Tài liệu Sét và các giải pháp phòng chống sét

ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Chöông 1 SEÙT VAØ CAÙC GIAÛI PHAÙP PHOØNG CHOÁNG SEÙT I. SEÙT : Söï hình thaønh seùt : Seùt laø moät daïng phoùng ñieän tia löûa trong khoâng khí vôùi khoaûng caùch raát lôùn. Quaù trình phoùng ñieän coù theå xaûy ra trong ñaùm maây gioâng, giöõa caùc ñaùm maây vôùi nhau vaø giöõa ñaùm maây vôùi ñaát. ÔÛ ñaây ta chæ xeùt söï phoùng ñieän giöõa maây vaø ñaát. Hình 1 : Söï hình thaønh seùt Coù hai loaïi maây gioâng : + Gioâng nhieät: Hình thaønh töø caùc luoàng khí noùng aåm boác leân do söï ñoát noùng cuûa aùnh naéng maët trôøi. + Gioâng front: Hình thaønh do söï gaëp nhau cuûa nhöõng luoàng khoâng khí noùng aåm vôùi luoàng khoâng khí naêïng. Sau khi ñaït ñoä cao nhaát ñònh (khoaûng vaøi km trôû leân, vuøng nhieät ñoä aâm) luoàng khoâng khí aåm naøy bò laïnh ñi, hôi nöôùc ngöng tuï thaønh nhöõng gioït nöôùc li ti hoaëc thaønh caùc tinh theå baêng vaø taïo thaønh caùc ñaùm maây doâng. döôùi. Theo keát quaû quan traéc töø 80 - 90% caùc ñaùm maây gioâng tích ñieän tích aâm beân 2. Caùc giai ñoaïn phaùt trieån cuûa seùt : a) Giai ñoaïn phoùng tia tieân ñaïo : Ban ñaàu xuaát phaùt töø maây gioâng moät tia tieân ñaïo saùng môø, phaùt trieån thaønh töøng ñôït giaùn ñoaïn veà phía maët ñaát, vôùi toác ñoä trung bình khoaûng 105 - 106m/s. Keânh tieân ñaïo laø moät doøng plasma maät ñoä ñieän khoaûng 1013 ÷ 1014 ion/m3, moät phaàn ñieän tích aâm cuûa maây gioâng traøn vaøo keânh vaø phaân boá töông ñoái ñeàu doïc theo chieàu daøi cuûa noù. Thôøi gian phaùt trieån cuûa tia tieân ñaïo moãi ñôït keùo daøi trung bình khoaûng 1μs. Thôøi gian taïm ngöng phaùt trieån giöõa 2 ñôït khoaûng 30 - 90μs. TRANG 10 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Ñöôøng ñi cuûa tia tieân ñaïo trong thôøi gian naøy khoâng phuï thuoäc vaøo tình traïng maët ñaát vaø caùc vaät treân maët ñaát, do ñoù noù gaàn nhö höôùng thaúng veà phía maët ñaát. Cho ñeán khi tia tieân ñaïo ñaït ñeán ñoä cao ñònh höôùng thì môùi bò aûnh höôûng bôûi caùc vuøng ñieän tích taäp trung döôùi maët ñaát. b) Giai ñoaïn hình thaønh khu vöïc ion hoùa : Döôùi taùc duïng cuûa ñieän tröôøng taïo neân bôûi ñieän tích cuûa maây gioâng vaø ñieän tích trong keânh tieân ñaïo, seõ coù söï taäp trung ñieän tích traùi daáu treân vuøng maët ñaát phía döôùi ñaùm maây gioâng. Neáu vuøng ñaát phía döôùi coù ñieän daãn ñoàng nhaát thì nôi ñieän tích taäp trung seõ naèm tröïc tieáp döôùi keânh tieân ñaïo, neáu vuøng ñaát phía döôùi coù ñieän daãn khaùc nhau thì ñieän tích chuû yeáu taäp trung ôû vuøng keá caän nôi coù ñieän daãn cao nhö vuøng quaëng kim loaïi, vuøng ñaát aåm, ao hoà, soâng ngoøi, vuøng nöôùc ngaàm, keát caáu kim loaïi caùc toøa nhaø cao taàng, coät ñieän, caây cao bò öôùt trong möa... chính caùc vuøng ñieän tích taäp trung naøy seõ ñònh höôùng höôùng phaùt trieån cuûa tia tieân ñaïo höôùng xuoáng khi noù ñaït ñeán ñoä cao ñònh höôùng, tia tieân ñaïo seõ phaùt trieån theo höôùng coù ñieän tröôøng lôùn nhaát. Do ñoù caùc vuøng taäp trung ñieän tích seõ laø nôi seùt ñaùnh vaøo. ÔÛ nhöõng vaät daãn coù ñoä cao nhö caùc nhaø cao taàng, coät angten caùc ñaøi phaùt thì töø ñænh cuûa noù nôi caùc dieän tích traùi daáu taäp trung nhieàu cuõng seõ ñoàng thôøi xuaát hieän doøng tieân ñaïo phaùt trieån höôùng leân ñaùm maây gioâng. Chieàu daøi cuûa keânh tieân ñaïo töø döôùi leân naøy taêng theo ñoä cao cuûa vaät daãn vaø taïo ñieàu kieän deã daøng cho söï ñònh höôùng cuûa seùt vaøo vaät daãn ñoù. Ngöôøi ta lôïi duïng tính chaát choïn cuûa seùt ñeå baûo veä choáng seùt ñaùnh thaúng cho caùc coâng trình baèng caùch duøng caùc thanh kim loaïi hay daây thu seùt baèng kim loaïi ñöôïc noái ñaát toát, ñaët cao hôn coâng trình caàn baûo veä ñeå höôùng seùt ñaùnh vaøo ñoù maø khoâng phoùng vaøo coâng trình. Khi tia tieân ñaïo höôùng xuoáng gaàn maët ñaát hay tia tieân ñaïo höôùng leân, thì trong khoaûng caùch khí ôû giöõa do cöôøng ñoä ñieän tröôøng taêng cao gaây leân ion hoùa maõnh lieät, daãn ñeán söï hình thaønh moät doøng plasma coù maät ñoä ñieän tích cao hôn nhieàu so vôùi maät ñoä ñieän tích cuûa tia tieân ñaïo, ñieän daãn cuûa noù taêng leân haøng traêm laàn. c) Giai ñoaïn phoùng ñieän ngöôïc : Do ñieän daãn cuûa noù taêng cao nhö vaäy neân ñieän tích caûm öùng traøn vaøo doøng ngöôïc mang ñieän theá cuûa ñaát laøm cho cöôøng ñoä tröôøng ñaàu doøng taêng leân gaây ion hoùa maõnh lieät vaø cöù nhö vaäy doøng plasma ñieän daãn cao 1016 - 1019 ion/m3 tieáp tuïc phaùt trieån ngöôïc leân treân theo ñöôøng doïn saün bôûi keânh tieân ñaïo. Ñaây laø söï phoùng ñieän ngöôïc hay phoùng ñieän chuû yeáu. Vì maät ñoä ñieän tích caoñoát noùng maõnh lieät cho neân tia phoùng ñieän chuû yeáu saùng choùi ( ñoù chính laø chôùp ). Toác ñoä phaùt trieån cuûa keânh phoùng ñieän ngöôïc vaøo khoaûng 1,5 . 107 ÷ 1,5.108 m/s töùc laø nhanh gaáp treân traêm laàn toác ñoä phaùt trieån cuûa keânh tieân ñaïo. Khi keânh phoùng ñieän chuû yeáu leân tôùi ñaùm maây thì soá ñieän tích coøn laïi cuûa ñaùm maây seõ theo keânh phoùng ñieän chaïy xuoáng ñaát vaø taïo neân doøng ñieän coù trò soá nhaát ñònh. TRANG 11 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Keát quaû quan traéc cho thaáy raèng: phoùng ñieän seùt thöôøng xaûy ra nhieàu laàn keá tieáp nhau trung bình laø 3 laàn. Caùc laàn phoùng ñieän sau coù doøng tieân ñaïo phaùt trieån lieân tuïc ( khoâng phaûi töøng ñôït nhö laàn ñaàu ), khoâng phaân nhaùnh vaø theo ñuùng quõy ñaïo cuûa laàn ñaàu nhöng vôùi toác ñoä cao hôn ( 2. 106m/s). Ñieàu naøy ñöôïc giaûi thích: ñaùm maây gioâng coù theå coù nhieàu trung taâm ñieän tích khaùc nhau hình thaønh do caùc doøng khoâng khí xoaùy trong maây. Laàn phoùng ñieän ñaàu tieân dó nhieân seõ xaûy ra giöõa ñaát vaø trung taâm ñieän tích coù cöôøng ñoä ñieän tröôøng cao nhaát. Trong giai ñoaïn phoùng ñieän tieân ñaïo thì hieäu ñieän theá giöõa caùc trung taâm naøy vôí caùc trung taâm khaùc khoâng thay ñoåi vaø ít coù aûnh höôûng qua laïi. Nhöng khi keânh phoùng ñieän chuû yeáu ñaõ leân ñeán maây thì trung taâm ñieän tích ñaàu tieân cuûa ñaùm maây thöïc teá mang ñieän theá cuûa ñaát, ñieàu naøy laøm cho hieäu theá giöõa trung taâm ñieän tích ñaõ phoùng tôùi trung taâm ñieän theá laân caän taêng leân vaø coù theå daãn ñeán phoùng ñieän giöõa chuùng vôùi nhau. Trong khi ñoù thì keânh phoùng ñieän cuõ vaãn coøn moät ñieän daãn nhaát ñònh do söï khöû ion chöa hoaøn toaøn, neân phoùng ñieän tieân ñaïo laàn sau theo ñuùng quyõ ñaïo ñoù, lieân tuïc vaø vôùi toác ñoä lôùn hôn laàn ñaàu. Hình 2: Caùc giai ñoaïn phoùng ñieän seùt vaø bieán thieân cuûa doøng ñieän seùt theo thôøi gian. a – Giai ñoaïn phoùng ñieän tieân ñaïo. b – Tieân ñaïo ñeán gaàn maët ñaát hình thaønh khu vöïc ion hoùa maõnh lieät. c – Giai ñoaïn phoùng ñieän ngöôïc hay phoùng ñieän chuû yeáu. d – Phoùng ñieän chuû yeáu keát thuùc. 3. Caùc thoâng soá seùt : TRANG 12 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Khi tính toaùn baûo veä choáng seùt thoâng soá chính caàn chuù yù laø doøng ñieän seùt coù phaïm vi giôùi haïn raát roäng, bieân ñoä doøng seùt coù theå leân ñeán 200-300 KA. Tuy nhieân phaàn lôùn tröôøng hôïp gaëp seùt ñaùnh ôû trò soá 50 KA, seùt coù doøng ñieän töø 100 KA trôû leân raát hieám xaûy ra. Do ñoù trong tính toaùn thöôøng laáy doøng ñieän seùt baèng 50 KA. i Is Ismax 0.5Ismax tds ts t Doøng ñieän seùt coù daïng moät soùng xung. Thöôøng trong khoaûng vaøi ba micro giaây doøng ñieän taêng nhanh ñeán trò soá cöïc ñaïi taïo thaønh phaàn ñaàu soùng, sau ñoù giaûm chaäm trong khoaûng 20 - 100 μs taïo neân phaàn ñuoâi soùng. Caùc thoâng soá chuû yeáu : ♦ Bieân ñoä doøng seùt : laø giaù trò lôùn nhaát cuûa doøng ñieän seùt. ♦ Thôøi gian ñaàu soùng (tds) : laø thôøi gian doøng seùt taêng töø 0 ñeán giaù trò cöïc ñaïi. ♦ Ñoä doác doøng ñieän seùt : a = dis/dt ♦ Ñoä daøi doøng ñieän seùt (ts) : laø thôøi gian töø ñaàu doøng ñieän seùt ñeán khi doøng ñieän giaûm baèng 1/2 bieân ñoä. a) Bieân ñoä doøng seùt vaø xaùc suaát xuaát hieän : Doøng ñieän seùt coù trò soá lôùn nhaát vaøo luùc keânh phoùng ñieän chuû yeáu ñeán trung taâm ñieän tích cuûa ñaùm maây gioâng. Ñeå ño bieân ñoä doøng seùt ngöôøi ta duøng roäng raõi heä thoáng ñieän thieát bò ghi töø. Xaùc suaát xuaát hieän doøng seùt coù theå tính gaàn ñuùng theo coâng thöùc : ♦ Cho vuøng ñoàng baèng : VI = e-Is/26 = 10-is/60 ♦ Cho vuøng nuùi cao : VI = 10-Is/30 b) Ñoä doác ñaàu soùng doøng ñieän seùt (a) vaø xaùc suaát xuaát hieän : Ñeå ño ñoä doác doøng ñieän seùt ngöôøi ta thöôøng duøng moät khung baèng daây daãn noái vaøo moät hoa ñieän keá. Xaùc suaát xuaát hieän ñoä doác coù theå tính theo: + Cho vuøng ñoàng baèng : Va = e-a/15,7 = 10 -a/36 + Cho vuøng nuùi cao : Va = 10-a/18 c) Cöôøng ñoä hoaït ñoäng cuûa seùt : Cöôøng ñoä hoaït ñoäng cuûa seùt ñöôïc bieåu thò baèng soá ngaøy trung bình coù doâng seùt haøng naêm hoaëc baèng toång soá giôø trung bình coù doâng seùt haøng naêm. Soá laàn seùt ñaùnh trong moät naêm vaøo coâng trình : TRANG 13 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP ( W+3hx)(L+3hx)n N = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ 106 trong ñoù : W:chieàu roäng cuûa coâng trình L:chieàu daøi cuûa coâng trình hx:chieàu cao tính toaùn cuûa coâng trình n:soá laàn seùt ñaùnh trung bình treân 1km2 trong naêm xaûy ra ôû ñòa phöông Maät ñoä cuûa seùt laø soá laàn seùt ñaùnh trung bình treân moät ñôn vò dieän tích maët ñaát (1km ) trong moät ngaøy seùt. 2 Cöôøng ñoä seùt cuõng nhö maät ñoä seùt thay ñoåi theo vuøng laõnh thoå. 4. Caùc taùc haïi do seùt : a) Khi seùt ñaùnh tröïc tieáp : Do naêng löôïng cuûa moät cuù seùt lôùn neân söùc phaù hoaïi cuûa noù raát lôùn khi moät coâng trình bò seùt ñaùnh tröïc tieáp coù theå bò aûnh höôûng ñeán ñoä beàn cô khí, cô hoïc cuûa caùc thieát bò trong coâng trình, noù coù theå phaù huûy coâng trình, gaây chaùy noå...trong ñoù : • Bieân ñoä doøng seùt aûnh höôûng vaán ñeà quaù ñieän aùp xung vaø aûnh höôûng ñeán ñoä beàn cô khí cuûa caùc thieát bò trong coâng trình. • Thôøi gian xung seùt aûnh höôûng ñeán vaán ñeà quaù ñieän aùp xung treân caùc thieát bò. • Thôøi gian toàn taïi cuûa xung seùt thì aûnh höôûng ñeán ñoä beàn cô hoïc cuûa caùc thieát bò hay coâng trình bò seùt ñaùnh. • Ngoaøi ra, khaû naêng chaùy noå cuõng xaûy ra raát cao ñoái vôùi coâng trình bò seùt ñaùnh tröïc tieáp. b) AÛnh höôûng do söï lan truyeàn soùng ñieän töø gaây bôûi doøng ñieän seùt : Khi xaûy ra phoùng ñieän seùt seõ gaây neân moät soùng ñieän töø toûa ra xung quanh vôùi toác ñoä raát lôùn, trong khoâng khí toác ñoä cuûa noù töông ñöông toác ñoä aùnh saùng. Soùng ñieän töø truyeàn vaøo coâng trình theo caùc ñöôøng daây ñieän löïc, thoâng tin... gaây quaù ñieän aùp taùc duïng leân caùc thieát bò trong coâng trình, gaây hö hoûng ñaëc bieät ñoái vôùi caùc thieát bò nhaïy caûm: thieát bò ñieän töû, maùy tính cuõng nhö maïng maùy tính ... gaây ra nhöõng thieät haïi raát lôùn. II. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP PHOØNG CHOÁNG : Caùc taùc haïi do seùt gaây ra raát lôùn neân ñaët ra vaán ñeà phoøng choáng seùt, maø nguyeân lyù cô baûn döïa vaøo ñaëc tính choïn loïc ñieåm ñaùnh cuûa seùt. TRANG 14 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Roõ raøng raèng, tia tieân ñaïo höôùng leân caøng sôùm thì noù seõ gaëp tia tieân ñaïo höôùng xuoáng caøng sôùm vaø baét ñaàu moät cuù seùt cuõng nhö xaùc ñònh ñieåm bò seùt ñaùnh. Moät kim thu seùt coù caùc ñieàu kieän thích hôïp seõ khôûi ñaàu tia phoùng ñieän leân, bao goàm : • Hình daïng cuûa kim (nhoïn). • Söï toàn taïi caùc electron ban ñaàu ñuùng thôøi ñieåm. • Söùc maïnh cuûa tröôøng ñieän töø. • Hieäu quaû cuûa heä thoáng noái ñaát. 1. Choáng seùt ñaùnh tröïc tieáp : Coù hai loaïi baûo veä chính trong vieäc choáng seùt ñaùnh tröïc tieáp: • Thanh choáng seùt (thanh ñôn giaûn hay thanh vôùi thieát bò kích). • Ñai vaø löôùi thu seùt. A. Choáng seùt kim : Moät heä thoáng choáng seùt duøng kim goàm : ♦ Kim thu seùt gaén treân ñænh cuûa moät coät naâng ñaët treân ñænh cao nhaát cuûa toøa nhaø ñöôïc baûo veä. ♦ Moät hay hai daây daãn xuoáng noái töø kim xuoáng ñaát. ♦ Moät hay hai heä thoáng noái ñaát ñeå taûn doøng ñieän seùt vaøo ñaát. a. Kim Franklin (kim ñôn giaûn) : Coù phaïm vi baûo veä nhoû, hình daùng beân ngoaøi khoâng haáp daãn, khoù khaên vaø toán nhieàu thôøi gian ñeå ñaët trang thieát bò, ít tin töôûng trong vaän haønh, möùc ñoä hieäu quaû khoâng roõ reät, khaù ñaét tieàn. b. Kim vôùi thieát bò kích : Coù nhieàu loaïi cuûa nhieàu haõng khaùc nhau, trong phaïm vi ñeà taøi naøy chæ ñeà caäp ñeán kim PREVECTRON moät saûn phaåm cuûa haõng INDELEC (Phaùp). PREVECTRON laø moät thieát bò thu seùt taïo tia tieân ñaïo, vôùi moät thieát bò töï ñoäng kích phoùng ñieän tích. Noù ñöôïc duøng khi ñoøi hoûi moät vuøng baûo veä roäng. B. Ñai vaø löôùi choáng seùt : Heä thoáng baûo veä naøy ñöôïc thaønh laäp töø moät maïng löôùi kim nhoû (30 - 50cm) vaø caùc daây daãn doïc hay ngang ñöôïc noái vôùi moät soá ñieän cöïc ñaát. Heä thoáng naøy chæ baûo veä kheùp kín cho moät toøa nhaø. 2. Choáng aûnh höôûng cuûa seùt lan truyeàn : Ñeå choáng aûnh höôûng lan truyeàn töø daây ñieän löïc hay thoâng tin, ngöôøi ta laép ñaët moät heä thoáng caét vaø loïc seùt tröôùc khi caùc ñöôøng daây naøy ñi vaøo coâng trình. TRANG 15 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP TRANG 16 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP TRANG 17 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Chöông 2 TIEÂU CHUAÅN CHOÁNG SEÙT NFC 17-102 ( Duøng loaïi thieát bò thu seùt taïo tia tieân ñaïo ) Tieâu chuaån naøy cung caáp thoâng tin cho caùc nhaø thieát keá heä thoáng baûo veä choáng seùt cho caùc coâng trình ( nhaø maùy, cao oác...) vaø caùc khu vöïc roäng duøng loaïi thu vaø daãn seùt taïo tia tieân ñaïo. Hieän töôïng seùt laø hieän töôïng thieân nhieân, do ñoù khoâng theå ñaûm baûo ñoä an toaøn tuyeät ñoái cho caùc caáu truùc caàn baûo veä. Tuy nhieân, heä thoáng baûo veä choáng seùt thieát keá vaø laép ñaët ñuùng theo tieâu chuaån naøy seõ ñaûm baûo ñoä an toaøn cao nhaát cho coâng trình, giaûm ñeán möùc thaáp nhaát caùc taùc haïi cuûa seùt. Vieäc quyeát ñònh thieát keá heä thoáng baûo veä choáng seùt cho coâng trình phuï thuoäc vaøo yeáu toá sau: khaû naêng seùt taïi vuøng ñoù vaø taùc haïi cuûa seùt ñoái vôùi coâng trình. Moät soá coâng trình caàn coù heä thoáng baûo veä choáng seùt laø: • Coâng trình coâng coäng thöôøng xuyeân coù nhieàu ngöôøi. • Caùc thaùp cao, oáng khoùi... • Coâng trình chöùa vaät lieäu deã chaùy, deã noå. Trong giai ñoaïn thieát keá, thi coâng coâng trình caàn phaûi ñaëc bieät chuù yù caùc vaán ñeà sau ñaây: • Caân nhaéc, löïa choïn caùc caáu truùc trong coâng trình caàn phaûi baûo veä choáng seùt, trong ñoù phaûi coù yù kieán cuûa caùc nhaø chuyeân moân: kieán truùc sö, kyõ sö, nhaø laép ñaët... • Caân nhaéc, lôïi duïng caùc keát caáu töï nhieân coù saün trong coâng trình ñeå laép ñaët heä thoáng choáng seùt. I. CAÙC QUY ÑÒNH VAØ KHAÙI NIEÄM CHUNG : 1. Phaïm vi aùp duïng vaø ñoái töôïng : a. Phaïm vi aùp duïng : Tieâu chuaån naøy ñöôïc aùp duïng trong coâng vieäc baûo veä choáng seùt cho caùc coâng trình thoâng thöôøng ( cao oác, nhaø maùy...) coù ñoä cao nhoû hôn 60m vaø caùc khu vöïc roäng duøng loaïi daãn seùt taïo tia tieân ñaïo. Tieâu chuaån naøy ñeà caäp vaán ñeà baûo veä choáng laïi taùc haïi ñieän gaây bôûi doøng seùt khi ñi qua heä thoáng choáng seùt. * Ghi chuù : TRANG 18 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP 1. Tieâu chuaån naøy khoâng ñeà caäp ñeán vaán ñeà baûo veä caùc thieát bò ñieän, ñieän töû choáng laïi hieän töôïng quaù ñieän aùp xung treân nguoàn ñieän daãn vaøo caùc coâng trình. 2. Coù moät soá tieâu chuaån khaùc ñeå ñeà caäp vieäc baûo veä choáng seùt duøng caùc loaïi kim thu seùt thoâng thöôøng, ñai hoaëc löôùi thu seùt. Ngoaøi ra moät soá ngaønh nhö xaây döïng, dòch vuï coâng coäng, cöùu hoûa cuõng coù moät soá quy ñònh ñaëc thuø cuûa ngaønh mình. b. Noäi dung chuû yeáu : Tieâu chuaån naøy cung caáp thoâng tin vaø nhöõng cô sôû khoa hoïc ñeå thieát keá, laép ñaët, kieåm tra vaø baûo veä heä thoáng choáng seùt duøng loaïi daãn seùt taïo tia tieân ñaïo. Muïc ñích cuûa heä thoáng choáng seùt naøy laø baûo veä an toaøn cho ngöôøi vaø vaät chaát moät caùch cao nhaát. 2. Caùc tieâu chuaån tham khaûo : Tieâu chuaån naøy ra ñôøi khi boå sung vaø chænh lyù töø caùc tieâu chuaån tröôùc ñaây, vaø taïi thôøi ñieåm xuaát baûn, tieâu chuaån naøy laø thôøi ñieåm hieän haønh. Caùc tieâu chuaån tröôùc ñaây laø: • NFC 15-100 ( thaùng 5/1991) • NFC 90-120 ( thaùng 10/1983) • NFC 17-100 ( thaùng 2/1987) 3. Caùc thaønh phaàn cuûa heä thoáng baûo veä choáng seùt : Moät heä thoáng baûo veä choáng seùt bao goàm caùc thaønh phaàn laép beân ngoaøi coâng trình vaø neáu caàn thieát coøn coù caùc thaønh phaàn naèm beân trong coâng trình. * Caùc thaønh phaàn beân ngoaøi cuûa moät heä thoáng choáng seùt: • Moät hay nhieàu ñaàu thu seùt taïo tia tieân ñaïo . • Moät hay nhieàu daây daãn seùt . • Moät hoäp kieåm tra cho moãi daây daãn seùt . • Moät khôùp noái coù theå caùch ly giöõa heä thoáng noái ñaát choáng seùt vôùi caùc heä thoáng noái ñaát khaùc trong coâng trình . • Moät ñaàu noái ñaát cho moãi daây daãn seùt . • Moät hay nhieàu daây daãn noái caùc ñaàu noái ñaát vôùi nhau . • Moät hay nhieàu thanh caân baèng theá . • Moät hay nhieàu thanh caân baèng theá noái vôùi choáng seùt cuûa truï angten. * Caùc thaønh phaàn beân trong heä thoáng choáng seùt : ♦ Moät hay nhieàu daây caân baèng theá . ♦ Moät hay nhieàu thanh caân baèng theá . TRANG 19 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP ♦ Noái ñaát cuûa heä thoáng noái ñaát cuûa coâng trình . ♦ Daây noái ñaát chính . ♦ Moät hay nhieàu thieát bò choáng quaù ñieän aùp xung . II. SÖÏ LAÉP ÑAËT HEÄ THOÁNG CHOÁNG SEÙT NAÈM BEÂN NGOAØI COÂNG TRÌNH 1. Toång quan : + Giai ñoaïn thieát keá : Giai ñoaïn naøy bao goàm caùc coâng vieäc löïa choïn caáp baûo veä döï truø, vò trí ñaët ñaàu kim thu seùt, ñöôøng ñi cuûa daây daãn seùt, vò trí vaø kieåu cuûa heä thoáng noái ñaát. Caùc yeâu caàu veà kieán truùc, myõ thuaät phaûi ñöôïc chuù yù khi thieát keá heä thoáng choáng seùt. Tuy nhieân, ñoâi khi ñieàu naøy laøm aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán hieäu quaû cuûa heä thoáng choáng seùt. + Giai ñoaïn khaûo saùt : Giai ñoaïn naøy chia laøm 2 phaàn : a/ Ñaùnh giaù khaû naêng seùt ñaùnh vaøo coâng trình vaø löïa choïn caáp baûo veä cho coâng trình . b/ Xaùc ñònh vò trí cuûa taát caû caùc thaønh phaàn trong heä thoáng choáng seùt. ♦ Kích thöôùc cuûa coâng trình. ♦ Vò trí ñòa lyù cuûa coâng trình ( naèm ñôn ñoäc treân ñoài cao, naèm caïnh caùc coâng trình khaùc cao hôn hay thaáp hôn...). ♦ Taàn soá vaø soá löôïng ngöôøi laøm vieäc trong coâng trình. ♦ AÛnh höôûng cuûa seùt ñoái vôùi con ngöôøi. ♦ Nhöõng khoù khaên khi ñeán gaàn coâng trình ñeå sô taùn, caáp cöùu... ♦ Taàm quan troïng cuûa nhöõng dòch vuï trong coâng trình. ♦ Ngöôøi vaø vaät chaát thöôøng coù maët trong coâng trình ( coù ngöôøi thöôøng xuyeân, vaät lieäu loaïi gì, coù giaù trò hay khoâng...?). ♦ Hình daïng vaø ñoä doác cuûa maùi. ♦ Loaïi maùi, töôøng vaø nhöõng caáu truùc taêng cöôøng. ♦ Caùc phaàn kim loaïi cuûa maùi vaø moät soá caáu truùc kim loaïi khaùc beân ngoaøi cuûa coâng trình ( boàn nöôùc, bôm nöôùc, thaùp aêng-ten...) ♦ Maùng vaø oáng thoaùt nöôùc cuûa maùi. ♦ Nhöõng phaàn quan troïng cuûa coâng trình ( phoøng laøm vieäc cuûa laõnh ñaïo, phoøng thieát bò ñaát neàn...) vaø tính chaát cuûa caùc vaät lieäu xaây döïng coâng trình. TRANG 20 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP ♦ Nhöõng ñieåm deã bò seùt ñaùnh nhaát cuûa coâng trình. ♦ Vò trí cuûa nhöõng ñöôøng oáng ñieän, nöôùc, gaz... cuûa coâng trình. ♦ Nhöõng vaät chöôùng ngaïi aûnh höôûng ñeán ñöôøng ñi cuûa seùt ( ñöôøng daây ñieän treân khoâng, haøng raøo kim loaïi, caây cao...). ♦ Ñieàu kieän moâi tröôøng gaây neân söï aên moøn caùc phaàn töû cuûa heä thoáng choáng seùt ( buïi, aåm, muoái, acid...). Trong coâng trình, ñieåm deã bò seùt ñaùnh nhaát laø ñieåm raát quan troïng, nhöõng ñieåm ñoù coù theå laø thaùp cao, oáng khoùi, maùng nöôùc, caùc goùc, ñænh maùi... 2. Heä thoáng ñaàu thu seùt : a. Nguyeân taéc chung : Moät ñaàu thu seùt taïo tia tieân ñaïo bao goàm moät kim thu seùt trung taâm coù ñaàu noái vôùi daây daãn seùt, moät thieát bò ion hoùa ñeå taïo tia tieân ñaïo. Vuøng baûo veä cuûa loaïi ñaàu thu seùt taïo tia tieân ñaïo ñöôïc tính toaùn ôû phaàn sau . Ñoä lôïi veà thôøi gian taïo ñöôøng daây daãn seùt tieân ñaïo cuûa loaïi ñaàu thu seùt taïo tia tieân ñaïo ñöôïc trình baøy ôû phaàn b. b. Ñoä lôïi veà thôøi gian taïo ñöôøng daãn seùt (ΔT): Moät ñaàu thu seùt loaïi taïo tia tieân ñaïo ñöôïc ñaëc tröng baèng ñoä lôïi veà thôøi gian taïo ra ñöôøng daãn seùt chuû ñoäng cuûa noù. Ñaïi löôïng naøy ñöôïc xaùc ñònh khi so saùnh thôøi gian taïo ra ñöôøng daãn seùt veà phía treân cuûa moät ñaàu thu seùt taïo tia tieân ñaïo vaø moät kim thu seùt thoâng thöôøng ôû trong cuøng moät ñieàu kieän seùt. ΔT = TSK - TESE Trong ñoù : TSK : laø thôøi gian taïo ra ñöôøng daãn seùt veà phía treân cuûa moät kim thu seùt thoâng thöôøng. TESE : laø thôøi gian taïo ra ñöôøng daãn seùt veà phía treân cuûa moät ñaàu thu seùt loaïi taïo tia tieân ñaïo. c. Kieåm tra ñaùnh giaù ñaàu thu seùt taïo tia tieân ñaïo : Quaù trình kieåm tra ñoøi hoûi xaùc ñònh ñoä lôïi veà thôøi gian taïo ra ñöôøng daãn seùt cuûa chuùng. Caùc ñieàu kieän gioâng baõo thöïc teáø ñöôïc taïo neân trong phoøng thí nghieäm cao aùp. d. Xaùc ñònh vò trí ñaët ñaàu thu seùt : Baùn kính baûo veä cuûa ñaàu thu seùt ñöôïc tính nhö sau : RP = h(2 D − h) + ΔL(2 D + ΔL) khi h ≥ 5 m (1) TRANG 21 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Trong ñoù: h laø ñoä cao cuûa ñaàu thu seùt so vôùi maët baèng ñaët ñaàu thu seùt. D = 20m ñoái vôùi caáp baûo veä laø caáp 1. D = 45m ñoái vôùi caáp baûo veä laø caáp 2. D = 60m ñoái vôùi caáp baûo veä laø caáp 3. ΔL = V (m/μs).ΔT (μs) (2) Khi h < 5m tra baûng tìm ñöôïc baùn kính baûo veä . e. Vaät lieäu vaø kích thöôùc : Phaàn daãn doøng seùt cuûa ñaàu thu seùt phaûi laøm baèng ñoàng, ñoàng hôïp kim hay theùp khoâng gæ. Kim thu seùt trung taâm coù tieát dieän ít nhaát laø 120 mm2. Ñænh cuûa ñaàu thu seùt taïo tia tieân ñaïo phaûi ñaët cao hôn ít nhaát laø 2m so vôùi maët baèng coâng trình caàn baûo veä, bao goàm caû caùc thaùp angten, laøm laïnh, hoà nöôùc naêøm treân coâng trình. Nhöõng yeâu caàu veà kieán truùc phaûi luoân ñöôïc chuù yù khi laép ñaët heä thoáng choáng seùt. Thoâng thöôøng neân ñaët ñaàu thu seùt taïi caùc vò trí cao nhaát treân coâng trình, chaúng haïn nhö : • Ñænh cuûa maùi doác. • Treân maùi baèng cuûa phoøng ñaët thieát bò quan troïng. • Ñaàu hoài cuûa caùc nhaø xöôûng. • Treân ñænh oáng khoùi. Daây daãn seùt ñöôïc noái vôùi ñaàu thu seùt baèng nhöõng khôùp noái ñaëc bieät coù khaû naêng tieáp xuùc toát vaø choáng aên moøn cao. Neáu moät coâng trình caàn nhieàu ñaàu thu seùt thì coù theå noái chuùng vôùi nhau baèng nhöõng vaät lieäu thích hôïp trong baûng daây daãn seùt, ngoaïi tröø vò trí cuûa chuùng yeâu caàu phaûi voøng lôùn hôn 1,5m. 3. Truï ñôõ : Ñoä cao cuûa ñaàu daây daãn seùt so vôùi coâng trình phuï thuoäc vaøo truï ñôõ. Neáu truï ñôõ cuûa ñaàu thu seùt coù daây neo baèng loaïi daây daãn ñieän, thì phaûi noái ñieåm cuoái cuøng cuûa daây neo vôùi daây daãn seùt baèng nhöõng vaät lieäu trình baøy trong baûng daây daãn seùt. 4. Daây daãn seùt : a. Nguyeân taéc chung : Daây daãn seùt coù taùc duïng daãn doøng seùt xuoáng heä thoáng noái ñaát. Daây daãn seùt neân ñaët beân ngoaøi coâng trình, ngoaïi tröø caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät. b. Soá löôïng daây daãn seùt : TRANG 22 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Moät ñaàu thu seùt toái thieåu phaûi coù moät daây daãn seùt. Trong caùc tröôøng hôïp sau ñaây thì yeâu caàu phaûi coù hai daây daãn seùt. • Khi hình chieáu ñöùng cuûa daây daãn seùt lôùn hôn hình chieáu baèng cuûa noù. • Khi ñaàu thu seùt ñöôïc laép treân caáu truùc cao hôn 28m. B B A A c. Ñöôøng ñi cuûa daây daãn seùt : Daây daãn seùt phaûi ñöôïc noái vaøo heä thoáng noái ñaát taïi choã chuùng gaàn nhau nhaát vaø caøng tröïc tieáp caøng toát. d l l d Ñöôøng ñi cuûa daây daãn seùt caøng thaúûng caøng toát, neáu phaûi uoán cong thì phaûi traùnh vieäc uoán cong ñoät ngoät, beû goùc ñoät ngoät veà phía treân vaø baùn kính cuûa ñoaïn uoán cong khoâng ñöôïc nhoû hôn 20 cm. Daây daãn seùt khoâng ñöôïc ñi doïc theo hay ngang qua ñöôøng daây ñieän löïc. Trong tröôøng hôïp baát khaû khaùng thì phaûi ñaët daây ñieän trong caùc voû boïc kim loaïi vaø ñaët chuùng caùch xa daây daãn seùt toái thieåu laø 1m vaø voû kim loaïi cuûa daây ñieän löïc phaûi ñöôïc noái vôùi daây daãn seùt. Daây daãn seùt khoâng ñöôïc ñi voøng qua lan can hay caùc caáu truùc nhoâ ra ngoaøi coâng trình. Tuy nhieân daây daãn seùt coù theå vöôït leân cao döôùi 40cm vaø goùc vöôït phaûi nhoû hôn 45o. Daây daãn seùt phaûi ñöôïc coá ñònh chaéc chaén khoaûng 3 keïp giöõ moãi meùp vaø keïp giöõ phaûi khoâng gaây aûnh höôûng ñeán caáu truùc coâng trình. Taát caû caùc daây daãn seùt neân ñöôïc noái vôùi nhau vaø neân traùnh vieäc khoan vaøo daây daãn seùt. TRANG 23 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Daây daãn seùt tröôùc khi tieáp xuùc vôùi heä thoáng noái ñaát phaûi ñöôïc boïc baèng voû kim loaïi hay vaät lieäu chòu nhieät cao trong khoaûng 2m keå töø maët ñaát. d. Tröôøng hôïp daây daãn seùt ñaët beân trong coâng trình : Khi daây daãn seùt khoâng theå ñaët beân ngoaøi coâng trình thì coù theå ñaët chuùng trong nhöõng oáng caùch ly baèng vaät lieäu choáng chaùy coù tieát dieän lôùn hôn 2000 mm2 vaø ñaët chuùng naèm hoaøn toaøn hay moät phaàn trong coâng trình. Trong tröôøng hôïp naøy phaûi tuaân theo caùc tieâu chuaån ôû phaàn 2 hay 3 cuûa tieâu chuaån naøy. e. Tröôøng hôïp coâng trình ñöôïc bao boïc baèng nhöõng taám kim loaïi hay ñaù hay caùc loaïi vaät lieäu khaùc : Daây daãn seùt neân ñaët phía sau caùc taám bao boïc ñoù vaø gaén chaéc chaén vaøo töôøng hay coät. Trong tröôøng hôïp caùc taám bao boïc laø kim loaïi thì phaûi noái chuùng vaøo daây daãn seùt moät caùch chaéc chaén. * Vaät lieäu laøm daây daãn seùt vaø kích thöôùc yeâu caàu: Daây daãn seùt coù theå laø caùp troøn hay deïp hay caùp nhieàu sôïi. Tieát dieän thöïc cuûa chuùng phaûi lôùn hôn hay baèng 50 mm2 vaø ñöôïc trình baøy trong baûng: DAÂY DAÃN SEÙT Vaät lieäu Tính chaát, gôïi yù khi duøng Kích thöôùc toái thieåu Daây ñoàng traàn ñieän phaân Tính daãn toát vaø choáng aên Daây deïp 30x2mm . Daây maï thieác moøn cao troøn ñöôøng kính 8mm . Caùp nhieàu sôïi 30 x3,5mm Theùp khoâng ræ 18/10-304 Choáng aên moøn cao Daây deïp 30x2mm Daây troøn ñöôøng kính 8mm Nhoâm A5/L Ñöôïc duøng khi daây daãn seùt Daây deïp 30x3mm.Daây troøn gaén leân beà maët nhoâm ñöôøng kính 10mm. Khoâng ñöôïc duøng caùp boïc hay caùp ñoàng truïc ñeå daãn seùt. Khoâng ñöôïc boïc caùch ly daây daãn seùt ngoaïi tröø tröôøng hôïp ñaët trong moâi tröôøng aên moøn cao. * Ghi chuù : • Daây ñoàng maï thieác coù tính daãn vaø choáng aên moøn cao ñöôïc khuyeán khích söû duïng. • Bôûi vì doøng seùt coù daïng xung vaø coù taàn soá cao neân daây daãn deïp seõ daãn doøng seùt toát hôn . f. Keïp kieåm tra/ Ñieåm kieåm tra : Moãi daây daãn seùt phaûi coù keïp kieåm tra gaén ôû ñoä cao 2m so vôùi maët ñaát ñeå caùch ly caùc caáu truùc khaùc cuûa coâng trình khi kieåm tra ñieän trôû tieáp ñaát. Trong tröôøng hôïp daây daãn seùt gaén vaøo caáu truùc kim loaïi cuûa coâng trình ( coät theùp, khung theùp, voû TRANG 24 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP boïc kim loaïi...) thì keïp kieåm tra phaûi ñöôïc gaén vaøo vò trí giöõa heä thoáng noái ñaát vaø chaân coâng trình. g. Boä ñeám seùt : Boä ñeám seùt ñöôïc gaén tröïc tieáp vaøo daây daãn seùt phía treân keïp kieåm tra vaø coù ñoä cao khoaûng 2m. h. Caùc thaønh phaàn töï nhieân : Moät soá thaønh phaàn cuûa coâng trình nhö khung nhaø theùp, coät... coù theå ñöôïc duøng ñeå thay theá hay boå sung cho daây daãn seùt. + Caùc thaønh phaàn töï nhieân duøng thay theá cho daây daãn seùt: Noùi chung khung nhaø theùp coù theå duøng thay theá daây daãn seùt khi chuùng ñaûm baûo daãn ñieän lieân tuïc vaø coù ñieän trôû nhoû hôn 0,01Ohm. Trong tröôøng hôïp naøy kim thu seùt gaén tröïc tieáp vaøo khung nhaø vaø phaàn chaân cuûa khung nhaø noái vôùi heä thoáng noái ñaát. Vieäc söû duïng caùc thaønh phaàn töï nhieân seõ ñaûm baûo toát hôn caùc yeâu caàu veà caân baèng ñieän theá. + Caùc thaønh phaàn töï nhieân duøng boå sung cho daây daãn seùt : • Khung theùp daãn ñieän lieân tuïc, caùc thaønh phaàn khaùc nhö :caùc caáu truùc theùp, coát theùp cuûa beâ toâng , coät theùp, daây theùp naèm trong töôøng. • Caùc voû boïc kim loaïi beân ngoaøi coâng trình. • Caùc oáng kim loaïi vaø boàn beå daøy hôn 2mm. 5. Heä thoáng noái ñaát : a. Toång quan : Moãi daây daãn seùt phaûi söû duïng moät hoaëc hai ñieåm noái ñaát. Ñeå taûn nhanh doøng seùt vaø giaûm thieåu vieäc quaù ñieän aùp nguy hieåm trong vuøng baûo veä, hình daùng vaø kích thöôùc cuûa heä thoáng noái ñaát cuøng vôùi giaù trò ñieän trôû noái ñaát phaûi phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa tieâu chuaån naøy. Heä thoáng noái ñaát phaûi ñaït ñöôïc yeâu caàu sau : ♦ Heä thoáng phaûi coù ñieän trôû nhoû hôn hay baèng 10 Ω vaø phaûi ño trong tröôøng hôïp caùch ly vôùi caùc caáu truùc khaùc. ♦ Toång trôû soùng vaø caûm khaùng cuûa heä thoáng noái ñaát phaûi coù giaù trò thaáp ñeå giaûm thieåu aûnh höôûng ñieän ñoäng, laøm giaûm aûnh höôûng gia taêng ñieän xaûy ra trong khi coù phoùng ñieän, vôùi yeâu caàu naøy, heä thoáng noái ñaát neân söû duïng baèng nhöõng coïc vaø thanh daøi. Vieäc duøng nhöõng coïc choân saâu trong loøng ñaát thì khoâng thuaän lôïi laém ngoaïi tröø ñaát coù ñieän trôû suaát cao. TRANG 25 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Tuy nhieân heä thoáng noái ñaát seõ coù toång trôû soùng cao khi chuùng ñöôïc choân saâu quaù 20m. Trong tröôøng hôïp naøy phaûi söû duïng moät soá lôùn nhöõng coïc ñöùng vaø thanh ngang vaø chuùng phaûi noái vôùi nhau. theùp. Töông töï nhö vaäy, ñoàng neân ñöôïc söû duïng laøm heä thoáng noái ñaát thay cho Caáu taïo vaø hình daùng cuûa heä thoáng noái ñaát theo tieâu chuaån naøy gioáng nhö tieâu chuaån NFC15 - 100. Ngoaïi tröø nhöõng tröôøng hôïp khoâng theå thöïc hieän ñöôïc, heä thoáng noái ñaát phaûi ñaët beân ngoaøi coâng trình. b. Caùc hình thöùc noái ñaát : Hình thöùc vaø kích thöôùc heä thoáng noái ñaát phuï thuoäc vaøo ñieän trôû suaát cuûa vuøng noái ñaát. Ñieän trôû suaát cuûa ñaát coù theå ño tröïc tieáp baèng caùc thieát bò chuyeân duøng hoaëc coù theå xaùc ñònh nhö sau. Khi ñieän trôû suaát cuûa ñaát ñöôïc xaùc ñònh, chieàu daøi cuûa heä thoáng noái ñaát ñöôïc tính nhö sau : L = 2ρ/R Trong ñoù : ρ (Ωm) : Ñieän trôû suaát cuûa ñaát. R (Ω) : Ñieän trôû cuûa heä thoáng noái ñaát. L (m) : Chieàu daøi cuûa heä thoáng noái ñaát. Vôùi moãi daây daãn seùt, heä thoáng noái ñaát ít nhaát phaûi bao goàm: ♦ Daây daãn coù tieát dieän vaø vaät lieäu gioáng nhö daây daãn seùt, cheá taïo thaønh heä thoáng chaân quaï vaø ñöôïc choân saâu 50 ÷ 80 cm. ♦ Heä thoáng coïc ñoùng thaúng ñöùng vôùi chieàu daøi toång coäng ít nhaát laø 6m vaø ñöôïc saép xeáp boá trí theo ñöôøng thaúng hoaëc hình tam giaùc vaø caùc coïc caùch nhau ít nhaát baèng chieàu daøi cuûa coïc vaø ñöôïc noái vôùi nhau baèng daây daãn phuø hôïp choân saâu ít nhaát 50 cm. * Baûng ñieän trôû suaát cuûa ñaát : Loaïi ñaát Ñieän trôû suaát cuûa ñaát (Ωm) Ñaát buøn laày ñeán 30 Ñaát phuø sa 20 ÷ 100 Ñaát muøn 10 ÷ 150 Ñaát than buøn aåm 5 ÷ 100 TRANG 26 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Ñaát seùt meàm 50 Ñaát seùt laãn voâi 100 ÷ 200 Ñaát caùt seùt 50 ÷ 500 Ñaát caùt coù tính silicaùt 200 ÷ 3000 Ñaát ñaù traàn 1500 ÷ 3000 Ñaát ñaù coù cô bao phuû 300 ÷ 500 Ñaát ñaù voâi meàm 100 ÷ 300 Ñaát ñaù voâi cöùng 1000 ÷ 5000 Ñaát ñaù voâi nöùt neû 500÷1000 TRANG 27 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP D D B B C C D : Daây daãn seùt B : Moùng kim loaïi cuûa coâng trình C : Heä thoáng noái ñaát choáng seùt d. Bieän phaùp giaûm ñieän trôû cuûa heä thoáng noái ñaát choáng seùt : Khi ñieän trôû suaát cuûa ñaát quaù cao khoâng theå ñaït ñöôïc ñieän trôû heä thoáng noái ñaát choáng seùt R ≤ 10 Ω (ñoái vôùi caáp baûo veä tieâu chuaån), coù theå duøng moät soá bieän phaùp sau ñaây ñeå laøm giaûm bôùt ñieän trôû noái ñaát : ♦ Taêng cöôøng theâm moät soá chaát laøm giaûm ñieän trôû suaát cuûa ñaát (muoái, than). ♦ Taêng cöôøng theâm moät soá coïc noái ñaát. ♦ Taêng cöôøng moät soá ñieåm noái ñaát vaø noái chuùng laïi vôùi nhau. ♦ Aùp duïng caùc phöông phaùp ñeå laøm taêng khaû naêng taûn doøng seùt cuûa heä thoáng tieáp daøi. Khi taát caû caùc bieän phaùp treân cuõng khoâng ñaït ñöôïc ñieän trôû cuûa heä thoáng noái ñaát nhoû hôn hay baèng 10 Ω thì coù theå chaáp nhaän raèng heä thoáng noái ñaát coù theå taûn doøng seùt an toaøn khi chuùng coù ñoä daøi lôùn hôn 100 m choân treân ñaát vaø moãi thanh hay coïc khoâng daøi quaù 20 m. e. Lieân keát caùc ñieåm noái ñaát laïi vôùi nhau : Khi coâng trình coù nhieàu ñieåm noái ñaát thì coù theå lieân keát caùc ñieåm noái ñaát naøy laïi vôùi nhau baèng daây daãn tieâu chuaån (trình baøy trong baûng tieâu chuaån daây). Vieäc lieân keát caùc ñieåm noái ñaát phaûi ñaûm baûo deã daøng caùch ly chuùng baèng nhöõng thieát bò ñaëc bieät ñeå coù theå deã daøng caùch ly ñeå kieåm tra töøng heä thoáng. Daây daãn noái chuùng vôùi nhau khi ñi trong coâng trình phaûi traùnh nhöõng ñieåm uoán cong ñeå khoâng aûnh höôûng leân caùc thieát bò vaø heä thoáng caùp trong coâng trình. TRANG 28 ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Khi coù nhieàu caáu truùc naèm trong vuøng baûo veä thì heä thoáng noái ñaát choáng seùt coù theå noái vaøo heä thoáng noái ñaát ñaúng theá cuûa caùc caáu truùc naèm trong coâng trình. f. Khoaûng caùch an toaøn trong ñaát : Caùc thaønh phaàn cuûa heä thoáng noái ñaát choáng seùt phaûi coù khoaûng caùch toái thieåáu vôùi nhöõng vaät daãn ñieän, oáng daãn baèng kim loaïi (choân ngaàm) nhö baûng sau: Vaät daãn Khoaûng caùch an toaøn toái thieåu ρ ñaát ≤ 500 Ω m ρ ñaát > 500 Ω m 0,5 0,5 LV khoâng noái ñaát 2 5 Heä thoáng noái ñaát LV 10 2,0 Ñöôøng oáng daãn ga 2 5 Vaät daãn ñieän HAT Vaät daãn coù voû kim loaïi Khoaûng caùch an toaøn treân chæ aùp duïng vôùi caùc vaät daãn kim loaïi vaø khoâng noái vaøo daây daãn caân baèng ñieän theá vaø khoâng ñoøi hoûi vôùi caùc vaät daãn khoâng kim loaïi. g. Vaät lieäu duøng laøm heä thoáng noái ñaát : Vaät lieäu Tính naêng Tieát dieän toái thieåu - Caùp deïp : 30 x 2 mm Ñoàng traàn Ñieän theá - Caùp troøn : ñöôøng kính 8 mm hoaëc maï thieác thaáp vaø - Löôùi daây : tieát ñieän 10 mm2 choáng aên - Coïc : ñöôøng kính 25 mm, daøi 1m moøn toát - Thanh daïng oáng : ñöôøng kính ngoaøi 25 mm ,daøi 1m. Theùp maï ñoàng Theùp khoâng ræ - Coïc : ñöôøng kính 15 mm, daøi 1m Choáng aên - Caùp deïp : 30 x 2 mm moøn toát - Caùp troøn : ñöôøng kính 10 mm - Coïc : ñöôøng kính 10 mm Theùp maï Gavanized Choáng aên - Caùp deïp : 30 x 2 mm moøn keùm - Caùp troøn : ñöôøng kính 10 mm - Coïc : ñöôøng kính 10 mm, daøi 2m 6.Vaán ñeà aên moøn : Heä thoáng choáng seùt thöôøng bò aên moøn do aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng (khoâng khí aåm, muoái...), vieäc tieáp xuùc giöõa hai loaïi vaät daãn kim loaïi khaùc nhau coäng vôùi TRANG 29