi hỏi sự tư duy của học sinh được đặc biệt chú ý. Song để cho giờ học được thực sự đổi mới, việc sử dụng thiết bị đồ dùng dạy học là hết sức cần thiết. Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 2 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 Thiết bị đồ dùng dạy học là những phương tiện vật chất giúp cho giáo viên và học sinh tổ chức hợp lý có hiệu quả, trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học,thiết bị đồ dùng dạy học là một trong những điều kiện cơ bản không thể thiếu để giáo viên, học sinh thể hiện mục têu dạy học. Thực tế, bộ đồ dùng môn Thể dục được cấp chỉ có một số loại, chất lượng kém, số lượng ít không đủ đáp ứng cho 2 - 3 lớp học cùng một lúc cũng như chưa đáp ứng yêu cầu tất cả các bài dạy. Mặt khác, đa số vấn đề sân bãi, vị trí học tập môn Thể dục của các trường chưa đúng quy định, chưa phù hợp với một số tiết dạy, thời tiết thay đổi đôi lúc không thuận lợi, giáo viên và học sinh chưa có trang phục đúng theo yêu cầu của môn học,... nên khi dạy các nội dung giáo viên thường dạy chay làm cho học sinh khó hiểu, khó nhớ động tác, không đạt mục tiêu yêu cầu của bài học. Đối với các đồ dùng, dụng cụ đã có thì giáo viên sử dụng như thế nào để đạt hiệu quả cao cho tiết học ? Điều đó khiến tôi luôn trăn trở và suy nghĩ tìm ra những biện pháp, giải pháp hữu hiện nhất, phù hợp với đối tượng học sinh nhằm nâng cao sức khỏe để học tập tốt và giúp các em tham gia hoạt động giáo dục khác đạt hiệu quả. Xuất phát từ lí do trên, tôi mạnh dạn chọn đề tài Một số biện pháp nâng cao hiệu quả việc sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 để trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm với đồng chí đồng nghiệp. 2. Mục đích nghiên cứu Nâng cao chất lượng giờ học thể dục thông qua việc sử dụng đồ dùng dạy học phù hợp với điều kiện hiện có của các trường hiện nay. Tìm hiểu đặc điểm tình hình và tâm sinh lý của học sinh để đưa ra nội dung hình thức, biện pháp sử dụng đồ dùng dạy học như thế nào để nâng lại hiệu quả cao cho tiết học. Phát huy được thế mạnh sẵn có của đơn vị cũng như tạo điều kiện cho các em học sinh thể hiện năng khiếu, thế mạnh của bản thân, từ đó đề ra những giải Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 3 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 pháp cụ thể hơn, sát thực hơn cho từng năm học góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy môn Thể dục. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lí luận của nghiên cứu Như Bác Hồ đã dạy: “Sức khỏe là vàng, lao động là vinh quang”. Thật vậy, sức khỏe là vốn quý nhất của con người. Có sức khỏe thì con người có thể làm bất cứ việc gì mình muốn. Với phương châm “Khỏe để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, mỗi người dân khỏe mạnh là Tổ quốc khỏe mạnh”. Vì thế, cùng với sự phát triển chung của xã hội ngày nay, thể dục thể thao cũng đang trên đà phát triển không ngừng, nó trở thành một bộ phận không thể thiếu trong đời sống tinh thần của nhân dân và còn thể hiện sự khát vọng vươn lên chiếm lĩnh mọi đỉnh cao của con người trong đó có vấn đề thể dục thể thao và thể lực với tư cách là một giá trị của con người. Thể dục là một môn học nhằm giáo dục và rèn luyện kỹ năng nâng cao chất lượng về thể lực, từ đó làm nền tảng cho việc phát triển về tư duy cho học sinh. Trong quá trình giáo dục, những tư tưởng chỉ đạo phương hướng cơ bản quy định nội dung phương pháp và cách tổ chức quy trình giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu đào tạo là vô cùng quan trọng. Đối với bộ môn Thể dục ở trường tiểu học thì vừa phải thực hiện mục tiêu trên nhưng đồng thời cũng phải thực hiện nhiệm vụ quan trọng không kém là góp phần vào việc phát triển con người toàn diện cả về đức, trí, thể, mỹ. Ngày nay, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm và coi nhiệm vụ giáo dục là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất, nên các môn học trong nhà trường luôn được trang bị đầy đủ các thiết bị đồ dùng giảng dạy như tranh, ảnh, mô hình, bóng, dây... nhằm đáp ứng mục tiêu giáo dục. Đối với nhà trường tiểu học nói chung, môn Thể dục nói riêng cũng được quan tâm với nhiều dụng cụ thể dục thể thao và các phương tiện dạy học khác. Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 4 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 Tuy nhiên cho dù các phương tiện dạy học có hiện đại đến đâu chăng nữa thì vai trò của người giáo viên cũng hết sức quan trọng. Vì vậy giáo viên phải vận dụng sử dụng các phương tiện dạy học một cách linh hoạt trong mọi hoàn cảnh thì bài dạy mới đạt hiệu quả cao vừa đảm bảo chất lượng giáo dục một giờ học, vừa mang tính khoa học phù hợp với hoàn cảnh. Trong quá trình dạy học môn Thể dục, việc sử dụng phương pháp dạy học không thể tách rời với việc sử dụng các phương tiện dạy học. Các phương tiện dạy học sẽ giúp cho học sinh lĩnh hội các tri thức và rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo giúp cơ thể phát triển cân đối toàn diện. Do đó đồ dùng dạy học và các phương pháp khi sử dụng đồ dùng dạy học góp phần rất lớn vào việc nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu Trường Tiểu học Y Ngông đóng trên địa bàn đặc biệt khó khăn của xã Dur Kmăl, hơn nưa trường lại có ba điểm trường cách xa nhau, nhất là phân hiệu Buôn Krông cách điểm trường chính đến gần 15 cây số, đường đi lại khó khăn chính vì vậy việc đi lại gây rất nhiều khó khăn. Trong năm học 2017-2018, tỉ lệ học sinh dân tộc thiểu số khối lớp 5 chiếm gần 99% tổng số học sinh toàn khối. Hầu hết các em là con em đồng bào dân tộc Ê Đê thuộc diện gia đình có hoàn cảnh khó khăn, trình độ dân trí thấp, nhận thức về giáo dục và chăm lo việc học hành của cha mẹ học sinh đối với con em còn nhiều hạn chế. Vì vậy việc phối hợp với cha mẹ học sinh để nâng cao chất lượng học tập cho các em gặp không ít khó khăn. Trong những năm học vừa qua, được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo cũng như sự quan tâm, giúp đỡ của lãnh đạo nhà trường đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp giáo viên được bồi dưỡng nâng cao tay nghề bằng nhiều hình thức khác nhau. Chính sự quan tâm đó đã giúp giáo viên vững vàng hơn về chuyên môn nghiệp vụ, góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng dạy học. Giáo viên bộ môn luôn xác định đúng tầm quan trọng của Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 5 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 việc nâng cao chất lượng dạy học môn Thể dục, nên đã tìm các giải pháp hữu hiệu nhất nhằm tạo hứng thú cho các em trong học tập, góp phần nâng cao chất lượng dạy học. Trường có ba phân hiệu, phòng Thiết bị đặt tại điểm chính nên việc mượn, trả đồ dùng dạy học chưa thuận tiện. Giáo viên bộ môn Thể dục dạy nhiều khối lớp/buổi, mỗi lớp sử dụng các đồ dùng, thiết bị khác nhau, giáo viên ngại mang ra mang vào nên ít khi vào phòng Thiết bị mượn đồ dùng để hướng dẫn cho học sinh thực hiện các trò chơi cũng như các nội dung học tập. Việc sử dụng đồ dùng dạy học, tranh ảnh và bài dạy gần như chưa được quan tâm. Khi lên lớp, giáo viên mới chỉ chú trọng dạy các động tác của bài thể dục phát triển chung dưới hình thức giáo viên làm mẫu cho học sinh làm theo. Các trò chơi vận động, trò chơi nào dễ, đơn giản thì thực hiện, trò chơi nào khó thì bỏ qua nên giờ học rất đơn điệu, chưa lôi cuốn và phát huy năng lực học tập của các em, dẫn đến hiệu quả tiết học chưa cao. Bên cạnh sân chơi, bãi tập có vai trò quan trọng, quyết định sự thành công khi diễn ra những trò chơi học tập thì trang phục học thể dục cũng góp phần nâng cao hiệu quả của tiết học. Thực tế ở các trường tiểu học, trang phục của học sinh học môn Thể dục chưa thực hiện đại trà nên chưa tạo sự thoải mái trong tập luyện cũng như trong sử dụng các dụng cụ để tham gia trò chơi vận động. Hơn nữa sau giờ học thể dục, mồ hôi ngấm vào quần áo làm cho các em có cảm giác khó chịu khi vào lớp tiếp tục học các môn học khác, điều đó cũng ảnh hưởng đến tinh thần học tập của các em. 3. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp Nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Thể dục trong nhà trường nói chung, hiệu quả cách sử dụng đồ dùng dạy học nói riêng. Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 6 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 Giúp học sinh hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân, qua đó giúp các em biết cách bảo vệ, rèn luyện sức khỏe của bản thân, phát triển cơ thể một cách toàn diện. 3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 3.2.1. Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí của học sinh Đầu năm, sau khi nhận lớp, bản thân tôi đã gần gũi quan tâm trò chuyện với từng học sinh trong lớp để nắm bắt tâm tư nguyện vọng cũng như hoàn cảnh, thể lực của các em. Phân loại học sinh theo từng nhóm có sức khỏe tốt, nhanh nhẹn hay sức khỏe chưa tốt, bệnh tật,… để có hình thức bồi dưỡng tập luyện khác nhau. Trường hợp này, giáo viên lập kế hoạch dạy học theo phân hóa đối tượng học sinh đảm bảo tính vừa sức và an toàn về sức khỏe trong rèn luyện. Ví dụ: Khi tổ chức trò chơi “Chạy tiếp sức”, dựa vào đặc điểm tâm sinh lí học sinh, tôi sẽ giảm yêu cầu cho những trường hợp có bệnh về tim mạch, dị tật về chân, mắt,… tôi tổ chức riêng cho các em tập luyện bằng các hình thức sau: + Tập luyện với cường độ nhẹ ( trò chơi nhóm ba nhóm bảy, đá cầu,…) hoặc các bạn có sức khỏe tốt giúp đỡ. + Cho các em này làm trọng tài trong phần trò chơi, các hoạt động thi đua + Áp dụng phương pháp tập luyện bằng cách “phục hồi chức năng” với hình thức nhẹ nhàng, nội dung phù hợp để các em này được hoạt động, tạo cho các em một tình thần thoải mái, vui vẻ phấn khởi tập luyện nâng cao sức khỏe cùng các bạn. 3.2.2. Giúp học sinh nắm vững vai trò, tác dụng của các đồ dùng dạy học trong môn Thể dục Trong chương trình Thể dục lớp 5, ngoài việc giúp các em nắm được 8 động tác của bài thể dục phát triển chung, giáo viên còn cho học sinh củng cố, ôn luyện các động tác về đội hình đội ngũ, rèn luyện các kĩ năng vận động cơ bản Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 7 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 (bật xa, nhảy dây), nắm được cách chơi các trò chơi (như: Ai nhanh và khéo hơn, Chạy nhanh theo số, Chạy tiếp sức theo vòng tròn, Bóng chuyền sáu, Qua cầu tiếp sức, Dẫn bóng, Chuyền và bắt bóng tiếp sức, Chạy theo hình tam giá,…) và thực hiện các bài tập thể thao tự chọn. Để thực hiện hiệu quả các nội dung trên, ngoài việc giáo viên linh hoạt tổ chức hình thức và vận dụng phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực học tập của học sinh thì đòi hỏi giáo viên cần phải thường xuyên chủ động sử dụng các phương tiện, đồ dùng dạy học trong các hoạt động cũng như từng trò chơi vận động. Để làm được điều đó, giáo viên cần cho các em hiểu được tên các loại đồ dùng có liên quan đến môn học; vai trò, tác dụng của từng loại phương tiện, đồ dùng đó giúp các em sử dụng thành thạo, không bỡ ngỡ và an toàn tuyệt đối. Cụ thể: - Nhảy dây cá nhân: rèn tính dẻo dai, khéo léo và có lợi cho sức khỏe. - Tung và bắt bóng : rèn tính bền bỉ, khéo léo - Cầu đá: phối kết hợp khéo léo, nhịp nhàng giữa mắt, chân, vai . .................. Qua đó, các em sẽ chủ động, tự giác, tự tin trước khi tham gia trò chơi. 3.3.3. Lựa chọn và sử sụng đồ dùng dạy học hợp lý đối với nội dung bài dạy và đối tượng học sinh Việc sử dụng đồ dùng dạy học cũng rất quan trọng vì nhờ có các đồ dùng, dụng cụ học tập đó sẽ quyết định đến sự thành công của một tiết dạy. Vì vậy, đầu năm, sau khi nhận lớp, tôi vào thư viện kiểm tra các dụng cụ liên quan đến môn Thể dục xem thừa - thiếu loại nào, chất lượng ra sao. Đồ dùng nào dùng được để riêng một chỗ, đồ dùng nào không đảm bảo chất lượng, hư hỏng ghi chép lại đề nghị với đồng chí cán bộ phụ trách thiết bị thanh lí và bổ sung kịp thời. Đồ dùng nào thiếu, lập tờ trình đề xuất mua mới. Trong quá trình sử dụng hằng ngày, thường xuyên kiểm tra, bảo quản cẩn thận. Cuối học kì I và cuối năm học, tôi báo Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 8 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 cáo hiệu quả sử dụng các đồ dùng, dụng cụ của bộ môn và tiếp tục đưa ra ý kiến đề xuất cho năm học tới (nếu có). Trong các giờ học, giáo viên có thể sử dụng những dụng cụ sẵn có của trường để đảm bảo mục tiêu và chất lượng dạy thể dục. Khi sử dụng, giáo viên thường xuyên kiểm tra và có kế hoạch đề nghị nhà trường bổ sung những dụng cụ mau hỏng, đảm bảo về số lượng và chất lượng cho học sinh tập luyện. Trong quá trình lựa chọn và sử dụng, giáo viên cần: - Tránh lạm dụng việc sử dụng các đồ dùng dạy học hiện đại: Trong các giờ học mới, ôn tập hay tập luyện cho học sinh, giáo viên có thể sử dụng băng hình, băng tiếng , phát huy tác dụng của các phương tiện, thiết bị có sẵn và tranh ảnh để phục vụ, nâng cao chất lượng giảng dạy. Tuy nhiên cũng cần tránh lạm dụng phương tiện dạy học hiện đại, không thực hiện thị phạm, làm mẫu cho học sinh hoặc chỉ cho HS xem băng hình động tác kỹ thuật mà không được tập luyện. Điều đó làm các em yêu thích môn học hơn, lại vừa đảm bảo hiệu quả giờ học qua đó phát hiện các em có năng khiếu để bồi dưỡng và phát triển. Ví dụ: Khi tổ chức cho các em học nội dung “tâng cầu bằng mu bàn chân” (Bài 53, lớp 5). Ngoài việc hướng dẫn lựa chọn cầu, làm mẫu kĩ thuật động tác tung và đá cầu, tiết học đầu tiên tôi tổ chức cho các em học tập trong lớp, sử dụng phương tiện dạy học “máy chiếu” cho các em xem các đoạn Vi-deo về kĩ thuật tung cầu, đá cầu và giới thiệu một số thành tích tiêu biểu của các cầu thủ trong và ngoài nước để giúp các em nắm vững kĩ thuật trước khi luyện tập, đồng thời tạo hứng thú ngay từ đầu đến học sinh bộ môn đá cầu. Từ đó, sang các tiết học sau, thầy và trò sẽ phối hợp nhịp nhàng kể cả về kĩ thuật cũng như nâng cao số lần tâng và đá cầu. - Cần thay đổi nội dung rèn luyện phù hợp với giới tính: Khi sử dụng đồ dùng luyện tập, giáo viên có thể thay đổi nội dung học tập phù hợp với giới tính Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 9 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 Ví dụ 1: Có thể tổ chức các học sinh nam chơi bóng rổ, các em nữ chơi nhẩy dây… - Đảm bảo an toàn cho học sinh trong việc sử dụng đồ dùng dạy học: Các em có thể thực hiện và sử dụng khá tốt những bài tập có tính chất rèn luyện cơ bản, các em có thể tập luyện những bài tập đã trở thành kĩ năng, kĩ xảo. Trong chương trình đã sử dụng một số bài tập thể hiện tính khéo léo… như: Nhảy dây ném, bóng trúng đích…Đòi hỏi ở người giáo viên phải chú ý hơn khi sử dụng đồ dùng dạy học sao cho đạt hiệu quả, đặc biệt phải đảm bảo an toàn cho học sinh khi thực hiện. Bởi lúc này, các em rất có hứng thú với việc tập luyện các môn mới và ở lứa tuổi này các em rất ham chơi và hiếu động nếu không chú ý sẽ rất dễ xảy ra những tai nạn ảnh hưởng lớn đến kết quả giờ học. Do đó khi sử dụng đồ dùng dạy học, giáo viên luôn đảm bảo sự an toàn ở mưc cao nhất, đồng thời phải luôn quan sát hướng dẫn các em tập luyện, tránh những sai lệch khi các em sử dụng đồ dùng. Ví dụ: Với nhẩy dây kiểu chụm 2 chân. Giáo viên phải nắm bắt được rõ ràng tình hình sức khỏe của học sinh cũng như tình hình sân bãi dụng cụ nơi tập luyện…sau đó mới đi vào quy trình giảng dạy.Trong quá trình cho học sinh luyện tập giáo viên phải luôn theo dõi những động tác của học sinh khi thực hiện cũng như ý thức kỷ luật vì ở lứa tuổi này các em rất hiếu động lấy dây đùa nghịch nhau thậm chí quăng dây vào mặt nhau rất nguy hiểm ảnh hưởng tới bản thân học sinh cũng như hiệu quả giờ học. 3.2.4. Tăng cường sử dụng trang thiết bị nhằm đổi mới PPDH Trường tôi chưa có sân tập tách khỏi sân chơi, đồ dùng dạy học chưa đáp ứng đầy đủ với thực tế làm cho hiệu quả dạy môn thể dục bị hạn chế rất nhiều. Qua nghiên cứu kỹ chương trình, kết hợp cùng với chuyên môn của trường đề xuất nhà trường mua sắm một số thiết bị bổ sung phục vụ cho tiết dạy thể dục. Cụ thể vừa qua trường đã mua được 5 quả bóng rổ, 50 quả cầu 50 dây nhảy, đồng Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 10 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 thời kết hợp vớ i Đoàn - Đội xin được hơn 200 cái dây nhảy và đã phát cho học sinh khối 3, 4, 5. Nhà trường đã phát cho giáo viên đủ trang phục thể thao như: Giày thể thao, còi để dạy môn thể dục. Trong quá trình sử dụng các tranh ảnh để dạy các kỹ thuật, động tác, tôi đã thực hiện bằng hình thức vừa cho học sinh xem vừa hướng dẫn, giải thích và nhấn mạnh trọng tâm của động tác hay kỹ thuật, để các em nhanh chóng nắm bắt được điểm then chốt của động tác hay bài tập, từ đó giúp các em dễ hình thành tư thế và kĩ thuật đúng ngay từ đầu. Những ngày thời tiết không thuận lợi (mưa, gió to, nắng gắt) không thể tập ngoài trời được, tôi vẫn có thể sử dụng tranh, ảnh treo trong lớp để học sinh quan sát, tập luyện theo các tư thế mẫu của tranh. Ví dụ: Ở bài 38 lớp 5 có trò chơi “Bóng chuyền sáu”. Đây là một trò chơi tôi thấy rất phù hợp với đối tượng học sinh trong lớp. Mục đích của trò chơi là rèn luyện sự khéo léo, chính xác và kĩ năng chuyền bóng và nhận bóng . Ngoài việc chuẩn bị quả bóng, tôi kẻ sân chơi và nêu luật chơi, hướng dẫn cách chơi. Quả thật khi tôi cho học sinh chơi trò chơi này thì giờ học sôi nổi hẳn lên học sinh rất thích thú, tỷ lệ xung phong tham gia trò chơi khá cao (khoảng 92%) có những em từ trước đến nay chậm chạp, nhút nhát thì nay cũng tích cực và hào hứng tham gia trò chơi. Tôi nghĩ ngoài những trò chơi trong chương trình nếu chịu khó suy nghĩ tìm tòi sáng tạo thì ngay bản thân mình cũng có thể nghĩ ra những trò chơi đơn giản dễ thực hiện và đem lại hiệu quả cao, đó là điều tôi hằng ấp ủ và mong muốn. Ngoài sử dụng những đồ dùng mượn của thư viện trường, tôi còn huy động từ phía học sinh tự chuẩn bị một số đồ dùng (nếu có) để làm tăng số lượng đồ dùng đảm bảo cho tất cả các học sinh ai cũng được sử dụng, tham gia tập luyện. Ví dụ 1: Khi tổ chức cho học sinh trò chơi “Bóng chuyền sáu”, bài 38. Tôi đã yêu cầu học sinh có thể mang lên lớp 2 hoặc 3 quả bóng chuyền hoặc bóng đá Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 11 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 để chơi, các em đã đồng ý và đã mang bóng đến lớp khi đến tiết Thể dục mà tôi yêu cầu (vì ở nhà một số em vẫn được ba mẹ mua bóng cho chơi). Ngoài ra ta cũng có thể tự làm một số đồ dùng để phục vụ trò chơi cho học sinh, chẳng hạn làm những quả bóng từ giấy vụn,…hoặc tận dụng những phế liệu trong cuộc sống để làm đồ dùng (như: tận dụng những thùng giấy đóng hàng để làm đồ dùng trong trò chơi “Dẫn bóng” ở bài 16). Ví dụ 2: Khi tổ chức cho học sinh chơi trò chơi “Chuyển đồ vật” (Bài 11 lớp 5) yêu cầu học sinh cần phải chuẩn bị các đồ vật gọn nhẹ để thực hiện trò chơi (Như: Bóng, các hộp xốp, các thùng giấy nhỏ...) 3.2.5. Phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm và giáo viên Tổng phụ trách Đội Do đặc trưng của bộ môn với phương pháp yêu cầu tổ chức cho học sinh theo kiểu “Học mà chơi, chơi mà học”. Việc lồng ghép trò chơi hấp dẫn phù hợp gây hứng thú học tập cho các môn học khác đạt kết quả thực là quan trọng là cần thiết điều này phụ thuộc vào khả năng, năng khiếu của từng giáo viên. Thực tế, chuyên môn của một số đồng chí không chuyên ngành thể dục, năng khiếu tổ chức về luyện tập cho học sinh còn hạn chế. Do đó những tiết dạy đầu tuần còn khó khăn nhưng với ý thức nghề nghiệp, lòng yêu nghề mến trẻ, bản thân đã phối hợp, trao đổi với Tổng phụ trách (Nguyễn Quang Cường) và giáo viên chủ nhiệm ( Nguyễn Thị Hoài Sự lớp 5A, Nguyễn Thị Hồng Hạnh lớp 5B) thống nhất các nội dung thực hành hoặc học hỏi ở họ những bí quyết, nghệ thuật tổ chức trò chơi và phương pháp sử dụng đồ dùng như thế nào để có hiệu quả. Ngoài ra, bản thân thường xuyên học hỏi, trao đổi chuyên môn với các đồng nghiệp dạy môn Thể dục tại các đơn vị bạn nhằm tìm cách tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc trong dạy học. Các giải pháp, biện pháp được nêu trong đề tài có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, có thống nhất liên kết và hỗ trợ cho nhau. Giáo viên cần có kế hoạch tăng Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 12 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 cường sử dụng thiết bị đồ dùng trong từng tiết học cụ thể; tận dụng đồ dùng sẵn có hoặc làm thêm đồ dùng dạy học đơn giản nhằm bổ trợ bài dạy hiệu quả. Tôi đã tiến hành khảo sát hiệu quả trước khi chưa sử dụng đồ dùng dạy học trên hai lớp 5A và 5B năm học 2017 - 2018 kết quả cụ thể: Thời gian Trước khi thực hiện đề tài TSHS Hiệu quả việc sử dụng đồ dùng dạy học Có chuẩn Nắm được Sử dụng Yêu thích môn bị ĐDHT kĩ thuật thành thạo học, tự giác tập động tác các ĐDHT luyện 30 10 33,3% 12 40,0% 10 33,3% 18 60,0% 4 Tính mới của giải pháp Thiết bị đồ dùng dạy học là những phương tiện vật chất giúp giáo viên và học sinh tổ chức có hiệu quả trong quá trình giáo dục. Trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học thiết bị đồ dùng là những phương tiện cơ bản không thể thiếu để giáo viên, học sinh thực hiện dạy và học. Hơn nữa thiết bị đồ dùng dạy học tạo điều kiện trực tiếp cho học sinh phát huy tối đa được tính năng động khi tiếp cận thực tiễn nâng ccao khả năng tự học, rèn luyện kỹ năng học tập và thực hành. Nếu việc ''Dạy chay, dạy suông'' làm cho người học không phát huy được tính tích cực chủ động sáng tạo thì tính hỗ trợ đắc lực của thiết bị dạy học sẽ là cầu nối giữa người dạy và người học, làm cho hai nhân tố này gắn kết với nhau. Thông qua giải pháp này giúp giáo viên cũng như học sinh hiểu rõ hơn về hiệu quả và tác dụng của việc sử dụng đồ dùng dạy học. Nhưng không vì vậy mà giáo viên quá lạm dụng đồ dùng dạy học mà phải biết lựa chọn đồ dùng cho thích hợp với từng môn, từng bài học cũng như từng đối tượng học sinh. 5. Hiệu quả SKKN Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 13 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 Đổi mới được nội dung, phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực hóa học tập học sinh. Chất lượng giờ học sôi nổi, đạt hiệu quả hơn trước. Học sinh yêu thích môn học, tự giác tập luyện với tinh thần thoải mái Đa số học sinh nắm vững cách sử dụng và sử dụng thành thạo các đồ dùng, dụng cụ học tập, góp phần nâng cao hiệu quả của tiết học nói chung và chất lượng môn Thể dục nói riêng. Đề tài thực hiện đã góp phần nâng cao chất lượng môn Thể dục nói riêng và các môn học khác trong chương trình nói chung cho học sinh lớp 5 tại trường Tiểu học Y Ngông , đồng thời đẩy mạnh phong trào“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. thu được những kết quả đáng khích lệ. Kết quả khảo nghiệm về chất lượng môn Thể dục lớp 5 trong năm học 2017 - 2018 cụ thể như sau: Hiệu quả việc sử dụng đồ dùng dạy học Thời gian TSHS Có chuẩn bị ĐDHT Nắm được kĩ thuật động tác Sử dụng thành thạo các ĐDHT Yêu thích môn học, tự giác tập luyện Trước khi thực hiện đề tài 30 10 33,3% 12 40,0% 10 33,3% 18 60,0% Trước khi thực hiện đề tài 30 22 73,3% 27 90,0% 25 83,3% 28 93,3% Qua kết quả khảo nghiệm, tôi nhận thấy rằng: Đa số các em đều yêu thích môn học, ý thức tập luyện tự giác, tích cực, biết sử dụng thành thạo các dụng cụ Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 14 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 học tập và nắm chắc kĩ thuật động tác khi sử dụng các dụng cụ đó. Các giáo viên chuyên biệt, giáo viên dạy kiêm nhiệm bộ môn Thể dục lên lớp chủ động vào thư viện mượn, trả đồ dùng, dụng cụ dạy học sau từng mỗi tiết; nắm chắc cách sử dụng sao cho đạt hiệu quả. Đồng thời qua các giờ học, giáo viên đã phát hiện được nhiều học sinh có năng khiếu tham gia các kì thi Học sinh giỏi thể dục thể thao, Hội khỏe Phù Đổng các cấp đạt nhiều thành tích cao. Cuối năm học 2017-2018, 100% học sinh lớp 5 được đánh giá hoàn thành chương trình môn học, trong đó 30% số học sinh được đánh giá hoàn thành tốt môn học. Các giải pháp trên tiếp tục được áp dụng cho học sinh lớp 4, lớp 5 trường Tiểu học Y Ngông trong năm học 2018-2019 và đang thu được những kết quả rất đáng khích lệ. III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Giáo dục thể chất nói chung và môn Thể dục nói riêng đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo con người mới. Nâng cao chất lượng môn Thể dục cũng góp phần lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh trong nhà trường. Để thực hiện tốt các giải pháp trên giáo viên cần thực hiện tốt các nội dung sau: - Cần nghiên cứu kỹ nội dung chương trình dạy học; không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; thực hiện tốt đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phù hợp với đối tượng học sinh nhằm phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh trong học tập; tránh áp đặt, rập khuôn, máy móc khiến học sinh chán nản trong học tập; động viên khuyến khích các em kịp thời nhằm gây hứng thú cho học trong học tập. - Thực hiện tốt các phương pháp dạy học nhằm tạo cho các em tích cực hơn khi học môn Thể dục lớp 5, bởi đó là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 15 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 chất lượng dạy học. Cần kết hợp chặt chẽ giữa gia đình học sinh, các đoàn thể trong nhà trường, chính quyền địa phương, tạo môi trường giáo dục tốt nhất cho các em. - Đưa học sinh đến với các hoạt động thể dục, thể thao giúp các em có cơ hội được giao lưu học hỏi lẫn nhau tạo môi trường học tập thân thiện, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học sinh và nâng cao hiệu quả phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. 2. Kiến nghị. - Với nhà trường: Tiếp tục tổ chức hiệu quả các hoạt động thể dục thể thao trong nhà trường, tạo sân chơi bổ ích cho các em. - Với giáo viên: Cần xác định được tầm quan trọng của việc giáo dục thể chất trong nhà trường thông qua môn Thể dục và vận dụng sao cho hợp lý với đối tượng và điều kiện nhà trường. Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân về gây hứng thú cho học sinh lớp 5 khi học môn thể dục tại trường Tiểu học Y Ngông. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để những kinh nghiệm trên được đầy đủ và hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn ! Dur Kmăn, ngày 06 tháng 02 năm 2019 Người viết Nguyễn Đức Minh NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 16 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5 …………………………………………………………………………………… CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN TÀI LIỆU THAM KHẢO STT 2 3 Tên tài liệu Sách giáo viên môn Thể dục lớp 5 Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kỹ năng lớp 5 Tác giả - Nhà xuất bản giáo dục - Nhà xuất bản giáo dục Công văn số: 5842/BGDĐT-VP Hướng dẫn 5 thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học - Bộ giáo dục GDPT. 6 Thông tư số 30/2014/TT-BGDĐT và Thông tư số 22/2016/TT-BGDĐT 7 Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên 8 Trò chơi vận động 9 Trò chơi dân gian trẻ em - Bộ giáo dục - Bộ giáo dục - Trần Đồng Lâm - Đinh Mạnh Cường - Trần Hòa Bình - Bùi Lương Việt Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 17