Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Quy luật giá trị và vai trò của nó trong phát triển kinh tế thị trường ở nước ta...

Tài liệu Quy luật giá trị và vai trò của nó trong phát triển kinh tế thị trường ở nước ta

.PDF
33
69
95

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu N-íc ta ®ang x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, do ®ã nh÷ng kiÕn thøc,kh¸i niÖm ,ph¹m trï ,quy luËt ..cña kinh tÕ chÝnh rÞ ®-a ra lµ cùc kú cÇn thiÕt cho viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c tÇng líp d©n c-. Lµ mét sinh viªn ®-îc häc tËp vµ rÌn luyÖn d-íi m¸i tr-êng Kinh tÕ ®-îc c¸c thÇy c« d¹y b¶o vµ truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ bé m«n kinh tÕ chÝnh trÞ. Nh-ng ®Ó cã c¬ së lý luËn vµ ph-¬ng ph¸p luËn nh»m häc tËp tèt c¸c m«n kinh tÕ khoa häc kh¸c v× c¸c m«n nµy ®Òu ph¶i dùa vµo c¸c kiÕn thøc, c¸c ph¹m trï kinh tÕ vµ c¸c quy luËt mµ kinh tÕ chÝnh trÞ Mac-Lªnin ®-a ra th× nhÊt thiÕt ph¶i lµm tiÓu luËn m«n kinh tÕ chÝnh trÞ,mÆt kh¸c nã cßn gióp em nhËn thøc s©u s¾c h¬n vÒ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ ,®êi sèng x· héi…. Quy luËt gi¸ trÞ lµ mét quy luËt c¨n b¶n cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. ë ®©u cã s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ th× ë ®ã cã sù tån t¹i vµ ph¸t ph¸t huy t¸c dông cña quy luËt gi¸ trÞ .v× vËy qua t×m hiÓu chung vÒ t×nh h×nh thùc tÕ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vµ em quyÕt ®Þnh lùa chän chuyªn ®Ò: “Quy luËt gi¸ trÞ vµ vai trß cña nã trong ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta” V× nã l¯ mét quy luËt gióp ®iÒu tiÕt v¯ l­u -1- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 th«ng hµng ho¸ ,kÝch thÝch c¶i tiÕn kÜ thuËt hîp lý ho¸ s¶n xuÊt ,th hiÖn sù lùa chän tù nhiªn vµ ph©n ho¸ kÎ giµu ng-êi nghÌo . Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì ,h-íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o bé m«n kinh tÕ chÝnh trÞ ®· gióp em hoµn thiÖn bµi tiÓu luËn nµy Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. -2- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 CH¦¥NG 1 nh÷ng vÊn lý luËn vÒ quy luËt gi¸ trÞ vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng 1.1 Néi dung cña quy luËt gi¸ trÞ 1.1.1 C¸c quan ®iÓm vÒ gi¸ trÞ : -Theo Adam Smith lý luËn gi¸ trÞ :¤ng ph©n biÖt ®-îc gi¸ trÞ sö dông ,gi¸ trÞ trao ®æi cho gi¸ trÞ hµng ho¸ lµ do hao phÝ lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra nã quyÕt ®Þnh, xong «ng l¹i kh«ng nhÊt qu¸n .Cã lóc l¹i ®-a ra ®Þnh nghÜa sai lÇm vÒ gi¸ trÞ bá mÊt bé phËn tb¶n bÊt biÕn (C) chØ cßn (v+m )nªn bÞ bÕ t¾c khi ph©n tÝch t¸i s¶n xuÊt. -Theo Thomas Robert Malthus:¤ng ®· sö dông nghÜa thø hai cña A.Smith vÒ gi¸ trÞ vµ bæ sung ®Þnh nghÜa nµy .§iÒu ®ã lµm cho quan ®iÓm vÒ gi¸ trÞ cña Thomas Robert Malthus xa rêi quan ®iÓm gi¸ trÞ –lao ®éng.Thomas Rober Malthus ñng hé ®Þnh nghÜa cho r»ng : “Gi¸ trÞ h¯ng ho¸ do lao ®éng mµ ng-êi ta cã thÓ mua ®-îc b»ng hµng ho¸ nµy quyÕt ®Þnh“ ¤ng bæ sung thªm: -3- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 “Lao ®éng mµ b»ng hµng ho¸ nµy cã thÓ mua ®-îc b»ng nh÷ng chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra nã .C¸c chi phÝ nµy bao gåm :Chi phÝ vÒ lao ®éng sèng ,lao ®éng vËt ho¸ céng víi lîi nhuËn t- b¶n øng tr­íc“ Nh- vËy nguån gèc cña gi¸ trÞ theo Thomas Rober Malthus lµ c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng sèng ,lao ®éng vËt ho¸ vµ lîi nhuËn tb¶n øng tr-íc .ë ®©y «ng coi lîi nhuËn lµ kho¶n d«i ra tõ lao ®éng sèng .§iÒu ®ã thÓ hiÖn «ng xa rêi lý thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng. -Theo J.b.Say:§Æc ®iÓm næi bËt trong lý thuyÕt gi¸ trÞ lµ «ng xa rêi lý thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng ,ñng hé lý thuyÕt gi¸ trÞ lîi Ých hay gi¸ trÞ lîi Ých- chñ quan.T- t-ëng vÒ lîi Ých cã tõ l©u kÓ tõ thêi cæ ®¹i .TiÕp tôc t- t-ëng nµy Say viÕt : “S¶n xuÊt t¹o ra Ých lîi (tøc gi¸ trÞ sö dông ),cßn Ých lîi lµm cho vËt cã gi¸ trÞ““ ¤ng chØ ra lµ : “Gi¸ c¶ lµ th-íc ®o cña gi¸ trÞ ,cßn gi¸ trÞ lµ th-íc ®o cña lîi Ých .Ých lîi cña s¶n phÈm cµng nhiÒu th× gi¸ trÞ s¶n phÈm c¯ng cao“. Theo tr-êng ph¸i thµnh Viene :Lý thuyÕt gi¸ trÞ cña ph¸i thµnh Viªn cã nÐt kh¸c biÖt.B»ng c¸ch kÕt hîp ph¹m trï kinh tÕ v¯ ph³m trï to²n häc hä ®­a ra ph³m trï “Ých lîi giíi h¹n’’v¯ “gi¸ trÞ Ých lîi giíi h¹n““: -4- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 +Ých lîi giíi h¹n :Karl Menger chØ ra r»ng cïng víi ®µ t¨ng lªn cña vËt phÈm t¨ng lªn ,tho¶ m·n nhu cÇu vÒ sau cã Ých lîi Ýt h¬n vËt tr­íc .Víi mét l­îng vËt phÈm cuèi cïng l¯ “vËt phÈm giíi h¹n’’Ých lîi cða nã l¯ Ých lîi giíi h³n.Nã quyÕt ®Þnh Ých lîi chung cña tÊt c¶ c¸c vËt phÈm kh¸c nhau. Nh- vËy Ých lîi giíi h¹n lµ Ých lîi cña vËt cuèi cïng ®ua ra tho¶ m·n nhu cÇu, Ých lîi ®ã lµ nhá nhÊt ,nã quyÕt dÞnh tÊt c¶ c¸c vËt phÈm kh¸c. +Gi¸ trÞ trao ®æi :NÕu A.Smith cho r»ng gi¸ trÞ trao ®æi lµ kh¸ch quan th× M.Menger cho r»ng gi¸ trÞ trao ®æi lµ chñ quan .Theo M.Menger ,së dÜ hai ng-êi trao ®æi s¶n phÈm cho nhau chØ v× c¶ hai tin r»ng s¶n phÈm mµ m×nh bá ra ®èi víi m×nh ×t h¬n mµ s¶n phÈm m×nh thu vÒ .Nh- vËy khi trao ®æi c¸c c¸ nh©n tÝnh to¸n c¨n cø vµo nhu cÇu ,tøc lµ so s¸nh gi÷a s¶n phÈm sÏ cã sau khi trao ®æi víi nhu cÇu cña b¶n th©n .NÕu cã lîi anh ta míi trao ®æi . Quan ®iÓm gi¸ trÞ cña K.Menger ®uîc Bohm Bwerk tiÕp tôc ph©n tÝch ,«ng ®· ph©n lo¹i c¸c h×nh thøc gi¸ trÞ thµnh gi¸ trÞ kh¸ch quan vµ gi¸ trÞ chñ quan vµ tõ ®ã Bohm Bwerk ph©n chia gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ trao ®æi thµnh bèn lo¹i gi¸ trÞ : +Gi¸ trÞ sö dông chñ quan +Gi¸ trÞ trao ®æi chñ quan -5- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 +Gi¸ trÞ sö dông kh¸ch quan +Gi¸ trÞ trao ®æi chñ quan C¨n cø sù ph©n chia nµy lµ n¬i nhËn s¶n phÈm cña c¶i ®ã ®Õn tay ai ? Theo nhµ kinh tÕ häc Von Wieser (1851-1926)gi÷a gi¸ trÞ vµ Ých lîi cã sù t¸ch biÖt .Khi sè l-îng s¶n phÈm cµng t¨ng lªn ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu th× Ých lîi giíi h¹n cña nã cµng gi¶m xuèng .Do vËy ,gi¸ trÞ cña hµng ho¸ cµng gi¶m ®i .Tõ ®ã ,«ng ®i ®Õn kÕt luËn : “Muèn cã nhiÒu gi¸ trÞ ph¶i t¹o ra sù khan hiÕm .Khi s¶n phÈm t¨ng lªn m·i th× Ých lîi giíi h¹n cã thÓ tiÕn tíi kh«ng .¤ng nãi r»ng ,lóc ®ã vËt chØ cã Ých lîi trõu t-îng chø kh«ng cßn Ých lîi cô thÓ n÷a .Khi vËt cã Ých lîi trõu t-îng th× Ých lîi ®ã kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ “ Theo Leon Walras :Quan ®iÓm gi¸ trÞ cña Leon Walras dùa trªn lý thuyÕt gi¸ trÞ cña tr-êng ph¸i thµnh Viªn vµ lý thuyÕtkhan hiÕm cña Auguste Walras .Theo A.Walras,khan hiÕm lµ mét quan niÖm kh¸ch quan theo ®ã, gi¸ trÞ ph¸t sinh tõ t×nh tr¹ng bÊt c©n xøng gi÷a cung vµ cÇu. Mét vËt cã gi¸ trÞ khi cung nhá h¬n cÇu .NÕu cung lín h¬n cÇu ,th× vËt ®ã -6- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 trë lªn d- thõa ,mÊt gi¸ trÞ .KÕt hîp c¸c quan ®iÓm nµy Leon Walras cho r»ng : “Gi² trÞ l¯ tÊt c° nh÷ng vËt h÷u h×nh hay v« h×nh ®ang ë trong t×nh tr¹ng khan hiÕm .C¸c vËt ®ã cã Ých víi ta vµ sè l-îng cða vËt cã h³n’’. 1.1.2 Quan ®iÓm cña Mac vÒ gi¸ trÞ : LÇn ®Çu tiªn gi¸ trÞ ®-îc xem xÐt nh- lµ quan hÖ s¶n xuÊt x· héi cña nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt hµng ho¸ cßn hµng ho¸ lµ nh©n tè tÕ bµo cña x· héi t- s¶n . M¸c ph©n tÝch tÝnh chÊt hai mÆt cña lao ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ lao ®éng cô thÓ vµ lao ®éng trõu t-îng , lao ®éng t- nh©n vµ lao ®éng x· héi . ChØ râ lao ®éng trõu t-îng t¹o ra gi¸ trÞ hµng ho¸ .M¸c ®Þnh nghÜa l-îng gi¸ trÞ hµng ho¸ ®-îc ®o b»ng thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt , phª ph¸n c¸c quan ®iÓm ®i tr-íc. M¸c lµ ng-êi ®Çu tiªn ph¸t hiÖn ra tÝnh hai mÆt cña lao ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ . Trªn c¬ së ph¸t hiÖn nµy , M¸c ®· thùc hiÖn mét cuéc c²ch m³ng trong khoa häc kinh tÕ chÝnh trÞ . ¤ng viÕt “ T«i lµ ng-êi ®Çu tiªn ph¸t hiÖn ra tÝnh hai mÆt cña lao ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ khoa häc kinh tÕ chÝnh trÞ xoay quanh ®iÓm n¯y“ . Tõ ®ã , «ng v¹ch ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , lao ®éng cô thÓ b¶o tån vµ di chuyÓn gi¸ trÞ cò (c) vµo trong s¶n phÈm míi, lao ®éng trõu t-îng t¹o ra gi¸ trÞ míi (v+m). Vµ toµn bé gi¸ trÞ -7- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hµng ho¸ bao gåm c+v+m. §iÒu nµy D.Ricardo kh«ng v-ît ®-îc . Trªn c¬ së lý thuyÕt gi¸ trÞ- lao ®éng , M¸c gi¶i quyÕt hÖ thèng c¸c ph¹m trï vµ quy luËt kinh tÕ kh¸c. 1.1.3 Yªu cÇu cña quy luËt gi¸ trÞ : Yªu cÇu chung :s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ ph¶i dùa trªn c¬ së thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt . Yªu cÇu cô thÓ : Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ,mçi ng-êi s¶n x-Êt tù quyÕt ®Þnh hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt cña m×nh nh-ng gi¸ trÞ cña hµng ho¸ kh«ng ph¶i d-îc quyÕt ®Þnh bëi hao phÝ lao ®éng cña tõng ng-êi s¶n xuÊt hµng ho¸ ,mµ bëi hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt .V× vËy,muèn b¸n ®-îc hµng ho¸ ,bï ®¾p ®-îc chi phÝ vµ cã l·i ,ng-ßi s¶n xuÊt ph¶i ®iÒu chØnh lµm cho hao phÝ lao ddoongj c¸ biÖt cña m×nh phï hîp vêi møc chi phÝ x· héi chÊp nhËn ®-îc . Trao ®æi hµng ho¸ còng ph¶i dùa trªn c¬ së hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt cã nghÜa lµ trao ®æi theo nguyªn t¾c ngang gi¸ . Sù vËn ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ th«ng qua sù vËn ®éng cña gi¸ c¶ hµng ho¸ .V× gi¸ trÞ lµ c¬ së cña gi¸ c¶ nªn tr-íc hÕt gi¸ c¶ phô thuéc vµo gi¸ trÞ. Hµng ho¸ nµo nhiÒu gi¸ trÞ th× gi¸ c¶ cña nã sÏ cao vµ ng-îc l¹i .Trªn thÞ tr-êng ,ngoµi gi¸ trÞ ,gi¸ c¶ -8- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cßn phô thuéc vµo c¸c nh©n tè :C¹nh tranh ,cung cÇu ,søc mua cña ®ång tiÒn .Sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè nµy lµm cho gi¸ c¶ cña hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng t¸ch rêi víi gi¸ trÞ vµ lªn xuèng xoay quanh trôc gi¸ trÞ cña nã .Sù vËn ®éng gi¸ c¶ thÞ tr-êng xoay quanh trôc gi¸ trÞ cña nã chÝnh lµ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ .Th«ng qua sù vËn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ tr-êng mµ quy luËt gi¸ trÞ ph¸t huy t¸c dông. 1.2 BiÓu hiÖn ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ trong ®iÒu kiÖn tù do c¹nh tranh vµ trong ®iÒu kiÖn ®éc quyÒn 1.2.1. BiÓu hiÖn ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ trong ®iÒu kiÖn tù do c¹nh tranh Tù do c¹nh tranh lµ tù do di chuyÓn t- b¶n tõ ngµnh nµy sang nghµnh kh¸c, tøc lµ tù ph¸t ph©n phèi t- b¶n (C vµ v)vµo c¸c nghµnh s¶n xuÊt kh¸c nhau nªn h×nh thµnh tû suÊt lîi nhuËn kh¸c nhau .Trong c¹nh tranh cã sù ganh ®ua ®Êu tranh vÒ kinh tÕ gi÷a nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt víi nhau ,gi÷a nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt víi nh÷ng ng-êi tiªu dïng hµng ho¸ dÞch vô nh»m dµnh ®-îc nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸ cã sù kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nªn chi phÝ lao ®éng c¸ biÖt cña s¶n xuÊt hµng ho¸ cã sù kh¸c nhau ®Ó dµnh ®-îc c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm ph¶i c¹nh -9- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tranh nhau nh-ng c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm lu«n biÕn ®éng nªn c¹nh tranh diÔn ra liªn tôc .Do ®ã trong tù do c¹nh tranh quy luËt gi¸ trÞ ®-îc biÓu hiÖn thµnh quy luËt gi¸ c¶ s¶n xuÊt. 1.2.2BiÓu hiÖn ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ trong ®iÒu kiÖn ®éc quyÒn : §éc quyÒn lµ biÓu hiÖn míi, mang nh÷ng quan hÖ míi nh-ng nã kh«ng v-ît ra khái quy luËt gi¸ trÞ cña chñ nghÜa tb¶n, mµ chØ lµ sù tiÕp tôc më réng, ph¸t triÓn nh÷ng xu h-íng s©u s¾c nhÊt cña chñ nghÜa t- b¶n vµ cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ nãi chung,lµm cho c¸c quy luËt cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ cña chñ nghÜa t- b¶n cã nh÷ng biÓu hiÖn míi . -Do chiÕm ®-îc vÞ trÝ ®éc quyÒn nªn c¸c tæ chøc ®éc quyÒn ®· ¸p ®Æt gi¸ c¶ ®éc quyÒn; gi¸ c¶ ®éc quyÒn thÊp khi mua,gi¸ c¶ ®éc quyÒn cao khi b¸n .Tuy nhiªn, ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ trong giai ®o¹n ®Õ quèc chñ nghÜa quy luËt gi¸ trÞ kh«ng cßn ho¹t ®éng .VÒ thùc chÊt, gi¸ c¶ ®éc quyÒn vÉn kh«ng tho¸t ly vµ phñ ®Þnh c¬ së cña nã lµ gi¸ trÞ .C¸c tæ chøc ®éc quyÒn thi hµnh chÝnh s¸ch gi¸ c¶ ®éc quyÒn ch¼ng qua lµ chiÕm ®o¹t mét phÇn gi¸ trÞ cña nh÷ng ng-êi kh¸c .NÕu xem xÐt trong toµn bé hÖ thèng kinh tÕ t- b¶n chñ nghÜa th× tæng sè gi¸ c¶ vÉn b»ng -10- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tæng sè gi¸ trÞ .Nh- vËy trong giai ®o¹n ®Õ quèc chñ nghÜa quy luËt gi¸ trÞ biÓu hiÖn thµnh quy luËt gi¸ c¶ ®éc quyÒn. Gi¸ c¶ ®éc quyÒn b»ng chi phÝ s¶n xuÊt céng víi lîi nhuËn ®éc quyÒn . Gi¸ c¶ ®éc quyÒn th-êng cao h¬n gi¸ trÞ cña hµng ho¸ . Do n¾m ®-îc vai trß ®éc quyÒn trong mét ngµnh s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh nªn tËp ®oµn cã thÓ tù ý quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n trªn thÞ tr-êng , nhê ®ã mµ thu ®-îc lîi nhuËn ®éc quyÒn . Lîi nhuËn ®éc quyÒn b»ng lîi nhuËn b×nh qu©n céng víi mét sè lîi nhuËn kh¸c do ®Þa vÞ thèng trÞ cña c¸c tËp ®oµn ®éc quyÒn. C¬ chÕ thÞ tr-êng tù do c¹nh tranh vµ c¬ chÕ ®éc quyÒn t- nh©n ®Òu cã nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc . Khi tr×nh ®é x· héi ho¸ cña lùc l-îng s¶n xuÊt ®· v-ît khái giíi h¹n ®iÒu tiÕt cña c¬ chÕ thÞ tr-êng vµ ®éc quyÒn t- nh©n th× tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i ®-îc bæ sung b»ng sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n-íc. C¬ chÕ ®iÒu tiÕt kinh tÕ cña chñ nghÜa t- b¶n ®éc quyÒn Nhµ n-íc lµ sö dông hîp c¶ ba c¬ chÕ: thÞ tr-êng, ®éc quyÒn t- nh©n vµ ®iÒu tiÕt cña Nhµ n-íc nh»m ph¸t huy mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ mÆt tiªu cùc trong c¬ chÕ. 1.3 Vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng *)§iÒu tiÕt l-u th«ng hµng ho¸ §iÒu tiÕt s¶n xuÊt :ng-êi s¶n xuÊt ,s¶n xuÊt ra c¸i g× ,s¶n xuÊt b»ng c«ng nghÖ g× ,s¶n xuÊt cho ai ,môc ®Ých cña hä lµ thu -11- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nhiÒu l·i .Dùa vµo sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ tr-êng do t¸c ®éng cña cung cÇu ng-êi ta biÕt hµng nµo ®ang thiÕu ®ang thõa tõ ®ã ng-êi s¶n xuÊt sÏ më réng s¶n xuÊt thu nhiÒu l·i thËm chÝ ®ãng cöa nh÷ng mÆt hµng Õ thõa gi¸ thÊp KÕt qña :C¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh- t- liÖu s¶n xuÊt ,søc lao ®éng ,tiÒn vèn ®-îc chuyÓn tõ nghµnh nµy sang nghµnh kh¸c lµm cho quy m« nghµnh nµy më réng nghµnh kia thu hÑp . Quy luËt gi¸ trÞ ®iÒu tiÕt quy lu¹t l-u th«ng ,hµng hãa bao giê còng vËn ®éng tõ n¬i gi¸ thÊp ®Õn n¬i gi¸ cao, quy luËt gi¸ trÞ cã t¸c dông ®iÒu tiÕt sù vËn ®éng ®ã ®Ó ph©n phèi nguån hµng ho¸ hîp lý h¬n gi÷a c¸c vïng ,gi÷a cung vµ cÇu. Nh- vËy sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ trªn thÞ tr-êng kh«ng nh÷ng chØ râ sù biÕn ®éng vÒ kinh tÕ ,mµ cßn t¸c ®éng ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ hµng ho¸ . *) KÝch thÝch c¶i tiÕn kü thuËt ,hîp lý ho¸ s¶n xuÊt t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng, lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn nhanh Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ,mçi ng-êi s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ mét chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp ,tù quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh .Ng-êi s¶n xuÊt nµo còng muèn m×nh thu lîi nhuËn, muèn vËy ng-êi s¶n xuÊt ph¶i t×m mäi c¸ch kü thuËt s¶n xuÊt n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ ,sö dông thµnh tùu míi khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt viÖc c¶i tiÕn c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý s¶n -12- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 xuÊt vµ thùc hµnh tiÕt kiÖm ®Ó lµm gi¸ trÞ c¸ biÖt thÊp nhÊt so víi gi¸ trÞ cña hµng. Ngoµi ra hä cßn ph¶i th-êng xuyªn c¶i tiÕn chÊt l-îng mÉu m· hµng ho¸ cho phï hîp víi nhu cÇu thÞ hiÕu cña ng-êi tiªu dïng .Cßn ph¶i c¶i tiÕn l-u th«ng b¸n hµng ®Ó tiÕt kiÖm phÝ l-u th«ng vµ tiªu thÞ s¶n phÈm nhanh ,sù c¹nh tranh quyÕt liÖt cµng thóc ®Èy qu¸ tr×nh nµy diÔn ra m¹nh mÏ h¬n, mang tÝnh x· héi. KÕt qu¶ lµ lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi ®-îc thóc ®Èy ph¸t triÓn m¹nh mÏ . *) Thùc hiÖn sù lùa chän tù nhiªn vµ ph©n ho¸ ng-êi s¶n xuÊt hµng ho¸ thµnh kÎ giµu ng-êi nghÌo Trong s¶n xuÊt hµng ho¸ nh÷ng ng-êi cã s¶n ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thuËn lîi cã tr×nh ®é cao cã vèn nhiÒu tøc cã l-îng lao ®éng hao phÝ c¸ biÖt kÕt tinh trong hµng ho¸ thÊp h¬n so víi l-îng lao ®éng cÇn thiÕt cña x· héi, th× hä sÏ giµu, ng-îc l¹i nh÷ng ng-ßi kh«ng cã ®iÒu kiÖn trªn hoÆc gÆp rñi ro dÉn ®Õn ph¸ s¶n,t¸c ®éng nµy ®µo th¶i c¸i yÕu kÐm kÝch thÝch nh©n tè tÝch cùc ph©n ho¸ s¶n xuÊt thµnh nh÷ng ng-ßi giµu vµ nghÌo t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i. CH¦¥NG 2 Thùc tr¹ng sù vËn dông quy luËt gi¸ trÞ ë n-íc ta trong thêi gian qua vµ mét sè gi¶i -13- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ph¸p nh»m vËn dông tèt h¬n quy luËt ë n-íc ta trong thêi gian tíi 2.1 Thùc tr¹ng sù vËn dông quy luËt gi¸ trÞ ë n-íc ta trong thêi gian qua 2.1.1 Tõ n¨m 1986 vÒ tr-íc NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n kh¸c nhau , quy luËt gi¸ trÞ ®-îc ¸p dông theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau phï hîp ®Æc ®iÓm cña tõng thêi k×. Nhµ n-íc ®iÒu khiÓn nÒn kinh tÕ b»ng hÖ thèng ph¸p lÖnh vÒ sè l-îng , vÒ thu nhËp ,vÒ nép ng©n s¸ch , vÒ vèn vµ l·i suÊt tÝn dông … Gi¸ c¶ do Nhµ n-íc quyÕt ®Þnh .Thùc chÊt còng lµ mét chØ tiªu ph¸p lÖnh mµ gi¸ c¶ l¹i lµ biÓu hiÖn cña quy luËt gi¸ trÞ . ChÝnh v× vËy cã thÓ nãi trong thêi kú nµy quy luËt gi¸ trÞ ®-îc ¸p dông mét c¸ch cøng nh¾c , ¸p ®Æt vµo nÒn kinh tÕ th«ng qua viÖc ®Þnh gi¸ theo nh÷ng chØ tiªu cã s½n mµ kh«ng ®Ó ý ®Õn thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam . Nh÷ng n¨m 1964 , ë miÒn B¾c, hÖ thèng gi¸ ®-îc sù chØ ®¹o cña Nhµ n-íc ®· ®-îc h×nh thµnh trªn c¬ së lÊy gi¸ thãc s¶n xuÊt trong n-íc lµm c¨n cø x¸c ®Þnh gi¸ chuÈn vµ tû lÖ trao ®æi hiÖn vËt . HÖ thèng gi¸ nµy vÒ c¬ b¶n ®-îc thùc hiÖn cho ®Õn n¨m 1980, trong khi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt , l-u th«ng, thÞ tr-êng trong n-íc vµ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ®· cã nh÷ng thay ®æi lín. HÖ -14- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thèng gi¸ chØ ®¹o cña Nhµ n-íc ngµy cµng thÊp xa so víi gi¸ thÞ tr-êng tù do lµm rèi lo¹n ph©n phèi l-u th«ng , g©y khã kh¨n cho ng©n s¸ch Nhµ n-íc. ViÖc duy tr× hÖ thèng gi¸ nµy chñ yÕu lµ sù viÖn trî cña Trung Quèc, Liªn X« vµ c¸c n-íc §«n c ®©y. Suèt thêi k× Nhµ n-íc chØ ®¹o gi¸ cho ®Õn tr-íc c¶i c¸ch gi¸ n¨m 1991 , trªn thÞ tr-êng cã hai hÖ thèng gi¸ : gi¸ chØ ®¹o cña Nhµ n-íc ¸p dông trªn thÞ tr-êng cã tæ chøc vµ gi¸ thÞ tr-êng tù do biÕn ®éng theo quan hÖ cung cÇu. §Æc ®iÓm cña gi¸ chØ ®¹o lµ kh«ng chó ý ®Õn quan hÖ cung-cÇu vµ gÇn nh- bÊt biÕn. Nh÷ng n¨m 1975, sau ngµy MiÒn Nam ®-îc gi¶i phãng , cïng víi qu¸ tr×nh thèng nhÊt ®Êt n-íc vÒ chÝnh trÞ vµ qu©n sù , viÖc thèng nhÊt vÒ thÓ chÕ kinh tÕ còng ®-îc xóc tiÕn. Qu¸ tr×nh thèng nhÊt vÒ thÓ chÕ kinh tÕ trong c¶ n-íc , trªn thùc tÕ lµ sù dËp khu«n gÇn nh- toµn bé thÓ chÕ kinh tÕ ®· tån t¹i tr-íc ®ã ë miÒn B¾c. Nh- vËy, lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ n-íc ta mét lÇn n÷a l¹i lÆp l¹i thêi kú tr× trÖ, b¶o thñ, ®¸ng lÏ ph¶i më ra mét thêi k× míi , ph¸t huy cao ®é c¸c ®éng lùc nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ lµm cho chóng trë thµnh ®ßn bÈy m¹nh mÏ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ®i lªn. §Êt n-íc thèng nhÊt ®· t¹o niÒm phÊn khëi l¹c quan c¶ vÒ chÝnh trÞ x· héi vµ kinh tÕ. Tuy nhiªn nh÷ng khã kh¨n míi còng -15- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 xuÊt hiÖn. Tr-íc hÕt lµ sù thiÕu hôt nguån tµi trî , sù bïng næ vÒ tiªu dïng, vÒ c«ng ¨n viÖc lµm ®· bÞ dån nÐn qua nhiÒu n¨m chiÕn tranh. C¸c tæ chøc kinh tÕ quèc doanh ®Þa ph-¬ng mäc lªn nhanh chãng , bé m¸y hµnh chÝnh kinh tÕ tõ trung -¬ng ®Õn tØnh, huyÖn , x· ®· qu¸ nhiÒu t¹o ra t×nh tr¹ng thõa ng-êi thiÕu viÖc viÖc lµm nghiªm träng. Trong kinh tÕ quèc doanh vµ trong bé m¸y Nhµ n-íc h×nh thµnh hÖ thèng quan liªu mµ cho ®Õn ngµy nay vÉn cßn lµ g¸nh nÆng ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ. ViÖc duy tr× chÝnh s¸ch tµi chÝnh , tÝn dông , chÝnh s¸ch gi¸ c¶ vµ tiÒn l-¬ng theo kiÓu cÊp ph¸t , giao nép hiÖn vËt b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ thêi chiÕn g©y ra t¸c h¹i nghiªm träng ®èi víi nÒn kinh tÕ. Trong thêi kú nµy ®êi sèng cña n«ng d©n , c«ng nh©n , viªn chøc , lùc l-îng vò trang gi¶m sót nghiªm träng. Thùc tr¹ng kinh tÕ ®ã ®· lµm lung lay c¸c t- t-ëng cæ ®iÓn vµ lµm xuÊt hiÖn nh÷ng ý t-ëng c¶i t¹o ®Çu tiªn mét sè lÜnh vùc kinh tÕ nãng báng nhÊt nh- chÝnh s¸ch gi¸ c¶ , c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ chÝnh s¸ch tµi chÝnh , chÝnh s¸ch ®Çu t- vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ quèc d©n. Héi nghÞ trung -¬ng §¶ng lÇn thø 6 ®· n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ h¹n chÕ mét b-íc c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh tËp trung, chó ý h¬n ®Õn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nhá , s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ thõa nhËn kinh tÕ t- nh©n vµ thÞ tr-êng tù do nh- mét thµnh phÇn -16- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.Tuy nhiªn , nÒn kinh tÕ quèc doanh vÉn cßn khã kh¨n , tr× trÖ, s¶n xuÊt tiÕp tôc gi¶m sót. Cuèi n¨m 1980, chÝnh phñ ®· ®-a ra quyÕt ®Þnh 96 CP vÒ b·i bá chÕ ®é giao nghÜa vô nép n«ng s¶n theo gi¸ thÊp vµ chuyÓn sang thu mua theo hîp ®ång kinh tÕ hai chiÒu. ChÝnh s¸ch nµy ch-a ph¸t huy t¸c dông ngay trong n¨m 1980 mµ ph¶i sau ®ã mét n¨m míi thùc sù cã t¸c ®éng tèt . 2.1.2 Sau n¨m 1986 ®Õn nay *) Sù vËn hµnh gi¸ c¶ thÞ tr-êng Gi¸ c¶ thÞ tr-êng lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ thÞ tr-êng cña hµng ho¸ Gi¸ c¶ thÞ tr-êng cã nh÷ng chøc n¨ng chñ yÕu sau ®©y: + Chøc n¨ng th«ng tin: Nh÷ng th«ng tin vÒ gi¸ c¶ thÞ tr-êng cho ng-êi s¶n xuÊt biÕt ®-îc t×nh h×nh s¶n xuÊt trong c¸c ngµnh, biÕt ®-îc t-¬ng quan cung vµ cÇu, biÕt ®-îc sù khan hiÕm ®«Ý víi c¸c lo¹i hµng ho¸. Nhê ®ã mµ ®¬n vÞ kinh tÕ cã liªn quan ra ®-îc nh÷ng quyÕt ®Þnh thÝch hîp. Nh- vËy nh÷ng th«ng tin vÒ gi¸ c¶ ®iÒu chØnh h-íng s¶n xuÊt vµ quy m« s¶n xuÊt , tõ ®ã ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt s¶n phÈm phï hîp víi nhu cÇu cña x· héi. + Chøc n¨ng ph©n bè c¸c nguån lùc kinh tÕ: Sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ sÏ dÉn ®Õn sù biÕn ®éng trong ph©n bè c¸c nguån lùc -17- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kinh tÕ. Nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt sÏ chuyÓn vèn tõ n¬i gi¸ c¶ thÊp, do ®ã lîi nhuËn thÊp ®Õn n¬i cã gi¸ c¶ hµng ho¸ cao , do ®ã lîi nhuËn cao , tøc lµ c¸c nguån lùc sÏ ®-îc chuyÓn ®Õn n¬i mµ chóng ®-îc sö dông víi hiÖu qu¶ cao nhÊt , c©n ®èi gi÷a tæng cung vµ tæng cÇu . + Chøc n¨ng thóc ®Èy tiÕn bé kü thuËt: §Ó cã thÓ c¹nh tranh ®-îc vÒ gi¸ c¶ , buéc nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt ph¶i gi¶m s¶n phÈm ®Õn møc tèi thÞªñ b»n c¸ch ¸p dông kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn . Do ®ã thóc ®Èy sù tiÕn bé kü thuËt , c«ng nghÖ vµ sù ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt . Ngoµi ra gi¸ c¶ cßn thùc hiÖn chøc n¨ng ph©n phèi l¹i . Do ®ã viÖc chuyÓn sang c¬ chÕ mét gi¸ - gi¸ c¶ thÞ tr-êng dèi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ , chØ trõ mét sè rÊt Ýt hµng ho¸ do nhµ n-íc ®Þnh gi¸ lµ b-íc chuyÓn cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta . Tuy nhiªn gi¸ c¶ thÞ tr-êng cßn phô thuéc vµo c¸c nh©n tè sau : + Gi¸ c¶ thÞ tr-êng: gi¸ c¶ thÞ tr-êng lµ kÕt qu¶ cña sù c©n b»ng c¸c gi¸ trÞ c¸ biÖt cña hµng ho¸ trong cïn mét ngµnh th«ng qua c¹nh tranh. C¹nh tranh trong néi bé ngµnh dÉn ®Õn h×nh thµnh mét gi¸ trÞ x· héi trung b×nh . Tuú thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t -18- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 triÓn cña søc s¶n xuÊt cña mçi ngµnh mµ gi¸ trÞ thÞ tr-êng cã thÓ øng víi mét trong biÕn ¸p tr-êng hîp sau : . Tr-êng hîp 1: gi¸ trÞ thÞ tr-êng cña hµng ho¸ do gi¸ trÞ cña ®¹i bé phËn hµng ho¸ ®-îc s¶n xuÊt ra trong ®iÒu kiÖn trung b×nh quyÕt ®Þnh. §©y lµ tr-êng hîp phæ biÕn nhÊt . . Tr-êng hîp 2: gi¸ trÞ thÞ tr-êng cña hµng ho¸ do gi¸ trÞ cña ®¹i bé phËn hµng ho¸ ®-îc s¶n xuÊt ra trong ®iÒu kiÖn xÊu quyÕt ®Þnh . . Tr-êng hîp 3 : gi¸ trÞ thÞ tr-êng hµng ho¸ do gi¸ trÞ cña ®¹i bé phËn hµng ho¸ ®-îc s¶n xuÊt ra trong ®iÒu kiÖn tèt quyÕt ®Þnh . + Gi¸ trÞ (hay søc mua) cña tiÒn : Gi¸ trÞ thÞ tr-êng tû lÖ thuËn víi gi¸ trÞ thÞ tr-êng cña hµng ho¸ vµ tû lÖ nghÞch víi gi¸ trÞ hay søc mua cña tiÒn . Bëi vËy, ngay c¶ khi gi¸ trÞ thÞ tr-êng cña hµng ho¸ kh«ng ®æi th× gi¸ c¶ hµng ho¸ vÉn cã thÓ biÕn ®æi do gi¸ trÞ cña tiÒn t¨ng lªn hay gi¶m xuèng . Sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ c¶ thÞ tr-êng vµ gi¸ trÞ thÞ tr-êng lµ hiÖn t-îng ®-¬ng nhiªn lµ vÎ ®Ñp cña c¬ chÕ thÞ tr-êng , cßn sù phï hîp gi÷a chóng lµ sù ngÉu nhiªn. + Cung vµ cÇu : Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng , cung vµ cÇu lµ nh÷ng lùc l-îng ho¹t ®éng trªn thÞ tr-êng . CÇu ®-îc biÓu hiÖn lµ nhu cÇu cña x· héi vÒ hµng ho¸ ®-îc biÓu hiÖn trªn thÞ tr-êng -19- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ë mét møc gi¸ nhÊt ®Þnh , nã bÞ giíi h¹n bëi kh¶ n¨ng thanh to¸n cña d©n c- . Nãi cô thÓ h¬n , cÇu lµ l-îng mét mÆt hµng mµ ng-êi mua muèn mua ë møc gi¸ nhÊt ®Þnh. Nh-ng nh©n tè ¶nh h-ëng tíi cÇu lµ thu nhËp trung b×nh cña ng-êi tiªu dïng , quy m« thÞ tr-êng , gi¸ c¶ vµ t×nh tr¹ng cña hµng ho¸ kh¸c, khÈu vÞ hay së thÝch , trong ®ã thu nhËp cña ng-êi tiªu dïng lµ quan träng nhÊt . Cung ®-îc biÓu hiÖn lµ toµn bé hµng ho¸ cã trªn thÞ tr-êng vµ cã thÓ ®-a ®Õn ngay thÞ tr-êng ë mét møc gi¸ nhÊt ®Þnh . Nãi cô thÓ h¬n cung lµ l-îng mét mÆt hµng mµ ng-êi b¸n muèn ë møc gi¸ nhÊt ®Þnh . Nh-ng nh©n tè ¶nh h-ëng tíi cung lµ s¶n phÈm s¶n xuÊt , ®©y lµ nh©n tè lín nhÊt ¶nh h-ëng tíi cung , gi¸ c¶ vµ t×nh tr¹ng cña hµng ho¸ kh¸c. Gi÷a cung vµ cÇu tån t¹i mét mèi quan hÖ biÖn chøng ; sù t¸c ®éng gi÷a chóng h×nh thµnh nªn gi¸ c¶ c©n b»ng hay gi¸ c¶ thÞ tr-êng , gi¸ c¶ ®ã kh«ng thÓ ®¹t ®-îc ngay , mµ ph¶i tr¶i qua mét thêi gian dao ®éng quanh vÞ trÝ c©n b»ng . §ã lµ thùc chÊt cña lý thuyÕt cung cÇu. Cung cÇu cã quan hÖ t-¬ng quan mËt thiÕt víi nhau cã nh÷ng chøc n¨ng sau ®©y: - T-¬ng quan cung vµ cÇu chØ râ s¶n xuÊt x· héi ®-îc ph¸t triÓn c©n ®èi ®Õn møc nµo . BÊt kú mét sù mÊt c©n ®èi nµo -20-
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan