Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
Môc lôc
PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU.
I. Lý do chọn đề tài.
1. Cơ sở l luận của việc chọn đề tài.
2. Cơ sở thực tiễn của việc chọn đề tài.
II. Thực trạng của việc dạy kĩ năng nghe ở trường THPT Quảng Xương I.
1. Về pha học sinh.
2. Về pha giáo viên.
III. Mục đch nghiên cứu.
IV. Tnh khả thi của đề tài.
PHẦN II: NỘI DUNG ĐỀ TÀI
I. Cơ sở l luận.
1. Mục đch dạy học.
2. Các yếu tố cơ bản trực tiếp tác động đến hiệu quả của tiết dạy nghe.
II. Một số giải pháp thực tế để tiến hành một tiết dạy nghe đạt hiệu quả
1. Lập kế hoạch cho một tiết dạy nghe:
2. Thực hiện tốt tiến trình dạy nghe.
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. Phần kết quả thử nghiệm
II. Những kinh nghiệm rút ra trong quá trình thực hiện và cách khắc phục khó
khăn trong quá trình dạy và học nghe .
III. Những kiến nghị
Phụ lục: Giáo án mẫu
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
1
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU.
I. Lý do chọn đề tài.
1. Cơ sở lí luận của việc chọn đề tài.
Việt Nam đang trên con đường hội nhập với thế giới và các nước trong
khu vực, đất nươớc đang chuyển mình trong nền kinh tế thị trường. Tiếng
Anh là ngôn ngữ quan trọng và là cầu nối tới những quốc gia đã phát triển,
giúp chúng ta tiếp cận với những thành tựu mới nhất của con người về khoa
học kỹ thuật, văn hoá xã hội và hiểu biết lẫn nhau hơn. Do đó đòi hỏi nước ta
phải có một nguồn nhân lực ngoài việc được đào tạo về chuyên môn có hệ
thống bài bản chất lượng cao còn phải đáp ứng yêu cầu giao tiếp quốc tế. Để
đạt được điều đó học sinh phải có khả năng sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp
dưới các dạng kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết - đó là hành trang giúp các em học
sinh vững bước vào cuộc sống mới sau khi tốt nghiệp phổ thông.
Cũng do yêu cầu như vậy nên ở bậc THPT, Tiếng Anh là một trong
những môn học chnh thức và môn thi tốt nghiệp bắt buộc.
Kĩ năng nghe là một trong bốn kỹ năng quan trọng đối với những người
học ngoại ngữ. Muốn giao tiếp được thành công thì người học phải vận dụng
được rất nhiều kiến thức nền và kỹ năng khác để nghe và hiểu được những gì
người khác diễn dạt một cách chnh xác. Nghe Tiếng Anh tốt sẽ khuyến
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
2
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
khch học sinh say mê, tự tin trong học tập hơn và củng cố được các kỹ năng
khác như nói, ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp...
Trên thực tế để học tốt kỹ năng nghe tiếng Anh thì người học ngoại ngữ
phải có quá trình luyện tập nghe thường xuyên, lâu dài với những hình thức
và nội dung nghe khác nhau.
Tuy nhiên, dạy tiếng Anh nói chung và dạy kĩ năng nghe nói riêng ở Việt
Nam trong những năm qua đã gặp phải rất nhiều khó khăn, chẳng hạn như
sách giáo khoa chưa đồng nhất, trình độ chung của giáo viên chưa đồng đều,
phương pháp giảng dạy cũ, không hiệu quả, thiếu phương tiện giảng dạy,
thiếu môi trường thực hành giao tiếp dẫn đến chất lượng dạy và học còn chưa
cao. Học sinh thiếu động cơ học tập vì trong các cuộc thi quan trọng như thi
tốt nghiệp hay thi đại học đều không kiểm tra kĩ năng nghe.
Từ những thực tế trên tôi nhận thấy rằng việc đổi mới phương pháp
giảng dạy tiếng Anh nói chung và kỹ năng nghe ở cấp Trung học phổ thông
nói riêng là việc làm cần thiết, góp phần vào việc thực hiện mục tiêu giáo dục
và phát triển con người Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá
đất nước và cũng là góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho đất
nước trong trong quá trình hội nhập nền kinh tế thế giới.
2. Cơ sở thực tiễn của việc chọn đề tài.
Qua những năm trực tiếp giảng dạy bộ môn tiếng Anh ở trường phổ
thông, tôi đã nhận thấy một thực tế là đa số các em học sinh phổ thông
nhất là học sinh vùng nông thôn ngại học môn tiếng Anh, thường có cảm
giác nặng nề trong những giờ học, sau khi tốt nghiệp đều không thể giao
tiếp được bằng ngoại ngữ mà mình đã học.Thường thì khi bắt đầu cấp học
mới (Đại học, Cao đẳng) hoặc khi cần thiết các em lại phải bắt đầu lại từ
đầu. Hơn nữa, do môi trường giao tiếp vô cùng hạn hẹp nên khi tình
huống giao tiếp tình cờ xuất hiện (chẳng hạn gặp một người nước ngoài
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
3
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
hay một người nói tiếng Anh), các em không thể giao tiếp được, nhiều em
còn nói rằng các em thấy ngại khi nói tiếng Anh.
Vậy, phải làm thế nào để học sinh hứng khởi với việc học ngoại ngữ, cụ
thể là môn tiếng Anh. Làm sao để giờ học tiếng Anh trở thành một giờ học
mà các em trông đợi và không phải sốt ruột mong cho nhanh hết giờ vì chán
học? Làm sao để các em có thể nghe, nói được những câu tiếng Anh đơn giản
một cách tự nhiên? Đó là một số trăn trở của tôi trong quá trình dạy học, vì
vậy tôi luôn cố gắng tìm tòi, suy nghĩ để tìm ra những giải pháp hữu hiệu nhất
nhằm làm cho bài giảng của mình có sức cuốn hút đối với học sinh, cũng là
nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn trên cơ sở cải tiến phương pháp
giảng dạy, lấy người học làm trung tâm.
Đối với chương trình tiếng Anh hệ 7 năm- chương trình chuẩn hiện nay
cả 4 kỹ năng Nghe, Nói, Đọc và Viết đã được biên soạn rất công phu và rõ
ràng, và được phân bố thời lượng như nhau, kĩ năng nghe được dạy sau kĩ
năng đọc và nói. Các em đã được trang bị vốn từ vựng, các ngữ liệu nói, các
thông tin liên quan đến chủ đề. Tuy nhiên, c¸c giờ học nghe thường khô khan,
không sinh động, học sinh thường thụ động, chỉ có một số học sinh khá là làm
việc tch cực. Kiến thức nền và hiểu biết về các lĩnh vực xã hội liên quan đến
các chủ đề của một số học sinh còn hạn chế.
Riêng với học sinh lớp 10T1, 10T2, 10C4, 10C5 năm học 2010-2011
do tôi đảm nhiệm, khi mới bắt đầu học những tiết nghe đầu tiên của chương
trình Tiếng Anh 10, hầu hết học sinh đều sợ giờ nghe và cho rằng kĩ năng
nghe quá khó, các em nghe được t và không hiếu mình đang nghe gì. Qua tìm
hiểu tôi cũng biết thêm là ở các lớp bậc THCS các em t khi được nghe băng
đài cassette và tiết học nghe chưa được chú trọng nên kĩ năng nghe và kĩ năng
làm các bài tập nghe của các em còn yếu.
Từ những lý do nêu trên kết hợp với những gì đúc kết được sau một
quá trình giảng dạy tôi xin đưa ra một số kinh nghiệm nhằm tổ chức một giờ
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
4
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
dạy nghe Tiếng Anh lớp 10 – chương trình chuẩn hợp lý và hiệu quả hơn
cũng như phát huy được tốt nhất kiến thức và năng lực của học sinh.
II. Thực trạng của việc dạy và học kỹ năng nghe ở trường THPT Quảng
Xương I.
1. Đối với học sinh:
1.1. Thuận lợi:
Hầu hết học sinh lớp 10 Trường THPT Quảng Xương I đã học chương trình
Tiếng Anh THCS và kiến thức các em được cung cấp ở cấp học này là tương
đối nhiều cả về ngữ pháp, từ vựng và các kỹ năng giao tiếp.
Một số học sinh do được đào tạo bài bản từ cấp THCS cho nên kiến thức
rất chắc và hiểu biết xã hội cũng rất rộng.
Đối tượng của chương trình này là những học sinh lớp 10 thuộc Ban Khoa
học Tự nhiên và Ban Cơ Bản do mới vào lớp 10 nên các em chưa chịu nhiều
áp lực của kỳ thi Đại học và Cao đẳng; chnh vì vậy các em vẫn rất hào hứng
thậm ch có một số còn cảm thấy say mê đối với môn học này.
Bản thân học sinh và các bậc phụ huynh cũng đã bắt đầu nhận thức đươc tầm
quan trọng của việc học Tiếng Anh ngay từ khi bước vào lớp 10 nên đã có sự
quan tâm và đầu tư thch đáng về nhiều mặt cho môn học này, nó không còn
bị xem là một môn học phụ như trước đây nữa.
Nhà trường đã tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất như phòng máy
chiếu đa năng, sách, băng, đài giúp cho việc thực hiện đổi mới phương pháp
dạy học được thực hiện dễ dàng và hiệu quả hơn.
Không kh lớp học rất sôi nổi khi học sinh gặp những chủ đề quen thuộc, gần
gũi như: “The day in the life off, " School talks", “The story of my village",
“Music", "Films and cinema" , "The World Cup"….
1.2. Khó khăn:
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
5
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
Trình độ học sinh không đồng đều. Như đã nêu ở trên, có nhiều học sinh có
kiến thức sâu và rộng về Tiếng Anh nhưng bên cạnh đó còn không t học sinh
chưa nghe nói thành thạo thậm ch một số những câu giao tiếp sơ đẳng nhất
như hỏi tuổi, quê quán, nơi ở.
Một số chủ đề nói trong chương trình koas, xa lạ đối với học sinh nông
thôn như: Technology and you, Undersea World, Conservation, National
Parks, Cities.
Nhiều học sinh yếu về kỹ năng nghe, không hiểu được mình phải làm gì
trong các hoạt động nghe.
Một số học sinh cú vốn từ vựng của các lớp dưới rất t ỏi nên không đủ từ
hay ngôn từ để hoàn thành các Task.
Một số học sinh rất ngại phát biểu, thụ động sợ nói sai.
2. Về phía giáo viên.
Từ những đặc điểm của học sinh đ nêu trên tôi nhận thấy giáo viên có thể
gặp phải một số thuận lợi và khó khăn như sau trong quá trình giảng dạy.
2.1. Thuận lợi:
2.1. Thuận lợi: Cơ sở vật chất của trường như máy chiếu, băng, đài đầy đủ.
Ban giám hiệu quan tâm và tạo mọi điều kiện để giá viên phát huy hết khả
năng của mình.
Đa số học sinh là ngoan, có ý thức học tập.
Không kh lớp học rất sôi nổi khi học sinh gặp những chủ đề quen thuộc, gần
gũi như "School talks", " Music", "Films and cinema" ,"The World Cup"....
2.2. Khó khăn:
Do trình độ của học sinh không đồng đều nên trong một khoảng thời gian
giới hạn có học sinh đã hoàn thành được các yêu cầu của hoạt động nghe
nhưng cũng có học sinh chỉ hoàn thành được 50% công việc và thậm ch là
30%.
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
6
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
III. Mục đích nghiên cứu.
1. Đề tài góp phần tìm ra phương pháp phù hợp và hiệu quả để dạy kỹ năng
nghe sách Tiếng Anh lớp 10- Ban cơ bản.
2. Góp phần làm sáng tỏ các cơ sở lý luận của việc đổi mới phương pháp dạy
kỹ năng nghe.
IV. Tính khả thi của đề tài:
1. Đối với giáo viên
- Đây là phương pháp dạy dạy nghe có hiệu quả cao.
- Chúng ta đang cải cách sách giáo khoa và phương pháp giảng dạy
- Nếu không tìm ra phươơng pháp có hiệu quả cho việc dạy nghe thì việc sử
dụng sách giáo khoa sẽ không đạt kết quả tốt và muc tiêu đề ra của môn học
sẽ không hoàn thành.
Các bước dạy nghe theo phươơng pháp giao tiếp rất dễ thực hiện và rất phù
hợp với từng đơn vị bài dạy trong sách giáo khoa.
Giáo viên có thể kết hợp nhiều kỹ năng cho bài dạy của mình làm cho bài
học thêm sinh động.
Phương pháp giao tiếp sẽ giúp các em cuốn hút vào bài giảng, kch thch sự
sáng tạo trong học tập, đặc biệt có hiệu quả đối với các lớp có trình độ hỗn
hợp.
Với một số thủ thuật, đề tài này giúp giáo viên đổi mới phươơng pháp dạy và
học giờ nghe. Đem lại cách nhìn hoàn toàn mới trong giảng dạy: Lấy học sinh
làm trung tâm của giáo dục. Giáo viên luôn động viên, khuyến khch các em
sáng tạo trong học tập, không thụ động trong việc tiếp thu kiến thức.
2. Về phía học sinh.
Học sinh sẽ được hưởng lợi từ cách giảng dạy mới. Các em sẽ đươợc
tham gia bài học của mình một cách chủ động và sáng tạo. Giờ nghe khô khan
sẽ trở lên hấp dẫn, sôi nổi, bổ ch hơn giúp các em có học lực yếu cảm thấy tự
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
7
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
tin hơn khi nghe, nói Tiếng Anh. Giúp học sinh bước đầu có khả năng nghe
nói trong giao tiếp.
Áp dụng phương pháp dạy giao tiếp giúp các em có thể tự mình vượt qua
rào cản về sự khác biệt ngôn ngữ, hoà mình vào môi trường giao tiếp.
Những học sinh yếu, kém không cảm thấy khoảng cách trong học tập, các
em có thể tự tin hơn vào khả năng của mình để tham gia giờ học.
Dạy nghe theo phương pháp giao tiếp khuyến khch phát triển các kỹ năng
khác: đọc, viết, nói tạo thói quen tốt trong học ngoại ngữ. Sự vận động trong
mỗi cá nhân là rất quan trọng không ai, không máy móc phương tiện nào có
thể thay thế. Chnh phương pháp giảng dạy hiện đại sẽ trợ giúp, thúc đẩy, cải
thiện đươợc việc dạy và học ở các trường THPT, đồng thời phát triển được kỹ
năng nghe - một trong những kỹ năng đươợc coi là khó và yếu nhất trong việc
dạy và học tiếng Anh ở các trường phổ thông hiện nay.
PHẦN II: NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
I. Cơ sở lý luận:
1. Mục đích dạy học:
Mục đch của việc dạy ngoại ngữ không phải là cung cấp cho học sinh kiến
thức của ngôn ngữ đó, mà mục đch cuối cùng của việc dạy ngoại ngữ nói
chung, tiếng Anh nói riêng là dạy học sinh khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh.
Khả năng giao tiếp của học sinh thể hiện qua các kỹ năng: Nghe, Nói, Đọc,
Viết. Kỹ năng nghe tiếng Anh của học sinh được hình thành qua một quá trình
học tập rèn luyện trong môi trường Anh ngữ. Ngoài việc học tập ở trường lớp,
học sinh phải tự học tập rèn luyện nghe thông qua các hình thức và các
phương thức khác nhau.
Nghe là kỹ năng tiếp thu, là quá trình giải mã âm thanh, cho nên ở đây có
sự quan hệ mật thiết và âm vị học và ngữ nghĩa học .
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
8
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
Có thể nói rằng Nghe là một kỹ năng đòi hỏi sự phán đoán nắm bắt nhanh
nhạy và khả năng tổng hợp rất cao về nhiều mặt của người nghe. Do đó, muốn
nghe tốt, ngoài kiến thức ngôn ngữ, người học cần phải có kiến thức nền về
văn hoá của đch ngữ, có vốn sống và hiểu biết rộng rãi về các lĩnh vực khoa
học tự nhiên cũng như xã hội và kiến thức ngôn ngữ chuyên ngành.
Nói cách khác nghe là quá trình hiểu và lĩnh hội tri thức một chiều, nghĩa
là người nghe phải dùng năng lực ngôn ngữ để giải mã một chuỗi các phát
ngôn trong một tình huống xa lạ qua cảm thụ âm thanh. Vì vậy làm thế nào để
dạy tốt môn nghe cho học sinh bậc PTTH có kết quả vẫn còn là một vấn đề
khá nan giải
2. Các yếu tố cơ bản trực tiếp tác động đến hiệu quả của tiết dạy nghe.
2.1. Giáo viên:
- Với phương pháp dạy học mới, tch cực thì giáo viên đóng vai trò chỉ đạo,
điều khiển học sinh hoạt động trong giờ học.
- Để tiến hành một tiết dạy nghe có hiệu quả thì giáo viên cần thực hiện tốt
các yếu tố cơ bản sau:
+ Chọn và sử dụng linh hoạt các kỹ thuật dạy nghe phù hợp với từng nội dung
bài dạy.
+ Tổ chức, điều khiển lớp học, phân bố thời gian hợp lý.
+ Sử dụng thành thạo các phương tiện, các đồ dùng dạy học phục vụ dạy
nghe.
+ Sáng tạo ra các đồ dùng dạy học phù hợp phục vụ cho tiết dạy.
+ Truyền cảm, lôi cuốn, hấp dẫn học sinh.
2.2- Phương pháp - kỹ thuật dạy nghe (Listening Techniques)
Phương pháp dạy nghe (Listening techniques) được quy định bởi nội dung
dạy nghe, nói cách khác, nội dung bài dạy nghe chi phối việc lựa chọn, vận
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
9
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
dụng phối hợp các phương pháp, các kỹ thuật dạy nghe. Mỗi kỹ thuật dạy học
phù hợp với một hình thức bài dạy cụ thể (dạy ngữ pháp, dạy nói, dạy viết ....)
2.3- Các phương tiện thiết bị đồ dùng dạy học phục vụ cho việc dạy nghe:
- Việc sử dụng thiết bị tranh ảnh hỗ trợ cho dạy học đối với môn ngoại ngữ
nói chung và tiếng Anh nói riêng được coi là một phương tiện thể hiện một
phần nội dung chnh của SGK. Trong tất cả đơn vị bài học chương trình SGK
mới phần nội dung của bài nghe được ghi trong băng cát sét còn SGK chỉ in
các bài tập luyện nghe. Muốn thực hiện tốt các bài luyện nghe này thì người
học phải được nghe các nội dung bài học trong băng. Hơn thế nữa, thiết bị
dạy học còn là phương tiện tch cực trong việc đổi mới phương pháp dạy học,
thúc đẩy động cơ và gây hứng thú học tập.
* Các thiết bị cần cho môn học:
- Máy thu phát băng cassette.
- Máy ghi âm các bài đọc và nghe theo SGK.
- Tranh ảnh minh hoạ nội dung bài học trong SGK
- Các tranh ảnh đồ dùng giáo viên tự tạo....
2.4. Học sinh:
Trong mối tương quan giữa cách dạy và cách học: Giáo viên là người tổ
chức, điều khiển học sinh tự chiếm lĩnh tri thức bằng chnh những thao tác,
những hành động tr tuệ của riêng mình dưới vai trò tổ chức điều khiển của
giáo viên.
Để tiết dạy nghe được tốt thì học sinh cần phải có những kỹ năng cần thiết
trong việc nghe hiểu bằng tiếng Anh.
II. Một số giải pháp thực tế để tiến hành một tiết dạy nghe đạt hiệu quả
1. Lập kế hoạch cho một tiết dạy nghe:
1.1. Đối với giáo viên
Để một tiết dạy nghe được tốt thì người giáo viên cần thực hiện các bước sau:
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
10
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
- Nghiên cứu kĩ nội dung tiết dạy từ sách giáo khoa, sách giáo viên:
SGK, SGV là cơ sở quan trọng, để giáo viên hoạch định việc giảng dạy của
mình cho tiết học, việc nghiên cứu kỹ SGK, SGV sẽ giúp cho giáo viên tổ
chức, điều khiển tiết dạy nghe đi đúng trọng tâm, trọng điểm; phân bố thời
gian cho các bước, các hoạt đông một cách khoa học.
- Nghiên cứu mục đch yêu cầu của tiết dạy:
Mục đch, yêu cầu của tiết dạy là đch mà cả giáo viên và học sinh cần phải
đạt được sau tiết dạy học. Đối với tiết dạy nghe, thông thường mục đch, yêu
cầu của tiết dạy là giúp học sinh luyện tập và phát triển các kỹ năng:
Listening, Speaking, Reading, Writing (trong đó kỹ năng nghe là chủ yếu),
sau khi kết thúc phần nghe học sinh hiểu được nội dung chnh của bài nghe và
thực hiện một số yêu cầu hay bài tập ngôn ngữ nào đó.
- Lựa chọn và phối hợp các kỹ thuật dạy nghe (Listening Techniques) một
cách linh hoạt và phù hợp:
Việc lựa chọn kỹ thuật dạy nghe phải được xác định trên căn cứ là nội dung
của tiết dạy, đặc điểm, năng lực của lớp học và các giai đoạn trong tiến trình
dạy nghe gồm có 3 giai đoạn: Giai đoạn trước khi nghe (Pre-Listening), giai
đoạn trong khi nghe (While-listening), giai đoạn luyện tập "Post- listening".
Trong mỗi giai đoạn có các kỹ thuật dạy nghe đặc trưng phù hợp với từng giai
đoạn đó.
- Sử dụng tốt các phương tiện, đồ dùng dạy học phục vụ cho tiết dạy nghe:
* Sử dụng đài cassette:
+ Trước khi thực hiện dạy học cần chuẩn bị dài tốt, băng rõ và pin dự phòng
khi mất điện
+Phải đảm bảo tnh an toàn khi thao tác.
+ Tuyệt đối không để học sinh tự ý sử dụng nếu chưa được hướng dẫn
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
11
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
+ Xem xét sự cần thiết, hiệu quả mang lại, thời gian cụ thể cho từng công
đoạn...
* Sử dụng tranh minh hoạ:
+ Tranh hình trong SGK:
Một trong những thế mạnh của bộ SGK biên soạn theo chương trình mới là có
nhiều tranh hình minh hoạ. Việc tận dụng đến mức tối đa các tranh hình trong
SGK để giúp học sinh hiểu bài học mới là việc cần chú trọng trong tất cả các
bài học.
+Tranh hình minh họa: (tự tạo hoặc mua) để giới thiệu và luyện tập bài mới là
yêu cầu bắt buộc. Không yêu cầu hình minh họa phải đảm bảo tnh thẩm mĩ
cao, nhưng phải có sự liên hệ thực tế gần gũi với nội dung bài học. Nếu không
có điều kiện mua thì có thể phóng to tranh minh hoạ trong SGK
- Cần phải lên một giáo án hợp lý, khoa học.
Giáo viên cần hoạch định rõ hoạt động của thầy, hoạt động của trò, thời gian
cho các hoạt động, các yêu cầu của từng bài tập, các phương án trả lời của học
sinh. Chuẩn bị các handouts, thiết kế lại các bài tập khó và dài.
- Trao đổi, thảo luận về phương án giảng dạy trong tổ chuyên môn, với đồng
nghiệp. Hiệu quả của tiết dạy nghe sẽ được nâng cao hơn nếu phương án
giảng dạy được đưa ra thảo luận cùng đồng nghiệp trước khi dạy, việc làm
này không chỉ mang lại kết quả tch cực cho tiết dạy nghe mà kỹ năng khác
cũng có kết quả như vậy.
1.2. Đối với học sinh
Giáo viên yêu cầu học sinh chuẩn bị tốt cho tiết học tới bằng cách:
- Ra hệ thống các câu hỏi gợi mở về bài mà các em sắp được học để học sinh
có thời gian suy nghĩ, tìm hiểu tài liệu....
- Yêu cầu học sinh thực hiện một số bài tập liên quan đến nội dung tiết dạy
nghe mà đối với các tiết dạy kỹ năng khác cũng có kết quả như vậy.
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
12
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
- Khuyến khch, động viên học sinh tự tin, chủ động, sáng tạo nêu ra những
vấn đề, câu hỏi có liên quan đến nội dung bài dạy
2. Thực hiện tốt tiến trình dạy nghe
Đối với một tiết dạy ngữ pháp hay từ vựng, thông thường trong tiến trình của
tiết dạy có 3 giai đoạn đó là: Presentation - Practie - Production. Tiến trình
của một tiết dạy nghe cũng phải trải qua 3 giai đoạn: Pre - Listening, While Listening, và Post - Listening. Tiến trình dạy học này không những giúp học
sinh nắm hiểu bài mà còn giúp các em sử dụng kỹ năng nghe trong giao tiếp
thực tế. Song vấn đề tiên quyết là giáo viên cần phải xác định rõ ràng mục
đch yêu cầu cầu của từng bài nghe cụ thể để từ đó định hướng cho học sinh
thực hiện tốt nhiệm vụ trong những giai đoạn tiếp theo.
2.1. Pre – Listening.
Mục đích
– Tạo tâm thế nghe bằng cách cuốn hút HS vào nội dung/chủ đề nghe.
– Gây hứng thú cho HS đối với bài sắp nghe.
– Động viên kiến thức nền (background knowledge) của HS về chủ đề bài
nghe giúp HS dùng kiến thức đó để nghe dễ hơn.
– Giúp HS nghe có mục đch (có vấn đề gì về nội dung gì và thực hiện các
loại bài tập gì)
– Các loại bài tập (tasks/activities): Predicting, Discussing (guiding
questions), Matching, Word square, Question-answer exchange\role play,
Brainstorming, Pre-teaching (difficut key words/structures)
Đây là bước đầu tiên học sinh tiếp xúc với chủ đề bài học . Vì
V vậy trước khi
nghe về một chủ đề gì đó, tôi thường tìm hiểu các thông tin và hình ảnh có
liên quan đến bài nghe, trong những phút đầu tiên của giờ học nghe tôi
thường gây hứng thú để tạo môi trường ngoại ngữ trong giờ học cho học sinh
bằng cách đặt ra các câu hỏi tiếng Anh ngắn gọn, đơn giản, dễ hiểu, dễ nhớ,
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
13
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
dễ thuộc và thú vị để học sinh suy nghĩ và trả lời bằng tiếng Anh, từ đó dẫn
dắt học sinh vào bài.
- Giáo viên nên tạo tâm thế chuẩn bị làm bài nghe cho học sinh bằng cách dẫn
dắt gợi hỏi về chủ đề bài nghe, yêu cầu học sinh quan sát tranh, đọc từ và
đoán xem các em chuẩn bị nghe chủ đề gì, ai sắp nói với ai. G iới thiệu cho
học sinh biết sơ lược về chủ đề, bối cảnh, sự kịên, thời gian và không gian (số
người tham gia hội thoại,v.v....Điều này sẽ giúp học sinh có một cái nhìn tổng
thể và phần nào đó có thể phán đoán được nội dung của bài nghe
- Chẳng hạn khi học nghe Unit 13: “Films and cinema”, bức tranh trong sách
là một cảnh trong bộ phim Titanic. Tôi có thể đặt rất nhiều câu hỏi cho học
sinh thông qua nó.
e.g. Have you seen the film Titanic?
What are the names of the main characters?
What is it about?
Do you know the song in this film?
………………….
Sau khi trả lời được các câu hỏi này, tôi cho học sinh nghe một đoạn bài hát
trong phim Titanic “My heart will go on”.
Hoặc khi học bài nghe Unit 14 “The world cup”. Tôi cho học sinh xem
bức tranh các cầu thủ trong sách giáo khoa: Pele, Zidane, Maradona, Barthe
và Beckham, sau đó tôi đặt các câu hỏi:
Can you name these famous football players of the world?
Where are they from?
Who do you like best? Why?
Do you know who is considered the best soccer player of all times? And what
do you know about him?
………………….
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
14
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
- Nếu bài nghe có nội dung khó, từ mới hoặc ngữ điệu phức tạp thì giáo viên
nên cung cấp cho người học một số từ ngữ quan trọng quyết định đến việc
hiểu nội dung bài nghe. Tôi
T đã lồng ghép để giới thiệu và dạy các từ ngữ khó
xuất hiện trong bài nghe cho học sinh.V dụ khi nghe Unit 15 “The cities”.
Tôi đã giới thiệu các từ hoàn toàn mới đối với học sinh thông qua bài tập
“Matching” dựa trên bức tranh trong sách giáo khoa.
Kết quả là hầu hết các em đều nắm được các từ mới và hứng thú học bài.
Giáo viên có thể yêu cầu học sinh làm việc theo nhóm đoán sơ bộ về nội
dung sắp nghe thông qua tranh hay tình huống bài nghe. Có thể các em nói
không chnh xác với những gì các em sắp nghe nhưng vấn đề đặt ra là các em
có hứng thú trước khi nghe.
- Giáo viên giúp các em lường trước những khó khăn có thể gặp phải về phát
âm hay cấu trúc mới, các kiến thức nền.
- Cuối cùng giáo viên nói rõ cho họ sinh biết các em sẽ được nghe bao nhiêu
lần và nêu yêu cầu nhiệm vụ khi nghe (chọn đúng, sai, trả lời câu hỏi, …)
2.2. While - Listening: (about 25 minutes)
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
15
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
Mục đích: Giúp HS rèn luyện kĩ năng nghe và thực hiện một số yêu bài tập
luyện nghe.
Các loại bài tập: Comprehension questions, True-false statements, Gap
filling, grill, filling, multiple choice, listen and check, sentence completion,
listening and correcting facts, listening and note talking
Đây là giai đoạn học sinh có cơ hội luyện tập. ở giai đoan này giáo viên đưa
ra các dạng bài tập, yêu cầu học sinh thực hiện. Học sinh có thể mắc lỗi ở giai
đoạn này vì vậy giáo viên chú ý cần sữa lỗi cho học sinh và đưa ra các
phương án trả lời đúng.
Cho học sinh có đủ thời gian đọc và hiểu được các yêu cầu cũng như nội
dung các câu hỏi của bài luyện nghe, sau đó giáo viên bật băng hay đọc bài
nghe 2 đến 3 lần (nếu nội dung khó có thể cho các em nghe 4 lần). Cho học
sinh nghe băng lần thứ nhất để nắm ý tổng thể hoặc đại cương nội dung bài
nghe (pendown). Lần thứ hai nghe thông tin chnh xác để hoàn thành bài tập.
Lần thứ ba nghe và kiểm tra lại bài tập đã làm. Mục tiêu chnh của nghe hiểu
là học sinh nghe lấy nội dung chnh hay lấy thông tin chi tiết đồng thời hiểu
được thái độ quan điểm của tác giả. Do đó giáo viên cho học sinh nghe cả bài
để họ nắm được ý chung cũng như bố cục cả bài và làm bài tập, sau đó có thể
cho nghe lại từng đoạn để nắm kết quả hoặc nghe lại những đoạn khó để
khẳng định đáp án. Nên hạn chế cho học sinh nghe từng câu, hoặc từng từ một
vì làm như vậy sẽ khiến người học có thói quen phải hiểu nghĩa từng từ, từng
câu khi nghe.và lần thứ hai để nắm ý chi tiết.
Nếu bài nghe có nội dung tương đối dài và khó thì ta nên dùng phương pháp
cắt ngắn từng câu. Việc ngắt câu phải đảm bảo hết một ý hoặc một lựơt lời
hoặc hết một trao đổi ngắn giữa hai tham thoại A và B nào đó thì người nghe
mới có thể hiểu được.
Khi luyện nghe chúng ta nên tua lại những từ ngữ quan trọng và các phát
ngôn chuyển tải nội dung thông tin trọng tâm của bài nghe mà học sinh chưa
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
16
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
hiểu được qua hai lần nghe băng. Tua băng ở đâu và bao nhiêu lần còn tuỳ
thuộc vào độ khó của từng trường hợp cụ thể.
- Tôi đã chọn, sử dụng và phối hợp linh hoạt các phương pháp, kỹ thuật dạy
nghe lôi cuốn, thu hút học sinh vào nội dung bài nghe bằng các hình thức hoạt
động, các kỹ thuật dạy nghe phù hợp cho từng giai đoạn của một tiết dạy
nghe.
- Cần tạo cơ hội cho học sinh luyện các kỹ năng cần thiết trong khi nghe như
đoán từ, đoán nội dung trong ngữ cảnh, nghe ghép thông tin với tranh, nghe
điền thông tin vào bảng...
- Có những bài tập nghe khó như trả lời câu hỏi, thường học sinh không làm
được tôi đã thiết kế lại thành các dạng bài tập như hoàn thành câu bỏ ngỏ, hay
điền từ vào chỗ trống.
Sau khi làm bài này, học sinh có thể quay lại trả lời câu hỏi trong SGK dễ
dàng hơn.
V dụ như khi nghe bài “Unit 9 Undersea world”. Task 2 của bài là dài
và khá khó với học sinh vì câu hỏi dài và khó.
Task 2. Listen again and then answer the following questions.
1. What is the length and weight of the blue whale?
2. Why do whales like to feed in the cold oceans?
3. According to the listening passage, what are the good feeding grounds for
whales?
4. What is the main reason for the decrease in whale populations?
5. What have conservation groups asked the International Whaling
Commission to do?
6. What would happen if we didn’t take any measures to protect whales?
Tôi đã thiết kế thành dạng bài tập “Filling in the gaps”
Tapescript
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
17
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
Whales are mammals that live their entire lives in the water. Some whales
are huge. The blue whale, for example, grows to …(1)….in length and over …
(2)…. in weight. It is the largest animal that has ever lived on earth. Whales
may also be … (3)…. animals in the ocean.
Whales like to feed in the cold oceans where there is a lot of … (4)…- their
favorite food. … (5)…. in the North and South Atlantic Ocean and the North
and South Pacific are good feeding grounds for whales. Some whales are
known to migrate into … (6)….to bear their calves.
Whale populations decrease quickly due to … (7)…. Conservation groups
asked the International Whaling Commission … (8)…. However, Native
American hunters, such as the Eskimo, are still allowed to hunt … (9)… of
whales to feed their communities. If no effective measures were taken to
protect whales, these wonderful animals would … (10)…..forever.
Khi nghe bài “Unit 14 The world cup”. Task 2 của bài là khá khó đối với hầu
hết học sinh, tôi sẽ cho học sinh nghe hai lần nếu em nào có kiến thức tốt sẽ
trả lời được 80% - 90% các câu hỏi. Sau đó tôi sẽ đưa ra một dạng bài tập
khác “TRUE OR FALSE”
để các em này kiểm tra lại câu trả lời của mình còn các em học yếu hơn sẽ có
cơ hội tham gia vào bài học một cách tch cực và tự tin hơn.
Task 2 : Listen again and answer the following questions .
1. What was Pele’ famous for as a football player?
2. How many World Cups did he participate in?
3. Where did he play football before he retired?
4. What did Pele’ do after his retirement?
Handout
TRUE OR FALSE:
1.____ Pele’ was famous for his powerful kicking and controlling the ball.
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
18
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
2. ____ Pele’ became the only player to participate in four World Cups.
3. ____ Pele’ played for an English club for two years before he retired.
4. ____ After retirement, he became an international ambassador for the
sports, working to promote peace and understanding through friendly sport
activities.
- Ngoài ra trong thời gian ở nhà, hướng dẫn các em tập nghe tiếng Anh qua
đài, tivi, nghe các bài hát bằng tiếng Anh ....Tôi đã chọn lọc các bài hát Tiếng
Anh hay ghi vào đĩa, giới thiệu và cho các em mượn về nhà nghe hoặc sao lại.
Bằng việc tạo ra các môi trường ngoại ngữ như vậy thì học sinh mới có thể
luyện tập tốt kỹ năng nghe và các kỹ năng giao tiếp khác.
2.3. Post - Listening
Mục đích: Giúp HS sử dụng thông tin đã nghe để thực hiện một việc gì có
liên quan đến thông tin đó thông qua các hoạt đôïng nói hoặc viết.
Các loại bài tập:
role play, discussion, story-telling, writing notes/letters/reports…
Sau khi nghe, chúng ta có thể cho học sinh tóm tắt lại ý chnh của bài nghe,
hoặc kể lại một số tình tiết thú vị của một câu chuyện vừa mới được luyện
tập. Bước này rất quan trọng vì nó giúp củng cố việc Nghe - Nói và hồi đáp
của học sinh . Cũng cần lưu ý rằng nghe để hiểu thái độ, diễn biến tâm lý của
các nhân vật tham gia hội thoại trong băng là rất khó ngay cả đối với người
bản xứ vì muốn nghe và hiểu các sắc thái biểu đạt tâm lý người nghe cần phải
có kiến thức về phân tch ngôn bản và ngữ dụng học tức là một ngành học
giúp giải thuyết các kha cạnh thuộc tâm lý ngôn ngữ học, văn học, ..
Ở giai đoạn này học sinh sử dụng những kiến thức, kỹ năng ngôn ngữ đã
được luyện tập ở giai đoạn "While - Listening" vào các tình huống giao tiếp
thực tế, có ý nghĩa. Sau khi nghe học sinh cần thực hiện một số bài tập như:
báo cáo trước lớp hay trong nhóm về kết quả bài tập, các học sinh khác nghe
cho ý kiến nhận xét hoặc chữa bài cho bạn. Giáo viên cần phải kết hợp các kỹ
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
19
Đề tài: Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe tiếng Anh lớp 10 –CTC
-----------------------------------------------------------------------------
năng khác để phát triển mở rộng thêm bài nghe như recall, write-it-up,
discussion.....
- Ở giai đoạn luyện tập sau khi nghe, ngoài các bài tập sách giáo khoa, tôi đ
đưa ra các bài tập phù hợp, có tnh năng giao tiếp thực tế cao. Chẳng hạn yêu
cầu HS tóm tắt lại bài nghe bằng chnh ngôn ngữ của mình, hoặc có thể áp
dụng ngữ cảnh đó để nói về chnh cuộc sống hàng ngày của các em thông qua
các gợi ý.
Chẳng hạn sau khi nghe xong Unit 15 “The cities”, tôi yêu cầu học sinh gấp
sách lại và phát cho các em một “handout” và đưa ra yêu cầu:
Complete the dialogue and practice speaking it with a partner
A: Hello. How are you?
B: Hi. I’m fine. Thank you. And you?
A: I’m fine. Thanks. I have been to New York Harbor.
B: Oh. Have you seen the Statue of Liberty?
B: Yes. Of course. Do you want to know about it?
A Yes, I do. What’s its formal name?
B: It’s formal name is ………………………..
A: How weight is it?
B: …………………………
A: And what about the height?
B: …………………………..
A: What is its material?
B: ……………………………..
A: What is the base made of?
B: ………………………………
A: Can you tell me about the opening time?
------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Mai Thị Vân - Trường THPT Quảng Xương I
20
- Xem thêm -