Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng “ viết đúng – viết đẹp” cho học sinh lớp 3

PHÒNG GD&ĐT TAM NÔNG TRƯỜNG TH AN LONG A CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh Phúc ------------------------ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM HỌC : 2017 – 2018 Tên SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng “ Viết đúng – Viết đẹp” cho học sinh lớp 3 Trường Tiểu học An Long A Tác giả: Phan Văn Tấn . Chức vụ: Giáo viên dạy lớp. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm I.Thực trạng và nguyên nhân 1. Thực trạng: a. Mặt mạnh: Trong những năm trở lại đây , việc rèn luyện chữ viết cho học sinh Tiểu học được nhà trường hết sức đặc biệt quan tâm “ Nét chữ nết người”. Chính vì thế, mục tiêu rèn chữ cho học sinh lớp 3 được đặt lên hàng đầu. Mỗi giáo viên được trang bị bộ chữ dạy Tập viết. Hàng tuần, học sinh đều có thêm tiết học để luyện viết thêm viết thêm. Nội dung các bài Tập viết rõ ràng, phù hợp và cụ thể. Đặc biệt học sinh còn được luyện thêm về cách viết chữ nghiêng. b. Hạn chế: - Qua kết quả thống kê chất lượng học tập ở từng khối lớp của trường, tôi nhận thấy tỉ lệ học sinh yếu phải thi lại trong hè đa số rơi vào môn Tiếng Việt, mà nguyên nhân chính là do điểm viết chính tả quá yếu, viết sai nhiều lỗi chính tả và chữ viết chưa đúng mẫu chữ hiện hành. Kết quả khảo sát đầu năm lớp 3/5 như sau: + Về Chính tả: Hoàn thành tốt: 5em, chiếm tỉ lệ 18,51%; Hoàn thành: 15 em, chiếm tỉ lệ 55,55% Chưa hoàn thành: 7em, chiếm tỉ lệ: 25,92% + Về Vở sạch chữ đẹp năm 2016-2017: (kết quả cuối năm của ban thi đua) Loại A: 8 em, chiếm tỉ lệ 29,6% Loại B: 13 em, chiếm tỉ lệ 48,2% Loại C: 06 em, chiếm tỉ lệ 22,2% Đa số các bậc phụ huynh học sinh chưa quan tâm sâu về rèn chữ viết cho học sinh . Ở trường còn một số giáo viên chưa hướng dẫn học sinh một cách cơ bản và tỉ mỉ về việc viết chữ đúng mẫu. Vở Tập viết của học sinh còn mỏng nên rất dễ bị nhòe. Trình độ học sinh không đồng đều nên gặp nhiều khó khăn trong việc kèm các em học tập, đặc biệt là trong môn Tập viết. 2. Nguyên nhân: Khả năng viết chữ và thực trạng dạy Tập viết của giáo viên ở trường hiện nay. Về cơ bản, giáo viên Tiểu học chữ viết đạt chuẩn theo mẫu. Tuy nhiên tỷ lệ giáo viên viết chữ đẹp chưa cao. Có những giáo viên còn viết theo thói quen của mình. Việc chuẩn bị cho một giờ dạy Tập viết của giáo viên nhận xét trong vở học sinh cũng chưa được chu đáo. Ở trường còn một số giáo viên chưa hướng dẫn học sinh một cách cơ bản và tỉ mỉ về việc viết chữ đúng mẫu, chưa kết hợp nhuần nhuyễn việc dậy viết chữ với việc giải nghĩa của từ, chưa hướng dẫn học sinh cách trình bày theo từng loại văn bản ( thơ, văn xuôi ). Về cơ sở vật chất như bàn ghế không đủ kích cỡ để cho học sinh ngồi học. Do bút to quá cỡ tay cầm bút của học sinh khiến các em khó điều khiển ngòi bút khi viết chữ. II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP: 1.Giải pháp 1: cơ sở vật chất Ánh sáng phòng học, bảng lớp, bàn ghế của học sinh: Đây là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc viết chữ và sức khỏe của học sinh. Đồng thời đồ dùng học tập của học sinh cũng hết sức quan trọng trong việc rèn chữ viết cho học sinh. Như cách chọn bút và mực, vở… 2.Giải pháp 2: Sử dụng các đồ dùng trực quan khi dạy học Tập viết. Trong luyện viết cho học sinh thì đồ dùng trực quan có tác dụng không nhỏ, nó hỗ trợ và là phương tiện giúp cho việc luyện viết của học sinh. Những đồ dùng này nhằm mục đích là giúp cho học sinh khắc sâu những biểu tượng về chũ viết, có ý thức viết đúng mẫu và tạo không khí sôi nổi, phấn chấn trong quá trình dạy viết chữ theo hướng “ Đổi mới phương pháp dạy học”. Đồ dùng trực quan có thể sử dụng trong quá trình dạy bài mới, luyện tập hoặc củng cố bài học. Mẫu chữ trong khung chữ phóng to theo bảng mẫu chữ hiện hành treo trong lớp. Bảng mẫu chữ cần cố định thường xuyên để giáo viên có thể chủ động sử dụng khi cần thiết không chỉ trong giờ Tập viết mà ngay trong cả những môn học khác khi có học sinh viết chưa đúng mẫu chữ. Bộ mẫu chữ in theo quy định cho giáo viên. Để việc dạy Tập viết có hiệu quả, giáo viên có thể nghiên cứu tự làm các loại đồ dùng trực quan rất hữu ích cho việc dạy học Tập viết như: chữ nẫu phần từ ứng dụng để học sinh nhìn rõ cách viết, điểm đặt bút từ đâu đến đâu để viết cho liền mạch và để giúp cho thao tác của giáo viên được nhanh hơn. Hay loại đồ dùng tự làm rất tiện lợi cho các loại bảng con có đính nam châm ở sau để đính trực tiếp lên bảng cho học sinh lên viết để học sinh ngồi dưới dễ dàng nhận xét. 3. Giải pháp 3: Tư thế ngồi và cách cầm bút. Để giúp các em viết được những nét chữ, đúng mẫu, đẹp tôi đã hướng dẫn cả lớp tư thế ngồi viết. “ Con phải ngồi tư thế ngay ngắn, lưng thẳng, không được tì ngực vào cạnh bàn, đầu hơi cúi, mắt cách trang giấy khoảng 25 – 30cm”. Tư thế ngồi viết không ngay ngắn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chữ viết . Ngồi nghiêng vẹo sẽ kéo theo chữ viết không thẳng, bị lệch dòng. Không những thế còn có hại cho sức khỏe, sẽ bị cận nếu chúi sát vở, vẹo cột sống, gù lưng, phổi bị ảnh hưởng… nếu ngồi viết không ngay ngắn. Trước mỗi giờ viết bài, đặc biệt là giờ học Tập viết tôi thường yêu cầu các em nhắc lại tư thế ngồi viết câu hỏi: “ Muốn viết đẹp con ngồi như thế nào?”. Dần dần, các em sẽ có thói quen ngồi đúng tư thế. Một việc hết sức quan trọng giúp cho việc viết chữ đẹp là cách cầm bút và cách đặt vở trên bàn. Điều này các em được tôi hướng dẫn kỹ càng. “ Khi viết các con cần cầm bút bằng 3 ngón tay( ngón trỏ, ngón cái, ngón giữa) của bàn tay phải. Đầu ngón trỏ đặt ở phía trên, đầu ngón giữa phía bên trái, phía bên phải của đầu bút tựa vào đầu đốt giữa ngón tay giữa.” Tôi cũng lưu ý các em cầm bút vừa phải. Vì nếu cầm bút sát ngòi hoặc quá xa nhòi bút thì việc điều khiển bút khi viết sẽ khó khăn, làm cho chữ xấu mà mực dễ bị giây ra tay, ra vở. Còn vở viết khi viết bài, tôi cũng luôn hỏi lại học sinh cầm bút và cách đặt vở. Những yếu tố tưởng chừng không quan trọng nhưng thực chất đã góp phần tích cực vào việc rèn chữ cho học sinh. 4.Giải pháp 4: Rèn kỹ năng viết cho học sinh. Giáo viên cần hướng dẫn học sinh nhớ các đường kẻ trong bảng con và trong vở Tập viết. Việc này góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy viết chữ. *Bảng con + Đường kẻ ngang trên 3. Đường kẻ ngang dưới 2.Đường kẻ ngang giữa. + Đường kẻ ngang phía dưới Có những chữ cái cao hơn một đơn vị được xác định bằng đường kẻ ngang trên và đường kẻ ngang dưới: a, o, c… Có những chữ cái cao 2 đơn vị rưỡi được xác định bằng đường kẻ ngang trên, đường kẻ ngang giữa và đường kẻ ngang dưới: b, g. h … - Vở Tập viết ( vở in và vở ô li ) - Vở Tập viết của các em đã có sẵn đường, giáo viên cần hướng dẫn để các em nắm được một số quy ước về cách gọi. Từ những nét cơ bản này, các chữ cái sẽ được tạo thành. Với một số kinh nghiệm bản thân cùng với sự trao đổi, học hỏi đồng nghiệp, tôi nhận thấy: nếu học sinh viết nét cơ bản không đúng, không đẹp thì việc viết xấu, viết sai là điều không tránh khỏi. Vì vậy tôi sẽ củng cố lại cho các em cách viết các nét cơ bản. Chú ý điểm đặt bút, dừng bút. + Chẳng hạn với nét khuyết xuôi O, nét khuyết ngược O, học sinh không rèn viết ngay từ đầu thì dễ viết lệch, xấu sẽ dẫn đến những chữ được tạo bởi 2 nét đó như: h, k, g, y… cũng không được đẹp và đây cũng là 2 nét khó mà học sinh thường lúng túng khi viết. *Chú ý: nét khuyết phải tròn, thon đều, không to quá, cũng không nhỏ quá hoặc không bị vuông đầu và đặc biệt điểm gặp nhau của hai nét phải ở đường kẻ 2 từ dưới lên( với nét khuyết xuôi), đường kẻ 1 ( với nét khuyết ngược). Không chỉ vậy, muốn học sinh viết đẹp thì với những chữ khó viết, tôi thường cho các em luyện viết lên bảng nhiều, đến khi nào học sinh viết tương đối đồng đều thì lúc đó mới viết vào vở. Những học sinh nào viết bảng xấu, chậm, tôi thường xuống tận nơi cầm tay uốn nắn các em viết đúng. - Phân loại chữ cái theo nhóm: Để thuận tiện cho việc giảng dạy và cho học sinh dễ dàng hơn trong Tập viết, tôi đã phân loại chữ cái theo các nhóm sau: + Nhóm 1 gồm các chữ: U, Ư, X, Y, N, M + Nhóm 2 gồm các chữ: A, Ă, Â, M, N + Nhóm 3 gồm các chữ: P, R, B, D, Đ + Nhóm 4 gồm các chữ: I, K, H, V + Nhóm 5 gòm các chữ: C, E, Ê, G, L, S, T + Nhóm 6 gòm các chữ: O, Ô, Ơ, A, Q, Việc chia nhóm như vậy sẽ giúp học sinh so sánh được cách viết các chữ, tìm ra những điểm giống nhau và khác nhau. Từ đó, học sinh nắm chắc được cách viết và các em sẽ viết được chuẩn hơn, đẹp hơn. Vì vậy, tôi cũng cho các em luyện thêm cách viết theo nhóm trong các tiết hướng dẫn học. - Hướng dẫn viết nối nét: Khi học sinh đã viết các con chữ đúng mẫu, thì việc hướng dẫn nối chữ cũng rất quan trọng. Học sinh biết cách nối chữ thì bài viết mới rõ ràng đều và đẹp được hơn nữa mới đảm bảo được tốc độ viết ở những lớp trên. Tôi hướng dẫn kỹ học sinh cách điều tiết điểm đặt bút của chữ đứng trước sau cho hợp lý. Ví dụ “ uê”.Cần điều tiết điểm bắt đầu bằng chữ ê đi sâu thấp xuống một chút và kéo dài, nét kết thúc của chữ cái đứng trước lên cao một chút. - Ngoài ra giáo viên luôn quan tâm nhắc nhở học sinh viết… chữ bằng một con chữ không tưởng tượng. Viết sát quá hoặc xa quá đều không được. - Tầm quan trọng của viết dấu thanh: Dấu thanh không được viết to quá, bé quá và phải viết đúng vị trí. Thực tế trong những năm dạy Tiếng Việt lớp 3 tôi thấy học sinh thường mắc tình trạng các dấu thanh viết cao quá, ảnh hưởng đến chất lượng chữ viết. Tôi luôn nhắc nhở học sinh dấu viết vừa phải và gần chữ nhưng không được dính vào chữ. Và đặc biệt quan tâm đến những em hay viết dấu sai vị trí thường gọi lên bảng viết nhiều lần để các bạn nhận xét. Với học sinh Tiểu học, nhất là học sinh đầu cấp, thường hiếu động thiếu kiên trì nên nhiều em không tự giác khi viết bài, Các em muốn viết thật nhanh chóng cho hết bài để chơi. Để khắc phục đều này tôi có quy định với hoc sinh: viết từng dòng theo hiệu lệnh của thầy, Nhờ vậy, tránh được tình trạng viết nhanh, viết ẩu trong quá trình viết của học sinh. Đặc biệt, với những em viết đẹp, có nhiều cố gắng thì tôi sẽ nhận xét động viên, tuyên dương trước lớp để các em khác nhìn vào noi theo. III. Hiệu quả và khả năng áp dụng: 1.Hiệu quả: Do nắm được vai trò quan trọng của môn Tập viết nên những việc làm trên đã được tôi tiến hành một cách thường xuyên trong các giờ Tập viết. Nếu so với đầu năm, nhiều em còn viết ẩu, viết xấu, thậm chí còn lệch dòng kẻ, sai cỡ chữ thì chữ viết của lớp học sinh tôi tương đối đều, bài viết sạch đẹp: tốc độ viết của học sinh nhanh hơn, tỉ lệ viết đúng, viết đẹp của học sinh nâng lên. Cụ thể là: - Nhiều em viết chữ đúng chuẩn, đẹp, sạch. - Một số em thời gian đầu còn viết chưa đúng mẫu nhưng giờ đã tiến bộ nhiều trong môn học này. - Chữ viết của các em tương đối đều, thẳng hàng, đúng mẫu chữ quy định và đạt được tốc độ yêu cầu đối với học sinh lớp 3 theo từng giai đoạn.Vở viết của học sinh sạch đẹp, không nhàu nát, bài viết cẩn thận. - Lớp hoc đã tiến bộ nhiều vở sạch chữ đẹp. Xếp loại A B C Giai đoạn SL TL % SL TL % SL TL % Đầu năm 5 18,5 12 44,5 10 37 Cuối học kỳ I 9 33,3 15 55,6 3 11,1 Giữa học kỳ II 11 40,7 16 59,3 0 0 2. Khả năng áp dụng: Trên đây là một số suy nghĩ và những biện pháp mà tôi đã áp dụng trong việc rèn chữ cho học sinh lớp 3. Tôi tin rằng, với sáng kiến này có khả năng áp dụng cho tất cả giáo viên dạy các khối lớp 3 trong trường tiểu học An Long A, toàn huyện Tam Nông nói riêng và toàn tỉnh Đồng Tháp nói chung. An Long, ngày 26 tháng 03 năm 2018 Người viết Phan Văn Tấn CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc. _______________________________________ BÁO CÁO TÓM TẮT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM HỌC 2016 - 2017 ______________________ Mã số I. Sơ lược bản thân Họ và tên: Phan Văn Tấn . Năm sinh: 1969 Trình độ chuyên môn nghiệp vụ: ĐHSP ngành Tiểu học Nhiệm vụ được phân công: Giáo viên dạy lớp Đơn vị: Trường Tiểu học An Long A II. Nội dung 1. Thực trạng, nguyên nhân 1.1. Thực trạng a. Mặt mạnh: Trong những năm trở lại đây , việc rèn luyện chữ viết cho học sinh Tiểu học được nhà trường hết sức đặc biệt quan tâm “ Nét chữ nết người”. Chính vì thế, mục tiêu rèn chữ cho học sinh lớp 3 được đặt lên hàng đầu. b. Mặt yếu: Đa số các bậc phụ huynh học sinh chưa quan tâm sâu về rèn chữ viết cho học sinh . 1.2. Nguyên nhân . Khả năng viết chữ và thực trạng dạy Tập viết của giáo viên ở trường hiện nay. Về cơ bản, giáo viên Tiểu học chữ viết đạt chuẩn theo mẫu. Tuy nhiên tỷ lệ giáo viên viết chữ đẹp chưa cao. Có những giáo viên còn viết theo thói quen của mình. Việc chuẩn bị cho một giờ dạy Tập viết của giáo viên nhận xét trong vở học sinh cũng chưa được chu đáo. 2. Tên sáng kiến và lĩnh vực áp dụng 2.1. Tên sáng kiến Rèn luyện dạyTập viết lớp 3. 2.2. Lĩnh vực áp dụng Dành cho Tiếng việt khối 3 3. Nội dung của sáng kiến (Các biện pháp đã thực hiện) . 3.1.Giải pháp 1: cơ sở vật chất Ánh sáng phòng học, bảng lớp, bàn ghế của học sinh: Đây là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc viết chữ và sức khỏe của học sinh. 3.2.Giải pháp 2: Sử dụng cácđồ dùng trực quan khi dạy học Tập viết. Trong luyện viết cho học sinh thì đồ dùng trực quan có tác dụng không nhỏ, nó hỗ trợ và là phương tiện giúp cho việc luyện viết của học sinh. Những đồ dùng này nhằm mục đích là giúp cho học sinh khắc sâu những biểu tượng về chũ viết, có ý thức viết đúng mẫu và tạo không khí sôi nổi, phấn chấn trong quá trình dạy viết chữ theo hướng “ Đổi mới phương pháp dạy học”. Đồ dùng trực quan có thể sử dụng trong quá trình dạy bài mới, luyện tập hoặc củng cố bài học. 3.3 Giải pháp 3: Tư thế ngồi và cách cầm bút. Để giúp các em viết được những nét chữ, đúng mẫu, đẹp tôi đã hướng dẫn cả lớp tư thế ngồi viết. “ Con phải ngồi tư thế ngay ngắn, lưng thẳng, không được tì ngực vào cạnh bàn, đầu hơi cúi, mắt cách trang giấy khoảng 25 – 30cm”. Tư thế ngồi viết không ngay ngắn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chữ viết . 3.4Giải pháp 4: Rèn kỹ năng viết cho học sinh. Giáo viên cần hướng dẫn học sinh nhớ các đường kẻ trong bảng con và trong vở Tập viết. Việc này góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy viết chữ. *Bảng con + Đường kẻ ngang trên 3. Đường kẻ ngang dưới 2.Đường kẻ ngang giữa. + Đường kẻ ngang phía dưới. - Vở Tập viết ( vở in và vở ô li ) - Vở Tập viết của các em đã có sẵn đường, giáo viên cần hướng dẫn để các em nắm được một số quy ước về cách gọi. + Chẳng hạn với nét khuyết xuôi O, nét khuyết ngược O, học sinh không rèn viết ngay từ đầu thì dễ viết lệch, xấu sẽ dẫn đến những chữ được tạo bởi 2 nét đó như: h, k, g, y… cững không được đẹp và đây cũng là 2 nét khó mà học sinh thường lúng túng khi viết. - Phân loại chữ cái theo nhóm: Để thuận tiện cho việc giảng dạy và cho học sinh dễ dàng hơn trong Tập viết, tôi đã phân loại chữ cái theo các nhóm sau: + Nhóm 1 gồm các chữ: U, Ư, X, Y, N, M + Nhóm 2 gồm các chữ: A, Ă, Â, M, N + Nhóm 3 gồm các chữ: P, R, B, D, Đ + Nhóm 4 gồm các chữ: I, K, H, V + Nhóm 5 gòm các chữ: C, E, Ê, G, L, S, T + Nhóm 6 gòm các chữ: O, Ô, Ơ, A, Q, 4. Hiệu quả Do nắm được vai trò quan trọng của môn Tập viết nên những việc làm trên đã được tôi tiến hành một cách thường xuyên trong các giờ Tập viết. Nếu so với đầu năm, nhiều em còn viết ẩu, viết xấu, thậm chí còn lệch dòng kẻ, sai cỡ chữ thì chữ viết của lớp học sinh tôi tương đối đều, bài viết sạch đẹp: tốc độ viết của học sinh nhanh hơn, tỉ lệ viết đúng, viết đẹp của học sinh nâng lên. 5. Khả năng vận dụng Trên đây là một số suy nghĩ và những biện pháp mà tôi đã áp dụng trong việc rèn chữ cho học sinh lớp 3. Tôi tin rằng, với sáng kiến này có khả năng áp dụng cho tất cả giáo viên dạy các khối lớp 3 và trong toàn huyện. Xác nhận của Thủ trưởng đơn vị An Long., ngày 20. tháng 03.năm 2017 Người viết Phan Văn Tấn CÔNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập- Tự do- Hạnh phúc BÁO CÁO TÓM TẮT SÁNG KIẾN, CẢI TIẾN ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN DANH HIỆU CHIẾN SĨ THI ĐUA CẤP CƠ SỞ NĂM 2017 Kính gởi: Hội đồng Thi đua- Khen thưởng Huyện Thanh Bình I. SƠ LƯỢC BẢN THÂN - Họ và tên: Nguyễn Hồng Thạnh. Năm sinh: 1978 - Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ: Đại học sư phạm Tiểu học - Chức năng, nhiệm vụ được phân công: Giáo viện dạy lớp - Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Tân Thạnh 4 II. NỘI DUNG 1.Thực trạng, tình hình của tập thể, cá nhân trước khi lập thành tích, có sáng kiến, giải pháp, đề tài nghiên cứu: 1.1.Thực trạng tình hình đơn vị: Thực trạng chữ viết của học sinh Trường Tiểu học tân Thạnh 4 dựa trên vở viết bài, bài kiểm tra được nhận xét như sau: Đầu năm, ở các lớp chỉ có một số ít học sinh có thói quen rèn chữ viết, nét chữ đều, tương đối đẹp, có ý thức giữ gìn sách vở sạch sẽ. Còn lại đa số các em chưa có ý thức rèn chữ viết, không đúng cỡ chữ, viết không liền nét, vở dơ, dây mực, bôi xóa nhiều, vở quăn góc, điều này dẫn đến tốc độ, không ghi chép bài đầy đủ, dẫn đến kết quả học tập bị giảm súc. Từ thực trạng trên cũng là nổi lo chung của tập thể giáo viên trực tiếp đứng lớp. Vậy làm thế nào để giúp các em giữ gìn vở sạch và rèn luyện chữ đẹp ? 1.2. Thực trạng của bản thân: - Từ thực tế trong lớp học, học sinh không kiên trì trong việc rèn chữ viết cho bản thân mình. - Do phụ huynh ở nông thông chưa quan tâm nhiều đến việc rèn cho học sinh viết chữ đẹp ở nhà, những bài viết, bài làm ở nhà thường học sinh viết chữ chưa đúng mẫu, dơ hơn so với bài ở lớp nên vấn đề “Viết đúng – Viết đẹp” còn gặp không ít khó khăn. - Bản thân nhận thấy vẫn còn một số giáo viên nhận thức chưa đúng về việc tổ chức, kiểm tra “Viết đúng – Viết đẹp” cho là hình thức nên chưa quan tâm việc này, nên dù giáo viên có hướng dẫn cách trình bày, rèn chữ viết nhưng lại ít kiểm tra uốn nắn nên một số học sinh tập vở còn dơ, chữ viết đẹp còn rất ít, nhất là các em học còn chậm, tập vở thiếu bìa nhãn, bỏ giấy trắng, bôi xóa dơ, sửa sai chưa đúng quy định, vẽ bậy, quăn góc… còn phổ biến. - Đầu năm học: 2016-2017 chất lượng chữ viết của lớp 3 như sau: Phân loại chữ và vở Giai đoạn TSHS Viết đúng – Viết đẹp Viết chữ chưa đúng mẫu Đầu năm 22/11nữ 8 em 14 em Từ thực trạng trên đã gây nhiều trăn trở cho bản thân tôi, làm thế nào để rèn chữ viết và hướng dẫn các em giữ vở sạch chữ đẹp. Sau khi tìm hiểu thực trạng nguyên nhân tôi đã tiến hành áp dụng: Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp mình. Từ đó đối chiếu kết quả sau khi thực hiện và đút kết kinh nghiệm cho đề tài nghiên cứu của tôi. 2. Tên sáng kiến và lĩnh vực áp dụng; - Tên sáng kiến: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHONG TRÀO “VIẾT ĐÚNG – VIẾT ĐẸP” CHO HỌC SINH LỚP 3 Trường - Lĩnh vực áp dụng môn Tập viết ở tiểu học: Sáng kiến này áp dụng để giúp học sinh viết đúng – viết đẹp cho học sinh khối lớp 3 ở Trường Tiểu học Tân Thạnh 4. 3. Nội dung, bản chất của sáng kiến; Là giáo viên trực tiếp giảng dạy bản thân tôi nhận thấy rằng : Sản phẩm giáo dục mà chúng ta tạo ra không thể biết trước chính xác kết quả như bao sản phẩm của các ngành nghề khác. Đặc biệt là sự hình thành chữ viết cho học sinh không phải một ngày, một buổi là có được mà phải trải qua một thời gian dài rèn luyện, cho nên để đảm nhận công việc này chúng ta phải thật sự kiên trì, nhẫn nại, chịu khó và phải tốn nhiều thời gian công sức để tìm hiểu từng đối tượng học sinh trong lớp. Như vậy giáo viên chủ nhiệm phải đề ra được kế hoạch, phương pháp giáo dục thích hợp cho từng trường hợp đặc biệt bằng cả tấm lòng yêu thương, nhân ái của người Thầy. Xuất phát từ tình hình trên tôi đề ra các giải pháp như sau: - Tìm hiểu và nắm thông tin đầy đủ về các văn bản hướng dẫn phong trào “Viết đúng – Viết đẹp” của Trường. - Đối với tổ khối Ba yêu cầu thực hiện vở sạch chữ đẹp ngay đầu năm, chúng tôi có nội dung, biện pháp, chỉ tiêu cụ thể và có đánh giá rút kinh nghiệm trong từng giai đoạn, tiến hành thường xuyên, liên tục trong quá trình giảng dạy và học tập. - Ngay từ tuần đầu tiên của năm học, tổ chức họp phụ huynh học sinh là rất cần thiết để hướng dẫn phụ huynh chuẩn bị đầy đủ sách vở và đồ dùng học tập cho học sinh. - Vở: phải là vở có kẻ ô li, trang vở dày, không lem (nếu trang vở mỏng dễ bị quăn góc). - Viết: phải có bút chì, bút bơm mực tím, thống nhất mua một loại viết, sử dụng một màu mực cho lớp trong cả năm học. - Quy định phân tập theo môn học của khối Ba: 1. Tập đọc – Kể chuyện 2. Chính tả 3. Tập làm văn – Luyện từ và câu. 4. Vở tập viết in sẵn 5. Tự nhiên xã hội, Đạo đức, 6. Thủ công, Âm nhạc. 7. Vở giúp em luyện viết chữ đẹp lớp 3 (Của nhà xuất bản Đại học Sư Phạm). - Hướng dẫn học sinh cách trình bày vở theo quy định từng môn. - Thông báo thời khóa biểu của lớp, cụ thể phân môn tập viết và thời gian rèn viết mỗi tuần 1 tiết rèn chữ viết trên lớp để phụ huynh nắm, từ đó hỗ trợ các em soạn tập đúng theo thời khóa biểu để các em đến lớp ghi chép các môn học đúng theo vở qui định ở trên. - Giúp phụ huynh và học sinh nắm rõ các kiểu chữ mới hiện hành, chỉ rõ những chữ có thay đổi về độ cao so với mẫu chữ cũ để phụ huynh hỗ trợ giáo viên nhắc nhở các em viết chữ đúng mẫu qui định. + Các chữ: d, đ, p, q có độ cao 2 đơn vị. + Các chữ: r, s có độ cao 1,25 đơn vị. + Các chữ: b, l, h, k, g có độ cao 2,5 đơn vị. + Chữ: t có độ cao 1,5 đơn vị. + Các chữ: a, ă, â, c, o, ô, ơ, u, ư, v, x, i…có độ cao 1 đơn vị. - Hướng dẫn học sinh cách giữ gìn sách vở đồ dùng học tập: sách, vở phải bao bìa, dán nhãn, ghi đúng tên phân môn lên nhãn. Khi sử dụng vở phải lật nhẹ nhàng, không viết bậy vào vở, tránh quăn góc, nhào nát, tuyệt đối không được xé vở. - Rèn chữ viết cho học sinh không chỉ giới hạn ở môn Tập viết mà ở tất cả các môn học. Vì thế ngay từ đầu năm học giáo viên phải hướng dẫn thật kĩ phần trình bày vở để tạo thói quen cho các em: + Mỗi ngày học sinh phải đề thứ, ngày, tháng, năm vào vở. + Tên môn học ghi ở giữa vở. + Tựa bài cần chú ý trình bày sao cho cân đối (tùy theo số chữ ở tựa mà trình bày sao cho đẹp). + Khi viết hết câu phải ghi dấu chấm. Đầu câu phải viết hoa. Khi chấm xuống dòng đầu đoạn phải lùi vào một ô. Chữ cái đầu đoạn phải viết hoa. + Hết môn học có gạch ngắn bằng bút chì… + Cần hướng dẫn học sinh cách trình bày bài văn, bài thơ phải đẹp mang tính thẩm mĩ, cân đối với khổ giấy của vở. Đối với bài thơ, tùy theo thể loại thơ mà bỏ lề cho hợp lí. Trình bày bài chính tả cần chừa lề 3 ô để sửa lỗi. Đối với môn Toán, cần lưu ý viết số đúng mẫu, rõ ràng, mỗi số có độ cao 2 đơn vị viết phép tính thì số cách dấu 1 ô vở. Ví dụ: 6 x 7 = 42. - Dạy Tập viết, rèn chữ viết cần phối hợp nhịp nhàng với các phân môn Chính tả, Tập làm văn và các môn khác. - Để rèn chữ viết đẹp đòi hỏi học sinh phải đồng thời sử dụng cả năng lực trí tuệ và hoạt động cơ bắp khi làm bài. Do đó giáo viên phải hướng dẫn học sinh tỉ mỉ cách ngồi viết chữ tới cách viết chữ. Do sự nhận thức tầm quan trọng của những công việc này, có thể giáo viên hướng dẫn từng em cách cầm bút, cách đặt bút viết chữ, các động tác viết từng nét chữ, từng con chữ, cách đặt vở, cách xê dịch vở trên bàn, tư thế ngồi viết (đầu, lưng, tay) đúng khoa học: ngồi ngay ngắn, không tì ngực vào bàn, không cúi mặt sát xuống vở…Đối với học sinh có cách cầm bút sai, tư thế ngồi không đúng, giáo viên cần kiên trì hướng dẫn, uốn nắn, không nên bỏ qua coi đó là chuyện vặt. - Phải đảm bảo các điều kiện vật chất cho việc tập viết. Đây là trách nhiệm của xã hội song người giáo viên phải có trách nhiệm những điều kiện tối thiểu đó. + Phòng học phải đủ ánh sáng, bảng lớp đặt đúng vị trí. + Bàn ghế phải đúng qui định, phù hợp với tầm vóc học sinh khi ngồi viết để các em không phải rướn người quá cao để viết, không phải cuối gò người vì bàn quá thấp. - Việc rèn kĩ năng viết chữ phải đảm bảo đạt tới các yêu cầu: viết rõ ràng, đúng mẫu chữ, đẹp, đảm bảo tốc độ đúng qui định. - Muốn viết đúng, viết đẹp học sinh chỉ có con đường luyện tập. Việc luyện tập có nhiều giai đoạn và nâng dần lên tốc độ viết. Giáo viên cần giải thích cho học sinh rõ là luyện tập viết không chỉ trong giờ tập viết mà còn ở tất cả các môn khác, ở trong lớp cũng như ở nhà. Cần cho học sinh luyện viết dưới nhiều hình thức khác nhau: + Luyện viết vào bảng con: trước khi viết vào bảng con giáo viên cần viết mẫu, nêu rõ qui trình chữ viết cho học sinh nắm, sau đó viết mẫu vào bảng con, chỉ rõ học sinh viết theo ô kẻ trên bảng, viết đúng độ cao, ghi dấu thanh đúng vị trí. Nếu chữ viết chưa đạt thì yêu cầu các em viết lại nhiều lần sau đó mới xóa bảng. Nên cho lớp chuẩn bị cùng một loại bảng để hướng dẫn cách viết chữ. Trong quá trình học sinh viết giáo viên cần theo dõi, giúp đỡ những em có chữ viết xấu, chưa đúng mẫu, hướng dẫn tỉ mỉ từng nét để các em viết đúng, viết đẹp. + Luyện viết vào vở tập viết in sẵn:  Muốn cho học sinh sử dụng được vở tập viết giáo viên cần giải thích cho các em nội dung bài viết: mẫu chữ, các dấu chấm chỉ khoảng cách, dấu chấm chỉ vị trí đặt bút viết, hình chữ. Sau đó giáo viên nhắc các em thực hiện đúng qui trình viết chữ đã được tập luyện. Cần lưu ý các em về khoảng cách giữa âm với âm là một ô, khoảng cách giữa tiếng với tiếng là 0,5 ô, khoảng cách giữa từ với từ là 1 ô.  Học sinh viết bài vào vở theo chữ mẫu phải gần giống chữ viết mẫu, giáo viên theo dõi, uốn nắn trong quá trình viết. + Luyện viết trên vở kẻ ô li: Các vở kẻ ô li phải có dòng kẻ rõ, giấy không bị nhòe mực, nội dung, hình thức rèn chữ viết học sinh phải được giáo viên viết mẫu ở bảng lớp, giáo viên hướng dẫn kĩ cách trình bày đoạn văn, đoạn thơ. Cần lưu ý học sinh cách nối nét giữa các con chữ, khi viết nối nét khoảng cách không được xa quá, không kéo xa khi lia bút. + Tập viết khi học các môn khác: Cần tận dụng việc viết các bài học bài làm ở các môn để học sinh tập viết. Sự nghiêm khắc của giáo viên về chất lượng chữ viết ở tất cả các môn học là cần thiết để buột các em rèn chữ viết. Chăm sóc toàn thể lớp học đồng thời đi sâu, hướng dẫn từng em rèn chữ viết. Đây là nguyên tắc dạy học chung cho từng môn với sự hướng dẫn cụ thể cho từng em học sinh lại càng cần thiết hơn, nhất là các em viết sai, viết xấu, viết chậm. Khi các em viết giáo viên nên đi lại theo dõi, hướng dẫn cụ thể cho từng em. Giáo viên cần quan tâm đúng mức đến các đặc điểm tâm lí trong quá trình rèn luyện kĩ năng bằng những lời động viên, hướng dẫn cụ thể, giáo viên cần gây cho học sinh hào hứng học tập, rèn chữ viết. Ở mỗi tiết học giáo viên cần theo dõi, thường xuyên kiểm tra vở học sinh qua kiểm tra bài cũ ở các tiết học để kịp thời phát hiện những học sinh viết chữ xấu, vở dơ để có biện pháp rèn luyện, nhắc nhở kịp thời. Đối với học sinh có tiến bộ về chữ viết, về việc giữ gìn vở sạch sẽ giáo viên cần tuyên dương động viên kịp thời để thúc đẩy tinh thần học tập của các em. - Giáo viên cần gây lòng tự tin cho các em khi viết, không nên chê em viết chữ xấu mà phải nói là: “em viết chưa được đẹp, nếu cố gắng một chút thì chữ của em sẽ đẹp hơn”, và chỉ cho học sinh thấy chỗ viết sai, cách khắc phục để viết đúng, viết đẹp. - Rèn kĩ năng viết chữ được hình thành ở 2 mức độ: + Tập viết chữ cái: viết đúng hình dáng, cấu tạo, quy trình viết. + Tập viết ứng dụng: hướng dẫn học sinh viết liền mạch các chữ cái, các dấu phụ, dấu thanh trên hoặc dưới các chữ cái. Học sinh chỉ có được kĩ năng viết chữ thật sự khi sản phẩm viết của các em đúng mẫu, rõ ràng, đúng tốc độ qui định, có thẩm mĩ và thực hiện đúng các qui định về tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở, cách trình bày trên bảng con, trên vở viết. Để hình thành kĩ năng viết cho học sinh, việc dạy rèn chữ viết phải trải qua 2 giai đoạn: + Giai đoạn 1: Hình thành và xây dựng biểu tượng về chữ viết. + Giai đoạn 2: Củng cố, hoàn thiện biểu tượng chữ viết thông qua các hình thức luyện tập viết chữ. Giáo viên cần nắm vững những đặc trưng cơ bản khi dạy rèn chữ viết cùng với việc áp dụng những phương pháp khi dạy tập viết. - Phương pháp trực quan: + Giáo viên khắc sâu biểu tượng về chữ cho các em bằng nhiều con đường: kết hợp mắt nhìn, tay luyện tập, tai nghe, giáo viên cần chuẩn bị mẫu chữ phóng to, chữ mẫu giáo viên viết trên bảng lớp, chữ mẫu giáo viên viết trên bảng giúp học sinh nắm được thứ tự viết các nét chữ của từng chữ cái, cách nối các chữ cái trong một chữ nhằm đảm bảo yêu cầu viết liền mạch, viết nhanh. + Chữ của giáo viên khi chữa bài, chấm bài cũng được học sinh quan sát như một loại chữ mẫu, vì thế giáo viên cần quan tâm và có ý thức viết chữ đẹp, rõ ràng, đúng mẫu. - Phương pháp đàm thoại gợi mở: giáo viên cần chuẩn bị câu hỏi gợi mở từ thấp đến cao phù hợp với từng đối tượng học sinh, giúp học sinh nhớ lại tên chữ, cấu tạo chữ cái, độ cao, kích thước của chữ. Vai trò của người giáo viên ở đây là người tổ chức hướng dẫn học sinh phân tích cấu tạo chữ cái, chuẩn bị cho giai đoạn luyện viết chữ. - Phương pháp luyện tập thực hành: giáo viên cần đặc biệt chú trọng phương pháp này, giúp học sinh hình thành và trao dồi kĩ năng rèn chữ viết, tạo điều kiện để học sinh chủ động tiếp nhận kiến thức, tự giác luyện tập và rút kinh nghiệm qua thực hành luyện viết dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Cần dành nhiều thời gian cho học sinh thực hành khi viết. Việc thực hành cũng đạt yêu cầu từ thấp tới cao. Lúc đầu chỉ viết đúng hình dáng, cấu tạo chữ, sau đó viết đúng và nhanh để đảm bảo tốc độ viết. - Trước khi lên lớp giáo viên cần chuẩn bị kĩ phần nội dung bài viết cho học sinh thực hành. - Giáo viên cần có kế hoạch phụ đạo học sinh đọc chậm cụ thể vì có đọc thông thì mới viết thạo. - Lên kế hoạch rèn chữ viết hàng tuần có nội dung và phương pháp cụ thể. Mỗi tuần dành 1 tiết để dạy rèn chữ viết. - Cần tận dụng việc viết các bài học, bài làm ở các môn khác để học sinh rèn chữ viết. Có như thế việc luyện tập chữ viết mới được củng cố đồng bộ, thường xuyên. Việc làm này đòi hỏi người giáo viên ngoài những hiểu biết về chuyên môn còn cần có sự kiên trì, cẩn thận và lòng yêu nghề mến trẻ. - Cuối mỗi tháng giáo viên có kiểm tra và nhận xét tất cả bộ tập của học sinh cả lớp. Từ đó giáo viên phân loại vở, phân loại chữ viết nêu nhận xét cụ thể và đề ra kế hoạch giúp học sinh khắc phục những mặt yếu, còn thiếu sót, phát huy mặt mạnh của các bộ vở sạch chữ đẹp để chọn học sinh thi Vở sạch chữ đẹp. Bên cạnh đó, mỗi tháng tôi tổ chức cho các em viết chữ đẹp với nhiều hình thức: + Viết chữ nét đều, đúng mẫu, rõ ràng, đẹp. + Viết chữ nghiêng, nét thanh, nét đậm. + Viết chữ sáng tạo. + Tổ chức trò chơi viết chữ có tích hợp kiến thức các môn Tập đọc, Chính tả, Tập làm văn,…Hoặc có thêm hình thức giải bài tập như điền chữ đã học vào ô trống, thi tìm chữ đã học trong từ. Với những hình thức tổ chức phong phú, đa dạng trên, chất lượng bài viết được nâng cao, một mặt tạo cho giờ học không khí vui tươi, sinh động, nhẹ nhàng, học sinh hào hứng tham gia, một mặt tạo điều kiện phối hợp nhịp nhàng giữa rèn chữ viết với môn Tập đọc, Chính tả, Tập làm văn góp phần nâng cao hiệu quả “Viết đúng – Viết đẹp” cho học sinh. - Mở chuyên đề thảo luận ở tổ chuyên môn về việc rèn chữ viết, giữ gìn vở sạch chữ đẹp ở từng lớp. - Mỗi tháng có sơ kết, rút kinh nghiệm kết quả thực hiện vở sạch – chữ đẹp ở các lớp. - Tổ chức cho giáo viên và học sinh tham gia “Viết đúng – Viết đẹp” để phát triển phong trào ngày càng đạt kết quả cao. Trên đây là một số biện pháp rèn chữ viết mà tôi đã đút kết được từ thực tế giảng dạy và nghiên cứu tài liệu có liên quan đến việc rèn chữ viết cho học sinh lớp mình. 4. Khả năng và phạm vi áp dụng: Qua quá trình nghiên cứu và tiến hành áp dụng các biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp tôi. Bằng quyết tâm đến cuối năm tất cả học sinh phải đạt yêu cầu về “Viết đúng – Viết đẹp”. Bản thân tôi luôn tìm tòi và học hỏi kinh nghiệm của các bạn đồng nghiệp, nhất là các giáo viên có học sinh đạt giải “Viết đúng – Viết đẹp” trong các kì hội thi. Nghiên cứu phương pháp giảng dạy của phân môn Tập viết, tìm hiểu tâm lí của học sinh, nghiên cứu tài liệu sách báo về rèn chữ viết. Trong hai năm học vừa qua lớp 3/3 tôi phụ trách đạt được những kết quả sau: - Năm học 2014 – 2015: + Học sinh đạt Viết đúng – Viết đẹp: 2 em (đánh giá của GVCN). - Năm học 2015 – 2016: + Học sinh đạt Viết đúng – Viết đẹp: đạt 3 em ( đánh giá của GVCN) Đầu năm học 2016 – 2017 là năm thứ ba tôi được nhận phụ trách lớp 3/3. Qua khảo sát chất lượng chữ viết của các em đầu năm tôi đã thống kê và nhận thấy các em viết chữ không đúng mẫu không nối nét, không liền mạch, bài viết bôi xóa nhiều. Từ đó tôi quyết tâm rèn chữ viết cho cả lớp để nâng cao chất lượng học môn Tiếng Việt ngay từ đầu năm. Bằng sự nổ lực và kiên trì của thầy và trò trong suốt năm học theo từng giai đoạn. Hiện nay chất lượng chữ viết của học sinh đạt được kết quả như sau: Giai đoạn TSHS Đầu năm Cuối HKI 22/11nữ 22/11nữ Phân loại chữ và vở Viết đúng – Viết đẹp Viết chữ chưa đúng mẫu 8 em 14 em 20 em 2 em 5. Những lợi ích, hiệu quả mang lại khi nhân rộng sáng kiến: Rèn chữ viết cho học sinh đạt hiệu quả là đã thực hiện được việc rèn một trong những kĩ năng học môn Tiếng Việt. Chữ viết đẹp cũng góp phần học tốt môn Tiếng Việt và các môn học khác. Lợi ích của việc rèn chữ viết là học sinh viết đúng mẫu chữ quy định, có kĩ năng viết nhanh (đạt và vượt tốc độ yêu cầu đề ra ở mỗi lớp) và biết trình bày bài viết sạch đẹp, có tính thẩm mĩ. Để đạt được những thành công như mong muốn đòi hỏi giáo viên phải chịu khó kiên trì, tận tụy với nghề. Giáo viên phải rèn luyện cho học sinh ngay từ đầu năm học và kéo dài từng ngày, từng tháng, phải thực hiện thường xuyên, liên tục không bị gián đoạn. Bên cạnh đó việc lựa chọn phương pháp dạy, lên kế hoạch rèn chữ viết cho các em thật cụ thể, với nội dung và biện pháp phù hợp cũng là điều dẫn đến thành công cho việc rèn chữ viết của học sinh. Từ những thực trạng và giải pháp trên bản thân thấy hiệu quả rất lớn góp phần cho việc nâng cao chất lượng chữ viết là tạo không khí vui tươi thoải mái, lòng tự tin khi thực hiện bài viết. Làm thế nào cho các em thấy được chữ các em viết rất đẹp, từ đó các em say mê luyện viết. Rèn chữ viết là một việc làm kiên trì, tỉ mỉ, nó đòi hỏi sự khổ luyện của học sinh và sự hướng dẫn chu đáo của giáo viên. Có chữ viết đẹp, nắm được phương pháp dạy, kiên trì hướng dẫn học sinh là những phẩm chất quí người giáo viên cần có để góp phần đẩy mạnh phong trào vở sạch chữ đẹp của lớp, của trường tiến xa hơn nữa. Bản thân nhận thấy giải pháp này dễ thực hiện và đem lại hiệu quả rất cao cho lớp. Hàng tuần giáo viên có kiểm tra để nêu những tấm gương viết chữ đẹp cho học sinh học hỏi, noi theo như: “Thần siêu luyện chữ”, gương cụ Cao Bá Quát, người nổi tiếng “Văn hay – chữ đẹp”, nêu gương những bạn đạt giải vở sạch chữ đẹp ở lớp, ở trường. Trên đây là những sáng kiến, cải tiến, giải pháp mới, kỹ thuật mới ( gọi tắt là sáng kiến) các đề án của bản thân tôi năm học 2016- 2017 là những kinh nghiệm mà tôi đã trải qua và áp dụng vào thực tế trong việc dạy Tập viết cho học sinh, kết quả đã cho thấy sự tiến bộ của học sinh. Tôi vô cùng phấn khởi và tâm đắc khi thấy sự chuyển biến rõ rệt của các em. Bản thân đã có nhiều cố gắng, tìm tòi, áp dụng bước đầu có hiệu quả. Kính đề nghị Hội đồng xét duyệt sáng kiến xem xét, công nhận đề tài sáng kiến cấp Huyện. Rất mong sự đóng góp ý kiến đề tài này được hoàn thiện hơn và có khả năng thực thi hơn, mang lại nhiều hiệu quả hơn. Thủ trưởng đơn vị Tân Thạnh, ngày 20 tháng 3 năm 2017 Người báo cáo Nguyễn Hồng Thạnh