Tài liệu Quản trị và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động

Kho¸ luËn tèt nghiÖp Môc lôc Néi dung Lêi më ®Çu Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ qu¶n trÞ vèn lu ®éng 1.1 – Kh¸i qu¸t chung vÒ vèn lu ®éng : 1.1.1 Kh¸i niÖm cña vèn lu ®éng 1.1.2 §Æc ®iÓm cña vèn lu ®éng 1.1.3 Ph©n lo¹i vèn lu ®éng 1.1.3.1- Ph©n lo¹i theo vai trß tõng lo¹i vèn lu ®éng trong qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh 1.1.3.2- Ph©n lo¹i vèn lu ®éng theo h×nh th¸i biÓu hiÖn 1.1.3.3- Ph©n lo¹i theo quan hÖ së h÷u vÒ vèn 1.1.3.4- Ph©n lo¹i theo nguån h×nh thµnh 1.2 – C¸c ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nhu cÇu Vèn lu ®éng 1.2.1 ph¬ng ph¸p trùc tiÕp 1.2.2 Ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp 1.3 - C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng 1.3.1- Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng 1.3.2- Møc tiÕt kiÖm vèn lu ®éng 1.3.3- HiÖu suÊt sö dông vèn lu ®éng 1.3.4- Hµm lîng vèn lu ®éng 1.3.5- Møc doanh lîi vèn lu ®éng 1.4 – Néi dung qu¶n trÞ Vèn lu ®éng 1.4.1 – Qu¶n trÞ vèn b»ng tiÒn 1.4.2 – Qu¶n trÞ hµng tån kho dù tr÷ 1.4.3 – Qu¶n trÞ kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ 1.4.4 – Qu¶n trÞ vèn lu ®éng kh¸c Ch¬ng 2: thùc tr¹ng qu¶n lý vµ sö dông vèn lu ®éng t¹i C«ng ty vËt t kü thuËt xi m¨ng- tæng c«ng ty xi m¨ng viÖt nam 2.1 - Kh¸i qu¸t chung vÒ C«ng ty 2.1.1 - Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty vËt t kü thuËt xi m¨ng – Tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt nam 2.1.2 – Mét sè ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty 2.1.2.1– Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c phßng ban trong C«ng ty 2.1.2.2- §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty 2.1.2.3– §Æc ®iÓm vÒ c¬ cÊu bé m¸y tæ chøc 2.1.2.4- §Æc ®iÓm vÒ vèn cña C«ng ty 2.2 – Thùc tr¹ng qu¶n trÞ Vèn lu ®éng cña C«ng ty vËt t kü thuËt Xi m¨ng 2.2.1 – C¬ cÊu Vèn lu ®éng 2.2.2 – C¬ cÊu nguån Vèn lu ®éng 2.3 – Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nhu cÇu Vèn lu ®éng t¹i C«ng ty 2.4 – Néi dung qu¶n trÞ Vèn lu ®éng t¹i C«ng ty Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng Trang 4 7 7 7 9 10 10 11 12 13 14 14 17 18 18 19 19 20 20 20 21 25 27 28 30 30 30 31 31 33 36 37 38 38 41 44 45 2.4.1 – Qu¶n trÞ vèn b»ng tiÒn 2.4.2 – Qu¶n trÞ hµng tån kho dù tr÷ 2.4.3 – Qu¶n trÞ kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ 2.4.4 – Qu¶n trÞ vèn lu ®éng kh¸c 2.5 – C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ vÒ t×nh h×nh qu¶n trÞ Vèn lu ®éng t¹i C«ng ty vËt t kü thuËt Xi m¨ng Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn qu¶n trÞ Vèn lu ®éng t¹i C«ng ty vËt t kü thuËt Xi m¨ng 3.1 - §¸nh gi¸ u , nhîc ®iÓm cña qu¶n trÞ Vèn lu ®éng 3.1.1 - ¦u ®iÓm 3.1.2 – Nhîc ®iÓm 3.2 – Ph¬ng híng cña C«ng ty trong thêi gian tíi 3.2.1 – Ph¬ng híng cña C«ng ty trong s¶n xuÊt KD 3.2.2 – Ph¬ng híng vÒ qu¶n trÞ Vèn lu ®éng 3.3 – Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ 3.3.1 – Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông Vèn lu ®éng 3.3.1.1 – C¸c gi¶i ph¸p chung. 3.3.1.2 – Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông Vèn lu ®éng t¹i C«ng ty 3.3.2 - Mét sè kiÕn nghÞ mang tÝnh hç trî nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng t¹i C«ng ty vËt t kü thuËt Xi m¨ng 3.3.2.1 - Mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi C«ng ty 3.3.2.2 - Mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi Tæng C«ng Ty Xi m¨ng vµ Nhµ níc. KÕt luËn Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng 2 45 47 48 50 51 56 56 56 58 59 59 61 62 62 62 63 66 67 68 69 Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, bÊt kú doanh nghiÖp nµo muèn tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh ®ßi hái ph¶i cã mét lîng vèn lu ®éng nhÊt ®Þnh nh lµ tiÒn ®Ò b¾t buéc. Vèn lu ®éng cã vai trß ®Æc biÖt quan träng, ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh còng nh hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. * TÝnh cÊp thiÕt cña §Ò tµi : C¸c doanh nghiÖp hiÖn nay ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më víi xu thÕ quèc tÕ ho¸ ngµy cµng cao vµ sù kinh doanh trªn thÞ trêng ngµy cµng m¹nh mÏ. Do vËy, nhu cÇu vèn lu ®éng cho ho¹t ®éng kinh doanh, nhÊt lµ nhu cÇu vèn dµi h¹n cña c¸c doanh nghiÖp cho sù ®Çu t ph¸t triÓn ngµy cµng lín. Trong khi nhu cÇu vÒ vèn lín nh vËy th× kh¶ n¨ng t¹o lËp vµ huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp l¹i bÞ h¹n chÕ. V× thÕ, nhiÖm vô ®Æt ra ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i sö dông vèn lu ®éng sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt trªn c¬ së t«n träng nguyªn t¾c tµi chÝnh, tÝn dông vµ chÊp hµnh ph¸p luËt. * Môc tiªu nghiªn cøu cña §Ò tµi : §èi víi c¸c Doanh nghiÖp , ®Æc biÖt lµ c¸c Doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ Quèc Doanh trong nÒn kinh tÕ míi ph¶i chñ ®éng h¬n trong viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn .Ngoµi vèn ng©n s¸ch nhµ nuíc cÊp cßn ph¶i huy ®éng tõ nhiÒu nguån kh¸c .V× vËy viÖc qu¶n lý vµ sö dông Vèn lu ®éng mét c¸ch hiÖu qu¶ lµ hÕt søc quan träng .V× nã thÓ hiÖn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp. V× vËy môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cña C«ng ty, kh¼ng ®Þnh nh÷ng mÆt tÝch cùc ®· ®¹t ®îc ®ång thêi t×m ra mét sè h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc vµ cã biÖn ph¸p hoµn thiÖn. * Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu : Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng 3 C«ng ty vËt t kü thuËt xi m¨ng lµ mét thµnh viªn trong Tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt Nam . C«ng ty ®îc giao nhiÖm vô tæ chøc lu th«ng tiªu thô xi m¨ng , gi÷ b×nh æn gi¸ c¶ thÞ trêng trªn c¸c ®Þa bµn ®îc ph©n c«ng .Nh vËy viÖc tiªu thô Xi m¨ng lµ c«ng viÖc chñ yÕu , ®Èy nhanh tèc ®é hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch Tæng C«ng Ty giao lu«n lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña c«ng ty vËt t kü thuËt Xi m¨ng. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vèn lu ®éng, C«ng ty ®· kh«ng ngõng ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý vèn lu ®éng ®Ó sao cho viÖc sö dông vèn ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. XuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò bøc thiÕt ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay lµ ph¶i x¸c ®Þnh vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu vèn lu ®éng thêng xuyªn, cÇn thiÕt, tèi thiÓu, ph¶i biÕt ®îc hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp m×nh ra sao, C¸c gi¶i ph¸p cÇn thùc hiÖn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp m×nh. Sau thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty VËt t kü thuËt Xi m¨ng – Tæng c«ng ty Xi m¨ng ViÖt Nam , Em ®· chän ®Ò tµi “Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng t¹i C«ng ty VËt t kü thuËt Xi m¨ng ”. * KÕt cÊu cña LuËn V¨n : Néi dung chÝnh cña luËn v¨n ®îc kÕt cÊu thµnh ba ch¬ng: Ch¬ng 1 - Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung cña vèn lu ®éng Ch¬ng 2 - Thùc tr¹ng qu¶n lý vµ sö dông vèn lu ®éng t¹i C«ng ty VËt t kü thuËt Xi m¨ng –Tæng c«ng ty Xi m¨ng ViÖt Nam Ch¬ng 3 - Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn qu¶n trÞ vèn lu ®éng t¹i C«ng ty VËt t kü thuËt Xi M¨ng . Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng 4 Ch¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ vèn lu ®éng 1.1 – Kh¸i qu¸t chung vÒ Vèn lu ®éng : 1.1.1- Kh¸i niÖm cña vèn lu ®éng: Vèn lu ®éng lµ gi¸ trÞ nh÷ng tµi s¶n lu ®éng mµ doanh nghiÖp ®· ®Çu t vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®ã lµ sè vèn b»ng tiÒn øng ra ®Ó mua s¾m c¸c tµi s¶n lu ®éng s¶n xuÊt vµ c¸c tµi s¶n lu ®éng lu th«ng nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®îc thùc hiÖn thêng xuyªn, liªn tôc. §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngoµi c¸c t liÖu lao ®éng c¸c doanh nghiÖp cßn cã c¸c ®èi tîng lao ®éng. Kh¸c víi c¸c t liÖu lao ®éng, c¸c ®èi tîng lao ®éng (nh nguyªn, nhiªn, vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm…) chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt vµ kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu, gi¸ trÞ cña nã ®îc chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. Nh÷ng ®èi tîng lao ®éng nãi trªn nÕu xÐt vÒ h×nh th¸i hiÖn vËt ®îc gäi lµ c¸c tµi s¶n lu ®éng, cßn vÒ h×nh th¸i gi¸ trÞ ®îc gäi lµ vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp. Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n lu ®éng nªn ®Æc ®iÓm vËn ®éng cña vèn lu ®éng lu«n chÞu sù chi phèi bëi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n lu ®éng. Trong c¸c doanh nghiÖp ngêi ta thêng chia tµi s¶n lu ®éng thµnh hai lo¹i: tµi s¶n lu ®éng s¶n xuÊt vµ tµi s¶n lu ®éng lu th«ng. Tµi s¶n lu ®éng s¶n xuÊt bao gåm c¸c lo¹i nguyªn, nhiªn, vËt liÖu; phô tïng thay thÕ, b¸n thµnh phÈm, s¶n phÈm dë dang... ®ang trong qu¸ tr×nh dù tr÷ s¶n xuÊt, chÕ biÕn. Cßn tµi s¶n lu ®éng lu th«ng bao gåm c¸c s¶n phÈm thµnh phÈm chê tiªu thô, c¸c lo¹i vèn b»ng tiÒn, c¸c kho¶n vèn trong thanh to¸n, c¸c kho¶n chi phÝ chê kÕt chuyÓn, chi phÝ tr¶ tríc... Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh c¸c tµi s¶n lu ®éng s¶n xuÊt vµ tµi s¶n lu ®éng lu th«ng lu«n vËn ®éng, thay thÕ vµ chuyÓn ho¸ Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng 5 lÉn nhau, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc tiÕn hµnh liªn tôc vµ thuËn lîi. Vèn lu ®éng ®îc chuyÓn ho¸ qua nhiÒu h×nh th¸i kh¸c nhau, b¾t ®Çu lµ tiÒn tÖ sang h×nh th¸i vËt t, hµng ho¸ dù tr÷. Khi vËt t dù tr÷ ®îc ®a vµo s¶n xuÊt, chóng ta chÕ t¹o thµnh c¸c b¸n thµnh phÈm. Sau khi s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®îc tiªu thô, vèn lu ®éng quay vÒ h×nh th¸i tiÒn tÖ ban ®Çu cña nã. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra liªn tôc, kh«ng ngõng, cho nªn vèn lu ®éng còng tuÇn hoµn kh«ng ngõng cã tÝnh chÊt chu kú t¹o thµnh sù chu chuyÓn cña vèn lu ®éng. Do cã sù chu chuyÓn kh«ng ngõng nªn vèn lu ®éng thêng xuyªn cã c¸c bé phËn tån t¹i cïng mét lóc díi c¸c h×nh th¸i kh¸c nhau trong s¶n xuÊt vµ lu th«ng. Vèn lu ®éng lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, lµ mét bé phËn trùc tiÕp h×nh thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm. Trong cïng mét lóc, vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp ®îc phæ biÕn kh¾p c¸c giai ®o¹n lu©n chuyÓn vµ tån t¹i díi nhiÒu h×nh th¸i kh¸c nhau. Muèn cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®îc liªn tôc, doanh nghiÖp ph¶i cã ®ñ lîng vèn lu ®éng ®Çu t vµo c¸c h×nh th¸i kh¸c nhau ®ã, khiÕn cho c¸c h×nh th¸i cã ®îc møc tån t¹i hîp lý vµ ®ång bé víi nhau. Nh vËy, sÏ khiÕn cho chuyÓn ho¸ h×nh th¸i cña vèn trong qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn ®îc thuËn lîi. Vèn lu ®éng cßn lµ c«ng cô ph¶n ¸nh vµ ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vËt t, còng tøc lµ ph¶n ¸nh vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh mua s¾m, dù tr÷ s¶n xuÊt, tiªu thô cña doanh nghiÖp. Nhng mÆt kh¸c, vèn lu ®éng lu©n chuyÓn nhanh hay chËm cßn ph¶n ¸nh sè lîng vËt t sö dông tiÕt kiÖm hay kh«ng, thêi gian n»m ë kh©u s¶n xuÊt vµ lu th«ng s¶n phÈm cã hîp lý kh«ng? Bëi vËy, th«ng qua qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn lu ®éng cßn cã thÓ ®¸nh gi¸ mét c¸ch kÞp thêi ®èi víi c¸c mÆt nh mua s¾m, dù tr÷ s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña doanh nghiÖp. 1.1.2- §Æc ®iÓm cña vèn lu ®éng Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng 6 Phï hîp víi c¸c ®Æc ®iÓm trªn cña tµi s¶n lu ®éng, vèn lu ®éng cña c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng ngõng vËn ®éng qua c¸c giai ®o¹n cña chu kú kinh doanh: dù tr÷ s¶n xuÊt, s¶n xuÊt vµ lu th«ng. Qu¸ tr×nh nµy ®îc diÔn ra liªn tôc vµ thêng xuyªn lÆp l¹i theo chu kú vµ ®îc gäi lµ qu¸ tr×nh tuÇn hoµn, chu chuyÓn cña vèn lu ®éng. Vèn lu ®éng cã hai ®Æc ®iÓm: Thø nhÊt, vèn lu ®éng tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ bÞ hao mßn hoµn toµn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã. Gi¸ trÞ cña nã chuyÓn hÕt mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm ®Ó cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm. Thø hai, qua mçi giai ®o¹n cña chu kú kinh doanh vèn lu ®éng thêng xuyªn thay ®æi h×nh th¸i biÓu hiÖn, tõ h×nh th¸i vèn tiÒn tÖ ban ®Çu chuyyÓn sang vèn vËt t hµng ho¸ dù tr÷ vµ vèn s¶n xuÊt, råi cuèi cïng l¹i trë vÒ h×nh th¸i vèn tiÒn tÖ. Sau mçi chu kú t¸i s¶n xuÊt, vèn lu ®éng hoµn thµnh mét vßng chu chuyÓn. 1.1.3 - Ph©n lo¹i vèn lu ®éng: Trong doanh nghiÖp vÊn ®Ò tæ chøc vµ qu¶n lý vèn lu ®éng cã mét vai trß quan träng. Cã thÓ nãi, qu¶n lý vèn lu ®éng lµ bé phËn träng yÕu cña c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Qu¶n lý vèn lu ®éng nh»m ®¶m b¶o sö dông vèn lu ®éng hîp lý, tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶. Doanh nghiÖp sö dông vèn lu ®éng cµng cã hiÖu qu¶ th× cµng cã thÓ s¶n xuÊt ®îc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nghÜa lµ cµng tæ chøc ®îc tèt qu¸ tr×nh mua s¾m, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô. Do vèn lu ®éng cã rÊt nhiÒu lo¹i mµ l¹i tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ thêng xuyªn thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt. Do ®ã, muèn qu¶n lý tèt vèn lu ®éng, ngêi ta ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i vèn lu ®éng theo c¸c tiªu thøc sau: 1.1.3.1- Ph©n lo¹i Vèn lu ®éng theo vai trß tõng lo¹i vèn lu ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh: Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng 7 Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp cã thÓ chia thµnh ba lo¹i: - Vèn lu ®éng trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt: Bao gåm gi¸ trÞ c¸c kho¶n nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, ®éng lùc, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô. - Vèn lu ®éng trong kh©u s¶n xuÊt: Bao gåm c¸c kho¶n gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm, c¸c kho¶n chi phÝ chê kÕt chuyÓn. - Vèn lu ®éng trong kh©u lu th«ng: Bao gåm c¸c kho¶n gi¸ trÞ thµnh phÈm, vèn b»ng tiÒn (kÓ c¶ vµng b¹c, ®¸ quý...); c¸c kho¶n vèn ®Çu t ng¾n h¹n (dÇu t chøng kho¸n ng¾n h¹n, cho vay ng¾n h¹n...) c¸c kho¶n thÕ chÊp, ký cîc, ký quü ng¾n h¹n; c¸c kho¶n vèn trong thanh to¸n (c¸c kho¶n ph¶i thu, c¸c kho¶n t¹m øng...) C¸ch ph©n lo¹i nµy cho thÊy vai trß vµ sù ph©n bè cña vèn lu ®éng trong tõng kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh c¬ cÊu vèn lu ®éng hîp lý sao cho cã hiÖu qu¶ sö dông cao nhÊt. 1.1.3.2- Ph©n lo¹i vèn lu ®éng theo h×nh th¸i biÓu hiÖn: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy vèn lu ®éng cã thÓ chia thµnh bèn lo¹i: - Vèn vËt t, hµng ho¸: Lµ c¸c kho¶n vèn cã h×nh th¸i biÓu hiÖn b»ng hiÖn vËt cô thÓ nh nguyªn, nhiªn, vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm... - Vèn b»ng tiÒn: Bao gåm c¸c kho¶n vèn tiÒn tÖ nh tiÒn mÆt tån quü, tiÒn göi ng©n hµng, c¸c kho¶n vèn trong thanh to¸n, c¸c kho¶n ®Çu t chøng kho¸n ng¾n h¹n... - C¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶: Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng 8 + C¸c kho¶n ph¶i thu: bao gåm c¸c kho¶n mµ doanh nghiÖp ph¶i thu cña kh¸ch hµng vµ c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c. + C¸c kho¶n ph¶i tr¶: lµ c¸c kho¶n vèn mµ doanh nghiÖp ph¶i thanh to¸n cho kh¸ch hµng theo c¸c hîp ®ång cung cÊp, c¸c kho¶n ph¶i nép cho Ng©n s¸ch Nhµ níc hoÆc thanh to¸n tiÒn c«ng cho ngêi lao ®éng. - Vèn lu ®éng kh¸c: bao gåm c¸c kho¶n dù t¹m øng, chi phÝ tr¶ tríc, cÇm cè, ký quü, ký cîc... C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho c¸c doanh nghiÖp xem xÐt, ®¸nh gi¸ møc tån kho dù tr÷ vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. 1.1.3.3- Ph©n lo¹i Vèn lu ®éng theo quan hÖ së h÷u vÒ vèn: Tµi s¶n lu ®éng sÏ ®îc tµi trî bëi hai nguån vèn ®ã lµ vèn chñ së h÷u vµ c¸c kho¶n nî. Trong ®ã, c¸c kho¶n nî tµi trî c¬ b¶n cho nguån vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp. Cßn nguån vèn chñ së h÷u chØ tµi trî mét phÇn cho nguån vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp mµ th«i. Bëi v× nguån vèn chñ së h÷u tµi trî c¬ b¶n cho tµi s¶n cè ®Þnh. - Vèn chñ së h÷u: Lµ sè vèn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ c¸c quyÒn chiÕm h÷u, sö dông, chi phèi vµ ®Þnh ®o¹t. Tuú theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau mµ vèn chñ së h÷u cã néi dung cô thÓ riªng nh: Vèn ®Çu t tõ ng©n s¸ch Nhµ níc; vèn do chñ doanh nghiÖp t nh©n bá ra; vèn gãp cæ phÇn trong c«ng ty cæ phÇn; vèn gãp tõ c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp liªn doanh; vèn tù bæ sung tõ lîi nhuËn doanh nghiÖp... - C¸c kho¶n nî: Lµ c¸c kho¶n ®îc h×nh thµnh tõ vèn vay c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i hoÆc c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c; vèn vay th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu; c¸c kho¶n nî kh¸ch hµng cha thanh to¸n. Doanh nghiÖp chØ cã quyÒn sö dông c¸c kho¶n nî nµy trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng 9 C¸ch ph©n lo¹i nµy cho thÊy kÕt cÊu vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp ®îc h×nh thµnh b»ng vèn cña b¶n th©n doanh nghiÖp hay tõ c¸c kho¶n nî. Tõ ®ã cã c¸c quyÕt ®Þnh trong huy ®éng vµ qu¶n lý, sö dông vèn lu ®éng hîp lý h¬n, ®¶m b¶o an ninh tµi chÝnh trong sö dông vèn cña doanh nghiÖp. 1.1.3.4- Ph©n lo¹i Vèn u ®éng theo nguån h×nh thµnh: NÕu xÐt theo nguån h×nh thµnh th× tµi s¶n lu ®éng sÏ ®îc tµi trî bëi c¸c nguån vèn sau: - Nguån vèn ®iÒu lÖ: Lµ sè vèn ®îc h×nh thµnh tõ nguån vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu khi thµnh lËp hoÆc nguån vèn ®iÒu lÖ bæ sung trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nguån vèn nµy còng cã sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. - Nguån vèn tù bæ sung: Lµ nguån vèn do doanh nghiÖp tù bæ sung trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh tõ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®îc t¸i ®Çu t. - Nguån vèn liªn doanh, liªn kÕt: Lµ sè vèn ®îc h×nh thµnh tõ vèn gãp liªn doanh cña c¸c bªn tham gia doanh nghiÖp liªn doanh. Vèn gãp liªn doanh cã thÓ b»ng tiÒn mÆt hoÆc b»ng hiÖn vËt lµ vËt t, hµng ho¸ theo tho¶ thuËn cña c¸c bªn liªn doanh. - Nguån vèn ®i vay: Vèn vay cña c¸c ng©n hµnh th¬ng m¹i hoÆc tæ chøc tÝn dông, vèn vay cña ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp, vay c¸c doanh nghiÖp kh¸c. - Nguån vèn huy ®éng tõ thÞ trêng vèn b»ng viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu. ViÖc ph©n chia vèn lu ®éng theo nguån h×nh thµnh gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®îc c¬ cÊu nguån vèn tµi trî cho nhu cÇu vèn lu ®éng trong kinh doanh cña m×nh. Tõ gãc ®é qu¶n lý tµi chÝnh mäi Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö 10 dông vèn lu ®éng nguån tµi trî ®Òu cã chi phÝ sö dông cña nã. Do ®ã doanh nghiÖp cÇn xem xÐt c¬ cÊu nguån tµi trî tèi u ®Ó gi¶m thÊp chi phÝ sö dông vèn cña m×nh. 1.2 - C¸c ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nhu cÇu VL§: §Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn lu ®éng thêng xuyªn cÇn thiÕt doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c nhau . Tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän ph¬ng ph¸p thÝch hîp . Sau ®©y lµ mét sè ph¬ng ph¸p chñ yÕu : 1.2.1 - Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp : Néi dung chñ yÕu cña ph¬ng ph¸p nµy lµ c¨n cø vµo c¸c yÕu tè ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc dù tr÷ vËt t , s¶n xuÊt vµ tiªu dïng s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu cña tïng kho¶n vèn lu ®éng trong tõng kh©u råi tæng hîp l¹i toµn bé nhu cÇu vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp. Sau ®©y lµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nhu cÇu VL§ cho tõng kh©u kinh doanh cña doanh nghiÖp : 1.2.1.1 - X¸c ®Þnh nhu cÇu VL§ cho kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt : VL§ trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt bao gåm : gi¸ trÞ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh , vËt liÖu phô , nhiªn liÖu phô tïng thay thÕ , vËt ®ãng gãi , c«ng cô ,dông cô .  X¸c ®Þnh nhu cÇu vèn vËt liÖu chÝnh : Vnl= Mn x Nn¨ng lùc Trong ®ã : Vnl : Nhu cÇu vèn NVL chÝnh n¨m kÕ ho¹ch Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö 11 dông vèn lu ®éng Mn : Møc tiªu dïng b×nh qu©n 1 ngµy vÒ chi phÝ VLC Nl : Sè ngµy dù tr÷ hîp lý  X¸c ®Þnh nhu cÇu vèn vËt liÖu kh¸c : NÕu vËt liÖu nµy sö dông thêng xuyªn vµ khèi lîng lín th× c¸ch tÝnh nh vËt liÖu chÝnh , nÕu sö dông kh«ng thêng xuyªn th× tÝnh theo c«ng thøc : Vnk = Mk x T% Trong ®ã : Vnk : Nhu cÇu vËt liÖu phô kh¸c Mk : Tæng møc lu©n chuyÓn tõng lo¹i vèn T% :TØ lÖ phÇn tr¨m tõng lo¹i vèn chiÕm trong tæng sè 1.2.1.2 - X¸c ®Þnh nhu cÇu VL§ cho kh©u s¶n xuÊt :  X¸c ®Þnh nhu cÇu vèn s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o C«ng thøc tÝnh nh sau : Vdc = Pn x Ck x Hs Trong ®ã : Vdc : Nhu cÇu vèn s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o Pn : Møc chi phÝ s¶n xuÊt b×nh qu©n ngµy Ck : Chu k× s¶n xuÊt s¶n phÈm Hs : hÖ sè s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o  X¸c ®Þnh nhu cÇu vèn chi phÝ chê kÕt chuyÓn : C«ng thøc : Vpb = Vp® + Vpt - Vpg Trong ®ã :Vpb : Vèn chi phÝ chê kÕt chuyÓn trong kú kÕ ho¹ch Vp® :Vèn chi phÝ chê kÕt chuyÓn ®Çu kú kÕ ho¹ch Vpt : Vèn chi phÝ chê kÕt chuyÓn t¨ng trong kú KH Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö 12 dông vèn lu ®éng Vpg : Vèn chi phÝ chê kÕt chuyÓn ®îc ph©n bæ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kú kÕ ho¹ch. 1.2.1.3 - X¸c ®Þnh nhu cÇu vèn trong kh©u lu th«ng : VL§ trong kh©u lu th«ng bao gåm VL§ ®Ó lu gi÷ b¶o qu¶n s¶n phÈm trong kho vµ vèn lu ®«ng trong kh©u thanh to¸n . Vtp = Zsx x Ntp C«ng thøc : Trong ®ã : Vtp : Vèn thµnh phÈm kú kÕ ho¹ch Zsx : Gi¸ thµnh s¶n xuÊt b×nh qu©n ngµy Ntp : Sè ngµy lu©n chuyÓn cña vèn thµnh phÈm 1.2.2 - Ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp : §Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ dùa vµo sè VL§ b×nh qu©n n¨m b¸o c¸o , nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh n¨m kÕ ho¹ch vµ kh¶ n¨ng t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn VL§ n¨m kÕ ho¹ch . C«ng thøc tÝnh nh sau : Vnc = VLD0 x Trong ®ã :Vnc M1 M2 x (1  t%) : Nhu cÇu VL§ n¨m kÕ ho¹ch VLD0 : Sè d b×nh qu©n VL§ n¨m b¸o c¸o M 0,1 : Tæng møc lu©n chuyÓn VL§ n¨m b¸o c¸o , kÕ ho¹ch t% : Tû lÖ t¨ng (gi¶m) sè ngµy lu©n chuyÓn VL§ n¨m kÕ ho¹ch so víi n¨m b¸o c¸o. t% = K1- K2 x 100% K0 Trong ®ã : K1 : Kú lu©n chuyÓn VL§ n¨m kÕ ho¹ch K2 : Kú lu©n chuyÓn VL§ n¨m b¸o c¸o . Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö 13 dông vèn lu ®éng Trªn thùc tÕ ®Ó íc ®o¸n nhanh nhu cÇu VL§ n¨m kÕ ho¹ch c¸c doanh nghiÖp thêng sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n c¨n cø vµo tæng møc lu©n chuyÓn vèn vµ sè vßng quay VL§ dù tÝnh n¨m kÕ ho¹ch . Ph¬ng ph¸p tÝnh nh sau : Vnc = M1 Trong ®ã : M1 : Tæng L møc lu©n chuyÓn vèn kÕ ho¹ch 1 L1 : Sè vßng quay VL§ kú kÕ ho¹ch. 1.3 - C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng: §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng trong c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c chØ tiªu chñ yÕu sau ®©y: 1.3.1- Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng: Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng cã thÓ ®o b»ng hai chØ tiªu lµ vßng quay vèn lu ®éng vµ kú lu©n chuyÓn vèn lu ®éng. - Vßng quay vèn lu ®éng lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh sè vßng mµ vèn lu ®éng quay ®îc trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, thêng lµ mét n¨m. - C«ng thøc tÝnh to¸n nh sau: M L VLD Trong ®ã: L: Vßng quay cña vèn lu ®éng M: Tæng møc lu©n chuyÓn vèn trong kú VLD: Vèn lu ®éng - Kú lu©n chuyÓn vèn lu ®éng lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh sè ngµy ®Ó thùc hiÖn mét vßng quay cña vèn lu ®éng. - C«ng thøc tÝnh to¸n nh sau: K  360 L Trong ®ã: Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö 14 dông vèn lu ®éng K: kú lu©n chuyÓn vèn lu ®éng L: Vßng quay cña vèn lu ®éng Kú lu©n chuyÓn cµng ng¾n th× tr×nh ®é sö dông vèn lu ®éng cµng tèt vµ ngîc l¹i. Gi÷a kú lu©n chuyÓn vµ vßng quay cña vèn lu ®éng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau vµ thùc chÊt lµ mét bëi v× vßng quay cµng lín th× kú lu©n chuyÓn cµng ng¾n vµ ngîc l¹i. 1.3.2-Møc tiÕt kiÖm vèn lu ®éng: Møc tiÕt kiÖm vèn lu ®éng lµ sè vèn lu ®éng mµ doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®îc trong kú kinh doanh. Møc tiÕt kiÖm vèn lu ®éng ®îc biÓu hiÖn b»ng chØ tiªu: Møc tiÕt kiÖm lµ sè vèn lu ®éng tiÕt kiÖm ®îc do t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn nªn doanh nghiÖp t¨ng tæng møc lu©n chuyÓn mµ kh«ng cÇn t¨ng thªm vèn lu ®éng hoÆc t¨ng víi quy m« kh«ng ®¸ng kÓ. C«ng thøc tÝnh to¸n nh sau: Vtk  Trong ®ã: M1 x K 1  K 0  360 Vtk : Møc tiÕt kiÖm Vèn lu ®éng K0: Kú lu©n chuyÓn vèn lu ®éng n¨m b¸o c¸o M1: Tæng møc lu©n chuyÓn kú kÕ ho¹ch 1.3.3- HiÖu suÊt sö dông vèn lu ®éng: thu HiÖu suÊt sö dông vèn lu ®éng = Vèn lu Doanh ®éng b×nh qu©n Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö 15 dông vèn lu ®éng ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sè doanh thu ®îc t¹o ra trªn vèn lu ®éng b×nh qu©n lµ bao nhiªu. ChØ tiªu nµy cµng lín th× hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cµng cao vµ ngîc l¹i. 1.3.4- Hµm lîng vèn lu ®éng: Vèn lu ®éng b×nh qu©n Doanh thu Lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh møc ®¶m nhËn vÒ vèn lu ®éng trªn doanh thu. ChØ tiªu nµy cao hay thÊp còng ®îc ®¸nh gi¸ ë c¸c nghµnh kh¸c nhau. §èi víi nghµnh c«ng nghiÖp nhÑ th× hµm lîng vèn lu ®éng chiÕm trong doanh thu rÊt cao. Cßn ®èi víi nghµnh c«ng nghiÖp nÆng th× hµm lîng vèn lu ®éng chiÕm trong doanh thu thÊp. Hµm lîng vèn lu ®éng = 1.3.5- Møc doanh lîi vèn lu ®éng: Møc doanh lîi vèn lu ®éng = Tæng lîi nhuËn tríc thuÕ Vèn lu ®éng b×nh qu©n ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn lu ®éng cã thÓ t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn tríc thuÕ (hoÆc lîi nhuËn sau thuÕ thu nhËp). Tû suÊt lîi nhuËn vèn lu ®éng cµng cao th× chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cµng cao. 1.4 – Néi dung Qu¶n trÞ vèn lu ®éng: Lµ mét trong hai thµnh phÇn cña vèn s¶n xuÊt, vèn lu ®éng bao gåm tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng, c¸c kho¶n ®Çu t tµi chÝnh ng¾n h¹n, c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶, hµng ho¸ tån kho vµ tµi s¶n lu ®éng kh¸c. Vèn lu ®éng ®ãng mét vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do vËy, muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc th× nhiÖm vô cña c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i sö dông vèn lu ®éng sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. 1.4.1 - Qu¶n trÞ vèn b»ng tiÒn TiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn ®ang chuyÓn vµ tiÒn göi ng©n hµng, c¸c kho¶n ®Çu t chøng kho¸n ng¾n h¹n lµ mét bé phËn quan träng cÊu Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö 16 dông vèn lu ®éng thµnh vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp lu«n cã nhu cÇu dù tr÷ vèn tiÒn mÆt ë mét quy m« nhÊt ®Þnh. Nhu cÇu dù tr÷ vèn tiÒn mÆt trong c¸c doanh nghiÖp th«ng thêng lµ ®Ó ®¸p øng yªu cÇu giao dÞch hµng ngµy nh mua s¾m hµng ho¸, vËt liÖu, thanh to¸n c¸c kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt. Ngoµi ra cßn xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu dù phßng ®Ó øng phã víi nh÷ng nhu cÇu vèn bÊt thêng cha dù ®o¸n ®îc vµ ®éng lùc trong viÖc dù tr÷ tiÒn mÆt ®Ó s½n sµng sö dông khi xuÊt hiÖn c¸c c¬ héi kinh doanh cã tû suÊt lîi nhuËn cao. ViÖc duy tr× mét møc dù tr÷ vèn tiÒn mÆt ®ñ lín cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp cã c¬ héi thu ®îc chiÕt khÊu trªn hµng mua tr¶ ®óng kú h¹n, lµm t¨ng hÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh cña doanh nghiÖp. Quy m« vèn tiÒn mÆt lµ kÕt qu¶ thùc hiÖn nhiÒu quyÕt ®Þnh kinh doanh trong c¸c thêi kú tríc, song viÖc qu¶n trÞ vèn tiÒn mÆt kh«ng ph¶i lµ mét c«ng viÖc thô ®éng. NhiÖm vô qu¶n trÞ vèn tiÒn mÆt do ®ã kh«ng ph¶i chØ lµ ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã ®ñ lîng vèn tiÒn mÆt cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng kÞp thêi c¸c nhu cÇu thanh to¸n mµ quan träng h¬n lµ tèi u hãa sè vèn tiÒn mÆt hiÖn cã, gi¶m tèi ®a c¸c rñi ro vÒ l·i suÊt hoÆc tû gi¸ hèi ®o¸i vµ tèi u hãa viÖc ®i vay ng¾n h¹n hoÆc ®Çu t kiÕm lêi. Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö 17 dông vèn lu ®éng 1.4.1.1- X¸c ®Þnh møc dù tr÷ vèn tiÒn mÆt hîp lý Møc dù tr÷ vèn tiÒn mÆt hîp lý cÇn ®îc x¸c ®Þnh sao cho doanh nghiÖp cã thÓ tr¸nh ®îc c¸c rñi ro do kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n ngay, ph¶i gia h¹n thanh to¸n nªn bÞ ph¹t hoÆc ph¶i tr¶ l·i cao h¬n, kh«ng lµm mÊt kh¶ n¨ng mua chÞu cña nhµ cung cÊp, tËn dông c¸c c¬ héi kinh doanh cã lîi nhuËn cao cho doanh nghiÖp. Ph¬ng ph¸p ®¬n gi¶n thêng dïng ®Ó x¸c ®Þnh møc dù tr÷ ng©n quü hîp lý lµ lÊy møc xuÊt ng©n quü trung b×nh hµng ngµy nh©n víi sè lîng ngµy dù tr÷ ng©n quü. Ngêi ta còng cã thÕ sö dông ph¬ng ph¸p tæng chi phÝ tèi thiÓu trong qu¶n trÞ vèn tån kho dù tr÷ ®Ó x¸c ®Þnh møc dù tr÷ vèn tiÒn mÆt hîp lý cña doanh nghiÖp. Bëi v× gi¶ sö doanh nghiÖp cã mét lîng tiÒn mÆt vµ ph¶i sö dông nã ®Ó ®¸p øng c¸c kho¶n chi tiªu tiÒn mÆt mét c¸ch ®Òu ®Æn. Khi lîng tiÒn mÆt ®· hÕt, doanh nghiÖp cã thÓ b¸n c¸c chøng kho¸n ng¾n h¹n (cã tÝnh thanh kho¶n cao) ®Ó cã ®îc lîng tiÒn mÆt nh lóc ®Çu. Cã hai lo¹i chi phÝ cÇn ®îc xem xÐt khi b¸n chøng kho¸n: mét lµ chi phÝ c¬ héi cña viÖc gi÷ tiÒn mÆt, ®ã chÝnh lµ møc lîi tøc chøng kho¸n doanh nghiÖp bÞ mÊt ®i; hai lµ chi phÝ cho viÖc b¸n chøng kho¸n mçi lÇn, ®ãng vai trß nh lµ chi phÝ mçi lÇn thùc hiÖn hîp ®ång. Trong ®iÒu kiÖn ®ã møc dù tr÷ vèn tiÒn mÆt tèi ®a cña doanh nghiÖp chÝnh b»ng sè lîng chøng kho¸n cÇn b¸n mçi lÇn ®Ó cã ®ñ lîng vèn tiÒn mÆt mong muèn bï ®¾p ®îc nhu cÇu chi tiªu tiÒn mÆt. C«ng thøc tÝnh nh sau: Qmax  2(Qn xC2 ) C1 Q max Møc vèn tiÒn mÆt dù tr÷ trung b×nh lµ: Q  2 Trong ®ã: Qmax: Sè lîng tiÒn mÆt dù tr÷ tèi ®a Qn: Lîng tiÒn mÆt chi dïng trong n¨m Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö 18 dông vèn lu ®éng C1: Chi phÝ lu gi÷ ®¬n vÞ tiÒn mÆt C2: Chi phÝ mét lÇn b¸n chøng kho¸n 1.4.1.2 - Dù ®o¸n vµ qu¶n lý c¸c luång nhËp, xuÊt vèn tiÒn mÆt (ng©n quü): Dù ®o¸n ng©n quü lµ tËp hîp c¸c dù kiÕn vÒ nguån vµ sö dông ng©n quü. Ng©n quü hµng n¨m ®îc lËp võa tæng qu¸t, võa chi tiÕt cho tõng th¸ng vµ tuÇn. Dù ®o¸n c¸c luång nhËp ng©n quü bao gåm luång thu nhËp tõ kÕt qu¶ kinh doanh; tõ kÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh; luång ®i vay vµ c¸c luång t¨ng vèn kh¸c. Trong c¸c luång nhËp ng©n quü kÓ trªn, luång nhËp ng©n quü tõ kÕt qu¶ kinh doanh lµ quan träng nhÊt. Nã ®îc dù ®o¸n dùa trªn c¬ së c¸c kho¶n doanh thu b»ng tiÒn mÆt dù kiÕn trong kú. Dù ®o¸n c¸c luång xuÊt ng©n quü thêng bao gåm c¸c kho¶n chi cho ho¹t ®éng kinh doanh nh mua s¾m tµi s¶n, tr¶ l¬ng, c¸c kho¶n chi cho ho¹t ®éng ®Çu t theo kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp; c¸c kho¶n chi tr¶ tiÒn l·i ph¶i chia, nép thuÕ vµ c¸c kho¶n chi kh¸c. Trªn c¬ së so s¸nh c¸c luång nhËp vµ luång xuÊt ng©n quü, doanh nghiÖp cã thÓ thÊy ®îc møc d hay th©m hôt ng©n quü. Tõ ®ã thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p c©n b»ng thu chi ng©n quü nh t¨ng tèc ®é thu håi c¸c kho¶n nî ph¶i thu, ®ång thêi gi¶m tèc ®é xuÊt quü nÕu cã thÓ thùc hiªn ®îc hoÆc khÐo lÐo sö dông c¸c kho¶n nî ®ang trong qu¸ tr×nh thanh to¸n. Doanh nghiÖp còng cã thÓ huy ®éng c¸c kho¶n vay thanh to¸n cña ng©n hµng. Ngîc l¹i khi luång nhËp ng©n quü lín h¬n luång xuÊt ng©n quü th× doanh nghiÖp cã thÓ sö dông phÇn d ng©n quü ®Ó thùc hiÖn c¸c kho¶n ®Çu t trong thêi h¹n cho phÐp ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông sè vèn t¹m thêi nhµn rçi cña m×nh. 1.4.1.3 - Qu¶n lý sö dông c¸c kho¶n thu chi vèn tiÒn mÆt: Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö 19 dông vèn lu ®éng Ho¹t ®éng thu chi vèn tiÒn mÆt cña doanh nghiÖp diÔn ra hµng ngµy, hµng giê; h¬n n÷a vèn tiÒn mÆt lµ mét lo¹i tµi s¶n ®Æc biÖt cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cao, dÔ dµng chuyÓn ho¸ sang c¸c h×nh thøc tµi s¶n kh¸c, v× vËy doanh nghiÖp ph¶i cã biÖn ph¸p qu¶n lý, sö dông vèn tiÒn mÆt mét c¸ch chÆt chÏ ®Ó tr¸nh bÞ mÊt m¸t, lîi dông. C¸c biÖn ph¸p qu¶n lý cô thÓ lµ: Thø nhÊt, mäi kho¶n thu chi vèn tiÒn mÆt cña doanh nghiÖp ®Òu ph¶i thùc hiÖn th«ng qua quü, kh«ng ®îc thu chi ngoµi quü, tù thu tù chi. Thø hai, ph¶i cã sù ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm râ rµng trong qu¶n lý vèn tiÒn mÆt, nhÊt lµ gi÷a thñ quü vµ kÕ to¸n quü; ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý b¶o ®¶m an toµn kho quü. Thø ba, doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng c¸c quy chÕ thu chi b»ng tiÒn mÆt ®Ó ¸p dông cho tõng trêng hîp thu chi. Th«ng thêng c¸c kho¶n thu chi kh«ng lín th× cã thÓ sö dông tiÒn mÆt, cßn c¸c kho¶n thu chi lín cÇn sö dông h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n t¹m øng tiÒn mÆt, cÇn x¸c ®Þnh râ ®èi tîng t¹m øng, møc t¹m øng vµ thêi h¹n thanh to¸n t¹m øng ®Ó thu håi kÞp thêi. 1.4.2- Qu¶n trÞ hµng tån kho dù tr÷: 1.4.2.1-Tån kho dù tr÷ vµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn tån kho dù tr÷: Tån kho dù tr÷ cña doanh nghiÖp lµ nh÷ng tµi s¶n mµ doanh nghiÖp lu gi÷ ®Ó s¶n xuÊt hoÆc b¸n ra sau nµy. Trong c¸c doanh nghiÖp tµi s¶n tån kho dù tr÷ thêng ë ba d¹ng: nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu dù tr÷ s¶n xuÊt; c¸c s¶n phÈm dë dang vµ b¸n thµnh phÈm; c¸c thµnh phÈm chê tiªu thô. Tuú theo nghµnh nghÒ kinh doanh mµ tû träng c¸c lo¹i tµi s¶n dù tr÷ trªn cã kh¸c nhau. ViÖc qu¶n lý tån kho dù tr÷ trong c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt quan träng, kh«ng ph¶i chØ v× trong doanh nghiÖp tån kho dù tr÷ thêng Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö 20 dông vèn lu ®éng