Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc trong đời sống hằng ngày đối với trẻ 4 5 ở trường mầm non

1. Lời giới thiệu Âm nhạc là nhu cầu cuộc sống, là món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với đời sống con người. Âm nhạc là ngôn ngữ chung của nhân loại. Nếu cuộc sống mà thiếu âm nhạc thì chẳng khác gì thiếu ánh sáng mặt trời. Đặc biệt đối với trẻ mầm non thì những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà vui tươi, trong trẻo của các tác phẩm âm nhạc như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng cho tâm hồn trẻ thơ, qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách của mình. Trong chương trình giáo dục mầm non, giáo dục âm nhạc là một môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn cảm hứng mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật. Nó là một phương tiện hữu hiệu cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục ở trường. Âm nhạc và vận động sáng tạo khi được giáo viên mầm non sử dụng một cách có có mục đích, phù hợp sáng tạo sẽ hỗ trợ trẻ thu nhận kinh nghiệm tích cực và tạo cảm giác hưng phấn, vui tươi. Giáo viên có thể chơi đàn Yamaha, organ hay bật nhạc không lời êm dịu làm nhạc nền trong khi đang diễn ra các hoạt động khác cuả trẻ (giờ ăn, chơi ở các góc chơi, chơi ngoài trời, trẻ làm bài tập theo nhóm, giờ tạo hình...). Ca hát và nghe nhạc giúp trẻ duy trì tập trung, phấn khởi trong khi hoạt động. Trẻ mẫu giáo thích hát theo lời bài hát, hay đung đưa người theo tiếng nhạc có giai điệu êm dịu, vui tươi, nhộn nhịp. Ngoài ra, giáo viên Mầm non sử dụng âm nhạc để ổn định lớp, nhóm, vào bài, chuyển tiếp các phần trong giờ học hoặc chuyển từ hoạt động này sang hoạt động khác để tạo sự hứng thú, thư giãn, gây sự chú ý cho trẻ. Ý thức rõ vai trò của giáo dục âm nhạc cho nên hoạt động học có chủ đích “Giáo dục âm nhạc” đã trở thành một hoạt động không thể thiếu được trong trường lớp mầm non và hơn nữa...Cùng với sự quan tâm chỉ đạo của các cấp, trong những năm qua, bản thân tôi đã và đang cố gắng đi sâu tìm những biện pháp thích hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho hoạt động làm quen giáo dục âm nhạc. Nhưng đối với đặc điểm của lứa tuổi mẫu giáo, giáo dục âm nhạc không chỉ dừng lại ở việc cô dạy trẻ hát và múa đơn giản mà phải tổ chức hát, múa dưới nhiều hình thức và luôn đi cùng với đồ dùng, đồ chơi âm nhạc. Bên cạnh đó, giáo dục âm nhạc luôn được thực hiện phù hợp với chế độ sinh hoạt cả ngày ở trường của trẻ có ý nghĩa lớn như: Giáo dục âm nhạc được tích hợp trong làm quen văn học, làm quen chữ viết, hoạt động tạo hình, làm quen với toán, thể dục buổi sáng...Nhờ đó mà cuộc sống của trẻ thêm vui vẻ, hồn nhiên. Tôi là một giáo viên mầm non, rất tâm huyết với nghề dạy trẻ. Tôi nhận thấy trẻ em bây giờ rất thông minh và lanh lợi. Tôi luôn mong muốn truyền đạt thật nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết những khả năng vốn có. Chính vì điều đó tôi đã luôn trăn trở, tìm tòi và sáng tạo, để tìm ra những cách thức hay, những phương pháp tốt nhất cho bài giảng của mình. Trong tất cả các môn học của trẻ tôi đặc biệt yêu thích bộ môn âm nhạc, có lẽ vì bản thân âm nhạc đã mang nhiều thế mạnh. Vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc trong đời sống hằng ngày đối với trẻ 4-5 ở trường Mầm non” Vì tất cả những những lý do này, tôi luôn mong muốn mình phải làm thế nào để giúp trẻ học thật tốt bộ môn âm nhạc, tôi đã không ngừng suy nghĩ và sáng tạo, để tìm ra những cách thức giảng dạy và tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho trẻ. Bằng tất cả sự nỗ lực, cố gắng đó, tôi cảm thấy một phần nào ý nguyện của mình đã thực hiện được. 2. Tên sáng kiến Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc trong đời sống hằng ngày đối với trẻ ở trường Mầm non. 3. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Phạm Thị Sinh 4. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Lĩnh vực phát triển thẩm mĩ. 5. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: Từ tháng …..đến tháng ….. 6. Bản chất của sáng kiến 6.1. Nội dung của đề tài * Cơ sở lý luận Âm nhạc vốn rất gần gũi với trẻ em nhưng ở những năm đầu tiên của cuộc sống, những phản ứng vui vẻ của trẻ khi nghe âm nhạc vẫn còn mơ hồ, thậm chí nhiều khi còn lẫn lộn giữa âm nhạc với các âm thanh khác nhau ở xung quanh. Khi trẻ bước vào tuổi mẫu giáo, nhất là từ 4 tuổi trở lên thì trẻ đã cảm nhận được những bài hát và những điệu nhạc này. Tuy nhiên lòng yêu thích âm nhạc ở các cháu lại ở nhiều mức độ khác nhau. Có cháu yêu đến độ say mê, có cháu lại rất thờ ơ khi nhạc vang lên. Và mức độ yêu âm nhạc phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì thế cho nên giáo dục âm nhạc là phương tiện giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, góp phần phát triển trí tuệ và có sự tác động lớn đến sự phát triển tâm sinh lí của trẻ. Âm nhạc đối với trẻ là thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Tất cả những nội dung trên cần được tiến hành thường xuyên đối với trẻ. Đặc biệt để nâng cao chất lượng, sự yêu thích âm nhạc đối với trẻ giáo viên phải tự tạo nhiều đồ chơi, đồ dùng dạy học phù hợp, tích hợp giáo dục âm nhạc với các hoạt động trong cuộc sống hằng ngày ở trường Mầm non - Mẫu giáo một cách lôgich, có hiệu quả. * Cơ sở thực tiễn Là một giáo viên tôi luôn quan tâm đến việc nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường, đặc biệt là việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non với tổ chức hoạt động chung cho trẻ. Bên cạnh đó, tôi cùng với các tổ trưởng chuyên môn cùng nhau nghiên cứu và thảo luận chương trình để đưa ra các hình thức, phương pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo trong mỗi một giáo viên, mặc dù chương trình giáo dục mầm non đã được triển khai nhiều năm nhưng cũng không tránh khỏi sự hạn chế về phía giáo viên, hầu hết các giáo viên đã nắm bắt được chương trình GDMN, lựa chọn, thiết kế các hoạt động chung phù hợp với chủ đề và nhận thức của trẻ theo độ tuổi đảm bảo tính lôgic, biết tạo môi trường và thiết kế đồ dùng, đồ chơi cho trẻ hoạt động cũng như lồng ghép tích hợp với các nội dung vào tổ chức các hoạt động chung cho trẻ tạo sự hứng thú cho trẻ lĩnh hội kiến thức. Tuy nhiên, việc sử dụng các phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt, chưa mạnh dạn đổi mới trong xây dựng các chủ đề, chưa tạo cơ hội cho trẻ phát huy tính tích cực, thiết kế đồ dùng, đồ chơi tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động chung chưa mang tính chất mở. 6.2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu * Khảo sát tình hình thực tế Từ những vấn đề có liên quan đến đề tài âm nhạc, tôi đã tiến hành khảo sát cụ thể trên chính học sinh 4 tuổi ở trường tôi và học sinh trường mầm non Vân Hội thu được kết quả như sau: A. Lớp 4 tuổi A1- Trường mầm non ……………….. * Hoạt động hát Sĩ số lớp: 25 cháu, 44% trẻ thực hiện tốt; 36% trẻ khá; 13% trẻ trung bình. * Hoạt động vận động theo nhạc Sĩ số lớp: 25 cháu: 60% trẻ thực hiện tốt; 40% trẻ khá. * Hoạt động nghe hát, nghe nhạc Sĩ số lớp: 25 cháu: 52% trẻ thực hiện tốt; 24 % khá; 24 % trung bình. * Hoạt động biểu diễn văn nghệ Sĩ số lớp: 25 cháu: 32% trẻ tốt; 52% trẻ khá, 16 % trung bình. B. Lớp 4 tuổi A1 - Trường mầm non ……….. do cô ………………. Phụ trách * Hoạt động hát Sĩ số lớp: 32 cháu, 50% tốt, 28 % khá, 22 % trẻ trung bình. * Hoạt động vận động theo nhạc Sĩ số lớp: 32 cháu: 50% trẻ thực hiện tốt; 50% trẻ khá. * Hoạt động nghe hát, nghe nhạc Sĩ số lớp: 32 cháu: 50% trẻ thực hiện tốt; 25 % khá; 25 % trung bình. * Hoạt động biểu diễn văn nghệ Sĩ số lớp: 32 cháu: 28% trẻ tốt; 56% trẻ khá,16 % trung bình. * Thuận lợi Được sự quan tâm và sự chỉ đạo sát sao của phòng giáo dục Tam Dương, đặc biệt là sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường, của bạn đồng nghiệp của các bậc phụ huynh. Bản thân tôi luôn có tinh thần học hỏi, nhiệt tình tâm huyết với nghề, tích cực tham khảo tài liệu, dự giờ và dạy mẫu rút kinh nghiệm cho bản thân. Về học sinh: Hiện tại tôi đang chủ nhiệm lớp 4 Tuổi A1 với số cháu là 25 cháu. Các cháu đều khỏe mạnh, cùng độ tuổi ham hiểu biết và rất nhạy cảm. Về cơ sở vật chất: phòng học sạch sẽ và thoáng mát về mùa hè ấm áp về mùa đông, khuôn viên trường học rộng rãi, không khí trong lành . Đa số trẻ của lớp nhanh nhẹn, có sức khoẻ tốt để tham gia vào các hoạt động của lứa tuổi. Nhà trường có đội ngũ giáo viên yêu nghề ,mến trẻ luôn tận tụy hăng say trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ. Giáo viên có đủ trình đô ̣ chuyên môn, phẩm chất đạo đức tốt và có tố chất tốt về âm nhạc. Ban giám hiệu nhà trường luôn đi sâu đi sát, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên có đủ phương tiện để chăm sóc và dạy trẻ như mở các lớp bồi dưỡng công nghệ thông tin cho giáo viên, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ… Phụ huynh luôn quan tâm, ủng hộ cho các phong trào văn nghệ, hay hoạt động chung ở lớp, điều đó tạo cơ hội thuận lợi cho giáo viên xây dựng được những tiết học hay, chất lượng. Bản thân cũng đã được trực tiếp đứng lớp đối tượng 3 tuổi nên cũng đã tích góp được một số kinh nghiệm, nắm các yêu cầu của bộ môn, nắm vững từng thể loại tiết. Tham gia dự giờ đồng nghiệp ở trường, trong các đợt tập huấn chuyên môn, trong các hội thi giáo viên giỏi cấp huyện. Thực hiện chương trình giảng dạy có đầy đủ đồ dùng để thực hiện tiết dạy. * Khó khăn Tuy cùng độ tuổi nhưng khả năng cảm nhận âm nhạc của trẻ không đồng đều, một số cháu còn nhút nhát không dám thể hiện năng khiếu. Nhận thức của một số phụ huynh còn xem nhẹ, chưa nhận thức về tầm quan trọng các môn học của trường mầm non. Phòng âm nhạc chưa có để phục vụ cho hoạt động âm nhạc. 6.3. Các giải pháp Giải pháp 1: Giờ đón trẻ Giờ đón trẻ là lúc cần tạo không khí vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến trường, vì các cháu chưa tự giác. Giai đoạn này trẻ tạm thời bứt ra những tình cảm âu yếm mà bố mẹ dành cho để đến trường, lúc này âm nhạc góp phần tác động rất lớn. Biết rằng biện pháp này rất bình thường đối với tất cả giáo viên ở hầu hết các trường, huyện nhưng một số giáo viên chưa biết chọn những ca khúc nào cho phù hợp và tôi đã suy nghĩ, đưa ra một số bài hát rất lôi cuốn trẻ như: ca khúc “Em đi Mẫu giáo” sáng tác Dương Minh Viên bởi vì bài hát có nhịp điệu vừa phải, sắc thái vui vẻ trong lời ca: “Nắng vừa lên em đi Mẫu giáo... ...mừng vui đón em vào trường...” Rồi những bài “Cháu đi Mẫu giáo” của Phạm Thanh Hưng, bài “Trường chúng cháu là trường Mầm non” của Phạm Tuyên. Hoà với khung cảnh thiên nhiên, niềm phấn chấn đến trường của trẻ qua bài hát “Con chim hót trên cành cây”. Rồi một ngày mới lại bắt đầu sôi động với âm thanh và màu sắc thiên nhiên qua bài “Vui đến trường” của Hồ Bắc. Ngoài ra, để tạo cho trẻ nề nếp trước khi vào lớp phải lễ phép, tự tin qua bài “Lời chào buổi sáng” của Nguyễn Thị Nhung nhắc nhở cháu phải chào bố mẹ... Cho trẻ nghe những bài trẻ có thể hát theo được như ở trên. Ngoài tác động âm nhạc còn giúp trẻ làm quen, củng cố các bài trong chương trình trẻ phải học hát. Còn có nhiều bài hát không cần trẻ phải hát được cũng tạo không khí vui vẻ khi đến trường: “Đi học” của Bùi Đình Thảo, “Bài ca đi học” của Phan Trần Bảng không chỉ giúp trẻ làm quen, nhận biết cuộc sống xung quanh mà còn chăm từng bữa ăn giấc ngủ: “Cô giáo như mẹ hiền”, “Ngày đầu tiên đi học” của Nguyễn Ngọc Thiện. Ngoài giờ âm nhạc, còn tổ chức nghe nhạc trong các gìơ khác. Đây là phương pháp giáo dục tổng hợp đạt hiệu quả cao. Qua thực tế, trong các giờ dạy trẻ về thơ, truyện,…có sự tham gia của giáo dục âm nhạc sẽ làm cho tiết học trở nên phong phú hơn. Giải pháp 2: Hướng dẫn trẻ vận động theo nhạc ở góc Nghệ thuật Theo chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay, hoạt động góc đi đôi với Hoạt động học có chủ đích. Ở hoạt động học có chủ đích, mỗi tuần chỉ có một giờ hoạt động, vì vậy việc hướng dẫn trẻ hoạt động theo nhạc thông qua các giờ hoạt động cũng là biện pháp rất cần thiết. Phương pháp này nhằm phát triển ở trẻ cảm giác nhịp điệu về âm nhạc, qua đó giúp trẻ thể hiện nhịp điệu âm nhạc bằng chính hoạt động của mình. Trẻ có thể cảm nhận và tự vận động theo ý thích của mình. Tôi hướng dẫn giáo viên khuyến khích trẻ vận động dưới nhiều hình thức: Hát kết hợp vỗ tay đệm theo bài hát. Hát kết hợp nhún nhảy, lắc lư, giậm chân... Hát kết hợp một số động tác đơn giản như vẫy cánh tay, cuộn cổ tay, nhún, đi, chạy... Hát kết hợp minh hoạ theo lời ca. Để thực hiện có hiệu quả các hình thức trên, tôi hướng dẫn thực hiện bằng cách: Bắt nhịp cho trẻ hát và cho trẻ vỗ tay cùng cô ( cô vỗ tay chậm, nhịp nhàng để trẻ vỗ theo) Bắt nhịp cho trẻ hát hoặc bật băng casset, cô và trẻ cùng nhún nhảy hoặc lắc lư theo bài hát. Những bài hát nào có thể múa minh hoạ, cô cho trẻ vừa hát theo băng nhạc vừa làm động tác minh hoạ cùng cô. Việc cho trẻ vận động theo nhạc ở Hoạt động góc chủ yếu giúp trẻ biết hưởng ứng cảm xúc bằng chính những phản ứng của cơ thể sao cho phù hợp với nhịp điệu âm nhạc, không nhất thiết yêu cầu trẻ phải vận động giống như cô. Giải pháp 3: Nâng cao chất lượng soạn giáo án Muốn nâng cao chất lượng giờ dạy giáo dục âm nhạc, trước hết phải xây dựng kế hoạch, nội dung chương trình để có phương pháp soạn giáo án phù hợp. Soạn giáo án giúp giáo viên nắm rõ mục tiêu kiến thức, kĩ năng thái độ cần đạt của giờ dạy. Soạn giáo án giúp giáo viên chuẩn bị đồ dùng học liệu, dụng cụ âm nhạc, trang phục phù hợp với giờ dạy. Soạn giáo án giúp giáo viên xác định nội dung trọng tâm, nội dung kết hợp cũng như bài hát bổ xung trong chương trình và ngoài chương trình cho phù hợp với chủ đề, phù hợp với độ tuổi và tình hình thực tế của trẻ. Chuẩn bị cho giờ hoạt động chung phải chuẩn bị trước nhiều ngày, để giúp trẻ làm quen với bài hát, các hình thức hoạt động đó để khi vào hoạt động chung trẻ không còn lúng túng, trẻ tự tin hoạt động và thoải mái. Cô phải nắm bắt nội dung của từng giờ hoạt động chung để có kế hoạch lựa chọn các bài hát kết hợp trong chương trình cũng như ngoài chương trình theo chủ điểm cho phù hợp. Số lượng bài hát không bắt buộc nhưng phải hợp lí, đảm bảo tính vừa sức cho trẻ, tích hợp các môn học khác vào một cách nhẹ nhàng để làm nổi bật chủ đề. Khi dạy hoạt động âm nhạc, tôi cần quan tâm đến việc chuẩn bị đồ dùng dạy học như: Đàn, đầu đĩa, băng nhạc, trống con, phách tre, sắc xô, trang phục biểu diễn…. Việc sắp xếp các bài hát trong giờ hoạt động chung không cần theo thứ tự nhưng giáo viên cần có sự tưởng tượng, sáng tạo cho việc logic về lời dẫn dắt cũng như các hoạt động cho trẻ trong suốt tiết học, bài trọng tâm phải được vận động nhiều hơn. Đối với hoạt động chung, cần phải có sự chuẩn bị cho trẻ làm quen ở mọi lúc mọi nơi về các hoạt động như vận động minh hoạ cũng như dạy hát. Các động tác biểu diễn không bắt buộc nhưng phải phong phú sinh động. VD: Ở một buổi chiều ôn bài, tôi có thể cho trẻ tập hát vận động múa các bài hát theo các chủ đề. Làm thế nào khi vào giờ hoạt động chung trẻ có sẵn kiến thức, các bài để vận động một cách tự tin thoải mái. Các động tác của trẻ không nhất thiết phải áp đặt, gò bó, để giúp trẻ hứng thú tự tin. VD: Cô có thể sáng tạo ra điệu múa minh hoạ để dạy trẻ, hay cô dạy trẻ vỗ tay theo nhịp nhưng nhiều trẻ thích vỗ tay theo phách thì cô cũng có thể vỗ tay theo phách, đồng thời khuyến khích động viên trẻ tham gia vào các hoạt động cùng cô và các bạn. Đối với việc cho trẻ chơi trò chơi âm nhạc cũng cần phải có các dụng cụ phục vụ chơi sinh động tổ chưc trò chơi phải có sự thay đổi hình thức chơi để gây hứng thú cho trẻ nâng cao khả năng chơi với trò chơi âm nhạc. VD: Với trò chơi “Nghe tiết tấu tìm tấu tìm đồ vật” cô chuẩn bị các đồ chơi đẹp, lần chơi đầu cho trẻ tìm 2-3 đồ chơi, lần sau tăng số lượng đồ chơi cho trẻ tìm hoặc thay đổi tiết tấu trong các lần chơi. Để nâng cao hiệu quả trong giờ hoạt động âm nhạc như nâng cao hiệu quả giáo dục trong tiết học cần tích hợp lồng ghép một cách nhẹ nhàng một số môn học khác và tích hợp cần bám sát vào các chủ đề. Để giúp trẻ học tốt môn âm nhạc tôi đã xây dựng giáo án âm nhạc theo hướng đổi mới. Sau đây là một VD: Giáo án dạy trẻ 4-5 tuổi chủ đề “Bản thân”, chủ đề nhánh: Tôi cần gì lớn lên để khoẻ mạnh. DH: Vì sao con mèo rửa mặt Nhạc và lời: Hoàng Long NDKH: Nghe hát: Thật đáng chê. Theo điệu Bắc kim thang - Lời: Việt Anh. Trò chơi: Ai nhanh nhất. I. Mục đích yêu cầu 1. Kiến thức - Trẻ nhớ tên bài hát, cảm nhận giai điệu bài hát” Vì sao con mèo rửa mặt”, hát thuộc bài hát cùng cô. - Hứng thú nghe cô hát và vận động cùng cô bài hát “Thật đáng chê” - Hứng thú chơi trò chơi và chơi thành thạo 2. Kỹ năng - Trẻ hát đúng giai điệu, hát rõ lời và hát đúng nhịp bài hát “Vì sao con mèo rửa mặt” - Nghe hát và vận động minh hoạ cùng cô bài hát “Thật đáng chê” - Rèn kỹ năng tai nghe nhạc, phản xạ nhanh nhạy khi chơi trò chơi “Ai nhanh nhất”. 3. Thái độ - Thông qua bài hát “Vì sao con mèo rửa mặt” và bài hát “Thật đáng chê” giáo dục trẻ biết giữ gìn vệ sinh thân thể, không nghịch bẩn… - Giáo dục trẻ biết ăn uống đủ chất dinh dưỡng để có cơ thể khoẻ mạnh. II. Chuẩn bị - Tranh vẽ mèo đang rửa mặt - Đàn đầu đĩa, băng nhạc. - Xắc xô, phách tre, 5-6 vòng tròn. + Nội dung tích hợp - Thơ: “Bé ơi” - Môi trường xung quanh: Gọi tên và nói tác dụng của một số loại rau quả. - Toán: Qua trò chơi trẻ biết đếm số lượng từ 1-6. - Giáo dục trẻ biết một số thao tác vệ sinh thân thể, vệ sinh cá nhân. III. Tổ chức hoạt động HĐ1: Ổn định tổ chức - Cô cho cả lớp đọc thơ: “bé ơi” sáng tác của Phong Thu. * Đàm thoại: - Chúng mình vừa đọc xong bài thơ gì? Sáng tác của ai? - Bài thơ muốn nhắc nhở bé điều gì? - Cô giáo dục: Bài thơ nhắc nhở chúng ta phải giữ gìn chân tay sạch sẽ, không chơi dưới trời nắng to, biết rửa tay trước khi ăn và không chạy nhảy khi vừa ăn no. HĐ 2: Dạy hát - Cô cho trẻ chơi trò chơi trò chơi “Trời tối trời sáng” - Cô treo tranh vẽ con mèo đang rửa mặt. - Trò chuyện về bức tranh. - Các bạn xem tranh vẽ gì đây? (Tranh vẽ con mèo đang rửa mặt), vì sao phải rửa mặt nào? (Trẻ trả lời) Các con ạ bạn mèo rửa mặt hàng ngày để giữ gìn chân tay sạch sẽ đấy. Nhạc sỹ Hoàng long đã sáng tác bài hát “Vì sao con meò rửa mặt” bây giờ cô sẽ hát cho chúng mình nghe nhé. - Cô hát mẫu lần 1: Giới thiệu tên bài hát, tên tác giả. - Cô hát mẫu lần 2: Theo nhạc Giới thiệu nội dung bài hát: Bài hát nói về bạn mèo hàng ngày luôn rửa mặt sạch sẽ để không bị đau mắt và xinh đẹp đấy. - Cô vừa hát bài gì? Sáng tác của ai? - Bài hát muốn nhắc nhở chúng ta điều gì? - Bây giờ các con hát cùng cô bài “Vì sao con mèo rửa mặt”. Cô chú ý sửa sai cho trẻ. - Cho trẻ hát theo tổ, nhóm, nối tiếp, hát luôn phiên theo tổ (Cô chỉ tay đánh nhịp về phía tổ nào thì tổ đó hát, cô đánh nhịp hai tay thì cả lớp cùng hát). - Cô mời cá nhân trẻ hát.(Cô chú ý sửa sai cho trẻ) - Cả lớp hát cùng cô lại một lần. Cô nhận xét động viên trẻ kịp thời. HĐ3: Nghe hát “Thật đáng chê” - Cô giới thiệu có một bạn chích chòe bị đau bụng phải đi khám bác sỹ, các con có biết vì sao bạn bị ốm không? Muốn biết vì sao các con hãy lắng nghe cô hát bài “ Thật đáng chê” theo điệu Bắc kim thang- lời Việt Anh nhé. - Hát cho trẻ nghe lần 1 : Giới thiệu tên bài hát tên tác giả. - Hát cho trẻ nghe lần 2: Theo nhạc. - Cô cho trẻ nghe băng đĩa 1 lần: - Bài hát muốn nhắc nhở chúng ta điều gì? Giáo dục trẻ: Hàng ngày chúng ta phải ăn uống đủ chất, nên ăn thức ăn chín, uống nước sôi, không nên ăn quả xanh, không uống nước lã, khi đi ngoài trời nắng phải đội mũ nón… để gìn thân thể khoẻ mạnh. HĐ4: Trò chơi “Ai nhanh nhất” Hôm nay lớp mình học rất là ngoan cô thưởng cho lớp mình trò chơi: “Ai nhanh nhất” Cô nói cách chơi và luật chơi. Luật chơi: Nếu bạn nào không nhảy được vào vòng thì phải nhảy lò cò. Cách chơi: Trước khi chơi cô cho trẻ đếm số vòng: Cô đặt tên sẵn lớp là: 5 chiếc vòng và gọi số trẻ lên chơi nhiều hơn số vòng là 6 bạn. Cô hát trẻ đi xung quanh chỗ để vòng, cô hát nhanh trẻ đi nhanh cô hát chậm trẻ đi chậm. Cô hát nhỏ trẻ đi gần lại vòng, cô hát to trẻ nhanh chân nhảy vào vòng. Mỗi vòng là một người, nếu bạn nào chậm chân hơn không chiếm được vòng bạn đó thua cuộc và phải nhảy lò cò xung quanh lớp. Cho trẻ chơi trò chơi 2-3 lần, cô nhận xét kết quả chơi và giáo dục trẻ hàng ngày biết đánh răng rửa mặt, rửa chân tay đầu tóc gọn gàng. Chương trình “Bé yêu âm nhạc” với chủ đề “Tôi cần gì để lớn lên và khoẻ mạnh” đến đây là kết thúc. Qua chương trình này cô mong muốn các con ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, thường xuyên tập thể dục thể thao, biết nghe lời ông bà bố mẹ nghe lời cô giáo để trở thành những bé chăm ngoan học giỏi được mọi người yêu mến. Giải pháp 4: Giáo dục âm nhạc trong giờ học âm nhạc, tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt. Do đặc điểm của lứa tuổi Mẫu giáo nên giáo dục các cháu cần tiến hành theo phương châm "Học bằng chơi - chơi mà học" theo chương trình giáo dục Mầm non mới. Một giờ học giáo dục âm nhạc cô xây dựng theo các cách khác nhau, mỗi giờ học chọn một phần trọng tâm chủ yếu trong một hoạt động: Trọng tâm là ca hát thì nội dung chính là tập cho các cháu hát thuộc bài hát, hát rõ lời, đúng nhạc. Nếu trọng tâm là nghe hát thì phần nghe hát phải kéo dài hơn, chủ yếu là trẻ được nghe cô hát, trẻ cảm nhận được tính chất, tình cảm của âm nhạc nên hưởng ứng cảm xúc với những trạng thái cảm xúc có trong tác phẩm. Nếu trọng tâm là biểu diễn văn nghệ thì cô tổ chức cho trẻ biểu diễn giống như một đêm văn nghệ, giúp trẻ ôn lại những bài đã học, tự tin mạnh dạn trước đông người. Dẫn dắt trẻ đến với những hiện tượng sống động của đời sống, giúp trẻ hình thành sự liên tưởng. Nếu trọng tâm là vận động theo nhạc thì cô hướng dẫn trẻ cách vận động theo bài hát để tạo cho bài hát hay hơn, trẻ hứng thú hơn. Việc dạy trẻ vận động nhịp nhàng theo nhịp điệu âm nhạc không chỉ giúp trẻ tập phối hợp các động tác đi lại vững vàng, chạy nhẹ nhàng. Tất cả những vận động của tay chân, thân mình nhờ có sự phụ hoạ âm nhạc trở nên chính xác, nhịp nhàng hơn. Vận động theo nhạc tạo cho trẻ sự hoạt bát, nhanh nhẹn, có tư thế đẹp, duyên dáng. Để thu hút vào giờ học và giúp trẻ làm quen với hoạt động âm nhạc được tốt hơn, giáo viên cần đầu tư, nghiên cứu, sáng tạo trong phương pháp dạy học: Vào đầu giờ học cô có thể trò chuyện về chủ đề, xem vật thật, tranh ảnh... có chủ đề theo nội dung bài dạy để dẫn dắt trẻ tới tác phẩm, vào bài học một cách nhẹ nhàng, tự tin không gò bó trẻ. Mọi giờ học hoạt động làm quen âm nhạc đều có phần nghe hát và trò chơi âm nhạc. Vì sự cảm thụ âm nhạc gắn bó chặt chẽ với sự phát triển nhận thức. Nó đòi hỏi trẻ phải chú ý, quan sát nhạy bén. Trẻ tập trung nghe nhạc, so sánh âm thanh làm quen với ý nghĩa biểu cảm của âm thanh đó, ghi nhớ những đặc điểm, tính chất cảu hình tượng âm nhạc. Trò chơi âm nhạc giúp trẻ thoải mái, vận động chạy nhảy... trẻ sẽ hoạt bát nhanh nhẹn và rất hứng thú trong giờ học. Muốn một giờ hoạt động âm nhạc đạt kết quả cao đòi hỏi cô giáo phải hát đúng nhạc, có sử dụng đàn, nhạc cụ để trẻ được làm quen với nhạc, cô hát càng hay càng thu hút trẻ vào giờ học. Cô hát phải thể hiện tình cảm sắc bài hát, cô giới thiệu dẫn dắt hay có nội dung để trẻ hát cùng cô cả bài. Cô phải chuẩn bị nhạc cụ cho trẻ: Lớp tôi sử dụng phách tre, phách bằng vỏ gáo dừa, trống lắc... Do điều kiện cơ sở vật chất chưa đảm bảo, chưa có dụng cụ đồ chơi ngoài trời chứ tôi rất thích cho trẻ hoạt động ngoài trời. Trẻ hát đúng, hát hay chưa đủ mà còn dạy trẻ vận động theo nhạc, biết phối hợp âm nhạc nhịp điệu. Trẻ vừa hát vừa vận động theo nhạc giúp trẻ biết cảm nhận về âm nhạc, trông trẻ thật hồn nhiên dễ thương. Hầu hết các bài hát có thể cho trẻ vận động múa. Vì múa là hoạt động nghệ thuật, dùng hình thể, tư thế để biểu hiện lên tư tưởng, tình cảm của một tác phẩm. Múa và âm nhạc quan hệ mật thiết và không tách rời nhau. Một bài hát cho trẻ làm quen 2, 3 cách vận động khác nhau để thay đổi hình thức, giúp trẻ làm quen với nhiều loại hình tiết tấu và không nhàm chán. Có thể cho trẻ mặc trang phục theo bài hát, giúp trẻ biết trang phục của một số vùng miền theo nội dung bài hát. Khi chọn bài hát nghe tôi chọn bài hát có nội dung phù hợp toát lên nội dung chính của bài dạy hát. Ví dụ: Dạy hát bài "Làm chú bộ đội" thì nên chọn nghe hát bài: "Màu áo chú bộ đội" nhằm hướng trẻ vào nội dung bài học một cách dễ dàng và dễ giáo dục cho trẻ. Trẻ được nghe những bản nhạc phù hợp, trẻ sẽ cảm nhận giai điệu, ý nghĩa đời sống văn hoá vùng miền qua bài hát. Khi múa có thể mặc trang phục theo yêu cầu của bài hát. Để tăng phần hấp dẫn của giờ học cho trẻ chơi trò chơi âm nhạc nhằm phát triển năng khiếu, ôn luyện kiến thức kỹ năng cho trẻ về âm nhạc. Sự phản ứng âm thanh khác nhau để phát triển khả năng nghe nhạc của trẻ. Cô hướng dẫn cách chơi rõ ràng, cụ thể, dần dần nâng cao yêu cầu của trò chơi. Tôi cho số đông trẻ được tham gia chơi, tôi nhận thấy một giờ hoạt động âm nhạc cần đảm bảo các nội dung: Ca hát, vận động theo lời ca, trẻ được nghe hát và được chơi trò chơi âm nhạc. Trong một tiết học được tổ chức thực hiện như trẻ được chơi với cô, được gần gũi trò chuyện vơi cô, không gò bó trẻ. Về đội hình không cứng nhắc như trước đây, có thể cho trẻ thay đổi nhiều đội hình khác nhau: Hình tròn, chữ u, tự do... để trẻ được thoải mái hoạt động nhanh nhẹn. Trong giờ hoạt động âm nhạc cần cho trẻ làm quen với một số bài hát khác, có nội dung phù hợp và phù hợp với lứa tuổi có thể do cô sáng tác hoặc sưu tầm. Trong giờ học tôi luôn tuyên dương kịp thời những cháu hát đúng, hát hay, vận động thành thạo theo lời ca nhằm khuyến khích trẻ học tốt hơn. Tuyệt đối không chê trẻ, tôn trọng trẻ, nhẹ nhàng sửa sai đối với những trẻ thực hiện chưa đúng. Việc dạy học phụ thuộc vào việc giáo dục. Do đó nội dung các bài dạy không chỉ đơn thuần là một nội dung cần dạy cho trẻ mà còn là một phương tiện giáo dục. Vì vậy tôi luôn quan sát và nhận xét xem trong quá trình học tập trẻ có hoạt động không? Có thích thú không? Tìm hiểu nguyên nhân vì sao trẻ không hoà đồng chùng bạn để có hướng tìm cách đưa trẻ hoà nhập với bạn bè, dần dần tôi thấy trẻ rất thích học giáo dục âm nhạc. Giải pháp 5: Tổ chức hoạt động âm nhạc vào các môn học khác Giáo dục âm nhạc qua các môn học khác chính là phương pháp tích hợp. Tích hợp âm nhạc vào các môn học khác nhằm giúp cho giờ học nhẹ nhàng, sinh động hơn. * Làm quen chữ viết Trong giờ làm quen chữ viết yêu cầu cháu nhận mặt chữ bằng nhiều biện pháp khác nhau thì song song với việc nhận biết chữ cái, âm nhạc nghe trong giờ học cũng góp phần giúp trẻ nhận biết thêm như: ôn nhóm chữ cái o, ô,ơ ; a, ă, â qua bài hát “Sói và gà cánh tiên” của Trần Ngọc. Mặc dù phần nội dung này không đi sâu vào cấu trúc giờ dạy nhưng khi trẻ thuộc bài hát thì trẻ nhớ được chữ và phân biệt được sự giống và khác nhau giữa các chữ cái đó. * Làm quen văn học Trong giờ làm quen văn học giáo viên dạy trẻ cảm thụ bài thơ, câu chuyện thông qua việc đọc diễn cảm, hiểu nội dung... để truyền đạt tới trẻ những vẻ đẹp của tiếng nói dân tộc, sản phẩm trí tuệ và tình cảm của bao thế hệ người Việt Nam nối tiếp nhau. Thông qua việc dạy bài thơ “Hạt gạo làng ta” của Trần Đăng Khoa, sau khi trẻ đọc thơ xong cô kết hợp cho trẻ nghe bài hát “Hạt gạo làng ta” do Trần Viết Bính phổ nhạc. Và chính giai điệu trữ tình của bài hát giúp cho ý thơ trong bài thơ được nâng cao, tiết học thêm sinh động, phong phú và trẻ rất chú ý. Có nhiều bài thơ có cùng chủ đề với bài hát, tuy là lời thơ không hoàn toàn trùng với lời bài hát nhưng mang ý nghĩa mở rộng nhận thứ cho trẻ trong tiết học đó như: Trẻ đọc bài thơ “Bó hoa tặng cô” của Ngô Quân Miện Ngày mồng tám tháng ba Chúng em đi hái hoa Mang về tặng cô giáo Bó hoa của em đây Vàng tươi hoa cúc áo Hồng hồng hoa cối xay Đỏ rực nụ rong riềng Tim tím hoa bìm bìm Dây tơ hồng em cuốn Thành một bó vừa xinh Sao em hồi hộp thế Chẳng nói được câu nào Lời cô thân thiết sao Vòng tay cô dịu quá Có phải hoa nói hộ Cho lòng em xôn xao Ôi chùm hoa bé nhỏ Của đồng quê ngọt ngào. Sau khi đọc thơ kết hợp hát bài: “Mừng ngày 8/3” (Tân Huyền) giúp trẻ cảm thụ và hiểu thêm nội dung bài thơ. Đồng thời thể hiện tình cảm của trẻ thông qua tiết học đó. Khi cho trẻ đọc bài thơ “Bác Hồ của em” kết hợp nghe hát bài “Nhớ ơn Bác” của Phan Huỳnh Điểu; Thơ “Chú bộ đội hành quân trong mưa” kết hợp nghe hát bài “Màu áo chú bộ đội” của Nguyễn Văn Tý. Ngoài ra còn chọn những bài hát có đề tài như bài thơ: “Chim chích bông” của Nguyễn Viết Bính, “Mẹ và cô” của Trần Quốc Tuấn... Đây là một kinh nghiệm làm cho các tiết thơ, truyện sinh động, hấp dẫn đồng thời giúp trẻ cảm thụ nội dung của bài thơ, câu chuyện đó qua bài hát đó chứ không phải là một nội dung lồng ghép để chuyển tiếp cho hay. Ngoài ra một số bài đồng dao, thơ, truyện trong chương trình cũng được nhiều nhạc sĩ sáng tác thành nhạc và cũng từng được xoay chuyển hát như: “Gánh gánh gồng gồng” “Chi chi chành chành” ”Rềnh rềnh ràng ràng” Giúp trẻ tiếp thu nhanh, mau thuộc và gây hứng thú trong quá trình học của cháu. * Khám phá khoa học Để giúp trẻ hiểu đúng đắn về những đề tài của giờ hoạt động chung làm quen khám phá khoa học thông qua việc trò chuyện, đàm thoại, quan sát, trò chơi...thì việc kết hợp sử dụng âm nhạc trong giờ học góp phần tạo cho trẻ có cảm xúc với các đối tượng như bài “Giới thiệu một số loài hoa” yêu cầu là trẻ phân biệt được một số loại hoa, so sánh, nhận xét sự giống và khác nhau...biết thưởng thức vẻ đẹp, mùi thơm, yêu quí, bảo vệ...Sau đó ta cho trẻ nghe bài “Hoa trong vườn” hoặc có thể cho cháu nghe bài “Ra vườn hoa” của Văn Tấn. Trong chủ đề nghề nghiệp như “Chú công nhân” giáo viên yêu cầu trẻ nắm được công việc, ý nghĩa của công việc đó, yếu quí người lao động...kết hợp cho trẻ nghe bài “Cháu yêu cô chú công nhân” của Hoàng Văn Yến. Khi dạy đề tài “Chú bộ đội” nghe bài “Cháu thương chú bộ đội”, “Làm chú bộ đội”, “Gác trăng” của Nguyễn Trí Tân...Nhằm giúp trẻ hiểu được trong đêm trung thu đó các chú bộ đội phải đứng gác giữ cho Tổ quốc được thanh bình để các em thiếu nhi được “Rước đèn trong đêm trăng”. Và còn nhiều chủ đề khác cũng vậy, ở đây chúng ta không nên dừng lại ở phần nghe để chuyển tiếp mà nghe hát để nắm thêm nội dung thông qua đề tài dạy đó. * Tạo hình Giáo dục âm nhạc trong giờ tạo hình ngoài việc trẻ thực hành, cô mở máy cho trẻ nghe nhiều bài hát có nội dung tương đối phù hợp với đề tài đó, thì ở đây ngoài nội dung trên bản thân đã tổ chức nhiều tiết thao giảng ở trường với nội dung là cho trẻ nghe bài hát có nội dung phù hợp với đề tài và dạy vào phần hướng dẫn, đàm thoại trước khi trẻ thực hành. Sau đó từ nội dung bài hát giáo viên kết hợp đàm thoại như: Vẽ hoa, nghe hát bài “Màu hoa”. + Trong bài hát các con vừa nghe những bông hoa đó có màu gì?