Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Mầm non - Mẫu giáo Mẫu giáo nhỡ Skkn một số biện pháp giúp trẻ 4 5 tuổi học tốt môn tạo hình...

Tài liệu Skkn một số biện pháp giúp trẻ 4 5 tuổi học tốt môn tạo hình

.DOC
29
539
61

Mô tả:

1. Mở đầu - Lý do chọn đề tài: Giáo dục Mầm Non là ngành học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, chiếm vị trí quan trọng trong ngành giáo dục, Giáo dục Mầm non có nhiệm vụ xây dựng những cơ sở ban đầu, đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con người mới xã hội chũ nghĩa. Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là tương lai của đất nước, việc bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ không phải chỉ là trách nhiệm mỗi gia đình mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển toàn diện theo 5 lĩnh vực về thể chất, tình cảm, nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mĩ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị tiền đề vững chắc cho trẻ vào lớp một. Trong trường mầm non cùng với các hoạt động khác, hoạt động tạo hình phát triển ở trẻ khả năng quan sát, trí tưởng tượng sáng tạo, khả năng phối hợp giữa mắt và tay, hoàn thiện một số kỹ năng cơ bản : Vẽ, cắt, xé, dán, nặn, phối màu,... Trẻ thích tự tay vẽ được một cái gì đó dù các häa tiÕt còn đơn giản như: ngôi nhà, cái cây, bông hoa, mưa, vẽ về biển... nhưng mang lại cho trẻ những cảm xúc thực sự khi tạo ra được một sản phẩm. Còn đối với những gì trẻ không thích, không hứng thú thì trẻ sẽ vẽ đại khái cho xong và cảm thấy hài lßng víi s¶n phÈm ®ã. Hơn nữa tư duy của trẻ gắn liền với cảm xúc, ý muốn chủ quan nên trẻ ghi nhớ những gì trẻ cảm thấy thích thú và say mê thực hiện ý tưởng của mình. Ngoài ra, giờ vẽ còn hình thành ở trẻ những kỹ năng như: Tư thế ngồi ngay ngắn, kỹ năng cầm bút, sử dụng màu sắc... những kỹ năng đó rất cần thiết và quan trọng cho trẻ sau này. Hoạt động tạ hình trong trường mầm non là một hoạt động nghệ thuật, đóng một vai trò quan trọng, nó là một hoạt động nhận thức đặc biệt mang tính sáng tạo, nó phản ánh hiện thực đời sống bằng những hình tượng nghệ thuật, trong đó trẻ mẫu giáo không chỉ khám phá và lĩnh hội kiến thức về thế giới xung quanh mà con giúp trẻ yêu cái đẹp, sáng tạo ra cái đẹp, trẻ gửi gắm vào đó tâm hồn và tinh thần của người “ nghệ sĩ”. 1 Thông qua những hình ảnh, hình tượng trong các tác phẩm nghệ thuật mà chúng ta có thể giúp trẻ dễ dàng mở rộng tầm hiểu biết về thế giới vạn vật xung quanh. Với tính cụ thể, trực quan trong phản ánh hiện thực, tác phẩm nghệ thuật tạo hình chính là bức tranh rực rỡ đầy màu sắc, những pho tượng sống động của thế giới hiện thực gần gũi quanh trẻ. Trong thực tế việc tổ chức các hoạt động tạo hình theo phương pháp hiện hành cũng đã mang lại hiệu quả tới việc phát triển thẩm mỹ cho trẻ. Song chất lượng đạt chưa cao và khả năng sáng tạo còn hạn chế. Giáo viên dạy còn mang tính áp đặt, dập khuôn theo mẫu, sao chép, trẻ chưa phát huy hết khả năng tư duy sáng tạo và sự linh hoạt của trẻ. Các hoạt động học chưa tạo được hứng thú, chưa thu hút được tính tích cực của trẻ. Kỹ năng nặn, vẽ, cắt xé dán, tô màu và bố cục tranh còn kém. Từ những lý do trên bản thân tôi đã nhận thức được vai trò quan trọng của bộ môn vì thế tôi đi sâu nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi đồng nghiệp và qua tài liệu tạp chí giáo dục mầm non, để giúp tất cả học sinh trong lớp mình đều làm ra những sản phẩm đẹp, trẻ được thỏa trí tò mò, sáng tạo mong muốn tạo ra sản phẩm bằng chính đôi bàn tay khéo léo của mình. Đồng thời tìm ra những biện pháp hữu hiệu để giúp trẻ hoạt động tạo hình đạt kết quả tôi đã quyết định chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học tốt môn tạo hình” làm đề tài nghiên cứu trong năm học 2015 – 2016. - Mục đích nghiên cứu. Trẻ mẫu giáo "Chơi mà học, học mà chơi". Trẻ rất hiếu động, tò mò, ham muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới xung quanh. Trong khi chơi, trẻ thực sự học để lĩnh hội các khái niệm ban đầu hoặc các tri thức tiền khoa học. Biết được tầm quan trọng đó, là một người giáo viên tôi cần phải coi trọng việc tạo ra môi trường giáo dục trẻ bằng những hoạt động thiết thực, nhằm phát triển một cách toàn diện trên tất cả các lĩnh vực: Trí tuệ - Đạo đức - Thẩm mỹ - Thể lực. Từ đó, giúp trẻ hoàn thiện nhân cách, ngôn ngữ, tư duy, phát triển các kỹ năng thực hành, giao tiếp, ứng xử. 2 Đề tài này giúp đánh giá thực trạng, tìm ra các biện pháp thực hiện nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đối với hoạt động tạo hình cho trẻ (4-5) tuổi ở Trường mầm non Quảng Trung. - Đối tượng nghiên cứu. Đề tài sẽ nghiên cứu: “Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học tốt hoạt động tạo hình”. - Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu tài liệu; Phương pháp điều tra khảo sát thực tế trên trẻ; Phương pháp quan sát hoạt động trên trẻ; Phương pháp trao đổi với đồng nghiệp; Phương pháp thực hành sư phạm. 2. Nội dung: 2.1. Cơ sở lý luận. Con người sinh ra không phải ai cũng đã có sẵn trong mình những năng khiếu thẩm mỹ, cũng không ai cũng có những tài năng bên mình, mà phải đòi hỏi thông qua giáo dục và hoạt động thì từ đó những tài năng và khả năng đó mới bộc lộ và phát triển. Nhất là đối với trẻ nhỏ, việc học của trẻ không chỉ đơn thuần là đưa đứa trẻ vào khuôn phép chặt chẽ, mà học của trẻ ở đây thông qua chơi “Trẻ chơi mà học, học mà chơi”. Vì thế việc chăm sóc, giáo dục trẻ ngay còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Nghị quyết Trung ương 2 đã khẳng định “ Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Đất nước ta đang trong thời kỳ đổi mới mạnh mẽ, xã hội đang có nhiều bước đổi mới trên mọi phương diện, đáng kể nhất là việc đổi mới căn bản toàn diện của giáo dục ở tất cả các bậc học. Chính vì vậy, giáo dục mầm non cũng luôn luôn đổi mới để không 3 ngừng nâng cao chất lượng chăm sóc – giáo dục – nuôi dưỡng trẻ, đảm bảo đáp ứng được với yêu cầu phát triển của xã hội. Nâng cao chất lượng nói chung, hoạt động tạo hình nói riêng là việc làm cần thiết để phát huy năng khiếu của trẻ một cách tự nhiên. Hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động hấp dẫn nhất đối với trẻ mẫu giáo, nó giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và thể hiện một cách sinh động những gì chúng nhìn thấy trong thế giới xung quanh, những gì làm trẻ rung động mạnh mẽ và gây cho chúng những rung động xúc cảm, tình cảm tích cực. Hoạt động tạo hình là một hoạt động có đầy đủ điều kiện để đảm bảo sự tác động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của trẻ em về đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể chất và hình thành các phẩm chất kĩ năng ban đầu của con người như một thành viên trong xã hội biết tích cực, sáng tạo. Trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động tạo hình luôn hấp dẫn đối với trẻ mầm non, giúp trẻ phản ánh thế giới xung quanh cuộc sống con người một cách đa dạng và phong phú và hấp dẫn đối với trẻ mẫu giáo. Hoạt động tạo hình giúp trẻ khả năng quan sát, trí tưởng tượng sáng tạo, khả năng phối hợp giữa mắt và tay, hoàn thiện một số kỹ năng : Vẽ, nặn, xé, cắt, dán... Thông qua hoạt động tạo hình mà trẻ được thử sức mình trong việc thể hiện và sáng tạo thế giới riêng theo tư duy của trẻ. Chính vì thế là một giáo viên mầm non tôi muốn được nâng cao nhận thức của bản thân đồng thời góp phần nhỏ bé của mình về việc nâng cao chất lượng giáo dục trẻ phát triển toàn diện. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN 2.2.1. Thuận lợi: Năm học 2014 – 2015 trường Mầm Non Quảng Trung được công nhận trường đạt chuẩn Quốc Gia mức độ I nên luôn nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp lãnh đạo, chính quyền địa phương và được sự chỉ đạo sát sao của phòng GD & ĐT nên cơ sở vật chất tương đối đầy đủ để phục vụ cho việc dạy và học. Cảnh quan nhà trường thoáng mát, có sân chơi rộng cùng với nhiều loại 4 hoa, góp phần rất lớn cho trẻ quan sát trong giờ hoạt động ngoài trời, từ đó cung cấp cho trẻ những biểu tượng về thế giới xung quanh. Được Ban giám hiệu nhà trường quan tâm giúp đỡ về mọi mặt, đi sâu, đi sát uốn nắn về nội dung, phương pháp chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Nhà trường luôn tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong công tác giảng dạy. Tài liệu về giáo dục mầm non luôn được cập nhập kịp thời, được tham gia đầy đủ các lớp học bồi dưỡng do phòng GD&ĐT, trường tổ chức, đồng thời bản thân cũng được đến các trường bạn như: Trường MN Quảng Phong, Trường MN Quảng Bình... để học hỏi đồng nghiệp. Bản thân là người trực tiếp xây dựng kế hoạch chuyên môn cho lớp mình phụ trách, nên tôi nắm bắt được tình hình học tập, đặc điểm phát triển của từng trẻ để từ đó lên kế hoạch sao cho phù hợp nhất đối với sự phát triển của trẻ ở lớp mình. Tôi luôn tự tìm tòi, học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và tự làm đồ dùng đồ chơi để phục vụ cho tiết dạy của mình thêm phong phú và đa dạng. Đối với trẻ 60% đã được học qua lớp nhà trẻ và mẫu giáo bé nên các cháu cũng năng động và có tính sáng tạo hơn trong hoạt động. Sự quan tâm giúp đỡ của phụ huynh trong việc phối hợp chăm sóc, giáo dục trẻ nên đưa trẻ đi học đều đặn ( trung bình 95% học sinh đi học chuyên cần). . 2.2.2. Khó khăn: Cơ sở vật chất của nhà trường như: những vật mẫu, con vật thật, đồ vật thật còn hạn chế. Việc sắp xếp đồ dùng, đồ chơi nguyên vật liệu cho trẻ hoạt động ở một số nhóm lớp còn thiếu tính khoa học, mang tính chắp vá. Tranh ảnh, họa tiết trang trí dùng chưa đẹp không thu hút trẻ. Các bậc phụ huynh chưa thật sự hiểu và quan tâm đến việc học tập của con, em mình, hơn nữa trẻ ở nông thôn khả năng tiếp cận nghệ thuật của trẻ chưa tốt. 5 Số trẻ trong lớp chưa đồng đều về chất lượng, nhiều cháu còn nhút nhát trẻ vẫn chưa tích cực và chủ động trong học tập, một số trẻ không học qua lớp Mẫu giáo bé nên các kĩ năng vẽ, nặn, xé dán vẫn còn hạn chế. Nhiều trẻ thiếu tự tin khi tự mình chọn màu để vẽ và tô, khi trên lớp tổ chức hoạt động tạo hình trẻ rất hay có tâm lý chờ đợi cô hướng dẫn, chưa được mạnh dạn trong thực hiện tạo hình theo khả năng và ý thích của mình. Trước khi thực hiện đề tài, đầu năm học 2015 - 2016 tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng trên trẻ ở lớp B1(4-5) tuổi do tôi phụ trách với 36 trẻ/lớp trong đó: Trẻ nam 24 trẻ, Trẻ nữ 12 trẻ, ( không có trẻ khuyết tật) để nắm bắt được kỹ tạo hình của trẻ và từ đó có biện pháp hướng dẫn trẻ. Qua khảo sát đầu năm học kết quả như sau: Tổng Đạt Chưa số T Xếp loại kỹ năng T tạo hình trẻ đạt Tốt Số Tỷ Khá Số Tỷ T.bình Số Tỷ Số Tỷ trẻ lệ trẻ lệ trẻ lệ trẻ lệ 7 6 8 7 % 19,5 16,7 22,2 19,4 13 12 10 10 % 36,1 33,3 27,8 27,8 12 16 15 10 % 33,3 44,4 41,7 27,8 8 22,2 10 27,8 1 2 3 4 Kỹ năng vẽ Kỹ năng cắt, xé, dán. Kỹ năng nặn Kỹ năng tư thế ngồi, 36 36 36 36 4 2 3 9 % 11,1 5,6 8,3 25 5 cách cầm bút đúng. Trẻ hứng thú tích 36 8 22,2 10 27,8 cực tham gia hoạt động tạo hình Qua số liệu khảo sát trên, chính là điều tôi phải suy nghĩ làm thế nào để dạy trẻ đạt hiệu quả cao và đưa trẻ vào hoạt động tạo hình một cách tự nguyện tạo cho trẻ học một cách thoải mái, tự tin, không gò bó, trẻ luôn hứng thú trong giờ học đồng thời tạo cho trẻ có kĩ năng kiến thức phong phú về tạo hình, tôi 6 thấy kỹ năng tạo hình của trẻ không đồng đều, nhiều trẻ kỹ năng còn yếu và trung bình. Vậy để nâng cao kỹ năng tạo hình của trẻ, tôi còn tìm tòi các kinh nghiệm qua sách, báo, intennets và học hỏi những kinh nghiệm của các trường bạn để tự trau dồi thêm những kiến thức cho mình. Do đó, tôi không khỏi băn khoăn suy nghĩ tìm ra các biện pháp giúp trẻ học tốt hoạt động tạo hình hơn. Sau đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng thành công ở lớp tôi trong năm học 2015-2016. 2.3. Các biện pháp: 2.3.1. Rèn thói quen, nề nếp, tư thế ngồi và cách cầm bút cho trẻ. Ngay từ đầu năm học tôi đã đặt ra cho mình câu hỏi: “ Trẻ muôn biết cái gì?”, “ Dạy cái gì?”, “ Dạy như thế nào?”, “ Bằng cách nào?”, từ những câu hỏi đó tôi đã lên kế hoạch không những rèn luyện về thói quen, nề nếp, mà còn tư thế ngồi và cách cầm bút cho trẻ như thế nào là đúng: Cầm bút bằng tay nào, và cầm bằng mấy đầu ngón tay. Khi tô màu các con tô thế nào đề không bị chườm ra ngoài? Mọi hoạt động của trẻ được tôi thường xuyên theo dõi và ghi nhớ vào số nhật ký riêng của mình để biết được sự phát triển của trẻ như thế nào? Buổi học nào trẻ nghĩ không thực hiện được bài tập của mình tôi bố trí sắp xếp cho trẻ thực hiện lại vào một buổi hoạt động góc khác khi trẻ đi học lại để trẻ không bị mất bài của mình. Việc rèn nề nếp, thói quen hàng ngày cho trẻ trong giờ hoạt động chung cũng rất quan trọng vì vậy, tôi luôn nhắc nhở trẻ có ý thức giữ gìn trật tự, không nói chuyện riêng, tập trung thực hiện các yêu cầu, hướng dẫn của cô. Đặc biệt với hoạt động tạo hình cho trẻ, việc gợi ý trẻ biết quan sát và nhận xét được các đặc điểm, cấu tạo về các sự vật, hiện tượng xung quanh làm giàu vốn biểu tượng sống cho trẻ rất quan trọng. Do đó, tôi thường xuyên tổ chức cho trẻ tự động trả lời và nói lên đầy đủ các nhận xét, ý tưởng của mình với ngôn ngữ phù hợp, không ê a, không nói quá to. Cứ như thế tôi thực hiện việc rèn nề nếp cho trẻ hàng ngày, hàng tuần theo từng chủ đề và xuyên suốt cả năm học. 7 Ngoài ra tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh vào giờ đón trẻ để biết được tâm lí của trẻ ngày hôm ấy như thế nào, giúp tôi có kế hoạch rèn luyện cho trẻ phù hợp. Ví dụ: Sáng thứ 2 mẹ Văn Nam đưa con đến lớp, nhìn thấy mặt con có vẻ buồn tôi đã trao đổi với phụ huynh xem lí do vì sao trẻ hôm nay lại buồn như thế? Mẹ của trẻ cho biết vì sáng nay con mệt nhưng không muốn ở nhà, vì thế nhờ cô quan tâm đến cháu hơn. Từ thông tin của phụ huynh tôi thường xuyên chú ý đến trẻ nhiều hơn, đặc biệt không để cháu phải hoạt động nhiều, giờ hoạt động ngoài trời cũng cho cháu trong lớp và nhờ cô giáo cùng lớp ở lại với cháu, tránh ra nắng làm cho sức khỏe của cháu yếu hơn. Vào giờ trả trẻ tôi cung cấp cho phụ huynh những thông tin cần thiết giúp phụ huynh biết được tình hình học tập của con mình ở lớp, hướng dẫn phụ huynh dạy trẻ các kỹ năng tạo hình từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. 2.3.2. Tạo môi trường hoạt động thuận lợi để phát huy tính tích cực, khả năng sáng tạo của trẻ Môi trường lớp học đẹp cũng là một yếu tố trực tiết tác động hàng ngày đến trẻ chính vì vậy việc xây dựng cảnh quang trường, lớp cũng được tôi đặc biệt quan tâm. Tôi trang trí xắp xếp lớp học phù hợp hài hòa, thường xuyên thay đổi theo chủ điểm hợp lý, kích thích trẻ và phụ huynh quan sát sẽ tạo được sự chú ý hấp dẫn lôi cuốn trẻ, với các góc mở chủ yếu là sản phẩm của cô và trẻ tự làm từ các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương. Tạo cơ hội cho trẻ khám phá cái mới, thích thú, sáng tạo, tiếp nhận cảm xúc…Hàng ngày tôi cho trẻ lựa chọn các học liệu để trẻ thể hiện tuỳ theo ý muốn, qua đó trẻ được học và phát triển những kỹ năng cơ bản. Trẻ được vẽ, cắt, xé, dán, nặn bằng sự tưởng tượng của chính mình. Ví dụ: Chủ điểm: "Động vật" tôi cho trẻ xếp con gà bằng vỏ ngao: 8 (Hình ảnh trẻ đang xếp con gà bằng vỏ ngao) (Hình ảnh trẻ xếp con bướm bằng vỏ ngao) Tôi sắp xếp các vật liệu sao cho trẻ có thể thấy rõ và lấy được dễ dàng để thực hiện ý tưởng của mình, vào bất kỳ lúc nào mà trẻ thích và có thể trưng bày các sản phẩm của mình. Tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ như: Bày đồ chơi đẹp, xắp xếp các nguyên vật liệu một cách hợp lý đẹp mắt… Ngoài ra tôi còn bố trí không gian góc tạo hình ở phía cửa ra vào của lớp để tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên và giúp trẻ có được trạng thái cảm xúc tích cực khi tham gia vào các hoạt động tạo hình. Hoạt động tạo hình là một hoạt động mang tính yên tĩnh vì vậy tôi bố trí xa các góc ồn ào, như góc xây dựng, góc phân vai, để không làm phân tán sự chú ý của trẻ khi tham gia vào hoạt động, vì vậy tôi đã tạo ra khoảng cách đủ rộng để đảm bảo cho trẻ hoạt động dễ dàng trong góc chơi đồng thời có lối đi lại thuận tiện để mở rộng các mối quan hệ trong khi chơi, trong lớp tôi đã sử dụng các giá, kệ nhỏ, có chiều cao vừa phải để tạo ranh giới giữa góc tạo hình với các góc chơi khác, đồng thời giúp 9 trẻ nhận dạng được phạm vi góc chơi. Sau chủ đề mỗi tuần tôi tổ chức cho trẻ cùng tham gia vào việc bố trí, sắp xếp lại vị trí góc chơi, đồ dùng, đồ chơi trong góc để tạo cảm giác mới lạ, kích thích sự hứng thú của trẻ. 2.3.3. Tiến hành cho trẻ làm quen với hoạt động tạo hình đã được chuẩn bị kỹ lưỡng để đưa vào bài dạy. a. Lập kế hoạch giáo dục trẻ theo từng chủ đề, chủ điềm. Lên kế hoạch cho hoạt động cụ thể của từng ngày là công việc cần thiết của mỗi giáo viên. Kế hoạch chỉ rõ các thiết bị, học liệu, đồ dùng, đồ chơi, tranh ảnh cần chuẩn bị. Mỗi kế hoạch hoạt động cung cấp cho trẻ một loạt khả năng với các hình thức khác nhau, có độ phức tạp vừa đủ mang tính tích hợp. Khi kế hoạch đã được chuẩn bị cẩn thận thì việc thực hiện sẽ trở nên linh hoạt và mềm dẻo hơn. Ví dụ 1: Chủ đề “ Gia đình” Chủ đề nhánh Nội dung Nhánh 1: Gia đình tôi. Trang trí thiệp hồng tặng mẹ, tặng bà Nhánh 2: Gia đình tôi Vẽ người thân trong gia đình. Ghi chú sống chung một nhà Nhánh 3: Nhu cầu của Nặn đồ dùng trong gia đình. gia đình Nhánh 3: Nhu cầu của Xé dán hoa trang trí cửa sổ gia đình Ví dụ 2: Chủ đề “ Nghề nghiệp”. Chủ đề nhánh Nội dung Nhánh 1: Nghề sản Vẽ và tô màu sản phẩm của cô thợ may. Ghi chú xuất Nhánh 2: Nghề dịch Cắt dán cái thang tặng chú công nhân. vụ Nhánh 3: Nghề phổ Xé dán bình hoa tặng cô. biến quen thuộc. Nhánh 4: Nghề chăm Tô màu tranh bác sĩ. sóc sức khỏe Nhánh 5: Nghề truyền Nặn con tôm, con cua. 10 thống của địa phương b. Chuẩn bị trước khi dạy trẻ làm quen với hoạt động tạo hình. Từ kế hoạch đã được chuẩn bị cẩn thận để có một giờ dạy tốt thì tôi phải soạn giáo án tốt, trước hết tôi phải nghiên cứu kỹ nội dung của bài dạy và bài đó thuộc chủ điểm gì? Tôi bán sát vào đó để nghiên cứu kết hợp với nội dung của các hoạt động khác để dạy tạo hình phù hợp và qua đó gây được hứng thú cho trẻ tiếp thu bài tốt hơn, không gây mệt mỏi cho trẻ, tổ chức lồng các trò chơi và dẫn dắt thành một chủ đề từ đầu đến cuối tiết học. Chuẩn bị đồ dùng đầy đủ hấp dẫn, đẹp, có sáng tạo và thường xuyên thay đổi đồ dùng kích thích tính tích cực hoạt động của trẻ tạo cho trẻ hứng thú tham gia tìm tòi, khám phá tính tò mò hiểu biết của trẻ như: Mô hình, các vật cắt rời, con rối, tranh, ảnh, vật thật... phong phú về màu sắc, kích thước, sử dụng đúng lúc đúng chỗ. Ví dụ: Để chuẩn bị tốt cho bài tạo hình “Trang trí thiệp hồng tặng mẹ, tặng bà, tặng cô” vào thứ 3 ngày 20/10, thì chiều thứ 2 tôi cho các cháu xem các hình ảnh mẫu thiệp đẹp, sinh động, dễ làm trên máy chiếu để trẻ quan sát. Vào sáng hôm thứ 3, trước khi cho trẻ thực hiện trang trí thiệp tôi cho trẻ được xem lại tranh các mẫu thiệp qua máy chiếu và những mẫu thiệp do bản thân tôi tự làm để trẻ quan sát, ghi nhớ và thực hiện một cách tốt hơn. c. Gây hứng thú cho trẻ trên hoạt động tạo hình. Bên cạnh chuẩn bị cho trẻ những tiền đề làm phong phú vốn hiểu biết, thì khả năng gây hứng cho trẻ đi vào hoạt động cũng rất quan trọng. Để gây hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt động thì người giáo viên cần phải tìm tòi những sáng kiến mới, những thủ thuật sư phạm và từ đó dùng ngôn ngữ của mình để truyền đạt tới trẻ một cách sinh động và lôi cuốn. Điều đó muốn nói đến khả năng ứng xử của người giáo viên cũng như ngôn ngữ và phong cách đứng lớp thật tự tin, dí dõm, vui vẻ, ngộ nghĩnh gây sự chú ý của trẻ vào hoạt động, đặc biệt, người giáo viên cũng phải có khả năng tạo hình và tạo ra những tác phẩm đẹp, vì trẻ học đa số dựa trên sự bắt chước là chủ yếu, vì thế đòi hỏi 11 người giáo viên cũng phải đưa ra những hình mẫu đẹp mắt và mang tính nghệ thuật cao. Trong một tiết hoạt động tạo hình tôi cũng có thể tích hợp lồng ghép các bài hát hay những bài thơ, câu đố hoặc trò chuyện cùng trẻ để làm cho giờ hoạt động diễn ra một cách nhẹ nhàng hơn. Qua đó ngay từ đầu tôi đã lôi cuốn trẻ chú ý, không khí giờ học trở nên hào hứng không gò bó mà vẫn đạt kết quả cao. Ví dụ: Ở giờ học: Đề tài:“Vẽ vườn hoa mùa xuân” của chủ đề nhánh: Tết và mùa xuân. Tôi cho trẻ đi thăm quan vườn hoa trong sân trường từ chiều hôm trước, trẻ rất thích được quan sát vườn hoa trực tiếp dưới sân trường, trẻ được ngắm nhìn và miêu tả bằng lời nói về đặc điểm của các loại hoa. Điều đó đã gây ấn tượng mạnh, hình thành biểu tượng về hoa một cách chính xác. “Hôm qua các con đã được đi quan sát vườn hoa trong trường, trong vườn hoa có những hoa gì? Hoa dùng để làm gì?” Trẻ kể theo hiểu biết của mình. Và cho trẻ xem 3 bức tranh vẽ vườn hoa bằng các chất liệu màu khác nhau để trẻ tự nhận xét các bức tranh vẽ vườn hoa theo ý hiểu của mình. Bằng ngôn ngữ miêu tả, tôi hướng trẻ nhận xét về vẻ đẹp của các bức tranh qua nội dung, màu sắc, bố cục xắp xếp: Có thể nói hiệu quả ngôn ngữ miêu tả rất cao, giúp trẻ tái tạo, hình dung một cách sinh động về tranh vẽ của mình. Khi trẻ đã có kiến thức vẽ hoa, tôi sẽ hỏi trẻ thích vẽ vườn hoa như thế nào? Vườn hoa có những gì? rồi cô gợi ý cách vẽ vườn hoa với: Màu xanh của thân cây hoa và lá, hoa cánh tròn, hoa cánh dài, màu sắc các chú bướm đang bay, đậu trên những bông hoa, cách bố cục bức tranh. Kết quả không những trẻ khá vẽ được về vườn hoa mà một số trẻ yếu cũng tạo ra bức tranh có nội dung màu sắc thật sinh động. Ngoài ra tôi còn cho trẻ tăng cường tiếp xúc với thiên nhiên, với xã hội, giúp trẻ có cảm xúc tốt. Trên cơ sở đó trẻ bộc lộ trí tưởng tượng sáng tạo trong tranh vẽ của mình bằng các đường nét đơn giản có tính khái quát cao, màu sắc tươi sáng và quan trọng là sẽ gửi vào đó cảm xúc chân thật của mình về thế giới xung quanh. 12 Ví dụ: Đề tài "Xé dán trang trí thiệp chúc mừng" tôi tạo một tình huống nhân ngày lễ của các mẹ, các bà, các cô, các chị thì cô cháu chúng mình hãy cùng trang trí những tấm thiệp chúc mừng đẹp nhất giửi tới các mẹ, các bà, các cô, các chị nhân ngày 08/3 nhé. Với tình yêu của các cháu nhỏ dành cho các mẹ, các bà, các cô, các chị, thì cách dẫn dắt vào hoạt động đó sẽ làm cho trẻ hào hứng hơn và trẻ sẽ làm tấm thiệp một cách say sưa và cố gắng hơn. Qua thực tế đã cho thấy, khi sử dụng một hình tượng hay một tình huống, một câu chuyện nhỏ để giới thiệu trẻ đi vào hoạt động trọng tâm thì trẻ có hứng thú với hoạt động và kết quả là sản phẩm từ trẻ làm ra có hiệu quả nghệ thuật cao hơn. Tuy nhiên, để đạt được kết quả đó tôi phải chọn cách đưa ra tình huống phải phù hợp với nội dung tiết dạy, phù hợp với chủ điểm cũng như các tình huống trên trẻ trong tiết dạy hôm đó, và đặc biệt tránh việc đưa ra tình huống lấn chiếm quá nhiều thời gian hoạt động chính. ( Tranh: Xé dán trang trí thiệp chúc mừng của cô và trẻ ) d. Hoạt động tạo hình ở mọi lúc, mọi nơi. Ngoài giờ học tạo hình tôi cho trẻ hoạt động tạo hình ở mọi lúc, mọi nơi như giờ hoạt động ngoài trời tôi cho trẻ vẽ trên sân trường, làm đồ chơi bằng vật liệu thiên nhiên, sẵn có ở địa phương như: sỏi, vỏ ngao, lá cây... rồi tạo nên những con vật dễ thương mà trẻ thích. 13 Ví dụ: Trẻ vẽ theo ý thích trên sân trường. Qua đó giáo dục trẻ giữ gìn sinh môi trường. Những sản phẩm do trẻ làm tôi cho trẻ giữ lại để từ đó trẻ hiểu được từ những lá cây rụng ngoài thiên nhiên cũng có thể tạo nên những con vật dễ thương mà trẻ thích, đồng thời qua tác phẩm của con mình mang về nhà từ đó phụ huynh biết được năng khiếu của trẻ để qua đó phụ huynh bồi dưỡng những trẻ có năng khiếu tạo hình. Trong buổi sinh hoạt chiều ở hoạt động góc tạo hình, tôi cho các cháu làm sách tranh theo từng chủ đề để lưu lại những sản phẩm mà trẻ đã tạo ra, từ đó hình thành cho trẻ biết quý trọng gìn giữ sản phẩm của mình làm ra, thông qua đó tôi khuyến khích trẻ phát triển khả năng cảm thụ thẩm mỹ, phát triển khả năng hứng thú với hoạt động tạo hình, khiến trẻ hưởng ứng ngay mỗi khi cô cho trẻ vẽ, xé dán, cắt dán giấy. Qua mỗi chủ đề trí tưởng tượng của trẻ tăng lên, trẻ có điều kiện tích luỹ, làm phong phú vốn hiểu biết của trẻ về nghệ thuật, đó chính là nền tảng để phát triển tính sáng tạo. e. Hướng dẫn trẻ một số kỹ năng tạo hình. Cô không nên lạm dụng các sản phẩm và làm mẫu, càng ít làm mẫu và sử dụng vật mẫu sẽ càng kích thích trẻ tích cực tư duy, tìm kiếm cách thể hiện. Nếu xem nhiều các sản phẩm mẫu và xem cô làm mẫu sẽ làm tê liệt những cảm xúc trước đó ở trẻ, làm giảm tính tích cực hoạt động trí tuệ của trẻ, vì các hoạt 14 động cần thiết để tạo hình đã được làm mẫu đầy đủ, trẻ chỉ việc ghi nhớ và bắt chước là đủ. Mặc dù việc thực hiện các hoạt động tạo hình một cách có kỹ thuật không phải là điều kiện chủ yếu trong nhiệm vụ của hoạt động tạo hình, song việc nắm được những kỹ thuật đúng, đa dạng và chuẩn xác là điều cần thiết, bởi lẽ nó cho phép trẻ có thể miêu tả mọi vật, mọi hiện tượng, tạo các bố cục trang trí...và đưa vào đó cảm nghĩ, ươc mơ của mình một cách dễ dàng phong phú. Vì vậy vào đầu năm học tôi hướng dẫn các cháu nắm vững kĩ năng tạo hình tôi dạy trẻ từ dẽ đến khó như sau: Dạy vẽ: Tôi giúp trẻ nắm vững cách chuẩn xác về màu sắc, đường nét, hình dạng, kích thước, bố cục của hình vẽ, bố cục bức tranh. Cần giáo dục trẻ hiểu được rằng bức tranh được công nhận là đẹp không nhất thiết phải giống mẫu của cô hay bất cứ ai khác, mà nó đẹp ở sự thể hiện tính độc đáo của sản phẩm qua cách trình bày, ý tưởng hay và cách tô màu sao cho đẹp mắt và phù hợp với thực tế. Ví dụ 1: Dạy trẻ “Vẽ về biển”. Chúng mình đã được bố, mẹ cho đi tắm biển chưa? Nước biển có màu gì ? chúng mình thấy sóng biển thế nào? Sóng biển rất mạnh … Và cho trẻ xem 3 bức tranh vẽ về biển được sắp xếp nội dung bố cục vào thời gian khác nhau để trẻ tự nhận xét các bức tranh vẽ về biển theo ý hiểu của mình. Bằng ngôn ngữ miêu tả, tôi hướng trẻ nhận xét về vẻ đẹp của các bức tranh qua nội dung, màu sắc, bố cục xắp xếp: Vẽ cảnh biển lúc bình minh và cảnh biển khi hoàng hôn buông xuống. Có thể nói hiệu quả ngôn ngữ miêu tả rất cao, giúp trẻ tái tạo, hình dung một cách sinh động về tranh vẽ của mình. Khi trẻ đã có kiến thức về biển, tôi sẽ hỏi trẻ thích vẽ biển vào thời điểm nào? và có những gì ở biển? rồi gợi ý cách vẽ bãi cát, màu xanh của mây trời của làn nước, hình dạng của thuyền buồm, dãy núi, cánh chim hải âu bay lợn…Trẻ đã có những bước đầu thể hiện được những sắc thái biểu cảm trong tranh của mình nhờ vậy mà những sản phẩm của trẻ tạo ra trông rất sinh động, hấp dẫn. 15 (Tranh vẽ về biển của cháu Phương Nhi) (Tranh vẽ về biển của cháu Hoài Thương) Ví dụ 2: “Vẽ con vật sống trong gia đình”: Trong gia đình mình, bố mẹ các con có nuôi con vật gì không? Bạn nào hãy tả lại cho cô và các bạn khác cùng nghe để biết về những con vật mà bố mẹ mình nuôi ở nhà nào? (Tranh vẽ con vật nuôi trong gia đình của cháu Đăng Minh) 16 Dạy nặn: Tôi dạy trẻ nắm vững các kĩ năng xoay tròn, ấn bẹp, bẻ cong, vuốt nhọn, dàn mỏng, cách chia đất… Giúp cháu biết cách ước lượng tỉ lệ giữa các phần trong sản phẩm khi chia đất và hiểu được một sản phẩm nặn đẹp là phải có sự cân đối, bóng, màu sắc hài hòa. Khi trẻ nắm được những thủ pháp nặn và sử dụng các dụng cụ phụ trợ trẻ sẽ có khả năng thể hiện những đặc điểm về hình thù và bề mặt của một vật một cách tỉ mỉ hơn, phức tạp hơn, sinh động hơn. Ví dụ: Đề tài "Nặn con vật sống trong rừng" đối với dạng bài này tôi phải chuẩn bị một số vật mẫu của mình to hơn trẻ nhiều đồng thời cũng chuẩn bị một số vật mẫu nhỏ để cho trẻ quan sát kĩ hơn, chuẩn bị một bàn xoay để trẻ có thể quan sát tất cả các hướng của chú thỏ, bác voi, bạn hưu cao cổ và tôi cho trẻ ngồi đội hình vòng cung. Thông qua việc đàm thoại về màu sắc và cách chọn màu, cũng như cách chia tỉ lệ đất giúp trẻ thực hiện tốt hơn bài làm của mình. Thông qua đó tôi cũng lồng gép nội dung giáo dục nhằm phát triển tình cảm đạo đức cũng như tình cảm xã hội ở trẻ. Từ những cảm xúc tạo hình, trẻ bắt đầu cảm nhận, phân biệt hình dạng và thể hình dáng của các vật mẫu, phát triển các thao tác tạo hình, đồng thời là khả năng tri giác bằng mắt. Trẻ được bồi dưỡng khả năng điều khiển bằng mắt các thao tác của mình càng tốt bao nhiêu thì càng có khả năng truyền đạt các hình dáng của các vật mẫu chính xác bấy nhiêu. Dạy cắt dán: Tôi giúp các cháu biết cách cầm kéo đúng cách, thực hiện được các kĩ năng cắt nhát thẳng, cong, tròn, cách gấp và cắt giấy sao cho ngay ngắn, cách ước lượng và sắp xếp bố cục lên bức tranh và phếch hồ sao cho thẳng và đều, không làm đọng hồ trên mặt giấy. Với kĩ năng cắt gây nhiều khó khăn cho trẻ, cô có thể tìm giấy đã qua sử dụng (giấy A 4 in bị hư, giấy báo…) cho cháu tập cắt từng kĩ năng cùng cô vào mọi lúc mọi nơi để trẻ có nhiều cơ hội cầm kéo thực hiện kĩ năng cắt hoàn thiện hơn. Dạy xé dán: Cô dạy các cháu nắm được kĩ năng xé dọc, xé vụn, xé cong lượn, cong tròn. Với kĩ năng này nhiều trẻ chưa thành thạo, vì thế cô phải hết 17 sức kiên nhẫn dạy cháu kiên trì thực hiện nhiệm vụ được giao, tuyệt đối không nhờ bạn làm giúp hoặc hấp tấp vội vàng cho xong. Trẻ rất hay xé bằng cách cầm 2 đầu giấy và xé thằng theo chiều dọc tờ giấy, cô cần chỉ cho trẻ cách xé bằng 2 ngón tay (cái và trỏ của 2 bàn tay ), xé nhích từng tí một và đề ra yêu cầu là khi xé nét thẳng hay nét cong thì sản phẩm không nhăn, không bị đứt, nét xé mịn, sắp xếp bố cục đều, dán phẳng. Cô cũng có thể chuẩn bị cho trẻ tập xé ở mọi lúc mọi nơi qua cách xé theo hình ảnh sưu tầm trên giấy báo, tranh ảnh… để rèn dần kĩ năng xé giấy cho trẻ. Việc dạy trẻ nắm vững các kỹ năng, rèn luyện các kỹ xảo có tính chất kỹ thuật cần đòi hỏi sự ôn luyện bền bỉ và có hệ thống. Trẻ nắm tốt kỹ thuật thì quá trình tạo hình đối với trẻ sẽ trở nên dễ dàng, thú vị và nhờ đó mà làm tăng hứng thú của trẻ đối với hoạt động, làm phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. Với những kiến thức, kỹ năng xé dán trẻ đã được học, bằng đôi bàn tay khéo léo của mình các cháu đã tạo ra những sản phẩm như: (Tranh xé dán thuyền trên biển của cháu Đăng Minh và Hoài Thương ) 18 (Tranh xé dán của cháu Phương Nhi) g. Giáo viên biết cách nhận xét, đánh giá sản phẩm, dạy trẻ cách đánh giá sản phẩm. Bên cạnh những định hướng, những phương pháp giúp trẻ học tốt hoạt động tạo hình, thì có một điều không thể thiếu được, đó chính là sự khích lệ động viên kịp thời của cô giáo đối với những sản phẩm mà trẻ làm ra, hay đối với những trẻ chưa làm tốt hay chưa hoàn thành xong sản phẩm của mình thì một lời khích lệ sẽ làm cho trẻ cố gắng hơn nữa trong giờ hoạt động lần sau. Việc nhận xét sản phẩm của giáo viên đối với sản phẩm của trẻ cũng rất quan trọng, nó giúp cho trẻ rút được những kinh nghiệm để làm tốt hơn vào lần sau, cũng như bước đầu hình thành khả năng nhận xét đánh giá tác phẩm nghệ thuật trên bản thân trẻ. Biết rõ điều đó trong các giờ tạo hình tôi luôn biết cách động viên khích lệ trẻ đúng lúc và cũng khéo léo nêu ra những hạn chế còn trên trẻ để không làm trẻ tự thấy thỏa mãn ở khả năng bản thân của mình để tiếp tục cố gắng hơn nữa, bên cạnh đó, trong các giờ hoạt động tôi luôn đặt những câu hỏi như: “Con thấy thích sản phẩm nào nhất? Vì sao con lại thích sản phẩm đó nhất? Để làm nên sản phẩm này thì con phải làm như thế nào?”, để hình thành ở trẻ những tiền đề đánh giá, nhận xét sản phẩm. Tuy nhiên, việc đánh giá sản phẩm của trẻ cũng cần phải chính xác, phù hợp với cách nhìn, cách nghĩ cũng như cách cảm nhận của trẻ đối với tác phẩm nghệ thuật của mình. Khi đánh giá sản phẩm tạo hình của trẻ tôi luôn căn cứ vào các điểm sau: 19 - Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi: Ở mỗi trẻ có một mức độ khả năng tạo hình khác nhau, vì thế đánh giá được khả năng của trẻ thì chúng ta phải nhìn vào khả năng của từng trẻ làm được những gì? - Bên cạnh đặc điểm tâm sinh lí thì cần phải dựa vào mục tiêu đặt ra trong giờ hoạt động tạo hình cũng rất quan trọng. Không nên ôm đồm quá nhiều mục tiêu trong một giờ hoạt động quá mà cần đưa ra những mục tiêu phù hợp và dựa vào những mục tiêu đó để đánh giá cái gì trẻ đạt được và chưa đạt được. - Dựa vào nội dung của hoạt động tạo hình để đánh giá năng lực của trẻ, cũng như sự tiến bộ dần của quá trình từ đầu năm học cho đến cuối năm để thấy được sự chuyển biến rõ rệt ở khả năng tạo hình trên từng trẻ. - Khi nhận xét cô cũng phải khéo léo, lời lẽ nhận xét sản phẩm phải gây cho trẻ niềm vui sướng vì những gì chúng đã tạo nên, phải nhấn mạnh những thành công sáng tạo, những ý định tạo hình thú vị của trẻ, phải chỉ cho trẻ thấy sự giống nhau giữa sự vật với hình ảnh được miêu tả và giúp cho trẻ thể hiện tình cảm, thái độ trước kết quả hoạt động. Bằng lời nói của mình tôi rèn luyện cho trẻ khả năng nhận xét kết quả hoạt động của trẻ, nhận ra những thiếu xót và có hướng sửa chữa những thiếu xót ấy. h. Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động tạo hình. Thực hiện hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ công nghệ thông tin năm học 2015 – 2016 số 4983/BGDĐT – CMTT ban hành ngày 28/9/2015 về ứng dụng công nghệ thông tin trong mọi lĩnh vực, trong đó có việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học. Phát huy vai trò của công nghệ thông tin và các thành tựu khoa học - công nghệ hiện đại trong quản lý nhà nước về giáo dục, đào tạo. Bản thân là một người năng động, sáng tạo tôi cũng cập nhật thông tin từ internet để download hình ảnh, video clip ứng dụng vào dạy trẻ. Trẻ được chính xác hoá các biểu tượng, hấp dẫn, cuốn hút trẻ vào giờ hoạt động hơn. Đặc biệt giúp giảm bớt đồ dùng không cần thiết, giảm bớt sức lao động của giáo viên và giảm bớt chi phí. Tôi còn thiết kế các bài 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan