Tài liệu Skkn một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi trong trường mầm non

UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG MẪU GIÁO TUỔI THƠ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số biện pháp Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi trong trường mầm non Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo Cấp học: Mầm non Họ và tên: Hà Lê Hải Yến Chức vụ: Giáo viên Điện thoại: 0966729088 Email: [email protected] Đơn vị công tác: Trường mẫu giáo Tuổi Thơ Quận Hoàn Kiếm – Hà Nội Hoàn Kiếm, tháng 4 năm 2018 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN MỤC LỤC Tên mục STT A. I II III IV V VI B. I II 1 2 3 III. 1. 2. 2.1. 2. 2 3. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. 4. Mục lục Danh mục viết tắt ĐẶT VẤN ĐỀ Lý do chọn đề tài Mục đích nghiên cứu đề tài Đối tượng nghiên cứu Đối tượng khảo sát thực nghiệm Phương pháp nghiên cứu Số trang GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Cơ sở lý luận Cơ sở thực tiễn Đặc điểm chung tình hình lớp Thuận lợi Khó khăn Biện pháp thực hiện 1 3 4 4 5 5 5 5 5 7 7 8 8 8 9 9 Xây dựng kế hoạch thực hiện 9 Phối kết hợp với giáo viên cùng lớp trong việc giáo dục trẻ Xác định nhiệm vụ và phân công trách nhiệm của từng giáo viên trong lớp Nghiêm túc thực hiện quy chế chăm sóc giáo dục trẻ Dạy trẻ kỹ năng sống thông qua hoạt động hàng ngày của trẻ Thông qua hoạt động học Thông qua giờ đón, trả trẻ Thông qua hoạt động vui chơi Thông qua hoạt động ngoài trời Hoạt động giờ ăn, ngủ của trẻ Thông qua hoạt động chiều Dạy trẻ có kỹ năng tham gia các ngày lễ hội trong nhà trường Học hỏi bạn bè đồng nghiệp, chia sẻ kinh nghiệm và tình huống trong chăm sóc và giáo dục trẻ 20 Phạm vi đề tài 2/39 20 20 21 21 24 25 26 26 28 28 31 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN STT 5. 6. IV. 1. 2. 3. C I. II. 1. 2. III. 1. 2. D Tên mục Số trang Sưu tầm, sáng tác vè, đồng dao, trò chơi vận động để dạy trẻ kỹ năng sống Phối kết hợp với phụ huynh trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ Kết quả 31 Kết quả trên trẻ 35 Kết quả từ phía các bậc cha mẹ 36 Về phía giáo viên và nhà trường 36 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 37 Kết luận 37 Bài học kinh nghiệm 37 Một số điều người lớn cần làm giúp trẻ rèn luyện kỹ năng sống Một số điều người lớn cần tránh khi dạy trẻ kỹ năng sống Đề xuất - Kiến nghị 37 Đối với nhà trường Đối với PGD 33 35 38 39 43 39 TÀI LIỆU THAM KHẢO 3/39 40 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN STT 1 2 3 DANH MỤC VIẾT TẮT Chữ viết tắt Cụm từ viết đầy đủ CS Chỉ số BGH Ban giám hiệu SKKN Sáng kiến kinh nghiệm 4/39 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN I. ĐẶT VẤN ĐỀ Giáo dục mầm non là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân, chiếm vị trí quan trọng. Giáo dục mầm non có nhiệm vụ xây dựng những cơ sở ban đầu, đặt nền móng cho việc hình thành và phát triển nhân cách cho con người. Chúng ta bước sang thế kỉ 21 – thế kỉ của nền văn minh trí tuệ, của nền khoa học hiện đại. Do vậy, con người cần năng động sáng tạo để phù hợp với sự phát triển của thời đại. Trong đó, dạy trẻ những kĩ năng sống cơ bản thiết yếu để làm nền tảng để cho trẻ phát triển ở giai đoạn tiếp theo như lời của nhà giáo dục Maria Montessori đã nói: “ Trong mỗi đứa trẻ đều có những tiềm năng, tiềm ẩn. Sự chuẩn bị kĩ càng từ lúc đầu đời chính là chìa khóa thành công cho tương lai của mỗi cháu.” Việc giáo dục và hình thành kỹ năng sống cho trẻ cũng đã được sự quan tâm ngày càng nhiều hơn của các bậc phụ huynh. Các bậc phụ huynh ai cũng muốn con mình có được tính tự tin, nhanh nhẹn, hoạt bát, tự lập và tích cực trong mọi hoạt động nhận thức. Tuy nhiên, do bộn bề của cuộc sống điều kiện công tác, điều kiện làm việc nên không phải tất cả phụ huynh đều dành được thời gian để dạy con mình. Những kỹ năng sống cần thiết hoặc dành thời gian dạy con nhưng cũng không hiệu quả vì họ không có kỹ năng sư phạm nên dạy chưa đúng cách. Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ cũng là một vấn đề mà giáo viên mầm non luôn suy nghĩ và trăn trở, nhất là khi bắt đầu nhận lớp. Với số lượng học sinh chưa có nề nếp lớp học. Thêm vào đó lại có những trẻ có vấn đề về hành vi và khả năng tập trung cụ thể như: trẻ không có khả năng chờ đến lượt mình, không biết lắng nghe và hoạt động theo nhóm vì thế mà trẻ không thể lĩnh hội được những điều cô giáo dạy, đơn giản là vì những trẻ này thường không có khả năng chờ đến lượt, không biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều này làm cho trẻ không thể tập trung lĩnh hội những điều cô giáo dạy! Vì vậy, giáo viên phải mất rất nhiều thời gian vào đầu năm học để giúp trẻ có được những kỹ năng sống cơ bản ở trường mầm non. Vì thế, việc dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non rất quan trọng, nó là nền tảng cho sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ và các giai đoạn tiếp theo. Với tầm quan trọng của việc dạy trẻ kỹ năng sống và với tình hình thực tế như vậy tôi đã quyết định chọn đề tài: “ Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo lớn (5 – 6 tuổi) trong trường mầm non” để thực hiện nhằm giáo dục, hình thành cho trẻ có kỹ năng sống, giúp trẻ mạnh dạn, tự tin để bước vào trường tiểu học 5/39 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN II . GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. NỘI DUNG LÝ LUẬN Trước tiên muốn xác định được những kỹ năng sống cần dạy trẻ mẫu giáo lớn (5-6 tuổi) thì chúng ta cần tìm hiểu: “Kỹ năng là gì?”, “Kỹ năng sống là gì?” Bản chất của việc dạy kỹ năng sống? Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về kỹ năng. Tuy nhiên hầu hết chúng ta đều thừa nhận rằng kỹ năng được hình thành khi chúng ta áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Kỹ năng học được do quá trình lặp đi lặp lại một hoặc một nhóm hành động nhất định nào đó. Kỹ năng luôn có chủ đích và định hướng rõ ràng. Kỹ năng là năng lực (khả năng) của chủ thể thực hiện thuần thục một hay một chuỗi hành động trên cơ sở hiểu biết (kiến thức hoặc kinh nghiệm) nhằm tạo ra kết quả mong đợi. Qua việc đọc tài liệu, tôi được biết kỹ năng sống là kỹ năng cần có cho hành vi lành mạnh, cho phép con người đối mặt với những thách thức của cuộc sống hàng ngày. Và có thể hiểu ở đây hai vấn đề, đó là: hành động và kỹ năng. Khi chúng ta dạy trẻ rằng: “Con hãy nhặt rác ở trong lớp hay sân trường bỏ vào thùng rác”, hay “các con không được sờ vào ổ điện” và trẻ thực hiện đúng yêu cầu thì đó mới chỉ là hành động. Với trẻ mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo lớn nói riêng, hầu hết các trẻ đều có thể thực hiện được các hành động đơn giản như nhặt rác, chào hỏi người lớn, xin lỗi, cảm ơn, biết rửa mặt, rửa tay đúng cách, biết tự lấy nước uống… Nhưng để hành động đó trở thành kỹ năng khi trẻ nhìn thấy rác liền lập tức nhặt rác bỏ vào thùng hay đi vệ sinh xong phải rửa tay mà không cần ai nhặc nhở. Lúc đó trẻ đã ý thức được: thấy có rác phải nhặt bỏ vào thùng rác cho sân trường, lớp học sạch sẽ, hay đi vệ sinh xong phải rửa tay cho sạch nếu không sẽ mắc bệnh. Như vậy, bên cạnh việc dạy trẻ các hành động như: bảo vệ môi trường, tránh xa nơi nguy hiểm, biết xin lỗi, cảm ơn… chúng ta cần dạy trẻ ý thức được các việc làm đó để trẻ thực hiện các hành động đó có ý thức chứ không phải vì người lớn bắt buộc trẻ làm. Khi nào trẻ thực hiện được như vậy thì khi đó kỹ năng sống của trẻ được hình thành và theo trẻ đến suốt cuộc đời. Qua đó, chúng ta thấy được bản chất của việc dạy trẻ kỹ năng sống chính là: “Đưa hành động vào trong ý thức”. Khi đã hiểu được bản chất, việc dạy kỹ năng sống cho trẻ trở nên đơn giản và nhẹ nhàng hơn rất nhiều với các cô giáo và bậc phụ huynh. “Xây dựng trường học thân thiện - Học sinh tích cực”, với yêu cầu tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục trong nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng 6/39 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN tạo. Trong năm nội dung thực hiện có nội dung rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Nghiên cứu gần đây về sự phát triển của não trẻ cho thấy rằng khả năng giao tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học tập của trẻ tại trường Vì thế, ngày nay trên thế giới rất nhiều trường mầm non áp dụng phương pháp học trung tính là phương pháp học tập thông qua các giao tiếp tích cực với những người khác Để hình thành cho trẻ các kỹ năng sống thì vai trò của giáo viên là vô cùng quan trọng vì Cô giáo luôn là tấm gương sáng để trẻ noi theo. Cô phải luôn luôn chủ động dạy cho trẻ những kỹ năng sống đơn giản nhất. Vì giáo dục kỹ năng sống là giúp trẻ nâng cao năng lực để tự lựa chọn giữa những giải pháp khác nhau. Quyết định phải xuất phát từ trẻ, tạo ra nhiều cơ hội để trẻ phát triển về mọi mặt, giúp trẻ được tự thể hiện mình, thể hiện sự sáng tạo và phong cách riêng của bản thân. 2. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ 2.1. Đặc điểm chung tình hình lớp Năm học 2017- 2018 tôi được Ban Giám Hiệu phân công dạy lớp mẫu giáo lớn ( 5 – 6 tuổi). Với số trẻ trên lớp là: 39 cháu, trong đó: 17 cháu nam và 22 cháu nữ. Lớp có 3 giáo viên. 35% phụ huynh làm nghề tự do . 35% phụ huynh là công nhân viên chức. Từ thực tế trên tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau: 2.2.Thuận lợi: * Cơ sở vật chất - Trường luôn đạt danh hiệu tiên tiến cấp Quận, nhiều thành tích trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ. Luôn tạo được sự tin tưởng của các cấp lãnh đạo, của phụ huynh và của nhân dân trong phường. - Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo nên cơ sở, vật chất của nhà trường ngày một khang trang với các trang thiết bị tương đối hiện đại và đồng bộ. - Nhà trường bổ sung trang bị tương đối đầy đủ trang thiết bị cơ sở vật chất, BGH luôn tạo điều kiện để cho giáo viên có những buổi kiến tập, sinh hoạt chuyên môn để giáo viên được trao đổi kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau trong giáo dục. Nhà trường luôn khuyến khích và động viên giáo viên sáng tạo và nâng cao tay nghề. * Giáo viên 7/39 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN - Lớp tôi có ba giáo viên trong đó: 2 giáo viên có trình độ đại học, nhiều năm kinh nghiệm, luôn năng động, sáng tạo, nhiệt tình, nhanh nhẹn, yêu nghề tâm huyết trong công việc và có tinh thần trách nhiệm cao. - Sử dụng thành thạo một số chương trình máy tính có thể ứng dụng vào công tác giảng dạy như: Power point, Photoshop. - Bản thân luôn học hỏi nâng cao hiểu biết nhận thức về chuyên môn và trao đổi cùng đồng nghiệp, tìm ra những phương pháp hay, biện pháp mới, sáng tạo chủ động trong các giờ học, tích cực trong công tác rèn kỹ năng sống cho trẻ. Bản thân là một giáo viên nhiệt tình trong giảng dạy, trong công tác văn hóa – văn nghệ của nhà trường. Luôn yêu nghề mến trẻ, có trình độ chuẩn về chuyên môn nghiệp vụ sư phạm. * Học sinh - Nhiều trẻ học qua chương trình các lớp nên đa số trẻ có nề nếp thói quen tốt trong học tập, khả năng nghe, hiểu và tiếp thu rất nhanh. - Trẻ nhanh nhẹn, mạnh dạn, hào hứng tham gia vào các hoạt động. Tích cực cùng cô giải quyết vấn đề, nắm bắt kỹ năng tốt. * Phụ huynh - Đa số phụ huynh đều quan tâm ủng hộ nhiệt tình trong mọi phong trào nên rất thuận lợi trong việc tuyên truyền kết hợp giáo dục giữa gia đình và nhà trường. - Nhiệt tình ủng hộ các đợt phát động của trường, lớp. 2.3. Khó khăn - Diện tích lớp còn chật hẹp nên khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động. - Đối với học sinh: Mức độ nhận thức của trẻ không đồng đều, việc dạy trẻ và quản lý trẻ còn nhiều khó khăn. Trẻ từ mẫu giáo nhỡ lên lớp mẫu giáo lớn nên chưa có kỹ năng sống tự tin vẫn còn rụt rè rè và nhút nhát khi bước vào lớp mới môi trường mới và các cô giáo mới, kỹ năng giao tiếp vẫn còn hạn chế như: khi gặp cô giáo, mọi người các cô bác trong trường vẫn chưa tự chào hỏi còn phải nhắc, khi đi ra về hoặc đến lớp vẫn phải nhắc chào cô giáo, kỹ năng tự bảo vệ bản thân cũng vẫn còn hạn chế …. - Đối với phụ huynh: Do bộn bề của cuộc sống, điều kiện công tác, điều kiện làm việc nên không phải tất cả đều dành thời gian để dạy con mình những kỹ năng sống cần thiết hoặc dành thời gian dạy con nhưng cũng chưa hiệu quả vì họ không có kỹ năng sư phạm nên dạy chưa đúng cách. Tôi luôn ý thức về tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ nên đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát kỹ năng sống của trẻ trên lớp: 8/39 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN * Bảng khảo sát trẻ đầu năm: Đầu năm TT Nội dung nghiên cứu 1 Kỹ năng tự phục vụ 2 Kỹ năng sống tự tin 3 Kỹ năng sống hợp tác 4 Kỹ năng giao tiếp 5 Kỹ năng tự bảo vệ 6 Kỹ năng tò mò, học hỏi, khả năng thấu hiểu Đạt Tỉ lệ (%) Chưa đạt Tỉ lệ (%) 30 77 9 23 29 74.3 10 25.7 30 85.1 9 14.9 28 71.8 11 28.2 30 77 9 23 30 77 9 23 Kết quả: Sau khi khảo sát kết quả đầu năm tôi nhận thấy kỹ năng sống của trẻ lớp tôi còn thấp, tỉ lệ trung bình các kỹ năng sống của trẻ chưa đạt Từ kết quả khảo sát trên. Tôi đã suy nghĩ, nghiên cứu tài liệu về việc dạy trẻ mầm non kỹ năng sống với những biện pháp thực hiện sau: + Xây dựng kế hoạch thực hiện + Phối kết hợp với giáo viên cùng lớp trong việc dạy trẻ + Giáo dục trẻ kỹ năng sống thông qua các hoạt động. + Học hỏi bạn bè đồng nghiệp, chia sẻ kinh nghiệm và tình huống trong chăm sóc và giáo dục trẻ. + Sưu tầm, sáng tác những bài vè, đồng dao, trò chơi, lồng vào nội dung giáo dục + Phối kết hợp với phụ huynh trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. 3. CÁC BIỆN PHÁP Đà TIẾN HÀNH 3.1. Xây dựng kế hoạch thực hiện Để có biện pháp dạy trẻ sao phù hợp với đặc điểm của độ tuổi và với khả năng của trẻ trên lớp. Ngay từ đầu năm học, tôi cùng các đồng nghiệp trong lớp phối kết hợp với các đồng chí giáo viên trong khối, kết hợp với BGH nhà trường xây dựng kế hoạch, lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong các chủ đề, nhằm giáo dục kỹ năng sống, giúp trẻ phát triển toàn diện về 5 mặt: Phát 9/39 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN triển thể chất, tình cảm xã hội, ngôn ngữ, nhận thức và thẩm mỹ. Nội dung cụ thể giáo dục kỹ năng sống trong các tháng như sau: Bảng xây dựng kế hoạch : Biện Chủ đề Mục tiêu Nội dung Thời gian pháp - Kỹ năng hợp tác: Trẻ hợp tác - Tích CS 42: Dễ hoà với bạn trong nhóm chơi, biết hợp lồng đồng với bạn bè phân và nhận vai chơi hợp lý. ghép trong nhóm chơi. CS 65: “Nói rõ - Kỹ năng giao tiếp: Trẻ nói rõ giáo dục ràng, mạch lạc, nói cả câu, biết trẻ trong ràng”. chào hỏi, nói lời cảm ơn, xin hoạt lỗi. động vui - Lựa chọn được chơi một số thực phẩm - Nhận biết, phân loại một số thực phẩm thông thường theo 4 - Tích khi được gọi tên nhóm. hợp lồng nhóm. ghép - Nói được tên một - Làm quen với một số thao tác giáo dục số món ăn hàng đơn giản trong chế biến một số kỹ năng ngày và dạng chế món ăn, thức uống. cho trẻ biến đơn giản. trong - Biết ăn nhiều loại - Ích lợi và tác hại của việc ăn, hoạt thức ăn, ăn chín, uống đối với sức khỏe con động Tháng 9 uống sôi để khỏe học( mạnh, uống nhiều người Khám nức ngọt, nước có phá khoa gas, ăn nhiều đồ học, ngọt dễ béo phì Làm không có lợi cho quen với sức khỏe tác phẩm - Thực hiện một số văn việc được một số - Đi vệ sinh đúng nơi qui định, học….). việc đơn giản: + Tự rửa tay bằng sử dụng đồ dùng vệ sinh đúng - Tích cách, có kỹ năng tự phục vụ hợp lồng xà phòng, tự lau. ghép mặt. Tự đánh răng bản thân. giáo dục + Tự thay quần áo kỹ năng khi bị ướt, bẩn và cho trẻ để vào đúng nơi trong qui định. 10/39 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN Chủ đề Thời gian Mục tiêu Nội dung + Đi vệ sinh đúng nơi qui định, biết đi xong dội/ giật nước cho sạch. CS 28:Trẻ biết ứng xử phù hợp với giới tính của bản thân. Tháng 10 - Kỹ năng tự bảo vệ: Trẻ biết chọn và giải thích được lí do chọn trang phục phù hợp với thời tiết(nóng, lạnh, khi trời mưa..) Bạn gái ngồi khép chân khi mặc váy Bạn trai sẵn sàng giúp bạn gái việc nặng hơn khi được đề nghị - Trẻ có kỹ năng giao tiếp, giữ vệ sinh trong khi ăn. - Trẻ biết một số hành vi và thói quen tốt trong ăn uống: + Mời cô, mời bạn khi ăn và ăn từ tốn. + Không đùa nghịch, không làm đổ vãi thức ăn. + Không uống nước lã, ăn quà vặt ngoài đường. - Trẻ biết một số thói quen và hành vi tốt trong vệ sinh - Đi vệ sinh đúng nơi qui định, 11/39 Biện pháp hoạt động chiều( Kỹ năng rèn vệ sinh). - Tích hợp trong hoạt động giờ ăn. - Tích hợp lồng ghép giáo dục kỹ năng cho trẻ trong hoạt động học( Khám phá khoa học…), hoạt động giờ ăn Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN Chủ đề Thời gian Tháng 11 Mục tiêu Nội dung phòng bệnh: + Vệ sinh răng miệng, ra nắng thì phải đội mũ. + Nói với người lớn khi bị đau, che miệng khi ho, hắt hơi + Đi vệ sinh đúng nơi quy định, bỏ rác đúng nơi quy định. CS 33: Trẻ chủ động làm một số công việc đơn giản hàng ngày. - Trẻ biết bàn là, bếp điện…là những vật dụng nguy hiểm và nói được mối nguy hiểm khi đến gần, Không nghịch những vật sắc nhọn. sử dụng đồ dùng vệ sinh đúng cách, có kỹ năng tự phục vụ bản thân. Nhận biết một số biểu hiện khi ốm, nguyên nhân và cách phòng tránh. CS 22: Biết và không làm một số việc có thể gây nguy hiểm Tháng 12 CS 72:Biết cách - Kỹ năng tự phục vụ: Trẻ bết tự cất dọn đồ chơi sau khi chơi, biết rửa tay, Biết chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi cần thiết cho hoạt động. - Nhận biết và phòng tránh những hành động nguy hiểm, nhưng nơi không an toàn, nhưng vật dụng nguy hiểm đến tính mạng. Biện pháp - Tích hợp lồng ghép giáo dục kỹ năng cho trẻ trong hoạt động đón và trả trẻ, trong hoạt động rèn kỹ năng vệ sinh cho trẻ. Tích - Kỹ năng tự bảo vệ: Trẻ biết hợp lồng được tác hại của một số việc ghép nguy hiểm - Biết cách tránh hoặc dùng đồ giáo dục dùng khác để thay thế.hoặc nhờ kỹ năng cho trẻ người lớn làm giúp - Kỹ năng giao tiếp: Mạnh dạn trong 12/39 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN Chủ đề Thời gian Mục tiêu khởi xướng cuộc trò chuyện. CS 33: Trẻ chủ động làm một số công việc đơn giản hàng ngày. - Trẻ biết yêu quý người lao động. Tháng 1 CS 49: Trẻ thể hiện sự hợp tác với bạn bè và mọi người xung quanh: trao đổi ý kiến của mình với các bạn. CS 120: Trẻ thể hiện khả năng sáng tạo: kể lại câu chuyện theo cách khác. CS 82:Trẻ thể hiện một số hành vi ban đầu của việc đọc: Biết ý mghĩa một số kí hiệu, biểu tượng trong cuộc sống. Biện pháp , chủ động giao tiếp với mọi hoạt người xung quanh động + Sẵn sàng bắt đầu nói chuyện học, hoạt với người khác. động vui Biết khởi xướng cuộc trò chơi, giờ chuyện bằng các cách khác ăn, lao nhau. động - Kỹ năng tự phục vụ: Trẻ biết trực tự cất dọn đồ chơi sau khi nhật. chơi,biết rửa tay, Biết chuẩn bị đồ dùng ,đồ chơi cần thiếtcho hoạt động. - Trẻ biết yêu quý người lao động Trẻ biết yêu quý người lao động. - Kỹ năng hợp tác: Biết trình Tích hợp bày ý kiến của mình với các lồng bạn. Biết dùng lời để trao đổi ghép hoặc biết về quyền của mình và giáo dục nhu cầu của bạn. kỹ năng cho trẻ - Kỹ năng tự tin: Trẻ có một trong trong các biểu hiện sau: Trẻ đặt hoạt tên mới, mở đàu, tiếp tục, kết động vui thúc, câu chuyện bằng cách chơi, khác. hoạt - Kỹ năng tự phục vụ: Trẻ nhận động biết được kí hiệu về đồ dùng, giáo dục đồ đựng của trẻ mhư khăn mặt, âm nhạc, tủ đựng quần áo: biết kí hiệu về Hoạt thời tiết, biết và tạo được tên động của trẻ, nhận biết được các kí làm quen hiệu quen thuộc trong cuộc với tác sống(biển hiệu giao thông, biển phẩm báo, quảng cáo, chữ viết, cấm văn học, hút thuốc, nhà vệ sinh...) trong giờ Nội dung 13/39 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN Chủ đề Thời gian Mục tiêu Nội dung - Trẻ vận động - Kỹ năng tự tin: Trẻ nhún nhịp nhàng theo lời nhảy, vỗ tay và vận động nhịp của bài hát. nhàng theo giai điệu bài hát : Bạn ơi có biết, Cháu yêu chú bộ đội, Biểu diễn các bài hát đã học. CS 55: Trẻ biết đề nghị sự giúp đỡ của người khác khi cần giúp đỡ. Tháng 2 CS 113: Trẻ tò mò và ham hiểu biết: Thích khám phá các sự vật hiện xung quanh. - Trẻ nói được lời chúc tết được với mọi ngưới một cách rõ ràng +Trẻ có thể trả lời câu hỏi của người khác rõ ràng +Giao tiếp có văn hoá trong ngày tết. CS 24: Không đi theo người lạ, không nhận quà của người lạ khi Biện pháp đón trả trẻ, giờ ăn. - Kỹ năng tự bảo vệ: Biết tìm sự hỗ trợ từ những người lớn trong cộng đồng như: Bác bảo vệ ,bác hàng xóm….Thể hiện sự hiểu biết khi nào thì cần nhờ đến sự giúp đỡ của người lớn. - Kỹ năng tò mò học hỏi, khả năng thấu hiểu:Trẻ thích những cái mới( đồ chơi, đồ vật, trò chơi, hoạt động mới), hay hỏi về những thay đổi mớí xung quanh bé,. Hay đặt câu hỏi “Tại sao?”. Có thể có những hứng thú riêng( thích ô tô, rô bốt, búp bê…). - Kỹ năng giao tiếp: Bày tỏ tình cảm khi: chúc tết ông bà, bố mẹ; khi được chúc tết, nhận bao lì xì. Chào hỏi đúng lúc khi đi chơi tết cùng bố mẹ. Sử dụng các từ biểu thị sự lễ phép. Tích hợp lồng ghép giáo dục kỹ năng cho trẻ trong các hoạt động học( âm nhạc, khám phá khoa học, làm quen với tác phẩm văn học…), hoạt động ngoài trời, hoạt động vui chơi… - Kỹ năng tự bảo vệ: Người lạ cho quà phải hỏi ý kiến người than - Người lạ rủ đi thì không theo. Tích cực lồng ghép giáo dục 14/39 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN Biện Thời gian pháp chưa được người kỹ năng thân cho phép. cho trẻ - Thể hiện ý tưởng trong của bản thân thông hoạt qua các hoạt động động khác nhau. học( tạo Tháng 3 - CS 76: Hỏi lại - Kỹ năng tự tin: Nêu được hình, hoặc có những biểu nguyên nhân đãn đến hiện khám hiện qua cử chỉ, tượng đó - giải thích bằng mẫu phá khoa điệu bộ nét mặt khi câu “ tại vì…nên”. học, làm không hiểu người - Dùng câu hỏi để hỏi lại ( VD: quen với khác nói. Chim gi là dì sáo sậu “ dì nghĩa tác phẩm - TrÎ yªu quý c¸c là gì). văn lo¹i c©y xanh, c¸c - VÒ nhµ trÎ biÕt nh¾c nhë bè học…), lo¹i hoa, cã ý thøc mÑ trång c©y. Hoạt b¶o vÖ m«i tr-êng. Høng thó ®-îc ch¨m sãc c©y. động -TrÎ biÕt lîi Ých vÒ ngoài viÖc ¨n thùc phÈm - BiÕt c¸ch ¨n uèng ®Çu ®ñ c¸c trời, chÊt.ăn hết xuất ăn của mình. cã ngu«n gèc tõ trong giờ thùc vËt: c¸c lo¹i ăn rau, hoa, qu¶. CS 119:Trẻ thể - Kỹ năng tự tin: Thường là Tích hợp hiện ý tưởng của người khởi xướng và đề nghị lồng bản thân qua các bạn tham gia vào trò chơi mới. ghép kỹ hoạt động khác + Xây dựng các công trình năng nhau khác nhau từ những khối xây sống cho Tháng 3 - 4 dựng. trẻ trong + Tự vận động minh họa,múa hoạt sáng tạo khác hợp lý nhưng động vui CS 51: Trẻ thể hiện khác với sự hướng dẫn của cô. chơi, hoạt sự hợp tác với bạn - Kỹ năng hợp tác: Tham gia vào các sự kiện trong nhóm, động bè xung quanh: chấp nhận sự phân nhận và thực hiện vai của mình học, hoạt động công của nhóm bạn trong trò chơi của nhóm. đón và và người lớn. trả trẻ. CS 23: Không chơi Chủ đề Mục tiêu Nội dung 15/39 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN Chủ đề Thời gian Mục tiêu Nội dung ở những nơi mất vệ sinh, nguy hiểm. - Kỹ năng tự bảo vệ: Phân biệt được nơi sạch và nơi bẩn, phân biệt nơi nguy hiểm( gần hồ ao, CS 62: Trẻ nghe sông suối , ổ điện) Biết chơi ở hiểu lời nói:Nghe nơi sạch và an toàn. hiểu và thực hiện - Kỹ năng tự phục vụ: Trẻ hiểu được chỉ dẫn 2,3 được lời nói và chỉ dẫn của hành động. giáo viên, hiểu được những câu phức và phản ứng lại bằng những hành động hoặc phản hồi tương ứng - Biểu hiện sự cố gắng quan sát, nghe và thực hiện các quy định chung trong chế độ sinh hoạt của lớp(giơ tay khi muốn nói, chờ đến lượt trả lời cau hỏi, chăm chú lắng nghe..) - Khi đến lớp giáo viên yêu cầu trẻ thực hiện chỉ dẫn và trẻ thực hiện được(ví dụ cất ba lô lên giá, cởi giầy và vào lớp cùng các bạn khác). CS 78: Không nói - Kỹ năng giao tiếp: Không nói tục chửi bậy tục hoặc bắt chước lời nói tục trong bất kỳ tình huống nào CS 69: Sử dụng lời - Kỹ năng hợp tác: Trao đổi nói dể trao đổi và bằng lời nói để thống nhất cách chỉ dẫn bạn bè đề xuất trong cuộc chơi với các trong hoạt động. bạn ( Trao đổi để đi đến quyết định xây dựng công viên bằng các hình khối hoặc chuyển đổi vai chơi) + Hướng dẫn bạn đang cố gắng giải quyết một vấn đề nào đó VD: HD bạn kéo áo hay xếp 16/39 Biện pháp Tích hợp lồng ghép giáo dục kỹ năng cho trẻ trong hoạt động vui chơi, hoạt động học( Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN Chủ đề Thời gian Mục tiêu Tháng 4 - Biết thay đổi trang phục khi thời tiết thay đổi - Có những thói quen, hành vi vệ sinh trong sinh hoạt hàng ngày. - Cảm nhận đựoc cái đẹp trong thiên nhiên, trong các câu truyện, bài thơ, bài hát...về các hiện tượng TN. - Thể hiện cảm xúc, sáng tạo trước cái đẹp của một số HTTN qua các sản phẩm vẽ, nặn, cắt, dán, xếp hình theo ý thích của trẻ qua hoạt động âm nhạc, tạo hình.... CS 73:Điều chỉnh giọng nói phù hợp với tình huống và nhu cầu giao tiếp. Nội dung hình, hoặc lấy bút chì để tô các chi tiết của các bức tranh + Hợp tác trong quá trình hoạt động, các ý kiến không áp đặt hoặc dùng vũ lực bắt bạn phải thực hiện theo ý của mình. - Kỹ năng tự bảo vệ: Trẻ biết mặc trang phục phù hợp với thời tiết ( nóng, lạnh, trời mưa…..) - Trẻ biết rửa tay, lau mặt đúng cách trước khi ăn, biết rửa tay sau khi đi vệ sinh. Biện pháp Làm quen với tác phẩm văn học, tạo hình…), hoạt động trong giờ ăn - Kỹ năng tò mò, học hỏi, khả năng thấu hiểu: LQ với các tác phẩm văn học, hát VĐ nhịp nhàng theo các bài hát trong chủ điểm - Thực hành tạo hình các đề tài theo chủ điểm: vẽ cầu vồng - Kỹ năng giao tiếp: Biết điều chỉnh cường độ giọng nói : nói đủ nghe, không nói quá to không nói lí nhí , nói nhỏ trong ngủ ở lớp, ở nơi công cộng , khi người khác đang làm việc , không nói to vui đùa khi có 17/39 Tích hợp lồng ghép giáo dục kỹ năng cho trẻ trong Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN Biện Thời gian pháp người buồn, bị mệt hoạt + Trẻ nói với một giọng điệu động và tốc độ tích hợp giao tiếp và học, hoạt đàm thoại với gười khác với động giọng điệu hồn nhiên và cử chỉ ngoài thân thiện. trời, hoạt Tháng 4 - 5 CS 26: Biết hút - Kỹ năng tự bảo vệ: Khi hỏi về động vui thuốc lá có hại và tác hại của thuốc lá, trẻ trả lời: chơi, không lại gần Hút thuốc lá là độc hại hoạt người đang hút - Biết bày tỏ thái độ không động giờ thuốc. đồng tình:+ Chú đừng có hút ăn… thuốc vì có hại + Chú đừng hút thuốc ở nơi đông người + Chú ơi! Hút thuốc sẽ bị ho ốm đấy Phối hợp chân tay nhịp nhàng - Biết lợi ích của 4 - Thực hành phân nhóm thực nhóm thực phẩm phẩm. và việc ăn uống - Tập nấu các món ăn đặc sán hợp vệ sinh, đầy đủ của Hà Nội. chất, giữ gìn vệ sinh đối với sức khoẻ của bản thân. - Biết một số món ăn đắc sản đặc trưng của Hà Nội. CS 88: Trẻ bắt - Kỹ năng tự phục vụ; Cầm bút chước hành vi viết viết và ngồi để viết đúng cách vá sao chép từ, chữ + Sao chép các từ theo trật tự cái. cố định trong các hoạt động + Trẻ biết sử dụng các dụng cụ viết, vẽ khác nhau để tạo ra các kí hiệu biểu đạt ý tưởng hay một thông tin nào đấy. Nói cho người khác biết ý nghĩa của các Chủ đề Mục tiêu Nội dung 18/39 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN Chủ đề Thời gian Tháng 5 Mục tiêu Nội dung kí hiệu đó. - Trẻ bắt chước các hành vi viết trong vui chơi và các hoạt động hàng ngày. - Có tình cảm yêu - Kỹ năng tự tin: Tham dự các quý và tự hào vầ lễ hội chào mừng sinh nhật đất nước Việt Nam, Bác. mong muốn học và thực hiện những nét đẹp của người Việt Nam. - Trẻ có khả năng - Kỹ năng tự phục vụ: Ôn tự phục vụ: biết rử luyện các kĩ năng tự phục vụ tay, rửa mặt, đánh răng hàng ngày, trẻ biết tự chải đầu, tự mặc quần áo gọn gàng - Trẻ biết các nhóm - Thực hành phân nhóm thực thực phẩm cần phẩm, tập làm nội trợ thiết cho cơ thể. Biết cách ăn uống để bảo đảm sức khỏe cho cơ thể - Trẻ biết và không ăn một số thứ có - Kỹ năng tự bảo vệ: Xem hại cho sức khỏe tranh ảnh, video về các tình - Trẻ biệt một số huống, nơi, đồ vật không an nơi, một số đồ vật toàn, cách xử lý. không an toàn - Trẻ biết một số cách tự bảo vệ: biết kêu cứu và chạy ra khỏi nơi nguy hiểm, không đi theo người lạ, 19/39 Biện pháp Tích hợp lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong mọi hoạt động của trẻ ở trường Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi trong trường MN Chủ đề Thời gian Mục tiêu Nội dung Biện pháp biết một số việc làm có thể gay nguy hiểm - Trẻ biết hút thuốc - Xem tranh ảnh, video về tác lá có hại cho sức hại của thuốc lá, khỏe và không lại gần người đang hút thuốc. 3.2. Phối kết hợp với giáo viên cùng lớp trong việc giáo dục trẻ. 3.2.1. Xác định nhiệm vụ giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi Để xác định rõ trách nhiệm và thực hiện công việc một cách hợp lý, tránh không bị chồng chéo, ngay từ đầu năm học, chúng tôi đã họp và phân công công việc vụ thể cho từng giáo viên trên lớp. Thường xuyên trao đổi với nhau về các biện pháp, hình thức tổ chức hoạt động cho trẻ một cách thích hợp tuân theo một số quan điểm: Giúp trẻ phát triển đồng đều các lĩnh vực: thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm- xã hội và thẩm mỹ. Phát huy tính tích cực của trẻ, giúp trẻ hứng thú, chủ động khám phá tim tòi, biết vận dụng vốn kiến thức, kỹ năng vào việc giải quyết các tình huống khác nhau. Ngoài ra tôi và các giáo viên trong lớp luôn quan tâm đến những trẻ có các tính, giúp trẻ có được những mối liên kết mật thiết với những bạn khác trong lớp, trẻ biết chia sẻ, chăm sóc, biết lắng nghe, trình bày và diễn đạt được ý của mình khi vào trong các nhóm trẻ khác nhau, qua đó giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới. Phồi kết hợp với tổ chuyên môn, thực hiện kế hoạch giáo dục, kế hoạch đánh giá trẻ, mỗi trẻ sẽ được giáo viên tại lớp đánh giá chỉ số qua từng chủ điểm riêng nhằm giúp giáo viên quan sát, ghi chép những kỹ năng trẻ đạt được trong mỗi ngày làm căn cứ, thước đo để đánh giá cuối độ tuổi, cuối giai đoạn phát triển của trẻ mẫu giáo lớn. Cũng từ biện pháp này, giáo viên có điều kiện lưu trữ dữ liệu, sản phẩm để đánh giá trẻ, đồng thời có cơ sở để thay đổi, bổ sung các biện pháp giáo dục từng trẻ, vì nhận thức của trẻ không đồng đều. Qua đó hình thành cho trẻ các kỹ năng sống. 3.2.2 . Nghiêm túc thực hiện quy chế chăm sóc giáo dục trẻ Để hình thành cho trẻ có thói quen và các kỹ năng cơ bản thì trước hết giáo viên phải thực hiện nghiêm túc qui chế chăm sóc, giáo dục trẻ, có như vậy 20/39