Tài liệu Skkn 2017

HỆ THỐNG CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 – THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY CHƯƠNG I LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN: Đường lối quan điểm của Đảng và Nhà nước ta đã xác định mục tiêu của giáo dục là đào tạo con người toàn diện để đáp ứng yêu cầu chung của đất nước - công nghiệp hóa hiện đại hóa. Trong đó, ngoại ngữ - tiếng Anh là một trong những ngôn ngữ có vai trò như một phương tiện tích cực hỗ trợ hiệu quả nhất cho quá trình hội nhập ngày càng sâu rộng của nước nhà. Vì vậy nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng bộ môn tiếng Anh nói riêng là một trong những mối quan tâm hàng đầu của sự nghiệp giáo dục hiện nay. Và điều đó được đặt biệt chú trọng hơn cho các đối tượng là học sinh ở bậc tiểu học - người mới bắt đầu tiếp cận với ngoại ngữ. Hiện nay tình trạng xao lãng việc học, học sinh học đối phó, học vẹt mà không biết tự học, học sinh yếu kém khá nhiều. Làm thế nào để khắc phục tình trạng này? Làm thế nào để thu hút học sinh chú tâm vào việc học là vấn đề đòi hỏi người làm giáo dục, các thầy cô tâm huyết với nghề, hội đồng sư phạm nhà trường quan tâm hàng đầu, luôn nỗ lực đề ra kế hoạch, chương trình, hình thức, cải tiến phương pháp để dạy và học tốt hơn, nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục. 2. CƠ SỞ THỰC TẾ BỘ MÔN: Qua nhiều năm giảng dạy tiếng Anh ở trường Tiểu học tôi nhâ nâ thấy đa số các em thường gă âp những khó khăn sau đây: a. chưa có vốn từ cơ bản theo các chủ điểm mà các em đã học. b. chưa nắm vững được những kiến thức ngữ pháp cơ bản đã học. c. chưa vânâ dụng được kiến thức đã học vào từng tình huống cụ thể. Sau nhiều năm giảng dạy, tôi nhâ ân ra có nhiều nguyên nhân nhưng mô ât trong những lý do (theo tôi rất quan trọng) đó là các em không thể hê â thống lại kiến thức đã học của những bài trước, mà kiến thức thì có tính kế thừa và mở rô nâ g từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, nó được soạn giảng theo phương pháp đồng tâm và mở rô nâ g. Từ đó các em thường gă pâ khó khăn trước các bài kiểm tra hay thi học kỳ vì các em không biết được mình cần học cái gì? Trọng tâm của bài học là chỗ nào? Chính vì lẽ đó mà các em hay có thói quen yêu cầu giáo viên bô â môn cho đề cương trong các kỳ thi, hâ âu quả của viê âc này đãthiêu hủy tính sáng tạo và khả năng tự học của các em . 1 HỆ THỐNG CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 – THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY Từ đó tôi luôn trăn trở mô ât phương cách để khơi dậy tính tự học và sự sáng tạo của các em ngay từ những năm đầu cấp. Sau nhiều năm nghiên cứu chương trình family and friends và SmartStart, tham khảo ý kiến quý đồng nghiệp, chắt lọc các thông tin phản hồi của những học sinh tôi đang dạy, và từng bước thực nghiệm tôi đã tìm ra một phương pháp đó là “HỆ THỐNG HÓA CHUẨN KIẾN THỨC KỶ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY” nhằm giúp đỡ các em nắm vững được những kiến thức đã học. Tôi đã vâ ân dụng sáng kiến này trong nhiều năm học trước ở khối lớp 3. Tôi thấy mình đã đạt được những kết quả hết sức khả quan. Với tinh thần cầu tiến và mong muốn chia sẻ những kinh nghiê âm mà mình đã đạt được cùng các bạn đồng nghiê âp, tôi mạnh dạn viết lại những công viê âc mà tôi đã làm trong nhiều năm qua. Kính mong chia sẻ và góp ý của quý thầy cô trong ngành, để sáng kiến này ngày mô ât hoàn thiê ân hơn, đó cũng là niềm đô nâ g viên vô giá cho tôi trong công tác giảng dạy sau này. 3. SƠ LƯỢC LỊCH SỬ ĐỀ TÀI Đây là một đề tài mang tính chất hẹp (thuộc lĩnh vực từ vựng và ngữ pháp). Đề tài được nghiên cứu trong nhiều năm học. Đến năm 2016 – 2017 bản thân tôi đã đem ra áp dụng cho học sinh khối 3 tại trường tiểu học Nguyễn Trung Trực. 4. MỤC ĐÍCH VÀ YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀI Nhằm phát huy tính tích cực, khả năng sáng tạo của học sinh, nhằm tạo khả năng nhận biết và giải quyết vấn đề cho các em, còn học sinh là chủ thể hoạt động khuyến khích các hoạt động tích cực, chủ động, sáng tạo, mạnh dạn trong giao tiếp, rèn luyện khả năng tự học và biết hệ thống kiến thức đã học để có một căn bản vững chắc nhằm tiếp thu các kiến thức cao hơn ngay từ những năm đầu cấp, có thể sử dụng tốt ngoại ngữ trong việc đọc và nghiên cứu sau này. 5. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: - Học sinh khối 3 Trường tiểu học Nguyễn Trung Trực. - “ Hệ thống hóa chuẩn kiến thức kỷ năng Tiếng Anh lớp 3 theo sơ đồ tư duy ” trong phạm vi từ vựng và ngữ pháp căn bản (Vocabulary and Grammar) 6. TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU: Tài liệu thực tế: - Sách giáo khoa family and friends, SmartStart. - Teacher’s book. - Lesson plan, work- book. - Các phần mềm tin học ứng dụng trong quá trình thực nghiệm: (MIND MAP, CONCEPTDRAW MIND MAP, FREE MIND) 2 HỆ THỐNG CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 – THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY 3. Các bước tiến hành a. Giới thiệu các mẫu sơ đồ tư duy từ tổng thể đến chi tiết: Lập bản đồ tư duy (hoặc bản đồ ý tưởng) là việc bắt đầu từ một ý tưởng trung tâm và viết ra những ý khác liên quan tỏa ra từ trung tâm. Bằng cách tập trung vào những ý tưởng chủ chốt được viết bằng từ ngữ của em, sau đó tìm ra những ý tưởng liên quan và kết nối giữa những ý tưởng lại với nhau hình thành nên một bản đồ tư duy. Tương tự, nếu bạn lập một sơ đồ kiến thức, nó sẽ giúp em hiểu và nhớ những thông tin mới và nắm kiến thức sâu hơn. Tôi xin giới thiệu về mẫu sơ đồ tư duy trên máy tính. CHƯƠNG II QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN VÀ NỘI DUNG SÁNG KIẾN A / QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN: 1 Mục tiêu: - Hướng dẫn học sinh nhớ lại phần kiến thức của các bài đã được học. - Củng cố lại cả hai mặt ý nghĩa cũng như hình thức của từ. Nắm chắc các đặc điểm từng mẫu câu, trước hết là để các em đạt hiệu quả tốt ở cuối học kỳ, và từng năm học. -b. Hướng Giúp các emcác nhanh chóngthiết nắmkếvững kiến thức đã học với phương pháp hệ dẫn em cách sơ đồ theo nhóm tổ trong tiết học: thống hóa kiến thức từ vựng và ngữ pháp theo sơ đồ tư duy tích cực. Trong các tiết dạy tôi lồng ghép vào phần củng cố và ôn tập những hoạt động Chuẩn bị: các chủ điểm ngữ pháp hay từ vựng – dựa theo những nội dung hệ 2.thống từ theo của- bài học mànghiên các emcứu đang họcvấn trong đósắp dưới hình thức tổ , nhóm , đôi bạn Giáo viên kĩ các đề tiết mình thực hiện. học tập. Tôi hướng dẫn các em cách vẽ sơ đồ như sau : -1.Giáo viênởnghiên cứuvới cácmột mẫubức sơ ảnh đồ tư phần mềm3 tin học và Bắt đầu trung tâm củaduy chủtrong đề, sửcác dụng ít nhất màu. vận2.dụng cônghình nghệ thông tin một sángtên tạotrong và phù Sử dụng ảnh, ký hiệu, mậtcách mã, mũi bản hợp đồ tưvào duy.bài giảng của mình. 3. Chọn những từ khoá và viết chúng ra bằng chữ viết hoa. 4. Mỗiphần từ/hình một mìnhCONCEPTDRAW và trên một dòng riêng. - Các mềmảnh hỗphải trợ: đứng MIND MAP, MIND MAP, FREE 5. Những đường thẳng cần phải được kết nối, bắt đầu từ bức ảnh trung tâm. MIND... đường nối viên từ trung tâmbịdày hệ thống và bắtdẫn đầucác ốmem dần toảkếracác xa. sơ đồ - Giáo chuẩn cáchơn, sơ đồcómẫu và hướng tựkhi thiết Những đường bằnghóa từ/hình này6.một cách sáng tạothẳng để hệdài thống kiến ảnh. thức đang học. 7. Sử dụng màu sắc – ký hiệu riêng – trong khắp bản đồ. 8. Phát huy phong cách cá nhân riêng của từng em. 3 9.HỆSử dụng những điểm nhấn và chỉ ra những mối liên kết trong bản đồ . THỐNG CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 – THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY 10. Làm cho bản đồ rõ ràng bằng cách phân cấp các nhánh, sử dụng số thứ tự hoặc dàn ý để bao quát các nhánh của bản đồ. c. Các dụng cụ cần phải được chuẩn bị trước: - Giấy bìa cứng ( khổ A4 ) - Bút màu, bút chì, thước ..... d. Xác định nội dung và chủ điểm của sơ đồ: - Nội dung: từ vựng hay ngữ pháp. - Chủ điểm: Gia đình, màu sắc ..... - Chủ điểm ngữ pháp: tính từ, động từ, đại từ, giới từ......... - Soạn ra dàn ý trước. Sau đó tiến hành vẽ sơ đồ theo phong cách riêng của mình. Giáo viên đang hướng dẫn học sinh nhóm 3 vẽ sơ đồ tư duy DÀN Ý MẨU: SCHOOL ( table, desk, pen, book, chair , board…..) 4 HỆ THỐNG CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 – THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY 5 HỆ THỐNG CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 – THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY VẼ SƠ ĐỒ MẪU chair table pen book School ruler pencil B/ NỘI DUNG VÀ CÁC SƠ ĐỒ CHỦ ĐIỂM: SƠ ĐỒ TỔNG HỢP ( TỪ VỰNG VÀ NGỮ PHÁP) I. TỪ VỰNG: 1 Chủ điểm gia đình: Grandma Dad aunt Grandpa FAMILY sister mum brother uncle 6 HỆ THỐNG CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 – THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY 2. Chủ điểm về màu sắc: red pink blue yellow color s white green black orange 3. Chủ điểm về con số: three one five ten nine numb ers two four eight seven six 7 HỆ THỐNG CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 – THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY Học sinh lớp 3 đang trình bày sơ đồ tư duy trên bảng tương tác II. NGỮ PHÁP Chủ điểm về động từ: verbs open close raise sing swim climb listen point draw 8 HỆ THỐNG CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 – THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY CHƯƠNG III I. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC: Vào đầu năm học 2016- 2017 tôi được phân công dạy môn tiếng Anh cho khối 3 gồm 83 học sinh. Sau khi vào chương trình dạy hết 3 tuần, tôi nhận thấy tình hình học sinh tôi có phần gặp nhiều khó khăn như tôi đã trình bày ở trên (phần thực tế bộ môn). Sau khi áp dụng sáng kiến này trong năm học 2016-2017, tôi nhận thấy sở thích của các em đối với bộ môn tiếng Anh và đã nhận được kết quả khả quan hơn. Đáng mừng hơn là các em hoàn toàn khắc phục được những khó khăn trong việc đọc – nói tiếng Anh và điều đặc biệt là các em nắm vững được kiến thức đã học nhờ những sơ đồ tư duy trên từ đó các em tích cực hơn trong các hoạt động tham gia vào bài học. Học sinh hăng hái, hứng thú, sôi nổi hơn trong học tập, bài chuẩn bị ở nhà chu đáo hơn. Vì thế, kết quả theo dõi chất lượng môn học tiếng Anh của học sinh vào cuối năm cũng được nâng cao rõ rệt. Hiệu quả của việc áp dụng: - Các tiết học trở nên sôi nổi và sinh động hơn. - Học sinh dễ thuộc các từ mới và cấu trúc ngữ pháp cơ bản ngay trong lớp học. - Vốn từ vựng của các em tăng lên rõ rệt theo từng chủ đề. - Các em học sinh yếu kém có thể nắm vững kiến thức cơ bản từ đó dễ dàng tiếp thu những kiến thức mới. - Chất lượng học tập bộ môn tiếng Anh của học sinh ngày càng cao, đã có số phần trăm học sinh khá giỏi tăng. THỐNG KÊ KẾT QUẢ THEO DÕI CHẤT LƯỢNG TIẾNG ANH CỦA HỌC SINH KHỐI 3. NĂM HỌC 2016-2017 (83 hs) Tháng Giỏi % Khá % TB % Yếu % GIỮA HK1 15 18,1 16 19,3 34 40,9 18 21,7 CUỐI HK1 20 24,1 25 30,1 28 33,7 10 12,1 GIỮA HK2 45 54,2 20 24,1 18 21,7 / / II. BÀI HỌC KINH NGHIỆM: Qua việc nghiên cứu và vận dụng đề tài “ HỆ THỐNG HÓA CHUẨN KIẾN THỨC – KỶ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY” tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm sau: 9 HỆ THỐNG CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 – THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY 1. Khâu chuẩn bị soạn giảng : * Đối với giáo viên: - Giáo viên cần đầu tư nhiều thời gian để tìm kiếm tài liệu, hình ảnh liên quan đến chủ đề , đồng thời không ngừng cập nhật thông tin để hỗ trợ bài giảng. - Thường xuyên làm đồ dùng giáo cụ trực quan đơn giản để gây hứng thú trong các tiết học . - Chuẩn bị bài thật kỹ, chi tiết trước khi đến lớp. *Đối với học sinh: - Sưu tầm nhiều tài liệu, tranh ảnh liên quan đến bài giảng cùng giáo viên. - Chuẩn bị bài kỹ trước khi đến lớp. - Tìm trước từ mới ở nhà. - Tích cực làm đồ dùng giáo cụ trực quan khi giáo viên yêu cầu. - Trong lớp chú ý nghe giảng, hăng hái phát biểu xây dựng bài, tích cực, tự giác khi hoạt động nhóm, cặp. 2. Hoạt động trên lớp: 1. Luôn luôn gần gũi cởi mở với học sinh để tạo tình cảm thầy trò thông qua hoạt động dạy và học. Từ đó lôi cuốn học trò yêu thích môn tiếng Anh hơn. 2. Chuẩn bị bài giảng chu đáo và kỹ càng phù hợp với từng đối tượng học sinh. 3. Không nên gò bó ngữ liệu và từ vựng trong phạm vi sách giáo khoa. tuỳ theo khả năng của học sinh mà giáo viên mở rộng nội dung của ngữ liệu và từ vựng tới chừng mực có thể. 4. Giáo viên chuẩn bị chu đáo đồ dùng dạy học, sưu tầm nhiều tranh ảnh từ báo, tạp chí hoặc cũng có thể vẽ tranh đơn giản … để gây ấn tượng sâu sắc cho học sinh, giúp các em nhớ từ ngay tại lớp. 5. Hướng dẫn cho các em tự chơi một số trò chơi (do lớp trưởng điều khiển). 6. Cần tổ chức lớp học một cách khoa học. Trong giờ luyện tập giáo viên cần sáng suốt lựa chọn loại hình luyện tập như pair work or group work phù hợp với phòng học và sĩ số của học sinh trong lớp. 7. Giúp học sinh vẽ sơ đồ trên bảng tương tác và thuyết trình thông qua máy chiếu vật thể. 3. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà: Thời gian học ở trường rất ít, cho nên đa phần thời gian còn lại ở gia đình các em phải tự tổ chức hoạt động học tập của mình. Vì thế, ngay từ đầu năm học, giáo viên cần hướng dẫn học sinh xây dựng hoạt động học tập ở nhà thật hiệu quả. Có kế hoạch ôn tập và hệ thống những kiến thức đã học một cách sáng tạo và dể nhớ. Làm được điều đó, thì chắc chắn hoạt động dạy và học sẽ ngày càng hoàn thiện hơn. 10 HỆ THỐNG CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 – THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY III. NHỮNG KIẾN NGHỊ TRONG QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 1-Thuận lợi : Qua những năm giảng dạy chương trình family and friends, bây giờ là SmartStart tôi thấy: - Các bài trong SGK được soạn theo từng chủ đề lớn rõ ràng, gần gũi với cuộc sống hằng ngày. Hệ thống nội dung được phát triển theo cách xoắn ốc giúp học sinh mở rộng kiến thức về thế giới xung quanh, đã cung cấp cho các em sự hiểu biết, kinh nghiệm trong một vài lĩnh vực, của cuộc sống văn hoá, xã hội, và khoa học , nhằm giúp các em làm chủ ngôn ngữ. - Sách đã có nhiều bài học nhằm phát triển các kỹ năng, trong đó kỹ năng nghe, nói được chú ý hơn. Đặc biệt bộ SmartStart rất phù hợp với khả năng nhận thức của các em học sinh. - Tranh vẽ rất đẹp, đa dạng và phong phú giúp các em nắm bắt bài học một cách dễ dàng và tạo được hứng thú khi học. - Trường được trang thiết bị bảng tương tác và máy chiếu vật thể nên rất thuận lợi cho việc vẽ sơ đồ và trình chiếu những sản phẩm mà học sinh có được nhằm lôi cuốn học sinh hiểu bài một cách nhanh nhất. 2- Khó khăn và kiến nghị: Tuy nhiên trong quá trình giảng dạy giáo viên còn gặp phải một số khó khăn như: - Chưa có bộ tranh lớn dùng kèm cho từng bài học nên giáo viên và học sinh rất mất nhiều thời gian để sưu tầm tranh và vẽ. - Phòng học ngoại ngữ còn quá nhỏ nên khi tổ chức trò chơi hay hoạt động nhóm nhiều khi vẫn gặp nhiều hạn chế. Trên đây là một số kiến nghị, của bản thân tôi sau quá trình thực hiện đề tài mong các cấp lãnh đạo đặc biệt lưu tâm và đầu tư nhiều hơn nữa trang thiết bị dạy học để đem lại hiệu quả cao trong việc dạy và học môn Tiếng Anh ở các trường Tiểu Học trên huyện nhà. CHƯƠNG IV KẾT LUẬN Thưa quý thầy cô, cùng các bạn đồng nghiệp. Tiếng Anh đã và đang là ngôn ngữ quan trọng đứng thứ hai trên thế giới, ở hầu hết các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, ngoại giao, khoa học, giáo dục,… cho tới công việc giao tiếp hàng ngày của con người. Nó là ngôn ngữ hữu dụng và phổ biến nhất thế giới hiện nay. Vì là một giáo viên tiếng Anh bằng nhiều cố gắng và nỗ lực, với tấm lòng nhiệt huyết dành cho nghề, tôi luôn phấn đấu và tìm ra cách dạy mới để lôi cuốn học sinh ngày một thêm yêu bộ môn tiếng Anh, mỗi tiết dạy tôi đều sử dụng bảng tương tác 11 HỆ THỐNG CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG TIẾNG ANH LỚP 3 – THEO SƠ ĐỒ TƯ DUY nhằm giúp các em phát triển được khả năng tự học, khả năng tư duy độc lập và biết cách hệ thống hóa kiến thức mà mình đã học ngay từ những năm đầu cấp . Đó là mục đích chủ yếu của sáng kiến này. Tuy nhiên, điều kiện nghiên cứu, sách vở, tài liệu tham khảo còn thiếu và gặp nhiều khó khăn nên việc nghiên cứu và thực hiện đề tài không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các cấp, các đồng nghiệp để sáng kiến này ngày càng hoàn thiện hơn. Đó là món quà vô giá và là nguồn động viên lớn cho tôi trong những tháng ngày trên bục giảng. Tân Phú, Ngày 12 tháng 02 năm 2017 Người viết Lương Văn Định 12 13