Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Skkn một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi phát triển thẩm mĩ môn âm nhạc...

Tài liệu Skkn một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi phát triển thẩm mĩ môn âm nhạc

.DOC
26
1833
114

Mô tả:

ĐỀ TÀI MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 4-5 TUỔI PHÁT TRIỂN THẨM MỸ MÔN ÂM NHẠC I. ĐẶT VẤN ĐỀ: Âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu được đối với đời sống con người. Nếu thiếu âm nhạc thì cuộc sống của con người chẳng khác gì cây xanh thiếu ánh sáng mặt trời để quang hợp.Đặc biệt đối với trẻ mầm non thì những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà, trong trẻo của âm nhạc là dòng sữa ngọt ngào giúp trẻ phát triển toàn diện. Không như các loại hình nghệ thuật khác: hội hoạ, văn học, điện ảnh…, âm nhạc không hoàn toàn xác định rõ những hình ảnh cụ thể. Âm nhạc bằng những ngôn ngữ riêng là giai điệu, âm sắc, trường độ, hoà âm, tiết tấu…cùng với thời gian đã thu hút, hấp dẫn, làm thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ. Trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ trong nôi. trẻ mầm non dễ xúc cảm, vốn ngây thơ trong sáng, nên tiếp xúc với âm nhạc là một điều không thể thiếu. Thế giới âm thanh muôn màu không ngừng chuyển động tạo điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lý, năng lực hoạt động và sự hiểu biết của trẻ. Thông thường, khi nghe nhạc, ai cũng đều có ý muốn cử động theo tiết tấu. Tay đung đưa, chân gõ nhịp, đầu lắc lư, đó chính là hình thức múa tự phát. Nhiều khi các em nhỏ vừa nghe nhạc, vừa ngẫu hứng điệu múa có tiết tấu độc đáo của mình. Giữa âm nhạc và vận động có mối liên hệ trực tiếp, xuất phát từ tâm lý, đó là cơ quan thính giác và cơ quan cảm giác về chuyển động và thăng bằng.Đối với trẻ Mẫu giáo, do đặc điểm hồn nhiên, ham hoạt động nên mối quan hệ giữa âm nhạc và vận động được hình thành dễ dàng. Các bài hát, bản nhạc tạo cho trẻ những cảm xúc mạnh mẽ, trẻ vận động phù hợp với đặc tính của âm nhạc. Ở đây âm nhạc giữ vai trò chủ đạo còn vận động là công cụ thể hiện hình tượng âm nhạc. Vận động theo nhạc giúp trẻ phát triển cảm giác, nhịp điệu, sự khéo léo, khả năng phản ứng nhanh và đúng các ấn tượng nghe được trong âm nhạc. Ngoài ra còn làm thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ ,bộc lộ cảm xúc, giao tiếp với bạn bè. Hiện nay, chương trình âm nhạc đang được phổ biến rộng rãi trong các trường Mầm non, nhằm giúp cho việc thực hiện giáo dục âm nhạc cho trẻ theo đúng chương trình quy định, đồng thời giúp giáo viên có được những cơ hội và điều kiện thể hiện khả năng của mình. Tuy nhiên trong thực tế, nhiều giáo viên chưa chú ý hình thành kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ, vận dụng lý thuyết vào thực tiễn, có biện pháp thiết thực trong quá trình dạy trẻ, dẫn tới kết quả đạt được chưa cao so với yêu cầu.Vì vậy, áp dụng biện pháp tiên tiến để dạy trẻ mẫu giáo vận động theo nhạc là một việc làm cấp thiết cần được chú trọng. Một giáo viên tâm huyết với nghề dạy trẻ, tôi luôn trăn trở, nghiên cứu làm sao để tìm ra những cách thức hay, những phương pháp tốt nhất cho bài giảng của mình. -Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật đặc biệt bằng những ngôn ngữ riêng đó là giai điệu, âm sắc, cường độ, nhịp điệu, hòa âm, tiết tấu…Qua lời ca trong sáng, những giai điệu trầm bổng, tiết tấu nhịp nhàng, trẻ thơ đã khám phá bao điều bí ẩn của thế giới xung quanh một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, cùng với thời gian đã thu hút hấp dẫn làm thỏa mãn nhu cầu tình cảm của trẻ. -Trẻ mầm non dể xúc cảm, vốn ngây thơ trong sáng nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu. Âm nhạc là một món ăn tinh thần tạo cho trẻ cảm giác đầm ấm, an toàn, vui tươi. Đồng thời âm nhạc cũng có tác dụng giúp cho những trẻ thụ động nhút nhát trở nên linh hoạt khi được tiếp xúc với tính chất mạnh mẽ lôi cuốn của tiết tấu và âm thanh của âm nhạc. Nhà sư phạm xukhomlinki đã khẳng định “ Tuổi thơ không thể thiếu âm nhạc cũng như không thể thiếu trò chơi và chuyện cổ tích. Thiếu những cái đó trẻ em chỉ là những bông hoa khô héo…. -Vì vậy khi nói đến tuổi mẫu giáo, người ta thường đề cập đến màu sắc và âm thanh. Thật là một thiếu sót lớn nếu các em không được sống trong môi trường âm nhạc.Thế giới âm thanh muôn màu không ngừng chuyển động, tạo điều kiện phát triển các chức năng tâm lý, năng lực hoạt động và sự hiểu biết của trẻ. Xuất phát từ đặc điểm đó ngành giáo dục mầm non đã nghiên cứu để đổi mới hình thức giáo dục theo từng chủ điểm và theo hướng tích hợp các nội dung, nhằm giúp cho trẻ tiếp thu những kiến thức âm nhạc cũng như kiến thức các môn học khác một cách nhẹ nhàng mà lô gich, giúp trẻ hiểu sâu, nhớ lâu mà không mang tính chất gò ép, áp đặt đảm bảo cho trẻ “ Học bằng chơi, chơi mà học” Nên khi thực hiện chương trình mầm non mới, tôi luôn băn khoăn, tìm tòi để môn hoạt động âm nhạc đạt chất lương cao. Nhận thức được điều đó , tôi đề ra : những biện pháp dạy trẻ 4- 5 tuổi học tốt môn âm nhạc II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ * Phần 1: Thực trạng của vấn đề Mỗi chúng ta đều biết rằng mục tiêu chung của giáo dục mầm non là phát triển tất cả các khả năng của trẻ,phải hình thành cho trẻ cơ sở ban đầu về nhân cách con người,làm tiền đề cho sự phát triển tốt hơn nữa cho những giai đoạn tiếp theo trong đó có âm nhạc. Nghiên cứu các hoạt động vận động theo nhạc của trẻ Mẫu giáo nhất là trẻ ở 4-5 tuổi . Để tìm ra được những biện pháp tốt nhất, nâng cao chất lượng dạy nhằm hình thành kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ. Những biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc trong đời sống hằng ngày đối với trẻ ở trường mầm non Yên Lập. Qua nghiên cứu tôi thấy trước hết cần phải nắm bắt được vai trò của âm nhạc quan trọng đối với sự phát triển của trẻ thế nào? Âm nhạc giúp trẻ phát triển trí tuệ gồm: Ca hát,nghe nhạc,vận động theo nhạc, trò chơi âm nhạc,không những thế âm nhạc còn là phương tiện giáo dục tình cảm đạo đức cho trẻ. + Tác phẩm âm nhạc về gia đình giáo dục trẻ lòng kính yêu ông bà ,cha mẹ. + Tác phẩm âm nhạc về Bác Hồ giáo dục trẻ long kính yêu lãnh tụ. + Tác phẩm âm nhạc nước ngoài giáo dục trẻ hiểu biết thêm các dân tộc trên thế giới từ đó tình đoàn kết, gắn bó giữa trẻ sẽ được nảy sinh trong khi cùng hát múa. Và từ đó có thêm điều quan trọng nữa là khái niệm vận động theo nhạc.Vậy vận động theo nhạc là hoạt động phối hợp giữa âm nhạc và động tác nhảy múa hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc, gõ đệm theo bài hát tạo cho con người có được sự cảm nhận về nhịp điệu, góp phần tích cực vào việc phát triển toàn diện nhân cách. Hoạt động vận động theo nhạc ở lứa tuổi Mầm non có thể chia làm 2 nhóm trên cơ sở tri giác âm nhạc và tái tạo các phương tiện truyền cảm trong động tác. * Nhóm thứ nhất: Là những động tác đơn giản biểu hiện cảm xúc theo tính chất, nhịp điệu âm nhạc như vỗ tay, gõ đệm, nhún nhảy…trẻ nghe và phân biệt cao độ, sắc thái, tốc độ, trọng âm, âm hình tiết tấu. * Nhóm thứ hai: Hướng vào những kỹ năng chuyển động trong quá trình vận động theo nhạc. Tất cả các động tác vận động theo nhạc như gõ nhịp, âm hình, tiết tấu, múa…đều thực hiện nhiệm vụ chung là cảm nhận tiết tấu âm nhạc, nhưng mỗi loại vận động có chức năng riêng, do đó cũng khác nhau về yêu cầu. Động tác vỗ tay, gõ nhịp, dậm chân có tác dụng giúp trẻ nắm vững tiết tấu, nhịp, phách trong tác phẩm và được tiến hành ngay khi làm quen với tác phẩm. Gõ nhịp, phách, âm hình tiết tấu yêu cầu phải chính xác, đúng với tác phẩm, không cần phải có tư thế, tạo dáng, đường nét… Múa là dạng vận động phát triển tính thẩm mỹ cho trẻ, hình thành tư thế, dáng điệu, động tác đẹp. Các bài múa được xây dựng trên cơ sở nội dung, tính chất, nhịp điệu âm nhạc, lời ca. tuy nhiên không phải bài hát nào cũng xây dựng thành điệu múa. Do đặc điểm tư duy trực quan hình tượng của trẻ mà múa có thể là những động tác minh hoạ lời ca, miêu tả sinh hoạt, mô tả thiên nhiên…Các chất liệu cơ bản của dân gian các dân tộc Việt Nam, múa hiện đại cũng được khai thác. Múa được sử dụng chủ yếu với độ tuổi Mẫu giáo. Cùng với sự phát triển của trẻ thì kĩ năng múa của trẻ ngày càng rõ ràng và đa dạng. Vận động theo nhạc giáo dục nhịp điệu cho trẻ bằng sự vận động của cơ thể, phù hợp với tính năng động của trẻ. Ở lứa tuổi này trẻ biết chuyển động nhịp nhàng theo tính chất của nhạc, thay đổi bước chuyển động theo điệu nhạc , từ tốc độ nhịp nhàng có thể chuyển sang tốc độ nhanh hơn hoặc thực hiện các bước nhảy: Bước nhảy thẳng, xoay tròn, biết xoay xung quanh bạn và nhảy vòng tròn một mình, nhảy đổi nhóm, từ nhóm nhảy toả ra theo các hướng rồi tụ lại, nhảy có cầm đạo cụ, biết chuyển đội hình đơn giản, làm các động tác nhảy chân sáo, đá chéo chân, cùng với người lớn tập dượt các bài hát, truyền đạt các bài mẫu trò chơi. Trẻ mẫu giáo có khả năng sử dụng các nhạc cụ như phách tre, xắc xô, đệm theo nhịp, tiết tấu chậm,hay vỗ tay theo lời ca. Đầu năm 2014- 2015,tôi được BGH nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo nhỡ ( 4-5 tuổi), theo chương trình giáo dục mầm non mới tôi đã nhận thấy Những điều kiện thuận lợi và khó khăn như sau: * Thuận lợi: - Trường Mầm non Yên Lập nằm ngay ở trung tâm thị trấn yên lập - Đội ngũ giáo viên trong trường luôn đoàn kết,thống nhất. - Lớp học luôn được sự quan tâm của BGH nhà trường đầu tư cơ sở vật chất mua sắm đầy đủ đồ dùng và dụng cụ âm nhạc: như phách,trống,đàn organ,ti vi, đầu đĩa,màn hình chiếu… - Thường xuyên tạo điều kiện cho chúng tôi đi dự chuyên đề ở phòng,ở trường,dự giờ đồng nghiệp tạo điều kiện cho tôi được học tập. - Bản thân tôi cũng có nhiều cố gắng trong quá trình tự học tự rèn - Phụ huynh luôn mong muốn con em mình vui tươi,yêu thích hoạt động âm nhạc. - Được sự quan tâm của phòng giáo dục mầm non, ban giám hiệu nhà trường, của bạn đồng nghiệp của các bậc phụ huynh, bản thân cũng đã được trực tiếp đứng lớp đối tượng 4-5 tuổi nên cũng đã tích góp được một số kinh nghiệm, nắm các yêu cầu của bộ môn, nắm vững từng thể loại tiết. - Tham gia dự giờ đồng nghiệp tai lớp, cũng như dự giờ của các bạn đồng nghiệp trong khi thao giảng, trong các đợt tập huấn chuyên môn, trong các hội thi giáo viên giỏi cấp huyện. Thực hiện chương trình giảng dạy có đầy đủ đồ dùng để thực hiện tiết dạy. Các cháu ham hiểu biết có nề nếp thói quen trong học tập. * Khó khăn: - Lớp 4-5 tuổi do tôi phụ trách có đa số cháu là con em nông nghiệp,ít có điều kiện để quan tâm và cho con em tiếp xúc với âm nhạc nhiều. - Sĩ số lớp đông phòng học còn chật hẹp nên khó khăn trong việc tổ chức hoạt động cho trẻ. - Một số trẻ trong lớp cũng chưa nhanh nhẹn khi tham gia hoạt động này. * Phần 2: Các biện pháp để giải quyết vấn đề Âm nhạc là trừu tượng nhưng cũng có tính giáo dục nghệ thuật sâu sắc. Vì vậy việc sớm tư duy trực quan và kích thích những yếu tố ban đầu là rất cần thiết. Vai trò của cô giáo trong vấn đề này là phải tạo được sự hứng thú cho trẻ mê say, ham thích hoạt động nghệ thuật. Vì vậy trước khi cho trẻ hoạt động nghệ thật cô cần có những hình thức gợi mở, dẫn dắt giới thiệu và được xem cô biểu diễn mẫu với mức độ hoàn thiện nhất. Làm mẫu là biện pháp quan trọng nhằm mục đích cho trẻ tri giác toàn vẹn (Tri giác âm nhạc và vận động trong một khối thống nhất). * Ca hát: -Có một số người quan niêm rằng đến trường mầm non chỉ đơn thuần là cho trẻ tập hát và biểu diễn các bài hát đã học. - Khi đến trường trẻ được dạy các bài hát, hát đúng nhạc, biết thể hiên sắc thái, tình cảm của bài hát bằng hình thức biểu diễn sinh động, hồn nhiên. Từ đó trẻ sẽ có nhiều sáng tạo trong ca hát và trong các hoạt động khác, làm phong phú đời sống tinh thần. -Trẻ hiểu về nội dung lời ca và tính chất giai điệu, qua bài hát thể hiện sắc thái: Mượt mà, nhẹ nhàng, rộn ràng. - Trẻ sẽ hát và thực hiện các động tác minh họa như: Vươn cổ làm con gà gáy “ò ó o”, đưa hai tay vẫy tai giả làm cún con sủa: “ Gâu ! Gâu! Gâu!...”, đưa tay lên vuốt hai bên mép giả làm con mèo kêu: “ Meo… Meo….Meo..” - Dạy trẻ hát nhằm giúp trẻ biết cảm thụ và thể hiện qua giọng hát, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa. -Trong quá trình dạy hát, đoạn nào trẻ hát chưa đúng, giáo viên hát lại trọn câu và hướng dẫn trẻ hát chính xác. Khi trẻ đã hát đúng cô cho trẻ theo tổ, nhóm, cá nhân. Trong quá trình dạy hát cô nên khuyến khích trẻ vừa hát vừa thể hiện cử chỉ, động tác minh họa như vỗ tay, nhún nhảy, lắc lư theo xúc cảm của trẻ. * Vận động theo nhạc: - Vận động theo nhạc nhằm giúp trẻ cảm nhận và thể hiện nhịp điệu âm nhạc bằng các vận động của cơ thể phù hợp với nhịp điệu bài hát. - Hoạt động nhảy múa: Căn cứ vào tính chất âm nhạc của các ca khúc và nội dung chương trình giáo dục âm nhạc, để trẻ thực hiện các động tác vận động minh họa, hoặc bài múa mô tả sự khéo léo, nhanh nhẹn, hoạt bát của trẻ. -Ví dụ bài: Chim mẹ, chim con. Cho con. Múa với bạn tây nguyên. Con cào cào… - Gõ đệm hòa theo nhịp điệu âm nhạc: Căn cứ vào nhịp, phách thường gặp trong các ca khúc mầm non, chương trình giáo dục âm nhạc đã xây dựng một số các mẫu hình tiết tấu: Vỗ theo phách, theo nhịp. Theo tiết tấu nhanh, chậm, phối hợp. Vỗ theo nhịp: Chỉ vỗ và gõ vào phách mạnh sau vạch nhịp. Ví dụ: Ngày vui của bé, Em yêu cây xanh….. + Vỗ theo phách: Mỗi phách trong ô nhịp vỗ hoặc gõ một tiếng ( Phách thứ nhất trong ô nhịp vỗ mạnh hơn). Ví dụ bài: Làm chú bộ đội, Cả nhà thương nhau, Mùa xuân… + Vỗ hoặc gõ theo âm hình tiết tấu của bài hát: Vỗ( gõ) vào độ dài từng nốt ( tức là vỗ tay vào từng từ của lời ca) Ví dụ: + Vỗ theo tiết tấu nhanh: Cháu vẫn nhớ trường mầm non, Em đi chơi thuyền, Ai cũng yêu chú mèo… + Vỗ theo tiết tấu chậm: Đường và chân, Thương con mèo, Hoa trường em… + Vỗ theo tiết tấu phối hợp: Cháu yêu cô chú công nhân, con chuồn chuồn, Ngày vui mồng 8/3… * Ngoài ra: Trẻ tự tạo ra tiết tấu khi nghe nhac, nghe hát bằng cách gõ đệm. - Trẻ nghe nhạc và vận động tự do theo sự cảm nhận âm nhạc của riêng mình. - Trẻ tự tạo ra các âm thanh: + Từ các bộ phận trên cơ thể: Vỗ tay, giậm chân, âm “ ư, a”… + Từ các nguyên liệu thiên nhiên: Kèn lá, gáo dừa, phách tre… - Để giáo viên có thể hướng dẫn trẻ sử dụng những nhạc cụ gõ đệm theo bài hát, tạo nên sự sáng tạo trong khi biểu diễn ca hát. *Nghe hát, nghe nhạc: - Việc nghe nhạc, nghe hát có ý nghĩa rất quan trọng nó làm phong phú đời sống âm nhạc của trẻ. Cho trẻ nghe nhạc, nghe hát nhằm phát triển khả năng nghe, tạo cho trẻ có được những ấn tượng đẹp về mọi thứ xung quanh. - Cho trẻ nghe nhạc, nghe hát bằng các hính thức: Nghe cô giáo hát, nghe qua các phương tiện nghệ thuật ( Băng đĩa, đài, video ….). Từ đó khơi gợi ở trẻ tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào dân tộc - Có thể cho nghe nhạc không lời, các bản nhạc nước ngoài để cho trẻ cho thể thưởng thức những tinh hoa của loài người. * Trò chơi âm nhạc: - Trò chơi âm nhạc có vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ phát triển tai nghe, nhận biết, phân biệt và phản ứng linh hoạt với các thuộc tính âm nhạc ( Độ cao, tiết tấu, nhịp độ, sắc thái..). -Trò chơi định hướng và phân biệt âm thanh: “ Tiếng hát ở đâu”, “Âm thanh nhạc cụ nào”. Trò chơi này sẽ giúp trẻ nghe âm thanh phát ra từ phía nào, trẻ có thể nhận biết được âm thanh của nhạc cụ nào đó hoặc nhận được một vài loại nhạc cụ khi nghe bản nhạc. -Trò chơi làm quen với độ cao âm thanh như: “Meo mèo” ứng với cao độ “ Sol Mì”. Trò chơi phân biệt được độ cao âm thanh của tiếng vịt kêu “ Cáp cáp cáp” Cao hơn “Cạp cạp cạp”….. -Trò chơi làm quen với xướng âm như: “ Mi sol la” -Trò chơi : “ Ai nhanh nhất”, “ Bao nhiêu người hát”, “ Đoán tên bài hát”… Có tác dụng luyện phản xạ nhanh thông qua nghe âm thanh. - Trò chơi minh họa nội dung bài hát: “ Bắt chước tiếng kêu của các con vật”…. * Các hình thức dạy âm nhạc: - Hoạt động hát: + Nội dung trọng tâm: Dạy hát + Nội dung kết hợp: Nghe hát, nghe nhạc. Trò chơi âm nhạc Ví dụ: Đề tài: Bài hát: Em yêu câu xanh - Nghe hát: Hạt gạo làng ta Trò chơi âm nhạc: Nghe tiết tấu tìm đồ vật - Hoạt động vận động theo nhạc: + Nội dung trọng tâm: Dạy vận động + Nội dung kết hợp: Nghe hát, nghe nhạc, trò chơi âm nhạc Ví dụ: Đề tài: Hát và vận động theo bài hát: “Trời nắng, trời mưa” Nghe hát bài: Em là chim câu trắng Trò chơi: Nhận hình đoán tên bài hát - Hoạt động nghe hát, nghe nhạc: + Nội dung trọng tâm: Nghe nhạc, nghe hát + Nội dung kết hợp: Hát, trò chơi âm nhạc Ví dụ: Nghe hát: Cho con - Hát: Cả nhà thương nhau Trò chơi âm nhạc: Hát theo hình vẽ - Hoạt động biễu diễn văn nghệ: Tổ chức biểu diễn ( được thực hiện vào cuối chủ đề) bao gồm các bài hát, điệu múa, bản nhạc, trò chơi, bài thơ, câu đố có liên quan đến chủ đề. Ví dụ: Hát: Một con vịt, thương con mèo, gà trống mèo con và cún con, chú voi con ở Bản Đôn, Đố bạn,… Đọc câu đố: Vè loài vật, Mèo đi câu cá, Đom đóm… Giải câu đố về các con vật. * Ứng dụng công nghệ thông tin vào bài dạy để đạt hiệu quả cao: Giáo dục âm nhạc là hoạt động nghệ thuật được trẻ mẫu giáo rất yêu thích. Đây là loại hình được xem như phương tiện để thực hiện các hoạt động giáo dục một cách hiệu quả ở trường Mầm non. Do đặc diểm tâm sinh lý lứa tuổi Mẫu giáo, các cháu tuy còn nhỏ tuổi nhưng rất thích cái đẹp, màu sắc sặc sỡ, mới lạ. Để tiến hành hoạt động âm nhạc cần tạo ra một môi trường âm nhạc là rất cần thiết. Vì vậy tôi luôn cố gắng tạo nhiều đồ dùng, đồ chơi đẹp, hấp dẫn trang trí xung quanh lớp. - Sử dụng đồ dùng điện tử hiện đại như: ti vi, đầu đĩa, màn hình chiếu - Tôi sưu tầm những hình ảnh ,đẹp, nghộ nghĩnh …có nội dung về hoạt động âm nhạc, nội dung bài sắp học để trang trí hoặc làm đồ dùng cho giảng dạy. Nguồn gốc của đồ chơi tự tạo là vô tận. Làm đồ chơi tự tạo là hoạt động sáng tạo và độc đáo. Có thể dùng luôn những đồ vật thông thường trong sinh hoạt hàng ngày, sử dụng trực tiếp những vật liệu tự nhiên làm đồ chơi và bằng những vật liệu thu lượm được. Tôi xây dựng góc hoạt động âm nhạc với cách trang trí đẹp, nhiều đồ chơi đảm bảo an toàn, đa dạng về chủng loại, chất liệu. Các đồ chơi được sắp xếp sao cho gọn gàng, dễ lấy, dễ cất, có thể sử dụng vào các hoạt động khác. Để dạy trẻ tôi không chỉ sưu tầm trên mạng tôi còn tìm tòi sáng tạo các trò chơi âm nhạc hấp dẫn vì: Trò chơi âm nhạc là trò chơi sử dụng các thuộc tính của nghệ thuật âm nhạc để thiết kế thành trò chơi nhằm tạo hưng phấn cho trẻ đồng thời giúp trẻ phát triển năng khiếu âm nhạc - Khi thiết kế trò chơi âm nhạc giáo viên cần chọn yếu tố âm nhạc làm trọng tâm để thiết kế trò chơi - Ý nghĩa của trò chơi âm nhạc như sau: - Vui chơi là hoạt động chủ đạo của lứa tuổi mầm non. - Trò chơi âm nhạc dùng yếu tố âm nhạc làm trọng tâm cho nội dung và tính chất của trò chơi. -Tham gia trò chơi âm nhạc giúp trẻ phát triển tư duy sáng tạo -Trò chơi âm nhạc rèn tai nghe âm nhạc cho trẻ - Trò chơi âm nhạc giúp trẻ mạnh dạn tự tin trong giao tiếp * Các dạng Trò chơi âm nhạc ở mẫu giáo là: + Trò chơi với hát + Trò chơi với với các nhạc cụ + Trò chơi luyện thính giác Nắm được tầm quan trọng đó tôi đã thiết kế trò chơi: ‘Nghe âm thanh đoán nhạc cụ’ Tôi chia trẻ làm 2 đội đứng thành 2 vòng tròn,cho trẻ xem những ô chữ cái và chữ số sau đó cho 2 đội chọn,khi trẻ chọn cô mở ô chữ cái ,số ra và cho trẻ nghe âm thanh và cả đội thảo luận và đoán xem đó là tiếng nhạc cụ nào. Khi trẻ đoán cô sẽ mở ô đó ra xem có đúng là nhac cụ trẻ đoán không và đội nào đoán được nhiều nhạc cụ đội đó sẽ thắng. Hay khi dạy trẻ bài: ‘Quả’ của tác giả: Cho trẻ chơi trò chơi nhìn hình đoán tên và hát đúng bài hát tôi cũng đã dùng hình ảnh sinh động,âm thanh rõ ràng nhộn nhịp làm cho trẻ thêm phần hứng thú Lớp Mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi tôi chủ nhiệm thực hiện chương trình giáo dục âm nhac theo chương trình mầm non mới. Đặc điểm tương đồng và khác biệt giữa chương trình giáo dục âm nhạc theo chương trình đổi mới hình thức và chương trình mầm non mới như sau: - Tính tương đồng: + Về mục tiêu: Cùng hướng trẻ đến sự phát triển về nhân cách theo 5 mặt (Thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm đạo đức, thẩm mỹ) + Về hình thức và phương pháp: Cùng hướng trẻ đến với các hoạt động tích cực, sáng tạo theo hướng tích hợp. - Tính khác biệt: Hai chương trình vừa nêu khác biệt về nội dung: + Chương trình giáo dục âm nhạc theo hình thức đổi mới do Bộ GD&ĐT quy định thống nhất trong toàn ngành mầm non. + Chương trình mầm non mới theo mục tiêu từng giai đoạn đã đề ra, cho giáo viên chủ nhiệm lớp tự lựa chọn nội dung cho phù hợp với địa phương mình, đặc biệt là phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ. Mục đích giáo dục của hướng đổi mới là giáo viên là người hướng dẫn, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động vui chơi, tìm tòi, khám phá. Trẻ tham gia hoạt động, một cách hứng thú, chủ động để phát triển khả năng cá nhân. Tôi đã tích cực làm việc trực tiếp với nhóm, cá nhân để giúp trẻ thực hiện tốt hoạt động âm nhạc. Trẻ hoạt động không bị áp đặt để phát huy năng lực bản thân, được trao đổi, nhận xét để trở lên năng động hơn. Chính vì vậy, trong vận động theo nhạc, trẻ tự do thể hiện nhiều cách khác nhau, không nhất thiết yêu cầu mọi trẻ vận động giống nhau. Ví dụ: Dạy trẻ vận động theo nhạc bài: ‘Con chuồn chuồn’ sau khi đã cho trẻ làm quen với một số cách vận động theo nhạc, tôi cho trẻ thể hiện bằng nhiều cách khác nhau như cô cho 3 tổ hội ý xem tổ của mình vận động theo cách nào, sau đó cho 3 tổ lần lượt thực hiện theo lựa chọn của cả đội. Âm nhạc có thể học ở mọi lúc mọi nơi ,cho trẻ vận động theo nhạc trong giờ đầu đón trẻ, cuối buổi trả trẻ. Những lúc ấy cô có thể cho trẻ vận động theo nhạc với từng nhóm và cá nhân trẻ, cô sẽ phát huy tính độc lập hoạt động của trẻ, phát triển năng khiếu của trẻ và cô dễ dàng sửa sai cho trẻ. Có thể cho trẻ vận động lúc hoạt động ngoài trời,hay tích hợp vận động theo nhạc vào tiết học Tuổi Mẫu giáo là lứa tuổi “Học mà chơi, chơi mà học”do đó phải sử dụng nhiều biện pháp trong giờ học để gây hứng thú và sự tập trung vốn rất ngắn của trẻ. Cũng vì thế mà giờ học mang tính tổng hợp. Vận động theo nhạc có thể tích hợp nhẹ nhàng được vào một số giờ học khác hoặc tích hợp các môn học khác vào vận động. Ví dụ: Trong hoạt động tạo hình, vẽ con cá. Sau khi trẻ trưng bày và nhận xét sản phẩm, Cô có thể cho trẻ hát kết hợp với vận động minh hoạ trên nền nhạc bài:Cá vàng bơi’ - Vận động theo nhạc trong thời gian chơi trò chơi sáng tạo: Có thể cho trẻ vận động theo nhạc trong khi trẻ chơi trò chơi sáng tạo. Ví dụ: Trẻ chơi đóng kịch có kèm với biểu diễn. Hoặc có trong trò chơi phân vai cô giáo, trẻ nhập vai mình là cô giáo hay là trẻ mẫu giáo thể hiện hát, múa, gõ đệm, vận động minh hoạ tuỳ theo ý thích. Như vậy, ở trường mẫu giáo, từ lúc đến trường đến khi cha mẹ đến đón, âm nhạc luôn xuất hiện bên trẻ tạo không khí tươi mát. Nếu vắng bóng lời ca, điệu múa thì trường lớp đối với các cháu thật buồn tẻ. Âm nhạc là chu kỳ thời gian, là nhịp sống hàng ngày của trẻ, là cho trẻ thêm linh hoạt, tươi vui. Âm nhạc thực sự là người bạn thân của trẻ thơ. Vào ngày lễ hội như ngày khai giảng, ngày nhà giáo Việt Nam…là những ngày có hình thức tổ chức quan trọng trong việc tạo ra môi trường âm nhạc phong phú và sinh động. Ngày lễ, ngày hội có các hoạt động nghệ thuật đa dạng như hát, múa, đóng kịch…tạo cho trẻ niềm phấn khởi, vui vẻ, những cảm xúc mới mẻ, tăng cường khả năng cảm thụ âm nhạc, mở rộng nhận thức cho trẻ. Ngày lễ, hội là cơ hội cho giáo viên và trẻ trong toàn trường giao lưu, hiểu biết nhau hơn, đồng thời tạo cơ hội cho trẻ nâng cao các kỹ năng hoạt động nghệ thuật. Trẻ hiểu thêm những điều mới lạ chỉ có trong ngày hội, ngày lễ, đồng thời củng cố những điều trẻ đã lĩnh hội được. Hiểu được ý nghĩa hoạt động âm nhạc trong ngày hội, ngày lễ. Hàng ngày, tôi luôn chú ý thường xuyên rèn những kỹ năng vận động theo nhạc Khi nhà trường có kế hoạch tổ chức tôi lựa chọn các nội dung phù hợp để luyện tập, chuẩn bị trang phục cho trẻ. Khi biểu diễn tôi nhận thấy ở trẻ rất hào hứng, tự tin, có ý thức trong khi biểu diễn. a. Biện pháp chuẩn bị trước giờ học: Trẻ nghe qua các phương tiện truyền thông như máy cát sét, các buổi sinh hoạt nhóm ở mọi lúc, mọi nơi như hoạt động ngoài trời, giờ đón trẻ, giờ trả trẻ để làm quen với bài hát mới. Cô giới thiệu cho trẻ biết tên bài hát, tên tác giả, dẫn dắt trẻ nghe bằng các thủ thuật với mục đích tập trung sự chú ý của trẻ đến nội dung, khơi gợi trí tưởng tượng và sự hình dung ở trẻ. Trẻ mẫu giáo lớn cô kể một cách có hình ảnh đặt câu hỏi trò chuyện về nội dung bài hát để giới thiệu. b. Biện pháp trong giờ học: Sử dụng biện pháp trực quan truyền cảm, cô biễu diễn bài hát trọn vẹn, hát đúng, hát hay, rõ lời, sẽ thu hút sự chú ý của trẻ tới hình tượng nghệ thuật của bài hát, tạo cho trẻ tri giác bài hát trọn vẹn, gợi lên sự hưởng ứng, cảm xúc, đồng cảm với hình tượng, lôi cuốn trẻ vào tâm trạng cảm xúc chung của bài hát bởi vì tính truyền cảm diễn xuất ở trẻ phụ thuộc vào diễn xuất mẫu của giáo viên. Giáo viên sử dụng biện pháp luyện tập kết hợp với biện pháp dùng lời chỉ dẫn kỹ năng ca hát, tính chất cảm xúc của bài hát cho trẻ. Đặc điểm của trẻ mầm non là chưa biết chữ, do đó phương pháp dạy hát chung cho các lứa tuổi là dạy “truyền khẩu”. Đối với bài hát ngắn, trẻ đã được làm quen từ trước, trẻ sẽ hát theo cô liên tục cả bài, không dạy thuộc câu này mới sang câu khác làm gián đoạn tri giác. Dạy trẻ bằng âm thanh vang tự nhiện, để trẻ hát thoải mái, không bị ức chế hay căng thẳng giúp các cháu hát đúng hát hay. Tránh âm vực giọng hát cao quá hay thấp quá, bằng cách dịch giọng cho phù hợp khi kết hợp nhạc cụ để bảo vệ và phát triển giọng hát của trẻ. Giáo viên vừa hát bắt nhịp bằng tay để giữ tốc độ đều cho các cháu hát. Trong quá trình dạy hát, với kỹ năng hát du dương tạo âm ngân dài, cô có thể hát mẫu ngân dài kết hợp dùng tay đưa sang ngang làm động tác so sánh trực quan. Ví dụ: Bài “Màu hoa” Nhạc và lời: Hồng Đăng “Màu hoa tím, màu hoa đỏ, màu hoa vàng, nhiều hoa xinh thế” chữ “thế”. Trong khi ngân 3 phách cô đưa tay sang ngang, trẻ vừa nghe cô hát vừa nhìn động tác tay đưa sang ngang của cô sẽ hiểu rằng chữ “thế” phải hát ngân mà khôngđược ngắt. Dạy trẻ phát âm ( nhã chữ) và giải nghĩa từ, giúp trẻ phân biệt từ đúng trong bài hát với từ trẻ hát nhầm kết hợp làm mẫu cách cấu tạo của từ đúng để trẻ bắt chước đặt môi lưỡi cho chính xác. Ví dụ: Câu hát “khi em giơ tay lên là bướm xinh bay múa” trong bài “Múa cho mẹ xem” Nhạc và lời: Xuân Giao. Trẻ hát chệch thành “bướm xinh bay mất”. Không nên nói với trẻ là “các con hãy hát hay hơn nửa nào”. Vì câu nói này trẻ khó hình dung phải thể hiện như thế nào. Cô nên giải thích nêu rõ ý nghĩa của lời ca để trẻ thể hiện đúng phong cách. Ví dụ: Trong “Vườn trường mùa thu” có chim hót líu lo, đàn bướm bay tung tăng vui đùa trong gió các bạn múa ca tưng bưng. Vậy chúng ta hát thế nào? Gợi ý này giúp trẻ suy nghĩ liên tưởng tại sao cần hát bài “Vườn trường mùa thu” trong sắc thái vui tươi sôi nổi, nhịp độ hơi nhanh. Trong quá trình học thuộc, cô sửa nếu trẻ hát sai, hát ngang, cần thay đổi hình thức hát tổ, nhóm luân phiên tiếp để trẻ có dịp nghỉ ngơi, theo dõi, đánh giá hoặc biết hòa nhập đúng lúc với các bạn. Cần thay đổi tư thế ngồi hoặc đứng để trẻ đở mỏi, đở chán kết hợp với vận động nhẹ nhàng. c. Biện pháp sau giờ học: Kỹ năng ca hát được tiến hành không chỉ trong quá trình học thuộc mà cả khi cũng cố ôn luyện. Khi đã học thuộc, cần dạy trẻ thẻ hiện diễn cảm để trẻ có thể biểu diễn dể dàng, hấp hẫn. Để tạo sự nhịp nhàng khi hát, cho trẻ vỗ tay theo nhịp, phách, hoặc âm hình tiết tấu của bài hát để trẻ tăng thêm cảm xúc về nhịp điệu, tiết tấu.d. Kết hợp với phụ huynh: -Thường xuyên tôi trao đổi với phụ huynh cho trẻ nghe băng đĩa ở nhà, bố mẹ có trẻ cùng trẻ thể hiện bài hát. Từ đó làm phong phú thêm vốn hiểu biết của trẻ. - Ngoài ra tôi còn kết hợp với phụ huynh sưu tầm băng đĩa có liên quan đến đề tài. -Hoạt động âm nhạc có mối liên hệ mật thiết với nhau để giúp trẻ phát triển toàn diện các mặt. Âm nhạc là một trong những loại hình nghệ thuật phát triển năng lực cảm xúc, tư tưởng, tập trung chú ý. -Bằng các giai điệu, âm sắc, nhịp độ, hòa âm, tiết tất đã thu hút trẻ. -Âm nhạc giúp trẻ phát triển lời nói, quan hệ, trao đổi tình cảm. -Âm nhạc là thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc, trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ khi còn nằm trong nôi. -Âm nhạc là một trong các bộ môn nghệ thuật giáo dục cái đẹp cho trẻ qua lời ca, giai điệu, bản nhạc đã giúp trẻ tưởng tượng. -Âm nhạc có sức lay động tâm hồn mạnh mẽ, không có gì có thể đánh thức tâm hồn con người bằng âm nhạc. Âm nhạc có giá trị nghệ thuật cảm hóa mọi người cùng hướng tới cái đẹp. Trong đó có cái đẹp về cách ứng xử, giao tiếp với ông bà, cha mẹ … -Âm nhạc có ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện cơ thể trẻ, âm nhạc được coi là khả năng tốt nhất để phát triển tai nghe, tính chất đa dạng của âm nhạc gợi ra những phản ứng với sự thay đổi nhịp tim mạch, trao đổi máu. -Âm nhạc giúp trẻ phối hợp các động tác đi lại vững vàng, chạy nhẹ nhàng, tất cả những vận động của tay, chân, thân mình nhờ có sự phụ họa âm nhạc trở nên chính xác, nhịp nhàng. - Nội dung lời ca phong phú trong các bài hát giúp trẻ phát hiện vẻ đẹp trong thiên nhiên, sự ngộ nghĩnh đáng yêu của các con vật quen thuộc, về tình cảm gia đình, bạn bè, lòng yêu nước từ đó gợi mở cho các cháu về cách ứng xử là giáo dục cho các cháu đạo đức làm người. - Những bài dân ca, bài đồng dao khác nhau của các dân tộc Việt Nam phong phú về âm điệu, tiết tấu, phương thức diễn xướng, phong tục, tập quán sẽ cho trẻ hiểu biết về bản sắc âm nhạc dân tộc Việt Nam. -Các hoạt động diễn xuất của trẻ là diễn ra trong tập thể, cùng nhau múa hát, vui chơi đã giúp cho trẻ vui tươi, hồn nhiên ngay cả những trẻ nhút nhát cũng cảm thấy thoải mái, tự tin hơn. -Âm nhạc có ảnh hưởng đến hành vi văn hóa của trẻ bởi cách diễn xuất các tác phẩm có tâm trạng khác nhau. -Âm nhạc gắn liền với con người từ lúc chào đời cho tới khi từ giã cuộc sống, âm nhạc có sức mạnh vô cùng to lớn trong việc thể hiện tinh tế thế giới nội tâm, âm nhạc tác động vào lĩnh vực tình cảm của con người và trở thành phương tiện giao tiếp hết sức nhạy cảm giữa con người. - Bằng ngôn ngữ biểu cảm đặc biệt của âm nhạc đã làm cho con người ở các vùng đất khác nhau có những hiểu biết nhất định về nhau. -Trẻ biểu hiện sinh động khi nghe lúc lắc, xắc xô… đã khẳng định rằng có thể cho trẻ nhỏ làm quen với âm nhạc ngay từ những tháng tuổi đầu tiên. * Phần 3: Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm *Qua việc soạn và dạy môn âm nhạc mới, tôi thấy phần nào đã có sự thay về hứng thú của trẻ. Trẻ tích cực tham gia học, khi kết thúc tiết học hầu hết trẻ đều phấn khởi. - Trẻ linh hoạt và nhanh nhẹn trong các hoạt động. - Tiết học sinh động và lôi cuốn trẻ. - Trẻ hiểu nội dung bài hát, biết tự sáng tạo ra những những động tác minh họa theo lời ca.Trẻ tự tin khi biểu diễn độc lập và kết hợp vận động cùng bạn, cùng cô và chơi mang tính sáng tạo. -Trẻ hứng thú say mê với hoạt động âm nhạc. -Trẻ tiếp thu kiến thức âm nhạc một cách nhẹ nhàng thoải mái. -Năng lực cảm thụ âm nhạc của trẻ tốt khi cô giáo tổ chức và hướng dẫn trẻ hoạt động âm nhạc. Sau khi tôi sử dụng một số biện pháp trên áp dụng vào việc dạy vận động theo nhạc cho trẻ lớp Mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi tôi tiến hành đưa ra thêm 2 bài tập để kiểm tra kỹ năng vận động theo nhạc của 35 trẻ đã tham gia thực hiện những bài tập trước. Bài tập 1: Các con hãy gõ đệm theo nhịp bài ‘Cho tôi đi làm mưa với’ tác giả Hoàng Hà Bài tập 2: Các con hãy múa bài :’Inh lả ơi’ dân ca thái BẢNG B: KHẢO SÁT KỸ NĂNG VẬN ĐỘNG THEO NHẠC CỦA TRẺ 4 – 5 TUỔI STT Họ và tên trẻ Bài tập 1 Đạt Chưa Bài tập 2 Đạt Chưa đạt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Nguyễn Quỳnh Anh Nguyễn Tuấn Anh Trương Đức Anh Phan Hà An Phan Ngọc Đức Nguyễn Văn Diệm Nguyễn Bảo Huy Nguyễn Kim Lan Nguyễn Thị Na Nguyễn Gia Hân Hà Trung Nam * * * * * * * * * * * * * đạt * * * * * * * * * 12 Nguyễn Bảo Ngọc * * 13 Nguyễn Như Ngọc * * 14 Trần Bảo Nguyên * * 15 Phạm Anh Nhân * * 16 Nguyễn Long Nhật * * 17 Phạm Yến Nhi * * 18 Lê Thanh Phương * * 19 Trần Đức Sang * * 20 Trần Thái Sơn * * 21 Lê Thị Bảo Thi * * 22 Phạm Ngọc Bảo Trâm * * 23 Dương Cát Tường * * 24 Trịnh Phương uyên * * 25 Phạm Phương Uyên * * Tóm lại: Khi vận dụng những biện pháp vào dạy vận động theo nhạc cho trẻ Mẫu giáo 4 - 5 tuổi ở trường mầm non, tôi nhận thấy các cháu rất hứng thú, hăng say tích cực hoạt động và đã thu được kết quả tốt đẹp. Điều đó chứng minh rằng thực nghiệm của chúng tôi thành công, áp dụng các biện pháp tôi đề ra rất phù hợp. * BÀI HỌC KINH NGHIỆM Nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ nói chung ; dạy vận động theo nhạc cho trẻ Mẫu giáo nhỡ 4 – 5 tuổi nói riêng, tôi tự rút cho mình một bài học như sau: - Cô giáo phải nắm chắc nội dung chương trình, phương pháp bộ môn. Áp dụng linh hoạt phù hợp với đối tượng học sinh lớp mình đang phụ trách. - Không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. - Nghiên cứu, học tập, rèn luyện để có kến thức âm nhạc. - Cô giáo luôn học tập, rèn luyện, sáng tạo để thể hiện thật hấp dẫn và phù hợp với trẻ. - Cô giáo phải nắm vững đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ trong mối quan hệ với âm nhạc, khả năng vận động, cơ quan phát âm…để có phương pháp dạy thích hợp. Sử dụng đồ dùng trực quan một cách có hiệu quả. Biết khai thác những nội dung, thông tin cần thiết để ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. - Linh hoạt sử dụng đa dạng hoá các hoạt động cho trẻ khỏi nhàm chán, làm tăng sự tích cực hoạt động của trẻ. - Cô giáo phải truyền đạt chính xác, hấp dẫn, truyền cảm để, tạo không khí sôi động trong giờ học, để thu hút hấp dẫn trẻ. Thường xuyên rèn luyện kỹ năng cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi . - Luôn khuyến khích, động viên, tạo cho trẻ niềm say mê hoạt động. - Phối kết hợp với phụ huynh để trao đổi, thống nhất quan điểm giáo dục. PHẦN III. KẾT LUẬN Âm nhạc thực sự gần gũi với trẻ thơ, âm nhạc là món ăn tinh thần không thể thiếu được, nó vừa là một nội dung giáo dục, vừa là phương tiện góp phần giáo dục toàn diện nhân cách của trẻ. Để làm tốt nội dung giáo dục âm nhạc, đòi hỏi người giáo viên phải có lòng yêu nghề, mến trẻ, với tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Đặc biệt phải có vốn kiến thức chuyên môn, có kinh nghiệm, biết xây dựng và sử dụng linh hoạt những phương pháp, biện pháp, thủ thuật đề ra trong tiết học. Qua tìm kiếm và xây dựng tôi thấy đề tài nghiên cứu đã thu được kết quả đáng ghi nhận. Những vấn đề thuộc về lý luận chung và đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi giúp chúng ta thấy rõ khả năng, năng lực cảm thụ của trẻ. Dựa trên các đặc điểm đó , chung ta có hướng tác động phù hợp cho tâm lý của
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan