CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập-Tự do- Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Mã số………………
Kính gửi : Thường trực hội đồng sáng kiến cấp …..
- Tôi ghi tên dưới đây:
- Nơi công tác :
- Trình độ chuyên môn : đại học mĩ thuật
- Là tác giả đề nghị công nhận sáng kiến : Giúp học sinh năng khiếu
học tốt môn vẽ tranh
- Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến :
- Lĩnh vực áp dụng sáng kiến : Bồi dưỡng học sinh năng khiếu của
trường .
- Mô tả bản chất của sáng kiến :
+ Thực trạng
Mó thuaät hieän nay laø moät moân hoïc trong nhaø tröôøng. Tuy thôøi gian thöïc
hieän chöa daøi nhöng cuõng ñuû ñeå chöùng minh söï caàn thieát ñoái vôùi vieäc giaùo duïc
ñaïo ñöùc nhaân caùch cuûa caùc em. Maëc duø vaäy moân mó thuaät ôû nöôùc ta vaãn laø moân
hoïc môùi chöa coù thôøi gian tích luyõ kinh nghieäm cho daïy hoïc vaø tìm toøi, phaùt
hieän nhöõng caùch thöùc thöïc hieän höõu hieäu trong giaûng daïy vaø hoïc taäp. Xuaát phaùt
töø yeâu caàu ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy theo chöông trình saùch giaùo khoa
môùi moân mó thuaät ôû tröôøng tieåu hoïc nhaèm giuùp hoïc sinh phaùt trieån toaøn dieän.
Daïy mó thuaät khoâng nhaèm ñaøo taïo hoïc sinh trôû thaønh hoaï só maø chæ giaùo duïc
cho caùc em tính thaåm mó vôùi moät tö duy loâgic vaø mó thuaät ñem laïi nieàm vui cho
con ngöôøi, laøm cho moïi hoïc sinh töï nhaän ra caùi ñeïp coù ôû xung quanh mình gaàn
guõi vaø ñaùng yeâu, giaùo duïc mó thuaät nhaèm giuùp hoïc sinh taïo ra caùi ñeïp vaø
thöôûng ngoaïn noù ngay trong sinh hoaït haèng ngaøy, daïy mó thuaät nhaèm goùp phaàn
taïo neân nhaân caùch con ngöôøi môùi XHCN
Nhöng thöïc traïng hieän nay vieäc daïy vaø hoïc coøn gaëp nhieàu khoù khaên vôùi
nhieàu lyù do. Ñoù laø chuùng ta chöa thöïc söï nhaän thöùc moät caùch ñuùng ñaén veà muïc
tieâu cuõng nhö phöông phaùp daïy hoïc töø ñoù daãn ñeán vieäc tuyeàn ñaït kieán thöùc
cuõng nhö kó naêng veõ cho hoïc sinh bò haïn cheá raát nhieàu cho neân khoâng taïo ra
ñöôïc söï höùng thuù trong hoïc taäp ñoái vôùi hoïc sinh, caùc em tieáp thu chaäm, thuï
ñoäng, ít saùng taïo chaát löôïng hoïc sinh hoïc moân mó thuaät ñaït chöa cao nhất là đối
với học sinh năng khiếu .
1. Thuận lợi
Được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường
Môn mĩ thuật được giáo viên chuyên dạy
Hằng năm các ngành các cấp tạo điều kiện cho các em tham gia các cuộc
thi để các em phát huy năng khiếu , khả năng sáng tạo của mình .
2. Khó khăn
Trong khi thực hành bài vẽ các em vẽ không theo tình tự tiến hành các
bước ngẫu hứng , thích vẽ cái gì thì vẽ cái đó ít chú trọng đến hình ảnh trước
sau . hay hình ảnh chính phụ trong bài vẽ , chưa diễn đạt hết nội dung tranh ,
màu sắc chưa phù hợp .
Giờ học chính khóa đa số học sinh sử dụng sáp màu, kỹ năng sử dụng
màu nước màu bột còn hạn chế .
+ Mục đích của sáng kiến
Nhằm tìm ra phương hướng phát hiện bồi dưỡng giúp học sinh sinh
năng khiếu vẽ được bức tranh với bố cục chặt chẽ , nội dung phù hợp với
chủ đề, màu sắc hài hòa giữa mảng chín và mảng phụ vì đó là chủ đề của
tranh .
Rèn luyện về phương pháp xây dựng bố cục và kỹ năng thể hiện tranh .
Tạo thói quen say mê trong khi làm bài của các em học sinh năng khiếu ,
xây dựng bố cục, nâng cao khả năng sáng tạo để có nhiều thành công trong
các cuộc thi vẽ tranh do ngành phát động.
+ Nội dung của sáng kiến :
- Laø moät giaùo vieân laøm coâng taùc giaûng daïy myõ thuaät ôû tröôøng
tieåu hoïc, toâi thaáy vieäc ñeà ra moät phöông phaùp tích cöïc phuø hôïp vôùi ñaëc
thuø cuûa boä moân laø vieäc laøm raát caàn thieát. Trong phaïm vi baøi naøy, toâi chæ
ñeà caäp ñeán moät phaàn cuûa boä moân myõ thuaät, vaán ñeà ñoù laø: Giúp học sinh
năng khiếu học tốt phân môn vẽ tranh
Các bước thực hiện :
1. Cái mới trong hướng dẫn giúp học sinh vẽ tranh
Trên cơ sở những kiến thức mà các em đã học trong giờ chính khóa,
những yêu cầu về hình thức phương pháp và lựa chọn nội dung, các em học
sinh năng khiếu trong giờ bồi dưỡng còn phải trãi quá một quá trình nghiên
cứu rèn luyện thực hành và thể nghiệm trên những bài tập để làm sáng tỏ
những điều đã học mà giáo viên là người trực tiếp hướng dẫn.
Trong mỗi tranh đề tài có nhiều nội dung chủ đề khác nhau do đó khi
giáo viên hướng dẫn cần phải khơi gợi để các em nhận thức và khai thác đề
tài theo cảm nhận riêng của mình trong mọi khía cạnh, mọi vấn đề.
Con người và cuộc sống rất phong phú, sinh động khơi gợi cho ta nhiều
đề tài để vẽ tranh hay vẽ theo đề tài cho trước thì người vẽ hay sáng tác điều
thể hiện cảm xúc của mình , tùy theo sự cảm nhận cái đẹp cái hay, của thiên
nhiên và hoạt động của con người phù hợp với nhận thức của của từng đối
tượng học sinh . Nội dung đặt ra cần phải gần gũi quen thuộc để các em dễ
cảm nhận và có rung cảm để bộc lộ khả năng sáng tạo của mình theo từng
mức độ khác nhau .
VD :
Đề tài lễ hội, ngày tết có rất nhiều hình tượng phong phú như : đi chợ
tết, thăm ông bà , nấu bánh chưng, trang trí cành mai, hội làng, chọi trâu ….
Đề tài sinh hoạt lao động có một số nội dung như : học nhóm , trông
em giúp mẹ, trưới cây hay cho gà ăn….
Đề tài môi trường có rất nhiều rất nhiều hình tượng để thể hiện phong
phú như: dọn sạch rác ở lớp học, buổi lao động ở sân trường, bỏ rác đúng
nơi qui định….. khi đã xác định được nội dung cần tìm hình ảnh yêu thích
nhất để thể hiện .
2. Caùc böôùc tieán haønh veõ một böùc tranh
- Cách vẽ tranh là bài lí thuyết tương đối khó, khô khan do đó là
người giáo viên hướng dẫn và bồi dưỡng học sinh cần trình bày kết hợp
với gợi mở phân tích từ việc tìm và chọn nội dung đến hướng dẫn cách
vẽ từng bước một.
a. Tìm và chọn nội dung :
- Trong mỗi đề tài có nhiều nội dung chủ đề khác nhau , mỗi người có
thể nhận thức theo ý riêng của mình, trong mọi khía cạnh, mọi vấn đề.
- Giáo viên đặt câu hỏi gợi ý để mỗi học sinh tự tìm cho mình một nội
dung phù hợp với chủ đề, chọn cách thể hiện nội dung chủ đề đó theo cảm
nhận riêng .
VD : Đề tài sinh hoạt
+ Đây là bài vẽ tranh với nhiều nội dung phong phú gây đượ cảm
hứng đối với người vẽ như vẽ về hoạt động thường ngày, có thể vẽ cả một
tập thể học sinh đang lao động trong sân trường, hay cảnh lao động giúp mẹ
rửa chén, vẽ cảnh lao động vệ sinh trong lớp học….là những hình ảnh hấp
dẫn về đề tài sinh hoạt của học sinh.
+ Vẽ về đề tài sinh hoạt tuy là một đề tài rất gần gũi đối với học sinh
nhưng tìm được nội dung và bố cục đẹp là điều rất khó đối với học sinh.
Giáo viên phải hướng các em năng khiếu tìm ra những khía cạnh nội dung
không chỉ phù hợp mà còn mới lạ và hình thức thể hiện táo bạo mới thoát
khỏi sự nhàm chán theo lối mòn quen thuộc. Sinh hoạt học tập của học sinh
không chỉ ở trong nhà trường, nó còn biểu hiện ở nhiều lĩnh vực ngoài gia
đình xã hội.
- Giáo viên gợi ý để học sinh kể ra những ấn tượng về nhiều mặt của
đề tài nhằm bồi dưỡng cho các em năng lực cảm thụ thẩm mĩ phát hiện từ
cuộc sống sinh hoạt hằng ngày, trong sinh hoạt học tập đến cảm hứng sáng
tạo.
b. Tìm bố cục ( xếp đặt mảng chính, mảng phụ) :
-Tìm bố cục cho tranh vậy bố cục là gì ?
Bố cục trong hội họa là sự tổng hòa các yếu tố tạo hình như đường nét
hình khối , đậm nhạt màu sắc ,… xếp chúng trong một khuôn khổ nhất định
thông qua cảm xúc của người họa sĩ để tạo ra một giải pháp hợp lí , nêu bậc
chủ đề của bức tranh .
+ Mảng chính là trọng tâm bao giờ cũng lớn hơn mảng phụ và thể
hiện rỏ nội dung chủ đề.
+ Maûng phuï laø maûng hoã trôï taïo neân söï sinh ñoäng nhòp nhaøng vaø theá
caân baèng cho boá cuïc. Moät boá cuïc caân ñoái laø boá cuïc taïo ñöôïc söï haøi hoøa
giöõa maûng chính, maûng phuï, maûng to, maûng nhoû, maûng xa, maûng gaàn.
* Những điểm cần tránh trong xây dựng bố cục tranh:
+ Không dồn các mảng hình về một phía.
+ Tránh mảng hình chính quá lớn phá vở bố cục tranh hay mảng chính
quá nhỏ tạo sự trống trải rời rạc cho tranh.
+ Tránh để các đường xiên chéo vào các bức tranh.
+ Không để cho đường chân trời chia đôi tranh thành hai phần bằng
nhau.
- Những dạng thức bố cục trên thường gây cho người xem cảm giác
khó chịu, bực bội. Dù cho nội dung tranh rất hay, màu sắc rất đẹp mà bố cục
không thuận mắt thì bức tranh cũng không có giá trị nghệ thuật. Để có bố
cục cân đối, thể hiện được nội dung chủ đề và ý tưởng cùa người vẽ, khi tìm
bố cục ta có thể dựa trên một số dạng thức bố cục tranh sau đây :
Bố cục dạng hình tháp:
- Boá cuïc daïng hình thaùp coøn goïi laø boá cuïc hình tam giaùc. Daïng boá
cuïc naøy gaây caûm giaùc vöõng chaõi, tin töôûng vaø khoeû khoaén, ñöôïc aùp duïng
töø laâu ñôøi. Nhieàu hoaï só Vieät Nam ñaõ aùp duïng daïng boá cuïc naøy trong caùc
saùng taùc cuûa mình. Tuy gioáng nhau ôû daïng thöùc boá cuïc nhöng moãi ngöôøi
ñeàu theå hieän caùi rieâng cuûa mình ôû noäi dung vaø ngheä thuaät dieãn taû.
Bố cục dạng hình tròn:
- Bố cục hình tròn là dạng bố cục cơ bản nói đến hình tròn là chúng ta
hiểu rằng nó là bố cục trọng tâm xoay tròn tạo cảm giác tập trung vào hình
tượng và nhân vật diển hình .
Bố cục hình vuông hay hình chữ nhật:
- Là dạng bố cục có mảng trọng tâm nằm trong khung hình vuông hay
hình chữ nhật.
. Được các họa sĩ sử dụng xắp xếp hình thể đồng dạng vào tranh . Nó vừa có
tính nhắc lại các tính chất khái quát của khuôn hình tranh vừa mang ý nghĩa
nhấn đậm thêm cho tính chất tổ chức cho con người . Nó có tôn ti tật tự có
trên dưới ,phải trái ,ngay thẳng cân bằng . Nó phù hợp với các loại đề tài , dề
cao tính tổ chức xã hội .
- Trong hội họa, có rất nhiều hình thức bố cục chứ không phải có ba dạng
nêu trên. Giới hạn của việc giảng dạy bố cục chỉ là gợi ý, không thể nào
truyền đạt được hết các dạng thức về phương pháp bố cục trong hội họa. Do
vậy khi hướng dẫn giáo viên cần phân tích để thấy rằng muốn thể hiện nội
dung tranh cần phải vẽ những gì ? hình vẽ trong tranh phải thể hiện cái động,
cái tĩnh của người và cảnh vật như thế nào? Vẽ ở đâu ? ( vẽ cảnh sinh hoạt
trong trường hay ở nhà …..) Đâu là hình ảnh chính của chủ đề, hình ảnh phụ
bổ trợ để làm cho nội dung tranh phong phú, hình ảnh chính phụ phải được
quy vào các mảng to, nhỏ để làm rỏ trọng tâm của tranh. Cụ thể là phải
hướng cho các em làm sau sắp xếp các hình mảng trong tranh không lặp lại,
không đều nhau cần có mảng trống như nền trời, nền đất sau cho bố cục
khong chật chội hoặc quá trống dàn trải có gần có xa.
- Chú ý khi giới thiệu tranh minh họa cần chỉ ra đâu là hình ảnh chính
đâu là hình ảnh phụ, đâu là mảng chính trong mỗi bức tranh, do đó yêu cầu
của bố cục cần :
+ Đẹp về hình thức thể hiện, cảm nhận
+ Đa dạng về nội dung đề tài và phong phú về cách thể hiện.
+ Động lại ấn tượng sâu sắc đối với người xem.
+ Có tính thời đại và sáng tạo độc đáo.
c. Vẽ hình vào mảng:
- Sau khi chọn được bố cục, ta tiến hành tìm dáng của nhân vật,
cảnh vật cho phù hợp với nội dung. Khi tìm cần vận dụng trí nhớ, trí tưởng
tượng sáng tạo để xây dựng các nhân vật cho sinh động, tạo được không
gian và nhịp điệu trong tranh.
- Vẽ hình cần tìm hình cho phù hợp với động tác, dáng điệu đúng với
các biểu hiện đặc trưng, hình ảnh trong tranh cần phải sinh dộng và cần phải
có sự giao lưu với nhau như một sự ăn ý hài hòa về tình cảm và thể chất.
- Hình dáng nhân vật cần phải có sự khác nhau, có dáng tĩnh dáng
động nhân vật trong tranh nên có sự ăn nhập với nhau hợp lí thống nhất để
thể hiện nội dung tranh.
d. Vẽ màu
- Giáo viên cần phải hướng dẫn học sinh bằng những câu hỏi gợi ý để
học sinh đạt được những yêu cầu về màu như sau :
- Đây là giai đoạn hào hứng và thú vị nhất của người vẽ tranh. Mọi sự
chuẩn bị một cách chu đáo từ phác màu đến bút màu ta thả mình vào công
việc sáng tạo, bằng những nét bút, mảng màu đầu tiên theo dòng cảm xúc
của mình.
Khi vẽ màu các em tuyệt nhiên phải trung thành với các mảng sáng
tối, đậm nhạt, các sắc độ tương phản của màu sắc để tác phẩm đạt hiệu quả
theo ý muốn.
Điều cần chú ý khi vẽ màu trong tranh là so sánh màu trong tối ngoài
sáng của nhân vật và bối cảnh diễn đạt của bức tranh những màu sắc tách
biệt, đối tách biệt nhằm để làm rỏ làm tôn hình tượng của chủ đề nhưng tất
cả phải hài hòa trong thể thống nhất của không gian chung. Thông thường ta
dùng màu nóng để vẽ phần sáng màu lạnh để vẽ phần tối. Nhưng nghệ thuật
sử dụng sắc màu cho vừa, cho đẹp đó là cả quá trình học tập và rèn luyện vì
có rất nhiều cách thể hiện màu sắc khác nhau, có khi bất chấp cả qui luật tự
nhiên nhưng vẫn đẹp.
Quá trình vẽ cần phác toàn bộ bức tranh, vẽ nhanh và kín hết mặt
tranh không nên vẽ kĩ từng chỗ một. Sau đó chỉnh từng chỗ từng bước, từng
chỗ. Trong quá trình vẽ luôn so sánh các mảng màu và gam màu chủ đạo mà
mình đã chọn là màu nào.
Khi vẽ các em cần quán xuyến toàn bộ bức tranh, tránh sa đà vào diễn
trả cục bộ không có trọng tâm dẫn đến không có sự hài hòa, hấp dẫn củ bố
cục và màu sắc tranh.
Nói đến phương pháp vẽ tranh dù chất liệu gì cũng phải nói đến bút
pháp, từ bút pháp được coi là cọi nguồn của mọi thứ trong hội họa, bút pháp
vô cùng phong phú mỗi người điều có bút pháp riêng độc đáo của mình.
Tóm lại dù vẽ bằng chất liệu gì các em cũng phải chú ý đến sự hài
hòa. Nên tập trung vào sự mạnh mẽ của mảng chính vì đó là nội dung là chủ
đề của tranh. Không nhất thiết lệ thuộc hoàn toàn vào màu sắc tự nhiên,
nhưng cần dựa vào đó để khơi gợi cảm xúc và sáng tạo trong tranh vẽ của
mình vẽ màu cần kín tranh và điều chỉnh sắc độ cho đẹp mắt.
4. Hieäu quaû cuûa saùng kieán kinh nghieäm
Sau khi aùp duïng nhöõng phöông phaùp naøy vaøo thöïc teá giaûng daïy cuûa
mình treân cô sôû baùm saùt chuaån kieán thöùc cuûa Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo,
toâi nhaän thaáy caùc em veõ tranh coù theo trình töï caùc böôùc,saép xeáp ñöôïc hình
aûnh chính phuï,hình aûnh chính to, veõ maøu noåi roõ troïng taâm, ñuùng ñeà taøi
ñöa ra và kết quả như sau:
Năm 2009 – 2010
Bồi dưỡng 3 học sinh tham gia thi vẽ tranh do tỉnh đoàn tổ chức kết quả
đạt 1 em vòng tỉnh, 2 em vòng huyện.
Năm 2010 – 2011
Bồi dưỡng 4 học sinh tham gia thi vẽ tranh nước sạch và vệ sinh môi
trường kết quả đạt 3 em vòng huyện.
C.PHẦN KẾT LUẬN
I. Những bài học kinh nghiệm
* Baûn thaân ruùt ra ñöôïc moät soá kinh nghieäm trong vieäc truyeàn ñaït kieán
thöùc cho hoïc sinh:
- Giaùo vieân naém vöõng vaø chaéc chaén veà kieán thöùc cuõ cuõng nhö môùi
khi truyeàn ñaït cho hoïc sinh.
- Luoân theo doõi nhöõng thoâng tin môùi qua nghe ñaøi, saùch baùo, taøi
lieäu tham khaûo.
- Linh hoaït trong caùch söû duïng caùc phöông phaùp giaûng daïy.
- Söû duïng ñoà duøng daïy hoïc moät caùch khoa hoïc nhaèm kích thích tö
duy saùng taïo cho hoïc sinh.
- Lieân heä thöïc teá laø noäi dung thöôøng xuyeân khi giaûng daïy maø giaùo
vieân caàn phaûi bieát ñeán.
- Vaän duïng caùc phöông phaùp giaûng daïy phuø hôïp vôùi töøng ñoái töôïng
nhaèm phaùt huy heát khaû naêng tö duy cuûa hoïc sinh.
II.YÙ nghóa cuûa saùng kieán kinh nghieäm
- Yeâu caàu cuûa hoäi hoïa laø quan saùt theá giôùi xung quanh. Ngay töø nhoû,
moãi ngöôøi phaûi bieát phaùt hieän caùi ñeïp cuûa thieân nhieân, laøm sao cho ñôøi
soáng tình caûm, tinh thaàn cuûa chuùng ta phaûi lieân heä maät thieát vôùi thieân
nhieân baèng sôïi daây lyù trí - tình caûm - saùng taïo ngheä thuaät vöõng chaéc. Ñieàu
quan troïng laø laøm theá naøo ñeå moïi nguoàn goác cuûa moïi suy nghó, moïi tình
caûm ñeàu laø söï khaùm phaù caùc hieän töôïng, khaùm phaù veû ñeïp tuyeät vôøi cuûa
cuộc sống, thieân nhieân.
- Vieäc bồi dưỡng hoïc sinh năng khiếu laø raát caàn thieát, nhaát laø trong
vieäc giaùo duïc thaåm myõ cho hoïc sinh, goùp phaàn hình thaønh nhaân caùch cuûa
treû. Vì vaäy baûn thaân toâi caàn phaûi bieát löïa choïn ,aùp duïng caùc phöông phaùp
phuø hôïp vôùi töøng ñoái töôïng hoïc sinh ,sau khi nghieân cöùu aùp duïng nhöõng
phöông phaùp neâu treân
toâi thaáy caùc em veõ coù tieán boä hôn .
III.Khaû naêng öùng duïng,trieån khai .
Aùp duïng giaûng daïy cho hoïc sinh tieåu hoïc cuûa tröôøng Tieåu hoïc Linh
Phụng
IV. Kiến nghị .
Là giáo viên dạy mĩ thuật ở trường Linh Phụng tôi nhận thấy cơ sở vật
chất nơi đây còn thiếu phòng chức năng là điều rất thiệt thòi cho các em
trong quá trình bồi dưỡng.
Trên đây mới chỉ là một số kinh nghiệm nhỏ trong việc rèn luyện và bồi
dưỡng học sinh năng khiếu vẽ tranh, trong thự tế giảng dạy mỗi người đều
có suy nghĩ, kinh nghiệm bí quyết nghề nghiệp riêng nhằm mục đích nâng
cao chất lượng dạy và học. Đề tài của tôi còn nhiều thiếu sót và hạn chế, tôi
mong được cấp trên cùng đồng nghiệp bổ sung để kinh nghiệm dạy học của
tôi ngày càng thêm phong phú, hoàn thiện góp phần nhỏ bé đưa sự nghiệp
của huyện nhà ngày càng phát triển.
ngày tháng 3 năm 2013
Người viết
- Xem thêm -