Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo án - Bài giảng Bài giảng điện tử Sản xuất sạch hơn gt trường đhbk đà nẵng nguyễn đình huấn...

Tài liệu Sản xuất sạch hơn gt trường đhbk đà nẵng nguyễn đình huấn

.PDF
82
433
138

Mô tả:

Sản xuất sạch hơn gt trường đhbk đà nẵng nguyễn đình huấn
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN Nguyãùn Âçnh Huáún =2= ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN I – t¹i sao ph¶i SXSH: Chóng ta biÕt r»ng, bÊt cø mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµo còng kh«ng thÓ ®¹t ®−îc hiÖu suÊt 100%. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ ®/ cã c¸i g× ®ã ®ã mÊt ®i vµo m«i tr−êng vµ kh«ng thÓ chuyÓn ho¸ thµnh s¶n phÈm h÷u Ých ®−îc. "C¸i g× ®ã" ë ®©y lµ thÊt tho¸t nguyªn, nhiªn liÖu,... trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. ThÊt tho¸t ë ®©y gäi chung lµ chÊt th¶i, vµ chÝnh nã trë thµnh tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña c¬ së s¶n xuÊt. TØ lÖ % l−îng chÊt th¶i ph¸t sinh th−êng rÊt cao, nh−ng rÊt Ýt ngµnh c«ng nghiÖp nhËn ra ®iÒu ®ã. VÝ dô 1: Tiªu thô n−íc cña ngµnh Sîi dÖt Minh Khai – Hµ néi: Nguyãùn Âçnh Huáún =3= ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN VÝ dô 2: Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn: HiÖu suÊt nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn hiÖn ®¹i chØ ®¹t hiÖu suÊt 40%, trung b×nh chØ ®¹t kho¶ng 33%. Nh− vËy sö dông hÕt 3 ®¬n vÞ n¨ng l−îng nhiÖt th× chØ cã 1 ®¬n vÞ n¨ng l−îng biÕn thµnh ®iÖn n¨ng, cßn 2 ®¬n vÞ nhiÖt sÏ trë thµnh nguån « nhiÔm cho MT xung quanh. VÝ dô 3: S¶n xuÊt g¹ch nung: Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®−îc thÓ hiÖn theo s¬ ®å sau: VÝ dô 4: S¶n xuÊt giÊy: Nguyãùn Âçnh Huáún =4= ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN VËy: ë ®©y n¶y sinh ra 2 vÊn ®Ò: - §èi víi doanh nghiÖp: bÞ thÊt tho¸t nguyªn liÖu ®Çu vµo, ph¶i tr¶ tiÒn chi phÝ xö lý chÊt th¶i→ ¶nh h−ëng ®Õn vÊn ®Ò kinh tÕ. - §èi víi x· héi: ph¶i tiÕp nhËn chÊt « nhiÔm → ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng m«i tr−êng sèng. Trong thùc tÕ s¶n xuÊt, viÖc tèi −u ho¸ chi phÝ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chØ tËp trung vµo n¨ng suÊt vµ th−êng bá qua kh¶ n¨ng ph¸t sinh chÊt th¶i. Bëi v× môc tiªu h−íng tíi cña c¸c nhµ s¶n xuÊt lµ lµm thÕ nµo ®Ó t¹o ra n¨ng suÊt cao mÆc dï cã thÓ tiªu thô nhiÒu nguyªn liÖu th« vµ nhiªn liÖu; ®iÒu ®ã dÉn tíi gia t¨ng chÊt th¶i vµ ¶nh h−ëng ®Õn m«i tr−êng. ChÝnh phñ cã nhiÖm vô b¶o vÖ m«i tr−êng cho ng−êi d©n → g©y søc Ðp ®èi víi doanh nghiÖp cÇn h¹n chÕ tèi ®a chÊt th¶i « nhiÔm ra m«i tr−êng.  §Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng m«i tr−êng, tuú theo giai ®o¹n ph¸t triÓn mµ ®/ diÔn ra nh÷ng c¸ch thøc thùc hiÖn kh¸c nhau:  Tr−íc n¨m 50, chÊt th¶i ra con ng−êi tr«ng chê vµo kh¶ n¨ng tù lµm s¹ch cña thiªn nhiªn.  Nh÷ng n¨m 60, ®/ cã mét sè biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c h¹i cña chÊt « nhiÔm ®èi víi søc khoÎ con ng−êi: - N©ng chiÒu cao èng khãi. - Pha lo/ng n−íc th¶i. - §a chÊt th¶i ra ngoµi ph¹m vi sinh sèng cña con ng−êi.  Nh÷ng n¨m 70: tiÕp cËn víi c¸c gi¶i ph¸p xö lý chÊt th¶i, nh: x©y dùng c¸c nhµ nhµ m¸y xö lý n−íc th¶i, thiÕt bÞ läc bôi, khö ®éc, ch«n lÊp chÊt th¶i an toµn,... Víi c¸ch gi¶i quyÕt nµy chØ ®−îc thùc hiÖn sau khi chÊt th¶i ®/ sinh ra vµ ®−îc gäi lµ gi¶i ph¸p cuèi ®−êng èng (EOP: End Of Pipe) → cho chÊt th¶i ®i qua hÖ thèng xö lý tr−íc khi th¶i ra m«i tr−êng. C¸ch tiÕp cËn nµy kh«ng triÖt ®Ó v× thùc chÊt qua hÖ thèng xö lý chÊt th¶i chuyÓn tõ d¹ng « nhiÔm nµy sang d¹ng « nhiÔm kh¸c. Ngoµi ra, c¸ch tiÕp cËn nµy cÇn chi phÝ kh¸ lín, song l¹i kh«ng sinh lîi, kh«ng hy väng thu håi ®−îc c¶ hai khÝa c¹nh kinh tÕ vµ MT, nªn c¸c doanh nghiÖp kh«ng muèn thùc hiÖn.  Tõ nh÷ng n¨m 80 ®Õn nay: tiÕp cËn phßng ngõa « nhiÔm, gi¶m thiÓu chÊt th¶i ra ®êi → tiÕp cËn mang tÝnh chñ ®éng. C¸c thuËt ng÷ thÓ hiÖn tiÕp cËn nµy: - S¶n xuÊt s¹ch h¬n (1985). - Phßng ngõa « nhiÔm. - Gi¶m thiÓu chÊt th¶i. Nguyãùn Âçnh Huáún =5= ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN - N¨ng suÊt xanh. HiÖu suÊt sinh th¸i. Nh− vËy, tr−íc ®©y coi qu¸ tr×nh c«ng nghÖ lµ mét hép ®en vµ chØ ®Ó ý ®Õn chÊt th¶i sau khi ®/ t¹o ra; ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÊt th¶i, c¸c doanh nghiÖp chØ cã gi¶i ph¸p quen thuéc lµ xö lý cuèi ®−êng èng. D−íi søc Ðp cña x/ héi vµ chÝnh phñ lóc nµy c¸c ngµnh c«ng nghiÖp míi nhËn ra sù cÇn thiÕt ph¶i xem xÐt l¹i d©y chuyÒn s¶n xuÊt (tøc hép ®en) vµ tõ ®ã xuÊt hiÖn gi¶i ph¸p chñ ®éng ng¨n ngõa gi¶m thiÓu chÊt th¶i ngay t¹i n¬i ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §ã chÝnh lµ lý do t¹i sao ph¶i SXSH. II - S¶n xuÊt s¹ch h¬n lµ g×? Môc tiªu cña SXSH lµ tr¸nh « nhiÔm b»ng c¸ch sö dông tµi nguyªn, nguyªn vËt liÖu vµ n¨ng l−îng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. §iÒu nµy cã nghÜa lµ thay v× bÞ th¶i bá sÏ cã thªm mét tû lÖ nguyªn vËt liÖu n÷a ®−îc chuyÓn vµo thµnh phÈm. §Ó ®¹t ®−îc ®iÒu nµy cÇn ph¶i ph©n tÝch mét c¸ch chi tiÕt vµ hÖ thèng tr×nh tù vËn hµnh còng nh− thiÕt bÞ s¶n xuÊt hay yªu cÇu mét ®¸nh gi¸ vÒ SXSH. Tãm l¹i: môc tiªu cña SXSH lµ: Nguyãùn Âçnh Huáún =6= ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN 1 - C¸c kh¸i niÖm vÒ SXSH:  T¹o ra c¸c s¶n phÈm kh«ng g©y ®éc h¹i ®èi víi MT.  Hîp lý vÒ mÆt sinh th¸i, ®a chÊt l−îng cuéc sèng phï hîp víi kh¶ n¨ng t¶i ®−îc cña Tr¸i ®Êt qua viÖc gi¶m t¸c ®éng tíi MT sinh th¸i vµ sù qu¸ t¶i vÒ sö dông tµi nguyªn trong suèt vßng ®êi cña s¶n phÈm.  Møc th¶i hoÆc ph¸t th¶i b»ng 0, nghÜa lµ sö dông c¸c nguyªn liÖu, c¸c qu¸ tr×nh sao cho lµm gi¶m hoÆc lo¹i trõ ph¸t sinh chÊt th¶i.  Sö dông c«ng nghÖ hoÆc thiÕt bÞ Ýt t¹o ra chÊt th¶i h¬n c¸c c«ng nghÖ hoÆc thiÕt bÞ truyÒn thèng. Theo tµi liÖu "Tõ chÊt th¶i tíi nh÷ng lîi nhuËn" cña Héi ®ång Quèc gia vÒ n¨ng suÊt - Ên ®é, th×:  S¶n xuÊt s¹ch lµ mét c¸ch nghÜ míi vµ cã tÝnh s¸ng t¹o trong t− duy vÒ s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm. SXSH ®¹t ®−îc th«ng qua viÖc ¸p dông liªn tôc nh÷ng chiÕn l−îc nh»m gi¶m thiÓu ph¸t sinh ra chÊt th¶i vµ ph¸t th¶i. Theo ®Þnh nghÜa cña Ch−¬ng tr×nh M«i tr−êng Liªn hiÖp quèc (UNEP):  S¶n xuÊt s¹ch h¬n lµ viÖc ¸p dông liªn tôc mét chiÕn l−îc tæng hîp phßng ngõa vÒ m«i tr−êng ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, s¶n phÈm vµ dÞch vô nh»m n©ng cao hiÖu suÊt kinh tÕ vµ gi¶m rñi ro cho con ng−êi vµ m«i tr−êng. Tãm t¾t ®Þnh nghÜa SXSH: 2 - SXSH ®èi víi c¸c qu¸ tr×nh: - §èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: Gi¶m tiªu thô nguyªn liÖu vµ n¨ng l−îng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Lo¹i bá tèi ®a c¸c vËt liÖu ®éc h¹i. Nguyãùn Âçnh Huáún =7= ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN Gi¶m l−îng vµ ®éc tÝnh cña tÊt c¶ c¸c dßng th¶i tr−íc khi chóng ra khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - §èi víi s¶n phÈm: SXSH lµ gi¶m t¸c ®éng tiªu cùc trong chu tr×nh sèng (vßng ®êi) cña s¶n phÈm, tÝnh tõ khi khai th¸c nguyªn liÖu ®Õn khi th¶i bá cuèi cïng. - §èi víi dÞch vô: SXSH lµ gi¶m c¸c t¸c ®éng tíi m«i tr−êng cña dÞch vô cung cÊp trong suèt vßng ®êi cña s¶n phÈm tõ thiÕt kÕ vµ sö dông hÖ thèng dÞch vô ®Õn tiªu thô toµn bé nguån hµng dÞch vô. 3 - yªu cÇu chñ yÕu cña SXSH:  ¸p dông kiÕn thøc c«ng nghÖ (tiÕp cËn cã hÖ thèng bÝ quyÕt c«ng nghÖ). Thay ®æi th¸i ®é, c¸ch nh×n. C¶i tiÕn tõng b−íc c«ng nghÖ hiÖn cã. Thay ®æi híng tíi c¸c c«ng nghÖ míi tèt vµ s¹ch h¬n. 4 - Lîi Ých cña SXSH:  Hai lîi Ých chÝnh: - Gi¶m chÊt th¶i ®ång nghÜa víi gi¶m « nhiÔm m«i tr−êng  cã lîi vÒ mÆt m«i tr−êng. - Gi¶m chÊt th¶i ®ång nghÜa víi gi¶m nguyªn liÖu th« ®Çu vµo hoÆc t¨ng s¶n phÈm ®Çu ra  cã lîi vÒ mÆt kinh tÕ. C¸c vÝ dô minh ho¹ lîi Ých sxsh: VÝ dô 1: Mét c«ng ty dÖt ®/ gi¶m ®−îc l−îng thuèc nhuém, n−íc, n¨ng l−îng sö dông vµ l−îng n−íc th¶i th«ng qua viÖc t¸i sö dông bÓ nhuém ë cuèi cña mét vßng tuÇn hoµn ®Ó chuÈn bÞ cho vßng tiÕp theo. Chi phÝ ®Çu t lµ $15.000, tiÕt kiÖm hµng n¨m lµ $100.000, thêi h¹n hoµn vèn chØ cã 2 th¸ng. Nguyãùn Âçnh Huáún =8= ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN VÝ dô 2: Trong nhµ m¸y bia, mét tæ hîp gåm 8 qu¸ tr×nh ®−îc thay ®æi ®/ lµm gi¶m tæng l−îng COD vµ gi¶m kho¶ng 19% l−îng chÊt th¶i r¾n. TiÕt kiÖm chØ tÝnh riªng ®èi víi dßng th¶i ®/ lµ $96.000 mçi n¨m. VÝ dô 3: Nhµ m¸y giÊy VÜnh Khª lµ mét trong nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt giÊy cña ViÖt nam tham gia tr×nh diÔn ¸p dông SXSH. Tr−íc khi ¸p dông SXSH bé phËn lß h¬i cÇn 390 - 400 lÝt dÇu FO/tÊn giÊy vµ l−îng n−íc th¶i cÇn xö lý lµ 4.800 m3/ngµy. HiÖn nay sau khi ¸p dông SXSH l−îng n−íc th¶i chØ cßn 2.500 m3/ngµy. VÝ dô 4: Nhµ m¸y giÊy ViÖt Tr× ®Çu t− 200 triÖu ®Ó thùc hiÖn SXSH, sau 2 n¨m ®/ thu l¹i lîi nhuËn h¬n 2 tØ ®ång. a/ Nh÷ng lîi Ých trùc tiÕp khi ¸p dông SXSH: VÒ kinh tÕ, nhê n©ng cao hiÖu qu¶ b¶o toµn ®−îc nguyªn liÖu th« vµ n¨ng l−îng, gi¶m chi phÝ xö lý cuèi ®−êng èng, c¶i thiÖn ®−îc m«i tr−êng bªn trong vµ bªn ngoµi c«ng ty. Cô thÓ lµ: - N©ng cao hiÖu qu¶ do ¸p dông SXSH dÉn ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt tèt h¬n, nghÜa lµ cã nhiÒu s¶n phÈm ®−îc s¶n xuÊt ra h¬n trªn mét ®¬n vÞ ®Çu vµo cña nguyªn liÖu th«. - B¶o toµn nguyªn liÖu th« vµ n¨ng l−îng: do gi¶m tiªu thô nguyªn liÖu th« vµ n¨ng l−îng nªn gi¶m ®−îc chi phÝ ®Çu vµo; ®ång thêi còng gi¶m ®−îc chi phÝ xö lý. §©y lµ yÕu tè c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt quan t©m v× nguån tµi nguyªn ngµy cµng c¹n kiÖt, gi¸ c¶ th× t¨ng cao. - C¶i thiÖn m«i tr−êng bªn ngoµi: thùc hiÖn SXSH sÏ gi¶m ®−îc l−îng vµ møc ®é ®éc h¹i cña chÊt th¶i nªn ®¶m b¶o chÊt l−îng m«i tr−êng, ®ång thêi gi¶m nhu cÇu l¾p ®Æt vËn hµnh thiÕt bÞ xö lý cuèi ®−êng èng. - C¶i thiÖn m«i tr−êng bªn trong (m«i tr−êng lµm viÖc): ®iÒu kiÖn m«i tr−êng lµm viÖc cña ng−êi lao ®éng ®−îc c¶i thiÖn do c«ng nghÖ s¶n xuÊt Ýt rß rØ chÊt th¶i h¬n; qu¶n lý néi vi tèt nªn m«i tr−êng lµm viÖc s¹ch sÏ vµ trong lµnh h¬n, Ýt ph¸t sinh ra tai n¹n lao ®éng, gi¶m ®¸ng kÓ c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp,... - Thu håi nhiÒu phÕ liÖu vµ phÕ phÈm. - Tu©n thñ c¸c qui ®Þnh luËt ph¸p tèt h¬n. - C¸c c¬ héi thÞ tr−êng míi & hÊp dÉn. b/ Nh÷ng lîi thÕ vµ lîi Ých gi¸n tiÕp khi ¸p dông SXSH: - TiÕp cËn dÔ dµng víi c¸c nguån tµi chÝnh: do SXSH t¹o ra h×nh ¶nh m«i tr−êng cã tÝnh tÝch cùc cho «ng ty ®èi víi phÝa cho vay vèn, do ®ã sÏ tiÕp cËn tèt h¬n víi nguån tµi chÝnh. - Tu©n thñ tèt h¬n c¸c qui ®Þnh vÒ m«i tr−êng: do SXSH gióp xö lý c¸c dßng th¶i dÔ dµng, ®¬n gi¶n vµ rÎ h¬n nªn tu©n thñ ®−îc c¸c tiªu chuÈn x¶ th¶i. Nguyãùn Âçnh Huáún =9= ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN - C¸c c¬ héi thÞ tr−êng míi vµ tèt h¬n: do nhËn thøc cña ng−êi tiªu dïng vÒ m«i tr−êng ngµy cµng t¨ng nªn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i thÓ hiÖn ®−îc sù th©n thiÖn víi m«i tr−êng trong c¸c s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña hä. C¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn SXSH sÏ ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn vÒ m«i tr−êng nh− ISO14000, hoÆc yªu cÇu cña thÞ tr−êng nh− nh/n sinh th¸i. - H×nh ¶nh tèt h¬n víi céng ®ång: SXSH t¹o ra h×nh ¶nh “xanh” cho doanh nghiÖp, sÏ ®−îc x/ héi vµ c¸c c¬ quan h÷u quan chÊp nhËn. Tr¸nh c¸c b¸o c¸o truyÒn th«ng bÊt lîi cã thÓ huû ho¹i danh tiÕng ®/ t¹o dùng trong nhiÒu n¨m cña c«ng ty.  ¸p dông chiÕn l−îc SXSH sÏ gióp c«ng ty cã ®−îc søc m¹nh c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng:  Sù kh¸c nhau gi÷a 2 c¸ch tiÕp cËn: 5 - Trë ng¹i ®èi víi SXSH: Cã sù ph¶n ®èi nh÷ng s¸ng kiÕn vµ tiÕp cËn míi do nh©n viªn kh«ng ®−îc ®µo t¹o chÝnh qui. C¸c dù ¸n tr×nh diÔn lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó chøng minh r»ng SXSH cã thÓ ¸p dông ®−îc trong c«ng ty m×nh. Nguyãùn Âçnh Huáún = 10 = ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN ThiÕu nguån tµi chÝnh, nhËn thøc ®µo t¹o, chuyªn m«n vµ c«ng nghÖ, th«ng tin vµ tiÕp cËn víi nh÷ng kiÕn thøc hiÖn cã. Cã sù bÊt tr¾c vÒ tÝnh ®óng ®¾n cña th«ng tin, c«ng nghÖ hay c¸c qui ®Þnh. C¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ tËp trung vµo gi¶m chÊt « nhiÔm ®/ kh«ng khuyÕn khÝch cho c¸c gi¶i ph¸p gi¶m « nhiÔm vµ t¹o ra sù khÝch lÖ vÒ thuÕ ®èi víi viÖc ®Çu t− cho c¸c c«ng nghÖ xö lý cuèi ®−êng èng. a/ Trë ng¹i vÒ kinh tÕ:  Nh÷ng kho¶n ®Çu t− cho SXSH kh«ng l/i b»ng mét sè c¬ héi ®Çu t− kh¸c.  Non nít trong ho¹t ®éng tÝnh to¸n chi phÝ néi t¹i vµ ph©n bè chi phÝ cña c«ng ty.  YÕu kÐm trong viÖc lËp kÕ ho¹ch chi tiªu vèn néi t¹i vµ thñ tôc ph©n bæ vèn cña c«ng ty. b/ Trë ng¹i vÒ chÝnh s¸ch: (phÝa nhµ n−íc)  Ch−a chó träng ®Çy ®ñ ®Õn SXSH trong ph¸t triÓn chiÕn l−îc m«i tr−êng, c«ng nghÖ, th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp.  ThiÕu chÝn ch¾n trong khung chÝnh s¸ch m«i tr−êng (bao gåm c¶ viÖc thiÕu tÝnh c−ìng chÕ,...) c/ Trë ng¹i vÒ tæ chøc:  ThiÕu vai trß l/nh ®¹o ®èi víi c¸c vÊn ®Ò vÒ m«i tr−êng.  Kh«ng cã sù khuyÕn khÝch cho c¸c nhµ qu¶n lý ®Ó hä nç lùc trong viÖc thùc hiÖn SXSH.  Sù non nít cña chøc n¨ng qu¶n lý m«i tr−êng trong ho¹t ®éng cña c«ng ty.  ThiÕu hôt trong c¬ cÊu tæ chøc vµ hÖ thèng qu¶n lý vµ th«ng tin cña c«ng ty.  ThiÕu sù tham gia cña c¸c nh©n viªn trùc tiÕp s¶n xuÊt trong ho¹t ®éng SXSH. d/ Trë ng¹i vÒ kü thuËt:  ThiÕu c¬ së vËn hµnh hiÖu qu¶ c¸c kÕ ho¹ch ®/ ®−îc thiÕt lËp.  Phøc t¹p cña qu¸ tr×nh SXSH. VÝ dô: cÇn ph¶i thùc hiÖn ®¸nh gi¸ tæng thÓ ®Ó x¸c ®Þnh c¬ héi SXSH phï hîp).  Kh¶ n¨ng sö dông h¹n chÕ ®èi víi c¸c thiÕt bÞ hç trî cho SXSH. VÝ dô: sö dông c¸c thiÕt bÞ ®o ®¹c cã chÊt l−îng cao cho qu¸ tr×nh ë qui m« nhá,...  Kh¶ n¨ng tiÕp cËn h¹n chÕ ®èi víi nh÷ng th«ng tin kü thuËt ®¸ng tin cËy víi nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng øng dông cña c«ng ty. e/ Trë ng¹i vÒ nhËn thøc:  ThiÕu quan t©m nh»m n©ng cao nhËn thøc liªn quan ®Õn vai trß c¸ nh©n trong ®ãng gãp c¶i thiÖn m«i tr−êng. Nguyãùn Âçnh Huáún = 11 = ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN  HiÓu ch−a râ kh¸i niÖm SXSH.  TÝnh b¶o thñ. 6 - Ph©n biÖt SXSH:  Nh÷ng g× kh«ng ph¶i lµ SXSH? - Sö dông c¸c hÖ thèng kiÓm so¸t « nhiÔm cuèi ®−êng èng truyÒn thèng ®Ó xö lý chÊt th¶i theo c¸c quy ®Þnh vÒ giíi h¹n cho phÐp. - C¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®Ó xö lý chÊt th¶i.  Nh÷ng g× phï hîp víi kh¸i niÖm SXSH? - VËn hµnh hiÖu qu¶ mét tr¹m xö lý bªn ngoµi quy tr×nh c«ng nghÖ.  Nh÷ng g× còng cã thÓ lµ SXSH? - T¸i sinh bªn ngoµi vÒ nguyªn t¾c kh«ng ph¶i lµ mét bé phËn cÊu thµnh nªn SXSH v× chóng kh«ng tËp trung vµo nguyªn t¾c chñ ®éng phßng ngõa. Tuy nhiªn nguyªn t¾c ®ã cã thÓ ¸p dông cho SXSH. 7 - ¸p dông sxsh vµo c«ng nghiÖp: CÊp qu¶n lý cÇn ph¶i cam kÕt vµ nhiÖt t×nh ®èi víi SXSH. CÇn ph¶i theo ®uæi mét tiÕp cËn tæng hîp vµ mang tÝnh hÖ thèng. CÇn cã sù tham gia cña c«ng nh©n vµ ng−êi lao ®éng ë tÊt c¶ c¸c cÊp tæ chøc cña c¬ së th× míi ®¹t ®−îc kÕt qu¶ tèt. ChÕ ®é khuyÕn khÝch th−ëng ph¹t. CÇn ph¶i tæ chøc ®µo t¹o néi bé cho c«ng nh©n, nh©n viªn gi¸m s¸t vµ cÊp qu¶n lý ®Ó x¸c ®Þnh ®−îc c¸c c¬ héi vµ thùc hiÖn SXSH. III - ph¸t triÓn bÒn v÷ng & SXSH Ph¸t triÓn bÒn v÷ng (PTBV) lµ sù ph¸t triÓn nh»m ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña cuéc sèng hiÖn t¹i mµ kh«ng lµm tæn h¹i ®Õn nh÷ng nhu cÇu ®ã cho thÕ hÖ mai sau. VÒ mÆt m«i tr−êng: - Giíi h¹n vÒ m«i tr−êng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña con ng−êi lµ kh¶ n¨ng cung cÊp tµi nguyªn vµ chøa ®ùng r¸c th¶i cña m«i tr−êng lµ cã h¹n. - ChÊt l−îng m«i tr−êng ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ cña con ng−êi vµ thiªn nhiªn. VÒ mÆt kinh tÕ: Nguyãùn Âçnh Huáún = 12 = ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN - Sù t¨ng tr−ëng lµ ®iÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cuéc sèng cña con ng−êi. VÒ mÆt x/ héi : - Sù ph¸t triÓn bao gåm n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn.  Quan hÖ gi÷a SXSH víi PTBV: SXSH lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn ph¸t triÓn bÒn v÷ng. IV - hÖ thèng qu¶n lý m«i tr−êng EMS / ISO14000 & SXSH ISO: International Standard Organization. ISO14000 lµ tËp hîp c¸c tiªu chuÈn qu¶n lý m«i tr−êng quèc tÕ. EMS : Enviromental Management System. Tiªu chuÈn ISO14000 chØ mang tÝnh chÊt khuyÕn khÝch, tù nguyÖn ¸p dông chø kh«ng ph¶i lµ b¾t buéc, thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty ®èi víi vÊn ®Ò m«i tr−êng. Hệ thống này cung cấp một tiếp cận có tổ chức trong việc lập kế hoạch và thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường. Để phát triển một hệ thống quản lý môi trường, cần phải đánh giá được các tác động môi trường, xác định được các mục tiêu giảm các tác động tiêu cực và lập kế hoạch để đạt được những mục tiêu này.  Các lợi ích của hệ thống quản lý môi trường: • Giảm thiểu các rủi ro hay trách nhiệm về môi trường; • Sử dụng có hiệu quả tối đa các tài nguyên; • Giảm các chất thải; • Tạo ra hình ảnh hợp tác tốt; • Xây dựng cac mối quan tâm về môi trường cho nhân viên; Nguyãùn Âçnh Huáún = 13 = ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN • Hiểu rõ các tác động môi trường của hoạt động kinh doanh; • Tăng lợi nhuận và cải thiện hiện trạng môi trường thông qua hoạt động có hiệu quả hơn. 1 - CÊu tróc ISO 14000: B¾t ®Çu ®−îc tiÕn hµnh x©y dùng vµo th¸ng 6/1993, ®−îc tiÕn hµnh ë Toronto (Canada). ISO 14001-14009: C¸c tiªu chuÈn vÒ hÖ thèng qu¶n lý m«i tr−êng (EMS Enviromental Management System). ISO 14010-14019: C¸c tiªu chuÈn vÒ kiÓm tra m«i tr−êng (EA - Enviromental Auditing). ISO 14020-14029: C¸c tiªu chuÈn vÒ nh/n m«i tr−êng (EL - Enviromental Labeling). ISO 14030-14039: C¸c tiªu chuÈn vÒ ®¸nh gi¸ thùc thi m«i tr−êng (EPE Enviromental Performance Evaluation). ISO 14040-14049: C¸c tiªu chuÈn vÒ ®¸nh gi¸ chu tr×nh sèng (LCA - Life Cycle Assessment). ISO 14050-14059: C¸c tiªu chuÈn vÒ ph¹m trï, ®Þnh nghÜa. 2 - chu tr×nh c¶i thiÖn liªn tôc ISO14000: Nguyãùn Âçnh Huáún = 14 = ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN a/ ChÝnh s¸ch m«i tr−êng: b/ LËp kÕ ho¹ch:  KhÝa c¹nh m«i tr−êng:  X¸c ®Þnh c¸c khÝa c¹nh m«i tr−êng mµ c«ng ty cã thÓ kiÓm so¸t.  X¸c ®Þnh khÝa c¹nh cã thÓ g©y ra t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng .  C©n nh¾c c¸c khÝa c¹nh quan träng khi thiÕt lËp.  Duy tr× cËp nhËt c¸c th«ng tin.  ThiÕt lËp mét thñ tôc ®Ó thùc hiÖn.  Yªu cÇu vÒ luËt ph¸p &Yªu cÇu kh¸c :  Danh môc c¸c yªu cÇu cã thÓ ¸p dông (giíi h¹n khÝ th¶i, n−íc th¶i,...).  Th«ng b¸o cho l/nh ®¹o vµ nh©n viªn vÒ yªu cÇu ph¸p luËt cã liªn quan.  LËp kÕ ho¹ch ®Ó tu©n thñ ph¸p luËt.  Môc tiªu & chØ tiªu : Môc tiªu vµ chØ tiªu ph¶i dùa trªn:  Yªu cÇu vÒ luËt ph¸p vµ c¸c yªu cÇu kh¸c.  C¸c khÝa c¹nh m«i tr−êng quan träng.  C¸c ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ, c¸c yªu cÇu vÒ tµi chÝnh, vËn hµnh vµ kinh doanh.  C©n nh¾c tíi ý kiÕn cña c¸c bªn liªn quan.  Ch−¬ng tr×nh qu¶n lý m«i tr−êng:  Ch−¬ng tr×nh qu¶n lý m«i tr−êng nh»m ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu vµ chØ tiªu, gåm: Nguyãùn Âçnh Huáún = 15 = ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN - §Þnh râ tr¸ch nhiÖm cho c¸c bé phËn chøc n¨ng, c¸c cÊp. - BiÖn ph¸p vµ khung thêi gian.  Ph−¬ng thøc lång ghÐp c¸c dù ¸n míi hoÆc thay ®æi trong kinh doanh.  B»ng chøng vÒ viÖc tu©n thñ. 3 - quan hÖ gi÷a ISO 14000 víi sxsh: SXSH lµ c«ng cô hç trî thùc hiÖn tèt hÖ thèng qu¶n lý m«i tr−êng. Thùc hiÖn tèt SXSH sÏ cã c¬ héi ®Ó nhËn ®−îc chøng chØ ISO14000. ISO14000 hç trî cung cÊp c¬ së d÷ liÖu ®Ó thùc hiÖn SXSH. Cũng như sản xuất sạch hơn và hiệu suất sinh thái, một hệ thống quản lý môi trường có thể là một công cụ đắc lực cho một tổ chức để cải thiện hiện trạng môi trường, đồng thời nâng cao hiệu quả kinh doanh. Việc thực hiện một hệ thống quản lý môi trường tạo ra những cơ hội lý tưởng để thực hiện sản xuất sạch hơn, tương tự sản xuất sạch hơn sẽ là công cụ để tổ chức đó có thể cải thiện hiện trạng kinh tế và môi trường của mình. Như vậy sản xuất sạch hơn là một trong những nội dung được quan tâm nhất trong phần mục đích cần đạt được của hệ thống quản lý môi trường. V - chu tr×nh sèng - ®¸nh gi¸ vßng ®êi s¶n phÈm (LCA) & SXSH LCA: Life Cycle Assessment. 1 - kh¸i niÖm & ®Þnh nghÜa:  Kh¸i niÖm: LCA lµ mét thuËt ng÷ ®Ó chØ mét c«ng cô cã tÝnh ph−¬ng ph¸p luËn nh»m g¾n chÆt nh÷ng nguyªn t¾c cña m«i tr−êng víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.  §Æc ®iÓm: LCA tÝnh to¸n c¸c dßng vËt chÊt vµ n¨ng l−îng ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña mét hÖ thèng dùa trªn nguyªn t¾c xem xÐt toµn bé chu tr×nh sèng cña nã vµ ®¸nh gi¸ theo tiªu chÝ m«i tr−êng. §©y lµ mét ph−¬ng ph¸p mang tÝnh ®Þnh l−îng ®Ó ®¸nh gi¸ nh÷ng t¸c ®éng cña con ng−êi ®èi víi m«i tr−êng, nh»m cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c t¸c ®éng m«i tr−êng cña c¸c s¶n phÈm vµ c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.  Theo ®Þnh nghÜa UNEP: LCA lµ c«ng cô ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cho mét s¶n phÈm g©y ra ®èi víi m«i tr−êng trong suèt vßng ®êi cña nã tõ khai th¸c → chÕ biÕn nguyªn liÖu → s¶n xuÊt → ®ãng gãi → tiªu thô → thÞ tr−êng → sö dông → t¸i sö dông → b¶o d−ìng → th¶i bá cuèi cïng. Nguyãùn Âçnh Huáún = 16 = ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN  Theo SFTAC (côc hãa chÊt vµ b¶o vÖ m«i tr−êng): LCA lµ ph−¬ng ph¸p kh¸ch quan ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c g¸nh nÆng m«i tr−êng liªn quan ®Õn s¶n phÈm. Quy tr×nh hay ho¹t ®éng b»ng c¸ch nhËn d¹ng hay ®Þnh l−îng c¸c lo¹i n¨ng l−îng, nguyªn vËt liÖu sö dông vµ c¸c lo¹i t¸c h¹i. Sau ®ã tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña chóng vµ ®a ra c¸c c¬ héi nh»m c¶i thiÖn m«i tr−êng.  Theo EPA (Mü): LCA lµ c«ng cô ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c hÖ qu¶ cña m«i tr−êng cña mét s¶n phÈm vµ c¸c ho¹t ®éng xuyªn suèt toµn bé vßng ®êi cña nã. 2 - ph−¬ng ph¸p ph¸p luËn cña lca:  X¸c ®Þnh ph¹m vi vµ môc tiªu  Ph©n tÝch kiÓm kª  Ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng m«i tr−êng Lùa chän, ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp a/ X¸c ®Þnh ph¹m vi & môc tiªu : C¸c môc tiªu cã thÓ lµ:  Tèi −u ho¸ qu¸ tr×nh .  Tèi −u ho¸ s¶n phÈm.  X©y dùng m¹ng líi th«ng tin néi bé.  X©y dùng m¹ng líi th«ng tin cho c¸c bªn liªn quan (kh¸ch hµng, nhµ cung øng). CÇn ph¶i lµm râ ranh giíi chøc n¨ng cña hÖ thèng. X¸c ®Þnh ranh giíi hÖ thèng nh»m x¸c ®Þnh mét hÖ thèng gåm nhiÒu c«ng ®o¹n liªn hÖ víi nhau thùc hiÖn mét chøc n¨ng nhÊt ®Þnh. Nguyãùn Âçnh Huáún = 17 = ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN b/ Ph©n tÝch & kiÓm kª : LCA cÇn mét khèi l−îng d÷ liÖu khæng lå tõ nhiÒu khÝa c¹nh, c¸c d÷ liÖu cÇn ph¶i cã sù thèng nhÊt ®¬n vÞ ®o, ph−¬ng ph¸p ®o vµ tÝnh to¸n. c/ §¸nh gi¸ t¸c ®éng Dùa vµo d÷ liÖu thu thËp ®−îc ë trªn ®Ó xem xÐt ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng cña nã ®èi víi m«i tr−êng, tµi nguyªn vµ hÖ sinh th¸i. Nh÷ng t¸c ®éng x¶y ra cã thÓ lµ:  Nguy c¬ nãng lªn cña Tr¸i ®Êt.  HiÖu øng nhµ kÝnh.  Suy gi¶m tÇng «z«n.  M−a axit.  Khãi quang ho¸. Nguyãùn Âçnh Huáún = 18 = ÂHBKÂN Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN  ¤ nhiÔm ®Êt, n−íc, kh«ng khÝ.  C¹n kiÖt nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn.  MÊt c©n b»ng hÖ sinh th¸i. Nguyãùn Âçnh Huáún = 19 = ÂHBKÂN Thùc hiÖn sxsh nh− thÕ nµo?  ë ®©u ph¸t sinh ra chÊt th¶i vµ khÝ th¶i?  T¹i sao chÊt th¶i vµ khÝ th¶i ®−îc t¹o thµnh?  Lµm thÕ nµo ®Ó lo¹i bá ®−îc nguyªn nh©n? I - c¸c kü thuËt SXSH: Kü thuËt SXSH Gi¶m chÊt th¶i t¹i nguån Qu¶n lý néi vi tèt Thay ®æi nguyªn liÖu ®Çu vµo Thay ®æi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt KiÓm so¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tèt T¸i sinh chÊt th¶i (tuÇn hoµn) T¸i sö dông cho s¶n xuÊt C¶i tiÕn thiÕt bÞ T¹o s¶n phÈm phô Thay ®æi c«ng nghÖ C¶i tiÕn s¶n phÈm Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN Kü thuËt SXSH cã thÓ chia thµnh 3 nhãm: - Gi¶m chÊt th¶i ngay t¹i n¬i ph¸t sinh. - T¸i chÕ (tuÇn hoµn). - C¶i tiÕn s¶n phÈm. 1 - Gi¶m chÊt th¶i t¹i n¬i ph¸t sinh: C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn ®Ó gi¶m chÊt th¶i t¹i n¬i ph¸t sinh bao gåm: qu¶n lý néi vi tèt vµ thay ®æi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. a/ Qu¶n lý néi vi tèt: lµ gi¶i ph¸p ®¬n gi¶n nhÊt cña SXSH. Bao gåm chó träng ®Õn vÊn ®Ò vËn hµnh vµ b¶o d−ìng thiÕt bÞ b»ng c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó ng¨n ngõa rß rØ, r¬i vRi vµ khuyÕn khÝch th¸i ®é lµm viÖc tÝch cùc cña ng−êi s¶n xuÊt. C¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý néi vi th«ng th−êng kh«ng ®¾t tiÒn vµ cã thêi gian thu håi vèn nhanh.  Nãi chung, qu¶n lý néi vi trong nhµ m¸y lµ bao gåm lÞch tr×nh b¶o d−ìng phßng ngõa; thanh tra thiÕt bÞ th−êng xuyªn; t¾t c¸c thiÕt bÞ khi kh«ng sö dông; c¶i tiÕn ph−¬ng thøc s¶n xuÊt ®Ó gi¶m thiÓu thÊt tho¸t nguyªn liÖu; b¶o «n ®−êng èng, thiÕt bÞ,...; thanh tra vµ ®µo t¹o ®óng quy c¸ch nh»m n©ng cao hiÖu lùc c¸c néi quy lµm viÖc hiÖn cã. b/ Thay ®æi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: bao gåm 4 biÖn ph¸p:  Thay ®æi nguyªn liÖu th« hiÖn ®ang sö dông (tøc thay ®æi nguyªn liÖu ®Çu vµo): b»ng c¸c nguyªn liÖu Ýt ®éc hoÆc cã thÓ t¸i t¹o ®−îc. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ lµm gi¶m ®−îc thµnh phÇn vµ tÝnh chÊt ®éc h¹i cña chÊt th¶i còng nh− sè l−îng chÊt th¶i ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.  KiÓm so¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tèt h¬n: nghÜa lµ c¶i tiÕn c¸c qui ph¹m lµm viÖc, c¸c néi qui vËn hµnh vµ ghi chÐp lý lÞch qui tr×nh c«ng nghÖ nh»m ch¹y c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc víi hiÖu qu¶ cao h¬n vµ t¹o ra l−îng chÊt th¶i Ýt h¬n.  C¶i tiÕn thiÕt bÞ: lµ cã nh÷ng thay ®æi nhá ngay bªn trong thiÕt bÞ vµ c¸c bé phËn s¶n xuÊt hiÖn cã hoÆc ®Çu t−− ®¸ng kÓ h¬n nh»m ch¹y qui tr×nh víi hiÖu suÊt cao h¬n vµ tØ lÖ t¹o ra chÊt th¶i Ýt h¬n.  Thay ®æi c«ng nghÖ: lµ cã nh÷ng thay ®æi vÒ qui tr×nh s¶n xuÊt mét c¸ch khoa häc ®Ó s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ h¬n; ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc míi nhÊt vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt nh»m gi¶m thiÓu tèi ®a chÊt « nhiÔm ra m«i tr−êng. 2 - T¸i sinh chÊt th¶i T¸i chÕ bao gåm thu håi, t¸i sö dông t¹i chç vµ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm phô h÷u Ých: a/ Thu håi vµ t¸i sö dông t¹i chç: t¸i sö dông c¸c nguyªn liÖu, n¨ng l−îng bÞ th¶i bá trong cïng mét qu¸ tr×nh hoÆc sö dông cho mét c«ng ®o¹n kh¸c trong c«ng ty. Nguyãùn Âçnh Huáún = 21 = ÂHBKÂN
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan