Tài liệu Sáng kiến kinh nghiệm toán 6 đề tài tạo hứng thú cho học sinh thông qua sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn toán 6

Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Đất nước ta hiện nay đang bước vào quá trình công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước, cùng với sự phát triển như vũ bão của khoa học và kỹ thuật hiện đại, kho tàng tri thức của nhân loại tăng lên nhanh chóng. Kiên thức hôm nay là mới nhưng ngày mai đã trở thành lạc hậu. Do vậy nhà trường không chỉ có nhiệm vụ cung cấp cho học sinh những nên tang kiên thức cơ ban. Điêu quan trọng là phai trang bị cho các em năng lực tự học, các kỹ năng sống, kỹ năng tư duy, phân tích, lập luận logic, khoa học để có thể tự mình tìm kiêm những kiên thức khi cần thiêt trong tương lai. Nghị quyêt TW 2 khóa VIII khẳng định : “Đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học đảm bảo điều kiện, thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh” và “Giáo dục - đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Chính vì vâ ̣y, "viêc̣ đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chât lương giáo dục trong các nhà trường là mô ̣t xu thế tât yếuu. Toán học là chìa khoá của ngành khoa học. Môn toán là một môn khoa học tự nhiên không thể thiêu trong đời sống con người. Với một xã hội mà khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển như hiện nay thì môn Toán lại càng đóng vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu khoa học. Khái niệm ban đồ tư duy... Để giúp học sinh đạt được mục tiêu của môn học, giáo viên phai thực sự đổi mới phương pháp dạy học, biêt khai thác và kêt hợp nhiêu phương tiện trong việc ứng dụng công nghệ thông tin nhằm tạo hứng thú học tập, phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh nhằm hình thành cho các em phương pháp học tập của bộ môn. Dạy - truyên thụ kiên thức Toán học đã khó. Song làm thê nào để các em nhớ lâu, nhớ kĩ thì lại càng khó hơn và đó là vấn đê còn rất khó khăn đối với các em. Hơn nữa thực trạng của địa phương nơi tôi công tác môi trường để học, thực hành và vận dụng Toán học còn nhiêu khó khăn, hạn chê. Vậy làm thê nào để học sinh trở nên yêu thích, hứng thú với môn học? Làm thê nào để học sinh có thể ghi nhớ, khắc sâu kiên thức, tự học nhằm tìm tòi, đào sâu mở rộng một ý tưởng, hệ thống hoá một chủ đê hay một kiên thức? Ban đồ tư duy (BĐTD) giúp các em hệ thống hoá kiên thức nhằm để khắc sâu, nhớ lâu, nhớ kĩ. Bằng tâm huyêt nghê nghiệp, với kinh nghiệm đã được tích lũy trong quá trình dạy học và những kiên thức cơ ban vê sử dụng BĐTD; với lòng nhiệt tình trong công tác, với mong muốn nâng cao chất lượng dạy và học môn Toán trong nhà trường cùng với những kêt qua bước đầu đạt được khi áp dụng, tôi mạnh dạn chọn đê tài: Tạo hứng thú cho học sinh thông qua sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Toán 6. Với đê tài này, tôi muốn tìm hiểu thực trạng sử dụng BĐTD trong các tiêt dạy Toán ở trường THCS. Trên cơ sở đó đưa ra một số giai pháp để sử dụng BĐTD Trang 1 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 trong dạy và học Toán nhằm tạo hứng thú cho học sinh trong học tập từ đó góp phần nâng cao nhận thức của học sinh, rèn luyện thêm kỹ năng vẽ BĐTD, biêt dựa vào BĐTD để hệ thống kiên thức. Điểm mới của sáng kiến này là: Trong thực tê nhiêu bộ môn đã sử dụng BĐTD và đã mang lại nhiêu hiệu qua, riêng đối với đê tài này có những điểm mới nhất định, đó là: - Xác định được việc sử dụng BĐTD cho học sinh trong quá trình giang dạy từng kiểu bài môn Toán 6 phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương và vận dụng một cách hợp lý. - Vận dụng việc sử dụng BĐTD một cách linh hoạt, cụ thể mà không làm mất đi đặc thù của môn học, không làm quá tai nội dung cần giang dạy. - Nâng cao kha năng tư duy một cách lô gíc cho học sinh thông qua những cách vẽ lý thú. 2. Phạm vi và thời gian thực hiện đề tài: - Phạm vi: Học sinh khối 6 trong trường. - Thời gian: Từ tháng 9 năm 2012 đên tháng 5 năm 2013 và thời gian tiêp theo. Trang 2 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 II. PHẦN NỘI DUNG 1. Thực trạng về việc giảng dạy và việc sử dụng BĐTD trong dạy học môn Toán 6. Trong những năm giang dạy Toán ở Trường THCS nơi tôi công tác, ban thân tôi nhận thấy rằng ban đầu học sinh rất háo hức học Toán nhưng càng vê sau sự háo hức đó càng giam dần do học sinh chưa có phương pháp học tập đúng đắn, các em cam thấy Toán là môn học rất khó. Học sinh ngoài việc ghi chép bài vở giáo viên dạy trên lớp rồi “học thuộc lòng” ra thì các em không có kha năng tự hệ thống hoá được kiên thức cho mình. Điêu này dẫn đên học sinh không nắm chắc kiên thức hơn nữa việc học thuộc lòng nói trên chỉ là sự ghi nhớ không bên vững. Một thực tê nữa là giờ học ngắn không đủ cho đại bộ phận học sinh tham gia đóng góp vào bài học. Một nguyên nhân cơ ban là do trường đóng ở địa bàn khó khăn, học sinh chưa đầu tư cho học tập nên chất lượng chưa cao. Do đó việc học Toán đã khó khăn lại càng thêm khó. Muốn tăng thời gian cho học sinh tự tìm tòi, tự nghiên cứu, trao đổi lẫn nhau thì chắc chắn phương pháp dạy học không thể thiêu đó là sử dụng BĐTD. Trong những năm thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa và phương pháp dạy học bộ môn Toán, giáo viên chỉ chú trọng đên việc đổi mới tổ chức các hoạt động học tập của học sinh trên lớp, việc hướng dẫn học sinh cách học ở nhà chưa thật chú trọng hoặc nêu có quan tâm thì chỉ dừng lại ở mức độ sơ lược, còn chung chung, nên hiệu qua dạy và học bộ môn chưa cao. Thực trạng dạy học Toán ở Trường THCS nơi tôi công tác chất lượng khao sát đầu năm học 2012 – 2013 như sau: - Chỉ một số ít học sinh có hứng thú khi học giờ Toán (20%). - Một bộ phận học sinh hầu như không quan tâm đên môn toán, các em rất thờ ơ với tiêt học (>50%).. - Đa phần học sinh không biêt tư duy lô gíc trong quá trình học toán và giai bài tập (70%). - Dưới đây là chất lượng khao sát đầu năm: Lớp TSHS 6A 6B Giỏi Khá T. Bình Yếu Kém SL % SL % SL % SL % SL % 24 1 4,2 5 20,8 13 54,2 10 41,2 1 4,2 19 0 0 6 31,6 10 52,6 8 42,1 1 5,3 Cộng Những thông số trên nó phan ánh thực trạng vê ý thức và chất lượng của học sinh trong việc học môn toán là vấn đê đáng phai quan tâm. Được sự ủng hộ của nhà trường và tổ chuyên môn, tôi chọn lớp 6B làm đối tượng nghiên cứu và 6A làm đối chứng. Phân tích thêm các số liệu đặc biệt là đối tượng yêu kém. Trang 3 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 2. Các giải pháp thực hiện. Trước hêt giáo viên giúp học sinh hiểu cụ thể thê nào là BĐTD bằng cách cho các em nhắm mắt lại và tưởng tượng đên cái mạng nhện. Trông cái mạng nhện có vẻ yêu ớt nhưng thực tê lại rất bên chắc và là một kiệt tác nghệ thuật. Nêu con nhện được ví là từ khóa hay là ý chính trung tâm thì xung quanh các đầu mối giữ vững cái mạng nhện ví là các nhánh con cấp 1, cấp 2, cấp 3, cấp 4… Để rõ hơn giáo viên có thể cho học sinh làm quen với một vài BĐTD mà giáo viên vẽ trước hoặc sưu tầm được. Khi học sinh đã hiểu được, giáo viên tập cho các em vẽ BĐTD bằng cách cho từ khoá - tên chủ đê vào vị trí trung tâm, rồi đặt câu hỏi gợi ý để các em vẽ ra các nhánh. Giáo viên cũng nên nói cho học sinh vẽ BĐTD có thể thực hiện trên giấy, bìa, bang dùng bút chì màu, phấn màu. 2.1. Giải pháp 1: Sử dụng BĐTD trong việc kiểm tra kiến thức cũ để tạo hứng thú * Mục tiêu của giải pháp: Vì thời gian kiểm tra bài cũ không nhiêu thường từ 5 - 7 phút nên phần này nên câu hỏi của giáo viên không quá khó. Mục đích của việc kiểm tra bài cũ thường là tạo không khí học ngay từ đầu cho tiêt học và dẫn học sinh vào bài mới, tạo tâm lý thân thiện, gần gũi, tạo tâm lý nhẹ nhàng, thoai mái cho học sinh trước khi chuẩn bị tiêp thu kiên thức mới. * Phương pháp sử dụng: Thay vì kiểm tra theo lối truyên thống, giáo viên cho học sinh tư duy theo ban đồ cây có sẵn. Chắc chắn màu sắc, đường nét trong BĐTD sẽ tạo hứng thú học tập cho học sinh. - Sử dụng ban đồ có sẵn cho học sinh điên thông tin (Đối tượng trung bình). - Cho học sinh tra lời câu hỏi bằng cách tự vẽ ban đồ tư duy (Đối tượng khá giỏi). * Ví dụ minh họa: Bài hình học 6: Số đo góc - Chuẩn bị: Giáo viên đã thiêt kê trên phần mêm iMindMap 5 nội dung phần bài cũ, máy tính, máy chiêu. - Thực hiện: + Giáo viên cho tên chủ đê “Góc vuông, góc nhọn, góc tù” và cho một ví dụ được thiêt kê trên iMindMap5 trên màn hình. + Chia ca lớp thành 2 nhóm và yêu cầu học sinh viêt tên các góc theo nhóm + Yêu cầu học sinh lên bang viêt câu tra lời theo 2 nhóm. + Giáo viên yêu cầu học sinh kiểm tra câu tra lời. Trang 4 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 + Giáo viên chiêu câu tra lời được thiêt kê trên iMinmap5 và yêu cầu học sinh so sánh với kêt qua của chúng. * Tác dụng, hiệu quả và ý nghĩa của giải pháp: - Giúp các em bước đầu hiểu vê việc sử dụng BĐTD là một trong những phương pháp học có hiệu qua nhất. - Thông qua giai pháp đã tạo được sự bất ngờ, là lạ tạo tâm lý nhẹ nhàng thân thiện, gần gũi, thoai mái cho học sinh trước khi chuẩn bị tiêp thu kiên thức mới. Các em có hứng thú và tâm thê tốt khi vào học bài học mới. 2.2. Giải pháp 2: Tạo hứng thú cho học sinh thông qua việc sử dụng BĐTD trong việc dạy kiến thức mới, dạy bài mới. * Mục tiêu của giải pháp: Thông qua việc truyên thụ kiên thức mới, giáo viên khéo léo sử dụng BĐTD để xâu chuỗi hệ thống kiên thức của các bài trước. Qua đó, học sinh từ nhớ kiên thức một cách máy móc dần chuyển sang nhớ một cách có lô gíc, có hệ thống một cách nhẹ nhàng, không bị áp lực. * Phương pháp sử dụng: Sử dụng vào đầu các tiêt học khi dạy - học kiên thức mới mà có liên quan với một số kiên thức đã học trước đó hoặc có mạch kiên thức tương tự với một số bài hay nội dung kiên thức đã học. Giáo viên chọn trước tên chủ đê cần nghiên cứu cho học sinh thiêt lập BĐTD với từ khoá đó. Học sinh vẽ tiêp các nhánh đó là các kiên thức đã biêt, kiên thức liên quan tới chủ đê trên mà học sinh đã biêt qua sách vở hoặc trong thực tê, đê xuất ý tưởng mới,... Có thể sử dụng cho các em hoạt động nhóm hoặc nghiên cứu độc lập trước khi đưa ra thao luận nhóm. Các em suy nghĩ, tìm tòi hoặc thao luận nhóm thông qua BĐTD sẽ dễ dàng hơn trong việc phát biểu ý tưởng, vạch kê hoạch nghiên cứu, tìm kiêm kiên thức mới. Sử dụng BĐTD giúp bộ não liên tưởng, liên kêt các kiên thức đã học trong sách vở, đã biêt hay gặp trong cuộc sống... để phát triển ý tưởng, kêt hợp với thao luận nhóm cùng với sự gợi ý, dẫn dắt của giáo viên dễ dàng dẫn đên kiên thức mới. * Ví dụ minh họa: Ví dụ 1: Lập ban đồ tư duy dạy học bài "Tính chất của phép cộng các số nguyên" - Toán 6, tập 1. Đặc điểm của bài này là học sinh đã biêt quy tắc cộng hai số nguyên cùng dấu, khác dấu (vừa học 2 bài trước đó) và các tính chất của phép cộng các số tự nhiên (đã học ở chương 1), vì vậy vào đầu tiêt học có thể gợi ý cho học sinh vẽ BĐTD vê tính chất cơ ban của phép cộng các số tự nhiên (đã học). Sau khi vẽ xong BĐTD đối với số tự nhiên gợi ý cho học sinh vẽ thêm nhánh và lấy ví dụ tương tự Trang 5 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 đối với số nguyên. GV đặt câu hỏi các tính chất trên có đúng với phép cộng các số nguyên hay không, từ đó dẫn đên kiên thức mới. Sau đó cho HS lập BĐTD vê tính chất cơ ban của phép cộng số nguyên. GV gợi ý cho các em thao luận, bổ sung hoàn thiện BĐTD vê tính chất của phép cộng các số nguyên. Ví dụ 2: Lập ban đồ tư duy dạy học bài " Tính chất của phép nhân" - Toán 6, tập 2 Trang 6 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 GV có thể thực hiện tương tự với các bài như: "Tính chất cơ ban của phép cộng phân số" hoặc "Tính chất của phép nhân phân số", "Phép chia phân số": * Tác dụng, hiệu quả và ý nghĩa của giải pháp: - Giúp các em có kỹ năng xâu chuỗi hệ thống kiên thức lô gíc một cách nhẹ nhàng, dễ hiểu, dễ nhớ mà không bị áp lực. - Học sinh khám phá cái mới lạ ở các hình vẽ, từ đó dần dần có sự tự giác thi đua giữa các cá nhân, các nhóm, tổ… 2.3. Giải pháp 3: Tạo hứng thú cho học sinh thông qua việc sử dụng BĐTD trong việc củng cố kiến thức bài học. * Mục tiêu của giải pháp: Củng cố kiên thức bài học là bước quan trọng sau mỗi tiêt học giúp các em nhìn nhận lại toàn bộ kiên thức mà các em vừa mới học được, ghi nhớ và khắc sâu kiên thức một cách có hệ thống bên vững. Việc sử dụng BĐTD một cách khéo léo sẽ xóa được tâm lý, cam giác mệt mỏi trong thời gần 45 phút tiêp thu bài học, từ đó các em dễ nắm bắt được kiên thức đã học hơn. * Phương pháp sử dụng: - Đối với những bài có lượng kiên thức ít: Chia nhóm cho học sinh tự hệ thống kiên thức theo BĐTD, giáo viên theo dõi và cho các nhóm đánh giá chéo. - Đối với những bài có lượng kiên thức lớn, khó: Giáo viên đưa ra cây ban đồ có sẵn, HS chỉ việc hoàn thiện thông tin theo từng nhánh cây để hoàn thiện việc hệ thống bài của mình. * Ví dụ minh họa Trang 7 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 Ví dụ 1: Dùng BĐTD để hệ thống hoá kiên thức chủ đê "Dấu hiệu chia hêt" Toán 6 sau khi học xong hai bài "Dấu hiệu chia hêt cho 2, cho 5" và "Dấu hiệu chia hêt cho 3, cho 9", Toán 6 - tập 1. * Chuẩn bị: - Giáo viên thiêt kê trên phần mêm iMindMap 5, máy tính, máy chiêu. * Thời gian: 3 phút. * Thực hiện: - GV viêt từ khoá "Dấu hiệu chia hêt" lên bang - Yêu cầu HS vẽ thêm các nhánh cấp 1, cấp 2,... * Tác dụng, hiệu quả và ý nghĩa của giải pháp: - Tất ca học sinh đêu có thể tham gia hoạt động học. Giáo viên dễ theo dõi được những học sinh yêu, cá biệt ... để từ đó kịp thời uốn nắn và có biện pháp xử lý kịp thời. - Áp lực trong việc tiêp thu kiên thức của học sinh không nặng nê nêu giáo viên biêt khéo léo động viên… 2.4. Giải pháp 4: Tạo hứng thú cho học sinh trong việc sử dụng BĐTD để ra bài tập về nhà. * Mục tiêu của giải pháp: Do ở nhà có nhiêu thời gian và điêu kiện để tìm kiêm tài liệu nhưng không có sự kiểm tra của giáo viên nên bài tập vê nhà mà giáo viên giao cho học sinh (hoặc nhóm học sinh) trước hêt phai gắn với nội dung bài học và trong điêu kiện cho phép (trình độ học sinh, thời gian) và tính tự giác của học sinh. Sử dụng ban đồ tư duy trong việc ra bài tập vê nhà sẽ phát huy kha năng viêt, vẽ của học sinh (Điều mà nhiều em rât thích). Từ đó các em sẽ tự giác làm bài tập hơn. * Phương pháp sử dụng: Trang 8 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 - Đối với nhóm: Yêu cầu đối với bài vê nhà cũng cần khó hơn, phức tạp hơn và cần sự đầu tư lớn hơn (ca kênh chữ, kênh hình, màu sắc, lượng thông tin…), qua đó còn thể hiện ca tính sáng tạo và sự tích cực tìm kiêm tài liệu học tập của học sinh. - Đối với cá nhân: Việc giao bài cần theo nhóm đối tượng học sinh để đặt ra yêu cầu phù hợp. * Ví dụ minh họa Số đo góc được xem là kiên thức khó nhớ bởi có rất nhiêu góc trong Toán nên việc yêu cầu học sinh vẽ BĐTD vê góc như là một cách hữu hiệu để ghi nhớ, khắc sâu kiên thức. Ví dụ: Bài 3: "Số đo góc" – Toán 6, tập 2. - GV yêu cầu học sinh hoàn thành ban đồ tư duy theo gợi ý: Góc xOy Sau khi học xong bài “Số đo góc” học sinh đã biêt được các góc, dụng cụ đo góc, đơn vị của góc. Ở phần kiểm tra bài cũ giáo viên đã yêu cầu HS vẽ lại BĐTD các góc nhọn, góc tù, góc bẹt đã học ở tiểu học cộng thêm các kiên thức có trong bài. Cuối tiêt học, giáo viên yêu cầu học sinh vê nhà vẽ BĐTD vê góc xOy trên một tờ bìa và nộp lại vào đầu tiêt học sau. Giáo viên mang vê nhà chấm và tra lại cho học sinh và khen ngợi những bài hay. Giáo viên yêu cầu học sinh cất vào bì đựng bài kiểm tra phục vụ cho bài học ôn tập chương và ôn tập học kì. Một số BĐTD của học sinh: Trang 9 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 BĐTD bài 17: Biểu đồ phần trăm (Toán 6 - tập 2) BĐTD bài 6: Tia phân giác của góc (Toán 6 - tập 2) * Tác dụng, hiệu quả và ý nghĩa của giải pháp: - Tạo được tâm lý nhẹ nhàng, kích hoạt được kha năng viêt vẽ của học sinh để từ đó các em dễ dàng tiêp thu kiên thức. - Thay vì nhớ các con số, các thông tin,học sinh sẽ nhớ kiên thức theo một lô gíc hình anh. Đây là phương thức dễ lưu kiên thức nhất cho học sinh thuộc lứa tuổi THCS… 2.5. Giải pháp 5: Trang 10 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 Sử dụng BĐTD giúp ôn tập, hệ thống hoá kiến thức một chương, một học kì, một cách có hiệu quả cao. * Mục tiêu của giải pháp: Do phần mêm ban đồ tư duy có ưu việt trong việc hệ thống hóa kiên thức nên việc sử dụng chúng để ôn tập chương, ôn tập học kì.. là một việc làm không thể thiêu của giáo viên nêu muốn đạt kêt qua cao. * Phương pháp sử dụng: Giáo viên gợi ý cho học sinh lập BĐTD vào các tiêt ôn tập một chương, một học kì,... nhằm hệ thống hoá toàn bộ kiên thức đã học của một chương hay một học kì, ... Việc lập BĐTD lúc này là do chính các em tự làm thì mới khắc sâu vào trí não và ghi nhớ sâu. Các em có thể sử dụng các BĐTD đã có sẵn khi học hêt một chủ đê, một chương để bổ sung thêm, bớt nhánh, hoàn thiện kiên thức theo những chủ đê mà kì thi yêu cầu. * Ví dụ minh họa Ví dụ 1: Khi dạy tiêt ôn tập Số học 6 - chương I ta có BĐTD sau: - Trong tiêt ôn tập này GV đó cho HS chuẩn bị kiên thức sẵn ở nhà: mỗi HS tự vẽ một BĐTD. - GV cho HS củng cố kiên thức bằng một BĐTD. GV cho HS lên trình bày, thuyêt minh vê kiên thức trong chương I mà HS đó chuẩn bị trước thông qua một BĐTD. GV đó chuẩn bị sẵn (vẽ ở bang phụ hoặc ở bìa), hoặc BĐTD mà các em vừa thiêt kê và ca lớp đó chỉnh sửa, hoàn thiện. GV có thể giới thiệu BĐTD mang tính chung (vì BĐTD là một sơ đồ mở nên không yêu cầu tất ca các nhóm HS có chung 1 kiểu BĐTD, GV chỉ nên chỉnh sửa cho HS vê mặt kiên thức và góp ý thêm vê đường nét vẽ và hình thức nêu cần). * Ví dụ 2: BĐTD ôn tập chương II. Góc - Toán 6 Trang 11 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 Sau tiêt cuối cùng của hình học 6 - Tam giác, giáo viên yêu cầu mỗi học sinh ở nhà tự vẽ BĐTD của bài ôn tập chương II trên một tờ bìa bằng bút lông màu. Sau khi dạy xong bài ôn tập chương II, giáo viên yêu cầu học sinh nhắc lại những kiên thức ngôn ngữ chính có trong bài học, những nội dung kiên thức có liên quan đên chúng. Giáo viên nên đặt câu hỏi tập trung vào những kiên thức khó. Vì học sinh đã chuẩn bị bài ở nhà trước nên chắc chắn các em sẽ tra lời được. Giáo viên trình chiêu phần BĐTD được thiêt kê từ iMindMap 5 lên màn hình và yêu cầu học sinh lấy BĐTD của mình ra và đối chiêu, bổ sung những phần còn thiêu sót. Yêu cầu học sinh trình bày thuyêt minh trước lớp để ca lớp cùng thao luận, đóng góp ý kiên nhằm khắc sâu kiên thức bài học. BĐTD: CHƯƠNG II: GÓC Giáo viên dặn dò học sinh vê nhà xem lại BĐTD vừa mới hoàn chỉnh để tiêt sau kiểm tra. Tuỳ vào tình hình thực tê giáo viên có thể thu một vài bài vẽ của học sinh hoặc ca lớp và vê nhà chấm, cho điểm. Giáo viên phan hồi vào các tiêt sau để học sinh rút kinh nghiệm. Với cách làm tương tự như trên, giáo viên yêu cầu học sinh thực hiện cho bài ôn tập chương. * Tác dụng, hiệu quả và ý nghĩa của giải pháp: - Học sinh thông qua việc “tự sáng tạo ra tác phẩm” của mình sẽ dễ dàng ghi nhớ những kiên thức cơ ban một cách tự giác và hiệu qua hơn. - Thay vì nhớ các con số, các thông tin, học sinh sẽ nhớ kiên thức theo một lô gíc hình anh. Đây là phương thức dễ lưu kiên thức nhất cho học sinh thuộc lứa tuổi THCS. Qua đó, việc học tập cũng dần mang tính tự giác hơn và hiệu qua, chất lượng học tập cũng dần được cai thiện. Trang 12 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 3. Kết quả đạt được và bài học kinh nghiệm. 3.1. Kết quả cụ thể Thông qua việc vận dụng BĐTD vào dạy học Toán ở các lớp tôi đam nhận giang dạy, tôi thấy học sinh có thái độ tích cực hơn đối với môn học. Các em có niêm vui trước “sản phẩm kiến thức hội họa” do mình tự tạo ra. Các em có hứng thú, yêu thích môn Toán hơn, mạnh dạn, hoạt bát hơn trong các tiêt học trên lớp. Mỗi lần tôi đưa ra một thông tin và yêu cầu vẽ BĐTD là các em nắm bắt nhanh và thực hiện khá thành công. Việc lập BĐTD theo cách hiểu của các em đã giúp các em hiểu bài và ghi nhớ kiên thức vào não chứ không phai là học thuộc lòng, học vẹt nữa. Các em được suy nghĩ nhiêu hơn, làm nhiêu hơn, tự mình chiêm lĩnh tri thức. Kêt qua khao sát ban đầu cho thấy: - Số học sinh có hứng thú khi học giờ Toán đã tăng lên đáng kể (Từ 20% buổi đầu lên đên 40%). - Số học sinh thờ ơ với môn toán hay khi học giờ toán đã giam đáng kể (còn 30% so với hơn 50% lúc đầu).. - Nhiêu học sinh đã biêt tư duy lô gíc trong quá trình học toán và giai bài tập (60%). - Dưới đây là kêt qua khao sát sau quá trình áp dụng: Lớp TSHS 6A 6B Giỏi Khá T.Bình  Yếu Kém SL % SL % SL % SL % SL % 24 2 8,3 8 23,5 16 66,7 8 33,3 0 0 19 2 10,5 6 31,6 15 78,9 4 21,1 0 0 Nhìn vào kêt qua của lớp áp dụng là 6B và lớp đối chứng 6A, so với kêt qua khao sát cuối kỳ II tôi thấy rằng đây là dấu hiệu kha quan để áp dụng sáng kiên trong thời gian tiêp theo cho các lớp còn lại. Kết quả áp dụng cho các lớp tôi giảng dạy trong học kỳ I năm h ọc 2013 2014 như sau: Lớp TSHS 6 29 Giỏi Khá T.Bình  Yếu Kém SL % SL % SL % SL % SL % 2 6,9 10 34,5 21 72,4 7 24,1 1 3,4 Phân tích kêt qua 3.2. Bài học kinh nghiệm: Từ thực tiễn vận dụng BĐTD vào dạy học tôi đã đúc rút ra những bài học sư phạm sau đây: - Không phai bất cứ nội dung nào, bài học nào cũng có thể sử dụng BĐTD và giáo viên cần có sự linh hoạt trong việc sử dụng BĐTD đúng lúc, đúng cách, phù Trang 13 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 hợp với đối tượng học sinh và quan trọng là đam bao việc truyên tai nội dung bài học. - Khi thiêt kê BĐTD giáo viên cần tránh ghi lại nguyên văn ca đoạn văn dài dòng, ghi chép quá nhiêu ý không cần thiêt, chỉ chọn lọc những ý cơ ban, kiên thức cần thiêt để tập trung vào sự chú ý của học sinh, tránh khuynh hướng vẽ quá cầu kì những gì không cần thiêt hoặc quá sơ sài không có thông tin. Phương pháp ghi chép hiệu qua có thể vận dụng vào vẽ BĐTD trong môn Toán: Dùng từ khoá và ý chính, viêt cụm từ liên kêt ý nên dùng đường nét, mũi tên, màu sắc và sử dụng màu sắc để ghi. - Giấy, bìa, bút chì màu, tẩy là những vật liệu dễ kiêm đối với học sinh. Vẽ BĐTD sẽ phát huy tối đa tính sáng tạo của học sinh phát huy năng khiêu hội hoạ, sở thích của học sinh đồng thời giúp các em khắc sâu kiên thức một cách nhẹ nhàng hiệu qua. Các em tự sáng tác nên trên mỗi BĐTD thể hiện rõ cách hiểu, cách trình bày kiên thức của học sinh và cũng do các em tự làm nên các em sẽ yêu quý, trân trọng “tác phẩm” của mình hơn. - Giáo viên biêt động viên, khen chê kịp thời với những san phẩm do học sinh làm ra. Với những BĐTD vẽ tốt giáo viên có thể cho điểm đưa ra cho những học sinh khác tham khao noi theo. Còn với những BĐTD vẽ chưa được, giáo viên nên hướng dẫn, động viên các em vẽ lại. Rõ ràng vẽ BĐTD là cách để giáo viên có thể phân loại học sinh, đánh giá được năng lực thực của các em để rồi từ đó có phương pháp tác động phù hợp. - Giáo viên có thể yêu cầu học sinh cất giữ BĐTD do các em vẽ được giáo viên chấm rồi cho vào một bì đựng hoặc kẹp thành một tập để khi cần xem lại kiên thức nào đó thì chỉ cần rút ra và ôn lại kiên thức đó một cách nhanh chóng dễ dàng hoặc giáo viên có thể chọn những BĐTD chính xác, đẹp của mình và của học sinh trình bày lưu trữ ở phòng truyên thống để làm phong phú thêm tư liệu học tập cho những năm sau. Điêu này sẽ có tính chất giáo dục sâu sắc. - Không có phương pháp dạy học nào mang tính ưu việt tuyệt đối mà mỗi phương pháp chỉ có một vài ưu điểm. Người giáo viên phai thực sự là người nghệ sỹ, người dẫn đường biêt khéo léo kêt hợp một cách linh hoạt các phương pháp dạy học và phai thường xuyên tự “Làm mới mình” thì mới làm tốt vai trò “ Trồng Người” do Đang và nhân dân giao phó. Trang 14 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 III. PHẦN KẾT LUẬN 1. Ý nghĩa của việc sử dụng bản đồ tư duy trong dạy học môn toán 6 Việc sử dụng BĐTD huy động tối đa tiêm năng của bộ não, giúp các em học tập một cách tích cực bởi bộ não của học sinh sẽ hiểu sâu, nhớ lâu và in đậm điêu mà do chính các em tự mình suy nghĩ, tự viêt, vẽ ra theo ngôn ngữ và còn giúp các em phát triển kha năng thẩm mĩ của mình, nó kích thích kha năng tự khám phá nên học sinh dễ dàng tiêp thu kiên thức. Sử dụng thành thạo và hiệu qua BĐTD trong dạy học sẽ mang lại kêt qua tốt trong phương pháp học tập của học sinh và phương pháp giang dạy của giáo viên. Học sinh sẽ học được phương pháp học, tăng tính độc lập, chủ động, sáng tạo và phát triển tư duy logic. Giáo viên sẽ tiêt kiệm được thời gian, tăng sự linh hoạt trong bài giang. Rõ ràng sử dụng BĐTD sẽ góp phần và hỗ trợ cho việc đổi mới PPDH. 2. Kiến nghị đề xuất. Nên nêu công tác tập huấn sử dụng BĐTD... Việc nhân rộng của đê tài ... Vì thời gian, kinh nghiệm giang dạy chưa nhiêu nên đê tài chắc chắn còn nhiêu khiêm khuyêt. Kính mong hội đồng khoa học bộ môn và các đồng nghiệp đóng góp, bổ sung để đê tài có tính kha thi hơn. Tôi xin chân thành cam ơn! Quảng Bình, tháng 03 năm 2014 Trang 15 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 MỤC LỤC TT Nội dung Trang 1 I. PHẦN MỞ ĐẦU: ………………………………........... 3 2 II. PHẦN NỘI DUNG : …………………..................... 5 3 1. Thực trạng về việc giảng dạy và việc sử dụng BĐTD trong dạy học môn Toán 6. 5 4 2. Các giải pháp thực hiện. 5 2.1. Tạo hứng thú thông qua việc sử dụng BĐTD trong việc kiểm tra kiên thức cũ ............. 6 6 2.2. Tạo hứng thú thông qua việc sử dụng BĐTD việc sử dụng BĐTD giang bài mới ......................... 8 7 2.3. Tạo hứng thú thông qua việc sử dụng BĐTD trong việc củng cố kiên thức bài học ...... 11 8 2.4. Tạo hứng thú tthông qua việc sử dụng BĐTD để ra bài tập vê nhà ................................. 13 9 2.5. Tạo hứng thú tthông qua việc sử dụng BĐTD để ôn tập hệ thống hoá kiên thức một chương, một học kì, 16 10 3. Kết quả đạt được và bài học kinh nghiệm. 19 Trang 16 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 11 3.1. Kết quả cụ thể 19 12 bài học kinh nghiệm. 20 13 III. PHẦN KẾT LUẬN: 22 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Một số chuyên đê bồi dưỡng Cán bộ quan lí và giáo viên THCS - Chịu trách nhiệm nội dung: Dự án Phát triển Giáo dục THCSII, Bộ Giáo dục và Đào tạo - 15 / 6 / 2011 2. CD hỗ trợ bồi dưỡng cán bộ quan lí và giáo viên THCS - Chịu trách nhiệm nội dung: Dự án Phát triển Giáo dục THCSII, Bộ Giáo dục và Đào tạo - 15 / 6 / 2011 3. Trang Web: www.download.com.vn gõ vào ô “tìm kiêm” cụm từ ConceptDraw MINDMAP 5, tai vê ban miễn phí ConceptDraw MINDMAP 5 Profesional 4. Trang Web: http://www.thinkbuzan.com ; http://www.violet.vn 5. Sách giáo khoa – sách giáo viên Toán 6 – Nhà xuất ban giáo dục 6. Thiêt kê BĐTD dạy - học môn Toán (Dùng cho giáo viên và học sinh phổ thông) - Nhà xuất ban giáo dục Việt Nam. 7. Ứng dụng CNTT trong dạy học môn Toán ở trường phổ thông - Nhà xuất ban giáo dục Việt Nam. Trang 17 Tạo hứng thú cho HS thông qua sử dụng BĐTD trong dạy và học môn Toán 6 Trang 18