Tài liệu Skkn ls l5 2013 14

Trường TH Long Trạch 2 Lớp : 5/4 I/LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 1.Đặt vấn đề Môn Lịch sử nói chung có vai trò vô cùng quan trọng . Môn học này cung cấp cho học sinh có kiến thức cơ bản về các sự kiện , hiện tượng , nhân vật lịch sử ; có hiểu biết về quá khứ hào hùng , truyền thống vẻ vang của dân tộc , truyền thống của địa phương mình , tự hào với quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước của ông cha . Đồng thời xác định nhiệm vụ của mình trong hiện tại và có thái độ đúng đắn với sự phát triển hợp quy luật của tương lai cũng như với các bộ môn khác . Môn Lịch sử nói riêng trong trường tiểu học có vị trí vô cùng quan trọng trong việc góp phần phát triển một con người toàn diện , vừa hồng vừa chuyên . Song , với thực trạng học sinh nói chung và học sinh tiểu học nói riêng hiện nay không nắm vững , không hiểu tường tận Lịch sử nước nhà là một hiện trạng khá phổ biến . Điều này được thể hiện qua số liệu thống kê điểm thi môn thi môn Lịch sử qua các kỳ thi được phản ánh trên báo , truyền thông ; xã hội lên tiếng đòi hỏi chúng ta phải quan tâm , thay đổi nhận thức , vai trò của môn Lịch sử trong nhà trường , đổi mới phương pháp dạy học ,… trong việc giảng dạy một cách cấp thiết , phù hợp hơn sinh động và hấp dẫn hơn . Với yêu cầu cấp thiết trên , tôi trăn trở trao đổi , học tập kinh nghiệm với đồng nghiệp , tự nghiên cứu tài liệu , tự học qua công nghệ thông tin nhằm giúp học sinh nắm vững kiến thức cơ bản khi học môn Lịch sử lớp 5 , các em sẽ biết được quá khứ vẻ vang của dân tộc ta , truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta và các em sẽ tự hào hơn với quá khứ Lịch sử đó của dân tộc mình . 2. Mục đích đề tài : Nhà trường tiểu học là đơn vị giáo dục của bậc học nền tảng nhằm giúp các học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức , trí tuệ , thể chất , thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để tiếp tục học trung học cơ sở .Vì thế , người giáo viên cần phải giúp học sinh nắm vững các kiến thức cơ bản về các sự kiện , hiện tượng , nhân vật lịch sử ,… qua đó giáo dục lòng yêu quê hương , đất nước , niềm tự hào dân tộc . 3. Lịch sử đề tài : Đề tài mà tôi nghiên cứu được đề cập trong các giáo trình về phương pháp dạy học môn Lịch sử Tiểu học , các tạp chí giáo dục tiểu học ,…Trong quá trình nghiên cứu , tôi đã tìm ra một số thực trạng , một số biện pháp để giúp học sinh nắm vững các kiến thức cơ bản về các sự kiện , hiện tượng , nhân vật lịch sử một cách cốt lõi nhất . 4. Phạm vi đề tài Đề tài này được áp dụng cho học sinh lớp 5. Vì đây là năm học cuối cấp nên việc giúp học sinh nắm vững kiến thức Lịch sử nước nhà là điều kiện tiên quyết để học sinh học tốt ở bậc học tiếp theo . Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Lịch sử lớp 5 Trang 1 Trường TH Long Trạch 2 Lớp : 5/4 II/NỘI DUNG CÔNG VIỆC CẦN LÀM : 1)Thực trạng đề tài : Không ít giáo viên cho rằng Lịch sử là một phân môn không quan trọng nên thường dạy cho có , chiếu lệ , chủ yếu học sinh tự đọc bài , đặt một số câu hỏi sau đó rút ra bài học . Cuối cùng , giáo viên yêu cầu học sinh thuộc ghi nhớ thế là xong . Do cách học máy móc như vậy nên đã dẫn đến tình trạng học sinh tiếp thu bài một cách thụ động , đơn điệu , dẫn đến hiểu biết về lịch sử nước nhà là rất ít , nhàm chán. Mặt khác , nhiều học sinh chưa thật quan tâm đến môn học Lịch sử mà các em chỉ tập trung những môn học khác như : Tiếng Việt, Toán . Học sinh lại chủ quan cho rằng ở các kỳ kiểm tra định kỳ nếu mình học thật nhiều thì mình sẽ làm bài tốt . Vì thế , kiến thức Lịch sử được “tiếp thu” một cách nhồi nhét , học “vẹt”…dẫn đến tâm lí mệt mỏi , dễ nhầm lẫn , không nắm vững hoặc sai kiến thức mà giáo viên đã truyền thụ . 2) Nội dung giải quyết Từ thực trạng trên , tôi cần giải quyết các vấn đề sau : 2.1.Đẩy mạnh học tập tích cực ,chủ động , sáng tạo , chú trọng bồi dưỡng phương pháp tự học – cá nhân , nhóm ;sử dụng phương pháp dạy học hiệu quả ; rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn . 2.2.Đa dạng hoá các hình thức dạy học ; chú ý phối hợp các hình thức học chung của cả lớp , theo nhóm , học cá nhân , đối thoại thầy –trò , chơi trò chơi , đố bạn …nhằm giúp học hứng thú học tập , tiếp thu bài tốt hơn. 2.3.Thường xuyên theo dõi , kiểm tra , đánh giá kết quả học tập , khả năng tiếp thu kiến thức Lịch sử của các em học sinh . 2.4..Một số kinh để dạy và học tốt môn Lịch sử ở lớp 5. 3) Biện pháp giải quyết : 3.1.Đẩy mạnh học tập tích cực ,chủ động , sáng tạo , chú trọng bồi dưỡng phương pháp tự học – cá nhân , nhóm ; sử dụng phương pháp dạy học hiệu quả ; rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn . a. Đối với những bài cung cấp kiến thức mới : - Học sinh thường mắc các thiếu sót sau : không nắm hoặc sai về thời gian , các sự kiện , nhân vật lịch sử  Học sinh không nhớ rõ thời gian thực dân Pháp bắt đầu xâm lược nước ta (năm 1958 )  Học sinh không nhớ rõ “Lễ kí Hiệp định Pa-ri” vào ngày nào ( ngày 21-11973 ) hay ngày 21-1-1973 có sự kiện lịch sử quan trọng nào ? (Lễ kí Hiệp định Pa-ri)  Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam diễn ra ở đâu ? Do ai chủ trì ? ( Ở Hồng Công – Trung Quốc ; do Nguyễn Ái Quốc chủ trì ) + Để khắc phục những thiếu sót trên , trong quá trình giảng dạy , giáo viên cần chuẩn bị nội dung bài học thật kĩ , bài này nghiên cứu xem có những nội dung nào nào cần truyền đạt đến học sinh , chú ý tóm tắt nội dung bài học cần ghi nhớ và trên lớp cho học sinh khắc sâu bằng cách lặp lại nội dung đó . Ví dụ : Khi dạy bài : “Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời ”( Tiết 7), giáo viên cần nắm Đảng Cộng sản Việt Nam thành lập ngày 3-2-1930 , diễn ra ở Hồng Công – Trung Quốc , do Nguyễn Ái Quốc chủ trì nhằm thống nhất ba tổ chức Đảng .Giáo viên hướng dẫn học Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Lịch sử lớp 5 Trang 2 Trường TH Long Trạch 2 Lớp : 5/4 sinh thảo luận nhóm , học sinh nêu cá nhân , cuối giờ học cho các bạn chơi trò chơi “ đố bạn” hoặc hái hoa dân chủ … có nội dung trên. - Ngoài ra , giáo viên cần nghiên cứu phương pháp dạy học cho từng tiết dạy sao cho phù hợp , linh động , sáng tạo nhằm giúp học sinh nắm vững kiến thức . Trong môn Lịch sử có nhiều phương pháp , nhiều con đường để tái tạo lịch sử , dựng lại hình ảnh của quá khứ . Vì thế , giáo viên cần hết sức lưu ý các phương pháp như : tường thuật, miêu tả , kể chuyện, trực quan, đàm thoại , ... tuỳ theo từng nội dung , từng bài mà lựa chọn phương pháp phù hợp để đạt hiệu quả giảng dạy cao nhất . Mặt khác , giáo viên cần nghiên cứu chuẩn bị đồ dùng trực quan trong mỗi tiết dạy như : tranh , ảnh tư liệu , bản đồ , lược đồ , mô hình ,...Các đồ dùng trực quan góp phần giúp các em tái hiện lại hình ảnh lịch sử một cách cụ thể , sinh động hơn .Từ đó giao dục các em. + Ví dụ : Khi dạy bài “Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ” (Tiết 19 ) , giáo viên sử dụng đan xen nhiều phương pháp:Giáo viên treo bản đồ hành chính Việt Nam ( trực quan ) , yêu cầu học sinh chỉ vị trí của Điện Biên Phủ ; giáo viên nêu thêm về tập đoàn cứ điểm điện Biên Phủ (miêu tả ); đặt câu hỏi : vì sao Pháp lại xây dựng Điện biên Phủ thành pháo đài vững chắc nhất Đông Dương ? (đàm thoại) ; kể về tấm gương chiến đấu tiêu biểu trong chiến dịch ?( kể chuyện );… Sử dụng lược đồ kể lại một số sự kiện chiến dịch Điện Biên Phủ (hay bất kì trận đánh nào ) , chúng ta nên làm những mũi tên động, màu sắc phù hợp ở từng địa điểm quan trọng. + Cũng trong ví dụ bài này giáo viên cho học sinh xem ảnh 1 : Mùa đông 1953 , Bộ chính trị họp … , ảnh 2 : Đoàn xe thồ phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ ,rồi đặ câu hỏi :  Ảnh 1 , em thấy gì ? (Mọi người đang bàn họp )  Ảnh 2 , mọi người đang làm gì ? ( Dùng xe vận chuyển lương thực , thực phẩm , quần áo , thuốc men … lên Điện Biên Phủ )  Qua việc khai thác nội dung các tranh trên , các em thấy để quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ , quân và dân ta phải chuẩn bị cho chiến dịch về trí tuệ , sức người , sức của cao nhất . Từ đó, các em cảm phục , biết được tinh thần chiến đấu anh dũng của quân và dân ta đã đập tan “pháo đài không thể công phá” của giặc Pháp , buộc chúng kí Hiệp định Giơ-ne-vơ, rút quân về nước . - Khâu chuẩn bị của học sinh cũng đóng vai trò quan trọng trong giờ học lịch sử . Giáo viên cần giao nhiệm vụ cho học sinh chuẩn bị như : xem kĩ các tranh , ảnh tư liệu , sưu tầm tư liệu , bản đồ , lược đồ , hệ thống câu hỏi , nội dung chính của từng bài ,…Để làm tốt việc này , giáo viên có 2 phương án tuỳ theo bài : Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Lịch sử lớp 5 Trang 3 Trường TH Long Trạch 2 Lớp : 5/4 o Giao nhiệm vụ trực tiếp qua bài . Ví dụ : Ở bài “ Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước”(tiết 6), nội dung của bài học này khá gần gũi với các em, giáo viên nên giao nhiệm vụ cho các em sưu tầm tư liệu về tiểu sử của Bác, trao đổi trình bày trong nhóm và trước lớp. Đây chính là cách giúp học sinh chủ động tiếp cận kiến thức thông qua sự dẫn dắt của giáo viên. o Giao nhiệm vụ gián tiếp qua phiếu học tập + Giáo viên chia lớp thành 6 nhóm , mỗi nhóm có 5 em ( có học sinh khá giỏi –trung bình –yếu ) , trong nhóm cử nhóm trưởng quản lí nhóm mình. Vì mỗi tuần chỉ có 1 tiết lịch sử ( ngày thứ hai ) nên hàng tuần vào thứ sáu , tôi giao nhiệm vụ cho từng nhóm chuẩn bị tiết học sắp tới .Giáo viên kiểm tra vào đầu tiết dạy . Nội dung của phiếu học tập cho từng bài có nội dung khác nhau . Vì vậy , giáo viên cần nghiên cứu kĩ . Sau đây là nội dung của phiếu học tập . ( chung cho các nhóm) PHIẾU HỌC TẬP- NHÓM : ********** Bài 29 : HOÀN THÀNH THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC 1. Em hãy đánh dấu x vào ô trống, ứng với thời gian đúng : Cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội của nước Việt Nam thống nhất được tổ chức trong cả nước vào : … Ngày 30 tháng 4 năm 1975. … Ngày 25 tháng 4 năm 1976. … Cuối tháng 6, đầu tháng 7 năm 1976. 2. Em hãy nêu quyết định quan trọng nhất của kì họp đầu tiên Quốc hội khoá VI. ................................................................................................................... 3. Dựa vào SGK, em hãy điền những từ thích hợp vào chỗ chấm (...) của các câu sau để hoàn thành đoạn văn nêu lên ý nghĩa của cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội của nước Việt Nam thống nhất : ''Ngày......................., nhân dân ta vui mừng, phấn khởi ................................. cho cả nước. Kể từ đây, .................................... thống nhất.” + Nếu nhóm nào hoàn thành tốt thì tuyên dương trước lớp . Các nhóm nào chưa hoàn thành thì bổ sung các nội dung còn thiếu dưới sự hướng dẫn của ở tiết học mới . Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Lịch sử lớp 5 Trang 4 Trường TH Long Trạch 2 Lớp : 5/4 Việc này giúp học sinh có thói quen chuẩn bị bài ở nhà , nắm rõ những công việc cần làm , những gì chưa hiểu nhờ bạn giỏi giúp đỡ . Từ đó , các em thoải mái , tự tin để bước vào tiềt học mới .Qua đó , học sinh khắc sâu kiến thức hơn . - Mặt khác , giáo viên cần chú ý gắn việc dạy lịch sử tóm tắt thân thế , sự nghiệp của nhân vật lịch sử , giúp học sinh hiểu rõ hơn hoàn cảnh , cuộc đời hoạt động của nhân vật .Qua đó , các em nêu suy nghĩ của mình về nhân vật và liên hệ bài học với cuộc sống xung quanh . + Ví dụ : khi dạy bài : “ Phan bội Châu và phong trào đông du”( Tiết 5 ) Giáo viên cần cho học sinh hiểu : Phan Bội Châu là một trong những nhà yêu nước tiêu biểu .Ông sinh năm 1976 trong một gia đình nhà nho nghèo thuộc tỉnh Nghệ An . Ông lớn lên khi đất nước đã bị thực dân Pháp đô hộ nên ông day dứt lo tìm con đường giải phóng dân tộc . Ông là người khởi xướng phong trào Đông Du. Qua đó , các em thấy được ông là một người anh hùng đầy nhiệt huyết và các em liên hệ thực tế : Em biết có những đường phố , ngôi trường nào , ở đâu mang tên Phan Bội Châu không ? - Ngoài ra , giáo viên cần gắn việc dạy lịch sử với các chuyến đi du khảo , về nguồn , tham quan, … Trước mỗi chuyến đi, giáo viên giao nhiệm vụ cho 6 nhóm , nhóm trưởng quản lí nhóm mình . Khi đến các địa điểm tham quan , học sinh phải trật tự , lắng nghe và ghi chép vào sổ tay lịch sử ( hoặc điện thoại - nếu các em có điều kiện ) các nội dung thuyết minh của các anh chị hướng dẫn , các điều mà các em được quan sát . Sau đó , các em cố gắng tái hiện và nhớ lại các hình ảnh, nhân vật , sự kiện lịch sử đã học . Ví duï: + Khi tham quan Dinh Thoáng Nhaát , hoïc sinh nhôù laïi söï kieän phi coâng Nguyeãn Thaønh Trung laùi maùy bay neùm bom Dinh Toång thoáng; thaáy phoøng hoïp lôùn ôû taàng 2, nôi Toång thoáng Döông Vaên Minh tuyeân boá ñaàu haøng ; hình aûnh 2 chieác xe taêng duõng maõnh tieán vaøo Dinh Ñoäc Laäp ngaøy 30-4-1975. + Hay qua moät chuyeán veà thaêm di tích Ñòa ñaïo Cuû Chi, caùc em thaáy roõ trí thoâng minh, loøng quaû caûm,yù chí “theùp” cuûa quaân vaø daân ta ñaõ khoâng quaûn ngaïi khoù khaên, gian khoå ñeå chieán ñaáu vaø chieán thaéng keû thuø . + Neáu coù dòp döøng chaân taïi Beán caûng Nhaø Roàng thì caùc em nhôù chính nôi ñaây, ngaøy 5-6-1911,Nguyeãn Taát Thaønh ra ñi tìm ñöôøng cöùu nöôùc . + Khi đến thăm Bảo tàng Di tích Chiến tranh : các em thấy tranh vẽ mong muốn được hoà bình , tội ác của giặc đối với những người yêu nước , những phòng giam khắc nghiệt , máy chém lạnh lùng , sự tàn phá và hậu quả của chất độc màu da cam do bọn giặc gây ra …  Sau moãi chuyeán ñi , caùc nhoùm cöû ñaïi dieän leân keå laïi cho caû lôùp nghe veà nhöõng gì maø nhoùm mình ghi nhaän ñöôïc, caùc nhoùm khaùc boå sung theâm.Vieäc laøm naøy giaùo duïc loøng töï haøo, loøng yeâu nöôùc ôû caùc em. Töø ñoù , caùc em caûm thaáy thích thuù hoïc moân lòch söû hôn. - Khi daïy lòch söû, giaùo vieân caàn giuùp caùc em gôïi nhôù ñeán caùc ngaøy kæ nieäm, leã lôùn cuûa daân toäc.Vieäc laøm naøy giuùp caùc em ghi nhôù chaéc chaén hôn veà thôøi gian, nhaân vaät, söï kieän lòch söû . Ví dụ : + Khi đến “tháng tư lịch sử” , giáo viên yêu cầu học sinh xem những đoạn phim , tư liệu lịch sử… được trình chiếu trên truyền hình, phối hợp phong trào “Vượt đỉnh Trường Sơn” do Đội phát động …nhằm giáo dục học sinh . Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Lịch sử lớp 5 Trang 5 Trường TH Long Trạch 2 Lớp : 5/4 +Khi daïy baøi “ Baùc Hoà ñoïc Tuyeân ngoân ñoäc laäp ” ( tiết 10 ) , toâi giuùp hoïc sinh nhôù laïi söï kieän ñaùng nhôù cuûa daân toäc baèng caùch ñaët moät soá caâu hoûi gôïi yù nhö:  Hoâm nay laø ngaøy leã naøo cuûa nöôùc ta ?  Quang caûnh queâ em ngaøy naøy nhö theá naøo?  Qua đó , hoïc sinh lieân heä thực tiễn ,moâ taû khoâng khí queâ em roän raøng, nhaø nhaø ñeàu treo côø Toå quoác,caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng ñeàu coù nhöõng baøi vieát, phim aûnh taøi lieäu ghi laïi nhöõng giaây phuùt ñaùng nhôù ñoù nhö: caûnh Baùc Hoà ñoïc Tuyeân ngoân ñoäc laäp khai sinh nöôùc Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoaø taïi Quaûng tröôøng Ba Ñình- Haø Noäi vaø ngaøy 2-9 haøng naêm laø ngaøy Quoác Khaùnh nöôùc ta . b.Ñoái vôùi caùc baøi oân taäp- toång keát: - Hoïc sinh thöôøng maéc thieáu soùt nhö khoâng laäp ñöôïc baûng thoáng keâ toùm taét caùc söï kieän, nhaân vaät lòch söû cuõng nhö caùc moác thôøi gian quan troïng dieãn ra caùc söï kieän lòch söû aáy .Vì ñaây laø loaïi baøi nhaèm heä thoáng hoaù vaø cuûng coá kieán thöùc ñaõ hoïc sau moät thôøi kì (giai ñoaïn lòch söû ), giuùp caùc em naém vöõng kieán thöùc cô baûn, nhaän thöùc lòch söû moät caùch saâu saéc, toaøn dieän hôn. - Để đạt hiệu quả ở loại bài này , giaùo vieân caàn chuaån bò chu ñaùo cho hoïc sinh,löïa choïn phöông phaùp phuø hôïp . Giaùo vieân caàn höôùng daãn hoïc sinh tìm hieåu tröôùc nhöõng caâu hoûi ôû saùch giaùo khoa,caâu hoûi do giaùo vieân soaïn theâm giao cho töøng nhoùm , cuøng traû lôøi vaø hoaøn thaønh baûng thoáng keâ do giaùo vieân ñöa ra .Vieäc chuaån bò cuûa caùc nhoùm nhaèm phaùt huy vai troø hoïc taäp chuû ñoäng, tích cöïc ôû hoïc sinh, giuùp caùc em naém vöõng kieán thöùc hôn .Qua ñoù, giaùo vieân thaáy khaû naêng tieáp thu kieán thöùc cuûa caùc em maø ñieàu chænh phöông phaùp daïy hoïc hieäu quaû .Giaùo vieân cuõng toùm taét ,hoaøn thaønh baûng thoáng keâ ôû lôùp ñeå hoïc sinh ñoái chieáu, kieåm tra hoaït ñoäng chuaån bò baøi cuûa mình .Vaøo ñaàu tieát hoïc, giaùo vieân kieåm tra söï chuaån bò cuûa caùc nhoùm. Sau đó , giaùo vieân tieán haønh giôø oân taäp- toång keát. + Ví dụ :Khi dạy bài “ Ôn tập : Chín năm kháng chiến bảo vệ độc lập dân tộc ( 1945-1954)”. ( Tiết 17-18 )  Giáo viên giao nhieäm vuï cho caùc nhoùm nhö sau : Em hãy hoàn thành bảng thống kê sau : Năm 1946 1947 1950 Sự kiện Ý nghĩa lịch sử - Bác Hồ kêu gọi toàn quốc - Đoàn kết toàn dân đứng lên chống thực kháng chiến . ( mẫu ) dân Pháp xâm lược . _ Chiến dịch Việt Bắc thu – đông - Bảo vệ cơ quan đầu não kháng chiến . thắng lợi . _ Chiến dịch Biên giới thu- đông - Củng cố và mở rộng căn cứ địa Việt thắng lợi . Bắc . 1951 _ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ - Tăng thêm sức mạnh cho kháng chiến II của Đảng . 1954 - Chiến dịch Điện Biên Phủ . Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Lịch sử lớp 5 - Kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp . Trang 6 Trường TH Long Trạch 2 Lớp : 5/4 Baûng thoáng keâ treân, giaùo vieân chæ ghi caùc moác thôøi gian từ năm 1946 đến năm 1954 và một sự kiện gợi ý năm 1946 , nhieäm vuï cuûa caùc nhoùm laø ñieàn ñaày ñuû caùc coät coøn laïi .  Ñoái vôùi caùc baøi oân khaùc, toâi tieán haønh töông töï caùc böôùc laøm vieäc nhö treân. 3.2. Đa dạng hoá các hình thức dạy học ; chú ý phối hợp các hình thức học chung của cả lớp , theo nhóm , học cá nhân , đối thoại thầy –trò , chơi trò chơi , đố bạn … Nhằm giúp học sinh hứng thú học tập , tíêp thu bài tốt hơn. - Sau khi hoïc xong 3 baøi lòch söû, keát thuùc 1 baøi oân taäp toâi ñeàu daønh khoaûng 10 phuùt ñeå toå chöùc caùc troø chôi nhö : ai nhanh hôn, ñoá baïn; ñi tìm oâ chöõ ... Muïc ñích cuûa hoaït ñoäng naøy laø giuùp hoïc sinh höùng thuù hoïc taäp, cuûng coá kieán thöùc ñaõ hoïc . * Ñoái vôùi troø chôi: “Ai nhanh hôn “ , giaùo vieân choïn 2 ñoäi thi tieáp söùc gaén caùc theû töø ghi thôøi gian dieãn ra caùc söï kieän lòch söû töông öùng. Ñoäi naøo tìm ñuùng vaø nhanh hôn laø ñoäi chieán thaéng.Giaùo vieân laäp thaønh baûng toùm taét nhö sau :  Söï kieän lòch söû 1-Chiến dịch Điện Biên Phủ thắng lợi 2- Hiệp định Pa-ri về Việt Nam được kí kết 3- Baùc Hoà ñoïc Tuyeân ngoân ñoäc laäp 4- Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam ra ñôøi 5- Caùch maïng thaùng Taùm thaønh coâng 6- Quân ta giải phóng Sài Gòn Thôøi gian diễn ra Caùc theû töø ghi thôøi gian dieãn ra caùc söï kieän laø: 27/1/1973 3/2/1930 30/4/1975 2/9/1945 19/8/ 1945 7/ 5/ 1945 * Ñoái vôùi troø chôi: “ Đoá baïn” , giáo viên chia lôùp thaønh 2 ñoäi A vaø B .Moãi em ôû ñoäi A neâu caâu hoûi môøi baïn ôû ñoäi B traû lôøi vaø ngöôïc laïi , moãi caâu traû lôøi ñuùng ñaït 10 ñieåm ,lôùp cöû ngöôøi quaûn troø. Sau khi traû lôøi khoaûng 9 caâu hoûi, ngöôøi quaûn troø toång keát ñieåm cuûa 2 ñoäi , coâng boá ñoäi chieán thaéng. + Moät soá caâu hoûi ñoá baïn nhö : (giaùo vieân soaïn saün cho 2 ñoäi vaø 2 caâu hoûi do hoïc sinh khaù , gioûi ñöa ra ) 1) Naêm 1972 coù söï kieän lòch söû naøo? 2) Dinh Ñoäc Laäp ngaøy nay coù teân khaùc laø gì? 3)Teát Maäu Thaân 1968, quaân daân mieàn Nam laøm gì? Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Lịch sử lớp 5 Trang 7 Trường TH Long Trạch 2 Lớp : 5/4 4) Trong chieán dòch Bieân Giôùi, ai ñaõ hi sinh caùnh tay ñeå tieáp tuïc chieán ñaáu ? 5)Hieäp ñònh Pa-ri ñöôïc kí vaøo thôøi gian naøo? 6) Phong traøo Ñoàng Khôûi dieãn ra vaøo thôøi gian naøo ? ôû ñaâu? 7)Quaân ta giaûi phoùng Saøi Goøn vaøo thôøi gian naøo? 8)Neâu taùc duïng cuûa ñöôøng Tröôøng Sôn? 9) Ai được suy tôn làm “Bình Tây Đại nguyên soái” * Đối với troø chôi : “OÂ chöõ “ ñeå hoïc sinh suy nghó , ñieàn töø ñuùng vaøo oâ troáng nhö : a) Sông nào là giới tuyến phân chia tạm thời hai miền Nam-Bắc nước ta ? b) Ai đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ? c) Chiến dịch nào góp phần kết thúc thắng lợi chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược ? ………. Ñaùp aùn: B Ế N H Ả I B Á C H Ồ Đ I Ệ N B I Ê N P H Ủ + Tuyø theo thôøi gian maø giaùo vieân coù theå ñöa ra nhieàu caâu hoûi khaùc nhau, hoïc sinh tìm caâu traû lôøi cho töø ñuùng ôû haøng ngang (hoaëc haøng doïc). Nhöõng troø chôi nhö treân, giuùp hoïc sinh vöøa cuûng coá kieán thöùc ñaõ hoïc vöøa taïo höùng thuù hoïc taäp ôû caùc em; lôùp hoïc sinh ñoäng hôn. 3.3. Thöôøng xuyeân theo dõi , kieåm tra ,ñaùnh giaù keát quaû hoïc taäp, khaû naêng tieáp thu kieán thöùc lòch söû cuûa các em hoïc sinh. - Giáo viên cần tăng cường theo dõi , kiểm tra kết quả học tập của học sinh . + Ví dụ : Vì mỗi tuần chỉ có 1 tiết ( thứ 2 ) nên các em dễ quên các kiến thức vừa học . Do đó , giáo viên cần chú trọng theo dõi ,kiểm tra thường xuyên khả năng tiếp thu kiến thức lịch sử . Ở đầu buổi học – giờ truy bài ( thứ tư , thứ sáu ) hàng tuần , tôi dành 10 phút kiểm tra lại (GV phải kiểm tra , có kiểm tra , cho điểm HS mới chịu học bài ) những nội dung lại những nội dung đã học ở tiết trước . Giáo viên đưa ra một số câu hỏi gọi học sinh trung bình –yếu trả lời , học sinh khá-giỏi nhận xét , bổ sung .Việc làm này giúp học sinh nắm vững khắc sâu kieán thöùc lòch söû một cách chắc chắn hơn . 3.4. Một số kinh nghiệm để dạy và học tốt môn lịch sử lớp 5 - Trong một bài giảng , giáo viên chỉ phân công từ 1 đến 2 HS chuẩn bị phần thuyết trình, HS bắt buộc phải học thuộc phần thuyết trình, tránh trình trạng HS cầm tài liệu lên đọc trước lớp. Như vậy sẽ tạo được hứng thú học tập cho HS cả lớp. Tôi đã phân công luân phiên tất cả HS lên thuyết trình trước lớp để cho HS làm quen với việc tìm tài liệu học tập ( trên mạng Internet, báo , đài ...nếu học sinh trung bình –yếu , GV cung Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Lịch sử lớp 5 Trang 8 Trường TH Long Trạch 2 Lớp : 5/4 cấp sẵn tài liệu , hs tìm , chắc lọc thông tin ) và dạn dĩ khi đứng nói trước đám đông. Tránh tình trạng HS thường giao cho Ban cán sự lớp hoặc HS khá giỏi lên thuyết trình và số HS trung bình yếu không dám lên thuyết trình vì tự ti, mặc cảm học kém hơn bạn. Tôi cũng đã khéo léo góp sửa lỗi HS nhẹ nhàng và khen thưởng bằng điểm số trước tập thể lớp để khích lệ các em ở tất cả đối tượng cùng tham gia học tập. Kinh nghiệm những phần được phân công trình bày trước lớp sẽ tạo cho HS một kỉ niệm sâu sắc và phần thuyết trình sẽ được các em ghi nhớ cả đời. HS cũng đã chú theo dõi bạn thuyết trình hơn là GV chỉ giảng lí thuyết suông, HS chỉ nghe và ghi chép. Khi mỗi HS lên thuyết trình chỉ cần cho các em sưu tầm 1 hình ảnh ( trên Internet ...- HS có điều kiện hoặc giáo viên cung cấp ), hoặc ở phòng thiết bị để dẫn chứng minh họa. Sau đó, tôi bổ sung thêm kiến thức cho các em ở phần minh họa tiếp theo ở bài giảng điện tử. - Bản thân tôi thường truy cập vào thư viện Violen để truy cập bài giảng và sưu tầm tư liệu nhằm học tập và trao đổi thông tin .Đồng thời , giáo viên tích hợp , lồng ghép thơ, văn, nhạc... vào bài giảng nhằm giúp các em hứng thú trong học tập, để giáo dục học sinh. + Ví dụ : * Khi dạy bài : “ Bác Hồ đọc Bản tuyên ngôn độc lập” ( Tiết 10 ), việc lồng một đoạn phim tư liệu về hình ảnh Bác đang đọc Bản tuyên ngôn độc lập với giọng nói ấm áp thân thương : “ Tôi nói đồng bào có nghe rõ không?” cũng đủ để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng học sinh, những thế hệ sau. *Khi dạy bài : “Thu – đông 1947, Việt Bắc “mồ chôn giặc Pháp” ( Tiết 14 ) Để tái hiện lại không khí hào hùng của quân và dân ta trên trận đánh sông Lô ,gây cho địch tổn thất lớn, giáo viên đã cho các em cùng nghe ca khúc “Sông Lô”( nhạc sĩ Văn Cao) . - Học theo nhóm , cá nhân tự tìm tòi , khám phá kiến thức mới , ”vừa chơi vừa học” bằng các trò chơi học tập và kiểm tra thường xuyên . Khi thảo luận mỗi nhóm chỉ nên có từ 2 đến 4 học sinh. Nếu số thành viên trong mỗi nhóm quá nhiều thì sẽ có những thành viên không tích cực hợp tác. Chú ý khả năng nhận thức của các HS trong mỗi nhóm để bảo đảm sự hợp tác mang lại hiệu quả. Giáo viên đóng vai trò như một trọng tài, lựa chọn những phán đoán, kết luận đúng của các nhóm để hình thành kiến thức mới. Ví dụ : Sau khi học sinh thảo luận câu hỏi sau: “ Cho biết nguyên nhân dành thắng lợi trong chiến dịch Điện Biên Phủ?” , Các nhóm sẽ tham gia trả lời qua hình thức trò chơi “Rung chuông vàng” , cá nhân nhóm trả lời đúng sẽ được rung chuông chúc mừng. Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Lịch sử lớp 5 Trang 9 Trường TH Long Trạch 2 Lớp : 5/4 4) Keát quaû chuyeån bieán cuûa ñoái töôïng: Sau moät naêm hoïc toâi nghieân cöùu chöông trình saùch giaùo khoa lòch söû lôùp naêm, tieáp thu yù kieán töø caùc baïn ñoàng nghieäp, toâi ñaõ aùp duïng caùc hoaït ñoäng neâu treân . Toâi thaät söï vui möøng khi thaáy keát quaû hoïc taäp cuûa hoïc sinh chuyeån bieán khaù maïnh meõ. Ña soá caùc em naém vöõng thôøi gian, nhaân vaät, söï kieän lòch söû ñaõ hoïc.Qua 2 laàn khaûo saùt taïi lôùp vôùi soá löôïng 35 hoïc sinh, toâi thaáy keát quaû nhö sau: Lần Xếp loại GIOÛI KHAÙ T.BÌNH YEÁU Ñaàu naêm SL 9 13 9 4 TL Cuoái hoïc kì 1 SL 25.7 % 37.2 % 25.7 % 11.4 % 29 4 1 1 TL 82.9 % 11.4 % 2.9 % 2.9 % III/ KEÁT LUAÄN: Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Lịch sử lớp 5 Trang 10 Trường TH Long Trạch 2 Lớp : 5/4 1. Toùm löôïc giaûi phaùp: Toùm laïi, muoán daïy toát moân lòch söû, ngöôøi giaùo vieân caàn ña daïng hoaù caùc hình thöùc toå chöùc daïy hoïc, xaùc ñònh döôïc vò trí, muïc tieâu, chuaån kieán thöùc vaø kó naêng, caùc noäi dung cô baûn caàn truyeàn ñaït, caùc phöông phaùp caàn vaän duïng ñeå chuyeån taûi kieán thöùc ñeán hoïc sinh, nhaèm phaùt huy tính tích cöïc, saùng taïo ôû hoïc sinh. Töø ñoù chaát löôïng daïy hoïc ñöôïc naâng daàn leân, các em đã xem mỗi tiêt sử là một ngày hội. một cuộc thi nho nhỏ để tìm ra kiến thức mới, được trở lại khí thế hào hùng của dân tộc trước kia đã cách xa các em từ rất lâu và làm cho các em thêm yêu quê hương, yêu đất nước hơn. Đây cũng chính là niềm trăn trở của tất cả chúng ta,của những người làm công tác “ trồng người”. 2.Phaïm vi aùp duïng : Maëc duø kinh nghieäm baûn thaân chöa nhieàu , caàn hoïc hoûi theâm ñeå töøng böôùc naâng cao trình ñoä chuyeân moân nghieäp vuï nhöng toâi vaãn coá gaéng tìm ra caùc giaûi phaùp ñeå chaát löôïng hoïc sinh ngaøy caøng ñöôïc naâng cao. Vôùi saùng kieán naøy , ta hoaøn toaøn coù theå aùp duïng ôû moïi ñoái töôïng hoïc sinh lôùp 5 ôû baát cöù tröôøng ti ểu học naøo trong huyện. 3.Kieán nghò vôùi caùc caáp : - Sở và Bộ tạo điều kiện trang bị cho nhà trường các bộ tranh ảnh lịch sử dạng dùng cho tiểu học, có sách tham khảo lịch sử cho giáo viên, các loại băng hình, tư liệu về các chiến dịch nhiều hơn . -Nhà trường taïo nhieàu cô hoäi cho giaùo vieân tieáp caän và trang bị công nghệ thông tin … để cho học sinh xem tư liệu phim lịch sử hơn nữa . - Phiếu giao việc ít nhiều tốn kém kinh phí nên có thể thông báo với phụ huynh nắm nhằm phối hợp giữa giáo viên và gia đình . -Toång phuï traùch ôû tröôøng cùng phoái hôïp vôùi toå chuyeân moân toå chöùc nhieàu phong traøo hơn nữa nhö : Vui ñeå hoïc, ñoá em , trúc xanh …. giuùp hoïc sinh tích cöïc hoïc taäp môn lịch sử hơn hơn . * Do thôøi gian haïn cheá vaø toâi chöa coù kinh nghieäm nhieàu daïy khoái 5 neân vieäc saùng kieán naøy chaéc haún cuõng coøn haïn cheá , neân raát mong söï ñoùng goùp , hoã trôï theâm cuûa quyù thaày coâ . Xin chaân thaønh caùm ôn ! Long Trạch , ngày 6 tháng 2 năm 2014 Người viết Nguyễn Văn Út Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Lịch sử lớp 5 Trang 11 Trường TH Long Trạch 2 Lớp : 5/4 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tạp chí giáo dục Tiểu học 2013 – 2014. 2. Tạp chí Thế giới trong ta 2013 – 2014. 3. Sách giáo khoa Lịch sử lớp 5 . 4. Giáo trình đổi mới phương pháp dạy học Lịch sử ở Tiểu học . 5. Hướng dẫn thực hiện chuẩn KTKN lớp 5 6. Tư liệu dạy học lịch sử 5 7. Lịch sử truyền thống xã Long Trạch . 8.Tài liệu bồi dưỡng giáo viên dạy các môn học lớp 5- tập một Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Lịch sử lớp 5 Trang 12