Tài liệu Skkn một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 6 tuổi

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: "MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI " Quảng Bình, tháng 05 năm 2016 1 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: "MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI " Họ và tên: Võ Thị Uyến Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm non An Thủy Quảng Bình, tháng 5 năm 2016 2 Đề tài: "MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI " 1. Phần mở đầu: 1.1. Lý do chọn đề tài: Môi trường là toàn bộ các điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người có tác động tới đời sống, sự tồn tại của con người với thiên nhiên. Những điều kiện đó hoặc đã có sẵn trong thiên nhiên (rừng, cây, đồi núi, sông , hồ..) hoặc do con người tạo ra (như nhà máy, công trình, khói bụi, rác thải...). Môi trường có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người, tạo nên cơ sở vật chất để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, tạo cho con người phương tiện sinh sống và phát triển bền vững. Hiện nay trước sự thay đổi khí hậu toàn cầu làm cho môi trường trên thế giới và Việt Nam bị ô nhiễm nặng nề gây hại đến sức khoẻ của con người, sự phát triển của sinh vật và làm giảm chất lượng của môi trường. Mặt khác do sự gia tăng dân số quá nhanh, nghèo nàn và lạc hậu ở các nước đang phát triển, đô thị hoá ở nhiều nơi khí thải của công trường nhà máy và lượng rác thải trong sinh hoạt hàng ngày quá nhiều nhưng không được xử lý tốt đã làm mất vệ sinh gây ô nhiễm môi trường. Ngày nay giáo dục bảo vệ môi trường trở thành một vấn đề cấp bách, có tính chiến lược toàn cầu và là vấn đề có tính xã hội sâu sắc cần được giáo dục cho con người ngay từ tuổi thơ. Giáo dục bảo vệ môi trường đã trở thành nhiệm vụ quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ ở các trường học và được quan tâm ngay từ bậc học đầu tiên: Bậc học mầm non. Lứa tuổi mầm non được coi là "giai đoạn quan trọng đặt nền móng hình thành nhân cách ban đầu của con người, trang bị, hình thành, rèn luyện, phát triển mọi khả năng để có thể tiếp thu và hành sự tốt nhằm tác động những mặt tích cực vào trong cuộc sống của trẻ". Trong đó, việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5- 6 tuổi là vô cùng quan trọng. Trẻ ở độ tuổi mầm non là độ tuổi phát triển mạnh, các yếu tố môi trường xung quanh trẻ có tác động rất lớn đến sức khỏe, đời sống, tinh thần của trẻ, khơi gợi khả năng tư duy, đặt nền tảng cho trẻ trở thành người có trách nhiệm. Nếu trẻ sống trong môi trường thuận lợi, đảm bảo thì trẻ sẽ được phát triển tốt, ngược lại trẻ sẽ bị khiêm khuyết, hạn chế mặt nào đó trong các lĩnh vực phát triển, dẫn đến nhân cách của trẻ sẽ phát triển không tốt và gây ảnh hưởng đến sự phát triển của đất nước. Bởi vậy muốn trẻ lớn lên có một sức khỏe tốt, trí tuệ thông minh, một nhân cách trong sáng, trước hết chúng ta cần chú ý đến môi trường tự nhiên, môi trường xã hội ở xung quanh trẻ. Vì trẻ ở lứa tuổi này rất hiếu động, dễ bắt chước làm theo, mà hành động theo cảm tính thì rất dễ bị lệch lạc trong suy nghĩ và sẽ gây nên hậu quả về lâu dài đối với trẻ. Do đó, việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ ở lứa tuổi 5- 6 tuổi là 3 một giai đoạn rất cần thiết. Để cung cấp cho trẻ những kiến thức sơ đẳng về môi trường phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ nhằm tạo ra thái độ, hành vi đúng đắn của trẻ đối với môi trường xung quanh. Việc khám phá quy luật của tự nhiên nhằm mục đích bảo vệ môi trường có thể bắt đầu từ lứa tuổi 5 - 6 tuổi, giúp cho con trẻ có những khái niệm ban đầu về môi trường sống của bản thân mình nói riêng và con người nói chung là cần thiết. Từ đó biết cách sống tích cực với môi trường nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh của cơ thể và trí tuệ. Hiện nay, con người chúng ta đã và đang cùng nhau tìm ra các giải pháp tốt nhất để bảo vệ môi trường, để cải tạo, giữ gìn môi trường trong sạch, nhằm giảm bớt những rủi ro trong cuộc sống mà do môi trường sinh ra như lủ lụt, hạn hán, ô nhiểm nước, không khí....ảnh hưởng đến tài nguyên môi trường, biển hải đảo... Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi phải được đo bằng sự vận dụng những ý thức đó vào trong cuộc sống hằng ngày như: không vứt rác bừa bãi, biết giữ gìn vệ sinh trường lớp sạch, đi tiểu tiện đúng nơi quy định... Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách, cung cấp cho trẻ những kiến thức cần thiết về kỹ năng sống để các em sống lành mạnh và có ý nghĩa. Giúp các em biết được những điều nên làm và không nên làm, biến những ý thức có được thành hành động cụ thể trong quá trình hoạt động thực tiễn vớí bản thân, với xã hội, với gia đình và cộng đồng và biết ứng phó với nhiều tình huống nảy sinh trong xã hội, qua đó trẻ biết phân biệt được các hành động đúng - sai để giao tiếp, ứng xử, để hành động với mọi người và cộng đồng. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi là dạy cho trẻ có được những hành vi lành mạnh, giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống và hình thành ở trẻ các giá trị văn hoá con người trong thời đại hiện nay, tạo cho trẻ những nề nếp, thói quen tốt, tạo cơ sở cho việc hình thành nhân cách tốt. Vậy nên, nhiệm vụ của giáo viên mầm non là phải giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ ngay từ bây giờ để cung cấp cho trẻ những gíá trị của cuộc sống, giúp trẻ nhận thức những gì đúng đắn nhất để trong cuộc sống trẻ tự tin hơn, thực hiện đúng các chuẩn mực văn hoá xã hội đạt hiệu quả cao hơn. Chính vì lẽ đó mà tôi chọn đề tài: "Một số biên pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi” 1.2. Phạm vi áp dụng đề tài: Xuất phát từ thực tế, trẻ em nào cũng cần hình thành được một số kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm cơ bản đầy đủ và vững chắc, cùng với một số thói quen, hành vi, kỹ năng, đạo đức theo chuẩn mực của xã hội, đủ cho trẻ có thể vận dụng vào trong cuộc sống hằng ngày, tham gia các hoạt động một cách tích cực và có ý thức. Đặc biệt trẻ 5 - 6 tuổi rất hiếu động, hay bắt chước, làm theo, trẻ chưa hiểu rõ được hành động của mình đúng hay sai và như thế nào là có hại hay có lợi. Vì thế nên tôi luôn đặt ra 4 câu hỏi cần cung cấp cho trẻ những gì và có những biện pháp như thế nào để cho trẻ có ý thức, có hành vi, thói quen, nề nếp và kỹ năng sống tốt. Ở đề tài này, tôi đưa ra một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi, nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách, đồng thời tư vấn cho phụ huynh một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ như thế nào là tốt nhất trong thời đại ngày nay. Trong nhiều năm kinh nghiệm dạy trẻ lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi, bản thân tôi nắm được những đặc điểm tâm sinh lý của trẻ cũng như tâm lý của phụ huynh, tôi thấy việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non trong giai đoạn hiện nay là việc làm hết sức quan trọng. Chính vì thế mà tôi quyết định chọn đề tài: "Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi”. Với đề tài này nhằm hướng đến mục tiêu phát triển, nuôi dưỡng những giá trị sống, làm nền tảng và hình thành những kỹ năng sống tích cực trong trẻ, với mong muốn của bản thân là chia sẻ những kinh nghiệm của mình với các bạn đồng nghiệp. Đây là đề tài được áp dụng thực hiện ở lớp, ở trường tôi đang giảng dạy. 2. Phần nội dung: 2.1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu: Xuất phát từ mục tiêu giáo dục bảo vệ môi trường toàn xã hội thông qua chỉ thị 36/CT- TV ngày 25/6/1998 của Bộ Chính trị về “Tăng cường công tác BVMT trong thời kỳ CNH - HĐH đất nước”,Công văn 3200/2006 Vụ GDMN hướng dẫn thực hiện chỉ thị 02/2005/BGD& ĐT về việc: “ Tăng cường công tác giáo dục bảo vệ môi trường trong trường mầm non giai đoạn 2005- 2010 đã nêu ra công tác giáo dục bảo vệ môi trường là giải pháp đầu tiên. “Thường xuyên giáo dục tuyên truyền, xây dựng thói quen, nề nếp và phát động các phong trào bảo vệ môi trường”. Thực hiện nhiệm vụ năm học 2015 – 2016, tiếp tục phát huy phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học tập trung vào các nội dung: đảm bảo môi trường xanh, sạch, đẹp, an toàn, lành mạnh, thân thiện và hiệu quả. Tăng cường các hoạt động vui chơi, trải nghiệm, khám phá nhằm giáo dục và rèn luyện ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ. Để từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách, trong đó giáo dục ý thức bảo vệ môi trường là một vấn đề không thể thiếu được, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường phải bắt đầu từ nhỏ đến lớn, từ những hành vi cá nhân đơn giản nhất, theo đó hình thành tính cách và nhân cách. Trong đó nhà trường, lớp học là nơi diễn ra cuộc sống thực của trẻ, do vậy việc hình thành cho trẻ kiến thức, kỹ năng, thái độ và hành vi tích cực góp phần vào việc duy trì và bảo vệ chất lượng môi trường ở trường học, gia đình, cộng đồng và xã hội, như vậy giáo dục ý thức bảo vệ môi trường là sản phẩm bắt buộc và rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay. 5 Với việc đưa nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi, nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ trong quá trình thực hiện, bản thân tôi gặp những thuận lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi: - Được sự quan tâm, hỗ trợ và chỉ đạo sâu sát của Ban giám hiệu nhà trường, cũng như sự đồng tình giúp đỡ của chị em đồng nghiệp đưa nội dung giáo dục hành vi bảo vệ môi trường vào trong các hoạt động của nhà trường. - Trường có khuôn viên rộng rãi, thoáng mát, đủ diện tích, có hàng rào bao quanh, có sân chơi và các loại đồ chơi ngoài trời đầy đủ cho trẻ, có hệ thống cống rãnh thoát nước đảm bảo vệ sinh, vườn trường có đường đi lối lại, bồn hoa cây cảnh đảm bảo xanh - sạch - đẹp. - Lớp học thoáng mát, đủ diện tích cho trẻ hoạt động, có công trình vệ sinh khép kín, có đầy đủ đồ dùng vệ sinh chung, đồ dùng vệ sinh cá nhân đảm bảo an toàn cho trẻ. - Trang thiết bị phục vụ cho việc giáo dục hành vi bảo vệ môi trường khá đầy đủ như: Tranh ảnh, băng đĩa, sách báo, tạp chí... - Một số trẻ ăn mặc gọn gàng, sạch sẽ, biết giữ vệ sinh cá nhân, có ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường trong và ngoài lớp học. - Trong những năm thực hiện việc lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường vào trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ, lớp tôi đã đạt được nhiều thành tích đáng kể. Năm học 2014 - 2015 lớp được công nhận là lớp học tiêu biểu trong công tác giáo dục hành vi bảo vệ môi trường. Năm học 2015 - 2016 lớp tôi được chọn làm điểm, đây là cơ hội cho tôi thể hiện thế mạnh của bản thân và lớp tôi chủ nhiệm. - Bản thân là một giáo viên có kinh nghiệm nhiều năm giảng dạy, có năng lực chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, tâm huyết với nghề, nhiệt tình, năng động trong mọi công việc. Thực hiện tốt chương trình chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ của Bộ giáo dục và đào tạo, luôn có ý thức, nhiệt tình trong công tác bảo vệ môi trường, làm tấm gương sáng cho đồng nghiệp và học sinh noi theo. - Bên cạnh đó được sự giúp đỡ và ủng hộ nhiệt tình của hội cha mẹ học sinh và tập thể hội đồng sư phạm nhà trường trong việc sưu tầm tranh ảnh, mua sắm thêm trang thiết bị... - Phối kết hợp chặt chẽ với các đoàn thể trong nhà trường, phụ huynh học sinh để giáo dục hành vi bảo vệ môi trường cho trẻ mọi lúc, mọi nơi. Tuy nhiên cùng với thuận lợi, bản thân tôi còn gặp một số khó khăn sau. 6 * Khó khăn: - Trường tôi đang công tác thuộc vùng nông thôn chiêm trũng, qua hàng năm thiên tai lũ lụt kéo dài, trường thường xuyên ngập sâu trong nước. Cơ sở vật chất mặc dù có sự đầu tư của nhà nước, chính quyền địa phương và phụ huynh nhưng so với nhu cầu thì vẫn còn nhiều thiếu thốn về các phương tiện để giáo dục hành vi bảo vệ môi trường cho trẻ. - Về phía giáo viên, trong thực tế hiện nay, việc nhận thức tầm quan trọng, cần thiết của việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ ở một số giáo viên còn hạn chế. Qua khảo sát thực tế cho thấy một số giáo viên còn lúng túng cả về nội dung lẫn biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ. Nhận thức của một số giáo viên còn mơ hồ, chưa đầy đủ nên không thể tìm ra được biện pháp, hình thức tổ chức hữu hiệu để giáo dục trẻ; giáo viên chưa hiểu nhiều về nội dung phải dạy trẻ theo từng khối lớp, những vấn đề cơ bản nào theo đặc điểm tâm sinh lý của độ tuổi, nên đến 5 - 6 tuổi trẻ chưa có ý thức bảo vệ môi trường. - Về phía phụ huynh, khái niệm bảo vệ môi trường nhiều lúc còn xa lạ và mới mẻ. Họ chưa hiểu mục đích và tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường. Một số phụ huynh còn xem nhẹ ý thức, thái độ, thói quen của con cái, thường bỏ qua cho trẻ từ hành vi nhỏ đến hành vi lớn nên khiến cho trẻ không biết được hành động đó đúng hay sai, có lợi hay có hại, do đó thành thói quen (vô ý thức), khiến cho giáo viên rất khó khăn trong việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ. - Khả năng nhận thức của trẻ trong lớp không đồng đều, mỗi trẻ có một tính cách, một tâm lý khác nhau, đòi hỏi giáo viên phải tìm tòi quan sát và áp dụng các phương pháp giáo dục sao cho phù hợp theo tâm lý của từng đứa trẻ. Một số trẻ ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung và ý thức bảo vệ môi trường còn hạn chế, bừa bãi, vụng về, lại có cá tính bướng bỉnh, trẻ rất thích chơi đồ chơi của lớp nhưng khi chơi xong lại không muốn thu dọn, sắp xếp đồ chơi cho ngăn nắp. Một số trẻ trong giờ hoạt động tạo hình như: “Xé thuyền trên sông”, “Cắt, xé dán hoa mùa xuân”... học xong lại hay vứt giấy vụn xuống sàn nhà không thu dọn cho vào thùng rác... Đa số trẻ chưa có thói quen nề nếp tốt, ít chú ý quan tâm đến các hoạt động, hành động của cô, của bạn để bảo vệ môi trường vì không biết mình nên như thế nào, làm gì đây?.. khi làm việc gì trẻ có thói quen qua loa, vì thế dần dần trẻ có thói quen không tốt. Với sự quyết tâm của bản thân, tôi đã không ngừng tìm kiếm, học hỏi, sáng tạo để tìm ra một số nội dung, biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi, giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách. 7 * Khảo sát thực trạng: Vào đầu năm học, tôi đã tiến hành khảo sát trẻ trên lớp để nắm bắt tình hình và có kế hoạch, biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi, cụ thể kết quả khảo sát như sau: Đạt Nội dung khảo sát 1. Trẻ có ý thức bảo vệ môi trường 2. Biết chăm sóc bảo vệ vườn hoa, cây cảnh 3. Biết sắp xếp đồ dùng, đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp, đúng nơi quy định. 4. Biết vứt rác đúng nơi quy định 5. Biết giữ gìn trật tự vệ sinh công cộng, vệ sinh trường lớp, vệ sinh cá nhân. 6. Biết tiết kiệm nước khi sử dụng 7. Nhắc nhở người lớn không xả rác bừa bãi. 8. Biết phân biệt các hành động đúng, sai với môi trường. Số trẻ Không đạt Tỉ lệ % Số trẻ Tỉ lệ % 5/21 6/21 6/21 23,8 28,6 16/21 15/21 15/21 76,2 71,4 71,4 5/21 5/21 23,8 23,8 16/21 16/21 76,2 76,2 5/21 2/21 6/21 23,8 9,5 16/21 19/21 15/21 76,2 90,5 71,4 28,6 28,6 * Từ kết quả khảo sát trên tôi rút ra nhiều nguyên nhân như sau: - Do ý thức của một số người lớn chưa làm gương cho trẻ noi theo trong quá trình giáo dục ý thức bảo vệ môi trường. - Giáo viên chưa biết vận dụng các phương pháp giảng dạy và cách lồng ghép các nội dung giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ sao cho phù hợp. - Do chúng ta chưa hiểu nhiều về tác hại của ô nhiểm môi trường. - Sự phối kết hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội chưa thường xuyên, thiếu sự thống nhất trong việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ. - Nhận thức của trẻ ở trong lớp chưa đồng đều. Từ những nguyên nhân trên, bản thân tôi đã lựa chọn, đưa ra các giải pháp để thực hiện. 8 2.2. Các giải pháp: * Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch, lồng ghép giáo dục ý thức bảo vệ môi trường thông qua các hoạt động. Nói đến ý thức bảo vệ môi trường đối với trẻ 5 - 6 tuổi nghe qua có vẻ xa vời và quá to lớn, nhưng thực ra nó ở xung quanh chúng ta, không khó khăn khi ta áp dụng, chỉ đơn giản là lồng ghép qua các hoạt động hàng ngày của trẻ, giúp trẻ “học mà chơi, chơi mà học” Trong thực tế, khi tổ chức cho trẻ khám phá thế giới xung quanh, giáo viên chỉ chú trọng việc cho trẻ tìm hiểu khám phá và cung cấp những kiến thức về thế giới xung quanh chứ chưa chú ý đến việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ, mà nếu có làm thì cũng mang tính chất qua loa nên hiệu quả chưa cao. Vì vậy ý thức bảo vệ môi trường của trẻ 5 - 6 tuổi còn nhiều hạn chế, trẻ chưa có thói quen, hành vi tốt, chưa có nề nếp và chưa phân biệt được các hành động gây hại của con người đối với môi trường. Dựa vào tình hình của lớp, khả năng thực tế của trẻ và trên cơ sở nội dung được bồi dưỡng tại Phòng, tại trường, bản thân tôi đã xây dựng kế hoạch, lựa chọn các nội dung, hoạt động tích hợp để đưa vào kế hoạch giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ theo từng chủ đề như sau: * Chủ đề Trường mầm non: - Hoạt động chung: “ Trò chuyện về trường mầm non thân yêu của bé” .Sau khi cho trẻ đàm thoại về tên trường, lớp, các khu vực hoạt động của trường như: nhà vệ sinh, nơi bỏ rác, thùng đựng rác..biết công việc của các cô, bác bảo vệ trường, qua đó giáo dục trẻ biết giữ gìn trường lớp mình sạch sẽ, biết yêu quý công lao của bác bảo vệ. Tiếp theo trong hoạt động để khắc sâu hơn nữa về kiến thức cho trẻ tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “ chọn những hành vi đúng - sai”. Tôi làm tranh vẽ về việc giữ gìn bảo vệ môi trường của các bạn nhỏ qua hình ảnh như: bé vứt rác vào thùng, vứt rác bừa bãi, bé quét nhà, giẫm lên đạp lên vườn cỏ, vườn rau của trường , bé đu cành cây, bé khạc nhỗ lung tung, bé tranh giành đồ chơi, đi tiểu tiện không đúng và đúng nơi quy định..Sau đó chia trẻ làm hai đội, mỗi đội có một bức tranh yêu cầu trẻ phải bật qua các vòng và yêu cầu đội khoanh tròn các hành vi đúng và một đội khoanh vào những hành vi sai. Thời gian sau một bản nhạc đội nào khoanh được đúng theo yêu cầu là chiến thắng. Qua đó trẻ được biết những hành vi nào là đúng và hành vi nào sai. - Hoạt động ngoài trời: Tôi cho trẻ xem tranh ảnh, đoạn băng về các tình huống hành vi, thói quen thông qua các hoạt động của các bạn, qua đó tôi gợi ý cho trẻ tự nhận xét về các tình huống từ đó tôi hướng cho trẻ về cách xử lý tình huống bằng các hành động cụ thể: Trẻ đi nhặt rác xung quanh sân trường, nhặt lá cây bỏ vào thùng 9 rác, nhắc nhỡ bạn đi vệ sinh đúng nơi quy định, uống sữa, ăn bánh không vứt hộp lung tung làm bẩn trường , lớp của mình. - Hoạt động chiều: Trò chuyện về sự cần thiết của việc giữ gìn vệ sinh cá nhân như rửa tay, rửa mặt. Những thời điểm cần rửa tay, rửa mặt (Trước khi ăn, sau khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau hoạt động ngoài trời và khi tay bẩn). Vào những hoạt động đó tôi giáo dục trẻ biết tiết kiệm nước khi rửa tay, rửa chân.. nhiều lúc tôi còn chủ động tạo tình huống- làm cho môi trường lớp bừa bộn có nhiều rác, đồ dùng đồ chơi sắp xếp không ngăn nắp. + Cho trẻ nhận xét môi trường lớp học sạch hay bẩn. + Trẻ đưa ra cách giải quyết: trẻ tự phân công công việc cho từng tổ hoặc từng cá nhân. + Trẻ thực hiện công việc + Sau khi lao động xong cho trẻ nhận xét so sánh môi trường của lớp học trước khi chưa lao động và sau khi đã lao động. Ngoài ra tôi luôn tận dụng thời gian để giáo dục trẻ thói quen trực nhật cuối tuần theo nhóm, cùng nhau chăm sóc góc thiên nhiên của lớp, sắp xếp lau chùi, dọn dẹp đồ dùng đồ chơi lên giá sạch sẽ, gọn gàng. Qua đó giúp trẻ có tinh thần làm việc tập thể, biết thi đua nhau giữ gìn môi trường lớp học của mình và hình thành ở trẻ thói quen tốt. * Chủ đề: Bản thân và Gia đình. - Ở chủ để bản thân “ Tìm hiểu các bộ phận trên cơ thể bé” sau khi tìm hiểu các bộ phận trên cơ thể trẻ, tôi giáo dục trẻ biết giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, ăn mặc gọn gàng, biết bảo vệ cơ thể của mình khi ra đường phải có khẩu trang, mũ, nón để tránh khói, bụi, nắng, mưa... * Chủ đề gia đình: Tôi đưa vào hoạt động chung “Nhận biết, so sánh môi trường gia đình” bao gồm: Các phòng ở, nhà vệ sinh, sân vườn, nguồn nước, các đồ dùng và cách sắp xếp các đồ dùng trong gia đình. Cho trẻ quan sát qua băng hình hoặc tranh ảnh và đàm thoại về môi trường sạch, môi trường bẩn. + Môi trường sạch được thể hiện: Các phòng ở, nhà vệ sinh, chuồng gia súc, sân vườn, nguồn nước, các đồ dùng được sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp, không bụi bẩn, không khói và không có tiếng ồn. + Môi trường bẩn thể hiện ở chỗ: Nhà ở, sân vườn không được quét dọn, đồ dùng không được lau chùi và sắp xếp gọn gàng, bụi bẩn. Sau khi trẻ so sánh, phân biệt được môi trường sạch, môi trường bẩn và trẻ hiểu được ích lợi khi sống trong môi trường sạch, tác hại sẽ ra sao khi sống trong môi trường bẩn. Qua hoạt động đó tôi lồng ghép giáo dục trẻ biết sử dụng tiết kiệm điện nước, trong gia đình, biết sắp xếp đồ dùng của cá nhân mình gọn gàng, ngăn nắp. 10 - Hoạt động ngoài trời: cô và trẻ cùng trò chuyện về công việc của trẻ ở nhà. Qua đó tôi giáo dục trẻ biết giúp đỡ bố mẹ sắp xếp dọn dẹp nhà cửa, biết chăm sóc cây cảnh, vườn hoa, vườn rau có trong vườn nhà mình như: tưới nước, nhổ cỏ, nhặt lá vàng... * Chủ đề Thực vật: - Hoạt động chung: Dạy trẻ tìm hiểu về sự phát triển của cây xanh và các loại hoa, quả, mục đích hoạt động trẻ biết được ích lợi của cây xanh, hoa, quả, qua đó giáo dục trẻ ý thức bảo vệ môi trường. Ví dụ: Khi tổ chức hoạt động cho trẻ khám phá một số loại quả, lúc trẻ trải nghiệm với mùi, vị như ngửi, nếm... Từ hoạt động đó, tôi giáo dục trẻ khi ăn xong quả biết bỏ vỏ vào thùng rác đúng nơi quy định. - Hoạt động ngoài trời: Cho trẻ quan sát sự lớn lên của cây, quan sát cây cảnh xung quanh sân trường. Khi trẻ quan sát cô có thể gợi ý hỏi trẻ: “Trồng cây xanh để làm gì?”, “Khi đứng giữa sân trường nếu không có cây thì điều gì sẽ xảy ra?”, “Cây cho chúng ta những ích lợi gì?”... Qua đó tổ chức cho trẻ trồng cây, chăm sóc cây theo nhóm, tổ, quan sát sự trưởng thành của cây... Thông qua những hoạt động đó giáo dục cho trẻ ý thức yêu quý cây, chăm sóc bảo vệ cây, biết nhắc nhở người khác không được hái lá, bẻ cành... Hoặc tôi cho trẻ quan sát "Vườn rau trường em" lần 1 cách lần 2 một tháng, tôi đặt ra những câu hỏi gợi mở, giúp trẻ phát hiện những điều mới lạ: "Vườn rau hôm nay có điều gì khác lạ nào?", trẻ phát hiện ra lần trước quan sát vườn rau chưa xanh tốt, nay vườn rau tốt và có cao hơn, tôi còn đặt ra một số câu hỏi “Để vườn rau tốt, xanh thì chúng ta phải làm gì?, Trồng rau có ích lợi gì?..” - Hoạt động góc: + Góc thiên nhiên: Hướng cho trẻ tới chủ đề như chăm sóc cây, tưới nước, nhổ cỏ, bắt sâu, nhặt lá vàng... + Góc tạo hình: Vẽ vườn cây, xé lá cây, tạo hình bằng những lá cây nhặt được... * Chủ đề: Tết và mùa xuân: Tôi lựa chọn nội dung: Phong tục tập quán tốt trong dịp tết; ô nhiễm môi trường trong dịp Tết.... Ví dụ: “Trò chuyện về Tết nguyên đán”, sau khi cho trẻ xem các đoạn băng hình nói về các hoạt động trong ngày tết như đi chợ tết, đi mua sắm, đi chơi tết, đi chùa, tham gia các lễ hội... Con người khi tham gia vào những hoạt động trong dịp tết thường gây ra sự ồn ào, lộn xộn và sinh ra những mặt trái không tốt cho môi trường. Cô gợi ý hỏi trẻ: “Ngày tết, gói bánh cần có những gì?” (...lá, gạo, nếp, đậu xanh...). “Khi cắt lá xong, những lá bị hỏng hoặc thừa bỏ ra thì phải làm gì? Theo con 11 bỏ vào đâu là đúng và sạch?”, “Con có nhận xét gì về ý thức bảo vệ môi trường của mọi người trong ngày lễ hội đầu xuân?”, “Nếu con được tham gia con sẽ nói gì với những trường hợp đó?”.... Qua các hoạt động đó, tôi giáo dục cho trẻ về ý thức đến nơi công cộng không vứt rác bừa bãi, không bẻ cành lộc, ngắt hoa ngày tết và nhắc nhở người lớn cùng nhau bảo vệ môi trường. - Hoạt động góc: + Góc tạo hình: Cô cho trẻ làm theo nhóm, làm dây hoa trang trí lớp và làm nhà bằng các loại hộp giấy, bìa cứng, làm bánh chưng bằng vỏ hộp bánh cốm, làm bánh tét bằng vỏ lon nước yến, tận dụng những quyển lịch, bìa cũ làm thiệp chúc tết. + Góc phân vai: Trẻ chơi phân vai gia đình trong dịp tết... - Hoạt động chiều: Ôn luyện kiến thức, kỹ năng bằng cách cho trẻ tổ chức chơi hoạt động ngày tết, dọn dẹp nhà cửa, trang trí, vệ sinh... Qua đó, tôi giáo dục cho trẻ biết môi trường là những gì ở xung quanh ta, con người muốn có sức khỏe tốt, sống khỏe mạnh thì chúng ta phải có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường. * Chủ đề: Bé với luật lệ và phương tiện giao thông: Với chủ đề này, tôi cho trẻ tìm hiểu sự ảnh hưởng của các phương tiện giao thông tới môi trường. Tôi cho trẻ xem một đoạn video có những hình ảnh cụ thể về mật độ các phương tiện giao thông trên đường và tiếng còi, khói xe... Tôi gợi ý cho trẻ nhận xét: “Điều gì gây ô nhiễm môi trường?”. Từ đó giáo dục trẻ biết tiếng còi không đúng lúc và âm thanh to quá mức cho phép, những làn khói xe xả ra đường phố sẽ gây ô nhiễm môi trường và con người chúng ta là đối tượng phải chịu hậu quả lớn nhất. * Chủ đề: Nước và hiện tượng tự nhiên: - Hoạt động chung: Tìm hiểu về một số hiện tượng tự nhiên, trong đó có mưa, bão, lũ lụt và cách phòng tránh chúng. Trong hoạt động đó, tôi cho trẻ biết tác hại của mưa lớn sẽ gây lũ lụt vì rừng bị chặt phá hết cây cối, con vật bị săn bắt hết nên khi bị lũ lụt sẽ gây thiệt hại rất lớn đến con người, cây cối, gia súc, gia cầm sẽ bị chết hết, và sẽ gây nên ô nhiễm nguồn nước, từ đó con người sẽ bị bệnh và hao tổn biết bao nhiêu tiền của công sức.. - Hoạt động ngoài trời: Cho trẻ quan sát bấu trời, trong khi đó trẻ được biết được trời nắng nóng, nước cạn kiệt, con người cần sử dụng đến điện, nước nhiều, trong hoạt động đó giáo dục trẻ biết tiết kiệm điện, nước. - Hoạt động chiều: Cho trẻ xem băng hình về một số hành vi của con người với môi trường. Trò chuyện, gợi ý cho trẻ nhận xét về hành vi đúng, sai của con người đối với môi trường, trẻ biết được những hành vi nào nên làm, những hành vi nào không nên làm...Để sửa sai cho trẻ, tôi đã phát cho trẻ một trẻ một bức tranh có những hành 12 động đúng - sai đối với môi trường, cho trẻ tự gạch những hành động sai, sau đó tôi hệ thống lại để khắc sâu thêm kiến thức về bảo vệ môi trường cho trẻ. Ngoài ra tôi thường làm mô hình đồi núi, biển, hải đảo bằng nguyên vật liệu (phế thải) như cát biển, vỏ sò, phao, xốp, mo cau...Như vậy là đã góp phần giáo dục trẻ bảo vệ môi trường, kết hợp giáo dục trẻ biết yêu quý biển, hải đảo, đồi núi của chúng ta. Với những kỹ năng mà trẻ được khám phá sự vật, chất liệu tôi thường lồng ghép đan xen trong các hoạt động. Ví dụ: Buổi sáng hoạt động: "Phân biệt các loại rau", buổi chiều tôi cho trẻ dùng đất sét có những gam màu cơ bản cho trẻ tạo hình các loại rau, củ, quả, các con vật gần gũi với trẻ trong cuộc sống hàng ngày. Từ đó dần dần phát triển kỹ năng quan sát, ghi nhớ về các sự vật, đồ vật và những gì trong cuộc sống xung quanh trẻ. Ví dụ: "Con thích trường mình không? Vì sao?”, “Trường mình đã sạch và đẹp chưa? Để trường, lớp mình sạch đẹp mãi thì con phải làm gì?" Hoặc khi dẫn trẻ đi chơi trong sân trường thấy có nhiều rác, cô hỏi: "Con thấy sân trường sạch chưa? Vì sao? Giờ con phải làm gì?"… Như vậy trẻ biết rác nhiều là không sạch và cùng nhau nhặt bỏ vào thùng rác. Việc giúp trẻ khám phá thiên nhiên tôi luôn lồng ghép xây dựng cho trẻ ý thức bảo vệ môi trường, bởi vì xây dựng và bảo vệ môi trường là hai yếu tố rất quan trọng. Trước tiên tôi dạy cho trẻ có nhận thức ban đầu về khái niệm môi trường, đặt ra cho trẻ một số câu hỏi đơn giản về môi trường xung quanh, trường, lớp... Khám phá thiên nhiên ở trẻ 5 - 6 tuổi là một hoạt động bổ ích và có nhiều niềm vui, giúp trẻ được trải nghiệm, được bộc lộ tính cách của mình ,qua đó nó tác động tích cực đến tâm lý, làm cho trẻ yêu thiên nhiên biết được môi trường lành mạnh có ích lợi đối với con ngươi như thế nào và nó sẽ tăng dần trong nhận thức của trẻ. * Chủ đề: Quê hương - Đất nước: - Hoạt động chung: Tìm hiểu về đất nước Việt Nam, các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử và Thủ đô Hà Nội. Trẻ biết tự hào, trân trọng và bảo vệ những gì tốt đẹp của quê hương đất nước mình. Qua đó tôi giáo dục trẻ biết bảo vệ môi trường sạch đẹp, không vứt rác bừa bãi, không bẻ cây, ngắt hoa, không dẫm đạp lên cỏ, không phá hoại những đồ chơi ở những nơi công cộng, giáo dục trẻ biết xây dựng và cùng nhau giữ gìn những gì tốt đẹp trên quê hương đất nước chúng ta. Ở giờ hoạt động ngoài trời tôi thường tổ chức cho trẻ quan sát con đường làng, hồ nước trước cổng trường, hướng dẫn cho trẻ vệ sinh vườn cổ tích...Trong những lần thực hiện đó tôi thường đặt ra những câu hỏi: “Con đường làng của chúng ta như thế nào?”, “Điều gì làm cháu thích nhất?”, “Để hồ nước trong và sạch thì chúng ta phải làm gì?”... 13 - Hoạt động chiều: Cho trẻ chơi đóng kịch: “Em bé và chị lao công”, cô giúp trẻ thể hiện được hành vi xây dựng và bảo vệ môi trường, nhắc nhở các hành động sai trái ảnh hưởng tới môi trường. Ngoài ra tôi còn chú ý phát triển kỹ năng khám phá không gian. Tôi cùng trẻ sưu tầm tranh ảnh mang tính chất giáo dục hành vi bảo vệ môi trường trang trí lớp học theo góc, theo chủ đề, luôn tạo không gian mới lạ, hấp dẫn để lôi cuốn trẻ xem và tham gia vào các hoạt động. Tiếp theo, tôi kể cho trẻ nghe những hành động, hành vi liên quan đến bảo vệ môi trường mà độ tuổi lớp tôi có thể làm được như: không dẫm lên cỏ, không hái hoa, bẻ cành, không vứt rác bừa bãi... Cho trẻ tham gia hoạt động thực hành chăm sóc vườn cây, tưới nước cho cây, nhỏ cỏ…ở vườn hoa của trường. Hoặc cho trẻ chơi đóng vai cây xanh, hoa, vai bác bảo vệ, nhắc nhở các bạn không nên có các hành động sai, cùng nhau bảo vệ môi trường. - Tổ chức các hoạt động cho trẻ như hoạt động học, hoạt động vui chơi, hoat động vệ sinh...có lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường. Ví dụ: Giờ đón trẻ, chơi tự chọn: Tôi đến sớm, mở cửa thông thoáng, chú ý không để trẻ bị gió lùa, quan sát và nhắc trẻ cất đồ dùng cá nhân vào nơi quy định một cách ngay ngắn, gọn gàng, bỏ rác đúng nơi, đúng chỗ... Với việc lồng ghép, ý thức bảo vệ môi trường thông qua các hoạt động đã giúp trẻ có được những kiến thức và kỹ năng cơ bản thực hành bảo vệ môi trường phù hợp với khả năng của trẻ. Khi tổ chức cho trẻ khám phá thế giới xung quanh, tôi không chỉ chú trọng cho trẻ tìm hiểu khám phá và cung cấp vốn kiến thức về thế giới xung quanh mà còn chú ý đến việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ. Để khơi dậy và khích thích khả năng tự khẳng định, khả năng phân biệt và ý thức của trẻ, tạo ra nhiều cơ hội để trẻ thể hiện, tôi yêu cầu trẻ quan sát các hành động của các bạn đang mua quà, ăn quà, đi tiểu tiện... Sau đó tôi đưa ra một số câu hỏi: "Bạn ấy đang làm gì?”, “Bạn ấy làm như vậy là đúng hay sai?”, “Nếu là con, con sẽ làm như thế nào?”...Sau đó tôi phân tích cho trẻ biết những hành vi đúng và hành vi sai để trẻ khắc sâu và ghi nhớ bền hơn. Ví dụ: Giờ hoạt động góc: Nhắc nhở trẻ chơi và giao tiếp với nhau, nhưng không ồn ào, không vứt, ném đồ chơi để nhiều bạn được chơi và chơi được lâu. Quan sát và nhắc nhở trẻ chơi xong cất đồ chơi đúng nơi qui định. + Ở góc chơi đóng vai: Trẻ đóng vai và thể hiện các công việc của người làm công tác bảo vệ môi trường như trồng cây, chăm sóc cây, thu gom rác, xử lý các chất thải. Trong trò chơi "Bé tập làm nội trợ", chú ý dạy trẻ có ý thức tiết kiệm nước và các nguyên liệu chế biến món ăn, thu dọn đồ dùng gọn gàng sau khi làm... 14 + Góc nghệ thuật: Cho trẻ hát múa các bài hát, vẽ, tô màu, nặn, xé dán các bức tranh có nội dung giáo dục bảo vệ môi trường. Làm đồ chơi từ các nguyên liệu trong thiên nhiên và nguyên vật liệu tái sử dụng... Với việc lồng ghép, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường thông qua các hoạt động đã giúp trẻ có được những kiến thức và kỹ năng cơ bản thực hành bảo vệ môi trường phù hợp với khả năng của trẻ. Khi tổ chức cho trẻ khám phá thế giới xung quanh, tôi không chỉ chú trọng cho trẻ tìm hiểu khám phá và cung cấp vốn kiến thức về thế giới xung quanh mà còn chú ý đến việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ. Để khơi dậy và khích thích khả năng tự khẳng định, khả năng phân biệt và ý thức của trẻ, tạo ra nhiều cơ hội để trẻ thể hiện, tôi yêu cầu trẻ quan sát các hành động của các bạn đang mua quà, ăn quà, đi tiểu tiện... Sau đó tôi đưa ra một số câu hỏi: "Bạn ấy đang làm gì?”, “Bạn ấy làm như vậy là đúng hay sai?”, “Nếu là con, con sẽ làm như thế nào?”...Sau đó tôi củng cố và khái quát lại những hành vi đúng và hành vi sai để trẻ khắc sâu và ghi nhớ. Giải pháp 2: Làm gương, làm mẫu cho trẻ noi theo. Đối với bậc học mầm non thì "trường là nhà, cô là mẹ". Vì vậy, tạo môi trường mẫu mực xung quanh trẻ là rất cần thiết: phải có môi trường sư phạm, môi trường xanh - sạch - đẹp - thân thiện (có sân vườn, khu thiên nhiên, vườn rau của bé, đồ chơi đẹp gọn gàng ngăn nắp..). Giáo viên luôn gương mẫu về mọi mặt, nhất là trước mặt trẻ như: hành động, cử chỉ, thói quen, tác phong phù hợp và có tác động tích cực đến môi trường để trẻ noi theo. Ví dụ: Khi làm một việc như “quét nhà” giáo viên xúc rác để không đúng nơi quy định, làm việc gì cũng gây tiếng ồn, va đập mạnh như sắp bát vào giá, bỏ ca cốc.. từ đó trẻ sẽ bắt chước theo. Ngược lại, giáo viên làm việc gì phải cân nhắc kỹ để cho trẻ nhìn, nghe và trẻ sẽ bắt chước theo đó phải là những lời nói đúng, những hành động mẫu mực trước mắt trẻ. Ngoài ra, lớp học là nơi mà trẻ được tiếp xúc hàng ngày, để có tác động tích cực đến ý thức bảo vệ môi trường trong trẻ, nên tôi sắp xếp trang trí lớp sao cho phù hợp, đẹp mắt, hấp dẫn lôi cuốn trẻ, làm những đồ dùng đồ chơi gần gũi, quen thuộc, sắp xếp gọn gàng trên giá, vừa tầm tay trẻ, đồ chơi luôn luôn được vệ sinh sạch sẽ, đảm bảo an toàn cho trẻ khi chơi. Thông qua việc sắp xếp tạo môi trường trong lớp góp phần giáo dục ý thức bảo vệ môi trường. Trẻ mầm non thường học các hành vi thông qua việc bắt chước, nhập tâm và qua luyện tập sinh hoạt hằng ngày. Trong việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ, người lớn thường làm gương, làm mẫu để trẻ noi theo. Làm sao để phẩm chất, nhân cách và phương pháp giáo dục hoà quyện mà tác động đến trẻ có hiệu quả nhất. Trẻ em ở lứa tuổi này rất dễ bắt chước những hành vi, thói quen, cách hành sự của người lớn. Một cử chỉ hành động có thể dẫn đến một suy nghĩ tích cực hay ngược lại 15 điều đó trẻ sẽ được trẻ ghi nhận và thực hiện đúng với những gì có lợi cho môi trường khiến cho lời dạy bảo của giáo viên có hiệu quả. Trái lại một cử chỉ hành động sai trái, trẻ sẽ bị trẻ bắt chước và thực hiện không dúng làm cho tác động của giáo dục của giáo viên hiệu quả "bằng 0". Ví dụ: Khi trẻ uống sữa, ăn bánh xong vứt rác bừa bãi, tôi đến gần trẻ phân tích cho trẻ biết trẻ sai ở điểm nào và cần sửa chữa như thế nào, chứ không nên tức gận và quát mắng. Tôi đến gần trẻ và nói: "Nếu con làm vậy thì lớp mình, trường mình có sạch được không, sao con không vứt những thứ không cần thiết (rác) đó vào thùng, con làm như vậy cô rất buồn vì hành vi vừa rồi của con chưa đúng, vì một người vứt một ít thì lớp mình sẽ là nơi chứa rác, lần sau con không được làm như vậy nữa nhé!” và yêu cầu trẻ nhặt rác đi vứt vào nơi quy định. Như vậy lần sau nếu trẻ có lỡ vứt rác không đúng nơi quy định thì trẻ có thể nhớ lại mình làm vậy là không đúng và nhắc nhở bạn. Qua đó trẻ học được kỹ năng nhận trách nhiệm về hành động của trẻ, biết nhận lỗi mà mình gây ra và biết giữ gìn trường, lớp sạch sẽ * Giải pháp 3: Làm đồ dùng đồ chơi bằng các nguyên vật liệu phế thải. Việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5-6 tuổi, luôn là một hoạt động mang tính giáo dục cao, nó đòi hỏi chúng ta phải nhạy bén, linh hoạt, tận dụng nguồn nguyên vật liệu thải bỏ để biến chúng thành những dụng cụ dạy học, đồ chơi cho trẻ một cách đơn giản nhưng thể hiện rỏ nét sự sáng tạo và ý tưởng phong phú qua mỗi sản phẩm. Năm học 2015 - 2016 và những năm trước đây phòng giáo dục tổ chức hội thi: “Làm đồ dùng đồ chơi” từ nguyên vật liệu phế thải sẵn có ở địa phương. Tôi đã suy nghĩ, tìm kiếm, lựa chọn những mẫu đồ dùng, đồ chơi đơn giản được tận dụng từ nguyên vật liệu phế thải như: giấy, bìa cứng, chai sữa, vỏ ngao, vỏ sò, ốc.... kết hợp với các phụ kiện khác bằng sự sáng tạo của mình tôi chuyển chúng thành các loại đồ dùng, đồ chơi khác nhau phục vụ cho các hoạt động dạy học và vui chơi của trẻ. Việc làm đồ dùng đồ chơi từ nguyện vật liệu thiên nhiên hay phế thải tạo nên nhiều loại đồ chơi cho trẻ, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường và gây sự chú ý tạo ,hứng thú cho trẻ trong các hoạt động. Vừa qua tôi tham gia hội thi “ Làm đồ dùng đồ chơi” cấp trường, trong những ngày chuẩn bị dụng cụ, vật liệu tôi liền kêu gọi, tuyên truyền, phối kết hợp trong phụ huynh để tìm kiếm những loại vật liệu phế thải mà hằng ngày phụ huynh ít quan tâm, thậm chí còn vứt bỏ không đúng chỗ như: chai nước rửa bát, chai dầu xã, hộp sữa, võ ngao. ...đem đến.và tôi đã làm được các loại đông vật như: Cá, chó, rùa, gà. Chai dầu rửa bát tôi làm được bộ đồ dùng của các nghề trong xã hội như: cuốc, xẻng, cào, bay, xoa, bàn là..trong hội thi này các loại đồ dùng của tôi được ban tôt chức đánh giá đồ dùng đồ chơi phong phú nhiều cơ số, có độ bền , an tòa và tính thẩm mỹ cao. Như vậy tôi đã tận dụng các nguyên vật liệu phế thải làm được rất 16 nhiều đồ dùng, đồ chơi cho trẻ học và chơi, đồng thời giảm bớt sự ô nhiểm môi trường khi con người chúng ta thải ra ngoài điều đó không ai biết được sự nguy hiểm lâu dài sau này sẽ như thế nào. * Giải pháp 4: Phối hợp với phụ huynh và các tổ chức đoàn thể. Muốn giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ có chất lượng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường với phụ huynh và các tổ chức đoàn thể. Nhận thức được tầm quan trọng đó, tôi đã tuyên truyền và phối hợp với phụ huynh cũng như các tổ chức đoàn thể trong công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường. Đây là một trong những biện pháp không thể thiếu khi giáo dục trẻ. Bởi vì bằng những hành động cụ thể hằng ngày để giáo dục, uốn nắn có hiệu quả rất cao chứ không phải là bằng khẩu hiệu, nên tôi mạnh dạn đề xuất trong các cuộc họp phụ huynh lớp, phụ huynh toàn trường mua sắm thùng đựng rác có nắp đậy, các loại đồ dùng vệ sinh khác, bố trí nơi để rác phù hợp, làm thi đua các lớp về công tác bảo vệ môi trường. Không những trong các cuộc họp mà trong các lúc được trực tiếp gặp gỡ phụ huynh như lúc đón trẻ, trả trẻ.. tôi luôn sát thái độ, hành vi, thói quen khi cho con ăn quà, cách đồ dùng cá nhân cho trẻ..để trao đổi những điều cần thiết để phụ huynh phối hợp với giáo viên giáo dục trẻ có thói quen bảo vệ môi trường tốt hơn. Ngoài ra, tôi thường xuyên xây dựng góc tuyên truyền làm cho phong phú, hấp dẫn như tìm và tải các bài báo trên mạng, các phóng sự, tranh ảnh dán ở bảng những điều phụ huynh cần biết để nêu cao ý thức bảo vệ môi trường trong phụ huynh và trong nhân dân . Trong các lúc được gặp phụ huynh hoặc có cơ hội tham gia trong các tổ chức đoàn thể tôi thường lồng ghép đưa nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong các cuộc gặp gỡ đó. Điều đó tôi muốn nhắc nhở phụ huynh luôn là tấm gương sáng và biết kết hợp mọi lúc mọi nơi với giáo viên để giáo dục cho trẻ về việc bảo vệ môi trường nhất là trong thời đại ngày nay. Ngoài ra tôi còn hướng cho phụ huynh khuyến khích trẻ cùng tham gia một số việc làm cụ thể như: Cùng gieo trồng chăm sóc cây cối, con vật nuôi, quét nhà cửa đường làng sạch sẽ, xếp đồ dùng, đồ chơi gọn gàng, dùng nước và biết tiết kiệm nước một cách hợp lý... Tôi luôn hưởng ứng các hoạt động bảo vệ môi trường do địa phương tổ chức. Ví dụ: Tham gia các hội thi, hội diễn, vệ sinh đường làng ngõ xóm sạch đẹp... Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho con trẻ chúng ta cần phải có sự phối hợp giữa gia đình- Nhà trường- Xã hội, không chỉ riêng mỗi một tổ chức nào đó mà thành công được bời vì chúng ta sẽ tránh được điều “Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược “thì hiệu quả không cao và ngược lại. 17 * Giải pháp 5: Nhận xét và nêu gương. Đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non rất thích được người lớn khen ngợi. Do đó hàng ngày buổi sáng từ giờ đón trẻ tôi đứng ở cửa lớp để đón trẻ vào lớp kết hợp trao đổi với phụ huynh một số hoạt động liên quan đến trẻ, đồng thời tôi luôn quan sát hành vi của trẻ để kịp thời khen ngợi, khuyến khích trẻ hoặc uốn nắn những hành động sai trái cho trẻ và nhân cơ hội đó sẽ nâng cao ý thức, trách nhiệm của phụ huynh về việc bảo vệ môi trường. Vào các hoạt động trong ngày từ khâu vệ sinh cá nhân đến các hoạt động khác tôi thường xuyên quan tâm đến các hành vi của trẻ Ví dụ: Trẻ có ý thức nhắc nhỡ bạn rửa tay xong phải khóa vòi nước lại, hoặc bạn uống sữa xong vứt vỏ không đúng chỗ..tôi liền khen ngợi trẻ đó kịp thời và cuối tuần tôi nêu gương những bạn có ý thức và hành động tốt đó ra trước lớp để các bạn khen ngợi và học tập theo. Ngoài ra hàng tháng tôi có kế hoạch tổ chức đánh giá trẻ, trong các buổi đánh giá tôi cho trẻ phát hiện, nêu tên những bạn có hành vi tốt về ý thức bảo vệ môi trường mà trẻ đã thấy được. Sau đó tôi tổ chức khen ngợi và kết hợp giáo dục trẻ cùng nhau bảo vệ môi trường như biết tiết kiệm nước khi rửa tay, rửa chân, biết giữ vệ sinh, thu dọn đồ dùng, đồ chơi gọn gàng sau các giờ hoạt động, không vứt rác bừa bải xuống sông và biết nhắc nhỡ người lớn khi có những hành vị không tốt đối với môi trường. Nhận xét và nêu gương đây là biện pháp rất bổ ích đối với 5-6 tuổi. Bởi vì ở lứa tuổi này trẻ rất thích khen ngợi, nhẹ nhàng, cưng nựng, không thích quát mắng. Vì vậy tôi thấy biện pháp này nên sữ dụng thường xuyên và mọi lúc, mọi nơi và đúng chỗ. 3. Phần kết luận: 3.1. Ý nghĩa của đề tài: Môi trường có vai trò quan trọng đối với sự sống và chất lượng cuộc sống của con người. Con người cần có không khí trong lành để thở, cần có nước sạch để sử dụng trong sinh hoạt hàng ngày, cần có những điều kiện tự nhiên và cơ sở vật chất nhận tạo để sống, làm việc, nghỉ ngơi, cần có một môi trường văn hóa - xã hội lành mạnh, văn minh để hình thành và phát triển nhân cách, nâng cao chất lượng cuộc sống cả về vật chất và tinh thần. Đặc biệt, môi trường có vai trò vô cùng to lớn đối với sự phát triển của trẻ. Bởi ở giai đoạn này, cơ thể trẻ rất non nớt và đang phát triển mạnh cả về thể lực lẫn tâm lý. Một môi trường tự nhiên sạch sẽ giúp cho cơ thể trẻ phát triển tốt, một môi trường xã hội lành mạnh sẽ giúp cho nhân cách trẻ được hình thành. Có thể nói rằng, môi trường là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ. Việc đưa giáo dục môi trường vào trường mầm non là vô cùng cần thiết, đó là một quá trình nhằm phát triển ở trẻ những hiểu biết sơ đẳng về môi trường, quan tâm đến các vấn đề môi trường phù hợp với lứa tuổi được thể hiện qua kiến thức, thái độ, kĩ năng, hành vi và trách nhiệm của trẻ đối với môi 18 trường xung quanh. Giáo dục môi trường ở trường mầm non sẽ giúp trẻ tạo ra những phản xạ, thói quen đầu tiên và bảo vệ môi trường sống của mỗi cá thể, từ đó xây dựng quan niệm, nhận thức, kiến thức và kỹ năng cho các bậc học sau. Giáo dục môi trường cho trẻ nhằm bảo vệ sức khỏe và đảm bảo sự tăng trưởng lành mạnh cho cơ thể. Ngoài ra, giáo dục môi trường còn giúp trẻ hiểu biết về môi trường của bản thân nói riêng, con người và các sự vật nói chung. Qua đó làm cho trẻ biết cách sống tích cực trong môi trường và thân thiện với môi trường. Giáo dục môi trường cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi nhằm hình thành ở trẻ những hiểu biết sơ đẳng về môi trường, quan tâm đến các vấn đề về môi trường được thể hiện qua kiến thức, thái độ, kỹ năng, hành vi và trách nhiệm của trẻ đối với môi trường. Qua quá trình thực hiện tôi đã rút ra được vấn đề cụ thể sau: 1. Trước hết giáo viên phải nắm chắc nội dung, phương pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ, nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ. Nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 5 - 6 tuổi, xác định rõ mục đích, yêu cầu cần rèn cho trẻ để lên kế hoạch cụ thể, phù hợp và thực hiện kế hoạch đầy đủ, có tính khả thi cao. Muốn làm được điều đó thì người giáo viên mầm non phải không ngừng học hỏi, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của bản thân, luôn làm những tấm gương sáng về ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ noi theo. 2. Rèn cho trẻ ý thức bảo vệ môi trường thông qua những việc làm đơn giản như: bỏ rác đúng nơi quy định, sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng, không dẫm đạo lên hoa, không bẻ cành, ngắt lá trong vườn trường.... 3. Thường xuyên tạo cơ hội cho trẻ mở rộng các mối quan hệ như trò chuyện, giao lưu, tham quan thực tế, kể chuyện, xem tranh ảnh, băng đĩa có nội dung liên quan đến giáo dục bảo vệ môi trường. 4. Tổ chức một số hoạt động khuyến khích trẻ tham gia giữ gìn và bảo vệ môi trường xung quanh. 5. Thường xuyên quan sát, nhắc nhở, uốn nắn kịp thời các hành động, hành vi không đúng về giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ. Lồng ghép tích hợp những nội dung giáo dục bảo vệ môi trường phù hợp vào các hoạt động nhằm giúp trẻ có ý thức bảo vệ môi trường. 6. Phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh trong công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ. Sau khi sử dụng các giải pháp trên để: “Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi" tôi đã thu được những kết quả sau: 19 * Đối với giáo viên: - Bản thân tôi đã vận dụng, phối hợp các nội dung, phương pháp, hoạt động đan xen lẫn nhau có hiệu quả cao trong việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 56 tuổi. - Biết lập kế hoạch và xây dựng nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường phù hợp với độ tuổi của lớp đang phụ trách. * Đối với trẻ: - Trẻ có ý thức bảo vệ môi trường trong và ngoài lớp học, có hành vi đúng đắn và thường xuyên nhắc nhở bạn bè bảo vệ môi trường xung quanh. * Kết quả khảo sát học kỳ II cụ thể như sau: - 21/21 trẻ có ý thức tốt về bảo vệ môi trường. Qua khảo sát đánh giá chuẩn trẻ 5 tuổi 21/21 trẻ đạt. - 21/21 trẻ biết chăm sóc, bảo vệ vườn hoa, cây cảnh: tưới nước, xới đất, nhổ cỏ, nhặt lá vàng; không ngắt hoa bẻ cành, không dẫm đạp lên cỏ trong vườn trường... - 21/21 trẻ biết sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp, đúng nơi quy định. - 21/21 trẻ biết vứt rác đúng nơi quy định, biết nhắc nhở bạn bè và người lớn không vứt rác bừa bãi. - 21/21 trẻ biết giữ gìn trật tự vệ sinh công cộng, vệ sinh trường lớp, vệ sinh cá nhân. - 21/21 trẻ biết tiết kiệm nước khi sử dụng. - 21/21 trẻ biết phân biệt các hành động đúng - sai với môi trường. * Đối với phụ huynh: - Phụ huynh đã nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi. - Phụ huynh có ý thức tích cực trong việc làm gương cho trẻ noi theo trong việc bảo vệ môi trường. - Phụ huynh ngày càng tin tưởng giáo viên, luôn quan tâm chăm lo đến việc học tập, các hoạt động của con em trên lớp cũng như lúc ở nhà. Một số phụ huynh đã mạnh dạn trao đổi những vấn đề cần thiết nhờ giáo viên quan tâm giúp đỡ. Nhờ vậy mà mối quan hệ giữa cô, trẻ và phụ huynh ngày càng gần gũi hơn. Chính vì vậy mà việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi là rất cần thiết. Giáo dục môi trường ở trường mầm non sẽ giúp trẻ tạo ra những phản xạ, thói quen đầu tiên và bảo vệ môi trường sống của mỗi cá thể, từ đó xây dựng quan niệm, nhận thức, kiến thức và kỹ năng cho các bậc học sau. Đồng thời, hình thành ở trẻ những hiểu biết sơ đẳng về môi trường, quan tâm đến các vấn đề về môi trường được thể hiện qua kiến thức, thái độ, kỹ năng, hành vi và trách nhiệm của trẻ đối với 20