Tài liệu Skkn giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3.

Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Giáo dục đào tạo Việt Nam đang bước vào giai đoạn hết sức quan trọng và mang tính chất quyết định, giai đoạn đổi mới giáo dục phổ thông theo nghị quyết Đại hội lần thứ IX, Nghị quyết 40 của Quốc hội: “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, có trí thức, sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.” Chính vì vậy mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách con người cần được triển khai một cách triệt để trong nhà trường. Con người phát triển toàn diện về nhân cách là sự kết hợp hài hòa của phẩm chất và năng lực (cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tâm hồn, trong sáng về đạo đức). Sự phát triển nhân cách của con người chịu sự quy định của các mối quan hệ xã hội, nghĩa là các mối quan hệ xã hội quy định bản chất con người. Nói khác đi quan hệ xã hội quy định nội dung, cấu trúc cũng như con đường hình thành nhân cách của con người. Trong xu thế phát triển hiện nay con người càng phải hoàn thiện, một con người hoàn thiện về nhân cách là con người không chỉ có tài mà còn phải có cả đức. Nhân cách của con ngươi muốn được xây dựng và phát triển cần phải được bắt đầu ngay từ khi mới sinh ra và đặc biệt là trong giai đoạn ngồi trên ghế nhà trường .Có thể nói việc xây dựng, hình thành và phát triển các phẩm chất đạo đức và tri thức cho thế hệ trẻ là một trong những nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết, đây cũng là một trong những nhiệm vụ mà nhà trường nói riêng và ngành giáo dục nói chung phải thực hiện.Giáo dục đạo đức mà đặc biệt là giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh là một vấn đề rất quan trọng trong xã hội ngày nay. 1/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. Học sinh tiểu học là những học sinh ở lứa tuổi nhi đồng, các em mới đang hình thành và phát triển các phẩm chất nhân cách, những thói quen cơ bản chưa có tính ổn định mà đang được hình thành và củng cố. Do đó việc giáo dục cho học sinh tiểu học một nếp sống tốt – nếp sống thanh lịch văn minh để giúp các em trở thành những con người có đạo đức, lối sống tốt, lành mạnh là một việc làm hết sức cần thiết. Chính những kết quả này sẽ là nền tảng giúp các em phát triển nhân cách sau này. Môn đạo đức là môn học có thế mạnh trong việc tích hợp và lồng ghép với giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh, đây là nội dung môn học chiếm ưu thế giúp các nhà giáo dục có thể tích hợp một cách hoàn toàn, hoặc từng phần nội dung môn học với nội dung giáo dục nếp sống thanh lịch - văn minh. Hiểu được tầm quan trọng cũng như những lợi thế đó, năm học 2014 -2015 tôi mạnh dạn nghiên cứu : “ Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3 ”.Cùng với mong muốn đóng góp một phần nhỏ bé vào sự nghiệp giáo dục, sự nghiệp trồng người . II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: Tìm được các biện pháp giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh cho học sinh lớp 3 có hiệu quả, hỗ trợ cho sự phát triển toàn diện về nhân cách của mỗi học sinh. Góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của trường tiểu học nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục đạt hiệu quả. III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU: 1. Đối tượng nghiên cứu: Giáo dục nếp sống thanh lịch –văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3 ở trường Tiểu học. 2. Đối tượng khảo sát: Toàn bộ giáo viên khối 3 và học sinh lớp 3 ở trường Tiểu học. 2/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. - Phụ huynh học sinh trường Tiểu học. 3. Đối tượng thực nghiệm: - Học sinh lớp 3 ở trường Tiểu học. - Giáo viên khối 3 trường Tiểu học. 4. Phạm vi nghiên cứu: - Giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. - Bộ tài liệu Giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh. - Trong năm học 2014 – 2015, 2015 - 2016. IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU: - Nhiệm vụ 1: Nghiên cứu cơ sở lí luận, cơ sở thực tiễn về giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. - Nhiệm vụ 2: Nghiên cứu thực trạng của việc giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. - Nhiệm vụ 3: Đề xuất các giải pháp và tổ chức thực hiện giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3 trường Tiểu học. V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: - Phương pháp điều tra, tìm hiểu thực tế: + Tìm hiểu thực trạng giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh lớp 3 , tìm hiểu những khó khăn, thuận lợi khi thực hiện giáo dục nếp sống TLVM cho học sinh lớp 3 ở trường tiểu học. + Quan sát tìm hiểu học sinh thông qua các giờ học môn đạo đức (hành động, lời nói, nét mặt, cử chỉ….). Trực tiếp trao đổi, trò chuyện với giáo viên và học sinh trong khối để tìm hiểu nhận thức như thế nào về vai trò, ý nghĩa của việc giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh tích hợp trong môn đạo đức. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu các tài liệu liên quan: 3/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. + Luật Giáo dục + Tài liệu giáo nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh lớp 3. + Sách giáo viên, sách giáo khoa đạo đức lớp 3. - Phương pháp thống kê, phân loại: Tôi dùng biện pháp này để xử lý kết quả nghiên cứu phân loại đối tượng học sinh, để phân loại các nhóm biện pháp. - Phương pháp kiểm tra, đánh giá: Phương pháp này áp dụng sau khi dạy thực nghiệm. Sau các bài dạy của mình, tôi có phiếu kiểm tra, đánh giá chất lượng bài dạy và mức độ hiểu bài của học sinh. Căn cứ vào đó tôi đưa ra những kết luận cho đề tài nghiên cứu. VI. PHẠM VI NGHIÊN CỨU VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU: - Phạm vi nghiên cứu: “Giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3 ở trường tiểu học”. - Thời gian nghiên cứu: Năm học 2014 – 2015. Năm học 2015 – 2016. 4/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. NỘI DUNG CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1. Cơ sở lý luận: Nhắc đến thanh lịch là nhắc đến phong thái ứng xử văn minh nền nã của người Hà Nội. Trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Thủ đô của chúng đã thu được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trong đổi mới, xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, mở rộng giao lưu, hợp tác quốc tế, nhưng đồng thời chúng ta cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức, nhiều vấn đề phức tạp mới, các giá trị đạo đức, văn hóa truyền thống; những cái hay, cái đẹp trong giao tiếp ứng xử của người Hà Nội thanh lịch, văn minh ở chỗ này, chỗ khác, ở người này, người khác có bị phôi pha, đặt ra một yêu cầu, thách thức cho ngành giáo dục Thủ đô, đó là làm sao chúng ta vừa hội nhập với thế giới, vừa không đánh mất bản sắc văn hóa truyền thống ngàn đời của Thủ đô ta. Giáo dục nếp sống thanh lịch của người Hà Nội cho học sinh đã được Ban giám hiệu và giáo viên trường tiểu học quan tâm từ nhiều năm trước, nhưng đến khi bộ sách “ Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh cho học sinh Hà Nội” thì việc giáo dục đó trở nên bài bản và hiệu quả hơn nhiều. * Thế nào là giáo dục? - Giáo dục (theo nghĩa rộng): Là sự hình thành nhân cách được tổ chức một cách có mục đích, có tổ chức thông qua các hoạt động và các quan hệ giữa nhà Giáo dục với người được giáo dục nhằm giúp người được giáo dục chiếm lĩnh những kinh nghiệm xã hội của loài người. - Giáo dục (theo nghĩa hẹp): Đó là một bộ phận của quá trình sư phạm, là quá trình hình thành những cơ sở khoa học của thế giới quan, niềm tin, lý tưởng, 5/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. động cơ, tình cảm, thái độ, những tính cách, những hành vi, thói quen cư xử đúng đắn trong xã hội, kể cả việc phát triển và nâng cao thẻ lực. Chức năng trội của quá trình giáo dục (theo nghĩa hẹp) chỉ được thực hiện trên cơ sở vừa tác động đến ý thức, vừa tác động đến tình cảm và hành vi. *Thế nào là nếp sống ? Nếp sống là thói quen về sinh hoạt. *Thế nào là thanh lịch – văn minh ? Văn minh (văn = vẻ đẹp, minh = sáng) là khái niệm mang tính quốc tế, có nguồn gốc từ phương Tây đô thị và chỉ trình độ phát triển nhất định của văn hóa chủ yếu về phương diện vật chất. Thanh lịch là người có đạo đức, văn hóa, có chữ nghĩa và nói gọn lại là "phong cách sống cao đẹp”. * Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh là tạo cho học sinh có những thói quen sinh hoạt tốt, có lối sống văn hóa, đẹp. 2. Cơ sở thực tiễn: Nghị quyết đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X kết luận 242-TB-TW ngày 5 tháng 4 năm 2009 của Bộ chính trị về thực hiện NQTW2 khóa 8 phương hướng giáo dục và đào tạo đến năm 2020: Thứ nhất: Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, coi trọng lối sống cho học sinh, sinh viên, mở rộng quy mô. - Căn cứ vào điều 27 mục tiêu giáo dục phổ thông : “Mục tiêu giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ, và các kĩ năng cơ bản , phát triển năng lực cá nhân, tính năng động, sáng tạo hình thành nhân cách con người Việt Nam XHCN và xây dựng tư cách, trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động; tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.” 6/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học lên cấp THCS. - Thực hiện trọng tâm của nhiệm vụ năm học 2013-2014: "Tập trung đẩy mạnh đổi mới nội dung và phương pháp dạy học, đánh giá kết quả học tập phù hợp với từng đối tượng và tâm sinh lý của học sinh tiểu học đảm bảo chuẩn kiến thức, kĩ năng; chú trọng giáo dục đạo đức, kỹ năng sống cho học sinh” - Thực hiện các hoạt động giáo dục đạo đức: "Thực hiện tốt kế hoạch 3842/KH-GD&ĐT ngày 23/3/2009 về giáo dục đạo đức, pháp luật, truyền thống lịch sử Thủ đô và phong cách người Hà Nội cho học sinh Tiểu học. …..triển khai giảng dạy tài liệu giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh thủ đô. Nhà trường chủ động phối hợp với gia đình và cộng đồng trong công tác giáo dục đạo đức học sinh." Được sự đồng ý của Bộ Giáo dục và Đào tạo và Ủy ban nhân dân Thành phố, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức biên soạn bộ tài liệu chuyên đề Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội. Bộ tài liệu được đưa vào giảng dạy trong các trường phổ thông của thành phố Hà Nội bắt đầu từ năm học 2010-2011. Nhận thức rõ được điều này nên trong quá trình thực nghiệm giảng dạy bộ tài liệu giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh lớp 3, thì bên cạnh đó tôi cũng tích hợp lồng ghép giáo dục nếp sống cho học sinh thông qua các môn học cũng như là các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Trong quá trình đó tôi luôn luôn tìm tòi các biện pháp để nâng cao chất lượng giáo dục nếp sống cho học sinh.Và môn dạy tôi thực nghiệm là môn đạo đức. * Căn cứ vị trí và nội dung môn Đạo đức ở Tiểu học. - Là con đường cơ bản và quan trọng nhất trong việc thực hiện giáo dục đạo đức, tiêu chí hàng đầu trong nhân cách toàn diện của học sinh. 7/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. - Là cơ sở để các môn học khác tích hợp nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh. - Là tiền đề để học sinh tiếp tục học môn “Giáo dục công dân” ở trường Trung học cơ sở. * Trích "Đạo đức và phương pháp giáo dục đạo đức ở Tiểu học" - Tài liệu đào tạo giáo viên (Bộ GD&ĐT). - Nội dung chương trình môn đạo đức ở lớp 3 Bài 1: Kính yêu Bác Hồ Bài 2: Giữ lời hứa Bài 3: Tự làm lấy việc của mình Bài 4: Quan tâm, chăm sóc ông bà, cha Bài 8: Biết ơn thương binh, liệt sĩ Bài 9: Đoàn kết với thiếu nhi quốc tế Bài 10: Tôn trọng khách nước ngoài Bài 11: Tôn trọng đám tang mẹ, anh chị em Bài 5: Chia sẻ vui buồn cùng bạn Bài 12: Tôn trọng thư từ, tài sản của người khác Bài 6: Tích cực tham gia việc lớp, việc Bài 13: Tiết kiệm và bảo vệ nguồn trường nước Bài 7: Quan tâm, giúp đỡ hàng xóm Bài 14: Chăm sóc cây trồng, vật nuô láng giềng - Chương trình môn đạo đức ở lớp 3 bao gồm 14 chuẩn mực hành vi phù hợp với lứa tuổi học sinh trong các mối quan hệ của các em với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng và môi trường tự nhiên. - Dạy học môn đạo đức là dạy học sinh những hành vi ứng xử phù hợp với các chuẩn mực đạo đức xã hội và quyền của trẻ em trong các tình huống đơn giản cụ thể của cuộc sống hàng ngày. Nội dung môn đạo đức kết hợp giữa giáo dục trách nhiệm bổn phận của học sinh. Hơn nữa, môn đạo đức không chỉ giáo dục bộn phận trách nhiệm của học sinh với gia đình, nhà trường, xã hội và môi trường tự nhiên, với chính bản thân các em mà còn lồng ghép giáo dục học sinh biết cách: “Nói –nghe –làm – cử chỉ - vui chơi” đúng và đẹp. - Mỗi bài của chương trình được dạy trong 2 tiết. 8/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. * Căn cứ đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học: - Đặc điểm về thể chất của trẻ: Cơ thể trẻ em là nền tảng vật chất của trí tuệ và tâm hồn. Nền tảng có vững thì trí tuệ và tình cảm mới có khả năng phát triển tốt. “Thân thể khoẻ mạnh thì chứa đựng một tinh thần sáng suốt”, ngược lại “tinh thần sáng suốt thì cơ thể có điều kiện phát triển”. - Một yếu tố nữa ảnh hưởng đến việc tự lập của HS là hệ thần kinh của trẻ. Hệ thần kinh của trẻ tiểu học đang trong thời kì phát triển mạnh. Bộ óc của các em phát triển về khối lượng, trọng lượng và cấu tạo. Đến 9, 10 tuổi hệ thần kinh của trẻ căn bản được hoàn thiện và chất lượng của nó sẽ được giữ lại trong suốt cuộc đời. Khả năng kìm hãm (khả năng ức chế) của hệ thần kinh còn yếu. Trong khi đó bộ óc và hệ thần kinh của các em đang phát triển đi dần đến hoàn thiện nên các em dễ bị kích thích. Thầy cô giáo và cha mẹ, người thân của các em cần chú ý đến đặc điểm này để giúp trẻ hình thành tính tự chủ, lòng kiên trì, sự kìm hãm của bản thân trước những kích thích của hoàn cảnh xung quanh, biết giữ gìn trật tự nơi công cộng và trong lớp học. Mặt khác không được mắng, dọa dẫm, nạt nộ các em vì làm như thế không những bị tổn thương đến tình cảm mà còn gây tác hại đến sự phát triển thần kinh và bộ óc của các em. - Khi trẻ bắt đầu gia nhập cuộc sống nhà trường - đi học tiểu học, các em được học thêm những điều chưa hề có trong 6 năm đầu đời; khi gia nhập cuộc sống nhà trường các em phải tiến hành hoạt động học – hoạt động nghiêm chỉnh có kỉ cương, nề nếp với những yêu cầu nghiêm ngặt. Chuyển từ hoạt động chủ đạo là vui chơi sang hoạt động chủ đạo là học tập; chắc chắn trẻ không tránh khỏi sự bỡ ngỡ vì thế phải chuẩn bị cho các em tâm lí chuẩn bị sẵn sàng đi học.Việc rèn những nếp sống tốt cho HS tiểu học cũng được bắt đầu ngay từ những buổi đầu các em đến trường. - Đặc điểm quá trình nhận thức của trẻ bao gồm quá trình tri giác, chú ý, trí nhớ, tưởng tượng, tư duy. Đặc điểm nhân cách của trẻ tiểu học gồm có: tính cách, 9/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. nhu cầu nhận thức, tình cảm, sự phát triển của năng khiếu. Sự nhận thức của trẻ ảnh hưởng rất lớn đến phát triển nhân cách. Sự nhận thức đúng đắn sẽ giúp trẻ có được kiến thức vận dụng trong cuộc sống sinh hoạt, giao tiếp, ứng xử phù hợp với yêu cầu chuẩn mực xã hội. Một đặc điểm quan trọng trong lứa tuổi tiểu học là tính hay bắt chước. HS tiểu học thích bắt chước hành vi, cử chỉ, lời nói, ... của các nhân vật trong phim, của các thầy cô giáo, của những người thân trong gia đình. Tính bắt chước là con dao “hai lưỡi”, vì trẻ em bắt chước cái tốt cũng nhiều, cái xấu cũng lắm. Chính vì vậy những tính cách hành vi của những người xung quanh là môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến tính cách, hành vi, ứng xử của trẻ. Các dạng hoạt động của trẻ em được thực hiện trong các quan hệ: Trẻ em – Gia đình Trẻ em - Đồ vật Trẻ em – Nhà trường Trẻ em – Xã hội Trong các mối quan hệ, quan hệ thầy trò là mối quan hệ đặc biệt của mối quan hệ người – người. Ở tiểu học, do uy tín của người thầy giáo các quan điểm, niềm tin, toàn bộ những hành vi cử chỉ của người thầy thường là những mẫu mực cho hành vi của học sinh nói chung. Nó ảnh hưởng sâu sắc đến thái độ và cách ứng xử của các em trong quan hệ với người khác và với xã hội. Các em thường tin tưởng tuyệt đối ở nơi thầy cô giáo nên chúng thường bắt chước những cử chỉ tác phong của thầy cô giáo mình. Ở trường các em còn được tiếp xúc với bạn bè, với tập thể nhóm bạn, tổ, lớp; những hoạt động tập thể cũng ảnh hưởng không ít đến việc hình thành, phát triển nhân cách, nếp sống cho trẻ. 3. Vai trò và ý nghĩa của giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh: - Giúp học sinh: 10/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. + Những chuẩn mực hành vi cơ bản của nếp sống thanh lịch, văn minh trong sinh hoạt và giao tiếp ứng xử. Sự cần thiếtthực hiện những chuẩn mực hành vi thanh lịch, văn minh (ý nghĩa, tác dụng của việc làm đúng; tác hại của việc làm trái). Cách thực hiện những chuẩn mực hành vi thanh lịch, văn minh (những việc cần làm, những việc cần tránh). HS biết tự nhận xét hành vi bản thân, nhận xét hành vi người khác. + HS biết thực hiện các chuẩn mực hành vi cơ bản được học. - Học sinh thể hiện được những thái độ, tình cảm: + Trân trọng, kế thừa, phát huy truyền thống thanh lịch, văn minh. + Mong muốn, chủ động, tự giác thực hiện những hành vi thanh lịch, văn minh. + Đồng tình với những hành vi thanh lịch, văn minh, không đồng tình với những hành vi chưa thanh lịch, văn minh. 11/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CỦA VIỆC GIÁO DỤC NẾP SỐNG THANH LỊCH VĂN MINH THÔNG QUA MÔN ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH LỚP 3 1. Thực trạng chung của học sinh Tiểu học: Năm 2014-2015 nhà trường có126 em học sinh lớp 3, được chia vào 3 lớp. Phần lớn các em đều là con nông dân hoặc kinh doanh buôn bán, phụ huynh ít có thời gian quan tâm đến con cái về cả học tập cũng như lời ăn tiếng nói, cử chỉ. Riêng lớp 3 - tôi chủ nhiệm gồm có 42 học sinh trong đó có 19 học sinh nam và 23 học sinh nữ, các em đều có thể chất khỏe mạnh. Phụ huynh đều làm nông dân hoặc buôn bán, có ít thời gian quan tâm đến con cái.Vì vậy mà khi nhận lớp qua tiếp xúc và quan sát tôi thấy có nhiều em còn chưa tự tin trong giao tiếp, hay giao tiếp nói năng còn chưa đúng mực, chưa có thói quen tốt trong sinh hoạt, ăn mặc còn chưa phù hợp, chưa gọn gàng, làm việc chưa tích cực. Chính vì vậy mà ngay từ 12/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. đầu năm học tôi đã vạch ra kế hoạch giáo dục cho học sinh lớp mình có nếp sống, thói quen sinh hoạt tốt thông qua môn học chiếm nhiều ưu thế để tích hợp là môn Đạo đức, việc làm đó cũng giúp tôi triển khai dạy bộ tài liệu Giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh lớp 3 dễ dàng hơn vào giữa kì I của năm học. 2. Mục đích, yêu cầu của nghiên cứu thực trạng giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. * Mục đích: Nhằm xác định được thực chất việc giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh lớp 3 trường Tiểu học thông qua môn đạo đức từ đó là cơ sở để đề xuất giải pháp Giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3 một cách khoa học, có hiệu quả nhằm hỗ trợ cho sự phát triển toàn diện về nhân cách của mỗi học sinh. * Yêu cầu: Hoàn thành việc khảo sát thực trạng giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh lớp 3 tại trường Tiểu học. 3. Nội dung và cách thức tiến hành điều tra thực trạng giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. * Nội dung điều tra thực trạng: - Nghiên cứu về thực trạng đội ngũ giáo viên khối 3.Thực trạng giáo viên hiểu về mục đích, vai trò, ý nghĩa của việc giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh tích hợp trong môn đạo đức. - Điều tra thực trạng của học sinh về sự nhận thức, thái độ, cách thực hiện những chuẩn mực hành vi thanh lịch văn minh. - Điều tra sự hiểu biết cũng như nhận thức của phụ huynh học sinh lớp 3 đối với việc giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh. * Cách thức tiến hành: Để biết được thực trạng này tôi dùng phiếu thăm dò với các giáo viên lớp 3 như sau: 13/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. PHIẾU THĂM DÒ GIÁO VIÊN Đồng chí hãy vui lòng đánh dấu x vào trước ý kiến đồng chí cho là phù hợp với câu trả lời của các câu hỏi sau: 1. Theo đ/c việc giáo dục nếp sống thanh lịch cho học lớp 3 có thực sự quan trọng không? Rất quan trọng Quan trọng Bình thường Không quan trọng 2. Đ/c hãy cho biết việc dạy tích hợp giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh(TLVM) cho học sinh vào nội dung dạy học môn đạo đức cũng như trong các môn học khác có thực sự cần thiết không? Rất cần thiết Cần thiết Bình thường Không cần thiết 3. Theo đ/c việc giáo dục nếp sống TLVM cho với học sinh lớp 3 cần đạt mấy chuẩn kiến thức kĩ năng: Các chuẩn kiến thức kĩ năng tương ứng với 8 bài học trong tài liệu GDNSTLVM Các chuẩn kiến thức kĩ năng tương ứng với 6 bài trong bộ tài liệu GDNSTLVM Các chuẩn kiến thức kĩ năng tương ứng với 4 bài trong bộ tài liệu GDNSTLVM 4. Đồng chí đã sử dụng những biện pháp nào để giáo dục nếp sống TLVM tích hợp, lồng ghép thông qua môn đạo đức cho học sinh? ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... 14/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN PHỤ HUYNH Tôi là phụ huynh học sinh lớp:…………….. Các bậc phụ huynh hãy vui lòng đánh dấu X vào trước ý kiến cho là phù hợp với câu trả lời của các câu hỏi sau :  Theo PH việc giáo dục nếp sống thanh lịch cho học lớp 3 có thực sự quan trọng không? Rất quan trọng Quan trọng Bình thường Không quan trọng  PH có thường xuyên kết hợp với giáo viên giáo dục nếp sống tốt cho học sinh không? Thường xuyên Rất ít khi Không  Ý kiến đóng góp của PH đối với viêc giáo dục nếp sống TLVM cho học sinh? ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Đối với học sinh vào đầu năm học khi nhận lớp tôi có khảo sát thực trạng bằng cách quan sát các em qua những hoạt động học tập cũng như hoạt động vui chơi , bên cạnh đó tôi cũng trực tiếp giao tiếp với các em. 15/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. 4. Kết quả nghiên cứu thực trạng việc giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. 4.1. Kết quả điều tra giáo viên: * Bảng 1: Mức độ quan trọng của giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh lớp 3. TT 1 2 3 4 Nội dung Ý kiến Tỷ lệ Xếp hạng Rất quan trọng 5/7 71,4% 1 Quan trọng 1/7 14,3% 2 Bình thường 1/7 14,3% 2 Không quan trọng 0/7 0% 4 * Bảng 2: Mức độ cần thiết của việc dạy tích hợp giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh (TLVM) cho học sinh vào nội dung dạy học môn đạo đức. TT 1 2 3 4 Nội dung Ý kiến Tỷ lệ Xếp hạng Rất cần thiết 5/7 71,4% 1 Cần thiết 1/7 14,3% 2 Bình thường 1/7 14,3% 2 Không cần thiết 0/7 0% 4 * Bảng 3: Mức độ nắm được các chuẩn kiến thức kĩ năng của việc giáo dục nếp sống TLVM cho với học sinh lớp 3 TT Nội dung Các chuẩn kiến thức kĩ năng tương Ý kiến Tỷ lệ Xếp hạng 1 ứng với 8 bài học trong tài liệu 5/7 71,4 % 1 GDNSTLVM Các chuẩn kiến thức kĩ năng 2 tương ứng với 6 bài trong bộ tài 2/7 18,6% 2 3 liệu GDNSTLVM Các chuẩn kiến thức kĩ năng tương 0/7 0% 3 16/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. ứng với 4 bài trong bộ tài liệu GDNSTLVM * Bảng 4: Những biện pháp đã sử dụng để giáo dục nếp sống TLVM tích hợp, lồng ghép thông qua môn đạo đức cho học sinh. - Đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh. - Tích cực giao bài tập về xử lý tình huống cho học sinh. - Củng cố các kiến thức về nếp sống TLVM thông qua các câu chuyện đạo đức cho học sinh. - Tổ chức một số hình thức dạy học để giúp học sinh có hứng thú khi tham gia vào việc thể hiện thái độ cũng như đạt chuẩn mực hành vi thanh lịch văn minh. 4.2. Kết quả điều tra phụ huynh học sinh * Bảng 5: Mức độ quan trọng của giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh lớp 3. TT Nội dung Ý kiến Tỷ lệ Xếp hạng 1 Rất quan trọng 50 14,3% 3 2 Quan trọng 210 60% 1 3 Bình thường 90/350 25,7% 2 4 Không quan trọng 0/350 0% 4 * Bảng 6: Mức độ thường xuyên kết hợp với giáo viên giáo dục nếp sống tốt cho học sinh. TT Nội dung Ý kiến Tỷ lệ Xếp hạng 1 Thường xuyên 150/350 42,8 % 1 2 Rất ít khi 200 /350 57,2 % 2 3 Không 0 /350 0% 3 * Bảng 7: Về ý kiến đóng góp của phụ huynh đối với việc giáo dục nếp sống TLVM cho học sinh nói riêng và thông qua môn đạo đức nói chung. - “Tôi nhất trí và ủng hộ đối với việc giáo dục nếp sống TLVM cho các cháu.” 17/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. - “Mong cô giáo chủ nhiệm quan tâm và hướng dẫn các cháu trong từng lời ăn tiếng nói, gia đình sẽ kết hợp với cô chỉ dạy các cháu.” - “Tôi thấy việc giáo dục nếp sống TLVM cho học sinh là một việc làm thiết thực và rất quan trọng. Gia đình sẽ kết hợp cùng cô giáo để giáo dục các cháu.” 4.3 Kết quả điều tra học sinh * Bảng 8: Mức độ thể hiện thái độ, hành vi thanh lịch văn minh: TT Nội dung 1 Thường xuyên 2 Rất ít khi 3 Không 4.4. Nhận xét về kết quả điều tra thực trạng: Tỷ lệ 40% 59% 1% Xếp hạng 2 1 3 * Đối với giáo viên: Giáo viên đã có những nhận thức đầy đủ về giáo dục nếp sống TLVM cho học sinh nói riêng, thông qua các môn học nói chung. Đã có ý thức tìm tòi các phương pháp để sử dụng vào việc giảng dạy nếp sống TLVM cho học sinh. * Đối với phụ huynh: - Một phần lớn phụ huynh đã nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục nếp sống TLVM cho con em mình. Đã có những ý kiến đóng góp mong muốn được kết hợp giáo dục nếp sống tốt cho học sinh. Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn một số phụ huynh còn coi nhẹ việc giáo dục nếp sống cho học sinh. * Đối với học sinh: - Quan việc khảo sát có thể nhận thấy nhiều em chưa có thói quen thể hiện thái độ hay những hành vi văn minh. Có thể hiện thì còn lúng túng chưa mạnh dạn, tự tin. 5. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng: - Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên là do hiện nay thời buổi kinh tế thị trường, đa số bố mẹ đều mải mê làm kinh tế, hay làm ăn buôn bán xa nhà, công 18/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. việc quá bận nên không có nhiều thời gian quan tâm chu đáo tới việc giáo dục nếp sống cho các con. - Giáo viên còn chưa vận dụng những phương pháp một cách triệt để hay phương pháp vận dụng còn chưa hiệu quả. - Việc kết hợp giáo dục giữa gia đình và nhà trường chưa thông suốt, chưa triệt để. - Học sinh lớp 3 tư duy còn non nớt các em chưa có những suy nghĩ, hay những hiểu biết sâu sắc về vai trò cũng như ý nghĩa của việc sống thanh lịch văn minh. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC NẾP SỐNG THANH LỊCH – VĂN MINH THÔNG QUA MÔN ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH LỚP 3 19/41 Đề tài: Giáo dục nếp sống thanh lịch – văn minh thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3. 1. Cơ sở đề xuất các giải pháp: - Mục tiêu giáo dục: “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, có trí thức, sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. - Thực trạng nghiên cứu việc giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh nói chung và tích hợp qua môn đạo đức nói riêng tôi nhận thấy nhiều học sinh chưa có những nếp sống tốt,chưa có tác phong thanh lịch văn minh. Chính vì vậy tôi xin đề xuất các giải pháp sau để giáo dục nếp sống TLVM thông qua môn đạo đức cho học sinh một cách có hiệu quả. 2. Đề xuất các biện pháp: + Nhóm biện pháp thứ nhất: Nghiên cứu chuẩn bị kĩ bài đạo đức để lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục nếp sống TLVM cho HS. + Nhóm biện pháp thứ hai: Sử dụng các biện pháp dạy học tích cực. + Nhóm biện pháp thứ ba: Giáo viên làm gương cho học sinh. + Nhóm biện pháp thứ tư: Phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh của lớp. + Nhóm biện pháp thứ năm: Dạy nếp sống TLVM tích hợp với các môn học khác. Khi giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh lớp 3 giáo viên phải tiến hành đồng bộ, có hệ thống các biện pháp, biện pháp này là tiền đề là cơ sở cho biện pháp kia chúng bổ sung cho nhau, thúc đẩy nhau cùng hoàn thiện để từ đó việc giáo dục nếp sống chó học sinh có hiệu quả, đáp ứng được mục tiêu giáo dục.Tuy nhiên muốn khai thác tối đa thế mạnh của các nhóm biện pháp trên để 20/41