Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Mầm non - Mẫu giáo Skkn một số biện pháp giúp trẻ 5 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học theo hướng ...

Tài liệu Skkn một số biện pháp giúp trẻ 5 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường mầm non

.PDF
31
143
138

Mô tả:

Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang I. Phần mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển về thể chất, thẩm mĩ, tình cảm, trí tuệ... của mỗi con người. Không biết từ bao giờ những lời ru, lời ca, những câu thơ, câu vè, câu chuyện của bà, của mẹ…luôn in sâu trong trí nhớ của mỗi con người chúng ta. Có lẽ từ thuở còn nằm trong nôi mỗi chúng ta không ai không một lần được nghe những lời ru à ơi của bà, của mẹ hay được nghe những câu chuyện mà bà và mẹ đã kể cho ta nghe, và cũng từ đó những lời ru, những câu hát, những câu chuyện đã theo mỗi chúng ta suốt cả cuộc đời. Văn học là một loại hình nghệ thuật, là người bạn không thể thiếu đối với trẻ thơ nhất là lứa tuổi mẫu giáo, Văn học còn giúp trẻ những hiểu biết đầu tiên về cuộc sống xung quanh. Văn học nuôi dưỡng và phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo ở trẻ. Vì vậy việc đem tác phẩm văn học đến với trẻ rất quan trọng và cần thiết. Đối với trẻ mẫu giáo, quá trình cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học phải từ đơn giản đến phức tạp, từ đó giúp trẻ bộc lộ khả năng cảm thụ văn học của mình. Đồng thời góp phần giúp trẻ phát triển một cách toàn diện. Trong chương trình Giáo dục mầm non, hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học (thơ, truyện…) có ưu thế nhiều hơn trong việc giáo dục phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học sẽ giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, trẻ được hóa thân vào những nhân vật ngộ nghĩnh, ly kỳ trong những câu chuyện cổ tích, hay trẻ được thể hiện cảm xúc của bản thân khi đọc những bài thơ, ca dao, đồng dao qua hoạt động làm quen văn học ở lớp, không những vậy trong quá trình cô giáo kể chuyện, đọc thơ qua lời kể, ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ của cô đã một phần giúp trẻ phân biệt được cái tốt, cái xấu, cái thiện, cái ác, từ đó giúp hình thành và phát triển tình cảm trong con người trẻ, trẻ biết yêu “cái đẹp”, bảo vệ “cái đẹp”, hướng về “cái đẹp” trong cuộc sống hàng ngày và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời mới, chân trời nhận thức cho trẻ. Từ 1 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang đó giúp hình thành nhân cách của trẻ một cách toàn diện. Các hoạt động ở trường mầm non có ý nghĩa rất lớn đối với trẻ, vì vậy việc làm thế nào để thu hút được trẻ tích cực tham gia vào hoạt động là rất cần thiết. Hiện nay trên thực tế cho thấy nhiều giáo viên còn hạn chế trong quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ. Giáo viên còn rập khuôn, áp đặt trẻ thực hiện theo bài mẫu mà mình đã soạn, chưa tạo được hứng thú cho trẻ, chưa phát huy được tính tích cực, sáng tạo của trẻ, chưa thực sự lấy trẻ làm trung tâm trong quá trình dạy và học. Cùng với sự thay đổi phương pháp dạy học của các bậc học trong cả nước là dạy học tích cực và xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm nhằm gây hứng thú, thu hút trẻ để trẻ tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng, không gò bó, áp đặt nhưng lại đạt hiệu quả cao. Nhận thấy được tính cần thiết của việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong các hoạt động ở trường mầm non nói chung và hoạt động làm quen tác phẩm văn học nói riêng. Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, với mong muốn được đóng góp một số kinh nghiệm nhỏ của mình trong quá trình chăm sóc và giáo dục trẻ nhằm nâng cao chất lương giáo dục nên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang”. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài: * Mục tiêu: - Nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. - Giúp cho trẻ hình thành và phát triển nhân cách, đồng thời trẻ mạnh dạn hơn, tự tin hơn, có lối ứng xử văn minh trong cuộc sống hàng ngày. * Nhiệm vụ: - Hình thành cho trẻ những kĩ năng đọc thơ, kể chuyện diễn cảm; Phát triển khả năng giao tiếp hàng ngày giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ và trẻ với mọi người xung quanh. 2 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang - Dạy trẻ phát âm chính xác ngôn ngữ tiếng Việt; Luyện cho trẻ kĩ năng nghe, hiểu, đọc thơ hay kể lại câu truyện, các sự việc, trong cuộc sống và trong sinh hoạt hằng ngày của trẻ một cách linh hoạt. 3. Đối tượng nghiên cứu - Một số biện pháp sư phạm giúp học tốt môn Làm quen văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. 4. Giới hạn của đề tài: - Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường Mầm non Cư Pang. - Đối tượng khảo sát: Trẻ 5-6 tuổi lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang. -Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2017 đến tháng 03 năm 2018 5. Phương pháp nghiên cứu: a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Đọc và nghiên cứu tổng hợp các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu. Các tài liệu về quá trình hình thành và phát triển ngôn ngữ, tâm sinh lý của trẻ, Module 3 Đặc điểm phát triển ngôn ngữ, Module 30 làm đồ dùng dạy học và đồ chơi tự tạo…Thông qua mạng internet tìm những bài thơ, câu truyện phù hợp với lứa tuổi của trẻ, phù hợp với nội dung chương trình Giáo dục mầm non. b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra, thu thập các thông tin từ thực tế ở lớp lá 4, quan sát hoạt động của trẻ giúp giáo viên nắm bắt được những hoạt động của trẻ để lên kế hoạch cụ thể trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ, sau đó tổng hợp và rút ra các kinh nghiệm giáo dục. Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Thường xuyên nghiên cứu các đề tài trong chương trình giáo dục, soạn bài và chuẩn bị đồ dùng trước khi giảng dạy. Thử áp dụng các biện pháp vào môn làm quen văn học và các hoạt động khác trong ngàỳ. Học hỏi các phương pháp hay của đồng nghiệp trong các tiết dạy. 3 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang Phương pháp thực hành: Đối với trẻ mầm non ghi nhớ có chủ định chưa cao, trẻ dễ nhớ và cũng nhanh quên, chính vì vậy cần cho trẻ thực hành một cách tích cực, thông qua trò chơi đóng kịch trẻ thể hiện được bản thân mình, điều này giúp trẻ nhớ lâu đồng thời cũng giúp hình thành và phát triển ở trẻ những kĩ năng trong cuộc sống hàng ngày. c. Phương pháp thống kê toán học: Đảm bảo cho quá trình nghiên cứu khoa học đi đúng hướng cũng như trong trình bày kết quả nghiên cứu thành một hệ thống lôgic. Để theo dõi được mức độ phát triển của tất cả trẻ trong lớp, giáo cần phải có sự theo dõi, ghi chép, trình bày số liệu rõ ràng, cụ thể và tính toán chi tiết. Từ đó giúp giáo viên nắm được số liệu cụ thể để thuận tiện trong việc theo dõi sự phát triển của trẻ. II.Phần nội dung 1.Cơ sở lí luận Tiếp tục thực hiện Kế hoạch số 56/KH-BGDĐT ngày 25/01/2017 của Bộ GDĐT về việc triển khai chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2016 – 2020, Bộ GDĐT tổ chức hội thảo sơ kết 02 năm triển khai thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Tổ chức cuộc thi “ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong các cơ sở giáo dục mầm non”. Tiếp tục thực hiện Quyết định số 1008/QĐ-TTg ngày 2/6/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non” Thực hiện có hiệu quả Chương trình Giáo dục mầm non mới, chú trọng vào việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ trong công tác giáo dục nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về đổi mới phương pháp giáo dục; “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” củng cố, phát triển số lượng và chất lượng ở trường mầm non. 4 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang Hoạt động Làm quen Văn học ở trường mầm non là một trong những hoạt động có vai trò quan trọng đối với việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non, là phương tiện giúp trẻ rèn luyện ngôn ngữ rõ ràng, mạch lạc, giúp tăng cường vốn tiếng Việt cho trẻ. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là chúng ta đã góp phần mở rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ, phát triển ở trẻ kĩ năng đọc và kể truyện…những điều này vai trò rất lớn trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Với mong muốn mang những điều tốt đẹp nhất đến cho trẻ thông qua các hoạt động ở trường nói chung và các tác phẩm văn học nói riêng, là một giáo viên mầm non khi lên kế hoạch tôi đã lựa chọn các tác phẩm văn học phù hợp với lứa tuổi của trẻ và tình hình thực tế của đơn vị mình nhằm cung cấp những kiến thức mới cho trẻ giúp nâng cao chất lượng dạy và học tại trường lớp mầm non theo hướng “xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Đây cũng là nhiệm vụ trọng tâm của một người giáo viên trong giai đoạn mới hiện nay. 2.Thực trạng vấn đề nghiên cứu. - Năm học 2017-2018 là năm học tiếp tục hưởng ứng và thực hiện nghiêm túc có hiệu quả chuyên đề “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non”, để chất lượng giáo dục được nâng cao bản thân cô và trẻ cần phải cố gắng hơn trong quá trình thực hiện chương trình giáo dục mầm non. Riêng đối với trẻ 5 tuổi sẽ phải chuẩn bị kỹ hơn về mọi mặt để trẻ bước tiếp vào một môi trường hoàn toàn mới lạ đó là môi trường của trường tiểu học. Nhưng trẻ lại gặp khó khăn trong phát triển ngôn ngữ nói chung và quá trình làm quen với tác phẩm văn học nói riêng. Chính vì vậy nhiệm vụ của người giáo viên mầm non không chỉ giúp trẻ chiếm lĩnh được những kiến thức, những kĩ năng ở trường mầm non mà còn cần phải tạo cho trẻ có một tâm thế vững vàng, mạnh dạn, tự tin, sẵn sàng bước vào lớp một một cách tốt nhất. Vào đầu năm học, tôi đã chủ động kiểm tra, khảo sát trên 25 trẻ tại lớp Lá 5 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang 4, trong đó có 9 em là nữ, 25 em là người đồng bào dân tộc thiểu số. Thống kê kết quả như sau: Nội dung Trẻ nói rõ ràng Trẻ đọc thơ, kể chuyện diễn cảm Trẻ biết kể truyện sáng tạo. Trẻ diễn đạt ý tốt Đạt Chưa đạt Số trẻ đạt Tỉ lệ % Số trẻ chưa đạt Tỉ lệ % 8/25 32 17/25 68 7/25 28 18/25 72 6/25 24 19/25 76 6/25 24 19/25 76 Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học hiện nay chưa mang lại kết quả như mong muốn, những biện pháp đã sử dụng trước đây như dạy trẻ làm quen văn học thông qua các hoạt động, tích hợp lồng ghép…chưa đạt hiệu quả cao. Những yếu tố khách quan khác làm cho thực trạng của đề tài còn tồn tại nhiều hạn chế. Nguyên nhân chủ quan: Ưu điểm: Là một giáo viên mầm non yêu nghề mến trẻ, ham học hỏi, luôn tìm tòi vận dụng các biện pháp, hình thức đổi mới về các hoạt động nhằm lôi cuốn trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động một cách chủ động. Thường xuyên tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn và các đợt sinh hoạt chuyên đề, các hội thi…để học tập và rút kinh nghiệm cho bản thân. Hạn chế: Kinh nghiệm giảng dạy chưa lâu, sự tích lũy chuyên môn còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân khách quan: Ưu điểm: Được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, hội cha mẹ học sinh và đặc biệt là sự quan tâm chỉ đạo của bộ phận chuyên môn Phòng giáo dục và đào tạo cũng như Ban lãnh đạo nhà trường đầu tư về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, bộ phận chuyên môn luôn tạo mọi điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp tập huấn, chuyên đề, các chị em đồng nghiệp luôn 6 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang sẵn sàng hỗ trợ giúp đỡ tôi hoàn thành tốt công tác của mình. Một số cha mẹ học sinh quan tâm đến con em mình, luôn có sự phối hợp với giáo viên trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ, thường xuyên ủng hộ nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi cho các cháu. Hạn chế: Trường Mầm non Cư Pang là một trường quốc lập mới được thành lập từ tháng 6/2014 với nhiệm vụ là thực hiện công tác giáo dục chất lượng ở cấp mầm non, được tách ra từ trường Mẫu giáo Hoa Sen tại địa bàn xã Ea Bông, Đơn vị trường đóng thuộc vùng đặc biệt khó khăn, trình độ dân trí thấp, chưa đảm bảo được mức sống cho người dân. Một số bộ phận không nhỏ người dân chưa có nhận thức đúng mức về vị trí vai trò, tầm quan trọng của việc đưa trẻ đến trường đúng độ tuổi. Hầu hết các cháu 5 tuổi đến trường đều chưa học qua lớp 3 tuổi, 4 tuổi, các cháu còn bở ngỡ với tất cả các hoạt động ở trường mầm non nói chung hoạt động làm quen với tác phẩm văn học nói riêng. Những yếu tố trên đã ảnh hưởng không nhỏ đến thực trạng vì vậy định hướng của bản thân về việc giúp trẻ học tốt môn văn học tại lớp Lá 4 trường Mầm non Cư Pang là tiếp tục vận dụng và phát triển các biện pháp cũ để phát huy những mặt mạnh, những thành công, tận dụng những thuận lợi của thực trạng và bổ sung những cái mới linh hoạt hơn, có hiệu quả hơn. 3.Nội dung và hình thức của giải pháp. a. Mục tiêu của giải pháp. Hình thành ở trẻ các kĩ năng giao tiếp bằng ngôn ngữ tiếng Việt rõ ràng, mạch lạc. Hình thành cho trẻ kĩ năng đọc thơ, kể truyện diễn cảm, sáng tạo… giúp trẻ học tốt môn văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Lựa chọn các biện pháp, giải pháp phù hợp sẽ giải quyết được một số vấn đề khó khăn trong quá trình trẻ tham gia hoạt động làm quen các tác phẩm văn học. 7 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang Trẻ cảm nhận được những nội dung và giá trị nghệ thuật trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học. Trẻ tham gia hoạt động ngày một chủ động hơn, không áp đặt, không gò bó, trẻ có thể phát huy được năng lực và tính sáng tạo của bản thân trong quá trình tham gia vào các hoạt động. Cha mẹ trẻ cảm nhận được sự thay đổi của con mình, từ đó có những suy nghĩ tích cực hơn trong công tác phối hợp với nhà trường chăm sóc và giáo dục trẻ. b.Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp. Biện pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí, đặc điểm ngôn ngữ và hoàn cảnh gia đình của trẻ trong lớp để lập kế hoạch giáo dục. Như chúng ta đã biết mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, trẻ khác nhau về thể chất, tình cảm, trí tuệ, tâm lý, hoàn cảnh gia đình và văn hóa. Vì vậy đặc điểm tâm sinh lý của trẻ hoàn toàn khác nhau, mỗi trẻ có sự hứng thú, cách học và tốc độ tiếp thu kiến thúc khác nhau. Vì vậy điều cần thiết là chúng ta phải nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ để từ đó có kế hoạch cũng như biện pháp giáo dục cụ thể phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ. Ngay từ đầu năm học cô giáo tìm hiểu hoàn cảnh gia đình, đặc điểm tâm sinh lý và ngôn ngữ của trẻ, lên kế hoạch và lựa chọn các nội dung luyện tập cho trẻ dựa vào các tiêu chí áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Kế hoạch giáo dục năm, tháng/chủ đề, tuần/chủ đề nhánh. Tìm hiểu về đặc điểm vốn từ: Vốn từ của trẻ bước đầu còn nghèo nàn trẻ ngại giao tiếp với cô giáo, với bạn, chưa hiểu nghĩa của câu hoặc của từ… Ví dụ: Khi trẻ đến lớp cô hỏi con tên gì? Trẻ cũng chỉ nói lại lời của cô con tên gì?... Về đặc điểm ngữ pháp: trẻ thường sử dụng câu cụt để trả lời cô giáo hoặc khi giao tiếp với bạn. 8 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang Ví dụ: Cô hỏi trẻ con ăn sáng chưa?, trẻ trả lời “chưa”… Trước những tình huống trên cô giáo giúp trẻ nhận định đâu là câu hỏi của cô, đâu là câu trẻ cần trả lời, khuyến khích trẻ sử dụng câu có nghĩa, cô giáo sử dụng những câu hỏi mở để kích thích tư duy của trẻ khi trẻ trả lời cô, hạn chế sử dụng những câu hỏi đóng như: “có- không” Vào đầu năm học, khi lên kế hoạch cho chủ đề trường mầm non, cô giáo chọn những bài thơ, câu truyện có nội dung phù hợp với chủ đề, phù hợp với đặc điểm, nhận thức của trẻ. Thông qua các bài thơ, câu truyện cô giáo kết hợp luyện tập các bài tập cho trẻ như bài tập phát âm, bài tập nói, bài tập tai nghe cho trẻ qua hình thức “Học bằng chơi, chơi mà học”. Các chủ đề tiếp theo cô giáo tiếp tục lựa chọn những tác phẩm văn học với nội dung yêu cầu cao hơn, thực hiện và lồng ghép các bài tập phát triển vốn từ cho trẻ. Ở các bài tập này lời hướng dẫn của cô cần phải nói rõ ràng, giải thích nghĩa của từ khó giúp cho trẻ hiểu, nhớ và vận dụng được từ để đặt câu. Để đẩy mạnh sự phát triển khả năng vận động các cơ quan phát âm cần tập cho trẻ các bài tập luyện cơ quan phát âm thích hợp, Thiết kế những trò chơi luyện tai nghe, luyện trí nhớ, những trò chơi giúp trẻ nói đúng ngữ pháp, nói mạch lạc như: Trò chơi Tôi là ai, bé yêu thơ, bé chọn vai nào, ai nói đúng, truyền tin… Khi trẻ đã có một số lượng vốn từ phong phú, cũng như có những trải nghiệm trong thực tế trẻ sẽ tự tin hơn trong mọi hoạt động nói chung và hoạt động đọc thơ, kể chuyện, đóng kịch…nói riêng. Cùng với việc tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý và đặc điểm phát triển ngôn ngữ của trẻ cô giáo còn chú ý đến hoàn cảnh gia đình của trẻ, bởi gia đình chính là cái nôi hình thành và nuôi dưỡng nhân cách con người. Về hoàn cảnh gia đình: Mỗi trẻ có mỗi hoàn cảnh khác nhau, vì vậy cô giáo cần có sự quan tâm, tìm hiểu hoàn cảnh, gia đình của trẻ để có sự lựa chọn phương pháp giáo dục phù hợp và phối hợp với gia đình trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ. 9 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang Cô giáo tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình của trẻ Sau khi tìm hiểu gia đình trẻ…Nắm được đặc điểm tâm lý và đặc điểm ngôn ngữ của trẻ, căn cứ vào nhu cầu học tập của trẻ, những điều kiện sẵn có ở địa phương để lựa chọn các tác phẩm văn học có nội dung phù hợp. Chuẩn bị tốt cho trẻ về mặt tâm lý, đổi mới hình thức và phương pháp giáo dục theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giúp trẻ chủ động, tự chủ trong các hoạt động là điều vô cùng quan trọng, trẻ có một tinh thần tốt, luôn thoải mái, vui vẽ, hứng thú tham gia mọi hoạt động, giải quyết tốt nhiệm vụ cô giao, không những vậy trẻ còn được tự trải nghiệm và xử lý những tình huống xảy ra trong quá trình tham gia hoạt động, trẻ không bị gò bó, áp đặt…điều này giúp trẻ có thêm niềm tin khi tham gia vào các hoạt động nói chung và hoạt động làm quen với tác phẩm văn học nói riêng. Biện pháp2: Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong hoạt động làm quen Văn học Đối với nhà giáo dục, việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ là phương tiện, là điều kiện để phát triển phù hợp với từng trẻ và từng lứa tuổi. Đối với phụ huynh và xã hội, quá trình xây dựng môi trường giáo dục sẽ thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự đóng góp của cộng đồng xã hội. Và việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là khâu vô 10 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang cùng qua trọng. Để xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tôi bám sát các tiêu chí sau: - Đảm bảo an toàn về mặt tâm lý cho trẻ và trẻ thường xuyên được giao tiếp, thể hiện mối quan hệ thân thiết giữa trẻ với trẻ và trẻ với những người xung quanh. - Hành vi, cử chỉ, lời nói, thái độ của giáo viên đối với trẻ và những người khác luôn mẫu mực để trẻ noi theo. - Môi trường vật chất trong lớp, ngoài lớp đáp ứng nhu cầu, hứng thú chơi của trẻ, tạo điều kiện cho tất cả các trẻ có thể chơi mà học, học bằng chơi, phù hợp với điều kiện thực tế. - Các khu vực trong nhà trường được quy hoạch theo hướng tận dụng các không gian để cho trẻ hoạt động phù hợp, linh hoạt, phong phú, các góc hoạt động trong lớp và ngoài lớp mang tính mở, tạo điều kiện cho trẻ dễ dàng lựa chọn và sử dụng sự vật, đồ vật, đồ chơi để thực hành, trãi nghiệm. - Khuyến khích trẻ có thể hoạt động theo nhiều cách khác nhau; tạo điều kiện cơ hội cho trẻ hoạt động, trãi nghiệm, khám phá với nhiều hình thức khác nhau, phát triển toàn diện. - Tạo những điều kiện, cơ hội, tận dụng hoàn cảnh, tình huống thật cho trẻ hoạt động trải nghiệm, khám phá trong môi trường an toàn. Môi trường giáo dục gồm môi trường ngoài lớp học và môi trường trong lớp học * Môi trường ngoài lớp học: Môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Khi cho trẻ tham gia hoạt động ngoài trời cô giáo có sự chuẩn bị trước cho trẻ về môi trường hoạt động, đồ dùng, đồ chơi...Sân bãi sạch sẽ, đảm bảo tầm nhìn bao quát trẻ, đảm bảo an toàn cho trẻ hoạt động, có đồ dùng đồ chơi phù hợp, tận dụng và sử dụng có hiệu quả 11 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang các đồ dùng bằng nguyên vật liệu mở sẵn có ở địa phương… Dưới sự chỉ đạo của nhà trường các cô giáo đã vận động cha mẹ trẻ ủng hộ ngày công cũng như 1 số nguyên vật liệu sẵn có ở thôn buôn như tre, nứa, rơm, rạ, lốp xe hỏng…để xây dựng các khu hoạt động ngoài trời cho trẻ. Phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu và cùng cô giáo làm đồ chơi cho trẻ Bên cạnh đó giáo viên kết hợp với cha mẹ trẻ cùng nhau xây dựng khu vui chơi với các nhân vật cổ tích, hay còn gọi là “vườn cổ tích”, “sân khấu ngoài trời”, vườn rau của bé, vườn hoa của bé…thông qua vườn cổ tích hay sân khấu ngoài trời… sẽ giúp trẻ nhập vai vào các nhân vật trong câu truyện một cách tốt hơn hay biểu diễn đọc thơ hay hơn, diễn cảm hơn bên cạnh đó còn giúp trẻ được trãi nghiệm và thể hiện những năng khiếu sẵn có của bản thân trẻ. Ví dụ: Đến với “ Vườn hoa của bé” Cô và trẻ được quan sát các loại hoa trong vườn, trẻ có thể gọi tên các loại hoa và nói được màu sắc của các loại hoa đó, điều này giúp trẻ nhớ sâu hơn về các đặc điểm của loại hoa và khi cô dạy trẻ đọc thơ (kể chuyện) về các loại hoa như bài thơ Hoa đào Hoa mai, Hao cúc vàng…hay câu truyện Sự tích Hoa hồng, sự tích hoa mào gà…lúc này trẻ đã có được những hiểu biêt về các loại hoa và sẽ giúp trẻ hứng thú hơn, chủ động hơn trong quá trình tham gia hoạt động. 12 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang Vườn hoa của bé và vườn rau của bé Một số công trình phụ huynh và cô giáo cùng làm, góp phần tạo môi trường hoạt động cho trẻ thêm đa dạng và phong phú Hay với câu truyện Cậu bé Tích Chu, trong hoạt động ngoài trời cô có thể dẫn dắt trẻ đến khu vườn cổ tích, cho trẻ đóng vai và thể hiện lại lời các nhân vật trong câu truyện, lúc này trẻ như được hòa mình vào thế giới cổ tích, được ngồi trên chiếc chõng tre hay chui ra chui vào ngôi nhà tranh xinh xắn do bố, mẹ của mình làm…điều này sẽ góp phần giúp trẻ hứng thú hơn tích cực hơn khi tham gia hoạt động. Trước kia với hoạt động dạy trẻ đọc thơ (kể chuyện) cho trẻ nghe với cách dạy truyền thống cô và trẻ cùng ngồi trong lớp, cô đọc thơ (kể chuyện) cho trẻ nghe. Giờ đây khi môi trường ngoài lớp học được cải thiện và xây dựng đa dạng, phong phú thì việc cô giáo dạy trẻ đọc thơ (hay kể chuyện) cho trẻ ở môi trường 13 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang này đã góp phần không nhỏ đến chất lượng giáo dục cho trẻ nói chung và hoạt động cho trẻ làm quen văn học nói riêng. *Môi trường trong lớp học: Môi trường trong lớp học có vai trò quan trong không kém môi trường bên ngoài lớp học. Trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ, ngay từ đầu năm học cô giáo đã lên kế hoạch thiết kế những góc chơi phù hợp với không gian của lớp học, phân chia không gian và vị trí các khu vực phù hợp với diện tích lớp. Để tạo sự hứng thú cho trẻ khi chơi cô giáo đã sắp xếp các góc chơi một các khoa học với nhiều đồ chơi đa phần sử dụng bằng nguyên vật liệu mở (như: lá cây, hột, hạt, hộp sữa…), có sản phẩm mua sẵn và sản phẩm cô với trẻ tự làm… đồ chơi được cô giáo để ngang tầm mắt và vừa tầm tay của trẻ, giúp trẻ dễ quan sát, dễ lấy và cất… Đồ chơi cho trẻ là những đồ chơi quen thuộc, gần gũi với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ; phản ánh kinh nghiệm, văn hóa của địa phương; các góc luôn có sự thay đổi theo hình thức trang trí mở để tạo ra sự hấp dẫn mới lạ đối với trẻ. Ví dụ: Thông qua góc truyền thống giúp trẻ hiểu hơn về văn hóa vùng miền như: Văn hóa cồng chiêng Tây nguyên; văn hóa nhà dài Ê dê…Trẻ biết được một số nghề truyền thống ở địa phương như: Nghề dệt thổ cẩm, nghề đan tre, làm rượu cần…Trẻ tự hào về truyền thống dân tộc, có ý thức bảo vệ di sản văn hóa dân tộc. 14 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang Các góc chơi của bé được trang trí theo hình thức mở Sau khi đóng chủ đề trước và mở chủ đề mới. Cô và trẻ cùng thống nhất cách xây dựng môi trường trong lớp theo chủ đề. Sau đó huy động các nguyên vật liệu sẵn có, nguyên vật liệu phế thải dẽ tìm ở địa phương. Trong các nhóm lớp cô chú ý quan tâm đến môi trường chữ viết tiếng việt, chữ viết to, rõ, đúng quy định. Đối với trẻ 5 tuổi ưu tiên môi trường chữ số và chữ viết. Cho trẻ tham gia vào vào hoạt động trang trí các góc cùng với cô, vì đây chính là cơ hội tốt để cô truyền tải cách thức, kĩ năng cho trẻ mà không áp đặt trẻ, trẻ thể hiện một cách tự nhiên, chủ động, sáng tạo. Trang trí ở góc mở có sản 15 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang phẩm của cô và của trẻ phong phú và đa dạng. Cô và trẻ cùng trang trí góc lớp theo hình thức trang trí động (mở ra gắn vào). Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là thực sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi, học tập trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ sẽ tạo cơ hội cho trẻ được trãi nghiệm, chia sẻ nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn và hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn. Qua biện pháp trên giúp cho giáo viên có thêm những kinh nghiệm sắp xếp, bố trí, chuẩn bị cho môi trường hoạt động ngoài trời, môi trường trong lớp học cũng như tận dụng triệt để và sử dụng có hiệu quả các phương tiện sẵn có ở địa phương giúp xây dựng môi trường hoạt động của trẻ nói chung và môi trường cho trẻ làm quen với văn học nói riêng một cách khoa học nhằm thu được những kết quả cao trong quá trình trẻ hoạt động. 16 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang Biện pháp 3: Làm và sử dụng đồ dùng, đồ chơi trong hoạt động của trẻ Đồ dùng đồ chơi đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển tâm-sinh lý, trí tuệ, tình cảm thẩm mỹ và góp phần hình thành nhân cách trẻ thơ. Do đặc điểm tâm lý của trẻ ở lúa tuổi này rất hiếu động, thích khám phá, tìm tòi, nên trẻ không chỉ ngồi nhìn, nghe cô giáo kể chuyện hay đọc thơ. Chính vì vậy nếu không có đồ dùng trực quan, không cho trẻ thao tác thực hành trên đồ vật thì trẻ dễ bị phân tán sự chú ý, mức độ hứng thú không cao, tri thức lĩnh hội không sâu và nhanh quên. Và điều đặc biệt là trẻ càng hứng thú hơn khi trẻ được sử dụng những đồ dùng mà chính tay trẻ tự làm ra. Nắm được tâm lý đó tôi bản thân tôi đã tìm hiểu, học cách làm và sử dụng đồ dùng dạy học một cách thành thạo, khoa học, không dừng lại ở đó tôi đã hướng dẫn trẻ trong lớp cùng làm đồ dùng, đồ chơi bằng các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương với mục đích phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ, rèn cho trẻ sự khéo léo, tạo hứng thú cho trẻ đồng thời giáo dục trẻ biết quý trọng những sản phẩm của mình và của mọi người làm ra. Ví dụ: Để làm mô hình dạy bài thơ “Hoa đào hoa mai” chủ đề “Tết và mùa xuân”, cô và trẻ cùng nhau nhặt những chiếc lá, những cành cây khô, cắt hoa, bẻ những cây cỏ, sử dụng giấy bìa cứng của phụ huynh ủng hộ làm ngôi nhà..với những đồ dùng trên cô và trẻ cừng làm và tạo ra một mô hình sinh động phục vụ cho hoạt động dạy trẻ đọc thơ. Cô và trẻ làm mô hình vườn hoa để chuẩn bị cho hoạt động dạy trẻ đọc thơ 17 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang Khi dạy trẻ đọc thơ ( kể chuyện), cô cho trẻ lựa chọn hình thức theo ý thích của trẻ đồng thời cô thay đổi nhiều hình thức như: đọc (kể) diễn cảm, sáng tạo, sử dụng mô hình..với cách thay đổi hình thức đọc thơ (kể chuyện) sẽ gây cho trẻ sự hứng thú, không nhàm chán, trẻ tích cực tham gia vào hoạt động hơn. Các đồ dùng trực quan cô chuẩn bị cho trẻ theo mức độ từ đơn giản đến phức tạp, nếu trẻ còn lúng túng chưa thành thạo trong thao tác sử dụng đồ dùng thì cô hướng dẫn tỉ mỉ các thao tác. Trong quá trình cô và trẻ cùng sử dụng đồ dùng, đồ chơi sẽ giúp hình thành ở trẻ những kĩ năng, kĩ xảo, đồng thời giúp trẻ phát triển các tố chất vận động, kĩ năng vận động, các nhóm cơ… Ví dụ: Cho trẻ trực tiếp sử dụng rối que, các ngón tay của trẻ đòi hỏi phải khéo léo điều khiển những con rối nhẹ nhàng sao cho phù hợp với từng lời dẫn hay lời đọc của trẻ, qua đó góp phần phát triển vận động tinh cho trẻ. Để khuyến khích tính chủ động sáng tạo của trẻ cô có thể sử dụng chính những sản phẩm tạo hình của trẻ để làm phương tiện dạy trẻ đọc thơ hay (kể chuyện). Trẻ hứng thú hơn khi được sử dụng chính những sản phẩm của mình tạo ra. Đồng thời giáo dục trẻ biết cách giữ gìn, bảo quản những đồ dùng, đồ chơi do chính tay trẻ làm ra, trẻ có ý thức hơn trong quá trình sử dụng và bảo quản đồ dùng, đồ chơi. Sử dụng tranh của trẻ vẽ làm phương tiện dạy bài thơ:Em yêu nhà em trong chủ đề: Gia đình 18 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang Qua việc cho trẻ làm và sử dụng các đồ dùng, đồ chơi tự tạo một cách trực tiếp trong hoạt động Làm quen văn học và nhất là với những đồ dùng, đồ chơi mà cô và trò tự tay làm ra tôi nhận thấy trẻ tập trung chú ý hứng thú hơn, trẻ hoạt động với đồ dùng tích cực hơn, giúp quá trình cảm nhận các tác phẩm văn học của trẻ tốt hơn và đạt hiệu quả cao hơn. Biện pháp 4: Tổ chức hoạt động có chủ đích trong làm quen văn học Để lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động học một cách nhẹ nhàng, hứng thú trước hết người giáo viên ngoài tình yêu nghề, mến trẻ cần phải có năng lực sư phạm, có kiến thức, có trình độ chuyên môn vững, hiểu được tâm lý trẻ. Đồng thời thực hiện tốt phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Nhằm đáp ứng được những vấn đề trên bản thân tôi không ngừng học tập, nghiên cứu tài liệu và sưu tầm những “Nghệ thuật lên lớp” để tổ chức tiết học một cách linh hoạt, sinh động, tạo cơ hội cho trẻ được trãi nghiệm, để trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động theo cách giáo dục và phát triển riêng của trẻ. Ví dụ: Khi tổ chức hoạt động làm quen văn học, chủ đề “Các hiện tượng tự nhiên” đề tài: Truyện “Giọt nước tí xíu”,cô tổ chức cho trẻ đi đến vườn cổ tích, sau đó dẫn dắt trẻ vào hoạt động. Để tạo sự hứng thú cho trẻ cô sử dụng chính góc trang trí của chủ đề để kể truyện cho trẻ nghe, lời cô kể cần phải rõ ràng và thể hiện nổi bật tính cách của từng nhân vật, không nói ngọng… Khi đặt câu hỏi đàm thoại, cô lựa chọn câu hỏi vừa sức với trẻ, từ dễ đến khó, động viên khen trẻ khi trẻ trả lời đúng, gợi ý cho trẻ khi trẻ trả lời chưa đúng, cho trẻ lự chọn hình thức kể chuyện mà trẻ thích, không áp đạt trẻ, luôn khuyến khích sự sáng tạo của trẻ. Trò chơi củng cố cho hoạt động nhẹ nhàng, linh hoạt nhưng không kém sự lôi cuốn trẻ, đảm bảo tất cả trẻ trong lớp đều được tham gia. Để thực hiện có hiệu quả các hoạt động cô và trẻ cùng nhau chuẩn bị đồ dùng dạy học phù hợp với chủ đề, sử dụng những nguyên vật liệu mở, sẵn có ở trường (lớp), ở địa phương điều này theo tôi nghĩ là rất cần thiết vì nó tạo cho trẻ sự hứng thú hơn khi được sử dụng những đồ dùng gần gũi, thân quen. 19 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 4 trường Mầm non Cư Pang Cô giáo sử dụng chính bức tranh trẻ và cô trang trí để làm phương tiện cho hoạt động kể chuyện“Giọt nước tí xíu” Qua những tiết học giúp trẻ nắm bắt được nội dung bài thơ, câu truyện. Trẻ biết cách đọc thơ, kể truyện cũng như biết trả lời câu hỏi của cô và chơi trò chơi thành thạo…Điều này đã góp phần không nhỏ trong quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ nói riêng và phát triển toàn diện nói chung. Biện pháp 5: Tổ chức tiết học linh hoạt, lồng ghép tác phẩm văn học trong các giờ học và mọi lúc, mọi nơi. Thực hiện phương pháp dạy học lồng ghép tích hợp chúng ta có thể lồng ghép hoạt động Làm quen văn học vào các hoạt động có chủ đích khác như: Hoạt động khám phá khoa học, làm quen với toán, hoạt động âm nhạc, hoạt động mọi lúc, mọi nơi… Giờ đón trẻ cô luôn vui vẻ, tạo sự gần gũi, yêu thương trẻ, nhắc nhở trẻ cất đồ dùng đúng nơi qui định. Cô trò chuyện thân mật tạo sự gần gũi giữa cô và trẻ, cho trẻ chơi cùng cô, cô có đặt câu đố vui cho trẻ trả lời, cho trẻ đọc các bài thơ, hát bài hát trong chủ đề, trẻ đọc đúng, hát đúng cô tuyên dương khen trẻ động viên trẻ trước các bạn… Ví dụ: Khi cho trẻ chơi ở các góc chơi cô có thể gợi ý cho trẻ quan sát góc chủ đề thông qua góc chủ đề hỏi trẻ có biết bài thơ hay câu truyện nào có nội dung tương tự như góc chủ đề (Cô gợi ý cho trẻ, khơi gợi những bài thơ, câu 20 Người thực hiện: Võ Thị Hiền
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan