Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Tiểu học Skkn biện pháp quản lý chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh tiểu học...

Tài liệu Skkn biện pháp quản lý chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh tiểu học

.DOCX
25
209
143

Mô tả:

I. ĐẶT VẤN ĐỀ Trong sự nghiệp đổi mới đất nước Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm đến giáo dục, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu. Bởi giáo dục giữ vai trò quan trọng trong việc tạo nên nguồn nhân lực cho đất nước. Văn kiện hội nghị trung ương II khoá VIII khẳng định mục tiêu cơ bản của giáo dục Việt Nam là: “ Xây dựng những con người và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc và con người Việt Nam, có ý thức cộng đồng và phát huy tính tích cực của cá nhân, làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có tư duy sáng tạo, có kĩ năng thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính tổ chức và kỉ luật; có sức khỏe, là những người kế thừa xây dựng CNXH’’. Để xây dựng đất nước thành một quốc gia dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, vững bước đi lên CNXH thì nhân tố con người vô cùng quan trọng nó tạo nên động lực cho sự phát triển kinh tế xã hội, là hạt nhân quyết định tới toàn bộ sự phát triển chung của đất nước. Trong đó giáo dục và đào tạo đóng vai trò chủ đạo. Nhờ có giáo dục con người mới có khả năng tham gia vào các hoạt động một cách chủ động, sáng tạo, cải biến xã hội và tạo lập các quan hệ xã hội ngày càng tốt đẹp hơn. Quá trình giáo dục chân chính sẽ tạo ra những con người chân chính, có khả năng tiếp thu những tinh hoa trong kho tàng tri thức nhân loại, nhân nó lên, đưa nó vào phục vụ cuộc sống tốt đẹp của con người. Bậc Tiểu học là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu của giáo dục Tiểu học là hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất và các kĩ năng cơ bản để học tiếp Trung học cơ sở hoặc đi vào cuộc sống lao động. Để thực hiện mục tiêu đặt ra, nhà trường phải tiến hành nhiều hoạt động giáo dục với nguyên lí “ Học đi đôi với hành”. Đối với học sinh tiểu học ngoài việc trang bị cho học sinh vốn kiến thức cơ bản trong học tập, lao động còn phải giáo dục tổ chức các hoạt động trải nghiệm đa dạng phong phú giúp các em vận tri thức, kĩ năng cơ bản đã được lĩnh hội có điều kiện để củng cố, mở rộng, khơi sâu, rèn luyện từ đó hình thành các có kỹ năng sống như kỹ năng giao tiếp; kỹ năng làm việc theo nhóm; kỹ năng hoạt động xã hội; kỹ năng tự bảo vệ bản thân; phòng ngừa tai nạn giao thông; đuối nước và các tệ nạn xã hội… để các em có thể thích ứng với cuộc sống, để có thể tự tin xử lý mọi tình huống trong thực tế một cách tốt nhất, giải quyết có hiệu quả những nhu cầu và thách thức của cuộc sống. Để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, trong đó kỹ năng sống rất quan trọng trong thực tế kỹ năng sống nhiều học sinh còn rất hạn chế như kỹ năng giao tiếp, thiếu tự tin, e dè, nhút nhát, sống khép kín… nhiều học sinh có kết quả học tập rất cao nhưng lại không hoà nhập với cuộc sống tốt. Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh ngay từ khi còn nhỏ là hoàn toàn cần thiết, giúp hình thành những thói quen tốt ăn sâu vào tiềm thức, chi phối lối sống của trẻ, song hành với các em trong suốt quá trình hình thành và phát triển nhân cách. Đây là một vấn đề mà cả xã hội đang quan tâm, vấn đề có tính thiết thực, đang đặt ra cho các nhà giáo dục, các bậc cha mẹ học sinh và toàn xã hội. Xuất phát những lý do trên tôi chọn đề tài “ Biện pháp quản lý chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học'' II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1.Cơ sở lý luận: 1.1. Kỹ năng là gì ? Kỹ năng là năng lực hay khả năng chuyên biệt của một cá nhân về một hoặc nhiều khía cạnh nào đó được sử dụng để giải quyết tình huống hay công việc nào đó phát sinh trong cuộc sống. 1.2. Kỹ năng sống là gì? Kỹ năng sống là những trải nghiệm có hiệu quả nhất, giúp giải quyết hoặc đáp ứng các nhu cầu cụ thể, trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của con người. Kỹ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư duy trong não bộ của con người. Kỹ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên, thông qua giáo dục hoặc rèn luyện của con người. Tổ chức Y tế Thế giới WHO định nghĩa kỹ năng sống là "khả năng thích nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có khả năng đối phó hiệu quả với nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày". Trong giáo dục Tiểu học và giáo dục trung học, kỹ năng sống có thể là một tập hợp những khả năng được rèn luyện và đáp ứng các nhu cầu cụ thể của cuộc sống hiện đại hóa. Cũng theo WHO, kỹ năng sống được chia thành 2 loại là kỹ năng tâm lý xã hội và kỹ năng cá nhân, lĩnh hội và tư duy, với 10 yếu tố như: tự nhận thức, tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp ứng xử với người khác, ứng phó với các tình huống căng thẳng và cảm xúc, biết cảm thông, tư duy bình luận và phê phán, cách quyết định, giao tiếp hiệu quả. Nhưng nếu hiểu đơn giản thì kỹ năng sống là năng lực của mỗi người giúp giải quyết những nhu cầu và thách thức của cuộc sống một cách có hiệu quả. Về bản chất thì rèn luyện kỹ năng sống là quá trình nhận thức thông qua kiến thức và thái độ thành hành động, hành vi tích cực. Kĩ năng sống được hình thành theo một quá trình, hình thành một cách tự nhiên qua những va chạm, những trải nghiệm trong cuộc sống và qua giáo dục mà có. Có nhiều nhóm kĩ năng sống như: nhóm kĩ năng nhận thức, nhóm kĩ năng xã hội và nhóm kĩ năng quản lí bản thân...Dù là kĩ năng nào cũng đều rất quan trọng và cần thiết với mỗi con người. Thực hiện chỉ thị 40/2008/CT-BGDĐT ngày 22 tháng 7 năm 2008 của Bộ giáo dục và đào tạo phát động phong trào thi đua: "Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực" trong các trường phổ thông giai đoạn 2008-2013, trong đó nội dung rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh phù hợp với lứa tuổi của học sinh như ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm; rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kỹ năng phòng, chống tai nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác; rèn luyện kỹ năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội. Năm học 2010-2011 Bộ GD-ĐT đã chỉ đạo đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống lồng ghép, tích hợp vào các môn học phù hợp và trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp ở bậc Tiểu học. 1.3. Các nguyên tắc giáo dục kỹ năng sống: Kỹ năng sống đơn giản là tất cả điều cần thiết chúng ta phải biết để có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống. Vì thế giáo viên cần nắm rõ nắm rõ 5 nguyên tắc về giáo dục kĩ năng sống cho học sinh: - Tương tác: Các kỹ năng thương lượng, kĩ năng giải quyết vấn đề … được hình thành tốt trong quá trình HS tương tác với bạn bè và những người xung quanh. Tạo điều kiện để các em có dịp thể hiện ý kiến của mình và xem xét ý kiến của người khác. Do vậy GV cần tổ chức các hoạt động có tính chất tương tác trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để giáo dục kỹ năng sống cho các em. - Trải nghiệm: Cần phải có thiết kế và tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho HS được hoạt động thực, có cơ hội thể hiện ý tưởng, có cơ hội xử lí các tình huống cũng như phản biện… Kỹ năng sống chỉ được hình thành khi người học trải nghiệm qua thực tế và nó có kỹ năng khi các em được làm việc đó. - Nguyên tắc tiến trình và nguyên tắc thay đổi hành vi: Giáo viên không thể giáo dục kỹ năng sống trong một lần mà kỹ năng sống là một quá trình từ nhận thức- hình thành thái độthay đổi hành vi. Thay đổi hành vi của một con người đặc biệt hành vi tốt là quá trình khó khăn. Do vậy giáo dục kỹ năng sống không thể là ngày một ngày hai mà phải là cả một quá trình. - Thời gian và môi trường giáo dục: Giáo dục giáo dục kỹ năng sống được thực hiện mọi lúc mọi nơi, giáo dục kỹ năng sống được giáo dục trong mọi môi trường như gia đình, nhà trường, xã hội; cần phải tạo điều kiện tối đa cho HS tham gia vào các tình huống thật trong cuốc sống. Do đó trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phải đảm bảo thực hiện tốt các nguyên tắc của giáo dục. 2. Thực trạng quản lý chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học 2.1.Thực trạng nhận thức về vị trí vai trò, ý nghĩa của việc rèn kỹ năng sống cho học sinh ở Tiểu học. Đa số cán bộ giáo viên nhà trường đã nhận thức đầy đủ vị trí vai trò, ý nghĩa của việc rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học. Nhiều giáo viên có tinh thần trách nhiệm cao trong quá trình giáo dục kỹ năng sống thông qua dạy học và các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Song một số ít giáo viên chưa nhận thức đúng vị trí, vai trò của việc giáo dục kỹ năng sống và trách nhiệm của mình về vấn đề này. Thực tế cho thấy một số giáo viên lúng túng cả về nội dung, biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh. Nhận thức của nhiều giáo viên còn mơ hồ, chưa rõ, chưa đầy đủ rèn kỹ năng sống cho học sinh là rèn những kỹ năng gì; vì nhận thức chưa đủ, chưa rõ nên không thể tìm ra được biện pháp, hình thức tổ chức hữu hiệu để rèn kỹ năng sống cho học sinh. Có giáo viên quan điểm cho rằng: Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trách nhiệm chính là gia đình. Bởi gia đình là nơi các em sinh ra và lớn lên. Nếu các em đuợc sống trong môi trường gia đình có truyền thống đạo đức tốt thì có ảnh hưởng tốt đến sự phát triển nhân cách của các em từ đó hình thành kỹ năng sống tốt. Một số gia đình cha mẹ luôn nóng vô ̣i trong viê ̣c dạy con; cha mẹ chỉ chú trọng đến việc con mình về nhà mà chưa biết đọc, viết chữ, hoặc chưa biết làm toán thì lo lắng một cách thái quá. Đồng thời cha mẹ nuông chiều con, thỏa mãn mọi nhu cầu của trẻ khiến trẻ không có kỹ năng tự phục vụ, chỉ chú ý đến khâu dạy, không chú ý đến con mình ăn, uống như thế nào, trẻ có biết sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống hay không? Và vì sao chúng ta cần những đồ dùng, vật dụng đó? Những đồ dùng đó để làm gì? Hay có những gia đình các em có hoàn cảnh éo le, tình cảm bị chia sẻ, cuộc sống thiếu lành mạnh, thiếu sự quan tâm chỉ bảo của người lớn, những ảnh hưởng xấu của người lớn rất dễ làm cho các em bắt chước, ảnh hưởng trực tiếp đến tính cách, cuộc sống của chúng. 2.2 Thực trạng chỉ đạo xây dựng kế hoạch rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học Nhìn chung việc xây dựng kế hoạch rèn kỹ năng sống cho học sinh đã được nhà trường quan tâm chú trọng, chỉ đạo một cách sát sao đến từng giáo viên, tổ khối chuyên môn. Xây dựng kế hoạch rèn kỹ năng sống dựa trên kế hoạch nhà trường cho phù hợp với từng lứa tuổi học sinh, đặc thù riêng của từng lớp và kế hoạch dạy học trên lớp và hoạt động ngoài giờ lên lớp. Song kế hoạch rèn kỹ năng sống nhà trường còn lồng ghép vào kế hoạch năm học và kế hoạch HĐNG lên lớp. Nên nội dung kế hoạch rèn kỹ năng sống cho học sinh còn chung chung, chưa rõ nét về hình thức tổ chức hoạt động, chưa chi tiết cụ thể về cách tiến hành giáo dục. Các biện pháp giáo dục chưa mang tính khả thi cao. Kế hoạch rèn kỹ năng sống của giáo viên còn lồng ghép vào kế hoạch cá nhân chưa có kế hoạch riêng và có những biện pháp cụ thể để rèn kỹ năng sống cho phù hợp với đối tượng từng học sinh. 2.3. Thực trạng chỉ đạo rèn kỹ năng sống thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp. Giáo viên đã xây kế hoạch hoạt động ngoài lên lớp và có lồng ghép nội dung rèn kỹ năng sống thông qua trong các hoạt động giáo dục được tổ chức theo tuần, tháng, học kỳ và cả năm học có lựa chọn nội dung và hình thức tổ chức phù hợp mang tính giáo dục cao. Nhà trường đã tổ chức được nhiều hoạt động tập thể, hoạt động ngoài giờ lên lớp mang nội dung giáo dục thiết thực theo hướng tích cực, phát huy sự năng động sáng tạo của học sinh thông qua hình thức tăng cường giao lưu hợp tác giữa các học sinh góp phần rèn kỹ năng sống có hiệu quả như văn nghệ, thể dục thể thao, các hoạt động theo chủ đề, chủ điểm… Tuy nhiên trong quá trình hoạt động ngoài giờ lên lớp còn số ít giáo viên vẫn chưa chú trọng và quan tâm đúng mức. Qua thực tế cho thấy: Giáo viên ngại khi tổ chức hoạt động, các hoạt động còn đơn điệu qua loa mang tính hình thức, chưa phong phú đa dạng và có chiều sâu, chưa thu hút tất cả các đối tượng học sinh tham gia. Một số giáo viên cho rằng: có một số học sinh ngại tham gia các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Số học sinh có năng lực thì chỉ chuyên tâm vào việc học các môn văn hóa. Số học sinh chưa tích cực trong học tập thì giành thời gian cho việc vui chơi, giải trí khác. 2.4. Thực trạng chỉ đạo rèn kỹ năng sống thông qua các môn học khác: Vai trò to lớn của việc rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học thông qua dạy học tích hợp các môn học khác. Nhà trường đã triển khai nội dung dạy học tích hợp giáo dục kỹ năng sống lồng ghép vào các môn học như Tiếng việt, Tự nhiên và xã hội, đạo đức… Nhiều giáo viên đã nhận thức sâu sắc về đề này và đã tích hợp được nội dung giáo dục kỹ năng sống trong từng bài học, môn học tương đối tốt. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện dạy học tích hợp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học thông các môn học khác còn những hạn chế nhất định như đội ngũ giáo viên có trình độ nhận thức không đồng đều. Một số giáo viên việc dạy các môn học khác chỉ dừng lại ở mức độ hướng dẫn cho học sinh nắm được những nội dung kiến thức của bài học, chưa nhận thấy mối quan hệ giữa kiến thức học với thực tế cuộc sống, chưa biết cách khai thác nội dung lồng ghép giáo dục kỹ năng sống với các môn học khác một cách triệt để. Nội dung liên hệ thực tế của giáo viên trong bài giảng còn nghèo nàn, thiếu thực tế, chưa gắn những tri thức vào cuộc sống hàng ngày của các em. Một số giáo viên chưa quan tâm nhiều đến các giải pháp giáo dục cho học sinh, chưa tận dụng mọi cơ hội để giáo dục kỹ năng sống. Vì vậy hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh chưa cao. 2.5. Thực trạng kết quả rèn kỹ năng sống học sinh của nhà trường Hiệu trưởng nhà trường đã thực sự quan tâm chú trọng đến công tác quản lý, chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh và đã xây dựng được nề nếp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua nhiều nội dung và hình thức hoạt động phong phú có tác dụng giáo dục cao. Các biện pháp giáo dục thực sự hiệu quả. Góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh. Kết quả khảo sát chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong 2 năm.(Qua báo cáo tổng kết 2 năm học) Năm học Tổng số Thực hiện tốt Thực hiện chưa tốt kỹ năng sống kỹ năng sống học sinh SL % SL % 2011-2012 454 315 69,3 % 139 30,7 2012-2013 427 326 76,3 % 101 23,7 Qua bảng đánh giá thực hiện kỹ năng sống của học sinh trường Tiểu học Cẩm Phong cho thấy: Chất lượng giáo dục kỹ năng sống học sinh đạt kết quả tương đối tốt. Tỷ lệ học sinh thực hiện tốt kỹ năng tăng dần từ 69,3 % năm 2011-2012 lên 76,3 % năm 2012- 2013. Song trên thực tế nhà trường vẫn còn có học sinh thực hiện chưa tốt kỹ năng sống, còn vi phạm nội quy nhà trường, thiếu lễ phép, kỹ năng giao tiếp chưa tốt, kỹ năng hoạt động nhóm chưa mạnh dạn tự tin, kỹ năng hợp tác giao lưu, xử lý tình huống còn hạn chế, kỹ năng bảo vệ sức khỏe phòng tránh tai nạn chưa cao… Chính vì vậy để khắc phục những tồn tại, hạn chế trong giáo dục rèn kĩ năng sống cho học sinh là một việc làm hết sức cần thiết, các em không những học giỏi về kiến thức mà còn phải được tôi luyện những kĩ năng sống qua đó tạo cho các em một môi trường lành mạnh, an toàn, tích cực, vui vẻ nhằm trang bị cho các em vốn kiến thức, kĩ năng, giá trị sống để tham gia vào mọi hoạt động tự tin hơn. Do đó, đòi hỏi các nhà quản lý nhà trường cần phải chú trọng nhiều hơn nữa đến việc rèn kỹ năng sống, đồng thời đưa ra các biện pháp tối ưu để quản lý quá trình giáo dục. Đặc biệt là làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý chỉ đạo công tác rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học. 3. Biện pháp quản lý chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học Qua việc nghiên cứu, nhận thức vai trò của việc giáo dục rèn kỹ năng sống, qua thực tiễn hoạt động của nhà trường trong nhiều năm. Qua kinh nghiệm của bản thân trong công tác giáo dục rèn kỹ năng sống cho học sinh. Tôi xin đưa ra một số biện pháp quản lý chỉ đạo quá trình rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học. 3.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học: Hiệu trưởng cần căn cứ vào các văn bản hướng dẫn, chương trình của Bộ giáo dục và đào tạo, Sở giáo dục và Phòng giáo dục và đào tạo về giáo dục rèn kỹ năng sống cho học sinh. Căn cứ vào tình hình thực tế của nhà trường, đặc điểm tâm sinh lý học sinh, cơ sở vật chất để xây dựng kế hoạch tổng thể về công tác giáo dục rèn kỹ năng sống cho học sinh một cách khái quát cho cả năm học, cụ thể cho từng học kỳ và chi tiết cho từng tháng, tuần, có nội dung và hình thức cụ thể: Kế hoạch hoạt động ngoài giờ lên lớp theo chủ đề, chủ điểm gắn với các ngày lễ lớn, kỷ niệm trong năm học gắn với nội dung giáo dục rèn kỹ năng sống. Kế hoạch thực hiện chương trình dạy học tích hợp nội dung giáo dục kỹ năng sống vào các môn học. Kế hoạch hoạt động theo các mặt hoạt động xã hội như: Hoạt động từ thiện nhân đạo, lao động công ích, phòng chống tệ nạn xã hội, giáo dục trật tự an toàn giao thông, bảo vệ môi trường… Hiệu trưởng hướng dẫn giáo viên xây dựng kế hoạch rèn kỹ năng sống phù hợp với đối tượng học sinh lớp mình chủ nhiệm. Các kế hoạch nhà trường và giáo viên về giáo dục rèn kỹ năng sống cho học sinh phải đảm bảo tính khoa học, tính thống nhất giữa mục tiêu giáo dục kỹ năng sống với mục tiêu giáo dục, có mục đích, biện pháp phải sát với tình hình thực tế và có tính khả thi cao, chi tiết cụ thể về nội dung và hình thức hoạt động đa dạng thiết thực phù hợp với tâm sinh lý học sinh nhằm đảm bảo tính thống nhất cao trong việc thực hiện kế hoạch đã đề ra. Hiệu trưởng duyệt kế hoạch giáo dục rèn kỹ năng sống của giáo viên ngay từ đầu năm học. Có ý kiến góp ý để xây dựng, điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp với kế hoạch chung của nhà trường. 3.2. Biện pháp 2: Tổ chức giáo dục rèn kỹ năng sống cho học sinh Đây là công tác đòi hỏi người hiệu trưởng phải có sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ phận chức năng trong nhà trường. Ngay từ đầu năm học hiệu trưởng cần thành lập ban chỉ đạo giáo dục rèn kỹ năng sống bao gồm: - Hiệu trưởng: Trưởng ban - Phó hiệu trưởng : Phó ban - Giáo viên tổng phụ trách đội: Ban viên - Bí thư đoàn TN: Ban viên - Các tổ trưởng, tổ phó tổ chuyên môn: Ban viên - Đại diện cha mẹ học sinh: Ban viên Hiệu trưởng phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng thành viên trong ban chỉ đạo và cụ thể trách nhiệm của ban chỉ đạo. Ban chỉ đạo xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống đảm bảo mục tiêu, nội dung, hình thức tổ chức và phương pháp thực hiện. Hiệu trưởng phát huy hết vai trò và khả năng tối đa của mỗi thành viên trong ban chỉ đạo. Phải có sự phối kết hợp nhịp nhàng giữa các thành viên và duy trì nề nếp sinh hoạt hàng tháng để đánh giá việc rèn kỹ năng sống cho học sinh của học sinh, của từng lớp. Thông qua đó kịp thời động viên khuyến khích những nhân tố, những tập thể tích cực trong rèn luyện. Kịp thời ngăn chặn, điều chỉnh những học sinh có biểu hiện đạo đức lệch lạc để tìm biện pháp phối hợp giáo dục. Hiệu trưởng cần cụ thể hóa các nội dung kỹ năng cần giáo dục: - Kỹ năng giao tiếp: Giáo viên cần dạy học sinh biết thể hiện bản thân và diễn đạt ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của mình trong thế giới xung quanh nó. - Kỹ năng sống tự tin : Một trong những kỹ năng đầu tiên mà giáo viên cần chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người khác. Kỹ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi nơi. - Kỹ năng sống hợp tác: Bằng các trò chơi, câu chuyện, bài hát giáo viên giúp trẻ học cách cùng làm việc với bạn. Khả năng hợp tác sẽ giúp các em biết cảm thông, chia sẻ và cùng làm việc với các bạn. - Kỹ năng ham hiểu biết. Giáo viên cần sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để khêu gợi tính tò mò tự nhiên của các em, phát triển trí tưởng tượng, năng đô ̣ng, mạnh dạn, tự tin. Ngoài ra, ở nhà trường giáo viên cần dạy học sinh văn hóa trong ăn uống qua đó dạy các em kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng đúng đắn… 3.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh 3.3.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên về vai trò, ý nghĩa giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường Tiểu học. Hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả cao hơn khi hiệu trưởng và tập thể giáo viên có quan điểm và nhận thức đúng đắn về vai trò, nhiêm vụ, ý nghĩa của việc giáo dục kỹ năng sống. Hiệu trưởng nhà trường cần tổ chức nhiều hình thức hoạt động phong phú và thiết thực như sinh hoạt chính trị, tổ chức hội thảo trao đổi kinh nghiệm, tổ chức ngoại khóa về các chuyên đề giáo dục kỹ năng sống. Lồng ghép tuyên truyền nội dung giáo dục kỹ năng sống cho giáo viên trong các buổi họp hội đồng, họp chuyên môn… Phối hợp chính quyền, các tổ chức đoàn thể, địa phương tuyên truyền vận động mọi lực lượng tham gia giáo dục kỹ năng sống. Từ đó tác động đến tâm lý nhận thức của cán bộ giáo viên và các lực lượng xã hội khác về vai trò, nhiệm vụ, ý nghĩa của giáo dục kỹ năng sống trong việc giáo dục toàn diện nhân cách học sinh. 3.3.2.Chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt nội dung chương trình tích hợp giáo dục kỹ năng sống qua các môn học. Bởi đây là yếu tố trọng tâm của quá trình giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường. Là sự thể hiện mục tiêu nhiệm vụ của hoạt động giáo dục. Việc giáo dục đạo đức, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phải được thống nhất về nội dung, được tiến hành thường xuyên, liên tục trong từng tiết dạy, ở mọi lúc, mọi nơi và có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa các lực lượng trong và ngoài nhà trường. Qua việc thực hiện nội dung chương trình học sinh nắm được hệ thống kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, hình thành khả năng hoạt động thực tiễn từ đó phát triển các kỹ năng nhận thức, cảm xúc và xã hội... Vì thế, khi trẻ tiếp thu được những kỹ năng giao tiếp xã hội và các hành vi ứng xử cơ bản trong nhóm bạn, thì trẻ sẽ nhanh chóng sẵn sàng và có khả năng tập trung vào việc học văn hoá một cách tốt nhất. Vì vậy nhà trường phải xem đây là vấn đề có tính pháp lệnh cần có sự chỉ đạo thực hiện một cách thống nhất. Để đảm bảo thực hiện đầy đủ đúng nội dung chương trình. Việc chỉ đạo nội dung chương trình nghiêm túc sẽ mang lại hiệu quả tốt cho các hoạt động giáo dục, làm cho giáo viên, thấy vai trò của từng môn học trong việc góp phần giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. - Môn đạo đức giúp học sinh có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực hành vi đạo đức phù hợp với lứa tuổi trong quan hệ của các em với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng, môi trường tự nhiên và ý nghĩa của việc thực hiện các chuẩn mực đó. Từ đó hình thành cho học sinh kỹ năng ứng xử các mối quan hệ xã hội như lễ phép chào hỏi, kính trên nhường dưới, biết ứng xử trong giao tiếp, biết thể hiện tình cảm, cảm xúc… - Môn Tiếng việt : Bồi dưỡng cho học sinh biết yêu cái đẹp, cái thiện, có lòng trung thực, yêu quê hương đất nước, yêu mến và giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt. Góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam. - Môn toán: Góp phần hình hành và rèn luyện các phẩm chất, đức tính cần thiết của người lao động mới như: Hình thành kỹ năng tư duy sáng tạo, có ý chí. - Môn tự nhiên xã hội: Phát triển nhu cầu ham hiểu biết, yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước, có ý thức bảo vệ môi trường xung quanh, sống hòa nhập với cộng đồng và môi trường. Hình thành kỹ năng biết tự phục vụ cá nhân, ứng xử các tình huống trong cuộc sống… - Môn Mỹ thuật : Bồi dưỡng năng lực ban đầu về cách nhìn, cách nghĩ, cách cảm thụ cái đẹp nhằm phát huy tư duy sáng tạo, phát triển trí tưởng tượng góp phần hình thành kỹ năng tư duy sáng tạo và cảm nhận thế giới xung quanh. Thông qua các bộ môn khoa học, các em được hiểu biết thêm về thế giới xung quanh, giúp các em hiểu đúng đắn, có niềm tin đồng thời còn giáo giáo dục lòng yêu quê hương đất nước, ý thức lao động vì mọi người và lao động phục vụ chính cho mình. 3.3.3.Chỉ đạo đổi mới nội dung, hình thức rèn kỹ năng sống thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp. Hoạt động ngoài giờ lên lớp là sự tiếp nối và thống nhất hữu cơ với hoạt động dạy học, tạo điều kiện gắn lí thuyết với thực hành, góp phần quan trọng vào sự hình thành và phát triển nhân cách toàn diện của học sinh nâng cao chất lượng giáo dục. Các hoạt động thường xuyên: Là hoạt động hàng ngày, tuần, như chào cờ đầu tuần, sinh hoạt lớp, thể dục giữa giờ, múa hát sân trường, công tác vệ sinh trường lớp, giữ gìn vệ sinh môi trường... Từ đó học sinh rèn luyện thói quen, kỹ năng thực hiện nề nếp trường lớp góp phần thúc đẩy các hoạt động của nhà trường có chất lượng tốt hơn. Các hoạt động theo chủ điểm: Là các hoạt động có chương trình theo từng giai đoạn cụ thể gắn với các ngày lễ lớn trong năm tạo điều kiện cho học sinh có cơ hội vận dụng, bổ sung, củng cố, mở rộng những điều trên lớp các em đã được học thông qua hoạt động thực tiễn. Tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi tập thể lành mạnh, chơi các trò chơi dân gian như: Nhảy bao bố, kéo co, ô ăn quan, nhảy dây… Qua các trò chơi rèn cho các em tình đoàn kết, tôn trọng cảm thông và chia sẻ, kỹ năng hợp tác cùng chung sức, nỗ lực phát huy hết năng lực, biết hỗ trợ giúp đỡ các thành viên trong nhóm đồng cam cộng khổ vuợt khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ. Giáo viên và HS chơi trò chơi dân gian Học sinh tham gia trò chơi kéo co Tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao, kể chuyện, thi an toàn giao thông... qua các hoạt động rèn cho học sinh kĩ năng ứng xử với bạn bè, xây dựng tinh thần đoàn kết, kỹ năng lắng nghe, kỹ năng hợp tác, kỹ năng quyết định, biết kiềm chế bản thân trong khi xử lí các tình huống của cuộc sống. Hội Hội thi văn nghệ thi tiếng hát dân ca Tổ chức các hoạt động lao động vừa sức với học sinh: vệ sinh sân trường, lớp học, trồng chăm sóc, bồn hoa cây cảnh, vườn trường; học sinh được rèn một số kỹ năng như: cầm chổi quét, hót rác, tưới cây, tỉa lá,... thông qua đó học sinh biết sử dụng có hiệu quả và gìn giữ đồ dùng, yêu quý lao động, yêu quê hương đất nước. Học sinh chăm sóc vườn hoa HS chăm sóc vườn thuốc nam Tổ chức vẽ tranh, thi tìm hiểu cuộc sống quanh ta, thi trạng nguyên nhỏ tuổi nhằm hình thành những khái niệm khoa học, cách làm việc trí óc mà còn hướng dẫn tới sự tạo dựng phát triển các nhân cách của học sinh. Học sinh được rèn các kỹ năng phân tích, tổng hợp, tư duy sáng tạo, hợp tác theo nhóm, kỹ năng đánh giá, kỹ năng hợp tác trong nhóm, kỹ năng xử lý tình huống,... Học sinh tham gia tìm hiểu cuộc sông quanh ta Tổ chức hoạt động ngoại khoá chuyên đề giáo dục kỹ năng sống với nội dung “ngôi trường sạch- khỏe” tạo cho HS một sân chơi để HS được thực hành kỹ năng sống, được giao lưu, được tư vấn về kỹ năng sống để hiệu quả rèn kỹ năng sống cho học sinh được nâng lên gắn liền với thực tế cuộc sống. Thi Trạng Nguyên nhỏ tuổi Hoạt động ngoại khoá chuyên đề: Ngôi trường sạch- khỏe Tổ chức tốt các hoạt động xã hội, từ thiện nhân đạo như “tuần lễ bạn nghèo”; vòng tay bè bạn, tết vì người nghèo, thăm hỏi động các gia đình thương binh liệt sĩ, chăm sóc tài tưởng niệm liệt sĩ, tham quan các di tích lịch sử, văn hóa... Qua đó giáo dục các em hướng về cội nguồn, biết yêu thương chia sẻ giúp đỡ bạn bè. Hình thành kỹ năng ứng xử phù hợp với đạo đức, xác định được bổn phận và nghĩa vụ của mình đối với bản thân, gia đình và xã hội Việc rèn luyện kỹ năng sống qua các hoạt động giáo dục cũng nhằm hình thành một cách tự nhiên và hiệu quả cho các em phát triển năng lực, phát triển tư duy nuôi dưỡng 5 nền tảng tính cách là: sự tự tin, tính kiên trì, tính tổ chức, khả năng hoà nhập, khả năng t hích nghi với lối sống văn hoá văn minh, thấm nhuần các đặc điểm tâm sinh lý cần thiết, hiểu biết về thể chất, tinh thần, giá trị của bản thân, thúc đẩy cảm xúc và tình cảm. 3.3.4. Phối hợp với gia đình, các tổ chức xã hội rèn kỹ năng sống cho học sinh. Gia đình là nơi các em sinh ra và lớn lên, là cái nôi trong việc nuôi dưỡng giáo dục con người. Là môi trường đầu tiên và cơ bản hình thành nhân cách, đặc biệt là nhân cách đạo đức con người. Có những nhân cách đạo đức như tình cảm và niềm tin nếu không được giáo dục
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan