Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Skkn giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học...

Tài liệu Skkn giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học

.DOC
20
125
110

Mô tả:

Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHO HỌC SINH TRONG GIẢNG DẠY MÔN HOÁ HỌC A. ĐẶT VẤN ĐỀ Ô nhiễm môi trường làm biến đổi khí hậu toàn cầu, gây thiên tai, hạn hán, bão lụt, lốc xoáy, làm tổn hại đến đời sống cũng như sức khoẻ của con người và làm diệt vong một số loài sinh vật…. Có 3 dạng ô nhiễm môi trường chính là ô nhiễm môi trường đất, môi trường nước và môi trường không khí. Một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường là do con người. Do vậy muốn bảo vệ môi trường trước hết cần phải thay đổi sự tác động của con người đối với môi trường, mà việc đầu tiên cần làm là thay đổi những nhận thức, suy nghĩ để con người có những hành động cụ thể có ích đối với môi trường. Là nền tảng của giáo dục quốc dân với số lượng học sinh, sinh viên chiếm 20% dân số sẽ góp phần tích cực làm giảm ô nhiễm môi trường nếu độ ngũ này có ý thức, hành vi và thói quen thường ngày về vấn đề bảo vệ môi trường. Hoá học là môn khoa học nghiên cứu thành phần, tính chất, ứng dụng, sự biến đổi giữa các chất, sản xuất các chất. Do đó hoá học có vai trò rất lớn trong việc giáo dục bảo vệ môi trường đặc biệt đối với học sinh trung học phổ thông . Đưa các hiện tượng thực tiễn có liên quan đến môi trường vào bài học không những giúp các em học sinh say mê hứng thú học tập, tạo niềm tin khoa học và yêu thích môn hoá mà còn giúp các em hiểu biết thêm về môi trường từ đó ý thức bảo vệ môi trường được nâng cao và biến thành những hành vi, những thói quen hàng ngày, những hành động cụ thể thường xuyên liên tục ở bất cứ nơi nào như gia đình, nhà trường và xã hội để môi trường sống luôn xanh - sạch - đẹp. Để đạt được mục đích này thì giáo viên dạy hoá học ở trường trung học phổ thông là nhân tố tham gia có vai trò quyết định đến việc hình thành ý thức và hành động bảo vệ môi trường cho các em học sinh. Do vậy ngoài những Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 1 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học hiểu biết về trình độ chuyên môn người giáo viên cần phải có phương pháp vận dụng linh hoạt giữa những hiện tượng thực tiễn với bài học đặc biệt là những vấn đề có liên quan đến môi trường. Do vậy tôi mạnh dạn nêu sáng kiến “Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học”.Với sáng kiến này là tài liệu giúp cho giáo viên có thêm phương pháp khác để giáo dục môi trường cho học sinh, giúp cho học sinh, cho những đối tượng khác có khả năng tự nghiên cứu để nâng cao ý thức, hành động bảo vệ môi trường của bản thân. Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 2 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÝ LUẬN “ Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con người, ảnh hưởng đến đời sống sản xuất, sự tồn tại phát triển của con người và sinh vật” ( Điều 3 luật bảo vệ môi trường năm 2005) Môi trường là không gian sinh sống cho con người cũng như thế giới sinh vật, là nơi chứa đựng các nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống sản xuất của con người. Trong vài thập niên trở lại đây sự phát triển nhanh chóng như vũ bão về khoa học kỹ thuật, về kinh tế xã hội đã mang lại cho đời sống vật chất và tinh thần của con người được nâng lên, các dịch vụ được phục vụ tốt hơn… thế nhưng kèm theo những mặt tích cực đó là không ít những hệ quả nghiêm trọng mà đầu tiên phải kể đến vấn đề ô nhiễm môi trường. Bảo vệ môi trường là việc làm của toàn thể nhân loại trong tất cả mọi lĩnh vực khác nhau. Trong đó ngành giáo dục cũng một góp phần không nhỏ. Việc truyền đạt kiến thức khoa học của mỗi môn học cho học sinh là điều quan trọng, song việc vận dụng những kiến thức đó vào thực tế cuộc sống để giải quyết những vấn đề liên quan đến ô nhiễm môi trường cũng rất cần thiết. II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ Ngày nay ô nhiễm môi trường (đất, nước, không khí) đang là vấn đề báo động của toàn thể nhân loại, dẫn đến sự biến đổi khí hậu toàn cầu làm ảnh hưởng đến sự sống sự sinh tồn của con người và nhiều loại động thực vật trên trái đất. Trong tình hình hiện nay đổi mới phương pháp dạy học hoá học đã và đang thực sự mang lại kết quả cao trong mỗi giờ học. Việc đổi mới phương pháp đồng thời giáo dục môi trường cho học sinh cũng là điều rất cần thiết. Thực tế giảng dạy cho thấy: Môn hoá học trong trường phổ thông là một môn có ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường. Nếu mỗi giáo viên có cách thức, phương pháp phù hợp, biết liên hệ thực tiễn đưa các vấn đề Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 3 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học về môi trường vào bài học sẽ góp một phần trong việc nâng cao ý thức và hành động bảo vệ môi trường của học sinh. Thông qua quá trình giảng dạy tôi đã vận dụng linh hoạt các phương pháp giảng dạy đồng thời vận dụng một số vấn đề thực tiễn có liên quan đến môi trường vào trong bài học. Việc đưa các vấn đề thực tiễn trên vào bài học một phần giúp học sinh học tập say mê, hứng thú và yêu thích môn hoá hơn đồng thời qua đó giúp học sinh có cách nhìn nhận đúng về môi trường và có tác động vào môi trường đúng đắn hơn để môi trường luôn xanh, sạch, đẹp. III. CÁC GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN 1. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN “ Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học” thông qua nhiều cách thức khác nhau. Giáo viên có thể: 1. Nêu hiện tượng thực tiễn về môi trường thay cho lời mở bài để kích thích trí tò mò khoa học, giúp học sinh tìm tòi kiến thức trong bài để giải thích các hiện tượng trên và từ kiến thức của bài học học sinh vận dụng trở lại vào thực tế cuộc sống để hạn chế những tác động của bản thân làm ảnh hưởng đến môi trường 2.Nêu hiện tượng thực tiễn về môi trường thay cho lời kết bài để củng cố khắc sâu kiến thức đồng thời hình thành ý thức tích cực, tính tự giác trong việc bảo vệ môi trường. 2. Nêu hiện tượng thực tiễn về môi trường qua các phương trình hoá học cụ thể, làm tăng thêm tính khoa học và thực tiễn cho học sinh, gây hứng thú học tập tốt hơn và dễ dàng khắc sâu ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh 3. Nêu hiện tượng thực tiễn về môi trường xung quanh hằng ngày qua các buổi thí nghiệm. Từ đó giúp các em trực tiếp biết cách xử lí chất thải như thế nào để không ảnh hưởng đến môi trường. Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 4 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học 4. Lấy ví dụ cụ thể về các hiện tượng thực tiễn trong các buổi hoạt động ngoại khoá để giúp học sinh cũng cố lại bài đồng thời thực hành bảo vệ môi trường ngay trong buổi ngoại khoá. 2. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN 1. Để thực hiện được mục đích này giáo viên có thể dùng nhiều phương tiện và cách thức khác nhau như: bằng lời để giải thích,bằng tranh ảnh, hình ảnh minh hoạ, đoạn video, bằng thực tế về môi trường sống xung quanh … thông qua giảng dạy trực tiếp hoặc dùng phương tiện máy chiếu, máy chiếu đa năng…Tuỳ theo từng điều kiện, hoàn cảnh của mỗi nhà trường, khả năng truyền đạt của mỗi giáo viên, khả năng tiếp thu của từng đối tượng học sinh mà mỗi giáo viên có thể vận dụng một cách linh hoạt vấn đề này nhằm đạt được hiệu quả cao nhất về giáo dục môi trường. Có vô vàn những hiện tượng thực tiễn liên quan đến môi trường, nhưng với sáng kiên này tôi chỉ áp dụng một số vấn đề điển hình. Dưới đây là bảng tích hợp một số hiện tượng trong các bài học có liên quan đến môi trường: Nội dung giáo dục được tích hợp Giải thích hiện tượng Tên bài, Học sinh đề mục liên hệ thực tích hợp tế  Hiện tượng mưa Lớp 10 axit? tác hại của nó. Mưa axit là Bài 33: Axit sunfuric. hiện Mục I.4: Sản xuất axit - Hạn chế tham gia tượng trời mưa có sunfuric giao thông kèm theo axit, chủ yếu bằng các là H2SO4 và bên cạnh Hoặc phương đó là axit HNO3. Mưa Lớp 11 Bài 9: axit nitric tiện cá axit là nguồn ô nhiễm và muối nitrat nhân nên chính của một số nơi Mục V.2: Điều chế trong đi xe buýt trên thế giới, nó làm công nghiệp công cộng. Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 5 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học mùa màng thất thu, cây cối không phát triển, phá huỷ hàng - Nên đem loạt các công trình bình ắc xây dựng, các tượng qui hỏng đài từ đá cẩm thạch, đến nơi tái đá vôi, đá phiến ( có chế, không thành phần chính là được vứt CaCO3), đặc biệt là bừa bãi. các công trình làm bằng kim loại. Do khí thải công nghiệp và khí thải của các động cơ đốt trong ( ô tô, xe máy) có chứa các khí SO2, NO, NO2, … các khí này tác dụng với ôxi và hơi nước trong không khí nhờ xúc tác là ôxit kim loại ( có trong khói bụi nhà máy) hoặc ôzon tạo ra axit sunfuric H2SO4 (là axit chủ yếu) và axit nitơric HNO3. 2SO2 + O2 + H2O 2H2 SO4 Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 6 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học 2NO + O2 2NO2 4NO2 + O2 + 2H2O 4HNO3  Sự phú dưỡng là gì? hiện Lớp 12 Do sự thâm nhập một Bài 45: - Không xả Phú dưỡng là lượng lớn N, P từ nước Hoá học nước thải tượng trực tiếp thường thải sinh hoạt của các khu và vấn đề gặp trong các hồ đô dân cư, sự đóng kín và môi xuống ao, thị, các sông và kênh thiếu đầu ra của môi trường hồ, sông dẫn nước thải. Biểu trường hồ. Sự phú dưỡng môi ,suối… hiện phú dưỡng của nước hồ đô thị và các trường các hồ đô thị là nồng sông kênh dẫn nước thải độ chất dinh dưỡng N, gần các thành phố lớn đã - Bảo vệ P cao, tỷ lệ P/N cao trở thành hiện tượng phổ Mục I.2 nguồn nước do sự tích luỹ tương biến ở hầu hết các nước Ô nhiễm ở mọi nơi. đối P so với N, sự trên thế giới. môi yếm trường khí và môi trường khử của lớp nước nước đáy thuỷ vực, sự - Luôn tiết phát triển mạnh mẽ kiệm nước của tảo và nở hoa tảo, trong cuộc sự kém đa dạng của sống hằng các sinh vật nước, đặc ngày biệt là cá, nước có màu xanh đen hoặc đen, có mùi khai thối do thoát khí H2S v.v... Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 7 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học vào Lớp 11 - Sử dụng những ngày nắng đi Bài 12: phân đạm gần các sông hồ bẩn Phân bón hoá học hợp lí, người ta thường ngửi Mục I.3 không bón thấy mùi khai? quá nhiều  Tại sao Phân đạm urê Khi nước sông, hồ bị cho cây ô nhiễm nặng bởi các trồng Lớp 10 chất thải hữu cơ giàu Bài 38: Cân bằng hoá học Mục III.3: ảnh hưởng của chất đạm như: Nước nhiệt độ tiểu, phân hữu cơ, rác thải hữu cơ,… lượng urê trong các chất hữu cơ sinh ra nhiều. Dưới tác dụng của - Không thải nước tiểu, phân hữu cơ, rác thải hữu cơ … xướng ao, hồ. men ureaza của các vi sinh vật, ure bị phân huỷ thành CO2 và NH3. (NH2)2CO + 2H2O CO2 + 2NH3 Lượng NH3 sinh ra hoà tan trong nước dưới dạng một cân bằng động NH3 + H2O NH4+ + OH- Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 8 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học ( H<0) Như vậy, khi trời nắng ( nhiệt độ tăng), cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều nghịch, tức là NH3 sinh ra do phản ứng phân huỷ, ure không bị hoà tan trong nước mà bị tách ra, bay vào không khí xung quanh sông, hồ làm không khí có mùi khai.  Ôzon và hiện Lớp 10 - Không tượng suy giảm tầng Bài 29: sử dụng ôzon. các hợp Oxi- ozon Ôzon là một chất Mục B.II: Ozon trong tự khí có trong thiên nhiên chất làm từ CFC. nhiên, chúng hấp thụ phần lớn các tia tử ngoại từ mặt trời - Hạn chế chiếu xuống trái đất. dùng các Khi tầng ôzon bị tổn bao bì thương khí ôzon sẽ bằng nhựa được giải phóng ra bề xốp, nilon mặt trái đất nhiều hơn nếu dùng gây ảnh hưởng lớn nên tái sử đến sức khoẻ con dụng Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 9 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học người, bên cạnh đó nhiều lần. không có sự bảo vệ của lớp ôzon, ánh sáng mặt trời chiếu - Trồng xuống trái đất với bức nhiều cây xạ cực lớn sẽ gây ảnh xanh và hưởng lớn đến sự luôn bảo sống của toàn bộ sinh vệ rừng. vật trên trái đất, làm tăng nhiệt độ trái đất, băng tan, lũ lụt, hạn hán, mất mùa và nhiều hiểm hoạ khác cho con người và sinh vật trên trái đất. Nguyên nhân gây suy giảm tầng ôzon là do một số hoá chất dùng trong gia đình và trong công nghiệp bay hơi vào khí quyển, bốc lên cao và tích tụ lâu ngày thành một lượng lớn làm suy thoái tầng ôzon. Hoá chất chủ yếu là chất CF CFC (cloroflorocacbon), halogen, Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 10 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học cacbontetraclorua, metylbromua….Ngày nay ta được nghe rất nhiều về lỗ thủng tầng ôzon là vì lẽ đó.  Hiện tượng sương Nguyên nhân cơ bản cũng Lớp 12 - Không mù quang hoá: đốt các loại là do các lọai khí thải Bài 45: là một dạng ô nhiễm trong công nghiệp và Hoá học chất thải không khí được tổng trong gia đình bay vào và vấn đề gây ô hợp nhiễm từ NO, NO2, không khí lâu ngày và môi HNO3, CO, các nitrat tích tụ lại gây nên hiện trường không khí hữu cơ (PAN), O3 và tượng sương mù quang môi mà cần thu các trường gom lại đưa quang hoá. Sương mù Mục I.1 về nơi tái quang hóa làm giảm Ô nhiễm chế. tầm nhìn, gây hại đối môi - Luôn giữ với trường cho không không khí khí trong chất sức ôxi khoẻ hoá hoá con người, làm hao mòn nhiều loại vật liệu nhà trong nhất là các vật liệu lành, hữu cơ như làm tăng thoáng mát. sự huỷ hoại cao su, tơ - Không sợi, nilon, sơn, thuốc hút thuốc nhuộm, gây hại cho lá. cây trồng …  Vì sao phải trông Khi đi qua những cánh Lớp 12 - Tích cực cây xanh? Vì sao rừng ta thấy không khí Bài phải bảo vệ rừng? Trường THPT Bắc Sơn 6: trồng cây nơi đây thật dễ chịu là đó Saccarozơ, xanh ở gia Giáo viên: Lê Thị Hương 11 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học Rừng là nơi sinh sống là do cây xanh trong quá tinh bột và đình, nhà của nhiều loài động trình quang hợp đã hấp xenlulozơ. trường và vật, là lá phổi xanh thụ khí CO2 và nhả ra khí nơi công Mục II.2: cộng. Cấu trúc phân tử 6n CO2 + 5nH2O (quá trình - Không (C6H10O5)n + nO2 quang không khí giàu ôxi là hợp) đốt rừng, không khí trong lành có phá rừng lợi cho sức khoẻ của con bừa bãi người. Càng nhiều cây của trái đất có tác oxi dụng làm sạch không khí, rừng còn làm nhiệm vụ bảo vệ và cải tạo đất, làm tăng độ phì nhiêu của đất, rừng giúp điều hoà dòng chảy trong sông ngòi và có giá trị lớn xanh thì nồng độ ôxi càng tăng đồng thời lượng CO2 càng giảm điều đó cũng về du lịch góp phần làm giảm tác nhân gây hiệu ứng nhà kính.  Đất bị ô nhiễm do Phân bón hoá học Lớp 11 phân hoá học và chất được bón vào đất, một Bài 12: bảo vệ thực vật: phần được thực vật hấp Phân bón thụ, một phần được đất hóa học - Sử dụng Để tăng năng suất cây giữ lại, nhưng một phần ( GV mở phân bón trồng, ở trên thế giới tương đối lớn bị rửa trôi. hoá học và cũng như ở nước ta có bài hoặc Thuốc bảo vệ thực kết bài) thuốc bảo xu hướng tăng cường vật cũng gây ảnh hưởng Lớp 12 vệ thực vật sử dụng các chất hoá xấu cho môi trường và Bài 45: hợp lí. học, vì vậy nó gây ô gây hại cho sức khoẻ của Hoá học nhiễm môi trường con người và làm giảm số và vấn đề nghiêm trọng. Trường THPT Bắc Sơn lượng của nhiều loài sinh môi Giáo viên: Lê Thị Hương 12 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học vật có ích như ong mắt trường đỏ, nấm có ích, làm giảm môi tính đa dạng sinh học trường đồng thời lại làm xuất Mục I.3 hiện nhiều sâu bệnh Ô nhiễm kháng thuốc và là nguyên môi nhân bùng nổ nạn rầy trường nâu, bệnh đạo ôn ở một đất. số vùng.  Ô nhiễm đất do Các chất thải rắn Lớp 12 - Không đổ chất nước thải ra thải công công nghiệp gây ô nhiễm Bài 45: nghiệp và sinh hoạt: lớn cho đất. Đặc biệt Hoá học Khoa học kỹ thuật nghiêm trọng là các chất và vấn đề đường, phố, các càng phát triển thì các thải công nghiệp làm ô môi nơi công nghành công nghiệp nhiễm đất bởi các hoá trường cộng. được - Mỗi gia mở ra càng chất và các kim loại nặng môi nhiều và đời sống sinh như Cu, Zn, Pb, As, Hg, trường đình phải hoạt của con người Cr, Cd. Các nhà máy còn Mục I.3 thu gom được nâng cao. Chính xả vào khí quyển nhiều Ô nhiễm nước thải vì thế môi trương nói khí độc như H2S, CO, môi vào hệ chung, môi trường đất CO2, thống bể tự SO2…cuối cùng trường nói riêng cũng bị ô chúng cũng sa lắng xuống đất. hoại, hầm nhiễm trầm trọng. chứa hoặc môi trường đất. Hằng ngày con người và cho nước động vật thải ra một khối thải vào hệ lượng rất lớn các chất phế thống thoát thải vào môi trường. Đó nước công là rác, phân, xác động vật cộng. và các phế thải khác. Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 13 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học  Sa mạc hóa hay Trong các nguyên nhân Lớp 12 hoang mạc hóa là gì? gây ra nạn sa mạc hóa, Bài 45: Sa mạc hóa hay phần lớn là do tác động Hoá học - Tích cực trồng cây xanh để hoang mạc hóa là hiện của con người. Việc lạm và vấn đề chống xói tượng suy thoái đất dụng đất đai trong các môi mòn. đai ở những vùng khô ngành chăn nuôi gia súc, trường - Không cằn, gây ra bởi sinh canh tác ruộng đất, phá môi sinh sống hoạt con người và rừng, đốt đồng, trữ nước, trường theo hình biến đổi khí hậu. khai giếng, tăng lượng thổ Mục I.3 thức du diêm (soil salinity) và Ô nhiễm canh, du biến đổi khí hậu toàn cầu môi cư. đã góp sức làm sa mạc trường hóa nhiều vùng trên trái đất. đất. 2. Dưới đây là một số vấn đề tích hợp khác  Vấn đề 1: Hiện tượng loang dầu Hiện tượng loang dầu là hiện tượng mà dầu mỏ và các sản phẩm của chúng tạo lớp màng mỏng phủ đều trên mặt biển ngăn cản sự trao đổi nhiệt, làm giảm tính chất hoá lí của nước dẫn đến thiệt hại vô cùng lớn đối với thực vật và động vật sống trong nước bị nhiễm dầu đó Trên thế giới hàng năm lượng dầu thải vào biển và đại dương là 4.897.000 tấn, trong đó các phương tiện giao thông trên biển thải ra là 2.407.000 tấn và các phương tiện giao thông đường bộ, công nghiệp, công nghệ lọc dầu thải ra là 2.490.000.Mà 1 tấn dầu hoả có thể bao trùm một diện tích bề mặt nước là 12 km2 với bề dày từ vài micromet đến vài centimet  Vấn đề 2: Tại sao cá và các loại thuỷ sinh vật không sống được ở sông, suối gần khu vực khai thác khoáng sản? Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 14 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học Kim loại nặng như Hg, Pb, As, Sb,Cr, Cu, Zn, Mn… thường không tham gia hoặc ít tham gia vào quá trình sinh hoá của cơ thể sinh vật và thường tích luỹ trong cơ thể chúng. Vì vậy chúng là những nguyên tố độc đối với sinh vật. Hiện tượng nước bị ô nhiễm kim loại nặng thường ở lưu vực gần các khu công nghiệp, các thành phố lớn và các khu khai thác khoáng sản. Nước bị ô nhiễm kim loại nặng làm cho cá và các loại sinh vật khác không sống được. Nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm kim loại nặng là do quá trình đổ vào môi trường nước là nước thải công nghiệp và nước thải độc hại không qua sử lí hoặc sử lí không đạt yêu cầu.  Vấn đề 3: Sự phú dưỡng là gì? Phú dưỡng là hiện tượng thường gặp trong các hồ đô thị, các sông và kênh dẫn nước thải. Biểu hiện phú dưỡng của các hồ đô thị là nồng độ chất dinh dưỡng N, P cao, tỷ lệ P/N cao do sự tích luỹ tương đối P so với N, sự yếm khí và môi trường khử của lớp nước đáy thuỷ vực, sự phát triển mạnh mẽ của tảo và nở hoa tảo, sự kém đa dạng của các sinh vật nước, đặc biệt là cá, nước có màu xanh đen hoặc đen, có mùi khai thối do thoát khí H2S v.v... Nguyên nhân gây phú dưỡng là sự thâm nhập một lượng lớn N, P từ nước thải sinh hoạt của các khu dân cư, sự đóng kín và thiếu đầu ra của môi trường hồ. Sự phú dưỡng nước hồ đô thị và các sông kênh dẫn nước thải gần các thành phố lớn đã trở thành hiện tượng phổ biến ở hầu hết các nước trên thế giới.  Vấn đề 4: Vì sao ngày nay không dùng xăng pha chì? Xăng dùng cho các loại động cơ đốt trong như ôtô, xe máy là hỗn hợp của các hiđrocacbon no ở thể lỏng ( từ C5H12 đến C12H26). Để tăng khả năng chịu nén của nhiên liệu người ta thường pha thêm tetraetyl chì Pb(C 2H5)4 và nó sẽ tiết kiệm khoảng 30% lượng xăng sử dụng. Tuy nhiên việc pha thêm chì vào xăng sẽ gây ô nhiễm đến môi trường không khí và sức khoẻ của con người. Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 15 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học Đó là do khi cháy trong động cơ thì chì (II) oxit - PbO sinh ra sẽ bám vào các ống xả, thành xilanh, nên thực tế còn trộn vào xăng chất 1,2 – đibrômmetan CH2Br-CH2Br để chì (II) oxit - PbO chuyển thành muối PbBr 2 dễ bay hơi thoát ra khỏi xilanh, ống xả và thải vào không khí gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khoẻ của con người  Vấn đề 5: Vì sao không khí trong nhà cũng bị ô nhiễm. Hiện nay nhiều gia đình ở nước ta vẫn dùng than làm chất đốt. Bếp than thải ra một lượng khí cacbonic khá lớn, nhưng dù dùng bếp ga hoặc bếp dầu trong nhà cũng không tránh được việc thải ra khí cacbonic. Ngoài ra, trong quá trình xào nấu thức ăn sẽ bốc ra các hạt chất dầu mỡ làm ô nhiễm không khí trong bếp. Mặt khác, điều kiện sống hiện nay ở các thành phố còn chật chội, cơ thể con người luôn toả ra khí cacbonic và mồ hôi, chưa kể những người hút thuốc lá thải ra một lượng lớn khói thuốc làm ô nhiễm không khí trong nhà ở. Những nơi ồn ào hoặc giá rét, người ta lại thường đóng kín cửa sổ (để chống ồn và chống rét) khiến các loại khí độc hại không thoát ra ngoài được. Những đồ dùng mới sử dụng trong các gia đình như thảm nilon, giấy dán tường, đồ nhựa, v.v...cũng đem theo vào phòng ở các chất ô nhiễm như toluen, metylbenzen, formalđehyt,... Những hoá chất này đều rất có hại đối với sức khỏe con người. Nếu trong nhà có nuôi chó, mèo và trồng nhiều hoa, cây cảnh sẽ làm tăng thêm lượng khí cacbonic và mùi hôi trong phòng ở. Bụi và các tạp chất khí kể trên luôn bay lơ lửng trong không khí kèm theo các loại vi trùng, dĩ nhiên sẽ ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe con người.  Vấn đề 6: Đất bị ô nhiễm do chiến tranh Trong các cuộc chiến tranh Mỹ đã dùng hàng vạn tấn chất độc hoá học ( gọi là vũ khí hoá học ) để rải xuống Việt Nam. Trong đó điển hình là các chất hoá học sau: Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 16 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học - Chất đioxin (chất độc da cam): chất này tồn tại dạng sánh như dầu, không tan trong nước…làm ức chế quá trình quang hợp của cây, làm ngưng trệ quá trình hình thành chất diệp lục ở lá,quả làm cây ngừng lớn và chết. Đioxin là nguyên nhân gây bệnh ung thư, dị dạng và nhiều rối loạn chức năng ở người. - Chất trắng: Một chất diệt cỏ có tác dụng làm khô kiệt đất đai, diệt cỏ và có khả năng tồn tại lâu dài trong đất. - Chất xanh: Chất này tác dụng lên thực vật làm rút nước của lá cây, gây héo úa cây cho đến chết trong vòng từ 2 đến 4 ngày. - Chất hồng: Diệt cây loại lá rộng.  Vấn đề 7: Ô nhiễm đất do thảm hoạ địa hình Miền núi, cao nguyên nước ta chiếm khoảng 67% diện tích cả nước, có địa hình cao và dốc, có các yếu tố chia cắt ngang, chia cắt sâu, với chiều dài sườn dốc lớn gây ra các trung tâm mưa lớn nhất nước, gây xói mòn đất là nguyên nhân suy thoái môi trường đất. Hiện tượng sạt lở đất không những làm mất đất dang sản xuất mà còn làm cho một số khu sản xuất ở miền núi không ổn định. Ngoài ra do hiện tượng phá rừng, đốt rừng, đời sống du canh, du cư cũng làm cho đất đồi núi tăng thêm hiện tượng sạt lở, xói mòn đất.  Vấn đề 8: Phải làm gì để bảo vệ môi trường ở gia đình, nhà trường và nơi công cộng. - Không vứt rác bừa bãi, phải thu gom, đổ rác đúng nơi quy định. - Không đổ nước thải ra đường, phố, các nơi công cộng. Mỗi gia đình phải thu gom nước thải vào hệ thống bể tự hoại, hầm chứa hoặc cho nước thải vào hệ thống thoát nước công cộng. - Sử dụng hố xí hợp vệ sinh. Không phóng uế bừa bãi. - Trồng cây xanh góp phần giảm ô nhiễm và tạo cảnh quan cho môi trường . - Không hút thuốc là nơi công cộng. Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 17 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học - Tự giác chấp hành các quy định của các cấp chính quyền địa phương về giữ gìn vệ sinh, xây dựng gia đình văn hoá. C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT I. KẾT LUẬN Để bài học có hiệu quả cao là điều mà mỗi giáo viên luôn trăn trở, việc thay đổi phương pháp dạy học là rất cần thiết. Việc kết hợp các phương pháp dạy học và đưa các hiện tượng thực tiễn về môi trường vào bài học sẽ vừa nâng cao hiệu quả của bài dạy đồng thời giáo dục học sinh bảo vệ môi trường là phương pháp tôi đã và đang tiến hành. Riêng bản thân tôi bằng cách vận dụng các hiện tượng thực tiễn có liên quan đến môi trường vào bài học tôi đã đạt được một số hiệu quả mong muốn như sau: - Giúp học sinh có cách nhìn nhận đúng thế nào là môi trường xanh, sạch, đẹp. - Nâng cao ý thức và có hành động tích cực để bảo vệ môi trường ở gia đình, nhà trường và nơi công cộng. - Biết vận động mọi người xung quanh cùng tham gia bảo vệ môi trường. II.KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT Vấn đề ô nhiễm môi trường đang là vấn đề không thể giải quyết trong một khoảng thời gian nhất định nó cần phải có thời gian. Để giáo dục học sinh trung học phổ thông có ý thức bảo vệ môi trường tốt hơn tôi đề nghị một số vấn đề sau: - Đối với Sở GD và ĐT: Cần trang bị thêm cho giáo viên nhiều tài liệu tham khảo có liên quan đến môi trường, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu và bảo vệ môi trường… Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 18 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học -Đối với nhà trường: Tăng cường các hoạt động ngoài giờ lên lớp có nội dung về vấn đề môi trường, tổ chức định kì các hoạt động dọn dẹp vệ sinh trường lớp nhiều hơn … - Đối với giáo viên: Phải có tâm huyết, nhiệt tình, kiên trì và luôn tìm kiếm các thông tin, tư liêụ có liên quan đến môi trường để làm bài giảng thêm phong phú đông thời luôn đổi mới phương pháp dạy học luôn lấy học sinh là trung tâm Trên đây là toàn bộ những quan điểm của tôi trong việc giáo dục học sinh về vấn đề môi trường, có thể coi đây là một phần đóng góp ý kiến trong việc nâng cao chất lượng dạy và học. Mặc dù đã có nhiều cố gắng song không thể tránh khỏi thiếu sót, rất mong được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo, của các bạn đồng nghiệp để sáng kiến này được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn. Ngọc Lặc ngày tháng 5 năm 2012 Tác giả Lê Thị Hương Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 19 Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh trong giảng dạy môn hoá học TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Xuân Trường (tổng chủ biên) Hoá học 10, NXB Giáo dục 2006. 2. Nguyễn Xuân Trường (tổng chủ biên) Hoá học 11, NXB Giáo dục 2007. 3. Nguyễn Xuân Trường (tổng chủ biên) Hoá học 12, NXB Giáo dục 2008. 4. NXB Giáo dục Giáo dục bảo vệ môi trường trong môn hoá học THPT. 5. Tài liệu trên iternet Trường THPT Bắc Sơn Giáo viên: Lê Thị Hương 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan