Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Quy hoạch và lập kế hoạch quản lý tổng hợp vùng bờ vịnh hạ long, quảng ninh- tổn...

Tài liệu Quy hoạch và lập kế hoạch quản lý tổng hợp vùng bờ vịnh hạ long, quảng ninh- tổng quan về sinh thái và môi trường vùng bờ vịnh hạ long-quảng ninh

.PDF
63
107
58

Mô tả:

Bé khoa häc vµ c«ng nghÖ Dự thảo 1 §Ò tµi 17/2004/H§-§TN§T Hîp t¸c ViÖt Nam – Hoa Kú theo NghÞ ®Þnh th− Quy ho¹ch vµ lËp kÕ ho¹ch qu¶n lý tæng hîp vïng bê vÞnh H¹ Long, Qu¶ng Ninh C¬ quan chñ tr× ViÖn Kinh tÕ vµ Quy ho¹ch thuû s¶n B¸o c¸o chuyªn ®Ò Tæng quan vÒ sinh th¸i vµ m«i tr−êng Vïng Bê VÞNH H¹ LONG - QU¶NG NINH Ng−êi thùc hiÖn: ThS. Cao LÖ Quyªn ViÖn Kinh tÕ vµ Quy ho¹ch thuû s¶n 7507-1 08/9/2009 Hµ néi, 2006 C¸c ch÷ viÕt t¾t HST HIO DONRE FFI UBND RSH JICA HÖ sinh th¸i Ph©n ViÖn H¶i d−¬ng häc H¶i Phßng Së Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng Tæ chøc B¶o tån §éng Thùc vËt Quèc tÕ Uû ban nh©n d©n R¹n san h« TTKHCNQN Trung t©m øng dông TiÕn bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng Qu¶ng Ninh Giíi h¹n cho phÐp Kim lo¹i nÆng Tiªu chuÈn ViÖt Nam Ban Qu¶n lý vÞnh H¹ Long Ho¸ chÊt B¶o vÖ thùc vËt Tr¹m quan tr¾c m«i tr−êng biÓn Rõng ngËp mÆn GHCP KLN TCVN BQL HCBVTV TQTMTB RNM 2 Môc lôc 1. §iÒu kiÖn tù nhiªn cña vïng bê H¹ Long ............................................................. 5 1.1. Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi.................................................................................. 5 1.2. VÞ trÝ ®Þa lý cña vïng bê nghiªn cøu........................................................................ 5 1.3. §iÒu kiÖn khÝ hËu ..................................................................................................... 5 1.4. §Æc ®iÓm thuû v¨n s«ng........................................................................................... 9 1.5. §Æc ®iÓm h¶i v¨n.................................................................................................... 10 1.5.1. Thuû triÒu ....................................................................................................... 10 1.5.2 Dßng ch¶y ....................................................................................................... 10 1.5.3. Sãng ............................................................................................................... 11 1.5.4. NhiÖt ®é, ®é muèi .......................................................................................... 11 3.4.2.4. ChØ sè pH .................................................................................................... 11 1.6. §Æc ®iÓm ®Þa h×nh, ®Þa m¹o ................................................................................... 12 2. Tµi nguyªn nguån lîi ............................................................................................. 13 2.1. Nguån lîi thuû sinh............................................................................................. 13 2.1.1. Thùc vËt phï du.................................................................................................. 13 2.1.2. §éng vËt phï du (§VPD) ..................................................................................... 13 2.1.3. §éng vËt ®¸y ...................................................................................................... 14 2.2. Nguån lîi c¸.............................................................................................................. 16 2.3. Nguån lîi rïa biÓn...................................................................................................... 16 2.4. Nguån lîi thó biÓn...................................................................................................... 17 2.3. Nguån lîi sinh vËt hang ®éng...................................................................................... 17 2.3.1. §éng vËt hang ®éng trªn c¹n t¹i c¸c ®¶o VÞnh H¹ Long.......................................... 17 2.3.2. Nguån lîi ®éng vËt thñy sinh trong hang ®éng t¹i VÞnh H¹ Long .............................. 18 3. T×nh tr¹ng c¸c habitat vïng bê nghiªn cøu .................................................. 21 3.1. HST trung triÒu.................................................................................................... 21 3.1.1. HST ®Êt ngËp n−íc ....................................................................................... 21 3.1.2. HST Rõng ngËp mÆn (RNM) ....................................................................... 23 3.2. HST h¹ triÒu ........................................................................................................ 27 3.2.1. HST cá biÓn ................................................................................................... 27 3.2.2. HST rong biÓn ............................................................................................... 29 3.2.2. HST R¹n san h« (RSH) ................................................................................ 29 3.3. HÖ sinh th¸i cao triÒu ............................................................................................. 36 3.4. C¸c hÖ sinh th¸i cã gi¸ trÞ c¶nh quan du lÞch ......................................................... 36 3.5. §Æc tr−ng nh¹y c¶m sinh th¸i vïng bê................................................................... 37 4. T×nh tr¹ng m«i tr−êng n−íc vïng bê................................................................. 37 4.1. §Æc ®iÓm m«i tr−êng thuû lý, thuû ho¸ ......................................................................... 37 4.1.1. NhiÖt ®é n−íc:.............................................................................................. 38 4.1.2. §é muèi cña n−íc ....................................................................................... 38 4.1.3. pH cña n−íc ................................................................................................. 39 4.1.4. Tæng chÊt r¾n l¬ löng trong n−íc (TSS) .................................................. 40 4.1.5. §é ®ôc cña n−íc ......................................................................................... 41 3 4.2. C¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc vÞnh H¹ Long.................................................................. 41 4.2.1. ¤ nhiÔm do c¸c hîp chÊt tiªu thô «xy tù nhiªn .......................................... 41 4.2.2. DÇu trong n−íc.............................................................................................. 43 4.2.3. Xyanua (CN-) vµ phenol trong n−íc ........................................................... 44 4.2.4. Kim lo¹i nÆng trong n−íc ............................................................................. 44 4.2.5. Coliform trong n−íc ...................................................................................... 47 4.2.6. Chlorophyll-a trong n−íc .............................................................................. 47 4.2.7. HCBVTV trong n−íc vÞnh H¹ Long ............................................................. 48 4.3. C¸c chÊt dinh d−ìng trong n−íc vÞnh H¹ Long ............................................................. 49 4.3.1. Photphat vµ photpho tæng ............................................................................ 49 4.3.2. Amoni, nitrit, nitrat ......................................................................................... 51 4.3.3. Silicat vµ Sunfat ............................................................................................ 53 5. Sù cè m«i tr−êng vµ chÊt th¶i ............................................................................ 53 5.1. HiÖn tr¹ng tai biÕn vïng bê biÓn ...................................................................... 53 5.1.1. B·o, n−íc d©ng vµ sãng thÇn ...................................................................... 53 5.1.2. Xãi lë bê biÓn ................................................................................................. 54 5.2. HiÖn tr¹ng « nhiÔm chÊt th¶i............................................................................. 54 5.2.1. ¤ nhiÔm do sinh ho¹t vµ du lÞch ............................................................... 54 5.2.2. ¤ nhiÔm dÇu ................................................................................................ 57 5.2.3. ¤ nhiÔm do c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi ............................................ 57 6. Tµi liÖu tham kh¶o.................................................................................................. 61 4 1. §iÒu kiÖn tù nhiªn cña vïng bê H¹ Long 1.1. Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi Trong ph¹m vi dù ¸n nµy, vïng bê vÞnh H¹ Long bao gåm: toµn bé vÞnh H¹ Long vµ vông Cöa Lôc (B·i Ch¸y) phÝa trong, toµn bé ®« thÞ H¹ Long theo qui ho¹ch míi víi chiÒu dµi bê biÓn kho¶ng 13 km, vµ mét phÇn tiÕp gi¸p cña vÞnh B¸i Tö Long ë phÝa b¾c vµ C¸t Bµ ë phÝa nam. 1.2. VÞ trÝ ®Þa lý cña vïng bê nghiªn cøu Khu vùc vïng bê vÞnh H¹ Long nghiªn cøu nh− ®· ®−îc x¸c ®Þnh ë trªn n»m ë vÞ trÝ to¹ ®é nh− sau: VÜ ®é: tõ 20o48’ vÜ ®é B¾c ®Õn 21o B¾c Kinh ®é: tõ 106o 57’ §«ng ®Õn 107o 20’ §«ng 1.3. §iÒu kiÖn khÝ hËu 1.3.1. ChÕ ®é giã Theo c¸c nghiªn cøu cña Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng häc H¶i Phßng (HIO), (1997), vïng nghiªn cøu n»m trong vïng nhiÖt ®íi gÇn chÝ tuyÕn B¾c nªn khÝ hËu mang tÝnh chÊt c¬ b¶n lµ nhiÖt ®íi nãng Èm. §ång thêi do sù ho¹t ®éng vµ chi phèi cña hoµn l−u khÝ quyÓn ph¸t triÓn theo mïa trªn toµn vïng §«ng Nam ¸ nªn khÝ hËu bÞ ph©n ho¸ thµnh hai mïa râ rÖt: mïa h¹ nãng Èm, m−a nhiÒu kÐo dµi, th−êng xuÊt hiÖn b·o, ¸p thÊp nhiÖt ®íi, d«ng vµ kÐo dµi tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10 n¨m sau. Mïa ®«ng rÐt, l¹nh, Ýt m−a tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 3. Th¸ng 4 vµ th¸ng 10 lµ c¸c th¸ng chuyÓn tiÕp, c¸c khèi kh«ng khÝ suy yÕu vµ tranh giµnh ¶nh h−ëng nªn thêi tiÕt «n hoµ h¬n. MÆt kh¸c, do vïng bê nghiªn cøu n»m ë bê T©y vÞnh B¾c bé nªn khÝ hËu mang tÝnh chÊt biÓn vµ lu«n ®−îc ®iÒu hoµ bëi ¶nh h−ëng cña biÓn. C¸c ®Æc tr−ng khÝ hËu nh−: nhiÖt ®é, ®é Èm kh«ng khÝ, m−a, giã lu«n biÕn ®éng theo mïa vµ theo ngµy ®ªm, ®Æc biÖt lµ chÕ ®é nhiÖt trong mïa ®«ng vµ chÕ ®é m−a trong mïa HÌ lu«n biÕn ®éng nhanh theo h×nh th¸i khÝ quyÓn. ChÕ ®é giã ë khu vùc chÞu ¶nh h−ëng cña hoµn l−u chung cña khÝ quyÓn vµ thay ®æi theo mïa. Mïa ®«ng cã giã mïa ®«ng b¾c víi h−íng giã thÞnh hµnh lµ B¾c vµ ®«ng B¾c. Hµng th¸ng trung b×nh cã 3-4 ®ît, cã th¸ng 5-6 ®ît, mçi ®ît kÐo dµi 3-5 ngµy. Tèc ®é giã §«ng B¾c ®¹t trung b×nh cÊp 5-6, m¹nh nhÊt cÊp 7 – 8. Vµo ®Çu mïa ®«ng, giã cã h−íng chñ yÕu lµ B¾c vµ §«ng B¾c, sau ®æi dÇn sang §«ng - §«ng B¾c. ChÕ ®é giã mïa hÌ chÞu sù chi phèi cña hÖ thèng giã mïa T©y Nam. Do ¶nh h−ëng cña ®Þa h×nh lôc ®Þa, hÖ thèng giã mïa nµy ®· thay ®æi ®¸ng 5 kÓ trong vïng bê nghiªn cøu, v× vËy h−íng giã chñ yÕu lµ §«ng Nam vµ Nam. Tèc ®é giã trung b×nh 2,5 – 3 m/s. §Æc biÖt vÒ mïa nµy th−êng xuÊt hiÖn b·o (tèc ®é giã b·o cã lóc ®¹t tíi 35 – 50 cm/s) vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn thêi tiÕt toµn bé khu vùc nghiªn cøu. B¶ng 1: TÇn suÊt (%) h−íng giã t¹i Hßn Gai Mïa H−íng, cÊp LÆng M.§«ng m/s 14.62 B¾c §«ng B¨c §«ng §«ng Nam Nam T©y Nam T©y T©y Nam Tæng sè 16.42 1-5 19.55 16.93 9.5 11.96 11.01 1.42 0.18 6.80 77.35 6-10 4.29 1.50 0.46 0.46 0.22 0.11 0.09 0.34 7.46 11-15 0.48 0.48 16-20 0.06 0.06 Tæng M.HÌ 14.62 24.38 18.43 9.97 12.42 11.23 1.53 0.27 7.14 10,92 10.92 1-5 16.81 10.45 6.7 18.33 13.26 3.11 0.62 9.76 79.83 6-10 3.10 1.66 0.27 1.24 1.31 0.37 0.07 0.71 8.72 11-15 0.27 0.06 0.02 0.03 0.02 0.07 0.02 0.05 0.60 16-20 0.06 0.01 0.01 0.03 0.01 0.01 0.15 21-25 Tæng 0.01 10,92 20.23 12.2 7.00 20.26 0.01 14.62 3.55 0.70 10.53 Nguån: NguyÔn Chu Håi vµ nnk (1997) 1.3.2. NhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ ChÕ ®é nhiÖt trong vïng chÞu ¶nh h−ëng râ nÐt cña hai hÖ thèng giã mïa: Giã mïa §«ng B¾c sinh ra kh« l¹nh, giã mïa T©y Nam sinh ra nãng Èm. NhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh n¨m dao ®éng trong kho¶ng tõ 22,5 ®Õn 23,50C. VÒ mïa ®«ng, nhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh kho¶ng 15 0C ®Õn 170C. NhiÖt ®é kh«ng khÝ thÊp nhÊt ghi ®−îc t¹i C« T« lµ 4,40C (ngµy 31/01/1977), ë Hßn DÊu lµ 6,50C (ngµy 22/01/1983). VÒ mïa hÌ nhiÖt ®é trung b×nh kho¶ng 28,5 - 290C. NhiÖt ®é kh«ng khÝ cao nhÊt ®· quan tr¾c ®−îc ë C« T« lµ 36,20C (ngµy 25/7/1976), ë Hßn DÊu lµ 38,60C (nhiÒu lÇn, nhiÒu ngµy). BiÕn ®éng nhiÖt trong n¨m cã d¹ng 1 ®Ønh. §Ønh lín nhÊt vµo th¸ng 7, thÊp nhÊt vµo th¸ng 1 (trong ®Êt liÒn), vµo th¸ng 2 (ë c¸c ®¶o xa). ë vïng ven bê Qu¶ng Ninh biªn ®é nhiÖt trong n¨m cã xu thÕ gi¶m dÇn tõ B¾c xuèng Nam (Mãng C¸i 12,80C, Hßn Gai 120C) vµ tõ ngoµi kh¬i vµo s©u trong lôc ®Þa (C« T« 13,20C, Hßn Gai 120C vµ Ph−¬ng §«ng 11,60C). B¶ng 2: NhiÖt ®é kh«ng khÝ (0C) 6 Tr¹m Trung b×nh Cao nhÊt ThÊp nhÊt Th¸ng 1 Th¸ng 4 Th¸ng 7 Th¸ng 10 N¨m Cöa ¤ng 15.1 22.8 28.6 24.1 22.6 38.8 4.6 C« T« 15.1 21.8 28.6 25.1 22.7 36.2 4.4 Hßn Gai 16.8 22.9 28.5 24.5 22.9 37.9 5.0 Hßn DÊu 16.8 22.8 19.0 25.8 23.6 38.6 6.5 Nguån: NguyÔn Chu Håi vµ nnk (1997) §é Èm trung b×nh n¨m trong vïng biÕn ®æi tõ 82 – 84%, cßn ë s©u trong ®Êt liÒn lµ trªn 85%. Nh×n chung ®é Èm cã xu h−íng t¨ng dÇn tõ B¾c xuèng Nam vµ tõ ngoµi kh¬i vµo bê. Th¸ng 3 vµ 4 lµ nh÷ng th¸ng cã ®é Èm cao nhÊt (kho¶ng 90-91%). Nh÷ng th¸ng cã ®é Èm nhá x¶y ra tõ th¸ng 10 ®Õn th¸ng 1 (kho¶ng 73-77%). BiÕn tr×nh gi¸ trÞ trung b×nh ®é Èm t−¬ng ®èi ®−îc thÓ hiÖn ë h×nh vµ b¶ng sau: B¶ng 3: §é Èm t−¬ng ®èi Tr¹m Trung b×nh Cao nhÊt ThÊp nhÊt Th¸ng 1 Th¸ng 4 Th¸ng 7 Th¸ng 10 N¨m C« T« 84 90 86 79 84 90 (th¸ng 4) 20 (th¸ng 1) Hßn Gai 82 87 83 80 84 88 (th¸ng 3) 18 (th¸ng 1) Hßn DÊu 83 90 85 84 85 91 (th¸ng 3) 19 (th¸ng 1) Nguån: NguyÔn Chu Håi vµ nnk (1997) 1.3.3. N¾ng vµ bøc x¹ nhiÖt Trung b×nh hµng n¨m cã 1600 – 1800 giê n¾ng. BiÕn tr×nh n¨m cã 2 d¹ng ®Ønh. Lín nhÊt vµo th¸ng 7 chiÕm tíi 182 giê (Qu¶ng Hµ) ®Õn 224 giê (C« T«). §Ønh thø hai vµo th¸ng 9 víi 193 giê (Qu¶ng Hµ) vµ 205 giê (C« T«). Sè giê n¾ng Ýt nhÊt vµo th¸ng 2 tõ 45-51 giê vµ th¸ng 8 tõ 100-180 giê. Do ®é cao mÆt trêi c¸c th¸ng trong n¨m ®Òu lín nªn bøc x¹ mÆt trêi cã gi¸ trÞ kh¸ cao. Bøc x¹ nhiÖt trung b×nh n¨m lín h¬n 200 Kcal/cm2, trung b×nh th¸ng 17kcal/cm2, th¸ng Ýt nhÊt còng trªn 10 kcal/cm2. 1.3.3. L−îng m−a vµ l−îng bèc h¬i 7 L−îng m−a trung b×nh nhiÒu n¨m ë vïng ven biÓn Qu¶ng Ninh rÊt lín ®¹t tõ 2.000 – 5.000 mm, cao h¬n so víi vïng phÝa T©y cña tØnh tõ 1600 – 2400 mm. M−a ph©n bè theo mïa: mïa m−a tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10, l−îng m−a trung b×nh ®¹t 296 mm/th¸ng, cao nhÊt vµo th¸ng 8 ®¹t trªn 500 mm. Sè ngµy m−a trong th¸ng mïa m−a th−êng trªn 10 ngµy. PhÇn lín l−îng m−a trong mïa nµy do b·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi g©y ra. Mïa kh« tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4, l−îng m−a trung b×nh chØ kho¶ng 36 mm/th¸ng vµ thÊp nhÊt vµo th¸ng 1. §Çu mïa kh« mçi th¸ng cã 7-8 ngµy m−a, ®Õn c¸c th¸ng cuèi mïa (th¸ng 2 ®Õn th¸ng 4) t¨ng lªn 10-12 ngµy. §Æc biÖt trong th¸ng 2 vµ 3 mçi th¸ng trung b×nh cã 10-14 ngµy m−a phïn. Sè ngµy m−a trong n¨m ®¹t 100150 ngµy, chñ yÕu tËp trung vµo c¸c th¸ng 6 ®Õn 9. Cã 24 ngµy m−a phïn trong n¨m. BiÕn tr×nh m−a hµng n¨m cã mét cùc tiÓu vµo th¸ng 1 vµ mét cùc ®¹i vµo th¸ng 8. Tæng l−îng bèc h¬i hµng n¨m kho¶ng 850 – 1000 mm, riªng ë C« T« ®¹t tíi 1.100mm. 1.3.4. C¸c hiÖn t−îng thêi tiÕt ®Æc biÖt - S−¬ng mï: xuÊt hiÖn chñ yÕu vµo mïa ®«ng vµ tËp trung ®Çy ®ñ c¶ 3 lo¹i chÝnh: s−¬ng mï bøc x¹, s−¬ng mï bay h¬i vµ s−¬ng mï b×nh l−u, trong ®ã s−¬ng mï bay h¬i lµ phæ biÕn nhÊt, trung b×nh mçi th¸ng cã tõ 3-5 ngµy cã s−¬ng mï. Th¸ng cã sè ngµy s−¬ng mï nhiÒu nhÊt lµ th¸ng 3. ë ngoµi kh¬i sè ngµy cã s−¬ng mï nhiÒu h¬n so víi trong ®Êt liÒn ven biÓn. B¶ng 4: Sè ngµy cã s−¬ng mï trung b×nh th¸ng vµ n¨m Th¸ng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 N¨m Cöa ¤ng 3,6 4,0 5,9 2,2 0,2 0,2 0,4 0,6 0,9 1,0 0,9 2,4 22,3 C« T« 4,5 7,6 10,2 5,3 0,3 0 0 0 0 0 0,1 1,8 29,8 Hßn Gai 1,8 3,4 5,6 1,8 0,2 0,2 0,2 0,3 0,3 0,2 0,3 0,5 15,0 Nguån: NguyÔn Chu Håi vµ nnk, 1997 - Gi«ng: kh¸ phæ biÕn trªn vïng biÓn. HÇu hÕt c¸c th¸ng trong n¨m ®Òu cã gi«ng. Mïa hÌ trung b×nh mçi th¸ng cã kho¶ng 11-15 ngµy cã gi«ng. §Æc biÖt trong th¸ng 8 hÇu nh− ngµy nµo còng cã gi«ng, nhÊt lµ ven biÓn Hßn Gai. Mïa ®«ng hiÖn t−îng gi«ng Ýt x¶y ra. Riªng th¸ng 12 hÇu nh− kh«ng cã gi«ng. - B·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi: Theo tµi liÖu thèng kª th× b·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi ®æ bé trùc tiÕp vµo vïng ven biÓn Qu¶ng Ninh cã tÇn suÊt lµ 8 28% so víi toµn quèc. Trung b×nh mçi n¨m cã 1,5 c¬n. Mïa m−a b·o ë ®©y tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 10. Tèc ®é giã cùc ®¹i víi phÇn lín c¸c c¬n b·o ®¹t trªn 20 m/s. B·o th−êng g©y m−a lín kÐo dµi tíi 6-7 ngµy, l−îng m−a ®¹t trªn 200 mm. 1.4. §Æc ®iÓm thuû v¨n s«ng C¸c s«ng ngßi ch¶y vµo vïng ven bê Qu¶ng Ninh ®Òu thuéc hÖ thèng s«ng miÒn nói Qu¶ng Ninh cã ®Æc ®iÓm s«ng nhá, ®é dèc lín b¾t nguån tõ d·y nói §«ng TriÒu - Yªn Tö, gåm c¸c s«ng chÝnh: Diªn Väng, Tríi vµ Yªn LËp... C¸c s«ng nµy cã tæng l−u l−îng n−íc nhá, chñ yÕu tËp trung vµo mïa m−a lò, tæng l−îng bïn c¸t vµ hµm l−îng vËt l¬ löng ®Òu thÊp. Khu vùc nghiªn cøu chÞu ¶nh h−ëng chñ yÕu cña c¸c s«ng ®æ vµo vÞnh Cöa Lôc gåm s«ng Diªn Väng, s«ng Tríi, s«ng Mü, s«ng M·n, s«ng Vò Oai... vµ mét phÇn n−íc cña s«ng L¹ch HuyÖn. §Æc ®iÓm chÝnh cña c¸c s«ng nµy lµ ®é réng lßng s«ng nhá, ®é dèc lín vµ chiÒu dµi s«ng ng¾n nªn søc chøa lßng s«ng kh«ng lín. C¸c ®Æc tr−ng thuû v¨n s«ng: tèc ®é dßng ch¶y, l−u l−îng biÕn ®æi m¹nh theo mïa phô thuéc vµo sù biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè khÝ hËu, thêi tiÕt, trong ®ã chñ yÕu lµ l−îng n−íc m−a trªn l−u vùc s«ng. Vµo mïa m−a (tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10), l−îng n−íc m−a tõ th−îng l−u dån vµo c¸c s«ng vµ ®æ vµo Vông B·i Ch¸y qua s¸u cöa s«ng ë phÝa b¾c vÞnh t−¬ng ®èi lín, nªn l−u l−îng vµ tèc ®é dßng s«ng t¨ng nhanh, vµ cïng víi thuû triÒu nã ¶nh h−ëng m¹nh mÏ tíi chÕ ®é thuû v¨n trong vÞnh. Vµo mïa kh« (tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4), nguån n−íc s«ng chñ yÕu do n−íc ngÇm vµ n−íc bÒ mÆt cung cÊp nªn l−u l−îng nhá, chÕ ®é n−íc trong vÞnh chñ yÕu phô thuéc vµo thuû triÒu. Nguån n−íc s«ng ch¶y vµo Vông B·i Ch¸y, råi ®æ vµo vÞnh H¹ Long qua eo Cöa Lôc. L−u l−îng n−íc s«ng t¨ng hµng chôc lÇn trong mïa lò ®· ¶nh h−ëng m¹nh tíi h−íng vµ tèc ®é dßng ch¶y trong vÞnh, ®Æc biÖt lµ trªn luång C¸i L©n, ®ång thêi lµm nh¹t khèi n−íc ven bê, cöa s«ng. Trong pha triÒu xuèng vµo mïa m−a, do cã sù t¨ng c−êng cña dßng n−íc s«ng ®æ ra, vËn tèc dßng ch¶y t¨ng gÊp 1,5 - 2 lÇn so víi dßng ch¶y trong pha triÒu lªn. Còng trong mïa lò gÆp kú triÒu c−êng, thêi gian triÒu d©ng chØ b»ng 77% thêi gian triÒu rót. Trong kú triÒu kÐm, thêi gian triÒu d©ng chØ b»ng 30 - 50% thêi gian triÒu rót, thËm chÝ cã nh÷ng ngµy chØ xuÊt hiÖn dßng ch¶t mét chiÒu trªn luång C¸i L©n h−íng tõ vÞnh Cöa Lôc ra vÞnh H¹ Long. Tèc ®é dßng ch¶y t¹i Cöa Lôc vµo thêi k× nµy cã lóc ®¹t gÇn 2m/s. Theo c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy: s«ng Diªn Väng ch¶y vµo vÞnh Cöa Lôc cã tæng l−u l−îng 0,087.109 m3, hµm l−îng vËt l¬ löng cùc ®¹i 966g/m3, cùc tiÓu 0,4g/m3, trung b×nh 47,6g/m3. Tæng l−îng bïn c¸t ®¹t 0,0125.106 9 tÊn/n¨m. S«ng Yªn LËp cã tæng l−u l−îng 0,088.109 m3/ n¨m, tæng l−îng bïn c¸t 0,00803.106 tÊn/n¨m. 1.5. §Æc ®iÓm h¶i v¨n 1.5.1. Thuû triÒu Thuû triÒu ë vÞnh H¹ Long thuéc chÕ ®é nhËt triÒu thuÇn nhÊt ®iÓn h×nh, víi hÇu hÕt sè ngµy trong th¸ng chØ cã mét lÇn N−íc lín vµ mét lÇn N−íc rßng. Trong mét th¸ng cã hai kú triÒu c−êng víi ®é cao mùc n−íc trung b×nh ®¹t 3,9m vµ hai kú triÒu kiÖt víi ®é cao mùc n−íc trung b×nh ®¹t 1,9m. Biªn ®é triÒu cùc ®¹i ë ®©y lªn tíi trªn 4m, mùc n−íc trung b×nh ®¹t 2,06m. Theo dù b¸o cña Bé t− lÖnh H¶i qu©n, n¨m 1997 thuû triÒu ë vµo thêi kú yÕu nhÊt trong chu kú nhiÒu n¨m víi biªn ®é cùc ®¹i ®¹t 3,4m. Mùc n−íc lªn cao nhÊt 3,8m vµ xuèng thÊp nhÊt 0,4m so víi “0m h¶i ®å”. Trong nh÷ng th¸ng triÒu yÕu 3,4,8 vµ 9 tÝnh chÊt nhËt triÒu suy gi¶m, thêi gian d©ng, rót xÊp xØ nhau. Vµo kú triÒu c−êng mùc n−íc lªn xuèng nhanh cã thÓ tíi 0,5m/giê, vµo kú triÒu kÐm mùc n−íc lªn xuèng yÕu, biªn ®é dao ®éng xÊp xØ 0,1m. 1.5.2 Dßng ch¶y Dßng ch¶y ë vÞnh H¹ Long lµ tæng hîp cña dßng ch¶y s«ng, dßng ch¶y giã vµ dßng ch¶y triÒu, trong ®ã dßng chiÒu lµ dßng thÞnh hµnh vµ mang tÝnh chÊt thuËn nghÞch. H−íng dßng ch¶y: nh×n chung phÝa ngoµi vÞnh dßng triÒu lªn th−êng cã h−íng B¾c - T©y B¾c, dßng triÒu xuèng cã h−íng Nam - §«ng Nam. Khi vµo bªn trong vông B·i Ch¸y dßng triÒu ®æi h−íng: dßng triÒu lªn cã h−íng B¾c - §«ng B¾c, dßng triÌu xuèng h−íng Nam - T©y Nam. VËn tèc dßng ch¶y: VËn tèc dßng ch¶y phô thuéc vµo tõng pha triÒu (triÒu lªn hay triÒu xuèng) vµ chu kú triÒu (triÒu c−êng hay triÒu kiÖt) còng nh− phô thuéc vµo dßng ch¶y theo tõng mïa. Tæng hîp kÕt qu¶ ®o ®¹c trong nhiÒu n¨m cho thÊy dßng triÒu trong pha triÒu xuèng th−êng cao h¬n dßng triÒu trong pha triÒu lªn tõ 1,5 ®Õn 2 lÇn, dßng triÒu vµo kú triÒu c−êng còng th−êng cã vËn tèc cao h¬n kú triÒu kiÖt 2,5 ®Õn 3 lÇn hoÆc h¬n n÷a. VËn tèc dßng ch¶y cùc ®¹i däc theo luång vµo c¶ng C¸i L©n ®o ®−îc lµ 1,34m/s trong pha triÒu xuèng vµ 0,89m/s trong pha triÒu lªn. Vµo kú triÒu c−êng t¹i cöa Lôc vËn tèc dßng triÒu trong pha triÒu xuèng cã thÓ ®¹t tíi trªn 2m/s. Nh×n chung, dßng ch¶y ë vÞnh H¹ Long cã gi¸ trÞ t−¬ng ®èi thÊp, trung b×nh chØ ®¹t kho¶ng 0,1m/s (ngo¹i trõ t¹i cöa Lôc trªn luång vµo c¶ng C¸i 10 L©n gi¸ trÞ trung b×nh ®¹t kho¶ng 0,19m/s). Theo ph©n bè kh«ng gian cöa vÞnh, ë phÝa §«ng vµ §«ng Nam VÞnh gi¸ trÞ dßng ch¶y lín th−êng ®¹t 0,2 0,3m/s, trong khi ®ã ë phÝa T©y VÞnh gi¸ trÞ dßng ch¶y th−êng nhá d−íi 0,2m/s. 1.5.3. Sãng Do vÞnh H¹ Long lµ mét vùc n−íc t−¬ng ®èi kÝn, cã nhiÒu ®¶o xen kÏ nhau nªn sù ¶nh h−ëng cöa sãng tõ ngoµi biÓn vµo lµ kh«ng lín. MÆt kh¸c kh«ng gian vÞnh kh«ng lín dÉn ®Õn ®µ sãng nhá lµm cho sãng g©y ra bëi giã kh«ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. Thèng kª c¸c kÕt qu¶ quan tr¾c sãng ë vÞnh H¹ Long cho thÊy ®é cao sãng trung b×nh ®¹t 1,0m (H¹ Long) vµ 0,6m (B·i Ch¸y). Thêi gian lÆng sãng hoÆc sãng víi ®é cao rÊt nhá chiÕm kho¶ng trªn 87%. Theo mïa, ®é cao sãng cã sù chªnh lÖch kh¸ lín: vµo mïa ®«ng (tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4) sãng h−íng §«ng vµ §«ng B¾c thÞnh hµnh víi ®é cao sãng trung b×nh 0,5m. Ng−îc l¹i, vµo mïa hÌ (tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10) sãng h−íng Nam vµ §«ng Nam thÞnh hµnh víi ®é cao trung b×nh ®¹t 1,5 ®Õn 2,0m. §Æc biÖt vµo c¸c th¸ng 8, 9 vµ 10 ®· quan tr¾c thÊy sãng h−íng T©y B¾c cã ®é cao trªn 2,5m, tuy kh«ng nhiÒu vµ kh«ng th−êng xuyªn (12%). 1.5.4. NhiÖt ®é, ®é muèi Vµo mïa kh« nhiÖt ®é n−íc ë vÞnh H¹ Long trung b×nh ®¹t 290 C. §é muèi trung b×nh ®¹t 24%o. Theo ph−¬ng th¼ng ®øng nhiÖt ®é vµ ®é muèi ë tÇng ®¸y th−êng lín h¬n tÇng mÆt. T¹i vÞnh H¹ Long c¸c th«ng sè nµy th−êng cao h¬n vÇ æn ®Þnh h¬n vông B·i Ch¸y. Theo kh¶o s¸t cña Ph©n ViÖn HDH H¶i Phßng (HIO) n¨m 1997, ®é muèi cña n−íc vÞnh H¹ Long trong thêi gian kh¶o s¸t (gi÷a mïa ®«ng) cao vµ æn ®Þnh nh− muèi ë ngoµi kh¬i. Sè liÖu ®o ®−îc cho thÊy ®é muèi n»m trong kho¶ng tõ 31 – 34%o , trung b×nh lµ 33%o. - Theo ph−¬ng th¼ng ®øng, sù chªnh lÖch ®é muèi gi÷a tÇng mÆt vµ tÇng ®¸y lµ rÊt nhá; ®é muèi cña líp n−íc tÇng ®¸y cao h¬n so víi líp mÆt 0,1 %o. Nh− vËy lµ còng nh− nhiÖt ®é, ®é muèi cña n−íc vÞnh H¹ Long trong thêi gian kh¶o s¸t cã tÝnh ®ång nhÊt cao theo ph−¬ng th¼ng ®øng. - Trong mét chu kú triÒu, vÒ c¬ b¶n ®é muèi biÕn ®æi ®ång pha víi dao ®éng mùc n−íc. 3.4.2.4. ChØ sè pH Theo kh¶o s¸t cña Ph©n ViÖn HDH H¶i Phßng n¨m 1997, gi¸ trÞ cña chØ sè pH trong n−íc vÞnh H¹ Long lu«n lu«n mang tÝnh chÊt kiÒm yÕu. ë líp n−íc mÆt, trÞ sè pH n»m trong kho¶ng tõ 7,96 - 8,19 vµ gi¸ trÞ trung b×nh lµ 8,1. Trong líp n−íc ®¸y c¸c gi¸ trÞ t−¬ng øng lµ 7,92 - 8,19 vµ 8,1. Gi¸ trÞ 11 pH trong n−íc tÇng mÆt vµ tÇng ®¸y ®· ph¶n ¸nh tÝnh chÊt ®ång nhÊt rÊt cao cu¶ th«ng sè nµy theo ph−¬ng th¼ng ®øng ë vÞnh H¹ Long. - Sù ph©n bè theo ph−¬ng n»m ngang cña trÞ sè pH cã ®Æc ®iÓm lµ: trÞ sè pH cao nhÊt ë tr¹m 12 (xa bê) vµ thÊp bê ë tr¹m 4 (gÇn cöa s«ng - Cöa Lôc). - Sù ph©n bè theo kh«ng gian vµ biÕn ®æi theo mùc n−íc cña gi¸ trÞ pH nh− ®· nªu trªn lµ phï hîp víi quy luËt chung trong tù nhiªn. 1.6. §Æc ®iÓm ®Þa h×nh, ®Þa m¹o Vïng bê H¹ Long n»m trong ph¹m vi vïng bê Mãng C¸i-H¶i V©n, ph¸t triÓn trªn nÒn n©ng vµ n©ng ph©n dÞ t©n kiÕn t¹o vµ kiÕn t¹o hiÖn ®¹i, ®éng lùc ngo¹i sinh −u thÕ bëi thuû triÒu, nªn ®· g©y ra qu¸ tr×nh bê bÞ biÕn ®æi h×nh th¸i s©u s¾c bëi c¸c d¹ng tÝch tô triÒu vµ thùc vËt ngËp mÆn. Vïng bê vÞnh H¹ Long cã ®Æc ®iÓm t−¬ng ®èi khóc khuûu, cÊu t¹o b»ng ®¸ gèc lôc nguyªn-carbonate (NguyÔn Chu Håi, 2000). Thuéc tròng Hßn Gai n»m gi÷a hai khèi n©ng Yªn Tö vµ C¸t Bµ - C« T« víi mãng ®¸ gèc lµ c¸c trÇm tÝch tuæi Paleozoi vµ Mezozoi nh− c¸c trÇm tÝch Cacbonat tuæi Triat ë ®íi bê, vïng vÞnh H¹ Long cã ®¸ v«i C - P ph©n bæ ë c¸c ®¶o vµ ®¸y vÞnh. Trong thêi kú t©n kiÕn t¹o ®· h×nh thµnh c¸c bån tÝch tô ®−îc lÊp ®Çy c¸c trÇm tÝch Neogen chøa than n©u. TrÇm tÝch ®Ö tø ph©n bæ ë ®èi bê vµ ven c¸c ®¶o. C¸c thµnh t¹o tuæi Pleixtoxen gåm trÇm tÝch biÓn vµ vËt liÖu cña c¸c nãn phãng vËt. TrÇm tÝch Holoxen cã nguån gèc s«ng vµ biÓn. Trong thµnh phÇn c¸c vËt liÖu do s«ng ®−a tíi cã chøa c¸c kho¸ng vËt IImenit, Leucoxen, Rutin, Monazit, Anata, c¸c kho¸ng vËt hiÕm h¬n lµ vµng, Xinoba, Casiterit vµ c¸c ph©n t¸n thuû ng©n, Ce - Le còng cã mÆt. §Æc ®iÓm ®Þa m¹o ®−îc m« t¶ th«ng qua ®Þa h×nh ®íi bê vµ c¸c ®¶o còng nh− ®Þa h×nh ®¸y biÓn. D¹ng ®Þa h×nh x©m thùc tuæi Pleixtoxen gåm c¸c ®¶o trong vÞnh, c¸c ®íi x©m thùc bãc mßn tuæi ®Ö tø ph©n bè ë c¸c ®íi vµ c¸c ®¶o ven bê Hßn Gai - B·i Ch¸y. §ång b»ng Pleixtoxen muén vµ hiÖn ®¹i ®a nguån gèc bao quanh c¸c ®íi vµ c¸c ®¶o ven bê. §Æc biÖt ®−êng bê phÝa b¾c vÞnh Cöa Lôc bÞ chia c¾t bëi c¸c cöa s«ng Tríi, Man, Vò Oai vµ Diªn Väng ®· t¹o ra c¸c b·i triÒu rõng ngËp mÆn kh¸ tèt. KiÓu bê ¨n mßn ho¸ häc xuËt hiÖn ë c¸c ®¶o thuéc vÞnh còng nh− thuéc vòng l©n cËn. §Þa h×nh ®¸y vÞnh nãi chung lµ d¹ng ®ång b»ng tÝch tô trªn ®Þa h×nh Caxt¬ bÞ ngËp ch×m vµ bÞ chia c¾t bëi c¸c l¹ch ngÇm s©u 5 - 6m hoÆc h¬n. §¸y vÞnh cã ®é s©u thay ®æi tõ 2 - 4m vµ phñ c¸c trÇm tÝch h¹t mÞn nh− bïn bét, bïn sÐt bét. C¸c b·i c¸t vµ b·i triÒu bïn c¸t ph©n bæ däc bê B·i Ch¸y, Hßn Gai vµ Cöa Lôc vµ ven ®¶o TuÇn Ch©u, C¸t Bµ. Ngoµi ra cßn cã c¸c r¹n san h« gÆp chñ yÕu ë ven c¸c ®¶o §«ng nam C¸t Bµ, Hang Trai. 12 2. Tµi nguyªn nguån lîi 2.1. Nguån lîi thuû sinh 2.1.1. Thùc vËt phï du Thµnh phÇn loµi thùc vËt phï du cña vÞnh lµ nh÷ng loµi th−êng gÆp ë vïng n−íc ven bê cña vïng «n ®íi vµ cËn nhiÖt ®íi. Theo nghiªn cøu cña HIO (1997) thµnh phÇn vµ mËt ®é TVPD cã sù biÕn ®æi gi÷a hai mïa m−a vµ mïa kh«. - Mïa m−a: Cã 166 loµi thuéc 6 hÖ sinh vËt phï du. HÖ Bacillariophyta cã nhiÒu loµi nhÊt (128 loµi, chiÕm 77% tæng sè), Dinophyta víi 33 loµi (20%), Cyanophyta víi 2 loµi (1%). Sè l−îng tÕ bµo c¸c sinh vËt phï du thay ®æi ë c¸c ®iÓm kh¶o s¸t kh¸c nhau. Sù h×nh thµnh c¸c loµi cho thÊy thùc vËt phiªu sinh th−êng dÔ thÊy ë vïng n−íc biÓn ë khu vùc cËn nhiÖt ®íi hay «n ®íi. Sè l−îng tÕ bµo ë tÇng ®¸y tõ 33 170 ®Õn 157 020 tÕ bµo/l. Sù thay ®æi sè l−îng tÕ bµo cho thÊy møc ®é th−êng quan s¸t ®−îc ë khu vùcn−íc bê biÓn kh«ng cã sù ph©n tÇng râ rÖt l¾m. Sè l−îng c¸c loµi ë líp ®¸y cao h¬n líp bÒ mÆt v× c¸c t¶o ®¸y nh− Navicula, Pleurosigma vµ Amphora ®−îc ph©n bè ë tÇng ®¸y nhiÒu h¬n ë tÇng bÒ mÆt. VÒ hä Dinphyta, cã 10 lo¹i thuéc lo¹i t¶o cã h¹i nh−ng mËt ®é t¶o lo¹i nµy rÊt thÊp, sè l−îng cao nhÊt lµ 800 tÕ bµo/l thuéc nhãm Dinophisis caudata. - Mïa kh«: Theo kÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c mÉu thùc vËt phï du ®−îc thu thËp tõ 10 ®iÓm kh¶o s¸t, 126 chñng lo¹i thuéc 4 loµi t¶o ®· ®−îc x¸c ®Þnh. Trong ®ã loµi Silic Bacillariophyceae cã nhiÒu chñng lo¹i nhÊt (98 chñng lo¹i, chiÕm 77,8% tæng sè), loµi Dinophyceae víi 26 chñng lo¹i(20,6%). HÇu hÕt c¸c chñng lo¹i vµo mïa kh« ®−îc cÊu thµnh tõ c¸c loµi sèng ë biÓn vµ n−íc mÆn vµ c¸c chñng lo¹i sèng ë n−íc ngät kh«ng nhiÒu- cã Ýt chñng lo¹i n−íc ngät vµo mïa kh«. Sè chñng lo¹i ë mçi líp cho thÊy xu h−íng líp trªn cã gi¸ trÞ cao h¬n líp ®¸y, mÆc dï sù kh¸c biÖt kh«ng qu¸ lín. MÆt kh¸c, sè chñng lo¹i vµo mïa m−a cho thÊy líp mÆt cã gi¸ trÞ thÊp h¬n líp ®¸y. Sè l−îng tÕ bµo ë líp mÆt tõ 8960 ®Õn 146.280 tÕ bµo/l vµ ë líp ®¸y lµ tõ 3.720 ®Õn 145.000 tÕ bµo/l. So s¸nh víi mïa m−a, sè l−îng tÕ bµo trung b×nh cña mïa kh« cao h¬n ë líp mÆt vµ thÊp h¬n ë líp ®¸y. Sè l−îng tÕ bµo cho thÊy mËt ®é thùc vËt phï du thÊp vµ cho thÊy khu vùc nghiªn cøu kh«ng bÞ ¶nh h−ëng bëi sù phó d−ìng. 2.1.2. §éng vËt phï du (§VPD) Theo nghiªn cøu cña JICA (1999), trong khu vùc nghiªn cøu cã 106 loµi §VPD ®· ®−îc ghi nhËn. Trong ®ã, cã 63 loµi ®éng vËt th©n gi¸p, 17 loµi 13 gi¸p x¸c, 4 loµi Chaetognatha, nhuyÔn thÓ vµ Cladocera, 3 loµi Colenterata vµ Tunicata, 2 loµi Ostracoda vµ mét loµi Êu trïng c¸ ®−îc ph¸t hiÖn. - Mïa m−a: Theo kÕt qu¶ lÊy mÉu thu thËp ë 10 ®iÓm kh¶o s¸t, cã 47 loµi ®éng vËt phï du. Copepoda cã sè l−îng c¸c loµi cao nhÊt, 25 loµi, sau ®ã lµ Êu trïng Crustacean víi 10 loµi, Cladocera vµ Molluscs mçi lo¹i cã 3 loµi, Chaetognatha cã 2 loµi. Ngoµi ra, c¸c hä Colenterata, Ostracoda, Tunicata, vµ Êu trïng c¸, mçi hä chØ cã mét loµi. Sè l−îng c¸c loµi vµ sè l−îng c¸ thÓ ë mçi ®iÓm kh¶o s¸t dao ®éng tõ 6 ®Õn 28 loµi. Thµnh phÇn c¸c loµi cho thÊy ®éng vËt phï du cã ®Æc tr−ng chung nh− thùc vËt phï du lµ sèng ë vïng n−íc ven bê «n ®íi vµ cËn nhiÖt ®íi. ë phÝa nam cña khu vùc, c¸c loµi ®¹i d−¬ng kh¸ phong phó do n−íc ë xung quanh khu vùc nµy bÞ ¶nh h−ëng bëi n−íc ®¹i d−¬ng. Sè l−îng ®éng vËt phï du trung b×nh lµ 140 con/m3 ë tÊt c¶ c¸c ®iÓm kh¶o s¸t vµ dao ®éng tõ 6 ®Õn 429 con/m3 ë mçi ®iÓm kh¶o s¸t. - mïa kh« Cã 46 loµi ®éng vËt phï du ®· ®−îc x¸c ®Þnh. Sè loµi ë mçi ®iÓm kh¶o s¸t dao ®éng tõ 9 ®Õn 30 . Sè loµi trung b×nh vµo mïa kh« lµ 20 loµi vµ cho thÊy gi¸ trÞ cao h¬n vµo mïa m−a. Sè l−îng ®éng vËt phï du trung b×nh lµ 491 con/m3 ë tÊt c¶ c¸c ®iÓm kh¶o s¸t vµ dao ®éng tõ 90 ®Õn 878 con/m3 ë mçi ®iÓm kh¶o s¸t. Sè l−îng trung b×nh vµo mïa kh« cho thÊy gi¸ trÞ cao h¬n so víi mïa m−a. Sù ®a d¹ng cña §VPD t¹i vïng bê nghiªn cøu cßn ®−îc thÓ hiÖn qua gi¸ trÞ tæng ®a d¹ng H’ ®−îc quan tr¾c. Theo kÕt qu¶ quan tr¾c cña TQTMTB §å S¬n n¨m 2003, gi¸ trÞ H’ t¹i tr¹m Cöa Lôc kh¸ cao so víi c¸c ®iÓm quan tr¾c kh¸c, trung b×nh tÇng mÆt lµ 2,55 vµ tÇng ®¸y lµ 2,18. Xem b¶ng sau: B¶ng 5: Gi¸ trÞ tæng ®a d¹ng H’ t¹i tr¹m Cöa Lôc quan tr¾c trong thêi kú n−íc lín t¹i c¸c thêi ®iÓm n¨m 2004. TT 1 2 3 4 Thêi ®iÓm quan tr¾c Th¸ng 2/2003 Th¸ng 5/2003 Th¸ng 8/2003 Th¸ng 11/2003 Trung b×nh Nguån: TQTMTB §å S¬n, 2003 TÇng ®¸y 2,19 2,48 1,53 2,51 2,18 TÇng mÆt 2,1 1,83 2,92 3,34 2,55 2.1.3. §éng vËt ®¸y Nghiªn cøu cña JICA (1999) cho thÊy cã 208 loµi ®éng vËt ®¸y ®· ®−îc ph¸t hiÖn. Trong sè ®ã, nhuyÔn thÓ (th©n mÒm) molluscs cã sè l−îng c¸c loµi cao nhÊt víi 92 loµi, gi¸p x¸c Crustaceans (Crustacea) víi 23 loµi vµ da gai Echinoderm cã sè loµi thÊp nhÊt, chØ cã 15 loµi. Theo tÝnh to¸n, cã 169 loµi sèng ë c¸c vïng n−íc ®¸y mÒm rõng ngËp mÆn, 104 loµi sèng ë ®¸y mÒm vµ 14 99 loµi sèng ë c¸c r¹n san h« cøng. Sè l−îng ®éng vËt ®¸y kh¸c nhau ë c¸c m«i tr−êng sèng kh¸c nhau: 110 - 4242 con/m2 ë vïng n−íc bê biÓn rõng ngËp mÆn, 85 - 530 con/m2 ë c¸c ®¸y mÒm bê biÓn vµ 9 - 98 con/kg san h« chÕt ë ®¸y r¹n san h« cøng. ë 6 ®iÓm kh¶o s¸t t¹i Hoµng T©n, §¹i Yªn, Cöa Lôc, cã 58 loµi ®éng vËt ®¸y. Sè l−îng c¸c loµi kh¸c nhau thay ®æi tõ 1 ®Õn 9 loµi. §éng vËt ®¸y c¸c ®Çm lÇy ngËp mÆn kh«ng ®a d¹ng, tuy nhiªn sè l−îng c¸ thÓ vµ sinh khèi cho thÊy gi¸ trÞ cña chóng cao. Sinh vËt ®¸y ë ®Çm lÇy ngËp mÆn gÊp bèn lÇn sè l−îng c¸ thÓ vµ gÊp 10 lÇn sinh khèi so víi sinh vËt ®¸y ë ®¸y mÒm bê biÓn. C¸c loµi chiÕm −u thÕ vÒ sè l−îng c¸ thÓ lµ Ostrea sp., Cerithidea cingulata, Septifer sp. vµ Pagurus sp. Sù phong phó cña Molluscs lµ ®Æc tr−ng cña ®éng vËt ®¸y ë rõng ngËp mÆn. §éng vËt ®¸y sèng ë ®¸y mÒm ®íi bê biÓn thÊp ë VÞnh H¹ Long cã tÊt c¶ 96 loµi. Sè l−îng c¸c loµi ë mçi ®iÓm kh¶o s¸t lµ tõ 9 ®Õn 29 loµi. C¸c loµi chiÕm −u thÕ vÒ sè l−îng c¸ thÓ lµ Terebellides stroemi, Dentalium aprium, Nepthys polybrranchia, Dentalium longitrorsum vµ Cuspidaria nobilis. C¸c loµi nµy ph¸t triÓn m¹nh ë khu vùc n−íc ven biÓn cã nhiÖt ®é «n hoµ vµ c¸c vïng cËn nhiÖt ®íi. C¸c loµi ®éng vËt ®¸y sèng ë c¸c r¹n san h« cã 89 loµi. Sè l−îng c¸c loµi ë mçi ®iÓm lµ tõ 12 ®Õn 26 loµi. C¸c loµi chiÕm −u thÕ vÒ sè l−îng lµ Lithophaga malaccana, Eunice siciliensis, Sipunculus ap., Lithophaga teres. KÕt qu¶ quan tr¾c sè l−îng ®éng vËt ®¸y t¹i tr¹m Cöa Lôc n¨m 2003 ®−îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau: B¶ng 6: Sè l−îng §V§ t¹i tr¹m Cöa Lôc n¨m 2003 Thêi gian Th¸ng 2/2003 Trung b×nh Th¸ng 5/2003 Trung b×nh Th¸ng 8/2003 Trung b×nh Th¸ng 11/2003 §ît §ît 1 §ît 2 §ît 3 §ît 1 §ît 2 §ît 3 §ît 1 §ît 2 §ît 3 §ît 1 §ît 2 §ît 3 Trung b×nh Nguån: TQTMTB §å S¬n, 2003 con/m2 140 120 140 133,3 200 120 260 193,3 180 140 160 160 160 160 60 126,6 Sè loµi 5 4 5 4,7 7 5 6 6 5 4 3 4 7 8 3 6 15 mg/m2 12798 5836 21892 13508,7 28506 7602 14238 16782 7214 3542 3712 4822,6 39438 10998 5668 18701,3 H’ 2,13 1,92 2,11 2,05 2,65 2,25 2,41 2,44 2,20 1,84 1,56 1,87 2,75 3,00 1,58 2,45 2.2. Nguån lîi c¸ Nguån lîi thuû s¶n khu vùc nghiªn cøu bao gåm c¸c ®èi t−îng chñ yÕu nh− c¸, t«m, cua nhuyÔn thÓ (ch©n bông vµ hai m¶nh vá) vµ giun nhiÒu t¬. Theo nghiªn cøu cña FFI (2003), nguån lîi c¸ vÞnh H¹ Long bao gåm 189 loµi thuéc 24 gièng, 66 hä ®· ®−îc thèng kª. C¸c m«i tr−êng sèng quan träng cho c¸ lµ HST rõng ngËp mÆn ®Çm lÇy (77 loµi), r¹n san h« (18 loµi), r¹n ®¸ (21 loµi), vÞnh vµ vòng (122 loµi), vµ c¸c khu vùc cã ®¸y bïn c¸t (20 loµi). Mçi m«i tr−êng sèng cã mét sè loµi ®iÓn h×nh. Khu vùc nghiªn cøu cã ba b·i sinh s¶n quan träng cña c¸ lµ Cöa Lôc - TuÇn Ch©u - §Çu Bª (®èi víi c¸ næi), r¹n san h« vµ khu vùc n−íc gÇn kÒ (®èi víi c¸ ®¸y) vµ khu vùc Ngäc Võng – Cèng §á lµ b·i sinh s¶n cña c¸ mó vµ c¸ chØ vµng. Trong khu vùc cã b¶y b·i c¸ chÝnh lµ §Çu Bª, §Çu Gç, Hßn Sãi §en – Ngäc Võng, Cöa Døa- Cèng §á, TuÇn Ch©u, Cèng §«ng- Cèng T©y vµ Hßn NÐt – Hßn ¤ng Cô bao gåm 36 loµi c¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ, 11 loµi ®ang bÞ ®e do¹ vµ 9 loµi quý hiÕm. N¨ng suÊt nguån lîi thuû s¶n b·i triÒu lÇy vµ rõng ngËp mÆn cña khu vùc vÞnh H¹ Long ®−îc −íc tÝnh vµo kho¶ng 30 g/m2/n¨m. Tæng s¶n l−îng thuû s¶n cã thÓ khai th¸c cña khu vùc vµo kho¶ng 2.352 tÊn, chiÕm 1,5% tæng s¶n l−îng c¸ næi vµ 8,1% s¶n l−îng c¸ ®¸y cña khu vùc vÞnh B¾c bé. B¶ng 7: S¶n l−îng khai th¸c c¸ næi vµ c¸ ®¸y cña khu vùc vÞnh H¹ Long (tÊn/n¨m) TT Lo¹i h×nh mÆt n−íc 1 RNM 2 B·i triÒu lÇy 3 Ao ®Çm n−íc lî Tæng sè VÞnh B·i Ch¸y 655,2 419,7 193,2 1268,1 VÞnh H¹ Long 113,7 932,7 37,5 1083,9 Tæng 768,9 1352,4 230,8 2352,1 Nguån: FFI, 2003 2.3. Nguån lîi rïa biÓn Khu vùc vÞnh H¹ Long vµ B·i Tö Long ®· ph¸t hiÖn ®−îc 3 loµi rïa biÓn: vÝch (Chelonia mydas), ®åi måi Eretmochelys imbricata vµ ®åi måi døa (Lepidochelys olivacea). Tuy nhiªn, c¸c nghiªn cøu còng cho thÊy rÊt khã ®Ó b¾t gÆp rïa cña c¶ 3 loµi. QuÇn thÓ hiÖn nay cña 3 loµi cã tÇm quan träng khu vùc. C¸c quan s¸t cho thÊy, ng−êi ®Þa ph−¬ng th−êng khai th¸c ®−îc ®åi måi døa nh−ng s¶n l−îng ®· sôt gi¶m qua c¸c n¨m vµ hiÖn nay chØ b¾t ®−îc rÊt Ýt (Michelle, 2003). 16 2.4. Nguån lîi thó biÓn Vïng biÓn nghiªn cøu cã thÓ lµ m«i tr−êng cho c¸c loµi thó biÓn sinh sèng nh− c¸ «ng s− Neophocaena phocaenoids, c¸ heo Ocrcaella brevirostris vµ c¸ heo l−ng gï Ên ®é Th¸i B×nh D−¬ng (Sousa Chinensis) vµ cã thÓ Ýt nhÊt lµ c¸c loµi sèng næi kh«ng liªn tôc. Loµi nµy cã sè l−îng Ýt vµ chóng chØ xuÊt hiÖn ®Þnh kú. C¸c loµi Delphinidae/Phocenidae ®· ®−îc ghi nhËn vµ ®Þnh lo¹i t¹m thêi. Theo b¸o c¸o cña Michelle (2003), c¸c nh©n viªn cña Ban qu¶n lý vÞnh H¹ Long ®· cho biÕt ®«i khi hä nh×n thÊy c¸c nhãm kho¶ng 10 hoÆc h¬n c¸c thó biÓn phï hîp víi c¸c miªu t¶ cña loµi c¸ heo. Riªng víi bß biÓn, theo Michelle (2003), trong lÞch sö, bß biÓn (Dugong dugon) ®· tõng xuÊt hiÖn ë khu vùc vÞnh H¹ Long. C¸c cuéc pháng vÊn c¸c ng− d©n ®Þa ph−¬ng ë khu vùc vÞnh B·i Tö Long ®· cung cÊp c¸c b»ng chøng vÒ viÖc xuÊt hiÖn cña bß biÓn (loµi ®ang bÞ ®e do¹ tuyÖt chñng) t¹i khu vùc vÞnh nµy. Chóng th−êng ®−îc ghi nhËn lµ xuÊt hiÖn vµo thêi gian tr−íc n¨m 1975. 2.3. Nguån lîi sinh vËt hang ®éng 2.3.1. §éng vËt hang ®éng trªn c¹n t¹i c¸c ®¶o VÞnh H¹ Long Theo nghiªn cøu cña Boris SKET vµ nnk (2003), khu hÖ ®éng vËt hang ®éng trªn c¹n cña c¸c ®¶o VÞnh H¹ Long t−¬ng ®èi phong phó. Trong nhãm c¸c loµi ®éng vËt kh«ng sèng hoµn toµn hang ®éng th× c¸c loµi d¬i t−¬ng ®èi phæ biÕn. Chóng cã sè l−îng t−¬ng ®èi ®«ng lªn tíi hµng tr¨m con t¹i 5 hang ®−îc kh¶o s¸t (vÝ dô §éng Thiªn Long). Loµi dÕ hang (Rhaphidophoridae) còng lµ loµi phæ biÕn vµ dÔ nhËn thÊy trong c¸c hang ®éng. C¸c loµi chim yÕn (Aerodramus spp.) th−êng rÊt phæ biÕn trong c¸c hang ®éng t¹i khu vùc §«ng Nam ¸ nh−ng kh«ng thÊy cã mÆt t¹i khu vùc VÞnh H¹ Long. PhÇn lín c¸c loµi ¨n m¶nh vôn h÷u c¬ lµ c¸c loµi cã nguån gèc tõ bªn ngoµi. C¸c loµi nh− gi¸n (Blattaria), bä ®u«i bËt (Collembola), vµ mét sè loµi nhiÒu ch©n cã mµu s¾c (Diplopoda) thuéc nhãm nµy. Mét phÇn cña nhãm sªn (Gastropoda) ®· ®−îc ®Ò cËp trong b¸o c¸o cña V&W (1998) còng thuéc nhãm nµy. Mét sè loµi ¨n thÞt còng cã mÆt trong nhãm ®ã lµ c¸c loµi thuéc hä nhÖn (Araneae). Loµi phæ biÕn lµ loµi nhiÒu ch©n Scutigera sp. §éng vËt sèng hoµn toµn trong hang ®éng (Troglobionts) lµ thµnh phÇn quan träng nhÊt trong sè nh÷ng loµi sèng trong hang. Loµi phæ biÕn nhÊt vµ thÝch nghi hoµn toµn víi cuéc sèng trong hang (mµu tr¾ng vµ kh«ng cã m¾t) t¹i khu vùc VÞnh H¹ Long lµ loµi armadillid woodlice (Isopoda: Oniscidea: Armadillidae) cã thÓ loµi Dryadillo uenoi, hoÆc lµ 2 loµi kh¸c nhau trong cïng mét gièng. Ýt nhÊt mét loµi thuéc hä Porcellionidae ®−îc t×m thÊy trong §éng L©u §µi còng lµ loµi sèng hoµn toµn trong hang. Hai loµi ¨n thÞt thuéc 17 nhãm Opiliones cã thÓ lµ loµi sèng hoµn toµn trong hang nh−ng c¸c ®Æc ®iÓm thÝch nghi cña chóng kh«ng râ rÖt (vÉn cã m¾t nhá ph¸t triÓn vµ th©n cã mµu x¸m). Mét loµi lµ Sungsotia uenoi, cßn loµi kia thuéc gièngkh¸c trong hä Phalangodidae. V & W cho r»ng nhiÒu loµi sªn (Gastropoda) thuéc nhãm ®éng vËt sèng trong hang do mµu s¾c biÕn ®æi thµnh mµu tr¾ng hoÆc trong suèt, nh−ng chØ thu ®−îc mÉu vá cña chóng (Vermeulen, pers. com.), do ®ã kh«ng thÓ kh¼ng ®Þnh ®ã lµ nh÷ng loµi sèng hoµn toµn trong hang. Vá cña loµi Systenostoma sp. (Gastropoda: Vertiginidae) th−êng xuyªn ®−îc t×m thÊy trong c¸c vòng n−íc ®äng trong hang, cã thÓ lµ do chóng bÞ tr«i theo c¸c hÖ thèng m¹ch n−íc ngÇm ra ngoµi. 2.3.2. Nguån lîi ®éng vËt thñy sinh trong hang ®éng t¹i VÞnh H¹ Long a. C¸c HST hang ®éng Theo nghiªn cøu cña Boris SKET vµ nnk (2003), c¸c loµi ®éng vËt nhá thuû sinh cã thÓ ®−îc t×m thÊy trong c¸c vòng n−íc ®äng, nh÷ng vòng n−íc nµy chØ cã thÓ thÊy vµo mïa m−a. Sù xuÊt hiÖn cña ®éng vËt thñy sinh trong c¸c vòng n−íc ®äng chøng tá r»ng n−íc tån t¹i l©u dµi trong hÖ thèng c¸c khe nøt trªn nãc hang. Nh−ng sè l−îng c¸c loµi ®éng vËt thñy sinh thu ®−îc kh«ng nhiÒu. Trong c¸c vòng n−íc ®äng, Êu trïng muçi (cung qu¨ng) rÊt phæ biÕn. Ngoµi ra c¸c nhãm loµi oculate ostracods vµ bä chÐt n−íc (Ostracoda, Cladocera) nh÷ng loµi cã nguån gèc tõ bªn ngoµi còng rÊt phæ biÕn nh−ng th−êng Ýt loµi. Cã thÓ c¸c nhãm loµi Copepoda Cyclopoida còng cã t×nh tr¹ng t−¬ng tù . Trong sinh c¶nh nµy cßn cã sù gãp mÆt cña nhãm c¸c loµi ®éng vËt sèng hoµn toµn trong hang ®éng. Mét ®iÒu ®¸ng ng¹c nhiªn lµ sù khan hiÕm cña loµi Copepoda Harpacticoida vèn rÊt phæ biÕn trong sinh c¶nh t−¬ng tù t¹i Ch©u ¢u. RÊt khã ®¸nh gi¸ ®−îc tÇm quan träng vÒ mÆt sinh th¸i cña nhãm loµi Oligochaeta nhá bÐ. Sù xuÊt hiÖn th−êng xuyªn cña c¸c loµi bÐt (Acari) cã thÓ lµ tõ m«i tr−êng bªn ngoµi hang ®éng. Mét ®iÒu ®¸ng ng¹c nhiªn lµ tuy nhãm loµi Bathynellacea sèng chñ yÕu trong c¸c thñy c¶nh bªn ngoµi nh−ng còng ®· xuÊt hiÖn trong c¸c vòng n−íc ®äng víi sè l−îng mÉu t−¬ng ®èi lín. Sinh c¶nh n−íc tï (phreatic): theo kh¶o s¸t cña nhãm nghiªn cøu chØ cã mét hang duy nhÊt trong khu vùc vÞnh H¹ Long cã ®Æc ®iÓm cña sinh c¶nh n−íc tï (n−íc kh«ng bÞ mÆn hãa ) lµ trong ®éng §óc TiÒn thuéc ®¶o V¹n Giã. Trong thêi gian kh¶o s¸t, kÝch th−íc cña vòng n−íc tï trong hang vµo kho¶ng 100 x 20 m bÒ mÆt nh−ng bÞ chia c¾t thµnh nhiÒu vòng nhá liªn kÕt víi nhau vµ ®é s©u lªn ®Õn 1,5 m. N−íc ë ®©y cã ®é mÆn thÊp (4-5‰). 18 Trong sinh c¶nh nµy cã sù xuÊt hiÖn cña loµi c¸ n−íc ngät sèng trong hang ®éng(Pisces: Balitoridae: Nemacheilinae) (®· b¾t ®−îc 2 mÉu vËt thuéc loµi nµy). RÊt thó vÞ lµ loµi c¸ n−íc ngät nµycã thÓ sèng sãt trªn mét ®¶o nhá qua nhiÒu thÕ hÖ. Mét ®iÒu thó vÞ kh¸c lµ nhãm gi¸p x¸c ch©n chÌo sèng trong hang ®éng thuéc gièng Seborgia (Amphipoda: Sebidae) cã mËt ®é t−¬ng ®èi ®«ng ®óc. Nhãm nµy cã thÓ lµ nguån thøc ¨n chÝnh cho c¸c loµi c¸ sèng trong hang. Nhãm Copepods vµ oligochaetes th× t−¬ng ®èi hiÕm t¹i ®©y. Sinh c¶nh hå n−íc mÆn hãa (anchihal): chØ cã 2 hang t¹i vÞnh H¹ Long lµ cã sinh c¶nh hå n−íc mÆn hãa (anchihaline). D−êng nh− lµ c¸c hîp phÇn th¼ng ®øng cña hèc ®¸ v«i t¹i vïng H¹ Long ph¸t triÓn rÊt yÕu. Hai hå n−íc hãa mÆn trong ®éng L©u §µi (Hßn Cæ Ngùa) kh«ng cã bÊt kú mét loµi sinh vËt nµo. Mét hå t−¬ng tù t¹i hang Trinh N÷ (§¶o Bå Hßn) cã ®é muèi 30ppt cã sù ph©n bè cña loµi t«m alpheoid (Decapoda: Alpheoidea), loµi nµy cã thÓ lµ loµi ®Æc tr−ng cña sinh c¶nh n−íc bÞ mÆn hãa (anchihaline). Mét mÉu calanoid copepod thuéc nhãm Bathynellacea còng ®−îc t×m thÊy t¹i ®©y, ®iÒu nµy rÊt thó vÞ v× nhãm Bathynellacea th−êng chØ sèng trong n−íc ngät vµ rÊt Ýt khi ®−îc t×m thÊy trong m«i tr−êng sèng thø hai nh− n−íc lî hoÆc n−íc mÆn. TÊt c¶ nh÷ng hå kh¸c mµ chóng t«i kh¶o s¸t mµ th«ng víi biÓn b»ng mét hÖ thèng ®−êng ngÇm réng th× sù xuÊt hiÖn cña c¸c loµi ®éng vËt sèng trong m«i tr−êng mÆn hãa lµ kh«ng ®iÓn h×nh nªn kh«ng cÇn ®Ò cËp ®Õn. Nh−ng cã thÓ cßn cã mét sè hå n»m s©u trong ®¶o mµ chóng t«i ch−a thÓ ®iÒu tra sÏ cã sinh c¶nh n−íc mÆn hãa ®iÓn h×nh. Sinh c¶nh khe c¸t vïng triÒu (interstial) Do c¸c b·i c¸t ®Òu nhá n»m c¸ch biÖt nhau kh¸ xa trong hÖ thèng c¸c ®¶o thuéc VÞnh H¹ Long nªn chóng t«i kh«ng thÓ thu ®−îc nhiÒu mÉu c¸c loµi ®éng vËt sèng trong khe c¸t vïng triÒu (interstitial fauna), ngo¹i trõ b·i c¸t Tr−êng Chinh trªn ®¶o Ngäc Võng cã kÝch th−íc kh¸ réng. Nh−ng c¸t t¹i b·i nµy rÊt nhá vµ mÞn nªn chØ thu ®−îc mét l−îng nhá mÉu. §ã lµ c¸c loµi gi¸p x¸c thuéc hä Oedicerotidae dµi kho¶ng 2mm. Ngoµi ra kh«ng cã loµi gi¸p x¸c hay giun nhiÒu t¬ hoÆc c¸c loµi sinh vËt kh¸c ®−îc t×m thÊy (Boris SKET vµ nnk, 2003). b. Sinh vËt thuû sinh trong hang ®éng Loµi c¸ ch¹ch H¹ Long (Pisces: Balitoridae: Nemacheilinae) ®©y lµ loµi c¸ sèng hoµn toµn trong hang vµ ch−a tõng ®−îc miªu t¶. Hä Balitoridae cã rÊt nhiÒu loµi sèng trong hang, ®Æc biÖt t¹i khu vùc §«ng Nam ¸. Loµi c¸ nµy cã rÊt Ýt mµu s¾c, hoµn toµn kh«ng cã dÊu vÕt cña m¾t. MÉu vËt thu ®−îc dµi kho¶ng 30mmm. §©y lµ loµi ®Æc h÷u cho khu vùc nµy. 19 Loµi cua hang H¹ Long Tiwaripotamon edostylus Ng & Yeo 2001 (Crustacea: Decapoda: Brachyura: Potamidae), sèng trong c¸c vòng n−íc t¹i mét sè hang t¹i ®¶o C¸t Bµ (theo pháng vÊn ng− d©n th× còng còng xuÊt hiÖn trong hang Söng Sèt). Loµi nµy cã m¾t rÊt nhá vµ mµu s¾c suy gi¶m chØ cßn c¸c s¾c tè nh− ®á vµ vµng. §©y lµ loµi rÊt thó vÞ vµ xøng ®¸ng ®−îc b¶o vÖ. MÆc dï kh«ng cã nhiÒu ®Æc ®iÓm thÝch nghi víi cuéc sèng trong hang ®éng nh−ng còng cã dÊu hiÖu cho thÊy ®©y lµ loµi sèng hoµn toµn trong hang, nÕu kh«ng Ýt nhÊt còng lµ loµi sèng trong c¶ hai m«i tr−êng (bªn trong vµ bªn ngoµi hang). T«m Alpheoid (Decapoda: Alpheoidea) ®©y lµ loµi duy nhÊt ®−îc t×m thÊy trong c¸c vòng n−íc mÆn ho¸. Loµi nµy còng ch−a tõng ®−îc ph©n lo¹i mét c¸ch chÝnh x¸c. C¸c ®Æc ®iÓm cña loµi nµy còng rÊt ®Æc tr−ng cho ®éng vËt sèng trong n−íc mÆn ho¸ nh−: th©n kh«ng cã nhiÒu mµu s¾c, con non mµu tr¾ng, con tr−ëng thµnh mµu ®á nh¹t vµ cã chÊm x¸m. Nh−ng m¾t cña chóng vÉn ph¸t triÓn. Bogidiellids, Bogidiella (s.l.) sp. (Crustacea: Amphipoda: Bogidiellidae), hä Bogidiellidae xuÊt hiÖn trong nhiÒu sinh c¶nh n−íc ngÇm kh¸c nhau trªn tÊt c¶ c¸c lôc ®Þa. ViÖc ph©n lo¹i c¸c loµi trong hä nµy dùa vµo ®Æc ®iÓm cña phÇn phô sinh dôc cña con ®ùc, mÉu vËt thu ®−îc ®Òu lµ con c¸i nªn viÖc ph©n lo¹i ®Õn loµi lµ ch−a thÓ thùc hiÖn ®−îc. TÊt c¶ c¸c loµi trong nhãm nµy ®Òu lµ loµi sèng hoµn toµn trong hang vµ lÇn ®Òu tiªn ®−îc ghi nhËn t¹i ViÖt Nam. Seborgia, Seborgia sp. (Crustacea: Amphipoda: Sebidae), ®©y lµ loµi ®éng vËt rÊt ®Æc biÖt. Hä Sebidae chia thµnh 2 gièng: mét gièng ph©n bè réng trªn ®¸y biÓn lµ Seba vµ mét gièng ph©n bè trong c¸c sinh c¶nh n−íc ngÇm (c¶ n−íc mÆn vµ n−íc ngät) lµ gièng Seborgia. Loµi ®−îc ph¸t hiÖn t¹i ViÖt Nam cã thÓ lµ loµi míi cho khoa häc vµ lµ loµi ®Æc h÷u. Gi¸p x¸c ch©n chÌo sèng trong c¸t Oedicerotid (Crustacea: Amphipoda: Oedicerotidae) lµ mét trong nh÷ng loµi thuéc Amphipoda ph©n bè réng trong c¸c ®¹i d−¬ng. Mét vËt nhá (dµi kho¶ng 2 mm) kh«ng mµu vµ kh«ng cã m¾t ®−îc ph¸t hiÖn trªn b·i c¸t t¹i ®¶o Ngäc Võng lµ mét loµi míi thuéc gièng ch−a x¸c ®Þnh. §©y lµ loµi ®éng vËt sèng trong c¸c khe hë ë c¸c b·i c¸t vïng triÒu duy nhÊt t¹i khu vùc vÞnh H¹ Long. Calanoid copepods (Copepoda: Calanoida) lµ c¸c sinh vËt phï du thuéc bé Ch©n KiÕm. Chóng chñ yÕu ph©n bè trong n−íc biÓn nh−ng còng cã mét sè loµi sèng trong n−íc ngät. Tuy nhiªn chØ cã mét sè rÊt Ýt loµi lµ sinh vËt hang ®éng, bèn loµi trong sè ®ã ®−îc t×m thÊy t¹i khu vùc nói ®¸ v«i (C¸t-xt¬) ë vïng Dinaric vµ xÊp xØ sè loµi nh− vËy ®−îc t×m thÊy t¹i c¸c khu vùc kh¸c trªn thÕ giíi. Do ®ã, mét loµi ®−îc t×m thÊy t¹i khu vùc Cóc Ph−¬ng lµ rÊt ®¸ng chó ý. 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan