Tài liệu Skkn các giải pháp đổi mới dạy học mô hình trường học mới (vnen) đạt hiệu quả

Các giải pháp đổi mới dạy họcMô hình trường học mới (VNEN) đạt hiệu quả I. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH 1. Thuận lợi Hệ thống văn bản chỉ đạo của Bộ; Sở; Phòng đầy đủ, kịp thời để nhà trường có căn cứ căn cứ xây dựng kế hoạch triển khai tới toàn thể giáo viên và tuyên truyền tới phụ huynh trước khi vào năm học mới. 100% CBQL, GV được tham gia đầy đủ các buổi tập huấn, các buổi hội thảo, chuyên đề về PP dạy học VNEN, PP điều chỉnh tài liệu do Bộ, Sở, Phòng tổ chức Năm học 2016-2017 là năm thứ năm thực hiện dạy học thí điểm theo mô hình VNEN nên đội ngũ CBQL, GV nắm vững về dạy học theo mô hình VNEN và có khả năng điều chỉnh tài liệu, PP dạy học phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường. 2. Khó khăn Không có tài liệu hướng dẫn cho GV, chỉ có tài liệu hướng dẫn học cho HS nên giáo viên mất nhiều thời gian cho việc nghiên cứu bài dạy. Học sinh tiểu học còn nhỏ, nhất là HS lớp 2 còn hạn chế về kĩ năng sử dụng Tiếng Việt nên còn khó khăn trong việc giải quyết các yêu cầu trong bài theo logo bài học. Một số nội dung trong tài liệu hướng dẫn học chưa phù hợp với thực tế giảng dạy. Có nội dung kiến thức dài và khó chỉ thực hiện trong 1 tiết như ở môn Toán của lớp 4, lớp 5. Một số nội dung và logo hướng dẫn HS tự học chưa phù hợp với nội dung bài học và mảng kiến thức mà các em cần lĩnh hội. Tài liệu hướng dẫn học chưa có sự phân hóa rõ ràng. II. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1. Tăng cường công tác truyền thông về mô hình trường học mới Tổ chức hội nghị phụ huynh học sinh tuyên truyền về PP dạy học mới VNEN để phụ huynh thấy được Mô hình trường học mới VNEN đã đem đến môi trường học tập dân chủ, giúp học sinh chủ động, tự tin trong học tập và giao tiếp. Tài liệu hướng dẫn học được tích hợp 3 trong 1 (Tài liệu dành cho cả GV, HS và phụ huynh) giúp học sinh, phụ huynh thấy được những hoạt động mà học sinh, giáo viên cần thực hiện trong từng tiết học. Phụ huynh thấy được tính mới, tính mở của mô hình VNEN, thấy được những lợi ích khi con em được học tập theo mô hình này. Đa dạng hóa các nội dung và hình thức tuyên truyền để phụ huynh và cộng đồng hiểu cùng nhà trường tích cực phối hợp cùng nhà trường trong các hoạt động giáo dục, đặc biệt là hoạt động ứng dụng trong tài liệu hướng dẫn học. 2. Tổ chức các hội thảo, chuyên đề Chỉ đạo các giáo viên, tổ trưởng chuyên môn đề xuất các nội dung còn vướng mắc với Ban Giám hiệu. Tập hợp ý kiến các tổ chuyên môn để xây dựng kế hoạch tổ chức chuyên đề đáp ứng nhu cầu của giáo viên. Ban giám hiệu chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức chuyên đề đi sâu vào đổi mới PP và hình thức dạy học VNEN phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường (Đối với các nội dung khó, nhiều học sinh vướng mắc giáo viên đổi hình thức cho HĐ chung cả lớp để giáo viên có điều kiện khắc sâu kiến thức cho HS) Chỉ đạo các tổ chuyên môn xây dựng và thực hiện ít nhất mỗi tháng 01 chuyên đề thiết thực hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường. Các chuyên đề của mỗi tổ chuyên môn đều có sự tham gia của giáo viên cốt cán nhà trường. Mỗi cá nhân đăng kí thực hiện ít nhất 01 chuyên đề/học kì để nhân rộng cách làm sáng tạo, phương phát dạy học đạt hiệu quả. Tổ chức sơ kết và tổng kết việc thực hiện dạy học theo mô hình VNEN. Trong hội thảo đều có các bài viết, ý kiến tham luận và bài học kinh nghiệm trong quá trình thực hiện. 3. Chủ động điều chỉnh tài liệu hướng dẫn học Do Tài liệu hướng dẫn học chưa có sự phân hóa rõ ràng, một số câu lệnh, nội dung ở một số tiết còn khó, ghi chung chung HS khó nắm bắt và vận dụng kiến thức, logo chỉ dẫn hoạt động ở một số nội dung chưa thực sự phù hợp với đối tượng học sinh nên nhà trường chỉ đạo các tổ chuyên môn trao đổi thống nhất các hình thức làm việc cũng như đưa câu hỏi định hướng chia sẻ để các em thực hiện và nắm bắt kiến thức sao cho dễ hiểu và hiệu quả nhất. Rà soát, điều chỉnh lượng kiến thức trong các bài (Nhất là các bài có lượng kiến thức quá dài trong 1 tiết) phù hợp với học sinh. Thiết kế bài dạy theo hướng điều chỉnh tài liệu phải có chỉ dẫn rõ ràng để học sinh có thể dễ dàng thực hiện các hoạt động tự học mà không cần sự can thiệp quá nhiều của giáo viên. Cho học sinh điều hành chia sẻ trước lớp cần lựa chọn nội dung phù hợp, ngắn gọn, dễ hiểu, dễ chia sẻ, tránh hình thức. Giáo viên có định hướng các câu hỏi cho học sinh đúng trọng tâm. Trong một tiết học không cho học sinh chia sẻ quá nhiều lần. Chỉ đạo mỗi GV khi dạy cần chủ động quan sát các hoạt động học của từng HS, bán sát từng đối tượng để có biện pháp hỗ trợ học sinh kịp thời. Do không có tài kiệu HD cho GV nên BGH chỉ đạo các tổ chuyên môn tìm hiểu nội dung thông tin bài dạy để thống nhất đưa ra đáp án theo chuẩn kiến thức kĩ năng mà HS cần nắm và đạt được. Chuẩn bị đồ dùng dạy học hỗ trợ để làm rõ thêm nội dung trong tài liệu hướng dẫn học giúp HS tiếp thu và vận dụng kiến thức bài học có hiệu quả. 4. Linh hoạt điều chỉnh phương pháp dạy học Chỉ đạo các tổ chuyên môn điều chỉnh phương pháp dạy VNEN phù hợp với điều kiện thực tế học sinh của từng lớp, đảm bảo tính hiệu quả, tạo sự yên tâm trong phụ huynh và cộng đồng về chất lượng học tập theo mô hình VNEN. Ngồi học theo lối truyền thông đối với lớp học đông (Khối 4). Bố trí chỗ ngồi cho nhóm trưởng phải là trung tâm của bàn để nhóm trưởng vẫn đảm bảo được việc điều hành hoạt động trong nhóm. GV có thể linh hoạt lựa chọn phương pháp dạy học cho phù hợp (VD: Lựa chọn phương pháp thuyết trình trước lớp khi nội dung bài học có lượng kiến thức mới, khó; Hoặc sau khi kết thúc một hoạt động hoặc nhiều hoạt động có cùng nội dung kiến thức giống nhau thì nên tổ chức chốt chung …). Hình thức dạy học có thể thay đổi theo (nội dung, lượng kiến thức bài học) khó hay dễ để thay đổi theo hoạt động nheo nhóm bàn hay hoạt động chung cả lớp. Thực hiện tốt hoạt động nhóm bàn đối với lớp sĩ số quá đông để HS được chia sẻ tương tác giữa các cá nhân trong nhóm, đồng thời phát huy tốt việc điều hành của nhóm trưởng. Tăng cường rèn kỹ năng trình bày vở ghi cho từng cá nhân HS. 5. Đổi mới tổ chức và quản lí lớp học Bố trí ngồi theo nhóm hợp lí. Đối với lớp học có sĩ số quá đông thì việc chia nhóm cần phải hết sức linh hoạt, gồm cả 3 đối tượng nhằm thúc đẩy mối quan hệ hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau trong học tập giữa các thành viên trong nhóm, mỗi nhóm có mặt thành viên của các ban để tiện lợi cho việc phối hợp hoạt động giữa các ban. Khối lớp 4 do sĩ số HS quá đông, diện tích chật hẹp, không đảm bảo cho việc ngồi học theo hình thức nhóm VNEN, nhà trường chủ động đề xuất ý kiến với PGD tổ chức cho HS ngồi học theo lối truyền thống nhưng vẫn đảm bảo việc học nhóm (Thảo nhóm bàn, nhóm trưởng ngồi giữa, trú trọng nhiều hơn đến hoạt động nhóm đôi) Phát huy tốt vai trò của các thành viên trong Hội đồng tự quản, đội ngũ nhóm trưởng trong các hoạt động. Thực hiện luân phiên thành viên Hội đồng tự quản và đội ngũ nhóm trưởng để nhiều học sinh có cơ hội thể hiện bản thân, được hợp tác với tất cả các bạn trong nhóm, trong lớp. Linh hoạt điều chỉnh nhịp độ học tập theo từng đối tượng học sinh, phân loại và kèm cặp các đối tượng học sinh một cách chủ động. Đối với việc lựa chọn và bồi dưỡng đội ngũ nhóm trưởng: Vào đầu năm học, hướng dẫn giáo viên quan sát, chọn những học sinh mạnh dạn, có khả năng giao tiếp tốt, có năng lực trong học tập hoặc những em có khả năng tổ chức, quản lý tốt làm nhóm trưởng trước. Hướng dẫn cho các em cách thức điều hành nhóm. Khi các em đã làm được tốt thì các em hướng dẫn các bạn trong nhóm hoặc làm mẫu cho bạn để từ đó các em luân phiên nhau làm nhóm trưởng. Trường hợp đặc biệt, có thể cho sinh làm nhóm trường theo môn học mà học sinh yêu thích, hoặc theo chủ đề bài học, không nên bỏ quên bất kì một học sinh nào làm nhóm trưởng. Đối với học sinh khối lớp 2 mới lần đầu học nhóm theo mô hình VNEN, Nhà trường tổ chức xây dựng chuyên đề đòa tạo nhóm trưởng thông qua một tiết học cụ thể và các nhóm trưởng lúc này sẽ là do các cô giáo trong khối lớp đóng vaivà được thực hiện lần lượt ở từng lớp trong khối 2. Sau mỗi tiết học giáo viên thảo luận để đi đến thống nhất những phương pháp hay nhất để áp dụng trong những tiết tiếp theo. Bản thân giáo viên cần có tinh thần huấn luyện đội ngũ nhóm trưởng trong từng tiết học thông qua việc bao quát nhóm và hướng dẫn các nhóm hoạt động. 6. Phát động phong trào tự làm đồ dùng dạy học Động viên, khuyến khích giáo viên tự làm đồ dùng dạy học. Việc làm đồ dùng dạy học được đánh giá thi đua trong từng tháng, từng học kì và năm học. Khai thác triệt để đồ dùng dạy học sẵn có, tổ chức hội thi làm đồ dùng dạy học có chất lượng để sử dụng được lâu dài, mang lại hiệu quả cao trong đổi mới dạy học VNEN. Đặc biệt là đồ dùng sử dụng trong học nhóm. 7. Đổi mới nội dung tập huấn Ban giám hiệu cùng các TTCM xây dựng nội dung tập huấn phù hợp với thực tế. Nội dung tập huấn chủ yêu tập trung vào hướng dẫn điều chỉnh tài liệu HDH, đổi mới PP và hình thức tổ chức dạy học theo mô hình VNEN, dạy học phân hóa, PP làm sử dụng đồ dùng dạy học nhóm… 8. Thành lập tổ giáo viên cốt cán dạy học VNEN Tổ cốt cán dạy học VNEN gồm tổ trưởng chuyên môn, giáo viên vững về chuyên môn nghiệp vụ đã được tham gia tập huấn tại Bộ, cụm tỉnh; Tổ cốt cán xây dựng kế hoạch dự giờ giáo viên, xây dựng các tiết chuyên đề để rút kinh nghiệm, thống nhất cách dạy: Tổ chức Hội đồng tự quản lớp học và hướng dẫn các Ban của Hội đồng tự quản hoạt động; Tổ chức nhóm học tập, vai trò của nhóm trưởng, vai trò của giáo viên trong việc tổ chức lớp học VNEN; Xử lý tình huống sư phạm trong lớp học theo mô hình VNEN; Lựa chọn nội dung dạy học và cách tổ chức các hoạt động dạy học cho buổi 2 của lớp học VNEN ... III. BÀI HỌC KINH NGHIỆM Tiếp tục tăng cường công tác truyền thông Dự án, chú trọng tuyên truyền về những lợi ích khi học sinh được tham gia học theo mô hình VNEN tạo sự đồng thuận cao của cộng đồng. Tích cực đổi mới phương pháp.hình thức tổ chức dạy học, tổ chức và quản lí lớp học phù hợp với điều kiện thực tế từng năm học, từng môn học để nâng cao hiệu quả giảng dạy, tạo sự tin cậy trong phụ huỵnh. Tích cực tổ chức hội thảo nhỏ, các chuyên đề về đổi mới PP dạy học và PP quản lí, tổ chức lớp học theo mô hình VNEN. Nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn, tập trung vào những vấn đề vướng mắc thực tế này sinh trong quá trình thực hiện, đặc biệt là nội dung tổ chức cho HS chiếm lĩnh kiến thức bài học. Đề cao vai trò hoạt động của GVCC trong việc tháo gỡ khó khăn khi thực hiện. IV. KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT Phòng GDĐT đầu tư xây dựng thêm phòng học để nhà trường giãn lớp đối với khối 5 của năm học 2017-2018. Tiếp tục tổ chức các chuyên đề về đổi mới PP dạy học VNEN. Tổ chức cho CBQL và GV được giao lưu học hỏi kinh nghiệm ở một số địa phương đã triển khai thực hiện VNEN đạt hiệu quả.