A. ®Æt vÊn ®Ò
I. Lêi më ®Çu:
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, ®Êt níc ta ®ang tiÕn nhanh trªn con ®êng c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. §Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu ®æi míi ®ã, ®ßi hái
ph¶i cã nh÷ng lao ®éng míi cã b¶n lÜnh, cã n¨ng lùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o, d¸m
nghÜ, d¸m lµm… Tõ nhu cÇu nµy mµ môc tiªu gi¸o dôc còng ®· ® îc ®iÒu chØnh,
®ã lµ: gi¸o dôc nh»m ®µo t¹o ra nh÷ng con ngêi ph¸t triÓn toµn diÖn. Tõ ®ã dÉn
®Õn viÖc ®æi míi vÒ néi dung ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ tÊt yÕu.
Trong hÖ thèng gi¸o dôc tiÓu häc lµ bËc häc nÒn t¶ng, ®Æt c¬ së ban ®Çu
cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn toµn diÖn con ngêi, ®Æt nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho
gi¸o dôc phæ th«ng vµ toµn hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n.
ChÊt l¬ng gi¸o dôc lµ vÊn ®Ò sè mét trong néi dung c«ng t¸c cña ngµnh
gi¸o dôc, v× vËy viÖc lùa chän vµ sö dông ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ mét vÊn ®Ò
quan träng mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi chÊt lîng d¹y vµ häc.
Trong thùc tÕ, nh÷ng n¨m gÇn ®©y d¹y to¸n trong nhµ trêng tiÓu häc ®· cã
nh÷ng bíc cè g¾ng c¶i tiÕn, ph¬ng ph¸p, néi dung vµ h×nh thøc nh»m n©ng cao
chÊt lîng m«n häc. ViÖc ®a ra c¸c ph¬ng ph¸p d¹ng gi¶i to¸n cã v¨n, c¸c bµi
to¸n ®iÓm h×nh… ®îc ®Æc biÖt quan t©m, nhÊt lµ ë líp 1, 2 vµ líp 3 ch¬ng tr×nh
míi.
Chóng ta ®Òu biÕt gi¶i to¸n cã v¨n lµ mét trong nh÷ng m¹ch kiÕn thøc c¬
b¶n trong m«n to¸n ë tiÓu häc. Nã cã vai trß rÊt lín ®èi víi häc sinh. Gi¶i to¸n
cã v¨n kh«ng chØ gióp häc sinh cã ®iÒu kiÖn th©m nhËp vµo cuéc sèng thùc tÕ mµ
cßn giup häc sinh thùc hµnh vËn dông c¸c kiÕn thøc ®· häc, rÌn luyÖn kh¶ n¨ng
diÔn ®¹t ng«n ng÷ (th«ng qua viÖc tr×nh bµy lêi gi¶i mét c¸ch râ rµng, chÝnh x¸c
vµ khoa häc). Th«ng qua gi¶i c¸c bµi to¸n cã lêi v¨n häc sinh ®îc gi¸o dôc
nhiÒu mÆt trong ®ã cã ý thøc ®¹o ®øc x· héi.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn nªn qua thùc tiÔn, t«i thÊy viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n to¸n, ®Æc biÖt lµ d¹ng gi¶i to¸n cã lêi v¨n lµ mét vÊn ®Ò
quan träng. B¶n th©n t«i lµ mét gi¸o viªn tiÓu häc, t«i nhËn thÊy muèn n©ng cao
chÊt lîng gi¸o dôc nãi chung vµ d¹y tèt ch¬ng tr×nh m«n to¸n líp 3 (ch¬ng tr×nh
ph¶i n¨ng ®éng, s¸ng t¹o ®Ó vËn dông linh ho¹t nh÷ng h×nh thøc tæ chøc d¹y sao
cho phï hîp nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc. ChÝnh v× vËy t«i chän ®Ò tµi:
“¸p dông ph¬ng ph¸p tÝch cùc ®Ó gi¶i to¸n ®¬n cã lêi v¨n cho häc sinh líp
3” víi mong muèn n©ng cao chÊt lîng d¹y häc gãp phÇn nhá vµo viÖc thùc hiÖn
môc tiªu gi¸o dôc tiÓu häc hiÖn nay.
1
II. Thùc tr¹ng d¹y to¸n ë líp 3 hiÖn nay
1) Ph¬ng ph¸p d¹y häc cña gi¸o viªn:
Qua thêi gian c«ng t¸c gi¶ng d¹y, giao lu chuyªn m«n trong nhµ trêng, t«i
®· t×m ra thùc tr¹ng d¹y häc gi¶i to¸n nãi chung vµ gi¶i to¸n ®¬n cho häc sinh
líp 3 nãi riªng ë trêng m×nh còng nh mét sè trêng b¹n t«i nhËn thÊy.
a- Nh÷ng u ®iÓm:
Ch¬ng tr×nh líp 3 hiÖn nay ®· ®îc ®æi míi. N¨m häc 2008 – 2009 lµ n¨m
thø 5 thùc hiÖn ®æi míi s¸ch gi¸o khoa líp 3. ViÖc ®æi míi néi dung s¸ch më ra
c¬ héi cho viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p häc d¹y häc chÝnh v× vËy mµ hÇu hÕt c¸c
gi¸o viªn ®îc d¹y líp 3 ®Òu ®ang thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc lµ “§æi míi ph¬ng
ph¸p d¹y häc” lÊy häc sinh lµm trung t©m.
Trong giê häc, gi¸o viªn ®· biÕt kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Ó d×u d¾t häc
sinh, ho¹t ®éng tÝch cùc, tù t×m ra kiÕn thøc míi. Nãi chung gi¸o viªn nãi Ýt, chñ
yÕu lµ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng cho häc sinh.
Gi¸o viªn ®· s¾p xÕp, dµnh nhiÒu thêi gian cho häc sinh lµm viÖc víi SGK
víi vë bµi tËp.
§å dïng d¹y häc ®· ®îc cÊp ®ñ vµ gi¸o viªn sö dông ®· t¬ng ®èi tèt.
b- Nhîc ®iÓm:
Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm cßn cã nh÷ng tån t¹i sau:
Do ph¬ng ph¸p cò ®· s¨n s©u vµo gi¸o viªn, do kh¶ n¨ng thÝch øng cßn
h¹n chÕ nªn gi¸o viªn thêng chØ truyÒn ®¹t, gi¶ng gi¶i theo c¸c tµi liÖu ®· cã s½n
trong s¸ch gi¸o khoa. V× vËy gi¸o viªn thêng lµm viÖc mét c¸ch m¸y mãc, Ýt
quan t©m ®Õn kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña häc sinh. ViÖc giao bµi tËp cña gi¸o viªn
®ång lo¹t tõng bµi trong vë bµi tËp cho häc sinh trong líp lµm cho häc sinh kh¸
giái thêng kh«ng cã høng thó häc tËp, v× c¸c em gi¶i quyÕt c¸c bµi tËp ®ã phÇn v×
dÔ, phÇn v× lµm xong l¹i ph¶i chê ®îi c« ch÷a gi¶ng gi¶i cÆn kÏ cho c¸c b¹n
kh¸c. Gi¸o viªn cha chó ý båi dìng häc sinh giái.
Khi híng dÉn gi¶i to¸n, gi¸o viªn thêng dËp khu«n theo s¸ch vµ thêng tiÕn
hµnh nh sau:
+ Gäi mét häc sinh ®äc ®Ò to¸n
+ Gäi häc sinh kh¸ tr¶ lêi c©u hái.
Bµi to¸n cho biÕt g× ?
Bµi to¸n hái g× ?
§ång thêi gi¸o viªn ghi tãm t¾t, sau ®ã gi¸o viªn hái tiÕp. Ch¼ng h¹n bµi
to¸n cã liªn quan ®Õn phÐp céng.
Gi¸o viªn hái:
2
- Muèn t×m… ta lµm phÐp tÝnh g× ? (céng)
- LÊy mÊy céng víi mÊy ?
- §îc bao nhiªu… ?
- Sau ®ã gäi 1 em lªn b¶ng gi¶i, líp lµm bµi.
- Líp vµ gi¸o viªn nhËn xÐt ®óng, sai.
Lµm theo tr×nh tù trªn chØ cã häc sinh kh¸, giái lµ ®îc lµm viÖc, häc sinh
yÕu chØ ngåi nghe v× cha kÞp ph©n tÝch t×m hiÓu ®Ò. Do ®ã c¸c em chØ viÖc nh×n
bµi ë trªn b¶ng chÐp vµo vë.
C¸ch lµm nµy, gi¸o viªn bµy s½n kiÕn thøc cho häc sinh, häc sinh chØ viÖc
tr¶ lêi mét sè c©u hái lµ xong bµi. §©y kh«ng ph¶i lµ d¹y gi¶i to¸n cho häc sinh.
- Th«ng thêng sau mçi bµi häc sinh lµm, gi¸o viªn tù ®¸nh gi¸ vµ cho
®iÓm, tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ vµ häc sinh ghi nhí vµ lµm gièng nh÷ng ®iÒu gi¸o viªn
d¹y.
- Gi¸o viªn cha híng dÉn häc sinh lùa chän c¸ch gi¶i, cha tù t×m tßi s¸ng
t¹o trong gi¶i to¸n.
2) Thùc tr¹ng häc cña trß:
Do c¸ch d¹y cña gi¸o viªn nªn khi gi¶i to¸n ®¬n ë líp 3, häc sinh cßn m¸y
mãc, chØ biÕt lµm theo mÉu ch÷ cha biÕt so s¸nh, liªn hÖ vµ lµm ®îc nh÷ng bµi
to¸n kh¸c.
- Mét bé phËn häc sinh lêi suy nghÜ, chñ yÕu ngåi chê ghi bµi gi¶i ®· ch÷a
s½n trªn b¶ng.
- Vë bµi tËp ®a ra yªu cÇu thÊp, nh s½n tãm t¾t hoÆc kh«ng yªu cÇu tãm t¾t
nªn kü n¨ng ph©n tÝch ®Ò bµi, tãm t¾t cña häc sinh cßn yÕu.
Khi gÆp nh÷ng bµi toµn cã “d÷ kiÖn” mÉu, häc sinh thêng lóng tóng.
b. gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
I. ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p biÖn ph¸p thùc hiÖn ¸p dông ph¬ng ph¸p
tÝch cùc vµo d¹y häc gi¶i to¸n ®¬n cã lêi v¨n cho häc sinh líp 3
Trong ph¹m vi cña ®Ò tµi nµy, víi mong muèn phÇn nµo cïng víi c¸c ®ång
chÝ gi¸o viªn d¹y líp 3, cã thªm biÖn ph¸p d¹y gi¶i to¸n ®¬n cã v¨n cho häc sinh
t«i xin ®îc ®Ò xuÊt ph¬ng ph¸p vµ biÖn ph¸p d¹y häc nh sau:
- Trong qu¸ tr×nh d¹y häc, gi¸o viªn cÇn kÕt hîp mét sè c¸ch hîp lý gi÷a
ph¬ng ph¸p d¹y häc truyÒn thèng víi ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn ®¹i.
- Gi¸o viªn rÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch ®Ó tõ nh÷ng bµi to¸n c¬ b¶n cho häc sinh
lµm c¬ së ®Ó gi¶i c¸c bµi to¸n n©ng cao.
3
Qua ph©n tÝch c¸ch gi¶i c¸c d¹ng to¸n nªu trªn, khi d¹y gi¶i to¸n gi¸o
viªn cÇn tu©n theo 5 bíc:
Bíc 1: §äc kü ®Ò bµi, t×m hiÓu xem bµi to¸n cho biÕt g× ? yªu cÇu t×m g× ?
Bíc 2: Tãm t¾t ®Ò
Bíc 3: LËp kÕ ho¹ch gi¶i
Bíc 4: Gi¶i bµi to¸n
Bíc 5: KiÓm tra kÕt qu¶.
- Trong c¸c bíc trªn, gi¸o viªn cã thÓ sö dông h×nh thøc d¹y trong mçi bíc
nh sau:
+ Bíc 1: Häc sinh tù ®äc kÜ ®Ò ho¹t ®éng c¸ nh©n
+ Bíc 2: Ho¹t ®éng c¸ nh©n hoÆc nhãm, häc sinh tù t×m ra c¸c c¸ch tãm
t¾t kh¸c nhau, nªu tríc líp. Sau ®ã chän ra c¸ch tãm t¾t hîp lý nhÊt.
Gi¸o viªn cã thÓ gîi ý: em h·y ®äc bµi to¸n mét c¸ch ng¾n gän nhÊt ?
+ Bíc 3: Ho¹t ®éng nhãm, häc sinh th¶o luËn, t×m ra ph¬ng ¸n gi¶i bµi
to¸n.
Bíc 4: Ho¹t ®éng c¸ nh©n, häc sinh tù tr×nh bµy bµi gi¶i
Bíc 5: Mét em ch÷a bµi ë b¶ng líp.
Díi líp c¸c em ®æi vë cho nhau ®Ó kiÓm tra ®ång thêi ch÷a bµi trªn b¶ng.
Häc sinh ®èi chiÕu víi bµi ch÷a ®Ó x¸c ®Þnh bµi lµm cña b¹n ®óng hay sai.
HoÆc vµi em nªu miÖng bµi lµm, líp nhËn xÐt t×m ra bµi gi¶i ®óng vµ hay.
c¶ líp ®èi chiÕu söa ch÷a.
- Trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ, gi¸o viªn cÇn cã nh÷ng dù kiÕn, nh÷ng ®iÓm,
nh÷ng chç häc sinh dÔ m¾c sai lÇm vµ c¸c lçi thêng m¾c trong qu¸ tr×nh gi¶i
to¸n.
- Ngoµi ra ®Ó gãp phÇn lµm phong phó h×nh thøc tæ chøc d¹y häc tÝch cùc
vµo gi¶i to¸n ®¬n cã lêi v¨n ë líp 3 th× b¶n th©n gi¸o viªn ph¶i tù häc, tù båi dìng n©ng cao tr×nh ®é cña m×nh. Nghiªn cøu n¾m v÷ng néi dung ch¬ng tr×nh trªn
c¬ së t×m tßi vËn dông s¸ng t¹o ph¬ng ph¸p, h×nh thøc tæ chøc d¹y häc nh»m
n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc. Kh«ng nh÷ng thÕ, ngêi gi¸o viªn cÇn yªu nghÒ, t©m
huyÕt víi nghÒ ®Ó cã thÓ kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n vÒ c¬ së vËt chÊt, ph¬ng tiÖn
d¹y häc n¨ng ®éng linh ho¹t trong viÖc tù lµm vµ sö dông ®å dïng d¹y häc cã
hiÖu qña.
4
c. kÕt luËn
* KÕt qu¶ nghiªn cøu:
Tõ viÖc nghiªn cøu trªn t«i ®· tiÕn hµnh vµo thùc hiÖn trong c¸c tiÕt d¹y
hµng ngµy trªn líp th× chÊt lîng häc sinh t¨ng lªn râ rÖt, thÓ hiÖn trong c¸c lÇn
thi ®Þnh kú.
§Çu häc k× I: ChÊt lîng chØ ®¹t
Giái: 0em = 0% ; Kh¸: 4em = 13,8%
TB: 15em = 51,7% ; YÕu: 10em = 34,5 %
Nhng ®Õn cuèi häc kú I, chÊt lîng n©ng cao, nhÊt lµ häc sinh yÕu kÐm
trong m«n to¸n ®· gi¶m rÊt nhiÒu,cô thÓ lµ:
Giái: 4 em = 13,8% ;
Kh¸: 10 em = 34,5%
TB: 12 em = 43,7% ;
YÕu: 3 = 10%
Tõ nh÷ng kÕt qu¶ trªn t«i ®· nhËn thÊy r»ng: “¸p dông ph¬ng ph¸p tÝch
cùc ®Ó d¹y to¸n ®¬n cã lêi v¨n cho häc sinh líp 3” lµ mét ph¬ng ph¸p hay, cã
tÝnh kh¶ thi cao, mang l¹i hiÖu qu¶ d¹y häc tèt.
Do thêi gian nghiªn cøu ng¾n, do tr×nh ®é vµ n¨ng lùc cã h¹n nªn ch¾c
ch¾n kh«ng khái thiÕu sãt. T«i rÊt mong ®îc nhËn nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp gióp
®ì cña b¹n bÌn ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi nµy ®îc hoµn thiÖn h¬n. Tõ ®ã ¸p dông vµo
gi¶ng d¹y cã hiÖu qu¶ h¬n./.
Ngµy 8 th¸ng 3 n¨m 2009
Ngêi viÕt
NguyÔn ThÞ Cóc
5
- Xem thêm -
.DOC 
5 
111 
103 
