Tài liệu Skkn một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi làm quen làn điệu dân ca hò khoan lệ thủy

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI LÀM QUEN LÀN ĐIỆU DÂN CA - HÒ KHOAN LỆ THỦY ” Quảng Bình, tháng 12 năm 2116 1 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI LÀM QUEN LÀN ĐIỆU DÂN CA - HÒ KHOAN LỆ THỦY ” Họ và tên: Nguyễn Thị Hoàn Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm non An Thủy Quảng Bình, tháng 12 năm 2116 2 ĐỀ TÀI: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI LÀM QUEN LÀN ĐIỆU DÂN CA - HÒ KHOAN LỆ THỦY ” 1. Phần mỡ đầu: 1.1. lý do chọn đề tài: “ Lệ Thủy gạo trắng nước trong Ai về Lệ Thủy thong dong con người”. Quả đúng như vậy, Lệ Thủy - Quảng Bình có con sông Kiến Gang hiền hòa thơ mọng chở nặng phù sa, bồi đắp cho những vựa lúa mênh mong bát ngát thẳng cánh cò bay. Không những thế nơi đây còn là cái nôi văn hóa sản sinh đủ loại hình văn học dân gian như: Truyền thuyết, chuyện kể, giai thoại, nhưng có lẽ nổi bật nhất vẫn là Dân ca hò khoan Lệ Thủy. “ Đói lòng ăn một trái sim Uống lưng bát nước đi tìm người thương”. Hò khoan có mặt ở mọi ngóc ngách của cuộc sống từ việc lớn đến việc nhỏ như: Chèo thuyền, giã gạo, cấy lúa, kéo lưới, hò lĩa trâu… Tất tần tật việc gì cũng hò khoan được, ở đâu cũng có hò khoan. Như chúng ta đã biết, hò khoan Lệ Thủy là loại hình âm nhạc xuất hiện rất sớm, nó bắt nguồn từ tình yêu quê hương đất nước, nhắc nhỡ con người sống giữ trọn chữ hiếu, chữ trung, nghĩa nhân…có sự tác động kì diệu đến tận đáy lòng, ăn sâu vào máu thịt của bao nhiêu thế hệ. Để duy trì và bảo tồn Di sản Hò khoan Lệ Thủy "Nghị quyết Đảng bộ huyện Lệ Thủy lần thứ XXI; XXII đã nhấn mạnh việc bảo tồn vốn Dân ca Hò khoan Lệ Thủy, dần dần đưa Hò khoan Lệ Thủy vào trường học". Trẻ mầm non, âm nhạc có vai trò vô cùng quan trọng. Là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển ngôn ngữ, quan hệ tình cảm. Âm nhạc đối với trẻ là thế giới kì diệu đầy cảm xúc. Trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc từ lúc còn nằm trong nôi. Những lời ru của bà, của mẹ, những làn điệu hò khoan gần gũi đã nuôi lớn dần tâm hồn trẻ thơ của trẻ. Tình yêu gia đình, quê hương cũng lớn lên từ tiếng hát lời ru đó. Trẻ mầm non dễ xúc cảm, ngây thơ trong sáng nên tiếp xúc với âm nhạc rất nhanh. Thế giới âm nhạc muôn màu, muôn sắc tạo điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện: Thể chất, trí tuệ, tình cảm, đạo đức thẩm mĩ… Âm nhạc quan trọng thì loại hình âm nhạc Dân ca Hò khoan đối với trẻ em quê hương Lệ ThủyQuảng Bình càng quan trọng hơn. Hun đúc tâm hồn dân tộc, giáo dục những cái hay, cái đẹp, làm cho trẻ thêm yêu và tự hào về quê hương đất nước mình. Để phát huy và bảo tồn di sản văn hóa Hò khoan Lệ Thủy đối với lứa tuổi mầm non là giúp trẻ hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết, tạo điều 3 kiện cho trẻ được trải nghiệm, tìm tòi, khám phá môi trường xung quanh dưới nhiều hình thức đa dạng, đáp ứng nhu cầu, hứng thú của trẻ theo phương châm “chơi mà học, học bằng chơi”. Chú trọng đổi mới tổ chức môi trường giáo dục nhằm kích thích và tạo cơ hội cho trẻ tích cực khám phá, hoạt động và sáng tạo phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Thực hiện phong trào “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”, hoạt động cho trẻ làm quen với làn điệu Dân ca Hò khoan Lệ Thủy là một việc làm thường xuyên và thiết thực, khai thác các Di sản văn hóa phi vật thể là nguồn tri thức, là phương tiện dạy học, giáo dục tích cực đối với trẻ, góp phần hoàn thiện những giá trị cao đẹp về Chân - Thiện - Mỹ. giúp trẻ có cái nhìn đúng đắn hơn về những giá trị văn hóa dân tộc, hình thành và nâng cao ý thức trân trọng, giữ gìn và bảo vệ các tài sản cha ông ta để lại. Điều đáng mừng Lệ Thủy - Quảng Bình là vùng đất vẫn còn lưu giữ được nhiều làn điệu Hò khoan. Âm hưởng của giọng hò nhuộm đầy các góc quê, những mảnh đất, con sông, những nếp nhà và cả phong cách sống rất bình dị của con người Lệ Thủy. Giữ gìn, bảo tồn, và phát huy giá trị di sản hò Khoan là góp phần lưu giữ một di sản văn hóa quý báu của dân tộc, bảo tồn một di tích văn hóa có giá trị to lớn phi vật thể của mảnh đất "Địa linh, nhân kiệt" Lệ Thủy. Vì vậy việc cho trẻ làm quen Dân ca Hò khoan của Quê hương Lệ Thủy là một hoạt động vừa mang tính khoa học sâu sắc, vừa mang tính thực tiễn sinh động, đồng thời vừa là lĩnh vực hoạt động mang tính xã hội cao.. Để giúp trẻ biết được tầm quan trọng về làn điệu Dân ca Hò khoan của địa phương, hun đúc cho trẻ có tâm hồn dân tộc, giáo dục trẻ biết yêu quý bảo tồn các Di sản văn hóa, không ai khác người lớn chúng ta cần giáo dục và cho trẻ làm quen Dân ca Hò khoan càng sớm càng tốt. Song trong thực tế các hoạt động làm quen Di sản văn hóa của địa phương cho trẻ 5-6 tuổi hầu như chưa được chú trọng, chỉ diễn ra theo kiểu giáo viên truyền đạt cho trẻ nghe, chứ trẻ rất ít được khám phá, được thể hiện. Xuất phát từ những vấn đề trên, với lòng yêu nghề, mến trẻ đã thôi thúc bản thân tôi trăn trở nghiên cứu, tìm ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ đạt kết quả cao . Đó là lí do tôi chọn đề tài “ Một số biện pháp nhằm giúp trẻ 5 - 6 tuổi làm quen làn điệu Dân ca Hò khoan Lệ Thủy”. 1.2. Phạm vi áp dụng đề tài: Hiện nay, cho trẻ làm quen Di sản văn hóa phi vật thể ở địa phương là một vấn đề quan trọng, cần thiết có ý nghĩa khoa học, được Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du Lịch, Bộ giáo dục và Đào tạo, Phòng giáo dục Đào Tạo hết sức quan tâm, đẩy mạnh, Nghị quyết Đảng bộ huyện Lệ Thủy Lần thứ XXI; XXII đã nhấn mạnh việc bảo tồn Dân ca Hò khoan Lệ Thủy, đưa vào nội dung học tập của trẻ, và hết sức quan trọng đối với nghành học Mầm non. 4 Bản thân là một giáo viên mầm non được sinh ra và lớn lên từ lời ru Hò khoan của bà, của mẹ, được mẹ và các chị tập hát Hò Khoan, tham gia lưu diễn cùng các nghệ nhân ở Huyện và Tỉnh. Từ nhỏ, ở đâu, làm gì tôi cũng hát Hò khoan: Như đi gặt lúa, hái rau, ru em ngủ… sau mỗi lần hát hò khoan tôi thấy lòng ngập tràn niềm vui và cảm xúc, chính vì lẽ đó, tôi đã sưu tầm được rất nhiều làn điệu cổ và mới, đặc biệt là những lời mới rất hay và đầy ý nghĩa giáo dục, phù hợp với lứa tuổi mầm non. Từ thực tế của bản thân, tôi tin chắc với trẻ mầm non cũng vậy, trẻ sẽ rất yêu thích, đam mê khi được tập hát hò khoan, từ đó chính trẻ là người phát huy và bảo tồn Di sản Hò khoan Lệ Thủy. Từ những cơ sở trên, bản thân nhận thấy để Di sản Hò Khoan được trường tồn mãi mãi thì cần phải tìm ra những giải pháp tốt nhất để cho trẻ làm quen với Hò Khoan Lệ Thủy. Với lý do trên tôi đã mạnh dạn áp dụng đề tài:“ Một số biện pháp nhằm giúp trẻ 5 - 6 tuổi làm quen làn điệu Dân ca Hò khoan Lệ Thủy”. Tại trường tôi đang công tác và lớp tôi đang dạy. 2. Phần nội dung 2.1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu. Hiện nay yêu cầu đặt ra là phải đổi mới giáo dục, trong đó đổi mới mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy học.“ Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học; Bồi dưỡng cho người học chính năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”. Phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của trẻ có nghĩa là phải thay đổi cách dạy và cách học. Chuyển cách dạy thụ động, truyền thụ một chiều, giáo viên làm trung tâm sang cách dạy lấy trẻ làm trung tâm. Xuất phát từ mục tiêu giáo dục mầm non và tiếp tục phát huy phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” tăng cường tổ chức hoạt động làm quen làn điệu Dân ca Hò Khoan Lệ Thủy cho trẻ mầm non nhằm phát huy và bảo tồn di sản của quê hương. Nhưng thực tế trong những năm qua việc dạy trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi làm quen làn điệu Dân ca Hò khoan hầu như chưa được chú trọng nên chưa phát huy được lòng ham mê, sự tự tin, sáng tạo của trẻ, cã phÇn ¶nh hëng ®Õn viÖc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ . Việc đưa Di sản văn hóa Hò Khoan vào dạy học, phát huy được lòng ham mê, sự tự tin sáng tạo của trẻ là việc làm hết sức cần thiết và quan trọng của mỗi một giáo viên mầm non nhằm hình thành và phát triển một cách toàn diện về mọi mặt cho trẻ, đồng thời nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ phù hợp với tình hình hiện nay. Trong thời gian nghiên cứu thực hiện đề tài thì bản thân còn gặp một số thuận lợi và khó khăn sau: 2.1.1. Thuận lợi: . Sau nhiều năm thực hiện phong trào “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”, nội dung đưa ca dao dân ca trong đó có Hò khoan Lệ Thủy vào trường mầm 5 non đã làm cơ sở cho mọi người hiểu được tầm quan trọng và nhiệm vụ của việc cho trẻ làm quen với Hò khoan Lệ Thủy. Bản thân đam mê và hiểu được một số làn điệu Hò khoan, đồng thời, nhận được sự quan tâm giúp đỡ, chỉ đạo sâu sát của ban giám hiệu nhà trường, tập thể chị em đồng nghiệp để tôi thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, được nhà trường đầu tư về cơ sở vật chất tạo điều kiện cho tôi tích cực tìm hiểu sưu tầm nhiều làn điệu, lời hò khoan mới có ý nghĩa giáo dục cao. Thực tế ở địa phương còn lưu giữ nhiều làn điệu Hò khoan trong tương lai không xa sẽ được Unesco công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể. Sự phát triển của khoa học kĩ thuật, phương tiện thông tin đại chúng, ở địa phương còn có rất nhiều nghệ nhân hát Hò Khoan nổi tiếng, giúp giáo viên dễ dàng tìm kiếm nguồn tư liệu phong phú và quý giá có nhiều hình ảnh sống động, nhiều làn điệu đặc sắc để đưa vào dạy học. Một số phụ huynh có ý thức trách nhiệm, quan tâm đến việc học tập của con em mình, phối hợp thường xuyên với giáo viên sưu tầm tranh ảnh, tư liệu … Bản thân luôn được chị em đồng nghiệp quan tâm, giúp đỡ. Nhiều năm dạy trẻ 5-6 tuổi nên phần nào hiểu được đặc điểm tâm sinh lý, khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ ở lứa tuổi này. 2.1.2. Khó khăn: Lớp nằm ở khu vực lẽ, điều kiện cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế, đặc biệt là trang thiết bị, đồ dùng phục vụ thời gian cho trẻ làm quen, tập luyện quá ít, không đáp ứng theo nhu cầu hoạt động cho cô và trẻ. Trình độ nhận thức, tiếp thu kiến thức, kỹ năng của trẻ còn hạn chế, lại không đồng đều. Thời gian tổ chức cho trẻ làm quen rất hạn hẹp, các hội thi hát Hò khoan ở trường chưa được thường xuyên. Đa số trẻ là con nông dân, tuy phụ huynh quan tâm đến việc học của trẻ nhưng việc giáo dục trẻ làm quen với làn điệu Dân ca Hò khoan cho trẻ ít được phụ huynh quan tâm. Tư liệu, tranh ảnh, pa nô, về công tác tuyên truyền về Dân ca Hò khoan chưa có. Nhận thức của giáo viên về việc giáo dục Dân ca Hò khoan cho trẻ còn chung chung, theo kiểu giáo viên hát cho trẻ nghe, chưa thực sự dành thời gian tập luyện cho trẻ, chưa lấy trẻ làm trung tâm. Mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng với sự quyết tâm của bản thân, tôi đã không ngừng tìm kiếm, học hỏi, sáng tạo ra những phương pháp nhằm giúp trẻ làm quen một số làn điệu hò khoan dễ dàng, quen thuộc ở địa phương. Mong rằng những việc làm của tôi sẽ mang lại kết quả thiết thực cho trẻ. 6 * Khảo sát thực trạng. Để lựa chọn được hệ thống giải pháp có hiệu quả, ngay đầu năm học tôi tiến hành khảo sát khả năng nhận thức của trẻ, kết quả như sau: Nội dung Tỉ lê ̣ (% ) Trẻ biết tên một số làn điệu của Hò Khoan Lệ Thủy 12 Trẻ hát được một số làn điệu quen thuộc 28 Trẻ thích thú tham gia các hoạt động âm nhạc 40 Trẻ có khả năng tự sáng tạo và minh họa theo bài hát 12 Trẻ có hành vi thái độ tốt với Dân ca Hò khoan của địa phương 20 Qua kết quả trên, bản thân tôi nhận thấy chất lượng trên trẻ của lớp tôi còn quá thấp so với yêu cầu của một trường đóng trên địa bàn khá thuận lợi. Điều đó làm tôi luôn trăn trở và rút ra những nguyên nhân sau: Do hiện nay cuộc sống âm nhạc quá phong phú, hấp dẫn trẻ tiếp xúc với dòng nhạc hiện đại nhiều hơn nên rất ít quan tâm đến làn điệu Dân ca Hò khoan. Đa số trẻ trong lớp trình độ nhận thức, tiếp thu kiến thức, kỹ năng của trẻ còn hạn chế, lại không đồng đều. Giáo viên còn ít quan tâm đến việc cho trẻ nghe, hát và biểu diễn các làn điệu Dân ca Hò khoan. Chưa thực sự đua các bài hát hò khoan vào chương trình dạy hát cho trẻ. Lớp nằm ở khu vực lẽ điều kiện trang thiết bị còn nhiều hạn chế. Đa số trẻ là con nông dân, bố mẹ đi làm ăn xa nên việc giáo dục cho trẻ làm quen với làn điệu Dân ca Hò khoan ít được quan tâm chú ý. Công tác phối hợp, tuyên truyền về việc bảo tồn Di sản Dân ca hò khoan Lệ Thủy chưa cao. Với lòng yêu nghề mến trẻ, sự quyết tâm nổ lực của bản thân, tôi đã không ngừng tìm kiếm, học hỏi và sáng tạo một số biện pháp tối ưu, thu hút lôi cuốn trẻ tham gia vào các hoạt động Dân ca Hò khoan Lệ Thủy một cách tích cực và có hiệu quả. 7 2.2. Các giải pháp: Giải pháp 1: Sưu tầm tìm hiểu nội dung, kiến thức…về một số làn điệu Dân ca Hò khoan phổ biến ở địa phương phù hợp với chủ điểm giáo dục trường mầm non. Để giúp trẻ làm quen các làn điệu Dân ca Hò khoan Lệ Thủy đạt hiệu quả cao đòi hỏi trước hết người giáo viên phải tìm hiểu, nắm bắt, hiểu sâu, rộng về nội dung và kiến thức các làn điệu cần truyền thụ cho trẻ. Vì vậy việc đầu tiên tôi làm là tìm hiểu qua mạng, sau đó tôi trực tiếp gặp những nghệ nhân để nhờ họ giúp đỡ tìm hiểu sâu hơn những kiến thức về sự hình thành, tồn tại của các làn điệu hò khoan, cách hò, xố, lối diễn… Tiếp theo là lựa chọn nội dung bài phù hợp lứa tuổi trẻ mầm non, có ý nghĩa giáo dục cao, lời ca dễ dàng, ngắn gọn đối với trẻ. Ví dụ: khi lựa chọn nội dung bài hát tôi không lựa chọn lời cổ, chủ yếu lựa chọn lời mới, những bài hát có lời ca, ca ngợi về trường lớp, gia đình, quê hương gần gũi với trẻ. Lựa chọn lời ca phù hợp chủ đề, các ngày lễ hội. Ví dụ: Đầu năm học có ngày Hội đến trường của bé. Tôi chú ý lựa chọn bài hò khoan có lời ca, ca ngợi về trường lớp để đưa vào tập luyện cho trẻ biễu diễn; Ngày hội nhà giáo thì lựa chọn lời ca, ca ngợi công ơn thầy cô… Bên cạnh đó tôi sưu tầm, tìm kiếm thêm đồ dùng trực quan. Vì đồ dùng trực quan là một minh họa sinh động để giúp trẻ chú ý và tiếp thu một cách nhanh chống nội dung vấn đề cô cần truyền đạt cho trẻ. Nếu trong các hoạt động lễ hội, cô không sử dụng đồ dùng trực quan thì sẽ không thu hút được sự chú ý của trẻ và trẻ chóng chán, khiến chất lượng dạy và học không cao. Chính vì vậy khi tìm hiểu và sưu tầm kiến thức, đồ dùng, đạo cụ lễ hội phải đảm bảo được những tính sau: Lựa chọn các hoạt động làm quen với làn điệu Dân ca Hò khoan Lệ Thủy phải vừa sức với trẻ. Đảm bảo tính sư phạm, hấp dẫn, kích thích trí tò mò của trẻ, trẻ có thể thao tác dễ dàng, thuận tiện. Ví dụ: Khi trẻ phụ họa cho lời ca đúng nhịp điệu, không khí rộn ràng cần cho trẻ sử dụng sanh, mõ, phách gỗ… Phụ họa cho động tác chèo thuyền thì cho trẻ sử dụng các loại chầm, chèo nhỏ vừa tầm với trẻ. Quần áo trang phục cũng phải phù hợp lễ hội, không vướng víu mà phải vừa vặn với trẻ, màu sắc hài hòa đẹp mắt ….qua quá trình tham gia hoat động, trẻ thêm thấy tự hào và yêu quý truyền thống Hò Khoan và các lễ hội của địa phương mình. Giải pháp 2: Lập kế hoạch cho trẻ làm quen các hoạt động làm quen với làn điệu Dân ca Hò khoan lệ Thủy. Dựa vào tình hình của lớp: Lớp có đủ diện tích phòng học rộng rãi, thoáng mát, có đủ đồ dùng để cho trẻ hoạt động trải nghiệm. 8 Căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý, khả năng nhận thức và tiếp thu kiến thức của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi. Khả năng vận dụng những kinh nghiệm của trẻ trong quá trình hoạt động với Hò khoan, sự trải nghiệm, linh hoạt, sáng tạo, khám phá của trẻ. Trên cơ sở kế hoạch năm, tháng của nhà trường, tôi đã mạnh dạn đề xuất với nhà trường và tổ chuyên môn lựa chọn những làn điệu phù hợp nhận thức của trẻ để xây dựng kế hoạch năm, tháng phù hợp với nhóm lớp mình phụ trách. Được sự đồng ý phê duyệt của ban giám hiệu nhà trường, và tổ chuyên môn. Tiếp đó, truyền thụ lại những kiến thức mình đã tìm hiểu cho giáo viên cùng lớp để có kế hoạch triển khai cụ thể trong từng chủ đề, chủ điểm, kết thúc chủ đề, chủ điểm, tôi đánh giá lại những việc làm được và chưa làm được, từ đó rút kinh nghiệm cho chủ đề sau. * VD: Kế hoạch tổ chức các hoạt động làm quen di sản văn hóa: KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TRẺ LÀM QUEN VỚI LÀN ĐIỆU DÂN CA HÒ KHOAN LỆ THỦY CHO TRẺ CHỦ ĐỀ: TRƯỜNG MẦM NON NĂM HỌC : 2116-2117 Thời gian 3 tuần Từ 5/923/9/2016 Tháng / Chủ đề Tuần/ Chủ đề nhánh Trường mầm non của bé Mục tiêu giáo dục phát triển thẩm mĩ cần đạt - Trẻ biết tên bài hát, tên tác giả. - Hát thuộc và hát rỏ lời của bài hát Hò Khoan. - Phát triển ngôn ngữ và tai nghe âm nhạc cho trẻ. - Rèn cách hò và cách xố đúng điệu cho trẻ. - Rèn cho trẻ óc quan sát, ghi nhớ có chủ định. -Rèn sự khéo léo kiên trì nhanh nhẹn khi tham gia trò chơi. - Giáo dục trẻ biết đoàn kết, tự hào, gìn giữ phát huy làn điệu Nội dung Thời điểm thực hiện Dạy - Hoạt động hát: học Lớp em. - Hoạt động vui chơi ngoài trời - Hoạt đô ̣ng ở mọi lúc, mọi nơi 9 hò khoan của quê hương, yêu bạn bè, trường lớp. Vui tết trung thu Lớp học của bé - Nghe hát: Mái trường em yêu. - Hoạt động học - Hoạt đô ̣ng ở mọi lúc, mọi nơi Biểu - Hoạt động diễn tổng học hợp. - Hoạt động vui chơi ngoài trời. - Hoạt đô ̣ng ở mọi lúc, mọi nơi Giải pháp 3: Tiến hành xây dựng góc "Nghệ thuật của bé" : Tôi thiết nghĩ, tổ chức góc Nghệ thuật của bé lồng ghép nội dung Hò khoan Lệ Thủy sẽ giúp trẻ dễ dàng tiếp xúc, thường xuyên tếp xúc, trẻ tự do hát, nghe hát và đánh nhịp bằng nhiều loại nhạc cụ, trực tiếp trãi nghiệm hóa thân, vào những nhân vật trong lễ hội … Điều đó sẽ khắc sâu trong trẻ những lời ca, điệu hò khắc sâu trong trẻ hình tượng về con người, phong tục, tập quán của thôn xóm làng xã, quê hương mình. Giúp trẻ sớm có ý thức cùng cô giáo, người thân sưu tầm tìm kiếm tư liệu, tranh ảnh, nhạc cụ ….để tạo cho góc di sản của bé thêm phong phú, sinh động. Qua đó trẻ biết tự hào, giữ gìn phát huy truyền thống Hò Khoan của quê hương. Vì vậy tôi đã tiến hành xây dựng Nghệ thuật của bé, để thuận tiện cho trẻ sử dụng và tuyên truyền đến cả các bậc phụ huynh. Tôi sắp xếp các đồ dùng, dụng cụ để cho trẻ dễ lấy, dễ sử dụng để trẻ có thể tự lấy đồ dùng đồ chơi phù hợp với hoạt động mà giáo viên yêu cầu. Tham mưu với nhà trường trang bị thêm đồ dùng, trang phục, đạo cụ cho các lễ hội. Bên cạnh đó tôi còn làm thêm nhiều đồ dùng khác để phục vụ cho các hoạt đô ̣ng của trẻ, thu hút hứng thú của trẻ như: cờ, hoa, mủ âm nhac, dụng cụ gõ đệm, sáo, đàn nhị, trang phục ,…. Ngoài ra khi xây dựng góc nghệ thuật trẻ có thể tự tham gia hoạt động trẻ tự đánh nhịp, trẻ có thể rủ bạn cùng hát hò khoan, bạn hò, bạn xố, hay khi bố mẹ đến đón về trẻ hò còn yêu cầu ông bà, bố mẹ xố…. Khi xây dựng góc Nghệ thuật của bé tôi nhận thấy không khí lớp tôi rộn ràng hẳn lên, trẻ lớp tôi tiến bộ nhiều hơn, tham gia hoạt động tự nhiên và tích cực hơn, đồng thời phụ huynh lớp tôi thấy 10 được rõ hơn tầm quan trọng của giáo dục Dân ca Hò khoan Lệ Thủy, họ quan tâm hơn đến việc giáo dục Hò khoan cho con mình. Giải pháp 4: Tổ chức tốt giờ học Hò khoan Lệ Thủy tại lớp: *Chuẩn bị: Trước hết là giáo viên cần cho trẻ biết tên làn điệu, hiểu được nội dung, lời ca, nhịp điệu của bài hát. Ví dụ: Khi cho trẻ làm làn điệu “Hò mái ruổi; mái xắp” giáo viên chú ý tập cho cho trẻ các từ luyến láy như: Hô khoan ơ hờ, khoan hò bơ hụi, ơi là hố… *Ổn định và gây hứng thú: Để lôi cuốn và giới thiệu bài học cho trẻ giáo viên phải sử dụng nhiều thủ thuật hấp dẫn như câu đố, xem hình ảnh, nghe qua làn điệu... phù hợp với nội dung bài học để dẫn dắt trẻ vào bài. Ví dụ: Khi cho trẻ làm quen làn điệu hò mái nhì giáo viên cần cho trẻ xem hình ảnh nghệ nhân đang chèo thuyền và hát trên sông. Cho trẻ nhận xét, sau đó cô đi vào giới thiệu bài học cho trẻ làm quen. *Cô hát và dạy trẻ hát: Cô hát, thể hiện cử chỉ điệu bộ và nói cho trẻ biết nội dung bài hát. Sau đó dạy trẻ hát và bắt chước điệu bộ của cô làm cho tư duy ngôn ngữ, chú ý…của trẻ phát triển. Khai thác được vốn hiểu biết của trẻ trong cuộc sống từ đó làm chính xác hóa những kiến thức còn mơ hồ trong cuộc sống vốn có của trẻ. Vì vậy giáo viên phải hát chậm rãi, rõ ràng, thể hiện tình cảm điệu bộ khi hát, tập cho trẻ hát từng câu, từng điệu hò, cách xố, khuyến khích động viên những trẻ yếu hò cùng cô cùng bạn, thi đua hò theo tổ theo nhóm bạn trai, nhóm bạn gái, trẻ tự nhận xét lẫn nhau, giáo viên động viên và khen trẻ kịp thời. Chú ý phát huy tính năng động sáng tạo cho trẻ. Ví dụ: Khi tiến hành cho trẻ hò mái nhì cô chú ý rèn cho trẻ hò một cách chậm rãi, ngân dài nhưng hết sức nhẹ nhàng êm ái…Hoặc khi xố đoạn nào nên dứt khoát đoạn nào nên ngân dài. *GD: Biết trẻ yêu quý các làn điệu Hò khoan, thường xuyên hát và tập luyện cùng mọi người để lưu giữ và bảo tồn làn điệu Hò khoan của quê hương. *Tổ chức trò chơi: Sau khi dạy cho trẻ hát xong giáo viên tổ chức trò chơi nhằm cũng cố kiến thức đồng thời lôi cuốn sự hứng thú của trẻ vào hoạt động. Giáo viên chú ý lựa chọn trò chơi động tĩnh để tạo sự cân bằng hoạt động cho cô và trẻ. Trò chơi phải phù hợp nội dung bài học và vùa sức với trẻ kích thích tính tò mò, sáng tạo của trẻ. Ví dụ: Đoán tên làn điệu qua lời hát hoặc xem hình đoán tên...chú ý cho trẻ thi đua theo đội, đội nào đoán nhanh, đoán đúng thì thắng cuộc. Sau mỗi lần chơi giáo viên cho trẻ kiểm tra, nhận xét lẫn nhau và đưa ra kết luận. Giáo viên chú ý động viên khen trẻ kịp thời sau mỗi lần chơi. 11 * Cũng cố bài học: Giáo viên dùng câu hỏi để cho trẻ nhắc lại tên bài vừa học và một số nội dung cần khắc sâu cho trẻ * Nhận xét nêu gương: Trẻ mầm non rất thích được người lớn quan tâm và khen ngợi. Do đó giáo viên có thể nhận xét ngay trong tiết học hoặc cuối tiết học, trong tiết học tuyên dương trẻ hát tốt, động viên, khuyến khích những trẻ yếu, nhút nhát kịp thời. Cuối tiết học chủ yếu khen trẻ là chính. Giải pháp 6: Làm quen làn điệu Dân ca Hò khoan mọi lúc mọi nơi. Dạy mọi lúc mọi nơi không phải lúc nào cũng phải thực hiện, dễ gây nhàm chán cho trẻ. Do đó bản thân cần phải linh hoạt áp dụng vào các hoạt động trong ngày của trẻ hoặc có thể lòng ghép vào các môn học sao cho phù hợp. Ví dụ: Trong tiết Làm quen ngày hội của cô giáo 20-11 có thể cô và trẻ cùng hát một bài hò khoan có nội dung ca ngợi về ngày hội đó. Sau đó tiến hành giới thiệu bài học sẽ giúp trẻ vừa hứng thú vừa khắc sâu hơn về di sản hò khoan của quê hương mình. +Góc nghệ thuật cho trẻ hát hò khoan, mỡ các bài hò khoan cho trẻ nghe và biểu diễn... + Hoạt động ngoài trời cho trẻ tập các động tác chèo thuyền, giã gạo vừa hát hò khoan. Với những trẻ được tham gia vào đội hát Dân ca - Hò khoan Lệ Thủy của nhà trường, những trẻ đó bản thân tôi đã khuyến khích động viên trẻ khi về lớp thể hiện cho các bạn trong lớp và tập cho các bạn trong lớp cùng hát, những việc làm thể hiện tính người lớn như vậy trẻ càng thích thú thêm. Giải pháp 7 : Tổ chức hội thi “Bé với Hò khoan Lệ Thủy” Tổ chức hội thi Bé với Hò khoan Lệ Thủy là một sân chơi sáng tạo, bổ ích cho lứa tuổi mầm non. Trong ngày hội, tất cả trẻ đều được tham gia trực tiếp vào hoạt động thi đua hát Hò khoan, một cách tích cực, hào hứng, sôi nổi. Qua đó thúc đẩy các hoạt động tập thể, gây không khí náo nức cho trẻ vì được tham gia “biểu diễn”, “thi tài”. Qúa trình hoạt động tập thể như vậy sẽ phát triển ở trẻ tính linh hoạt, mạnh dạn, tinh thần tập thể và để lại cho trẻ những cảm xúc vui tươi, phấn khởi, óc thẩm mĩ về “những diễn viên, vận động viên tí hon” khi biểu diễn. Tạo điều kiện cho trẻ tìm hiểu sâu hơn về các làn điệu Hò khoan của quê hương qua hội thi trẻ thêm tự hào và biết gìn giũ phát huy di sản văn hóa. Hoạt động này có thể thực hiện nhân dịp kỉ niệm các ngày lễ lớn của đất nước, ngày truyền thống địa phương kết hợp với các phong trào thi đua của nhà trường. 12 Giải pháp 8: Công tác phối hợp với phụ huynh và các đoàn thể. Để hoàn thành tốt công tác chăm sóc và giáo dục trẻ thì cần có sự phối hợp và hỗ trợ cho nhau giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Thực hiện tốt sự phối hợp đó tôi đã mạnh dạn báo cáo với Ban giám hiệu nhà trường về kế hoạch mời nghệ nhân đến kể chuyện, hát Hò khoan cho trẻ. Đề xuất với nhà trường tạo điều kiện cho đoàn thanh niên của trường phối hợp xã đoàn tổ chức các hội thi tìm hiểu về các làn điệu Hò khoan Lệ Thủy. Chia sẽ suy nghĩ với phụ huynh về tầm quan trọng của việc giáo dục, tập luyện Hò khoan Lệ Thủy cho trẻ mầm non để từ đó phụ huynh có nhận thức đúng đắn và xác định vai trò của mình trong việc chăm sóc giáo dục trẻ đặc biệt là giúp trẻ biết được tầm quan trọng của Hò khoan Lệ Thủy. Lên kế hoạch hoạt động tuần, ngày rồi trao đổi trực tiếp với phụ huynh trong giờ đón trẻ, trả trẻ để phụ huynh biết được trẻ sẽ học hát làn điệu gì, hát như thế nào? Qua đó xây dựng mối quan hệ gắn bó giữa giáo viên phụ huynh và các thành viên trong gia đình trẻ để cùng tạo ra các hoạt động cho trẻ trải nghiệm. Cô giáo tuyên truyền, vận động phụ huynh đóng góp nhiều nguyên vật liệu sẳn có ở địa phương để có nhiều sản phẩm phục vụ cho hoạt động. Nhắc phụ huynh thường xuyên đưa đón trẻ để biết được thông tin, hằng ngày theo dõi bảng tuyên truyền, kế hoạch tuần, ngày của cô, từ đó phụ huynh biết giúp đỡ tập luyện thêm cho trẻ ở nhà và báo cáo kết quả trẻ đã làm được. Huy động phụ huynh tham gia đóng góp theo lòng hảo tâm về cơ sở vật chất: tham gia đóng góp công, nguyên vật liệu địa phương, các làn điệu, lời ca mới, tranh ảnh, tài liệu… để tạo môi trường cho trẻ hoạt động. Sau mỗi lần cho trẻ thực hành, tôi thông báo kết quả kịp thời với phụ huynh để phụ huynh bồi dưỡng thêm cho cháu bằng nhiều cách như mỡ băng đĩa hát hò khoan cho trẻ nghe, trực tiếp tập cho trẻ, đặc biệt là những cháu còn rụt rè, còn hạn chế về cách biểu diễn, phát âm lời ca chưa chuẩn, cách hò cách xố…Dần dần làm cho trẻ có hứng thú trẻ hát được và hát hay hơn, mạnh dạn hơn. 3. Phần kết luận: 3.1. Ý nghĩa của đề tài: Việc giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi Làm quen với làn điệu Dân ca Hò khoan Lệ Thủy, nhằm nâng cao hiệu quả chất lượng học tập của trẻ. Giúp trẻ nâng cao nhận thức, hăng hái tham gia vào các hoạt động một cách tích cực và sáng tạo, thõa mãn nhu cầu tâm sinh lí của trẻ, góp phần bảo tồn Di sản văn hóa phi vật thể của địa phương. Góp phần thực hiện tốt phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” mà mỗi một giáo viên cần xác định và hiểu rỏ. Là một giáo viên phải thực sự đam mê, tâm huyết với việc dạy học của mình, thường xuyên tìm hiểu tập luyện thêm các làn điệu Hò khoan để từ đó có hứng thú, quan tâm tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho trẻ học tập, phải quan tâm 13 đúng mức, luôn theo dõi động viên, khuyến khích nhằm tạo điều kiện cảm xúc giúp trẻ phấn khởi trong các hoạt động. Ngoài việc giáo viên nắm vững phương pháp đổi mới truyền thụ cho trẻ, sáng tạo trong giảng dạy, linh hoạt trong các hoạt động, tích cực tham khảo tài liệu, học hỏi chị em đồng nghiệp, giáo viên cần phải tích cực hóa đứa trẻ, tạo hứng thú cho trẻ trong mọi hoạt động. Tôi còn phải biết cách phối kết hợp với phụ huynh một cách khéo léo, lôi cuốn phụ huynh để phụ huynh cùng đóng góp các vật liệu, tập luyện thêm cho trẻ ở nhà. Bên cạnh đó, thông qua các hoạt động làm quen Hò khoan Lệ Thủy trẻ được sử dụng các giác quan và trực tiếp thực hiện, trẻ cùng học, cùng chơi cùng trải nghiệm. Hình thành cho trẻ trí tưởng tượng và phát triển tư duy,tình cảm, ngôn ngữ trí nhớ lâu bền . Mục đích cuối cùng là tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm, đó là việc hình thành và rèn luyện kỹ năng tìm hiểu,quan sát, làm việc nhóm, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm của bản thân với các bạn. Như chúng ta biết lứa tuổi mẫu giáo, tuy trẻ còn nhỏ nhưng trẻ luôn luôn tìm hiểu thế giới xung quanh với muôn vàn câu hỏi thắc mắc: Hò khoan là gì?, hò mái nhì là như thế nào? Xố là như thế nào? Tại sao? ... *Qua việc lựa chọn và sử dụng một số biện pháp giúp trẻ làm quen Làn điệu Hò khoan của quê hương. Đây là hoạt động thiết thực góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ và trong quá trình thực hiện các biện pháp trên tôi đã thu được một số kết quả sau: - Đối với bản thân: + Hiểu được thêm nhiều kiến thức cơ bản về các làn điệu Hò Khoan của quê hương. + Đã hiểu rõ hơn mục đích, ý nghĩa hoạt động cho trẻ làm quen Hò khoan Lệ Thủy. +Biết lựa chọn các làn điệu phù hợp với chủ đề chủ điểm, phù hợp với độ tuổi trẻ. + Biết lập kế hoạch hoạt động đưa nội dung Hò Khoan vào và tích hợp Hò Khoan vào các hoạt động học, chơi của trẻ. + Đã tạo mối quan hệ gắn kết với phụ huynh, các đoàn thể, tạo sự thân thiện giữa cô và trẻ, giữa cô với phụ huynh. Quyết tâm bảo tồn và phát huy Di sản Hò Khoan Lệ Thủy. + Đã đưa chất lượng của lớp mình lên cao hơn. - Đối với trẻ: + Khi đưa Dân ca Hò Khoan Lệ Thủy đến gần hơn với trẻ, nhìn các cháu say sưa hát, say sưa vận động, trẻ thích nghe tất cả các làn điệu Hò khoan.Trẻ mạnh dạn, tự tin, thích tò mò, ham hiểu biết, thích quan sát khám phá, sử dụng các giác quan và trực tiếp thực hiện, trẻ hiểu biết nhiều, rộng hơn về thế giới xung quanh, 14 trẻ hoạt động tích cực hơn, có kiến thức đa dạng, phong phú, trẻ được phát triển toàn diện. Kết quả khảo sát chất lượng cuối năm thể hiện khác biệt so với kết quả đầu năm: Nội dung Tỉ lê ̣ (% ) Trẻ biết tên một số làn điệu của Hò Khoan Lệ Thủy 96 % Trẻ hát được một số làn điệu quen thuộc 100 % Trẻ thích thú tham gia các hoạt động 100% Trẻ nhanh nhẹn sáng tạo trong các hoạt động 92 % Trẻ có hành vi thái độ tốt với Di sản Hò Khoan của quê hương 100% - Đối với phụ huynh: + Phụ huynh đã nhận thức được tầm quan trọng của Hò Khoan đối với con em mình. + Phụ huynh vui mừng khi con mình mạnh dạn, nhanh nhẹn, tự tin. Thấy được tầm quan trọng và trách nhiệm của mình trong việc kết hợp với giáo viên cùng quan tâm chăm sóc giáo dục trẻ. + Phụ huynh đã quan tâm, biết hướng dẫn, rèn luyện một số kỹ năng cơ bản cho trẻ lúc ở nhà. Mối quan hệ giữa cô, trẻ và phụ huynh ngày càng gắn bó gần gũi hơn. 3.2. Kiến nghị đề xuất: Với những kết quả đạt được sau khi áp dụng các biện pháp vào tổ chức cho trẻ làm quen Hò Khoan Lệ Thủy với trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi bản thân xin có một số kiến nghị sau: * Đối với ngành giáo dục: - Tổ chức tập huấn chuyên đề Hò Khoan Lệ Thủy cho bậc học mầm non. - Tổ chức giao lưu Hò Khoan giữa các cấp học để giáo viên có điều kiện trao đổi kinh nghiệm, học tập lẫn nhau. 15 * Đối với nhà trường: - Tạo điều kiện cho giáo viên giao lưu, học hỏi các trường bạn, các nghệ nhân Hò Khoan nổi tiếng. - Tổ chức hội thi Hò Khoan hằng năm có sự tham gia của giáo viên, trẻ, và phụ huynh. - Trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, tài liệu học tập cho cô và trẻ. * Với giáo viên: - Tích cực học hỏi để nâng cao trình độ tay nghề., tìm hiểu, sưu tầm các tài liệu kiến thức về Hò Khoan Lệ Thủy. - Trao đổi, học tập qua chị em đồng nghiệp, qua phụ huynh và các nghệ nhân để có thêm nhiều kinh nghiệm tổ chức các hoạt động Hò Khoan cho trẻ đạt hiệu quả cao. Trên đây là một số bài học kinh nghiệm mà bản thân tôi đúc rút ra từ tình hình thực tế giảng dạy. Tuy nhiên bài sáng kiến kinh nghiệm của tôi cũng không tránh khỏi những hạn chế, kính mong sự góp ý, giúp đỡ của hội đồng sư phạm nhà trường, bạn bè đồng nghiệp, phòng giáo dục đào tạo để tôi có nhiều kinh nghiệm hơn trong công tác giảng dạy. Tôi xin chân thành cảm ơn! 16