Tài liệu Skkn làm tốt công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học

MỤC LỤC Nội dung Trang I. Lời giới thiệu 2 II. Tên sáng kiến 2 III. Tác giả sáng kiến 2-3 IV.Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến 3 V.Lĩnh vực áp dụng sáng kiến 3 VI. Ngày sáng kiến được áp dụng 3 VII.Mô tả bản chất của sáng kiến 3 – 29 VIII. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến 30 IX. Đánh giá lợi ích thu được 30 - 32 x. Danh sách người tham gia sáng kiến 32 I. LỜI GIỚI THIỆU 1 Công tác chủ nhiệm quyết định không nhỏ đến chất lượng dạy và học. Làm tốt công tác chủ nhiệm tức là người giáo viên đã hoàn thành tốt việc giảng dạy và tổ chức giáo dục, rèn luyện đạo đức cho học sinh. Đặc biệt trong nhà trường, vai trò của người giáo viên chủ nhiệm hết sức quan trọng. Giáo viên chủ nhiệm thay mặt nhà trường quản lý điều hành lớp, trực tiếp giáo dục tư tưởng đạo đức, hình thành nhân cách cho học sinh, là cầu nối giữa ba môi trường giáo dục gia đình nhà trường và xã hội. Trong giai đoạn hiện nay, công tác chủ nhiệm lớp ngày càng đòi hỏi sự dày công của người giáo viên bởi yêu cầu ngày càng cao của xã hội đang phát triển bởi tình hình cuộc sống vẫn đang tồn tại những tác động xấu đến học sinh, bởi sự mưu sinh của gia đình không ít phụ huynh đã giao phó việc giáo dục con cái cho nhà trường. Trong những năm học trước trong quá trình làm công tác chủ nhiệm tôi chưa quan tâm nhiều đến công tác tổ chức lớp học và các hoạt động khác, mà chủ yếu tập trung vào công tác chuyên môn. Vì vậy ở những năm trước số học sinh trong lớp tôi chủ nhiệm có tiến bộ về mặt đạo đức chưa nhiều, chưa phát huy được vai trò trung tâm tâm, khả năng tự quản của các em,có một số học sinh chưa có ý thức tổ chức kỉ luật,chưa giúp ban cán sự lớp hoạt động hiệu quả,... vì vậy không tạo được một điểm nào nổi bật ở lớp chủ nhiệm. Những vấn đề trên đã làm tôi suy nghĩ rất nhiều. Khi nhìn lại kết quả làm công tác chủ nhiệm lớp tôi thấy mình còn nhiều hạn chế cần khắc phục. Điều đó làm cho tôi luôn suy nghĩ, tìm tòi để nâng cao khả năng công tác của mình. Nhiều biện pháp đã đã được tôi thử nghiệm. Và đến nay tôi đã tạo được bước đột phá trong công tác chủ nhiệm. II. TÊN SÁNG KIẾN Làm tốt công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học III. TÁC GIẢ - Họ và tên: Lao Thị Thái - Địa chỉ: Trường Tiểu học Chiến Thắng - TT Chùa Hang - Đồng Hỷ - Thái Nguyên - Số điện thoại: 0974145289 - Email: [email protected] IV. CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN 2 Chủ đầu tư: Lao Thị Thái V. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN Sáng kiến được áp dụng trong lĩnh vực làm tốt công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học Chiến Thắng. Vấn đề mà sáng kiến giải quyết đó là giúp giáo viên chủ nhiệm lớp có thêm những kinh nghiệm trong công tác giáo dục học sinh và có nhiều biện pháp thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp đạt kết quả cao nhất . VI. NGÀY SÁNG KIẾN ĐƯỢC ÁP DỤNG Sáng kiến được áp dụng từ tháng 9/ 2016 đến 4/ 2017 VII. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN 1. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu: Mỗi năm một lần được Ban Giám Hiệu phân công nhận lớp và lần nào cũng vậy, tôi vừa mừng lại vừa lo. Lo vì mỗi năm đối tượng học sinh học yếu, học sinh cá biệt có những tính cách khác nhau và làm thế nào để các em cố gắng, nỗ lực hết mình, chăm ngoan hơn luôn là những trăn trở khi nhận lớp. Năm học 2016 – 2017 tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 3B đây là lớp mà học sinh từ lớp 2B đưa lên. Vấn đề đặt ra cho tôi bây giờ là từ thực trạng của lớp tôi phải làm sao để chính các em ấy luôn cảm thấy ở tôi sự mới lạ, không nhàm chán, hướng các em đến sự đam mê học tập và phấn đấu rèn luyện đạo đức tốt hơn năm học trước. Ngay sau khi nhận lớp, tôi nhanh chóng khảo sát thực tế và nắm bắt tình hình cụ thể qua phiếu điều tra thông tin sau: 3 GIỚI THIỆU BẢN THÂN 1. HọvàTên:…………………………………………………………….. 2. Là con thứ……trong gia đình. 3. Hoàn cảnh gia đình (khá giả, đủ ăn, nghèo)............................................ 4. Kết quả học tập năm lớp 2: ( hoàn thành tốt, hoàn thành)........................ 5. Môn học yêu thích:.................................................................................. 6. Môn học cảm thấy khó:........................................................................... 7. Góc học tập ở nhà: (Có, không).............................................................. 8. Những người bạn thân nhất trong lớp:.................................................... .................................................................................................................... 9. Sở thích:.................................................................................................. 10. Địa chỉ gia đình: Số nhà........tổ......................................................... Số điện thoại của gia đình:...................................................................... Tình hình lớp sau khi điều tra cụ thể như sau: Xếp loại đầu năm TSH S Hoàn Nữ thành tốt 32 18 13 Hoàn thành Hoàn cảnh gia đình Khá giả, Đủ sống, ít Khó khăn quan tâm quan tâm không quan việc học của đến việc học tâm đến việc con em của con em học tập của 17 con 4 19 11 Do điều kiện gia đình và hoàn cảnh của các em khác nhau nên còn một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình. Bên cạnh đó các em còn nhỏ, ý thức học tập chưa cao, đầu năm học thường đến lớp chưa đúng giờ, quên đồ dùng học tập, chưa tập trung chú ý trong giờ học ...Để khắc phục những khó khăn trên tôi đã áp dụng rất nhiều biện pháp, trong đó nổi bật là một số biện pháp nhằm 4 giúp các em có nề nếp, đạo đức tốt, ý thức tự giác trong giờ học, đề cao vai trò của ban các sự lớp. 2. Mô tả các giải pháp tiến hành để giải quyết vấn đề. Giáo dục là một quá trình lâu dài, trong đó mỗi giáo viên phải áp dụng nhiều biện pháp, từ khâu tổ chức, giáo dục đến tác động vào từng cá nhân và tập thể. Quá trình đó cũng không phải chỉ diễn ra trong một hai ngày mà là quá trình tác động lâu dài. Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp đòi hỏi người giáo viên phải có tính kiên trì, tận tình. Sự nhiệt tình, chu đáo của giáo viên là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo sự thành công của người giáo viên trong công tác chủ nhiệm lớp. 2.1 Khảo sát đối tượng học sinh để đưa ra những phương pháp giáo dục phù hợp. - Khảo sát học sinh qua hồ sơ học bạ, qua giáo viên chủ nhiệm cũ, qua học sinh trong lớp hoặc qua phụ huynh - Tiến hành phân loại đối tượng để đưa vào sổ chủ nhiệm cụ thể như: + HS có hoàn cảnh khó khăn + HS khá giỏi + Học sinh nghịch ngợm trong lớp. + Học sinh học còn chậm + HS có những năng khiếu đặc biệt * Đối với HS có hoàn cảnh gia đình khó khăn: + GV cần đặc biệt quan tâm, động viên, khích lệ để các em không bị mặc cảm với các bạn. * Đối với học sinh khá gỏi: Đối với những em này, trong quá trình giảng dạy, tôi luôn kết hợp ra các câu hỏi, bài tập nâng cao hơn, khó hơn nhất là Toán và Tiếng Việt làm cho các em không nhàm chán và hứng thú học tập. Qua đó giáo viên phát hiện những nhân tài về chương trình nâng cao, tư vấn với phụ huynh mua thêm sách tham khảo giải các bào tập khó cho các em, nhằm trang bị những kiến thức cơ bản để tham gia thi học sinh giỏi các cấp. 5 *HS khuyết tật: Không có * Đối với học sinh nghịch ngợm trong lớp. - Tìm hiểu nguyên nhân qua gia đình: Giai đình có sự mâu thuẫn giữa bố mẹ, gia đình thiếu quan tâm hoặc có thể bị bạn bè lôi kéo...hoặc là do các em có bản tính xấu mà gia đình chưa giáo dục được... - Dùng phương pháp tác động tình cảm, nghiêm khắc đối với học sinh nhưng tuyệt đối không trách phạt, gần gũi các em và thường xuyên nhắc nhở động viên khen chê kịp thời. Giao cho các em một số chức vụ trong lớp nhằm gắn các em với trách nhiệm để từng bước điều chỉnh mình. * Đối với HS học còn chậm - Tìm hiểu nguyên nhân vì sao em đó học yếu, học yếu môn nào. Có thể là ở gia đình các em đó không có thời gian học tập vì phải làm nhiều việc hoặc do rỗng kiến thức nên cảm thấy chán nản. - GV lập kế hoạch giúp đỡ đối tượng HS bằng những việc cụ thể sau: + Giảng giải lại bài mà em HS đó chưa hiểu hoặc còn chưa rõ ràng vào thời gian ngoài giờ lên lớp. + Đưa ra những câu hỏi từ dễ đến khó để học sinh có thể trả lời nhằm tạo hứng thú và củng cố niềm tin ở các em. + Thường xuyên kiểm tra các em học sinh đó trong các giờ học + Tổ chức học sinh học theo nhom để học sinh khá giỏi giúp đỡ học sinh yếu tiến bộ. 6 Đôi bạn cùng tiến 7 + Gặp gỡ phụ huynh học sinh trao đổi về tình hình học tập, cũng như sự tiến bộ của con em để phụ huynh giúp đỡ thêm việc học ở nhà. + Chú ý tránh thái độ miệt thị, phân biệt đối xử làm cho các em nhụt chí xấu hổ trước bạn bè. Tóm lại ở đối tượng hs nào bản thân giáo viên cũng phải lưu ý dùng phương pháp tác động tình cảm, động viên khích lệ kịp thời, phối hợp với phụ huynh để giáo dục và xác định giáo dục đạo đức là then chốt. * Đối với những học sinh có năng khiếu đặc biệt. Bên cạnh các môn học tôi luôn quan niệm rằng “ Nét chữ, nết người: ở lớp tôi luôn chú ý đến việc rèn chữ viết, giữ gìn sách vở của các em nên hàng tháng có chấm điểm, đánh giá xếp loại khen thưởng, những em có bộ vở sạch chữ đẹp để các em cùng nhau thi đua và có thói quen tự rèn luyện chữ viết, giữ gìn sách vở của mình đẹp hơn. Hàng ngày, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho các em luyện viết từng bài rõ ràng. những em viết chữ đẹp tôi yêu cầu các em luyện viết nhiều kiểu chữ khác nhau. Với những học sinh có năng khiếu về hội họa, hàng tuần tôi cho các em tìm hiều chọn các đề tài, từ đó các em hình dung và vẽ theo ý thích… 8 9 2.2 Lập sơ đồồ tổ chức lớp học. Khi sắắp xếắp chỗỗ ngỗồi cho học sinh trong lớp, giáo viến khỗng nến quá áp đặt và cũng khỗng đưa ra tiếu trí xếắp nam, nữ ngỗồi cạnh nhau. Có thể dựa trến các cơ sở: Tình trạng sức khỏe của học sinh; học lực và cắn cứ vào nhiệm vụ của ban cán sự lớp. Giáo viến cầồn có sự điếồu chỉnh chỗồ ngỗồi của học sinh kịp thời nếắu thầắy sự bầắt hợp lí theo phản ánh của chính bản thần học sinh, cán sự lớp, …. ví dụ mầắt trật tự, khỗng chú ý, nhận thức chậm. *Xây dựng tiêu chí thi đua cụ thể Cắn cứ vào đặc điểm tình hình lớp, mỗỗi nắm học, giáo viến nến l ập tiếu chí thi đua, mục tiếu cụ thể, các giải pháp thực hiện rỗồi cỗng bỗắ tr ước l ớp đ ược t ập thể học sinh nhầắt trí ,thỗng qua và xin ý kiếắn ph ụ huynh t ại cu ộc h ọp ph ụ huynh đầồu nắm. Có sự điếồu chỉnh và thay đổi, bổ sung kịp th ời tùy theo tình hình th ực hiện nội quy, nếồ nếắp và ý thức rèn luyện của học sinh. 10 Đếồ ra định mức khen thưởng tuyến dương kịp thời thỗng qua cuộc họp phụ huynh đầồu nắm, giữa nắm,... * Xây dựng lớp học thân thiện: Giáo viến đếắn sớm các buổi tự quản, bảo ban đỗn đỗắc các em đỗồng thời kếắt hợp với vi ệc trang trí l ớp thần thi ện, các b ạn học sinh yếu thương tỗn trọng lầỗn nhau coi lớp học là Ngỗi nhà th ứ 2 c ủa mình. *Kêết hợp chặt chẽẽ với giáo viên khác trong tr ường: Nội dung phỗắi hợp: Để dạy học có hiệu quả; để theo dõi, ki ểm tra và đỗn đỗắc việc học tập của tập thể và cá nhần; giáo viến chủ nhi ệm th ường xuyến t ập h ợp ý kiếắn của đỗồng nghiệp vếồ lớp mình, lớp bạn; trao đổi trực tiếắp v ới đỗồng nghi ệp vếồ những vầắn đếồ cụ thể của lớp để cùng đưa ra giải pháp giáo d ục thỗắng nhầắt; đếồ xuầắt các ý kiếắn của tập thể học sinh vếồ cỗng tác d ạy và h ọc v ới giáo viến có liến quan... * Kêết hợp chặt chẽẽ với các đoàn thể Giáo viến chủ nhiệm phải nắắm bắắt được kếắ hoạch c ủa nhà tr ường, Liến đ ội đ ể phỗắi hợp và phổ biếắn kịp thời đếắn học sinh.Thường xuyến động viến, đỗn đỗắc nhắắc nhở các em tham gia tỗắt các hoạt động đoàn thể, phong trào thi đua do đoàn th ể phát động.Thường xuyến động viến, đỗn đỗắc nhắắc nh ở các em th ực hi ện tỗắt các các nội quy, quy định nếồ nếắp mà nhà trường, liến đội đếồ ra. 11 Tham gia màn đỗồng diếỗn Dần vũ khỗắi 3 Tham gia hoạt động tập thể 2.3. Xây dựng đội ngũ các bộ lớp giỏi quản lý, tổ chức, kiểm tra. - Xây dựng đội ngũcán bộ quản lý giỏi là việc rất quan trọng người GV làm công tác chủ nhiệm phải có kế hoạch thực hiện. Hơn nữa để đội ngũ cán bộ lớp cùng 12 GV chủ nhiệm đôn đóc, nhắc nhở việc thực hiện nề nếp học tập của các bạn là hết sức cần thiết . - Trước hết những học sinh được chọn làm cán bộ lớp bao giờ cũng phải gương mẫu trước các bạn về mọi mặt Học tập, kỷ luật, tham gia các hoạt động, ... - Sau khi đã bầu chọn được Ban Cán sự của lớp, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho từng em như sau: *Nhiệm vụ của lớp trưởng: Điều hành chung công việc của lớp, theo dõi thi đua giữa các tổ, báo cáo với giáo viên chủ nhiệm khi có sự việc xảy ra và là người phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm về tình hình hoạt động hằng ngày của lớp. 13 Lớp trưởng điều khiển cả lớp thực hiện nội quy lớp, trường. *Nhiệm vụ của lớp phó học tập: - Tổ chức lớp truy bài 15 phút đầu giờ, giúp đỡ bạn học còn chậm học bài, làm bài. 14 - Điều khiển các bạn trao đổi, thảo luận hoặc trả lời câu hỏi trong tiết học khi giáo viên yêu cầu. - Làm mọi việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt hoặc nghỉ học * Nhiệm vụ của lớp phó lao động Phân công, theo dõi, kiểm tra các tổ trực nhật - Theo dõi, kiểm tra các bạn khi tham gia các buổi vệ sinh sân trường, chăm sóc bồn hoa cây cảnh hàng tuần do Liên đội phát động. 15 Vệ sinh sân trường Chăm sóc bồn hoa cây cảnh 16 - Phối hợp với lớp trưởng lớp phó học tập giữ trật tự lớp học. Tóm lại mỗi em sẽ làm đúng nhiệm vụ của mình. Ngoài ra lớp trưởng và hai lớp phó phải đoàn kêt và hợp tác chặt chẽ với nhau trong công việc chung. Cuối tuần vào tiết sinh hoạt lớp, lớp trưởng, lớp phó báo cáo các mặt hoạt động của lớp. Căn cứ vào báo cáo của các em, tôi nắm được khả năng quản lí lớp của từng em, động viên khen ngợi những việc các em đã làm tốt, đồng thời chỉ rõ những thiếu sót và hưỡng các em cách khắc phục. 2.4 Xây dựng nề nếp lớp Trang phục gọn gàng, sạch sẽ khi đến trường 17 Xếp hàng khi ra vào lớp. Xây dựng tư thế ngồi học 18 Xây dựng nề nếp giơ tay phát biểu Xây dựng nề nếp giơ bảng 19 2.5 Xây dựng mối quan hệ thầy- trò: Trước đây, quan hệ thầy, trò là quan hệ chịu ơn- ban ơn; bề trên- kẻ dưới; giảng giải- ghi nhớ. Ngày nay, quan hệ này được thay bằng quan hệ phân công- hợp tác. Thầy thiết kế- trò thi công. Thầy làm mẫu, giao việc- trò làm theo mẫu của thầy. Mỗi lời thầy nói ra phải là một “lệnh” (một lời giao việc). Do vậy, mọi yêu cầu tôi đưa ra, học trò phải thi hành thật nghiêm. Ngay từ đầu, tôi yêu cầu học trò phải cố gắng làm cho đúng. Nếu chưa đúng thì phải làm lại cho đúng mới thôi. Đúng là đúng từ việc làm, nghiêm là nghiêm trong việc làm chứ không phải ở thái độ khắt khe, gay gắt. Quan hệ cơ bản nhất của tôi và học trò là quan hệ hợp tác làm việc: tôi giao việc- học trò làm; tôi hướng dẫn- học trò thực hiện. - Khi giao việc, tôi chỉ nói một lần, nhưng chỉ nói khi lớp trật tự. Với cách làm này, tự nhiên thầy sẽ trở nên nói ít, học trò sẽ làm nhiều. Làm việc như thế nào thì đạo đức, ý thức sẽ kèm theo như thế ấy. Làm đến nơi đến chốn thì ý thức kỉ luật cũng đến nơi đến chốn. - Hành vi của giáo viên sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lí cũng như sự hình thành tính cách của trẻ. Vì vậy, khi lên lớp, tôi luôn chú y đến cả cách đi đứng, nói năng, cách ăn mặc, cách cầm sách, chữ viết, thái độ,...để học trò noi theo. Không vì bất cứ lí do gì mà tôi cho phép mình cẩu thả hoặc xuề xòa, qua loa trước mặt học sinh. - Khi học sinh nào làm bài chưa đúng, tôi yêu cầu học sinh đó phải làm lại chứ không chấm ngay. Tôi giúp đỡ, hướng dẫn học sinh làm lại ngay tại lớp. Bởi tôi quan niệm rằng đối với học sinh tiểu học chấm điểm không phải để bắt lỗi, để la mắng học sinh mà để học sinh phát hiện những chỗ chưa đúng của mình, giúp các em làm lại cho đúng, cho hoàn thiện hơn. Với cách nói đúng, làm đúng trong học tập, các em trở thành những con người tự tin, trung thực, không gian dối. - Khi có học sinh mắc sai lầm, thiếu sót, tôi luôn cố gắng kiềm chế và tôn trọng học sinh, tìm hiểu cặn kẽ thấu đáo nguyên nhân để có biện pháp giúp đỡ các em sửa chữa. Tôi không bao giờ có những lời nói, cử chỉ xúc phạm các em. Ở tuổi này, lòng tự trọng của các em rất cao, chỉ một lời nói xúc phạm sẽ làm tan nát tâm hồn trẻ thơ. 20