Tài liệu Skkn giúp trẻ 5 tuổi “ phát triển ngôn ngữ mạch lạc” thông qua tác phẩm văn học

Giúp trẻ 5 tuổi “ phát triển ngôn ngữ mạch lạc” thông qua tác phẩm văn học S¸ng kiÕn kinh nghiÖm §Ò tµi: Gióp trÎ -5 tuæi “ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c” th«ng qua t¸c phÈm v¨n häc A. Më ®Çu Sinh thêi B¸c Hå kÝnh yªu ®· tõng dÆn: “ V× lîi Ých mêi n¨m trång c©y V× lîi Ých tr¨m n¨m trång ngêi” Lêi d¹y cña B¸c ®· thÊm s©u vµo t©m hån cña mçi ngêi d©n ViÖt Nam chóng ta qua nhiÒu thÕ hÖ. Bëi vËy sù nghiÖp trång ngêi ®îc §¶ng vµ nhµ níc ta quan t©m hµng ®Çu. §Æc biÖt lµ bËc häc MÇm non lµ nÒn t¶ng lµ c¬ së ban ®Çu cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét con ngêi toµn diÖn. V× thÕ trÎ em kh«ng chØ lµ niÒm vui, niÒm h¹nh phóc cña mçi gia ®×nh mµ cßn lµ t¬ng laÞ cña ®Êt níc cña x· héi. Non s«ng ViÖt Nam cã lín m¹nh hay kh«ng, x· héi ViÖt Nam cã phån vinh hay kh«ng ®iÒu ®ã phô thuéc phÇn lín vµo sù nghiÖp gi¸o dôc cña níc nhµ. Gi¸o dôc MÇm non lµ kh©u ®Çu tiªn trong hÖ thèng gi¸o dôc, lµ nÒn t¶ng cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ngêi míi trong x· héi míi. H¬n ai hÕt, b¶n th©n t«i lµ mét gi¸o viªn MÇm non, t«i rÊt hiÓu vai trß cña m×nh trong sù nghiÖp “trång ngêi”, t«i nguyÖn ®em hÕt kh¶ n¨ng, n¨ng lùc vµ t©m huyÕt cña m×nh ®Ó gi¸o dôc trÎ vµ gióp trÎ ph¸t triÓn hµi hßa, c©n ®èi vÒ mäi mÆt “§øc - TrÝ - ThÓ - Mü”. Ho¹t ®éng cho trÎ lµm quen v¨n häc nãi chung vµ tiÕt kÓ chuyÖn nãi riªng ®· ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá vµo viÖc thùc hiÖn môc tiªu chung cña gi¸o dôc. Th«ng qua ho¹t ®éng v¨n häc ®Æc biÖt lµ tiÕt kÓ chuyÖn, chóng ta ®· gióp cho trÎ h×nh thµnh, ph¸t triÓn nh©n c¸ch toµn diÖn vÒ trÝ tuÖ, ®¹o ®øc, thÈm mü, gióp trÎ tÝch lòy ®îc vèn kinh nghiÖm sèng tõ v¨n häc ®Õn víi cuéc sèng, víi thÕ giíi xung quanh, víi con ngêi… gióp trÎ nhËn biÕt ®îc c¸i hay c¸i ®Ñp, biÕt yªu c¸i tèt, ghÐt thãi h tËt xÊu, biÕt kÓ l¹i mét sè c©u chuyÖn cã néi dung gÇn gñi víi cuéc sèng ®êi thêng…§©y còng chÝnh lµ ph¬ng tiÖn cÇn thiÕt ®Ó rÌn luyÖn vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c cho trÎ. VËy lµm thÕ nµo ®Ó gióp trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c. §iÒu ®ã lµm t«i b¨n kho¨n suy nghÜ ®Ó t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p, c¸ch lµm hay ®Ó gióp trÎ ph¸t triÓn mét c¸ch tèt nhÊt. Ho¹t ®éng cho trÎ lµm quen v¨n häc lµ mét lÜnh vùc mµ qua ®ã t«i cã thÓ gióp trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c mét c¸ch tèt nhÊt cã Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn n¨m häc 2009-2010 Trang:1 Giúp trẻ 5 tuổi “ phát triển ngôn ngữ mạch lạc” thông qua tác phẩm văn học hiÖu qu¶ nhÊt. §ã lµ lý do t«i chon ®Ò tµi "Lµm thÕ nµo ®Ó gióp trÎ 5 tuæi ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c th«ng qua t¸c phÈm v¨n häc". B. néi dung I. C¬ së khoa häc: Nh chóng ta ®· biÕt, ng«n ng÷ lµ c«ng cô giao tiÕp quan träng cña con ngêi, th«ng qua ng«n ng÷ con ngêi cã thÓ hiÓu nhau, trao ®æi víi nhau nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt. §èi víi trÎ, ng«n ng÷ lµ c«ng cô gióp trÎ hßa nhËp vµo thÕ giíi xung quanh, lµ c¬ së ®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch toµn diÖn cho trÎ. Ho¹t ®éng v¨n häc cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ. Víi nhiÒu thÓ lo¹i nh th¬ ca, hß, vÌ, c©u ®è, tôc ng÷, ca dao, chuyÖn kÓ…®· thùc sù l«i cuèn trÎ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kh¸c mét c¸ch tÝch cùc, cã hiÖu qu¶ vµ cã vai trß cùc kú quan träng trong viÖc gi¸o dôc trÎ nªn ngêi. V¨n häc ®Õn víi trÎ tõ nh÷ng lêi ru cña bµ, cña mÑ ®Õn nh÷ng c©u chuyÖn kÓ cña c« lµ mét chÆng ®êng ph¸t triÓn kh«ng ngõng vÒ nhËn thøc, trÝ tuÖ cung nh lµ sù ph¸t triÓn vÒ ng«n ng÷ cña trÎ. Mét giê d¹y hay kh«ng chØ dõng l¹i ë chæ trÎ hiÓu ®îc ®iÒu g×? TrÎ cã høng thó l¾ng nghe hay kh«ng? Mµ ngêi gi¸o viªn MÇm non cÇn ph¶i gióp trÎ biÕt thÓ hiÖn nh÷ng suy nghÜ nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh, gióp trÎ nhËp vai cïng nh©n vËt, sèng cïng nh©n vËt, ®Æc biÖt trÎ biÕt sö dông ng«n ng÷ cña m×nh ®Ó ®¸nh gi¸ nh©n vËt, biÕt kÓ l¹i c©u chuyÖn mét c¸ch m¹ch l¹c, biÕt ®äc th¬ diÔn c¶m… II. C¬ së thùc tiÔn: Trong nh÷ng n¨m qua, viÖc cho trÎ lµm quen víi v¨n häc lµ mét chuyªn ®Ò ®· ®îc Bé GD, Së GD - §T Qu¶ng B×nh, Phßng GD - §T LÖ Thñy triÓn khai réng r·i vÒ c¸c trêng häc, ®Õn tËn tõng gi¸o viªn víi nhiÒu gi¶i ph¸p tÝch cùc vµ thùc hiÖn cã hiÖu qu¶. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ d¹y häc, ®å dïng, ®å ch¬i ®îc t¨ng trëng ®¸ng kÓ, m«i trêng trong vµ ngoµi líp phong phó l«i cuèn trÎ häc tËp. Tõ ®ã chÊt lîng trªn trÎ ®îc t¨ng lªn râ rÖt, nhiÒu trÎ tá ra cã n¨ng khiÕu kÓ chuyÖn diÔn c¶m, nhiÒu ch¸u cßn kÓ chuyÖn s¸ng t¹o rÊt hÊp dÉn. TrÎ biÕt nhËp vai vµo c¸c nh©n vËt, thÓ hiÖn ®óng c¸c t×nh tiÕt cña c©u chuyÖn…Song ®Ó duy tr× vµ n©ng cao chÊt lîng cho trÎ lµm quen v¨n häc, nhÊt lµ viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ lµ mét viÖc lµm hÕt søc khã kh¨n. V× vËy, trong qua tr×nh thùc hiÖn, ®ßi hái b¶n Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn n¨m häc 2009-2010 Trang:2 Giúp trẻ 5 tuổi “ phát triển ngôn ngữ mạch lạc” thông qua tác phẩm văn học th©n t«i ph¶i linh ho¹t, s¸ng t¹o cã nh÷ng ®æi míi trong gi¶ng d¹y ®Ó ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c cho trÎ. III. Thùc tr¹ng t×nh h×nh. N¨m häc 2009- 2010 t«i cã quyÕt ®Þnh cña PGD chuyÓn c«ng t¸c ®Õn trêng MÇm Non L©m Thuû, t«i ®îc nhµ trêng giao nhiÖm vô phô tr¸ch líp ®æi míi 5 tuæi ë b¶n Xµ KhÝa. Vµo ®Çu n¨m häc khi míi nhËn líp t«i thËt bì ngì v× ®©y lµ nh÷ng gi©y phót ®Çu tiªn mµ t«i b¾t ®Çu tiÕp xóc víi c¸c ch¸u, thËt khã kh¨n cho b¶n th©n khi mµ c¸c ch¸u ph¸t ©m ra nh÷ng tõ, nh÷ng c©u mµ t«i kh«ng hiÓu ®îc §Æc biÖt ch¸u ë ®©y kh«ng häc qua nhµ trÎ, qóa tr×nh nhËn thøc cña c¸c ch¸u cã phÇn h¹n chÕ. V× thÕ ®ßi hái b¶n th©n t«i ph¶i hÕt søc næ lùc phÊn ®Êu ®Ó viÖc d¹y vµ häc cña c¸c ch¸u ®¹t kÕt qu¶ tèt h¬n. Tuy c«ng viÖc cña nhµ trêng, cña líp rÊt nhiÒu nhng b¶n th©n t«i rÊt nhiÖt t×nh häc hái, t×m tßi, tù rÌn luyÖn trau dåi nghiÖp vô, tù phÊn ®Êu v¬n lªn trong c«ng t¸c. Nhê sù gióp ®ì cña Ban l·nh ®¹o nhµ trêng nªn b¶n th©n t«i lu«n hoµn thµnh xuÊt s¾c mäi nhiÖm vô ®îc giao. Trêng MÇm non L©m Thuû lµ mét trong nh÷ng trêng ®Æc biÖt khã kh¨n cña vïng LÖ Thuû. ë ®©y ®a sè con em lµ ngêi d©n téc V©n KiÒu. NhÊt lµ trong n¨m häc nµy, tËp thÓ c¸n bé, gi¸o viªn, nh©n viªn cña trêng rÊt vui mõng ®îc huyÖn nhµ vµ PGD c«ng nhËn trêng ®¹t trêng h¹ng1. Vµ n¨m nµy còng lµ n¨m ®Çu tiªn nhµ trêng thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®æi míi gi¸o dôc. V× vËy b¶n th©n lµ gi¸o viªn d¹y trong trêng, t«i x¸c ®Þnh râ vai trß tr¸ch nhiÖm cña m×nh, cïng víi chÞ em phÊn ®Êu ®Ó trêng ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao kh«ng phô lßng tin tëng cña cÊp trªn, mµ tríc hÕt lµ viÖc n©ng cao chÊt lîng ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. Khi thùc hiÖn ®Ò tµi nµy, t«i gÆp nh÷ng thuËn lîi khã kh¨n sau: 1.ThuËn lîi: B¶n th©n t«i lu«n nhËn ®îc sù quan t©m chØ ®¹o s©u s¸t cña Ban gi¸m hiÖu nhµ trêng vÒ båi dìng chuyªn m«n nghiÖp vô, kû n¨ng s ph¹m vµ cung cÊp c¸c trang thiÕt bÞ phôc vô cho viÖc lµm quen v¨n häc nh tranh ¶nh, m¸y vi tÝnh, b¨ng ®Üa kÓ chuyÖn ®äc th¬ …, s©n khÊu rèi vµ nhiÒu ®å dïng kh¸c ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng d¹y vµ häc cña c« vµ trÎ. B¶n th©n còng ®îc Nhµ trêng t¹o ®iÒu kiÖn cho ®i dù c¸c líp tËp huÊn, båi dìng chuyªn m«n, nghiÖp vô. Nªn tõ ®ã ®· tÝch lòy mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y. §iÒu may m¾n nhÊt lµ t«i ®îc sèng trong tËp thÓ chÞ em ®oµn kÕt, yªu th¬ng quan t©m gióp ®ì nhau trong cuéc sèng h»ng ngµy còng nh trong c«ng viÖc, cïng nhau häc hái trao ®æi, chia sÏ kinh nghiÖm…, b¶n th©n t«i còng cã nh÷ng thÕ m¹nh Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn n¨m häc 2009-2010 Trang:3 Giúp trẻ 5 tuổi “ phát triển ngôn ngữ mạch lạc” thông qua tác phẩm văn học cña m×nh lµ ham t×m tßi häc hái thÝch kh¸m ph¸ nh÷ng c¸i hay c¸i l¹, say sa nghiªn cøu bµi so¹n, s¸ng t¹o nhiÒu c¸i míi trong gi¶ng d¹y, cã ý thøc phÊn ®Êu v¬n lªn, nhanh nhÑn ho¹t b¸t trong mäi lØnh vùc, cã n¨ng khiÕu kÓ chuyÖn, ®äc th¬ cã n¨ng lùc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô v÷ng vµng. B¶n th©n lu«n cè g¾ng rÌn luyÖn vÒ chuÈn mùc ®¹o ®øc, nh©n c¸ch, hµnh vi, lµm tÊm g¬ng s¸ng cho trÎ noi theo. 2. Khã kh¨n Trêng MÇm non L©m Thuû lµ mét trêng ®Æc biÖt khã kh¨n cña vïng lÖ Thuû, ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu míi lªn trêng t«i ®· tù nhñ víi b¶n th©n m×nh ph¶i lµm mét ®iÒu g× ®ã cã ý nghÜa ®èi víi c¸c trÎ ë ®©y v× trÎ ë ®©y ®· ph¶i chÞu qu¸ nhiÒu thiÖt thßi so víi trÎ ë ®ång b»ng, thiÖt thßi vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn. Con em ë ®©y hÇu hÕt lµ d©n téc V©n KiÒu cuéc sèng cßn nhiÒu vÊt v¶, lam lò vµ thiÕu thèn. ViÖc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ cha ®îc coi träng nhÊt lµ viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c vµ sö dông ng«n ngö tiÕng viÖt thµnh th¹o l¹i cµng khã h¬n. Qua kh¶o s¸t t×nh h×nh ®Çu n¨m ®Ó n¾m b¾t ®îc t©m lý, tr×nh ®é nhËn thøc cña trÎ chÊt lîng m«n häc cho thÊy: *T×nh h×nh hoµn c¶nh cña líp: SÜ sè líp cã 18 ch¸u, nhng l¹i cã 2 ch¸u khuyÕt tËt. §ã lµ ch¸u TrÇn ThÞ ¸nh NguyÖt bÞ bÖnh ®ao, ch¸u Hå V¨n Nho gi¶m thiÓu n¨ng trÝ tuÖ. §Æc biÖt lµ cã nhiÒu trÎ nãi chít, nãi l¾p, ph¸t ©m cha râ lêi vµ sö dông tiÕng viÖt cha thµnh th¹o. §a sè gia ®×nh c¸c ch¸u cha cã ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh (tivi, cha cã ®µi...) §Æc biÖt h¬n n÷a lµ 18 ch¸u ®Òu thuéc gia ®×nh hé nghÌo * Tr×nh ®é nhËn thøc cña trÎ: TrÎ hiÓu ®îc chuyÖn c« kÓ lÇn 1: 30% tõ TB trë lªn TrÎ hiÓu ®îc néi dung c©u chuyÖn c« kÓ lÇn 2: 50% TrÎ kÓ l¹i ®îc c©u chuyÖn râ rµng, m¹ch l¹c ®¹t tû lÖ 40% TrÎ ®äc th¬ diÔn c¶m, ®óng chÝnh t¶ ®¹t tû lÖ 62%. Mét khã kh¨n n÷a lµ tuy cïng mét ®é tuæi nhng cã ch¸u sinh ®Çu n¨m cã ch¸u sinh cuèi n¨m nªn tr×nh ®é nhËn thøc cña c¸c ch¸u kh«ng ®ång ®Òu. NhiÒu trÎ cßn nhót nh¸t , cha tù tin, ph¸t ©m tiÕng viÖt cha chuÈn. Trong c¸c giê häc v¨n häc cha høng thó tham gia vµo ho¹t ®éng cïng c«. Víi t×nh h×nh thùc tÕ cña líp t«i phô tr¸ch nh vËy nªn t«i rÊt b¨n kho¨n lo l¾ng suy nghÜ, t×m tßi c¸c biÖn ph¸p “ Lµm thÕ nµo ®Ó gióp trÎ 5 tuæi ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c th«ng qua t¸c phÈm v¨n häc” IV.BiÖn ph¸p thùc hiÖn: Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn n¨m häc 2009-2010 Trang:4 Giúp trẻ 5 tuổi “ phát triển ngôn ngữ mạch lạc” thông qua tác phẩm văn học 1. T×m hiÓu ®Æc ®iÓm t×nh h×nh, nhËn thøc cña trÎ. §Ó cho trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c th× tríc hÕt gi¸o viªn ph¶i n¾m v÷ng ®Æc ®iÓm t©m sinh lý vµ hoµn c¶nh cña trÎ. Vµo ®Çu n¨m häc t«i ®· tæ chøc nhiÒu cuéc trß chuyÖn víi trÎ, kÓ cho trÎ mét vµi c©u chuyÖn ng¾n, t¬ng ®èi dÔ sau ®ã ®Æt ra c¸c c©u hái nh: C« võa kÓ cho c¸c con nghe c©u chuyÖn g×? Trong c©u chuyÖn cã ai? HoÆc cho trÎ kÓ chuyÖn vÒ gia ®×nh trÎ … Trong qua tr×nh ®ã t«i lu«n chó ý quan s¸t ®µm tho¹i víi trÎ vµ tiÕn hµnh kh¶o s¸t kh¶ n¨ng c¶m thô v¨n häc cña trÎ. Gia ®×nh lµ mét yÕu tè rÊt quan träng ®Ó gióp trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña m×nh, nh÷ng trÎ ®îc sèng víi «ng bµ néi, ngo¹i thêng cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn ng«n ng÷ h¬n nh÷ng trÎ kh¸c. Nh÷ng trÎ cã hoµn c¶nh khã kh¨n thêng Ýt ®îc quan t©m, ch¨m sãc nªn kh¶ n¨ng c¶m thô t¸c phÈm v¨n häc cung nh sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña c¸c ch¸u cßn nhiÒu h¹n chÕ… Tõ ®Æc ®iÓm hoµn c¶nh vµ t×nh h×nh nhËn thøc ®ã, ®Ó ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c cho trÎ b¶n th©n t«i ph¶i lªn kÕ ho¹ch d¹y vµ båi dìng cho trÎ. 2. X©y dung kÕ ho¹ch. Dùa vµo t×nh h×nh cña líp , trªn c¬ së kª ho¹ch chuyªn ®Ò cña nhµ trêng, t«i ®· x©y dng kÕ ho¹ch cho c¶ n¨m. §îc sù ®ång ý cña ban gi¸m hiÖu, t«i ph©n c«ng cô thÓ néi dung, phÇn hµnh c«ng viÖc cho gi¸o viªn trong líp, triÓn khai cô thÓ kÕ ho¹ch trong chñ ®Ò, chñ ®iÓm. Dùa vµo nh÷ng néi dung ®· ®Ò ra ®Ó ®¸nh gi¸ l¹i nh÷ng viÖc lµm ®îc vµ cha lµm ®îc, tõ ®ã rót kinh nghiÖm cho chñ ®Ò sau. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch t«i lu«n b¸m s¸t ch¬ng tr×nh d¹y, chó ý rÌn luyÖn cho nh÷ng trÎ yÕu, nh÷ng trÎ c¸ biÖt…vËn ®éng, phèi hîp víp phô huynh ®Ó cïng thùc hiÖn ch¬ng tr×nh nµy. VÝ dô: Khi thùc hiÖn chñ diÓm “TÕt vµ mïa xu©n” ChiÒu thø 2 cho trÎ lµm quen c©u chuyÖn “Sù tÝch b¸nh chng b¸nh giµy” Ho¹t ®éng ngoµi trêi ngµy thø 3 t«i cho trÎ t×m hiÓu néi dung c©u chuyÖn. Ho¹t ®éng chung ngµy thø 5 d¹y trÎ kÓ chuyÖn “Sù tÝch b¸nh chng b¸nh giµy” Ho¹t ®éng gãc t«i cho trÎ ®ãng kÞch chuyÖn “Sù tÝch b¸nh chng b¸nh giµy” 3. ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ, ®Ñp, s¸ng t¹o c¸c dông cô trùc quan. Nh chóng ta ®· biÕt, løa tuæi MÇm non lµ løa tuæi ng©y th¬ vµ trong tr¾ng, t duy cña trÎ chñ yÕu lµ t duy trùc quan h×nh tîng, ®Æc biÖt lµ trÎ 5 tuæi, khi cho trÎ lµm quen víi mét c©u chuyÖn th× viÖc sö dông gi¸o cô trùc quan nh»m gióp trÎ dÔ nhí, dÔ n¾m b¾t c©u chuyÖn mét c¸ch tho¶i m¸i, ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. Khi trÎ ®· Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn n¨m häc 2009-2010 Trang:5 Giúp trẻ 5 tuổi “ phát triển ngôn ngữ mạch lạc” thông qua tác phẩm văn học nhí c©u chuyÖn, nhí bµi th¬ th× kh¶ n¨ng diÔn ®¹t ng«n ng÷ m¹ch l¹c h¬n, diÔn c¶m h¬n. N¨m häc nµy, trêng MÇm non L©m nãi chung vµ b¶n th©n t«i nãi riªng ®· ¸p dông, ®a c«ng nghÖ th«ng tin vµo gi¶ng d¹y, lµm ®å dïng, ®å ch¬i trªn m¸y vi tÝnh... høng thó cho trÎ say mª häc tËp h¬n. T«i thêng cho trÎ xem c¸c c©u chuyÖn cã trong ch¬ng tr×nh MN qua m¸y vi tÝnh hÇu hÕt trÎ rÊt høng thó, say sa, ch¨m chó xem. 4. Tæ chøc d¹y trÎ kÓ l¹i chuyÖn, ®äc th¬, ch¬i ®ãng kÞch vµ ®ãng vai theo chñ ®Ò. Trong khi cho trÎ kÓ l¹i chuyÖn hay ®äc th¬, t«i thêng d¹y trÎ th«ng qua nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, khi trÎ kÓ chuyÖn, ®äc th¬ t«i thêng chó ý ®Õn ng«n ng÷, cö chØ hµnh ®éng cña trÎ. Nh¾c trÎ nãi trän c©u, nãi m¹ch l¹c kh«ng ng¾t qu·ng, kh«ng nãi l¾p. §Æc biÖt t«i lu«n nh¾c nhë trÎ ph¶i sö dông tiÕng viÖt ®Ó nãi. T«i cho trÎ nãi theo trÝ nhí cña trÎ, sau ®ã t«i söa sai cho trÎ. TrÎ ë líp t«i d¹y cã nhiÒu trÎ nãi tiÕng viÖt cßn chËm do vËy ®èi víi nh÷ng tõ khã t«i cho trÎ nh¾c l¹i tõng tõ sau ®ã míi nh¾c l¹i c¶ c©u. §èi víi th¬, cÇn chó ý tËp cho trÎ ®äc thuéc th¬, luyÖn giäng ®äc, tËp ng¾t nhÞp, ng÷ ®iÖu sao cho truyÒn c¶m. Bªn c¹nh ®ã t«i gi¶i thÝch cho c¸c ch¸u: Nãi trän c©u th× nã míi cã ý nghÜa trän vÑn, cßn nÕu m×nh nãi kh«ng trän c©u, lêi nãi bÞ ng¾t qu·ng th× lêi nãi kh«ng cã ý nghÜa vµ kh«ng cßn hay n÷a. Trong khi ch¬i ®ãng kÞch hay ch¬i ®ãng vai theo chñ ®Ò còng vËy, ng«n ng÷ rÊt cÇn thiªt, gióp c¸c trÎ giao tiÕp víi nhau th«ng qua nh©n vËt. TrÎ thÓ hiÖn ®îc ng«n ng÷, cö chØ, hµnh ®éng cña c¸c nh©n vËt. TrÎ ph©n biÖt ®îc giäng kÓ cña c¸c nh©n vËt. VÝ dô: Khi tËp cho trÎ kÓ l¹i mét c©u chuyÖn hay ®äc thuéc mét bµi th¬ t«i kh«ng chØ b¾t trÎ kÓ c¶ c©u chuyÖn mµ t«i cã thÓ cho trÎ kÓ theo tõng ®o¹n, kÓ theo lêi cña c¸c nh©n vËt ®Ó gióp trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷ vµ trÎ c¶m nhËn ®îc ý nghÜa cña tõng ®o¹n chuyÖn hay c¶ c©u chuyÖn. ®èi víi nh÷ng trÎ cßn nãi ngäng, nãi l¾p t«i kÞp thêi söa sai cho trÎ ®Ó trÎ ph¸t ©m m¹ch l¹c h¬n. 5. D¹y trÎ mäi lóc mäi n¬i Vµo c¸c buæi sinh ho¹t chiÒu, ho¹t ®éng ngoµi trêi t«i kÓ chuyÖn hoÆc ®äc th¬ cho trÎ nghe 1-2 lÇn. Sau ®ã, t«i cïng trÎ ®µm tho¹i vÒ néi dung cña bµi th¬, c©u chuyÖn: C« võa kÓ cho con nghe c©u chuyÖn cã tªn lµ g×? Trong c©u chuyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo?... T«i chó ý ®Õn c©u tr¶ lêi cña trÎ ®Ó nh¾c nhë trÎ tr¶ lêi trän c©u. §a sè trÎ thêng tr¶ lêi céc lèc: Qu¶ bÇu tiªn, cã cËu bÐ, chim Ðn, l¶o ®Þa chñ… Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn n¨m häc 2009-2010 Trang:6 Giúp trẻ 5 tuổi “ phát triển ngôn ngữ mạch lạc” thông qua tác phẩm văn học V× vËy t«i cÇn ph¶i chó ý ®Ó nh¾c trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p, nãi trän c©u . VÝ dô: T«i tËp cho trÎ tr¶ lêi “ C©u chuyÖn c« võa kÓ cã tªn lµ “Qu¶ bÇu tiªn”. Trong c©u chuyÖn c« kÓ cã c¸c nh©n vËt: cËu bÐ, chim Ðn, l¶o ®Þa chñ Nh÷ng lóc ra ch¬i, t«i thêng më b¨ng cho trÎ nghe ®Ó gióp trÎ n¾m b¾t ®îc c¸c giäng kÓ, c¸ch diÔn ®¹t c©u chuyÖn, trÎ ghi nhí vµ kÓ l¹i c©u chuyÖn ®îc tèt h¬n. §Æc biÖt víi nh÷ng trÎ khuyÕt tËt, trÎ nãi chít, nãi l¾p t«i thêng xuyªn quan t©m vµ trß chuyÖn víi c¸c ch¸u nhiÒu h¬n. TËp cho c¸c ch¸u nãi nh÷ng c©u nh÷ng tõ khã tríc sau ®ã míi tËp dÇn cho trÎ nãi trän c©u. Cho trÎ tham gia ch¬i ®ãng vai, vµ tham gia ®ãng kÞch ®Ó trÎ m¹nh d¹n tù tin vµo chÝnh b¶n th©n m×nh tõ ®ã trÎ ®îc ph¸t triªn ng«n ng÷ h¬n. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®ãn tr¶ trÎ t«i trß chuyÖn víi trÎ vÒ néi dung bµi häc, cho trÎ tËp kÓ chuyÖn theo tranh, kÓ chuyÖn s¸ng t¹o ®Ó trÎ dÇn ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña m×nh. T«i thêng xuyªn nh¾c nhë trÎ ph¶i nãi b»ng tiÕng viÖt. Bêi v× ch¸u líp t«i theo thãi quen chóng trß chuyÖn víi nhau th× thêng sö dông tiÕng d©n téc V©n KiÒu chØ khi giao tiÕp víi c« míi sö dông tiÕng viÖt. 6. Phèi hîp víi phô huynh §Ó viÖc gi¸o dôc trÎ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao th× c«ng t¸c phèi hîp víi phô huynh ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng. Qua nh÷ng lóc ®ãn tr¶ trÎ, nh÷ng buæi häp phô huynh t«i trao ®æi víi phô huynh vÒ tÇm quan träng cña viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ. Mêi phô huynh dù nh÷ng giê d¹y trÎ lµm quen v¨n häc tõ ®ã n©ng cao nhËn thøc cña phô huynh. HiÓu ®îc ý nghÜa cña m«n häc phô huynh sÏ t¹o mäi ®iÒu kiÖn tèt nhÊt nh»m båi dìng cho trÎ ë nhµ. Trong b¶ng nh÷ng ®iÒu cha mÑ cÇn biÕt t«i dµnh riªng mét m¶ng ®Ó tuyªn truyÒn víi phô huynh nh÷ng néi dung cña giê, ®Æc ®iÓm ng«n ng÷ cña trÎ còng nh trao ®æi víi phô huynh vÒ nh÷ng bµi th¬, c©u chuyÖn trong chñ ®Ò chñ ®iÓm. §Ó gióp trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷ tèt h¬n na, t«i ®· ®Õn tõng nhµ vËn ®éng phô huynh thêng xuyªn sö dông tiÕng viÖt ®Ó giao tiÕp h»ng ngµy víi trÎ, ®Ó vèn tõ tiÕng viÖt ngµy cµnh nhiÒu vµ phong phó vµ tõ ®ã gióp trÎ ph¸t ©m chuÈn tiÕng viÖt rá h¬n. Kh«ng nh÷ng thÕ b¶n th©n t«i cßn phèi hîp tèt víi héi cha mÑ häc sinh su tÇm ®å dïng, nguyªn vËt liÖu s½n cã ë ®Þa ph¬ng ®Ó lµm ®å dïng d¹y häc vµ ®å ch¬i cho trÎ. V. KÕt qu¶ ®¹t ®îc Qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p trªn, t«i ®· thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng phÊn khëi so víi ®Çu n¨m häc. Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn n¨m häc 2009-2010 Trang:7 Giúp trẻ 5 tuổi “ phát triển ngôn ngữ mạch lạc” thông qua tác phẩm văn học * ChÊt lîng cho trÎ lµm quen v¨n häc n©ng lªn râ rÖt. Tû lÖ kh¸ giái chiÕm 45-50%, trÎ tra lêi râ rµng, m¹ch l¹c, trÎ tr¶ lêi trän c©u. NhiÒu trÎ kÓ l¹i chuyÖn rÊt diÔn c¶m, biÕt thÓ hiÖn ®iÖu bé cö chØ khi kÓ chuyÖn, ®äc th¬. 35%trÎ biÕt kÓ chuyÖn s¸ng t¹o. 85% trÎ biÕt kÓ chuyÖn, thÝch ch¬i ®ãng kÞch, ®ãng vai theo chñ ®Ò, trÎ nhËp vai c¸c nh©n vËt trong c©u chuyÖn rÊt tèt. * §èi víi gi¸o viªn Gi¸o viªn ®· n¾m ch¾c ph¬ng ph¸p, tù tin, linh ho¹t h¬n trong c¸c tiÕt d¹y. B¶n th©n còng ®· biÕt lËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn phï hîp víi nhãm tuæi m×nh phô tr¸ch, n¾m v÷ng ®îc ®Æc ®iÓm t©m lý, t×nh h×nh cña tõng trÎ ®Ó tõ ®ã ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p cã híng gi¸o dôc trÎ tèt h¬n. * §èi víi phô huynh Tõ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc trªn, b¶n th©n t«i ®· t¹o ®îc lßng tin víi phô huynh, lµm cho phô huynh cµng tin tëng, yªn t©m ®a con ®Õn trêng. Qua ®ã, b¶n th©n còng ®· n©ng cao nhËn thøc cho phô huynh vÒ viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c cho trÎ lµ rÊt cÇn thiÕt. Phô huynh rÊt quan t©m, phÊn khëi, thêng xuyªn ch¨m lo, trao ®æi hái th¨m häc lùc cña con m×nh. Thµnh c«ng lín nhÊt lµ phô huynh ®· thêng xuyªn gi¸o tiÕp nãi chuyÖn víi nhau, trß chuyÖn víi c« gi¸o nhiÒu h¬n b»ng tiÕng viÖt. Ngay nh÷ng ngµy ®Çu míi lªn hµng ngµy t«i rÊt vÊt v¶ ph¶i ®i chë trÎ ®Õn trêng. Nhng qua thêi gian t«i thö nghiÖm c¸c ph¬ng ph¸p ®· lµm nhö trªn th× b©y giê h»ng ngµy trÎ ®· tù ®Õn trêng vµ rÊt cã høng thó häc vµo c¸c giê kÓ chuyÖn vµ c¸c tiÕt häc th¬. VI. Bµi häc kinh nghiÖm: Qua viÖc thùc hiÖn ®Ò tµi “Ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c cho trÎ 5 tuæi th«ng qua c¸c t¸c phÈm v¨n häc”, b¶n th©n t«i ®· rót ra mét sè kinh nghiÖm sau: 1. Ph¶i n¾m v÷ng ®Æc ®iÓm t©m lý cña trÎ, ®Ó cã ph¬ng ph¸p ®óng cho tõng trÎ. 2. X©y dùng kÕ ho¹ch thùc hiÖn ph¶i hîp lý, ®Çy ®ñ, chi tiÕt phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña ®Þa ph¬ng vµ cña líp. 3. CÇn chuÈn bÞ ®Çy ®ñ gi¸o cô trùc quan tríc khi ®Õn líp ®Ó l«i cuèn trÎ vµo giê häc, gióp trÎ n¾m ®îc vÊn ®Ò ®ã dÔ dµng h¬n. 4. T¨ng cêng cho trÎ tham gia tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng lµm quen v¨n häc nh kÓ chuyÖn, ®äc th¬, ®ãng kÞch, ®ãng vai theo chñ ®Ò, nghe b¨ng ®Üa, xem s¸ch b¸o… Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn n¨m häc 2009-2010 Trang:8 Giúp trẻ 5 tuổi “ phát triển ngôn ngữ mạch lạc” thông qua tác phẩm văn học 5. KÕt hîp chÆt chÏ víi phô huynh ®Ó gióp phô huynh nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña m«n häc. Tõ ®ã, phô huynh t¹o mäi ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó gióp trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña m×nh. 6. Gi¸o viªn cÇn ph¶i n¾m ch¾c ph¬ng ph¸p, kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ. Nghiªn cøu t×m tßi, vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p h÷u hiÖu vµo ho¹t ®éng ph¸t tiÓn ng«n ng÷ ®Ó ®¹t kÕt qu¶ cao trong d¹y trÎ. 7. Gi¸o viªn ph¶i thùc sù th¬ng yªu vµ t«n träng trÎ, ph¶i biÕt kiÒm chÕ, kiªn tr×, nhÉn n¹i, lÊy t×nh c¶m lµm yÕu tè quan träng nhÊt ®Ó gi¸o dôc trÎ. Cã lµm ®îc nh÷ng ®iÒu trªn th× viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c cho trÎ míi ®¹t hiÖu qu¶ cao. C/ KÕt luËn: §¶ng vµ nhµ níc ta lu«n coi träng sù nghiÖp gi¸o dôc ®µo t¹o x©y dùng nh©n tè con nguêi, lµ ®éng lùc trùc tiÕp vµ l©u dµi cho sù ph¸t triÓn ®Êt níc, gi¸o dôc MÇm Non cã vÞ trÝ quan träng trong hÖ thèng gi¸o dôc quÊc d©n, lµ nghµnh häc t¹o ®µ t¹o thÕ cho gi¸o dôc phæ th«ng ph¸t triÓn. ViÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c cho trÎ lµ mét viÖc lµm kh«ng ph¶i dÔ. V× vËy, ®Ó trÎ ®¹t hiÖu qu¶ cao th× ph¶i cã sù dÉn d¾t cña gi¸o viªn. TrÎ lµm quen víi v¨n häc nãi chung vµ viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ nãi riªng lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt nh»m gióp trÎ ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt. Qua ®ã ng«n ng÷ cña trÎ ®îc ph¸t triÓn, trÎ biÕt ®äc th¬, kÓ chuyÖn m¹ch l¹c vµ trÎ biÕt trß chuyÖn cïng mäi ngêi. Tõ thùc tÕ líp t«i phô tr¸ch víi nh÷ng khã kh¨n mµ b¶n th©n t«i gÆp ph¶i, t«i ®a ra biÖn ph¸p th¸o gì nh÷ng víng m¾c trong viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c cho trÎ. Mong r»ng nh÷ng biÖn ph¸p nµy sÏ ¸p dông hiÖu qu¶ h¬n khi ®îc c¸c cÊp l·nh ®¹o, c¸c b¹n ®ång nghiÖp gãp ý, bæ sung thªm vµ tÝch cùc ®æi míi trong qu¸ tr×nh vËn dông ®Ó da chÊt lîng ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ vïng cao ph¸t triÓn, ®¸p øng víi nhu cÇu gi¸o dôc trong giai ®o¹n hiÖn nay./. X¸c nhËn cña H§KH nhµ trêng. L©m Thuû, ngµy 20 th¸ng 5 n¨m 2010. Ngêi viÕt Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn n¨m häc 2009-2010 Trang:9 Giúp trẻ 5 tuổi “ phát triển ngôn ngữ mạch lạc” thông qua tác phẩm văn học Vâ ThÞ §oµi HiÒn NguyÔn ThÞ Thu X¸c nhËn cña H§KH phßng GD & §T Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn n¨m häc 2009-2010 Trang:10