Tài liệu Quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng goldsun

Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại MỤC LỤC MỤC LỤC................................................................................................................ 1 DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ....................................................5 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................6 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI “ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG QUÁ TRÌNH KIỂM TRA MẶT HÀNG BẾP NƯỚNG GAS BARBECUE XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN GIA DỤNG GOLDSUN”.............................................................................................................7 1.1 .Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài........................................................7 1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu của những công trình năm trước............8 1.3. Mục đích nghiên cứu đề tài...........................................................................10 1.4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu đề tài..........................................................10 1.5. Phương pháp nghiên cứu..............................................................................11 1.5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu....................................................................11 1.5.1.1 .Dữ liệu sơ cấp............................................................................................11 1.5.1.2 .Dữ liệu thứ cấp...........................................................................................11 1.5.2. Phương pháp phân tích dữ liệu..................................................................12 1.6. Kết cấu khóa luận tốt nghiệp.........................................................................12 CHƯƠNG 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG QUY TRÌNH CHUẨN BỊ HÀNG XUẤT KHẨU NÓI CHUNG VÀ KIỂM TRA HÀNG XUẤT KHẨU NÓI RIÊNG................................................13 2.1. Một số vấn đề cơ bản về rủi ro, tổn thất và quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu...........................................................................................13 2.1.1. Khái niệm về rủi ro và rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu………………………………………………………………………………13 2.1.2. Phân loại rủi ro............................................................................................14 2.1.2.1. Rủi ro thuần túy và rủi ro suy đoán............................................................14 1 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại 2.2.2.2. Rủi ro đặc trưng và rủi ro thị trường..........................................................14 2.1.3. Khái niệm tổn thất và phân loại tổn thất...................................................15 2.1.3.1. Khái niệm tổn thất......................................................................................15 2.1.3.2. Phân loại tổn thất.......................................................................................15 2.1.4. Khái niệm quản trị rủi ro và nội dung quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu...........................................................................................16 2.1.4.1. Khái niệm quản trị rủi ro............................................................................16 2.1.4.2. Nội dung quản trị rủi ro.............................................................................16 2.2. Một số vấn đề cơ bản về chuẩn bị hàng xuất khẩu nói chung và kiểm tra hàng xuất khẩu nói riêng......................................................................................18 2.2.1. Khái niệm về chuẩn bị hàng xuất khẩu......................................................18 2.2.2. Các căn cứ để chuẩn bị hàng xuất khẩu....................................................19 2.2.3. Vai trò của quản trị rủi ro trong quy trình kiểm tra hàng xuất khẩu.....20 2.2.4. Nguyên nhân của những rủi ro trong quá trình chuẩn bị hàng xuất khẩu nói chung và kiểm tra hàng xuất khẩu nói riêng.................................................20 2.2.4.1. Rủi ro do khan hiếm nguồn hàng cung ứng cho xuất khẩu.........................20 2.2.4.2. Rủi ro do sự biến động giá cả hàng hóa.....................................................21 2.2.4.3. Rủi ro liên quan đến số lượng và chất lượng hàng hóa xuất khẩu..............21 2.2.4.4. Rủi ro do biến đổi phẩm chất hàng hóa xuất khẩu.....................................22 2.2.4.5. Rủi ro do sai lệch trong bao gói, ghi nhãn hàng hóa xuất khẩu.................22 2.2.5. Sự cần thiết của việc kiểm tra hàng xuất khẩu..........................................22 2.3. Phân định nội dung về về vấn đề quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng xuất khẩu...............................................................................................23 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG QUY TRÌNH KIỂM TRA BẾP NƯỚNG GAS BARBECUE XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN GIA DỤNG GOLDSUN.....................................................................24 2 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại 3.1. Tổng quan về công ty cổ phần gia dụng Goldsun.........................................24 3.1.1. Khái quát về quá trình hình thành và phát triển của công ty..................24 3.1.2. Các lĩnh vực kinh doanh của công ty.........................................................25 3.1.3. Cơ cấu tổ chức của công ty.........................................................................25 3.1.4. Tiềm lực tài chính của công ty cổ phần gia dụng Goldsun.......................27 3.1.5. Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ sản xuất kinh doanh của công ty..........27 3.2. Khái quát về hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty cổ phần gia dụng Goldsun giai đoạn 2009-2011................................................................................28 3.2.1. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty cổ phần gia dụng Goldsun giai đoạn 2009-2011................................................................................28 3.2.2. Khái quát hoạt động sản xuất kinh doanh bếp nướng gas barbecue của công ty cổ phần gia dụng Goldsun qua các năm 2009, 2010, 2011.....................30 3.2.2.1. Đặc điểm về sản phẩm bếp nướng gas barbecue xuất khẩu........................30 3.2.2.2. Kết quả hoạt động kinh doanh xuất khẩu bếp nướng gas barbecue trong những năm gần đây.................................................................................................30 3.3. Thực trạng quản trị rủi ro trong quy trình kểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun........................31 3.3.1. Công tác nhận dạng các rủi ro....................................................................32 3.3.2. Công tác đánh giá các rủi ro.......................................................................35 3.3.3. Lựa chọn các rủi ro để phòng ngừa............................................................37 3.3.4. Đề ra các biện pháp phòng ngừa................................................................39 3.5. Đánh giá thực trạng quản trị rủi ro trong quá trình kểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun............40 3.5.1 Những thành công và kết quả đạt được trong công tác quản trị rủi ro trong quá trình kểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun................................................................................40 3 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại 3.5.2 Những tồn tại và nguyên nhân trong công tác quản trị rủi ro trong quá trình kểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun.........................................................................................41 3.5.2.1. Những tồn tại..............................................................................................41 3.5.2.2. Những nguyên nhân....................................................................................43 CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN VÀ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP NHẰM QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG QUÁ TRÌNH KIỂM TRA MẶT HÀNG BẾP NƯỚNG GAS BARBECUE XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN GIA DỤNG GOLDSUN........................................................................................44 4.1. Định hướng phát triển về quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun............44 4.2. Một số giải pháp nhằm quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra bếp nướng gas babercue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun........................44 4.2.1. Tăng cường công tác nghiên cứu và nhận dạng rủi ro.............................45 4.2.2. Nâng cao hiệu quả công tác phân tích và dự báo tổn thất........................46 4.2.3. Hoàn thiện công tác thiết lập bảng liệt kê cảnh báo rủi ro, tổn thất........48 4.2.4. Xây dựng phương án né tránh rủi ro và hạn chế tổn thất........................48 4.2.5. Một số biện pháp bổ trợ cho công tác quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu.....................................49 4.3. Một số kiến nghị với cơ quan nhà nước........................................................49 4 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ BẢNG BIỂU Bảng 3.1. Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty từ năm 2009 đến 2011 Bảng 3.2. Bảng đánh giá mức độ thực hiện các nội dung của công tác quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun. Bảng 3.3. Đánh giá mức độ thường xuyên của các nguyên nhân rủi ro mà công ty cổ phần gia dụng Goldsun gặp phải trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nước gas barbecue xuất khẩu Bảng 3.4. Tồng hợp các rủi ro mà công ty cổ phần gia dụng Goldsun đã gặp phải trong quy trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas XK trong năm 2011 Bảng3.5. Đánh giá mức độ thường xuyên của các tổn thất mà công ty phải chịu khi gặp phải những rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue XK Bảng 3.6. Đánh giá hiệu quả các biện pháp thường được công ty sử dụng khi tiến hành xây dựng phương án né tránh rủi ro và hạn chế tổn thất trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Sơ đồ 3.1. Cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần gia dụng Goldsun Biểu đồ 3.2. Doanh thu bán hàng của công ty qua các năm 2009, 2010, 2011 Biểu đồ 3.3. Kim ngạch xuất khẩu bếp nướng ga barbecue sang thị trường Đức. 5 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT STT Từ viết tắt Nghĩa tiếng việt 1 NK Nhập khẩu 2 XK Xuất khẩu 3 XNK Xuất nhập khẩu 4 DN Doanh nghiệp 5 TMQT Thương mại quốc tế 6 SXKD Sản xuất kinh doanh 7 CBNV Cán bộ nhân viên TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH STT 1 WT O Từ viết tắt World Trade Organiza tion Nghĩa tiếng anh Nghĩa tiếng việt Tổ chức thương mại thế giới 2 EU European Union Liên minh châu Âu 3 L/C Letter of credit Thư tín dụng 4 C/O Certificate of Origin Giấy chứng nhận xuất xứ 6 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI “ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG QUÁ TRÌNH KIỂM TRA MẶT HÀNG BẾP NƯỚNG GAS BARBECUE XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN GIA DỤNG GOLDSUN” 1.1 . Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài Trong xu thế toàn cầu hóa hiện nay, vấn đề hội nhập với kinh tế thế giới là một trong những vẫn đề sống còn đối với các doanh nghiệp, nhất là khi Việt Nam đã gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO. Việc gia nhập tổ chức này mở ra một cơ hội rất lớn cho nền kinh tế đất nước trong việc mở rộng thị trường và thúc đẩy nền kinh tế phát triển nhưng đồng thời nó cũng mang lại không ít những khó khăn cho các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam nói riêng. Sau cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008-2009, công ty cổ phần gia dụng Goldsun trở thành một trong ba công ty đứng đầu Việt Nam về lĩnh vực xuất khẩu hàng gia dụng. Thị trường xuất khẩu của công ty ngày càng được mở rộng và sản phẩm của công ty ngày càng chinh phục được các thị trường khó tính như: Hoa Kỳ, Anh, Trung Đông… Trong đó, xuất khẩu sản phẩm bếp nướng gas barbecue là một trong những sản phẩm xuất khẩu chủ đạo của công ty sang các thị trường như Hồng Kông, Đức, Pháp, Mỹ, Anh… Một trong những khó khăn của các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam nói chung và Công ty cổ phần gia dụng Golsun nói riêng đó là môi trường cạnh tranh rất cao. Trong lĩnh vực hàng gia dụng công ty cổ phần gia dụng Goldsun phải đối mặt với rất nhiều đối thủ cạnh tranh lớn trong nước như Sunhouse, Happy cook và các doanh nghiệp xuất khẩu hàng gia dụng của các nước như: Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia… Như vậy, để có thể đứng vững được trên thị trường thì công ty cần có những chính sách cũng như các biện pháp nhằm làm thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của khách hàng. 7 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại Để làm được điều đó thì một trong những vấn đề quan trọng đặt ra đối với bất kì công ty xuất khẩu nào đó là việc làm thế nào để có thể thực hiện hợp đồng xuất khẩu một cách hiệu quả nhất. Như vậy, doanh nghiệp cần phải làm thật tốt tất cả các khâu trong quy trình thực hiện hợp đồng xuất khẩu của mình. Vì thế, sự thành công hay thất bại của quá trình chuẩn bị hàng xuất khẩu nói chung và quá trình kiểm tra mặt hàng xuất khẩu nói riêng cũng sẽ ảnh hưởng tới hiệu quả của việc thực hiện hợp đồng xuất khẩu. Hoàn thiện quy trình chuẩn bị hàng xuất khẩu nói chung và quá trình kiểm tra mặt hàng xuất khẩu nói riêng để có thể phát huy tối đa việc sử dụng các nguồn lực, nâng cao năng lực và hiệu quả kinh doanh của công ty, giúp công ty có những phản ứng linh hoạt đối với những thay đổi của môi trường kinh doanh, giúp hạn chế những khó khăn tiềm ẩn. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay việc công ty gặp phải những khó khăn trong hoạt động của mình, nhất là những rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng xuất khẩu là điều không thể tránh khỏi. Xuất phát từ những vấn đề nêu trên cùng với việc nghiên cứu công tác quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra hàng xuất khẩu tại công ty cổ phần gia dụng Goldsun cũng như lợi ích của nó đem lại cho hiệu quả kinh doanh của công ty vì thế em xin chọn đề tài: “Quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun” để nghiên cứu sâu hơn các vấn đề và từ đó có thể đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện quá trình tác nghiệp này. 1.2 . Tổng quan tình hình nghiên cứu của những công trình năm trước Trong khoảng thời gian từ năm 2008-1011, tại khoa Thương mại quốc tế thuộc trường đại học Thương Mại chưa có luận văn, công trình nghiên cứu nào thực hiện đề tài: “Quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun”. Sau đây là một số luận văn có liên quan: 8 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế - Khoa: Thương Mại Luận văn của Lê Thị Huyền năm 2011 với đề tài: “Hoàn thiện quy trình chuẩn bị hàng gia dụng xuất khẩu sang thị trường châu Mỹ tại công ty cổ phần gia dụng Goldsun”. Trong luận văn trên tác giả đã nghiên cứu về quy trình chuẩn bị hàng gia dụng xuất khẩu nói chung sang thị trường châu Mỹ của công ty cổ phần gia dụng Goldsun. Tác giả đã đưa ra và phân tích được thực trạng quy trình chuẩn bị hàng gia dụng xuất khẩu đồng thời đã đưa ra được một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình chuẩn bị hàng gia dụng xuất khẩu sang thị trường châu Mỹ của công ty cổ phần gia dụng Goldun. Luận văn được thực hiện vào năm 2011, Đây là luận văn có tính cấp thiết rất lớn đối với công ty gia dụng Golsun. Tuy nhiên, mục đích và mặt hàng mà luận văn nghiên cứu là rất khác đối với luận văn mà em đang thực hiện “Quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun”. - Luận văn của Nguyễn Thị Thanh Huyền năm 2010 với đề tài: “Giải pháp hoàn thiện quy trình chuẩn bị hàng mây tre đan xuất khẩu sang thị trường EU của công ty cổ phần xuất nhập khẩu mây tre đan Việt Nam – Barrotex” Đối với luận văn này tác giả tiến hành nghiên cứu về quy trình chuẩn bị hàng mây tre đan xuất khẩu sang thị trường EU của công ty Barrotex. Luận văn đã nêu bật được những bước trong quy trình chuẩn bị hàng mây tre đan xuất khẩu, nêu ra được những đặc điểm của mặt hàng mây tre đan và thị trường EU một trong những thị trường rất lớn và khắt khe đối với các doanh nghiệp xuất khẩu. Từ thực trạng chuẩn bị hàng xuất khẩu của công ty Barrotex tác giả đã đưa ra một số những giải pháp nhằm hoàn thiện được quy trình chuẩn bị hàng mây tre đan xuất khẩu sang EU cho công ty. - Luận văn của Nguyễn Thị Thu Hường năm 2009 với đề tài: “Hoàn thiện quy trình chuẩn bị hàng mây tre đan xuất khẩu tại công ty Hà Tây”. Trong luận văn này tác giả cũng nghiên cứu quy trình chuẩn bị hàng xuất khẩu đối với sản phầm mây tre đan xuất khẩu nhưng tại công ty Hà Tây. Từ những thực trạng trong từng bước chuẩn bị hàng xuất khẩu của công ty Hà Tây, tác giả cũng đưa ra một số giái pháp nhằm hoàn thiện quy trình chuẩn bị hàng xuất khẩu. Tuy 9 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại nhiên, những giải pháp mà tác giả đưa ra chỉ mang tính đóng góp xây dựng cho công ty mà chưa có ý nghĩa thực tiễn. - Luận văn của Vũ Trà My năm 2009 với đề tài: “Hoàn thiện quy trình chuẩn bị hàng thủ công mỹ nghệ của công ty Hanosimex”. Việt Nam là một trong những quốc gia có đồ thủ công mỹ nghệ được rất nhiều nước trên thế giới ưa chuộng. Việc chuẩn bị hàng xuất khẩu đối với hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu đòi hỏi một sự cần trọng và chính xác cao để có được sản phầm tốt xuất khẩu. Trong luận văn này tác giả đã nghiên cứu rất kỹ đặc điểm của mặt hàng thủ công mỹ nghệ và quy trình chuẩn bị hàng xuất khẩu của công ty Hanosimex để từ đó đưa ra được những giải pháp thực sự thiết thực nhằm hoàn thiện quy trình chuẩn bị hàng thủ công mỹ nghệ cho công ty. Qua thời gian thực tập tại công ty cổ phần gia dụng Goldsun cũng như nghiên cứu các luận văn trên, em khẳng định luận văn của em là hoàn toàn khác với tất cả các luận văn trước đó do công ty mà em thực tập trong thời gian qua là công ty cổ phần gia dụng Goldsun, vấn đề mà khóa luận đi sâu nghiên cứu là: Quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra hàng xuất khẩu, mặt hàng mà đề tài nghiên cứu là bếp nướng gas barbecue. Ngoài ra, từ trước cho tới nay chưa có luận văn nào nghiên cứu về đề tài: “Quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun”. Chính vì thế em mong muốn đi sâu nghiên cứu đề tài này của mình để có thể đưa ra những biện pháp tốt nhất nhằm quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu cho công ty. 1.3 . Mục đích nghiên cứu đề tài Nghiên cứu về các vấn đề còn tồn tại công tác quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun, từ đó đưa ra một số các giải pháp nhằm né tránh những rủi ro và hạn chế những tổn thất trong quá trình kiểm tra mặt hàng xuất khẩu của công ty, đồng thời đưa ra một số kiến nghị với nhà nước trong công tác hỗ trợ hoạt động xuất khẩu cho doanh nghiệp. 1.4 . Đối tượng, phạm vi nghiên cứu đề tài 10 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại - Nghiên cứu: Quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas - barbecue xuất khẩu. Mặt hàng nghiên cứu: Bếp nướng gas barbecue. Thời gian: 2009-2011 Không gian: Xuất khẩu sang thị trường Đức. 1.5 . Phương pháp nghiên cứu 1.5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu 1.5.1.1. Dữ liệu sơ cấp Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp là phương pháp điểu tra xã hội học, sử dụng phiếu điều tra trắc nghiệm và phương pháp phỏng vấn chuyên gia. Phương pháp điều tra xã hội học: phiếu điều tra được thiết kế bao gồm hệ thống 9 câu hỏi, tập trung vào vấn đề quản trị rủi ro nói chung và quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu nói riêng của công ty cổ phần gia dụng Goldsun. Các câu hỏi được thiết kế cho phép dẽ dàng phân tích và tổng hợp các thông tin thu được. Phiếu điều tra trắc nghiệm này được tiến hành phát cho 5 cán bộ, nhân viên thuộc phòng thủ tục xuất nhập khẩu, đây là những người trực tiếp thực hiện công tác quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty. Việc thu thập thông tin thông qua phiếu điều tra trắc nghiệm đã cung cấp rất nhiều thông tin quan trọng giúp ích cho việc nghiên cứu đề tài. Phương pháp phỏng vấn chuyên gia: Bên cạnh việc đưa ra các câu hỏi trắc nghiệm đã có trong phiếu trắc nghiệm, em còn tiến hành phỏng vấn các cán bộ, nhân viên để có thể nhận được những thông tin, quan điểm của riêng họ. Qua các cuộc phỏng vấn, những rủi ro trong quy trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu được tìm hiều cụ thể hơn, điều này giúp tạo điều kiện đưa ra những giải pháp phù hợp hơn đối với doanh nghiệp. 1.5.1.2. Dữ liệu thứ cấp Dữ liệu từ nguồn bên trong công ty: Các tài liệu liên quan về thực hiện hợp đồng xuất khẩu của công ty, các báo cáo tài chính, số liệu từ các phòng nhân sự, phòng kế toán, phòng bán hàng, phòng tài chính trong những năm 2009-2011 11 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại Dữ liệu từ nguồn bên ngoài: Những tài liệu chuyên ngành kinh tế, báo, tạp chí, các website, các văn bản liên quan đến hoạt động xuất khẩu. 1.5.2. Phương pháp phân tích dữ liệu Sau khi thu thập dữ liệu thông qua các số liệu thu thập được, thống kế, mô tả thành các bảng số liệu, sơ đồ, hình vẽ, sử dụng phần mềm máy tính Excel để xử lý các số liệu có được và vẽ bảng biểu, biểu đồ. 1.6. Kết cấu khóa luận tốt nghiệp Chương 1: Tổng quan về nghiên cứu đề tài: “Quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun”. Chương 2: Một số vấn đề lý luận cơ bản về quản trị rủi ro trong quy trình chuẩn bị hàng xuất xuất khẩu nói chung và kiểm tra hàng xuất khẩu nói riêng. Chương 3: Thực trạng quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun. Chương 4: Định hướng phát triển và đề xuất các giải pháp nhẳm quản trị rủi ro trong quá trình kiểm tra mặt hàng bếp nướng gas barbecue xuất khẩu của công ty cổ phần gia dụng Goldsun. 12 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại CHƯƠNG 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG QUY TRÌNH CHUẨN BỊ HÀNG XUẤT KHẨU NÓI CHUNG VÀ KIỂM TRA HÀNG XUẤT KHẨU NÓI RIÊNG 2.1. Một số vấn đề cơ bản về rủi ro, tổn thất và quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu 2.1.1. Khái niệm về rủi ro và rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu Kinh doanh luôn gắn liền với rủi ro mạo hiểm, những nhà kinh doanh chấp nhận rủi ro như là một điều không thể tránh khỏi được. Tuy nhiên, chỉ có những nhà kinh doanh nào biết phân tích, đánh giá, đo lường trước được những rủi ro để đưa ra những biện pháp phòng ngừa rủi ro một cách hợp lý thì nhà kinh doanh đó mới thành công. Rủi ro có thể xảy ra với các doanh nghiệp bất cứ khi nào, đặc biệt đối với những doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu thì rủi ro càng đa đạng và phức tạp hơn. Rủi ro trong kinh doanh là điều tất yếu, không thể loại bỏ hẳn được rủi ro nhưng có thể phòng ngừa và hạn chế được tác động của rủi ro biến rủi ro thành cơ hội cho doanh nghiệp. Theo Flank Knight, một học giả Mỹ định nghĩa: “Rủi ro là những bất trắc có thể đo lường được”. Theo Willet, một học giả Mỹ khác cho rằng: “Rủi ro là một bất trắc cụ thể liên quan đến một biến cố không mong đợi”. Inrving Perfer (Mỹ) lại cho rằng: “Rủi ro là tổng hợp những sự cố ngẫu nhiên có thể đo lường được bằng xác suất”. Ngoài ra, còn có một số các định nghĩa khác về rủi ro: 13 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại Rủi ro là sự bất trắc gây mất mát. Rủi ro là sự biến động tiềm ẩn ở kết quả. Rủi ro là những bất trắc ngoài ý muốn xảy ra trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tác động xấu đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Như vậy, theo các khái niệm trên thì rủi ro có thể đo lường được, có thể xác định được và từ đó có thể lường trước và phòng ngừa cũng như hạn chế ở mức tối đa. Từ những khái niệm trên có thể đi đến khái niệm về rủi ro trong kinh doanh xuất khẩu như sau: “Rủi ro trong kinh doanh xuất khẩu là những bất trắc có thể xảy ra ngoài ý muốn trong quá trình kinh doanh xuất khẩu, gây thiệt hại cho doanh nghiệp xuất khẩu”. 2.1.2. Phân loại rủi ro Với xu hướng toàn cầu hóa hiện nay, chiến lược phát triển kinh tế của đất nước đang hướng mạnh đến xuất khẩu. Rủi ro trong xuất khẩu ngày càng phức tạp và đa dạng, việc phân loại rủi ro xuất khẩu có ý nghĩa thiết thực giúp ta có thể đưa ra được các giải pháp pháp phòng ngừa rủi ro có hiệu quả. Rủi ro có thể được phân loại thành: 2.1.2.1. Rủi ro thuần túy và rủi ro suy đoán Rủi ro thuần túy: là những rủi ro dẫn đến tình huống tổn thất hay không tổn thất, trường hợp tốt nhất là tổn thất không xảy ra. Rủi ro suy đoán: là những rủi ro dẫn đến tình huống tổn thất hoặc sinh lợi, phần sinh lợi gọi là phần thưởng cho rủi ro. 2.2.2.2. Rủi ro đặc trưng và rủi ro thị trường - Rủi ro đặc trưng (rủi ro có thể đa dạng được): đây là rủi ro thường xảy ra trong phạm vi hẹp, mang tính riêng có, cá thể và có thể phân chia, giảm thiểu được bằng cách đa dạng hóa bằng các nguồn quỹ góp chung. Các dạng rủi ro đặc trưng: 14 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại Rủi ro quản lý: là những rủi ro nảy sinh do trình độ yếu kém của người quản lý vì vậy quyết định của họ đưa ra có thể sai lầm gây tổn thất thậm chí phá sản doanh nghiệp. Rủi ro tài sản: là những rủi ro nảy sinh do tài sản và cơ cấu tài sản của doanh nghiệp nắm giữ. Rủi ro tài trợ: là những rủi ro và trách nhiệm pháp lý nảy sinh từ cơ cấu nguồn vốn của doanh nghiệp. - Rủi ro thị trường (rủi ro không thể đa dạng hóa): đây là loại rủi ro nảy sinh từ tác động to lớn của thị trường nằm ngoài sự kiểm soát của doanh nghiệp và không thể giảm thiểu được bằng cách đa dạng hóa rủi ro như: Những thay đổi trong cơ chế quản lý Những thay đổi trong thị hiếu của khách hàng Tiến bộ khoa học kỹ thuật Chuyển dịch trong dòng vốn đầu tư Thay đổi và dịch chuyển lực lượng lao động, dân số 2.1.3. Khái niệm tổn thất và phân loại tổn thất 2.1.3.1. Khái niệm tổn thất Theo giáo trình quản trị tác nghiệp thương mại quốc tế xuất bản năm 2010 do PGS.TS Doãn Kế Bôn chủ biên: “Tổn thất được hiểu là những thiệt hại, mất mát về tài sản, cơ hội mất hưởng về con người, tinh thần, sức khỏe và sự nghiệp của họ do những nguyên nhân từ các rủi ro gây ra”. 2.1.3.2. Phân loại tổn thất - Dựa vào mức độ của tổn thất Căn cứ vào mức độ của tổn thất được chia ra: Tổn thất toàn bộ: là tổn thất hoàn toàn đối tượng như mất kiện hàng, hư hỏng hoặc bị phá hủy tất cả hàng hóa. 15 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại Tổn thất bộ phận: là tổn thất một phần của đối tượng như đổ vỡ một số lượng nhất định hàng hóa, hàng bị ẩm mốc một phần. - Dựa vào tính chất của tổn thất Căn cứ vào tính chất của tổn thất được chia ra: Tổn thất riêng: là những tổn thất của đối tượng bảo hiểm của những bên tham gia bảo hiểm như tổn thất của hàng khi bị mất hàng hóa vận chuyển, tổn thất về con tàu của chủ tàu. Tổn thất chung: là tổn thất hoặc chi phí do hành động cố ý của người chuyên chở, thuyền trưởng. - Dựa vào đối tượng bị thiệt hại Căn cứ vào đôi tượng bị thiệt hại được chia thành: Tổn thất hữu hình: là những thiệt hại về hàng hóa, tiền bạc. Tổn thất vô hình: là những tổn thất về tinh thần, uy tín trong kinh doanh. 2.1.4. Khái niệm quản trị rủi ro và nội dung quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu 2.1.4.1. Khái niệm quản trị rủi ro Thực tế có rất nhiều quan điểm về quản trị rủi ro, trong phạm vi khóa luận này em xin đưa ra khái niệm về quản trị rủi ro trong kinh doanh xuất khẩu như sau: “ Quản trị rủi ro trong kinh doanh xuất khẩu là một quá trình có tính chất toàn diện và có hệ thống nhằm nhận dạng, tìm ra nguyên nhân, sau đó kiểm soát và phòng ngừa nhằm giảm thiểu những tổn thất, mất mát và những ảnh hưởng bất lợi trong quá trình kinh doanh xuất khẩu”. 2.1.4.2. Nội dung quản trị rủi ro 2.1.4.2.1. Nghiên cứu, nhận dạng rủi ro Đây là nhiệm vụ quan trọng trong quản trị rủi ro nhằm thu thập và phân tích các nguồn thông tin về rủi ro, các nguy cơ rủi ro cũng như nguyên nhân dẫn đến các rủi ro trong quá khứ hoặc dự báo, từ đó phân loại rủi ro theo những tiêu chí khác nhau 16 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại và làm căn cứ xác lập các biện pháp phòng ngừa theo từng nhóm rủi ro đã phân loại. Nghiên cứu về rủi ro và đối tượng rủi ro: Các nguồn rủi ro trong chuẩn bị hàng xuất khẩu nói chung và kiểm tra hàng xuất khẩu nói chung rất đa dạng và phức tạp. Các nguồn rủi ro có thể từ hành vi của người bán từ sự điều chỉnh của chính sách, từ các yếu tố tự nhiên, thời tiết… Mỗi nguồn rủi ro lại có những tác động rất khác nhau đến công tác chuẩn bị hàng xuất khẩu nói chung và kiểm tra hàng xuất khẩu nói riêng. Vì thế, khi nghiên cứu nguồn rủi ro cần phân chia chúng hợp lý thành từng nhóm, bên cạnh đó khi nghiên cứu về nguồn rủi ro cũng cần chú ý rằng việc không bao quát hết các nguồn rủi ro có thể dẫn đến bị động trong các hoạt động ứng phó khi xảy ra rủi ro và thiệt hại có thể bị tăng thêm vì lý do này. Nghiên cứu đối tượng rủi ro chính là nghiên cứu những đối tượng sẽ chịu thiệt hại, tổn thất do rủi ro xảy ra trong quá trình chuẩn bị hàng xuất khẩu nói chung và kiểm tra hàng xuất khẩu nói riêng. Đối tượng rủi ro thường là hàng hóa, uy tín thương mại, cơ hội xuất khẩu hàng… Nhận dạng rủi ro: Từ kết quả nghiên cứu và phân tích về nguồn rủi ro và đối tượng rủi ro, các nhà quản trị cần sử dụng các phương pháp khác nhau để nhận dạng được rủi ro một cách càng chính xác càng tốt để không bỏ sót rủi ro. Việc nhận dạng rủi ro trong chuẩn bị hàng XK nói chung và kiểm tra hàng XK nói riêng được thực hiện bằng phương pháp nhận dạng nhóm tác nghiệp. Yêu cầu cơ bản là phải chỉ ra được những nguy cơ có thể xảy ra trong chuẩn bị, kiểm tra hàng xuất khẩu và sắp xếp chúng theo tần xuất xuất hiện của rủi ro dựa trên những số liệu quá khứ của chính doanh nghiệp và của nhiều doanh nghiệp trong cùng ngành hoặc khác ngành. 2.1.4.2.2. Phân tích và dự báo rủi ro và tổn thất Phân tích tổn thất được tiến hành dựa trên các số liệu quá khứ về tổn thất của doanh nghiệp đã trải nghiệm cũng như các nguồn thông tin bên ngoài doanh nghiệp về những trường hợp tương tự trong quá trình chuẩn bị hàng xuát khẩu nói chung và kiểm tra hàng xuất khẩu nói riêng. Khi phân tích tổn thất cần chia tách riêng các tổn thất về tài sản, tổn thất liên đới, tổn thất về uy tín thương mại… Việc tách riêng 17 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại tưng loại tổn thất gặp nhiều khó khăn do vậy cần sử dụng nghiệp vụ dự báo, suy đoán để phân tích các tổn thất gián tiếp, liên đới. Kết quả phân tích tổn thất phải phản ánh được mức độ tổn thất, tỷ lệ tổn thất, tình trạng nguy hiểm của tổn thất, nguyên nhân của tổn thất. Để có được những thông tin và dữ liệu phục vụ cho phân tích tổn thất, bộ phận quản trị rủi ro cần xây dựng mẫu báo cáo tổn thất và yêu cầu áp dụng trong các bộ phận có liên quan đến công tác chuẩn bị hàng xuất khẩu nói chung và kiểm tra hàng xuất khẩu nói riêng của doanh nghiệp. 2.1.4.2.3. Thiết lập bảng liệt kê cảnh báo rủi ro, tổn thất Một nhiệm vụ đặt ra trong quản trị rủi ro là thiết lập bảng kê cảnh báo rủi ro để phục vụ cho quá trình chuẩn bị hàng XK nói chung và kiểm tra hàng XK nói riêng. Bảng liệt kê có thể theo những khuôn mẫu khác nhau tùy theo yêu cầu và nội dung công việc của từng DN. Bảng liệt kê cảnh báo tổn thất có thể gồm các nội dung : Các rủi ro có thể gặp phải, nguyên nhân gây ra rủi ro, các tổn thất có thể phải đối mặt và các biện pháp được khuyến cáo áp dụng. Bảng liệt kê càng chi tiết sẽ càng thuận lợi cho việc triển khai các biện pháp phòng ngừa rủi ro. 2.1.4.2.4. Xây dựng phương án né tránh rủi ro và hạn chế tổn thất Đối với từng trường hợp cụ thể các phương án né tránh rủi ro và hạn chế tổn thất sẽ được xây dựng sao cho phù hợp với từng loại mặt hàng, từng đối tác kinh doanh, đặc điểm khu vực thị trường và các nhân tố khách quan khác trên cơ sở bảng liệt kê rủi ro và kết quả phân tích tổn thất. Để xây dựng phương án né tránh rủi ro và hạn chế tổn thất các nhà quản trị rủi ro sẽ dựa trên bảng liệt kê rủi ro và kết quả phân tích tổn thất để đề xuất phương án phù hợp. 2.2. Một số vấn đề cơ bản về chuẩn bị hàng xuất khẩu nói chung và kiểm tra hàng xuất khẩu nói riêng 2.2.1. Khái niệm về chuẩn bị hàng xuất khẩu Chuẩn bị hàng xuất khẩu là việc thực hiện cam kết trong hợp đồng xuất khẩu, chủ hàng xuất khẩu phải tiến hàng chuẩn bị hàng xuất khẩu theo đúng tên hàng, số lượng, chất lượng, bao bì, ký mã hiệu phù hợp để có thể giao hàng đúng thời gian 18 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại quy định trong hợp đồng TMQT. Quy trình chuẩn bị hàng xuất khẩu bao gồm 4 khâu: - Tập trung hàng hóa xuất khẩu: là tập trung về lô hàng đủ về số lượng, phù hợp về chất lượng và đúng thời điểm, tối ưu hóa được chi phí, là hoạt động rất quan trọng của các doanh nghiệp kinh doanh hàng xuất khẩu. Nhưng tùy thuộc vào từng loại hình doanh nghiệp với các đặc trưng khác nhau mà quá trình tập trung hàng xuất khẩu là khác nhau để đảm bảo được hiệu quả của quá trình xuất khẩu. - Bao gói xuất khẩu: bao gói là loại vật phẩm dùng để bao gói và chứa đựng hàng hóa, hạn chế những tác động của môi trường bên ngoài nhằm bảo vệ hàng hóa trong quá trình vận chuyển, bảo quản đồng thời có tác dụng quảng cáo và hướng dẫn người tiêu dùng. - Mã ký hiệu hàng xuất khẩu: kí hiệu là những kí hiệu bằng chữ, bằng số hoặc bằng hình vẽ được ghi trên bao bì nhằm cung cấp các thông tin cần thiết cho quá trình giao nhận, bốc dỡ, vận chuyển và bảo quản hàng hóa. - Kiểm tra hàng xuất khẩu: là công việc cần thiết, là sự tiếp tục quá trình các công đoạn thực hiện hợp đồng xuất khẩu, là việc kiểm tra mức độ phù hợp của hàng hóa về số lượng, chất lượng…. đã phù hợp với hợp đồng xuất khẩu chưa. 2.2.2. Các căn cứ để chuẩn bị hàng xuất khẩu - Căn cứ vào hợp đồng xuất khẩu Hàng hóa xuất khẩu được chuẩn bị thì căn cứ đầu tiên là dựa vào hợp đồng ký kết. Sau khi ký kết hợp đồng doanh nghiệp cần thực hiện đúng và đầy đủ các điều khoản được ký kết. Bên giao hàng cần chuẩn bị hàng xuất khẩu để thực hiện đúng hợp đồng đã ký. Doanh nghiệp tiến hành sắp xếp những phần việc phải làm, ghi thành bảng tiến độ theo dõi tiến độ thực hiện hợp đồng , ghi lại những diễn biến kịp thời, những văn bản phát đi và nhận được để có những biện pháp khắc phục nhanh chóng. - Căn cứ vào nguồn hàng của công ty Khi chuẩn bị hàng hóa xuất khẩu doanh nghiệp cần quan tân đến nguồn hàng của công ty là bao nhiêu, liệu có đủ để đáp ứng nhu cầu của khách hàng hay không. Nguồn hàng của công ty có thể là những nguồn hàng sẵn có với những doanh 19 Đào Đức Việt K44E3 Trường Đại Học Thương Mại Quốc Tế Khoa: Thương Mại nghiệp thương mại hay mà những nguyên vật liệu đối với những doanh nghiệp sản xuất. - Căn cứ vào khả năng tài chính Khả năng tài chính của công ty quyết định rất lớn đến khả năng thực hiện hợp đồng của doanh nghiệp. Để thực hiện hợp đồng xuất khẩu công ty cần có một số vốn nhất định để có khả năng thu mua hàng hóa dự trữ, trả chi phí… - Căn cứ vào cơ sở vật chất Các doanh nghiệp kinh doanh nói chung và các doanh nghiệp xuất khẩu nói riêng thì cơ sở vật chất ảnh hưởng lớn đến năng lực cạnh tranh và khả năng thực hiện hợp đồng xuất khẩu. Một doanh nghiệp có cơ sở vật chất tốt sẽ tạo ra được những sản phẩm mới hơn, chất lượng cao hơn. Ngoài ra, giá thành sản phẩm có thể điều chỉnh để cạnh tranh được với sản phẩm của các doanh nghiệp khác. - Căn cứ vào nguồn nhân lực của công ty Nguồn nhân lực là một bộ phận không thể thiếu đối với bất kỳ một doanh nghiệp nào. Số lượng đội ngũ nhân viên có trình độ cao sẽ góp phần đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị hàng xuất khẩu cho doanh nghiệp. 2.2.3. Vai trò của quản trị rủi ro trong quy trình kiểm tra hàng xuất khẩu Công tác kiểm tra hàng xuất khẩu là bước cuối cùng của quy trình chuẩn bị hàng xuất khẩu, đây là một khâu vô cùng quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả của quy trình thực hiện hợp đồng xuất khẩu. Công tác kiểm tra hàng xuất khẩu là kiểm tra về số lượng, chất lượng, mã ký hiệu hàng hóa, các thủ tục chứng từ đính kèm hàng hóa… Nếu công tác kiểm tra hàng hóa không được thực hiện môt cách cẩn thận và chính xác sẽ ảnh hưởng lớn đến kết quả kinh doanh và uy tín của công ty. Quan trọng là vậy nhưng công tác kiểm tra hàng xuất khẩu luôn luôn gặp phải rất nhiều những rủi ro vì thế nó gây ra nhiều tổn thất cho DN. Khi gặp phải rủi ro này DN sẽ có thể bị phạt vì thực hiện sai hợp đồng, mất uy tín đối với đối tác. Như vậy, có thể thấy được tầm quan trọng của công tác quản trị rủi ro trong quy trình kiểm tra hàng xuất khẩu. Các DN nếu làm tốt công tác quản trị rủi ro trong quy trình kiểm tra hàng xuất khẩu sẽ có thể né tránh được các rủi ro và hạn chế được những 20 Đào Đức Việt K44E3