Tài liệu Skkn bồi dưỡng phát triển năng lực, tư duy logic thông qua học” chuyên đề hệ thức lượng trong tam giác vuông”

BỒI DƯỠNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC, TƯ DUY LOGIC THÔNG QUA HỌC” CHUYÊN ĐỀ: HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG” 1. Phần mở đầu: 1.1. Lído chọn đề tài: Dạy học phát triển năng lực, tư duy logic cho học sinh là mục tiêu quan trọng nhất của giáo dục, khi họ tư duy tốt, họ sẽ biết cách tự điều chỉnh, tự tìm ra cách giải quyết các vấn đề gặp phải một cách linh hoạt và hiệu quả, người học không chỉ biết học tốt mà còn phải tư duy tốt, đáp ứng được sự bùng nổ thông tin, sự phát triển mạnh mẽ về tri thức của nhân loại. Các nghiên cứu chỉ ra rằng mỗi người đều có năng lực tư duy, nhưng không phải ai cũng biết cách dùng nó hiệu quả và năng lực, tư duy logic khó có thể đạt hiệu quả ngay, mà cần được phát triển dần dần thông qua các hoạt động, cũng như các hình thức tổ chức dạy học phù hợp.Có thể khẳng định việc bồi dưỡng năng lực và rèn luyện tư duy logic cho học sinh là một nhiệm vụ quan trọng và lâu dài, vì vậy, nhà trường phải có nhiều biện pháp để từng bước rèn luyện và phát triển năng lực tư duy cho các em.Trong công cuộc đổi mới phương pháp dạy học ở nước ta, mục tiêu phát triển năng lực, tư duy logic cho người học là mục tiêu trọng điểm, được quán triệt ở tất cả các cấp học trong nhà trường phổ thông.Có thể nói năng lực, tư duy luôn là thuộc tính cơ bản của con người, không phát triển tiềm năng này có nghĩa là tự mình tước bỏ tính nhân văn và từ bỏ thiên chức giáo dục của nhà trường. Xuất phát từ những vấn đề lý luận và thực tế trên, ĐỀ TÀI SKKN: BỒI DƯỠNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC, TƯ DUY LOGIC THÔNG QUA HỌC” CHUYÊN ĐỀ: HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG”đã được lựa chọn. 1.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài: A. Đối với giáo viên: -Quy trình xây dựng và sử dụng bài tập theochuyên đề phát triển năng lực, tư duy logic cho học sinh trong dạy học toán lớp 8 (từ năm 1999 -2003, chương trình SGK cũ), toán lớp 9 (từ năm 2003- 2019, chương trình SGK hiện hành). -Hệ thống các bài tập toán theochuyên đề. -Hệ thống các tiêu chí đánh giá năng lực, tư duy logic trong dạy học. -Một số nội dung điều tra thực nghiệm sư phạm; phạm vy thực nghiệm sư phạm. - Lập kế hoạch thực hiện chuyên đề hay ôn luyện Toán 9 cho học sinh, dựa trên kế hoạch của nhà trường, nội dung phải đảm bảo các nội dung chủ yếu: Tên chủ đề, tên bài dạy trong các tuần lồng ghép bài tập theo chương trình trên lớp và BDHS giỏi. - Chọn chỉ số phát triển năng lực: BỒI DƯỠNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC, TƯ DUY LOGIC THÔNG QUA HỌC” CHUYÊN ĐỀ: HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG” như thế nào? - Từ đó nhằm thúc đẩy giáo viên có cơ hội tìm hiểu sâu về phát triển năng lực tư duy, trí tuệ, thông qua các bài tập Toán của chuyên đề cho học sinh khối lớp 9 và BDHS giỏi Toán 9 hàng tuần, để nâng cao dần dần trình độ kiến thức và khả năng, năng lực thực hành của học sinh và giáo viên có khả năng triển khai tổ chức hoạt động ôn luyện chuyên đề Toán 9 trong nhà trường có hiệu quả ,và phát huy được tính tích cực trong các hoạt động trãi nghiệm của học sinh, góp phần tạo nguồn cho đội tuyển HSG của huyện nhà và nguồn nhân lực có năng lực,tư duy tốt cho xã hội. - Giúp giáo viên vận dụng phương pháp tổ chức hoạt động trên lớp và hoạt động BDHS giỏi Toán 9 trong trường THCS. - Xây dựng hoạt động ôn luyện ở từng lớp, tạo môi trường sân chơi trí tuệ cho các em phong phú, và có động lực rèn luyện. - Tạo nhiều cơ hội cho các em được rèn luyện thông qua các hoạt động hàng ngày ở mọi lúc, mọi nơi. - Lập trang Website, hướng dẫn các em rèn luyện qua mạng nhằm phục vụ đề tài: - Hình thành ở các em một số kỹ năng trong hoạt động phát triển tư duy logic, trí tuệ như: + Thực hành làm bài tập, làm bài kiểm tra; bài thi + Tập luyện các kĩ năng trãi nghiệm cơ bản và phát triển các tố chất trong tư duy thực hành Toán học. + Tập các em ôn luyện thông qua tìm hiểu và khai thác mạng google và một số Website như: Website giáo dục Buôn Đôn ; Website trường THCS Nguyễn Trường Tộ,Buôn Đôn ↲; Website Lê Thiện Đức ↲ ; CLB giải toán trên máy tính cầm tay; … b. Đối với Học sinh: - Học sinh có khả năng, có biểu hiện tích cực khi tiếp xúc, làm quen với các bài tập luyện kỹ năng, tư duy logic; các bài tập phát triển, các các bài kiểm tra năng lực. -Học sinh thực hiện chính xác các bài tập kiểm tra năng lực, ôn luyện, sáng tạo trong các hoạt động. - Tạo cho học sinh yêu thích, hào hứng tham gia vào ôn luyện phát triển tư duylogic, trí tuệ. - Giúp học sinh nâng cao sự phát triển tư duy, trí tuệ và phát triển toàn diện trong quá trình tổ chức ôn luyện chuyên đề; đủ khả năng, đủ kiến thức dự thi HSG toán các cấp và chinh phục kỳ thi vào lớp 10. 1.3. Đối tượng nghiên cứu, thực hiện đề tài: Đã được thực nghiệm chuyên đề phát triển năng lực, tư duy logic cho học sinh trong dạy học toán lớp 8 (từ năm 1999 -2003, chương trình SGK cũ), toán lớp 9 (từ năm 2003- 2019, chương trình SGK hiện hành). 1.4. Giới hạn, Phạm vy nghiên cứu: -Học sinh lớp 9 ôn luyện theo chuyên đề toán sẽ nâng cao năng lực, tư duy, trí tuệ và phát triển toàn diện; đủ năng lực, tư duy chinh phục kỳ thi vào lớp 10 và dự thi HSG toán 9 các cấp. - Học sinh lớp 8. lớp 9 của 3 trường: Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm( từ năm 1999-2003);Trường THCS Hồ Tùng Mậu (từ năm 2003-2007);Trường THCS Nguyễn Trường Tộ, xã Tân Hòa, Huyện Buôn Đôn, Tỉnh Đăk lăk ( từ năm 2007 đến năm 2019) 1.5. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu - Phương pháp quan sát hoạt động của học sinh. - Phương pháp trao đổi đồng nghiệp. - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. 2. Phần nội dung: 2.1. Cơ sở lí luận: Hiện nay đã có xu hướng thống nhất trên một số quan điểm cơ bản, quan trọng về lí luận cũng như thực tiễn: -Một là, những yếu tố bẩm sinh, di truyền là điều kiện cần thiết ban đầu cho sự phát triển năng lực, tư duy logic. -Hai là, năng lực của con người có nguồn gốc xã hội, lịch sử: Con người từ khi sinh ra đã có sẵn các tố chất nhất định cho sự phát triển các năng lực; tư duy tương ứng, nhưng nếu không có môi trường xã hội thì cũng không phát triển được. xã hội đã được các thế hệ trước cải tạo, xây dựng và để lại các dấu ấn đó cho các thế hệ sau trong môi trường Văn hóa -Xã hội. -Ba là, năng lực, tư duy logic có nguồn gốc từ hoạt động và là sản phẩm của hoạt động. Sống trong môi trường xã hội tự nhiên do các thế hệ trước tạo ra và chịu sự tác động của nó, con người ở thế hệ sau không chỉ đơn giản sử dụng hay thích ứng với các thành tựu của các thế hệ trước để lại, mà còn cải tạo chúng và tạo ra các kết quả “vật chất” mới hoàn thiện hơn cho các hoạt động tiếp theo. . Tóm lại: Ngày nay khoa học cho rằng năng lực, tư duy, trí tuệ, tài năng là hiện tượng có bản chất nguồn gốc phức tạp. Các tố chất và hoạt động của con người tương tác qua lại với nhau để tạo ra các năng lực, tư duy, trí tuệ, tài năng. Bồi dưỡng phát triển năng lực, tư duy, trí tuệ là một trong những nội dung giáo dục quan trọng, không thể thiếu trong nhà trường nhằm đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển có năng lực, tư duy,trí tuệ, phong phú về tinh thần và trong sáng về đạo đức. Rèn luyện năng lực, tư duy sáng tạo có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của mỗi cá thể, ở mỗi một giai đoạn thì nhu cầu và mức độ ôn luyện của học sinh là khác nhau. Vì vậy khi lập chương trình giáo dục ôn luyện, dạy học chuyên đề toán nhằm phát triển năng lực, tư duy, trí tuệ cần dựa trên những cơ sở sau: + Các bài tập rèn luyện phải phù hợp với trình độ từng độ tuổi, làm sao gây được hứng thú cho học sinh. + Các bài tập ôn luyện có tác dụng chung đến trí tuệ, kích thích được năng lực, tư duy logic, thực hành sáng tạo. + Cần tăng cường ưu tiên các nhóm học sinh có năng lực toán học, vận dụng các khái niệm, tính chất, dấu hiệu, liên hệ giữa các khái miệm, tính chât linh hoạt, chính xác. + Sự phát triển năng lực,tư duy, trí tuệ được thực hiện thông qua nhiều hình thức phong phú phù hợp với đặc điểm phát triển của học sinh THCS như : Đố vui để học, thể dục, dạo chơi, lao động ,thực hành trãi nghiệm thực tế; tham gia các sân chơi trí tuệ ,các câu lạc bộ Toán và Giải toán trên máy tính... Do đó phát triển tính tích cực trí tuệ cần được tiến hành một cách mạnh mẽ, thường xuyên, toàn diện, cần được sự quan tâm ủng hộ của toàn xã hội, tạo điều kiện cho các em phát triển tốt nhất. Như vậy, giáo dục Việt Nam đang đứng trước những yêu cầu mới của xã hội, phải xây dựng con người có phẩm chất, năng lực tư duy sáng tạo, thực hành với mục tiêu: “Giúp các em phát triển thể chất, tình cảm ,trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho các em có một hành trang tốt để học nghề, hay học cao hơn,cũng như bước vào đời. Qua đó cho thấy giáo dục năng lực, tư duy sáng tạo đặt cơ sở cho sự phát triển toàn diện, rèn luyện tinh thần sảng khoái, rèn luyện kĩ năng tư duy cơ bản hình thành những thói quen cần thiết cho cuộc sống. Thực tiễn giáo dục THCS cho thấy rèn luyện kỹ năng cơ bản cho học sinh lớp 9 được giáo viên và nhà trường rất chú trọng đặc biệt trong hoạt động học, ôn luyện HSG, cũng như các hình thức hoạt động khác. Thực tế, ở nhiều trường, thời gian hoạt động trãi nghiệm ngoài trời của học sinh vẫn bị cắt xén thậm chí không được tổ chức hoặc tổ chức chưa tốt, quá trình tổ chức hoạt động ngoài trời của giáo viên còn đơn điệu, nhàm chán, mang nặng tính hình thức . Xuất phát từ những yêu cầu lý luận và thực tiễn nên đề tài SKKN: BỒI DƯỠNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC, TƯ DUY LOGIC THÔNG QUA HỌC” CHUYÊN ĐỀ: HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG” đã được lựa chọn nghiên cứu. 2.2. Thực trạng: Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm; Trường THCS Hồ Tùng Mậu;Trường THCS Nguyễn Trường Tộ là những trường THCS đạt chuẩn mức độ 1 là những ngôi trường thực hiện tốt công tác thi đua dạy tốt của Huyện Buôn Đôn và đã đạt nhiều thành tích xuất sắc chất lượng giáo dục không ngừng được nâng cao. Trong các nội dung giáo dục thì BDHS giỏi là một trong những nhiệm vụ có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển năng lực, tư duy, trí tuệ của học sinh nên nhà trường luôn quan tâm đến việc tổ chức hoạt động BDHSG, dạy học và ôn luyện theo chuyên đề toán cho học sinh 4 tiết/ tuần/ lớp, học sinh dự thi HSG và chinh phục kỳ thi vào lớp 10 hàng năm được quan tâm. - Thực tế việc tổ chức ôn luyện, lồng ghép bài tập chuyên đề vào chương trình học toán 9 là vấn đề quan trọng để phát triển năng lực, tư duy, trí tuệ cho các em, nhiều em có năng lực, tư duy toán ở mức độ hạn chế, muốn nâng cao năng lực, tư duy logic hoàn thiện mình để chinh phục kỳ thi vào lớp 10 và trong cuộc sống sau này của các em. Chính vì lí do đó, tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài “Bồi dưỡng phát triển năng lực, tư duy logic cho các em thông qua học chuyên đề hệ thức lượng trong tam giác vuông” đây là một trong số chuyên đề toán9 hay, làm sáng kiến kinh nghiệm của mình. Tôi mong muốn các em luôn thích thú rèn luyện các chuyên đề Toán 9, để phát triển đầy đủ các tố chất về năng lực, tư duy, trí tuệ thông qua học bộ môn toán và ôn thi HSG Toán 9. A. Vài nét thuận lợi và khó khăn: +Thuận lợi: - Trường được sự quan tâm của các cấp chính quyền địa phương, được sự thống nhất hợp tác của quý phụ huynh học sinh, đội ngũ cán bộ quản lý có năng lực, trách nhiệm làm việc, đội ngũ giáo viên nhiệt huyết yêu nghề, có Website trường THCS Nguyễn Trường Tộ - Buôn Đôn để các em tìm hiểu, khai tác tài liệu mọi lúc mọi nơi,yếu tố không thể thiếu đó là các emhọc sinh luôn khỏe mạnh và chăm học,chăm làm, có khả năng học toán tốt… trong suốt thời gian qua. - Bản thân tôi là một giáo viên giảng dạyToán lớp 9 và BDHS giỏi Toán 9, có trình độ chuyên môn từ CĐSP liên thông lên Đại học, phương pháp dạy học vẫn còn hạn chế, kinh nghiệm giảng dạy còn vấp phải một số chỗ. Từ đó tôi luôn cố gắng nghiên cứu tìm tòi, học hỏi, sáng tạo trong công tác để kết quả giảng dạy được cao hơn. + Khó khăn: - Trong lớp học đại trà còn nhiều em mất kiếm thức cơ bản, khả năng tiếp thu, vận dụng toán ở mức độ thấp, nhút nhát nên gây rất nhiều khó khăn cho việc tham gia vào các hoạt động, nhất là những giờ có lồng các bài tập của chuyên đề toán hay, số lượng học sinh có khả năng tiếp cận toán còn hạn chế. - Khả năng xây dựng kế hoạch và sự sáng tạo, cũng như kinh nghiệm truyền đạt, thu hút nhiều học sinh hứng thú tham gia còn hạn chế, chưa biết lựa chọn các bài tập của chuyên đề cho phù hợp và tạo điều kiện cho tất có học sinh lớp 9 tiếp cận. B. Thành công và hạn chế: + Thành công: Chuyên đề thu hút nhiều em có khả năng học toán muốn tham gia. Khi triển khai BDHS các chuyên đề, phụ huynh các em hưởng ứng rất nhiệt tình bằng việc tạo điều kiện thời gian cho các em học tập. Các giờ ôn luyện chuyên đề Toán hay đã trở thành giờ mong đợi của các em hơn trước đây. Hiện tại theo chỉ định của chuyên môn nhà trường, đã triển khai việc BDHS giỏi hàng tuần. Dựa trên điều kiện thực tế của mình, trường đã sáng tạo ra các chuyên đề toán hay phù hợp để giúp các em phát triển năng lực, tư duy, trí tuệ. Ban giám hiệu cũng đang tiếp tục động viên, khuyến khích giáo viên trong trường tích cực bổ sung thêm chuyên đề hay để tạo hứng thú tham gia cho các em, nhằm giúp trẻ phát triển năng lực, tư duy, trí tuệ một cách tốt nhất, toàn diện nhất. Ngay từ đầu năm học, dưới sự chỉ đạo nhà trường tôi đã tổ chức họp phụ huynh, thông qua nhiệm vụ trọng tâm trong năm học và đề ra phương hướng để nâng cao chất lượng giáo dục học sinh trong nhà trường. + Hạn chế: - Do chuyên đề còn có nhiều nội dung khó nên chưa thu hút được nhiều em yếu tham gia, hoặc khi tham gia gặp khó khăn về tri thức. Các bài tập của chuyên đề chỉ gây hứng thú với những học sinh đam mê toán và có học lực TB, khá, giỏi bộ môn toán; chứ chưa gây hứng thú với học sinh lười học, mất kiến thức cơ bản toán. C. Mặt mạnh, mặt yếu: + Mặt mạnh: - Hoạt động ôn luyện, thực hành chuyền đề giúp các em rèn luyện các kỹ năng, năng lực, tư duy, trí tuệ. Ngoài ra, có thể cho học sinh làm quen với môi trường học mà chơi, chơi mà học cho các em mỗi ngày an toàn, thông qua các sân chơi mà giáo viên tổ chức cho ôn luyện mang tính kích thích tinh thần hiếu học, nghiên cứu chuyên sâu. Các bài tập sẽ giúp học sinh cùng chuyển động phát triển dần dần về năng lực, tư duy, trí tuệ, tăng cường hỗ trợ và tạo điều kiện cho các em tự do khám phá suy nghĩ của mình “có định hướng”. Các thầy, cô giáo ở lớp đã tạo được niềm tin với phụ huynh, phụ huynh rất tin tưởng khi đưa con tới trường.Tôi cũng đã làm tốt công tác tuyên truyền tới từng phụ huynh và học sinh về vấn đề nâng cao chất lượng tri thức các chuyên đề hay. Phụ huynh đã nhiệt tình ủng hộ cho các em tham gia bồi dưỡng, ôn luyện các chuyên đề hay Toán 9 . + Mặt yếu: - Giáo viên vẫn thường sử dụng những biện pháp để dạy học sinh theo kiểu truyền thống chưa áp dụng được phương pháp giảng dạy lấy học sinh làm trung tâm, với đặc trưng chủ yếu là cho học sinh nêu hướng giải quyết vấn đề,Giáo viên hướng dẫn sau đó lần lượt học sinh làm, học sinh làm theo mẫu, mang tính tái hiện lại tri thức, chưa phát huy được tính tích cực của cá nhân , học sinh còn thụ động, cá nhân học sinh tự nghiên cứu, tự rèn ở mọi lúc mọi nơi chưa cao; chủ yếu trên tiết học. Thầy, cô giáo phụ thuộc nhiều vào tài liệu hướng dẫn và các bài soạn có sẵn, các động tác mang tính áp đặt , hình thức biện pháp đưa ra còn đơn điệu, nghèo nàn, học sinh ít có điều kiện cọ sát,trãi nghiệm thực tế. D. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động: +Về bản thân: - Giáo viên linh hoạt phối hợp sử dụng các biện pháp bồi dưỡng, ôn luyện cho học sinh, thay đổi điều chỉnh hình thức học tập của học sinh, giúp cho các em tập luyện kỹ năng,năng lực, tư duy chính xác hơn, chú ý đến nhiều cá nhân học sinh tham gia bồi dưỡng, ôn luyện, Học sinh được bộc lộ khả năng cá nhân, được tự lựa chọn giải pháp, trong khi bồi dưỡng, ôn luyện năng lực, tư duy học sinh trở nên năng động hơn, tự tin hơn. - Giáo viên dễ dàng lựa chọn các biện pháp phù hợp với từng chủ điểm, nội dung từng bài dạy. Ngoài ra giáo viên có thể tự sưu tầm hoặc sáng tác thêm bài tập, chuyên đề mới lạ giúp các em hào hứng sao cho phù hợp với chủ điểm, lôi cuốn học sinh tham gia tích cực vào ôn luyện một cách chủ động, hứng thú để học sinh phát triển theo đúng khả năng và nhu cầu của bản thân học sinh. Nội dung chương trình được lồng ghép tích hợp, nhiều hình thức phong phú giúp cho học sinh được chủ động, sáng tạo và tích cực tham gia ôn luyện giải quyết các tình huống cụ thể. + Về phụ huynh - Phụ huynh còn bận rộn với lí do công việc gia đình, hạn chế về kiến thức chưa quan tâm đến vấn đề giúp các em giải quyết một số vấn đề của chuyền đề được. + Về Học sinh: -Một số học sinh vì lười học, chán học mải chơi, hổng kiến thức nên không chuẩn bị tốt tâm thế cho giờ học Toán- Đời sống văn hóa tinh thần ngày một nâng cao, một số nhu cầu giải trí như xem ti vi, chơi game . . . ngày càng nhiều làm cho một số em chưa có ý thức học bị lôi cuốn, sao nhãng việc học tập. Vì vậy phải bồi dưỡng và rèn luyện có khoa học - Giúp học sinh củng cố tăng cường tư duy, kiến thức, hoàn thiện các chuyên đề Toán học. E. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra: Năng lực, tư duy logic toán học là khả năng nhận biết ý nghĩa, vai trò của kiến thức toán học trong cuộc sống, như khả năng vận dụng tư duy toán học để giải quyết các vấn đề của thực tiễn đáp ứng nhu cầu đời sống hiện tại và tương lai một cách linh hoạt; khả năng phân tích, suy luận, khái quát hóa, trao đổi thông tin một cách hiệu quả , thông qua việc đặt ra, hình thành và giải quyết vấn đề toán học trong các tình huống, hoàn cảnh khác nhau. Môn toán có khả năng to lớn góp phần phát triển năng lực, tư duy, trí tuệ cho học sinh. -Thứ nhất là rèn luyện tư duy logic và ngôn ngữ chính xác. Do đặc điểm của khoa học Toán học, môn Toán có tiềm năng quan trọng có thể khai thác để rèn luyện cho học sinh tư duy logic. Nhưng tư duy không thể tách rời ngôn ngữ, nó phải diễn ra với hình thức ngôn ngữ, được hoàn thiện trong sự trao đổi bằng ngôn ngữ của con người và ngược lại, ngôn ngữ được hình thành nhờ có tư duy. - Thứ hai là phát triển khả năng suy đoán và tưởng tượng.Tác dụng phát triển tư duy của môn toán không phải chỉ hạn chế ở sự rèn luyện tư duy logic mà còn ở sự phát triển khả năng suy đoán và tưởng tượng. -Thứ ba là rèn luyện những hoạt động trí tuệ cơ bản. Môn Toán đòi hỏi học sinh phải thường xuyên thực hiện những hoạt động trí tuệ cơ bản như phân tích, tổng hợp, trừu tượng hóa, khái quát hóa, …do đó có tác dụng rèn luyện cho học sinh những hoạt động này - Thứ tư là rèn luyện kĩ năng ứng dụng trãi nghiệm thực tế.Giáo dục để phát triển năng lực, tư duy, trí tuệ là nền tảng ban đầu để thực hiện mục tiêu giáo dục và phát triển toàn diện nhân cách cho học sinh lớp 9. Sự phát triển năng lực,tư duy, trí tuệ của học sinh trong độ tuổi lớp 9, đặt cơ sở cho sự phát phát triển năng lực, tư duy, trí tuệ suốt cuộc đời sau này của các em, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển tâm lí và nhân cách của các em. Mà như chúng ta đã biết tư duy, trí tuệ là vốn quý giá nhất của con người cần rèn luyện, cũng là mục tiêu của giáo dục của toàn xã hội, là nhân tố quan trọng trong sự nghiệp xây dựng, phát triển dân trí và bảo vệ tổ quốc. Chỉ khi có năng lực, tư duy, trí tuệ tốt con người ta mới đủ khả năng để tham gia học tập, ứng dụng công nghệ, Lao động sản xuất tốt. Hoạt động rèn luyện các chuyên đề toán9 nhằm phát triển năng lực, tư duy logic, trí tuệ Toán học đối với học sinh , nhằm mục đích củng cố, tăng cường phát triển tư duy, trí tuệ, phát triển cân đối hài hòa về trình độ của học sinh, rèn luyện chuyên đề Toán 9, phát triển tố chất trong vận động trí não, góp phần phát triển toàn diện cho học sinh. Việc tổ chức cho học sinh học tập chỉ dựa vào chương trình có sẵn, các bài tập cũ chưa thực sự lôi cuốn, hấp dẫn với học sinh có khả năng về tư duy Toán học, kích thích sự hứng thú của các em với những giờ ôn luyện và trãi nghiệm chuyên đề của Toán học luôn là suy nghĩ, trăn trở của tôi để nâng cao tư duy logic, nâng cao dần năng lực, trí tuệ cho các em. Các em rất cần sự định hướng của thế hệ đi trước có am hiểu về khoa học bộ môn, để các em có những trãi nghiệm đầu đời đúng hướng. Cùng với thời gian và sự tham gia tích cực các trãi nghiệm của các em ngày một thay đổi rõ rệt về tư duy logic,về nhận thức , ứng dụng kiến thức khoa học vào cuộc sống của các em sau này tốt hơn. Khi các em Ôn luyện các chuyên đề môn toán .Vì vậy trãi nghiệm, rèn luyện tư duy logic theo chuyên đề Toán học có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển năng lực,trí tuệ các em . Ngoài việc trang bị cho học sinh những năng lực và kĩ năng học tập, giáo viên cần phải lựa chọn nội dung,phương tiện, phương pháp dạy học phù hợp nhằm phát triển tốt nhất năng lực tư duy và năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh, đáp ứng được mục tiêu giáo dục. Thực tiễn trong dạy học nói chung, dạy học toán học nói riêng, có thể nâng cao chất lượng dạy học và phát triển năng lực, tư duy logic của học sinh bằng nhiều biện pháp và hình thức khác nhau. Trong đó, thực hành bài tập toán của chuyên đề với tư cách là một phương tiện dạy học, có tác dụng rất tích cực đến việc giáo dục, rèn luyện và phát triển năng lực tư duy logic, vì bài tập toán của các chuyên đề Toán 9 có giá trị kích thích, định hướng nghiên cứu, trên cơ sở phân tích thông tin từ đó hình thành các năng lực phán đoán, suy luận và tự rút ra những kết luận chính xác. Mặt khác, bài tập toán cũng là thước đo khả năng vận dụng kiến thức cũng như phát triển năng lực tư duy logic và ứng dụng thực tế của học sinh. Trong dạy học toán học, cũng đã có nhiều nghiên cứu về bài tập toán theo chuyên đề(Các bài tập toán chứa đựng nội dung kiến thức tương đồng theo 1 chủ đề trong Toán học, được gọi là chuyên đề), tuy nhiên những nghiên cứu đó mới chỉ dừng lại ở việc trả lời câu hỏi “bài tập toán đó có nội dung gì?”, “giải bài tập toán đó như thế nào”,“kết qủa của bài tập toán đó là bao nhiêu” Có thể khẳng định chưa có công trình nào, nghiên cứu bài tập toán một cách hệ thống về phương pháp luận làm cơ sở cho việc phát triển năng lực, tư duy logic cho học sinh. 2.3. Giải pháp, biện pháp thực hiện các chuyên đề: A. Mục tiêu của chuyên đề: Tìm hiểu “Bồi dưỡng phát triển năng lực, tư duy, trí tuệ thông qua chuyên đề: Hệ thức lượng trong tam giác vuông” trên cơ sở đó đề xuất một số biện pháp góp phần nâng cao hiệu quả cho việc tổ chức bồi dưỡng, ôn luyện, học toán cho học sinh THCS. B.Nội dung và các giải pháp, biện pháp thực hiện chuyên đề: - Các bài tập phải phù hợp với độ tuổi làm sao gây được hứng thú cho học sinh. - Các bài tập có tác dụng đến năng lực, tư duy, kích thích, thúc đẩy sự phát triển trí tuệ của các em. - Cùng với việc ôn luyện các bài tập vận dụng chúng ta cũng phải chú ý đến việc phát triển các kỹ năng, tố chất phát triển năng lực, tư duy, trí tuệ. + Lưu ý: nội dung chuyên đề “Hệ thức lượng trong tam giac vuông” chỉ là 1 trong các chuyên đề Toán 9, được chọn làm cơ sở nghiên cứu đề tài: Bồi dưỡng năng lực, tư duy logic toán cho học sinh lớp 9 (Vì quy định về số trang viết SKKN năm 2019, nên không đưa hết vào SKKN.Có thể xem thêm trên mạng, theo địa chỉ truy cập google: Website Trường thcs nguyễn Trường tộ - Buôn Đôn.) C. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp: -Giáo viên định hướng học sinh giải quyết bài tập áp dụng chuyên đề trên hợp lí sẽ đem lại kết quả tốt đối với các em. - Giáo viên cần nghiên cứu để tìm ra những biện pháp dạy phong phú, hợp lí, đảm bảo tính sư phạm, tính vừa sức, giúp cho học sinh hứng thú, đam mê học tập. - Tạo điều kiện để giáo viên, học sinh tự học hỏi bồi dưỡng thông qua các buổi chuyên đề trong trường và trường bạn.