Tài liệu Skkn lựa chọn một số bài tập, phương pháp tập luyện để giúp học sinh học tốt môn bóng chuyền lớp 10 thpt

SƠ YẾU LÍ LỊCH KHOA HỌC I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên : Lê Bá An 2. Ngày tháng năm sinh : 13 / 11 / 1978 3. Nam, nữ : Nam 4. Địa chỉ :ấp Đồn Điền – Túc Trưng – Định Quán – Đồng Nai 5. Điện thoại : 3638653 6. Fax : 7. Chức vụ : giáo viên 8. Nhiệm vụ được giao : Giảng dạy TDTT 9. Đơn vị công tác : THPT Điểu Cải E-mail : II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO - Học vị cao nhất :cử nhân - Năm nhận bằng : 2001 - Chuyên ngành đào tạo : Giáo Dục Thể Chất III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm : TDTT - Số năm có kinh nghiệm : 15 - Sáng kiến kinh nghiệm đã có : 4 1 LỰA CHỌN MỘT SỐ BÀI TẬP , PHƯƠNG PHÁP TẬP LUYỆN ĐỂ GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT MÔN BÓNG CHUYỀN LỚP 10 THPT . I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI : 1. Đặt vấn đề : TDTT ngày nay đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của xã hội. TDTT không những mang lại sức khỏe cho người tập mà nó còn là cầu nối giữa các quốc gia các dân tộc trên thế giới. Ngày nay những hoạt động TDTT ngày càng được mở rộng và ngày càng phát triển mạnh mẽ. Đảng và Nhà Nước ta luôn quan tâm về “Chiến lược con người ”. Tư tưởng đó được thể hiện rất rõ trong các nghị quyết, chỉ thị. Đồng thời cũng đã khẳng định “ Sự cường tráng về thể chất là nhu cầu của bản thân con người, là vốn để tạo ra tài sản trí tuệ, vật chất cho xã hội ”. Bảo vệ, tăng cường sức khỏe của nhân dân là trách nhiệm của toàn xã hội, của tất cả các cấp các ngành, đoàn thể, là mối quan tâm hàng đầu của Đảng và Nhà Nước, trực tiếp là ngành thể thao và ngành y tế. Vì thế việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho thế hệ trẻ là hết sức quan trọng và cần thiết. Nhằm đưa TDTT phát triển và phát triển con người toàn diện phục vụ cho công cuộc CNH, HĐH đất nước, ngày 24 tháng 3 năm 1994 Ban Bí Thư TW Đảng đã ra chỉ thị số 36/ CT/ TW về công tác TDTT trong giai đoạn mới như sau: “ Phát triển TDTT là một bộ phận quan trọng trong chính sách phát triển kinh tế xã hội của Đảng và Nhà Nước nhằm bồi dưỡng và phát huy nhân tố con người, công tác TDTT phải góp phần tích cực nâng cao thể lực, giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống lành mạnh …”. Thể dục thể thao là một bộ phận của nền văn hóa chung, là sự tổng hợp những thành tựu khoa học của xã hội và sử dụng những biện pháp chuyên môn để điều khiển sự phát triển thể chất con người một cách có chủ định nhằm nâng cao sức khỏe. Việc luyện tập thể dục thể thao bồi bổ sức khỏe được Bác Hồ xác định đó là quyền lợi, là trách nhiệm, là bổn phận của mỗi người dân yêu nước. “ Việc đó không tốn kém, khó khăn gì, gái trai, già trẻ ai cũng nên làm và ai cũng làm được….dân cường thì nước thịnh. Tôi mong đồng bào ta, ai cũng gắng tập thể dục. tự do ngày nào cũng tập. Thủ tướng Phạm Văn Đồng nói: “ Thể dục đem lại những quả kỳ diệu lắm, thần kỳ lắm….thể dục là biện pháp rất mầu nhiệm và không có gì hơn nó đâu”. Giáo dục thể chất trong trường trung học phổ thông còn là một mặt của giáo dục toàn diện, trang bị cho học sinh những kiến thức về lĩnh vực thể dục thể thao, phát triển toàn diện các tổ chức thể lực giúp các em có thể học tốt các môn học văn học, lao động sản xuất và mọi công tác khác. Tập luyện điển hình một cách có hệ 2 thống và khoa học có tác dụng củng cố và tăng cường sức khỏe, là cơ sở để phát triển toàn diện các tố chất thể lực, tạo điều kiện để nâng cao thành tích các môn thể thao khác. Hiện nay, môn học thể thao tự chọn là một nội dung được học tập xuyên suốt ở các cấp học với số tiết được phân bố ngày một nhiều hơn. Chính vì thế thể thao tự chọn là nội dung có tầm quan trọng trong quá trình giáo dục thể chất ở nhà trường. Thể thao tự chọn là một nội dung được giảng dạy nhằm đi sâu vào sự yêu thích của học sinh và phát triển năng khiếu cá nhân. Do đó, thể thao tự chọn được học sinh yêu thích và say mê tập luyện. Trong số các môn thể thao tự chọn như bóng chuyền, bóng đá, bóng rổ, bơi, bóng bàn,… thì môn bóng chuyền là môn thể thao được nhiều giáo viên lựa chọn để giảng day cho học sinh. Bởi vì môn bóng chuyền là môn thể thao được đa số học sinh yêu thích và phù hợp với điều kiện tập luyện của nhiều nhà trường . Qua nhiều năm công tác giảng dạy ở trường phổ thông, thực tế giảng dạy tôi nhận thấy cần phải đầu tư nhiều cho môn Bóng Chuyền về dụng cụ, sân bãi …, bên cạnh đó giáo viên cần phải lựa chọn những bài tập, phương pháp tập luyện phù hợp với từng đối tượng học sinh để học sinh có thể tiếp thu và tập luyện thành những kỹ năng cơ bản từ đó học sinh sẽ hứng thú trong tập luyện góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Bóng Chuyền. Vì vậy tôi đã chọn đề tài : “ Lựa chọn một số bài tập, phương pháp tập luyện để giúp học sinh học tốt môn Bóng Chuyền lớp 10 THPT ” nhằm đưa ra những bài tập, phương pháp tập luyện phù hợp nhất, tạo được sự hứng thú trong tập luyện để giúp học sinh tiếp thu được một số kĩ thuật cơ bản môn bóng chuyền . 2. Mục đích nghiên cứu : - Thông qua kết quả nghiên cứu, Tôi lựa chọn được một số bài tập, phương pháp tập luyện phù hợp và tối ưu nhất để đưa vào tập luyện và thi đấu cho môn Bóng chuyền ở trường THPT . - Nghiên cứu nhằm đưa ra các phương pháp giảng dạy vào trong quá trình dạy học, qua đó để kiểm tra đánh giá kết quả tác dụng cũng như khẳng định tính thiết thực của nó trong quá trình giảng dạy môn thể thao tự chọn bóng chuyền nói riêng cũng như việc huấn luyện thể dục thể thao nói chung. - Biết cách và thực hiện cơ bản đúng các kĩ thuật như: Tư thế chuẩn bị, một số động tác di chuyển cơ bản, chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt, chuyền bóng thấp tay, phát bóng thấp tay . - Nhằm nâng cao kết quả môn thể dục nói chung và môn bóng chuyền nói riêng, bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu môn bóng chuyền. - Thúc đẩy phong trào tập luyện môn Bóng chuyền trong nhà trường . 3 3. Nhiệm vụ nghiên cứu : - Nghiên cứu kĩ thuật của học sinh thông qua kiểm tra chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt, chuyền bóng thấp tay ở học sinh lớp 10. - Nghiên cứu điều kiện và thực tiễn giảng dạy nội dung môn thể thao tự chọn bóng chuyền qua các năm. - Nghiên cứu sức khoẻ, trình độ tập luyện, tâm sinh lý giới tính, từ đó tìm ra các phương pháp, biện pháp nhằm xây dựng tâm lý thoải mái, hứng thú trong học tập, từ đó phát huy tính tích cực, tự giác tập luyện cho học sinh . - Lựa chọn một số phương pháp giảng dạy phù hợp để học sinh tập luyện môn Bóng Chuyền . - Lựa chọn một số bài tập phù hợp để học sinh thực hiện được cơ bản các kĩ thuật bóng chuyền ở lớp 10 . 4. Phương pháp nghiên cứu : - Phương pháp tổng hợp phân tích tài liệu - Phương pháp quan sát và thực nghiệm sư phạm - Phương pháp kiểm tra đánh giá - Khảo sát ban đầu kĩ thuật chuyền bóng thấp tay và chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt của học sinh . - Phương pháp tính toán và xử lý số liệu 5. Phạm vi nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu : - Tìm hiểu, nghiên cứu chương trình giảng dạy, thực tế giảng dạy môn Bóng Chuyền lớp 10 THPT . - Đối tượng nghiên cứu : Học sinh lớp 10a1, 10a2, 10a3, 10a4 Trường THPT Điểu Cải . 6. Thời gian nghiên cứu : - Thời gian : Từ đầu học kỳ I năm học 2016-2017 - Địa điểm : Trường THPT Điểu Cải - Trang thiết bị : sân bãi, bóng chuyền, cột mốc …. II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1. Cơ Sở Lý Luận : Môn Bóng Chuyền là môn thể thao đồng đội, tập luyện bóng chuyền giúp học sinh tăng cường sức khỏe, khả năng phối hợp vận động, rèn luyện ý chí, đạo đức cho 4 học sinh . Tuy nhiên việc tập luyện bóng chuyền trong trường phổ thông còn gặp nhiều khó khăn về trang thiết bị tập luyện, sân bãi . Nhiều trường phổ thông không có sân để học sinh tập luyện thể dục , trang thiết bị tập luyện cũ kĩ , thiếu thốn không đáp ứng được nhu cầu dạy và học .Bên cạnh đó trong một tiết học thể dục học sinh còn phải học nhiều nội dung dẫn đến học sinh chậm tiếp thu được bài tập, thời gian tập luyện cho từng nội dung không nhiều, nhiều học sinh còn cho môn thể dục là môn phụ nên tập luyện hình thức không tích cực, hứng thú. Vì vậy kết quả giảng dạy giáo dục thể chất trong nhà trường chưa cao, hiệu quả tập luyện còn thấp . 2. Cơ Sở Thực Tiễn : Trường THPT Điểu Cải là một trường ở miền núi, học sinh còn phải đi học khó khăn , trang thiết bị dạy học, sân bãi còn thiếu. Trường vừa cải tạo sân thể dục nên thiếu cây xanh, bóng mát để học sinh tập luyện. Thời tiết đầu năm học hay bị mưa, sân ướt trơn trượt ảnh hưởng đến quá trình tập luyện của học sinh. Sân tập thể dục nhỏ, mỗi buổi tập học sinh phải học chung sân với nhiều lớp khác nên cũng bị ảnh hưởng. Trường chưa có sân bóng chuyền nên học sinh chỉ được tập luyện những bài tập đơn lẽ, không có sân để học sinh thi đấu vì vậy học sinh cảm thấy nhàm chán, không hứng thú trong tập luyện từ đó hiệu quả của tập luyện chưa cao, chất lượng tập luyện còn thấp . Phong trào môn Bóng Chuyền ở địa phương còn ít, học sinh không có điều kiện để tập luyện thường xuyên ở nhà, học sinh chỉ được tập hai tiết trên trường nên việc hình thành kỹ năng cơ bản của môn bóng chuyền còn chậm . 3.Thực trạng việc giảng dạy môn Bóng Chuyền tại trường : Qua quá trình giảng dạy giáo dục thể chất và môn bóng chuyền tại trường tôi nhận thấy một số thuận lợi và khó khăn sau : a. Thuận lợi: - Được sự quan tâm giúp đỡ, động viên rất nhiệt tình của Ban giám hiệu nhà trường đã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để giáo viên giảng dạy . - Sự giúp đỡ tận tình của tất cả giáo viên cùng bộ môn, Tổ trưởng chuyên môn trong giảng dạy . - Bản thân là VĐV bóng chuyền từng tham gia nhiều giải bóng chuyền do huyện, tỉnh tổ chức nên có nhiều kinh nghiệm trong tập luyện và thi đấu . - Học sinh yêu thích môn bóng chuyền, tích cực trong tập luyện. - Đa số các em có ý thức tổ chức tốt. b. Khó khăn: 5 - Sân bãi tập luyện của trường vừa cải tạo nên còn nắng,diện tích sân tập nhỏ hẹp, trang thiết bị giảng dạy bóng chuyền còn thiếu , …. - Thời gian tập luyện trong một tiết học còn hạn chế, giáo viên chỉ hướng dẫn được kĩ thuật cho học sinh, học sinh tự tập luyện là chính, giáo viên không đủ thời gian để sửa sai kịp thời cho từng học sinh . - Chưa có sân tập rộng rãi để học sinh thi đấu, vui chơi . - Đối tượng học sinh nhiều em còn chưa tập trung vào môn học, khả năng phối hợp vận động còn yếu, sức khỏe của một số em rất yếu, nhất là những học sinh nữ . - Điều kiện tập luyện thêm ở nhà, địa phương của các em còn hạn chế . Từ những điều kiện thuận lợi và khó khăn trên nên công tác giáo dục thể chất trong trường phổ thông chưa đạt hiệu quả cao, chưa đáp ứng nhu cầu phát triển sức khỏe toàn diện cho học sinh. III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN VÀ CÁC GIẢI PHÁP Để thực hiện tốt chuyên đề, về phía bản thân tôi phải nắm vững kĩ thuật của môn bóng chuyền, lựa chọn những phương pháp dạy học tích cực, những bài tập phù hợp để học sinh tập luyện. Quan sát sửa sai kịp thời cho học sinh, thường xuyên thay đổi bài tập để tạo hứng thú tập luyện cho học sinh . 1. Kiểm tra khảo sát ban đầu : Khảo sát kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt, chuyền bóng thấp tay , phát bóng thấp tay chính diện thông qua kiểm tra kĩ thuật các em học sinh lớp 10 Trường THPT Điểu Cải khi bắt đầu tập môn thể thao tự chọn bóng chuyền gồm các lớp 10a1, 10a2, 10a3, 10a4 . Kết quả kiểm tra như sau: Kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt Lớp 10a1 10a2 10a3 10a4 (37 HS) (36 HS) (39 HS) (38 HS) Đạt (Đ) 7 18,91 % 8 22,22 % 8 20,51 % 9 23,68 % Chưa đạt 30 81,08 % 28 77,77 % 31 79,48 % 29 76,31 % Xếp loại ( CĐ ) 6 Kĩ thuật chuyền bóng thấp tay Lớp 10a1 10a2 10a3 10a4 (37 HS) (36 HS) (39 HS) (38 HS) Xếp loại Đạt (Đ) 10 27,02 % 10 27,77 % 11 28,20 % 9 23,68 % Chưa đạt (CĐ) 27 72,97 % 26 72,22 % 28 71,79 % 29 76,31 % Kĩ thuật phát bóng thấp tay chính diện Lớp 10a1 10a2 10a3 10a4 (37 HS) (36 HS) (39 HS) (38 HS) Xếp loại Đạt (Đ) 11 29,72 % 12 33,33 % 14 35,89 % 12 31,57 % Chưa đạt 26 70,27 % 24 66,66 % 25 64,10 % 26 68,42 % ( CĐ ) Nhận xét: Qua kết quả khảo sát ban đầu nhìn chung các em học sinh ở các lớp trên đạt kết quả rất thấp. Về kĩ thuật chỉ được một số em thực hiện tương đối tốt, còn lại đa số học sinh chưa thực hiện được, kĩ thuật còn sai nên kết quả kiểm tra ban đầu chưa cao. Qua đó tôi nắm được các em đang còn yếu ở mặt nào, những kết quả trên là cơ sở để tôi đi sâu vào nghiên cứu “Lựa chọn một số bài tập, phương pháp tập luyện để giúp học sinh học tốt môn Bóng Chuyền Lớp 10 THPT. ” để có thể giảng dạy môn Bóng chuyền tốt hơn, giúp cho học sinh tập luyện được một số kĩ thuật cơ bản môn bóng chuyền và ngày càng yêu thích môn Bóng chuyền nhằm góp phần làm tốt hơn nữa trong công tác rèn luyện sức khỏe cho học sinh, từ đó các em chủ động hơn, tích cực hơn, hứng thú hơn trong học tập. 2. Các giải pháp : 2.1. Kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay ( trước mặt ) 7 Kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt ) thường được sử dụng khi bóng có điểm rơi ngang đầu và ở trước mặt. Kĩ thuật gồm những giai đoạn sau : - TTCB : đứng ở tư thế hai chân rộng bằng vai, hai chân ngang nhau ( hoặc chân trước chân sau ) trọng lượng cơ thể dồn đều hai chân, gối hơi khuỵu, thân trên thẳng, mắt quan sát bóng đồng thời hai tay đưa lên cao tạo thành hình tay phù hợp để đón bóng - Động tác : khi bóng đến hai bàn tay tiếp xúc bóng xòe rộng tạo hình phễu, hai ngón cái hướng vào nhau đễ đở phía dưới bóng và tiếp xúc bóng bằng các đốt ngón tay thứ hai . Khi bóng đến tay tiếp xúc ở phía sau và chếch xuống bên dưới của bóng. Tầm tiếp xúc ngang trán hoặc trên trán, cách khoảng 15-20cm .Các ngón tay tiếp xúc vào nửa dưới và phía sau bóng, cổ tay hơi ngửa và bẻ vào trong. Khi tay tiếp xúc bóng lực chuyền bóng được phối hợp từ lực đạp của chân, lực vươn lên cao ra trước của thân người, lực đẩy của tay từ dưới lên cao ra trước, sau khi bóng rời tay hai tay tiếp tục vươn ra trước. a/ Phương pháp tập luyện : Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương pháp luyện tập. + Giáo viên giới thiệu tên các động tác kĩ thuật, tính năng, tác dụng cho học sinh nắm. 8 + Thị phạm và phân tích cấu trúc kĩ thuật động tác, những điểm cần chú ý và những điểm sai cần chú ý trong luyện tập.Giáo viên kết hợp cho các em xem tranh ảnh về kĩ thuật động tác, đưa ra các bài tập khắc phục, sửa sai cho các em. + Gọi 1 – 2 em lên làm thử, cả lớp nhận xét, giáo viên nhận xét. + Giáo viên triển khai tập luyện đồng loạt cho cả lớp. Sau đó giáo viên cho học sinh thực hiện theo nhóm học tập, nhóm trưởng điều khiển nhóm luyện tập, giáo viên theo dõi quan sát các nhóm và sửa sai cho các em. Cả lớp thực hiện theo khẩu lệnh chung. + Trong quá trình luyện tập các em trong nhóm có thể tự sửa sai cho nhau, em học khá hơn sửa cho nhưng bạn chưa tực hiện kĩ thuật động tác tốt, các em tự trao đổi thảo luận những vấn đề đang còn thắc mắc. b/ Bài tập : * Bài tập 1 : tập động tác tay không mô phỏng động tác chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt. - Mục đích : tập cho học sinh tư thế để chuyền bóng - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện - Đội hình tập luyện : học sinh tập theo đội hình 4 hàng ngang      * Bài tập 2 : một học sinh giữ bóng trên cao, những học sinh khác thực hiện động tác tiếp xúc bóng. - GV giới thiệu và làm mẫu , hướng dẫn học sinh tập luyện, GV quan sát sửa sai cho học sinh. - Mục đích : giúp học sinh tiếp xúc bóng đúng - Đội hình tập luyện : học sinh đứng thành hai hàng dọc, từng học sinh lên thực hiện động tác tiếp xúc bóng, luân phiên xoay vòng.     * Bài tập 3 : chuyền bóng ( nhồi bóng ) vào tường liên tục 9 - Mục đích : giúp học sinh cảm giác tay với bóng và lực chuyền bóng - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện, GV quan sát sửa sai cho học sinh. - Đội hình tập luyện : học sinh đứng hàng dọc sát tường, từng học sinh thực hiện nhồi bóng liên tục vào tường phía trên đầu từ 1-2 phút. * Bài tập 4 : một học sinh tung bóng để thực hiện kĩ thuật chuyền bóng - Mục đích : tập kĩ thuật chuyền bóng cao tay cho học sinh - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện, GV quan sát sửa sai cho học sinh. - Đội hình tập luyện : học sinh đứng thành 2 hoặc 4 hàng dọc tập luyện * Bài tập 5 : chuyền bóng trên đầu liên tục - Mục đích : giúp học sinh cảm giác tiếp xúc bóng, lực chuyền bóng - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện, GV quan sát chỉnh sửa kĩ thuật cho học sinh. - Đội hình tập luyện : từng học sinh tập luyện với bóng * Bài tập 6 : chuyền bóng qua lại hai người - Mục đích : luyện tập cho học sinh chuyền bóng đúng - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện, GV quan sát chỉnh sửa kĩ thuật cho học sinh - Đội hình tập luyện : học sinh tập theo đội hình hai hàng ngang .       ‚GV       10 * Bài tập 7 : chuyền bóng theo đội hình nhóm vòng tròn - Mục đích : giúp học sinh chuyền bóng đúng, khả năng phối hợp vận động, tạo hứng thú tập luyện cho học sinh. - GV giới thiệu bài tập và hướng dẫn học sinh tập luyện - Đội hình tập luyện : học sinh đứng đội hình vòng tròn. 2.2. Kĩ thuật chuyền bóng thấp tay ( Đệm bóng ) Kĩ thuật đệm bóng thường được sử dụng để đở bước một, sử dụng trong phòng thủ khi đối phương đập bóng tấn công. - TTCB : người tập đứng ở tư thế trung bình thấp, hai chân mở rộng bằng vai, chân trước sau hoặc hai chân ngang nhau, trọng lượng cơ thể dồn đều hai chân. Hai tay co tự nhiên ở hai bên sườn, thân người hơi đổ về phía trước, mắt quan sát bóng. - Động tác : khi bóng đến dùng hai tay đón bóng ở tầm ngang bụng, hai tay duỗi thẳng, bàn tay này bọc lấy bàn tay kia, hai ngón cái song song và sát nhau. Bóng tiếp xúc ở 1/3 cẳng tay phía gần cổ tay để đánh bóng. Trước khi bóng chạm tay phải bẻ ngữa hai cổ tay để tạo sức căng cho cẳng tay. Bóng tiếp xúc với tay khi tay hợp với mặt đất một góc 30 độ. Lực đánh bóng là phối hợp lực đạp chân, vươn người và nâng tay từ dưới lên trên ra trước. Tay tiếp xúc bóng ở phía sau và dưới bóng. Lực để đánh bóng tùy thuộc vào tốc độ bóng đến và cự li (khoảng cách) vị trí cần đưa bóng đến. Khi bóng rời tay, hai chân tiếp tục vươn lên cao ra trước, tay vươn theo hướng bóng đi và dừng lại ở tầm ngang vai. a/ Phương pháp tập luyện : Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương pháp luyện tập. + Giáo viên giới thiệu tên các động tác kĩ thuật, tính năng, tác dụng cho học sinh nắm. 11 + Thị phạm và phân tích cấu trúc kĩ thuật động tác, những điểm cần chú ý và những điểm sai cần chú ý trong luyện tập.Giáo viên kết hợp cho các em xem tranh ảnh về kĩ thuật động tác, đưa ra các bài tập khắc phục, sửa sai cho các em. + Gọi 1 – 2 em lên làm thử, cả lớp nhận xét, giáo viên nhận xét. + Giáo viên triển khai tập luyện đồng loạt cho cả lớp. Sau đó giáo viên cho học sinh thực hiện theo nhóm học tập, nhóm trưởng điều khiển nhóm luyện tập, giáo viên theo dõi quan sát các nhóm và sửa sai cho các em. Cả lớp thực hiện theo khẩu lệnh chung. + Trong quá trình luyện tập các em trong nhóm có thể tự sửa sai cho nhau, em học khá hơn sửa cho nhưng bạn chưa tực hiện kĩ thuật động tác tốt, các em tự trao đổi thảo luận những vấn đề đang còn thắc mắc. b/ Bài tập : * Bài tập 1 : tập động tác tay không mô phỏng động tác đệm bóng thấp tay. - Mục đích : tập cho học sinh tư thế đệm bóng đúng - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện - Đội hình tập luyện : học sinh tập theo đội hình 4 hàng ngang      * Bài tập 2 : một học sinh giữ bóng trên tầm ngang bụng, những học sinh khác thực hiện động tác tiếp xúc bóng. - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện, GV quan sát sửa sai cho học sinh. - Mục đích : giúp học sinh tiếp xúc bóng đúng, góc độ tiếp xúc thích hợp. - Đội hình tập luyện : học sinh đứng thành hai hàng dọc, từng học sinh lên thực hiện động tác tiếp xúc bóng, luân phiên xoay vòng .   * Bài tập 3 : đệm bóng tại chổ, lên cao liên tục 12 - Mục đích : giúp học sinh cảm giác tay với bóng, tiếp xúc bóng đúng và lực đệm bóng. - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện, GV quan sát sửa sai cho học sinh. - Đội hình tập luyện : học sinh đứng thành hai hàng ngang tập luyện. * Bài tập 4 : một học sinh tung bóng để thực hiện kĩ thuật đệm bóng - Mục đích : tập kĩ thuật đệm bóng thấp tay cho học sinh - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện, GV quan sát sửa sai cho học sinh. - Đội hình tập luyện : học sinh đứng thành 2 hoặc 4 hàng dọc tập luyện     * Bài tập 5 : chuyền bóng trên đầu liên tục - Mục đích : giúp học sinh cảm giác tiếp xúc bóng, lực chuyền bóng - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện, GV quan sát chỉnh sửa kĩ thuật cho học sinh - Đội hình tập luyện : từng học sinh tập luyện với bóng . * Bài tập 6 : đệm bóng qua lại hai người - Mục đích : luyện tập cho học sinh đệm bóng đúng - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện, GV quan sát chỉnh sửa kĩ thuật cho học sinh - Đội hình tập luyện : học sinh tập theo đội hình hai hàng ngang . * Bài tập 7 : đệm bóng theo đội hình nhóm, vòng tròn 13 - Mục đích : giúp học sinh đệm bóng đúng, lực đệm bóng, khả năng phối hợp vận động, tạo hứng thú tập luyện cho học sinh . - GV giới thiệu bài tập và hướng dẫn học sinh tập luyện - Đội hình tập luyện : học sinh đứng đội hình vòng tròn 2.3. Kĩ thuật phát bóng thấp tay chính diện . Phát bóng là một trong những kĩ thuật quan trọng của bóng chuyền. Phát bóng không chỉ đơn thuần là quả bóng khởi đầu mà nó còn là vũ khí tấn công sắc bén ở trong một trận đấu. Vì vậy kỹ thuật phát bóng cần được chú ý và tập luyện thật tốt. - TTCB : đứng chân trước sau hai gót chân nằm trên một đường thẳng, khoảng cách hai chân bằng một bước chân. Hai chân khuỵu, thân trên hơi gập về trước, trọng lượng cơ thể dồn đều hai chân. Tay không thuận cầm bóng, bóng được nâng cao ngang thắt lưng và chếch sang hướng đánh bóng. - Động tác : bóng được tung từ dưới lên cao khoảng 50cm. Tay đánh bóng tiếp xúc bóng ở độ cao ngang thắt lưng, cùng lúc với tay đánh bóng chân sau đạp mạnh chuyển toàn bộ cơ thể về chân trước. Sau khi bóng rời tay thân người và tay đánh bóng vươn theo bóng , chân sau bước lên trước để giữ thăng bằng. Hình tay tiếp xúc bóng có các loại sau : 14 a/ Phương pháp tập luyện : Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương pháp luyện tập. + Giáo viên giới thiệu tên các động tác kĩ thuật, tính năng, tác dụng cho học sinh nắm. + Thị phạm và phân tích cấu trúc kĩ thuật động tác, những điểm cần chú ý và những điểm sai cần chú ý trong luyện tập.Giáo viên kết hợp cho các em xem tranh ảnh về kĩ thuật động tác, đưa ra các bài tập khắc phục, sửa sai cho các em. + Gọi 1 – 2 em lên làm thử, cả lớp nhận xét, giáo viên nhận xét. + Giáo viên triển khai tập luyện đồng loạt cho cả lớp. Sau đó giáo viên cho học sinh thực hiện theo nhóm học tập, nhóm trưởng điều khiển nhóm luyện tập, giáo viên theo dõi quan sát các nhóm và sửa sai cho các em. Cả lớp thực hiện theo khẩu lệnh chung. + Trong quá trình luyện tập các em trong nhóm có thể tự sửa sai cho nhau, em học khá hơn sửa cho nhưng bạn chưa tực hiện kĩ thuật động tác tốt . b/ Bài tập : * Bài tập 1 : Luyện tập TTCB và chuyển động của tay đánh bóng (không bóng). - Mục đích : tập cho học sinh tư thế và chuyển động của tay đánh bóng đúng - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện - Đội hình tập luyện : học sinh tập theo đội hình 4 hàng ngang     15  * Bài tập 2 : Phát bóng vào tường, phát bóng cho bạn ở cự li gần, tập trung chú ý điểm tay tiếp xúc bóng. - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện, GV quan sát sửa sai cho học sinh. - Mục đích : giúp học sinh phát bóng đúng, góc độ tiếp xúc thích hợp . - Đội hình tập luyện : học sinh đứng thành hai hàng ngang, học sinh thực hiện phát bóng qua lại.       ‚GV       * Bài tập 3 : phát bóng qua sân từ cuối sân - Mục đích : luyện tập cho học sinh phát bóng đúng . - GV giới thiệu và làm mẫu, hướng dẫn học sinh tập luyện, GV quan sát sửa sai cho học sinh. - Đội hình tập luyện : học sinh đứng thành hai hàng ngang tập cuối sân luyện tập . Học sinh tập phát bóng qua lại .           ‚GV 2.4. Thi đấu , Đấu tập : Trong quá trình giảng dạy các kĩ thuật thì giáo viên có thể vận dụng phương pháp đấu tập và thi đấu vào tổ chức cho các em vận dụng các kĩ thuật đã học vào thực 16 tế, vận dụng các điểm luật vào đấu tập và tập làm công tác trọng tài, và đó cũng là biện pháp nhằm nâng cao kỹ năng, kỹ xảo vận động . Thường xuyên tổ chức đấu tập cho học sinh để tạo sự hứng thú tập luyện cho học sinh, tinh thần đoàn kết, khả năng phối hợp vận động . IV. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI Để đánh giá kết quả tập luyện của học sinh tôi đã kiểm tra kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt, chuyền bóng thấp tay, phát bóng thấp tay chính diện của học sinh. 1. Kết quả kiểm tra : Kĩ thuật chuyền bóng thấp tay ( Đệm bóng ) Lớp 10a1 10a2 10a3 10a4 (37 HS) (36 HS) (39 HS) (38 HS) Xếp loại Đạt (Đ) 31 83,78 % 31 86,11 % 32 82,05 % 30 78.94 % Chưa đạt 6 16,21 % 5 13,88 % 7 17,94 % 8 21,05 % ( CĐ ) Kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt Lớp 10a1 10a2 10a3 10a4 (37 HS) (36 HS) (39 HS) (38 HS) Xếp loại Đạt (Đ) 28 75,67 % 30 83,33 % 30 76,92 % 28 73,68 % Chưa đạt (CĐ) 9 24,32 % 6 16,66 % 9 23,07 % 10 26.31 % Kĩ thuật phát bóng thấp tay chính diện Lớp 10a1 10a2 10a3 10a4 (37 HS) (36 HS) (39 HS) (38 HS) Xếp loại 17 Đạt (Đ) 32 86,64 % 32 88.88 % 33 84,61 % 31 81,57 % Chưa đạt 5 13,51 % 4 11.11 % 6 15,38 % 7 18,42 % ( CĐ ) 2. Nhận xét , đánh giá : Qua việc lựa chọn một số phương pháp tập luyện và bài tập để dạy kĩ thuật bóng chuyền cho học sinh lớp 10 THPT trong nội dung học thể thao tự chọn tôi có nhận những xét sau: - Quan sát sư phạm tôi thấy: + Học sinh học tập tích cực hơn, các em cảm thấy hứng thú trong tập luyện. + Học sinh tiếp thu kĩ thuật nhanh hơn + Học sinh luyện tập thường xuyên và ích cực hơn trong tập luyện, thi đấu . - Kiểm tra đánh giá tôi thấy: + Phần lớn học sinh thực hiện được kĩ thuật chuyền bóng cao tay, đệm bóng và phát bóng thấp tay chính diện. + Kết quả kiểm tra của các em xếp loại đạt tăng hơn nhiều so với kết quả kiểm tra ban đầu . V. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ, KHẢ NĂNG ÁP DỤNG 1. Kết luận : Qua thời gian nghiên cứu và đưa vào áp dụng các bài tập và phương pháp để dạy cho học sinh một số kĩ thuật cơ bản của môn bóng chuyên lớp 10 THPT trong nội dung học môn thể thao tự chọn tôi có một số nhận xét sau: ý thức tập luyện của các em tốt hơn, các em tích cực trong tập luyện và thi đấu. Kết quả kiểm tra sau quá trình tập luyện tăng cao so với kết quả kiểm tra ban đầu. Đối với các học sinh nữ các em chủ động tập luyện, không còn nhút nhát trong tập luyện. Từ những kết quả đạt được tôi sẽ mạnh dạn đưa sáng kiến của mình vào để giảng dạy cho học sinh ở những năm học sau , nhất là đối với học sinh lớp 10. Bên cạnh đó tôi cũng không ngừng học hỏi, tìm và đưa ra những bài tập và phương pháp tập luyện tối ưu nhất để tập luyện môn bóng chuyền cho học sinh . Trên đây chỉ là những ý kiến chủ quan của tôi, đề tài này còn nhiều mặt hạn chế, thiếu sót, mong sự đóng góp ý kiến bổ sung của quý thầy cô, giáo viên đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn. 18 2. Kiến nghị : Qua thực tế giảng dạy bộ môn thể dục ở trường phổ thông, để công tác giáo dục thể chất phát triển và đạt mục đích phát triển sức khỏe toàn diện cho học sinh tôi có một số kiến nghị sau: Đối với nhà trường: cần xây dựng sân bãi tập luyện để học sinh có sân tập đúng qui định, tiêu chuẩn từ đó học sinh mới ưa thích môn học. Do nhà trường chưa có nhà tập nên học sinh phải tập luyện dưới ánh nắng gắt ảnh hưởng đến sức khỏe học sinh nên kiến nghị nhà trường trồng một số cây xanh để phục vụ cho tập luyện . Đối với các cấp sở kiến nghị cần cung cấp dụng cụ tập luyện đầy đủ, kịp thời và có chất lượng để tập luyện đạt hiệu quả. - Làm thêm sân bóng chuyền để học sinh tập luyện, thi đấu . Cung cấp thêm tư liệu, sách TDTT, các điều luật thể thao mới, bổ sung để Giáo Viên tham khảo nhằm nâng cao trình độ, nghiệp vụ chuyên môn . Đề nghị Ban giám hiệu nhà trường, Đoàn thanh niên thường xuyên tổ chức giải bóng chuyền để các em có điều kiện giao lưu và học hỏi từ đó nâng cao về kĩ thuật bóng chuyền đã được học, tạo được sân chơi, giải trí cho học sinh VI . DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Vũ Đức Thu và Trương Anh Tuấn (2006). Thể Dục 10, Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội. 2. Vũ Đức Thu và Trương Anh Tuấn (2007). Thể Dục 11, Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội. 3. Thanh Ly và Nhã Thư (biên dịch). 101 Bài luyện tập môn Bóng Chuyền, Nhà xuất bản Tổng Hợp, TP.HCM. 4. Trịnh Trung Hiếu (2001) . Lý luận và phương pháp giáo dục TDTT trong nhà trường, NXB TDTT. 5. Vũ Đức Thu và Nguyễn Chương Tấn (1995). Lý luận và phương pháp giáo dục thể chất, Nhà xuất bản TDTT. 6. Dương Tuyết và Cát Lợi (2009). Tôi yêu thể thao Bóng chuyền , Nhà xuất bản Mỹ thuật. 7. Nguyễn Mậu Loan (1998). Lí luận và phương pháp giảng dạy TDTT, Nhà xuất bản Giáo dục. 19 VII. PHỤ LỤC : Một số bài tập, trò chơi bổ trợ phát triển thể lực : 1. Bật xa tại chổ . 2. Nhảy dây cá nhân . 3. Co tay xà đơn . 4. Nằm sấp chống đẩy . 5. Chạy tốc độ , biến tốc . 6. Trò chơi lò cò tiếp sức . 7. Trò chơi chuyền bóng . 8. Trò chơi đua xe cút kít . 9. Trò chơi dẫn bóng tiếp sức . 10. Trò chơi chạy tiếp sức với bóng . Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi qua quá trình giảng dạy môn Bóng Chuyền ở trường phổ thông. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn BGH, giáo viên đồng nghiệp đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài này. NGƯỜI THỰC HIỆN Lê Bá An 20