Tài liệu Quản trị rủi ro tài chính trong các doanh nghiệp việt nam thời kỳ hậu wto

BQ GIAO DlJC VA BAO TAO TRUONG BAI HQC KINH TE TP.HO CHi MINH PGS. TS. NGUYEN THI. NGOC . TRANG QUAN TRJ RiJI RO TAl CHINH TRONG CAC DOANH NGHIEP VIETNAM THffi • • ' KYHAUWTO • , ' . De Uti nghien CUu khoa hQC cap B9 Ma s6: B2007 - 09 - 26 ,...~~-~-----~---·- .... ·····, so GIAO ouc oAo r~o \ TRUONG DAI HOC KINH Tf TP.HCM THUVIEN ~6/_ 1~~-----·--' .. TP.HO CHi MINH Nam 2008 fi ---.I B0 GIAO DUC VA BAO TAO TRUONG BAI HOC KINH TE TP.HO CHi MINH . PGS.TS. NGUYEN THI. NGOC TRANG ? ? ' , QUAN TRJ RUI RO TAl CHINH TRONG CAC DOANH NGHIEP VIETNAM • • THffiKYHAUWTO • D€ Uti nghien c(ru khoa hQc c~p B9 Ma s6: B2007- 09- 26 Thanh vi en d€ tai: T)lS. vo VIET QUANG ThS. NGUYEN KHAC QUOC BAO ThS. HO QUOC TUAN ThS. BINH THJ THU HONG ThS. TON THAT DIEN KHOA TP.HO CHi MINH Nam 2008 LOi mO' diu Th~ gi6i ngay cang tr6 nen bftt 6n nhi€u hon. Nhiing bftt 6n nay khong chi dirng l~i 6 khimg hoang thi trubng cho vay cAm c6 bftt d()ng san lam lung lay ca h~ th6ng tai chinh cua My va cac mr6c rna con 6 ch6 gia dfru tang len hfru nhu khong c6 di€m dirng. Dang lo ng~i hon nfra, di€u rna m9i nguai it ai dam nghi d~n, d6 la khung hoang luong thvc toan du. Gia luong thvc tang cao c()ng v6i gia dfru tang da lam cho nhi€u m~t hang trong r6 hang h6a cua cac nu6c tang chong m~t trong d6 c6 Vi~t Nam. Them vao d6, nhiing bftt c~p trong chinh sach kinh t~ vi mo trong nu6c cang lam cho cu s6c gia ca trong nu6c ngay cang tr6 nen n~ng n€ va kh6 dv doan hon. Gia ca hang h6a tang cao, lai suftt cling tang v9t do ngan hang thi~u tinh thanh khoan, tY gia ngay cang huang v€ thi trubng ... da lam ki~t sue cac doanh nghi~p lau nay v~n ho~t d()ng theo ki€u y l~i vao S\f bao h9 cua Nha nu6c. Tru6c con bao gia, cac doanh nghi~p Vi~t Nam nhu du6i sue vi h9 chua bao gia duqc t~p bai trong d~i duong WTO. Da d~n luc thay vi trong cha vao chinh phu can thi~p, cac doanh nghi~p cAn thi~t phai huang d~n m9t phuong phap quan ly rui ro chu d()ng cho minh. Quan tri rui ro tai chinh t~i cac doanh nghi~p gia day la vftn d€ s6ng con cua doanh nghi~p, vi khi gia nh~p WTO cac doanh nghi~p phai d6i m~t trvc ti~p v6i cac cong ty nu6c ngoai rna khong c6 bftt ky m9t sv bao h9 nao tir phia chinh phil. Quan tri rui ro tai chinh con giup giam thi€u rui ro trong dfru tu tai chinh cho cac nha dfru tu trong va ngoai nu6c. Quan tri rui ro tai chinh la chu d€ duqc nhi€u chuyen gia kinh t~ 6 cac nu6c nghien c(ru trong cac tac phfim cua minh. D~c bi~t khi bftt 6n cua n€n kinh t~ th~ gi6i ngay cfmg gia tang, cac doanh nghi~p 1uon huang d~n cac chi~n luqc quan tri rui ro hi~u qua nhftt. T~i Vi~t Nam, vftn d€ quan tri rui ro con it duqc bi~t d~n do trong thai gian dai n€n kinh t~ nu6c ta duqc bao cftp hoan toan, cho d~n hi~n gia v~n chua thoat khoi th6i quen y l~i vao chinh phu khi c6 cac bi~n d()ng bftt lqi trong gia ca. nu6c ta hi~n nay da CO ffiQt vai cong trinh nghien Clru v€ tirng lo~i san phfim phai sinh nhu cac hqp ddng giao sau ho~c cac quy€n ch9n cho chi~n luqc phong ngira rui ro cua nha dfru tu. Tuy v~y' chua c6 m9t cong trinh nao nghien cuu m9t each h~ th6ng v€ each thuc phong ngira rui ro tai chinh cho cac doanh nghi~p. a Vi nhiing ly do tren nh6m nghien ciru chung toi ch9n d€ tai "Qui'm tri rui ro tai chinh t~i cac doanh nghi~p Vi~t Nam thai ky h~u WTO" v6i mong mu6n cung cftp each thuc va chuang trinh quan tri rui ro cho cac doanh nghi~p. Mye tieu d~ tai Dua ra lu~n c(r khoa hQC va thvc ti~n v~ gia tr! cua quan tr! rui ro tai chinh trong ho~t d9ng kinh doanh nh~m thay d6i hoan toan tu duy cua cac doanh nghi~p v6n luon dva dfim vao chinh phu nhu hi~n nay. Nghien ciru va thi~t l~p chuong trinh quan tr! rui ro tai chinh cho cac doanh nghi~p sau khi Vi~t Nam gia nh~p WTO. Caeh ti~p e~n, phuong phap nghien ell'u, ph~m vi nghien etl'u Chung toi b~t dfiu cac nghien ciru b~ng ly lu~n dugc t6ng k~t tu kinh nghi~m c-ua cac nu6c tren th~ gi6i v~ xay d\l'llg cac th! truemg san phAm phai sinh va t6 chuc chuong trinh quim tr! rui ro t~i cac doanh nghi~p. Nhfmg kinh nghi~m nay hiSn nhien den mire d9 da c6 nhfrng b~ng chirng xac thvc ro rang thong qua each t6 chuc trong cac t~p doan kinh t~ 16n cling nhu cac cong ty nh6 va nhiing b~ng chung v~ quan tri rui ro khong thanh cong cua nhi~u truemg hgp tren th~ gi6i. Tuy nhien, nhiing bai hQc kinh nghi~m chi phu hgp v6i d?c thu cua tirng qu6c gia rieng bi~t, chinh vi the chung toi ti~n hanh khao sat di~u tra nh~n thuc cua cac doanh nghi~p d6i v6i ho~t d9ng quan tri rui ro tai chinh dS xac djnh cac nhan t6 quy~t djnh d~n each thuc phong ngua rui ro thich hgp tren thi truemg Vi~t Nam. V6i each tiep c~n d6, chilng toi ti~n hanh khao sat cac doanh nghi~p va djnh ch~ tai chinh tren dja ban TP HCM va xem day Ia mfiu d~i di~n cho cac doanh nghi~p Vi~t Nam. Cac danh gia se dugc djnh lugng b~ng cac mo hinh kinh t~, thong qua cac phuong phap th6ng ke va mo hinh h6i quy b~ng cac phfin m~m SPSS va Excel. BB eye it~ tai Chung toi trinh bay n9i dung d~ tai theo 4 chuong: Chuang 1: Quim trj rid ro tai chinh - Tu ly thuyit ain th71c tiin Chuang 2: Cac yiu t6 ddn ain riti ro tai chinh Chuang 3: Thiw lu{in kit qua nghien CUu sir dl,tng san phdm phai sinh Chuang 4: T6 chirc chuang trinh quan tri rid ro tai chinh 1 . . Muc luc Uri m&dAu Mvc Ivc ..................................................................•................................................................ i Dan~ mvc hinh ...................................................................................................................... iv Danh mvc bang ...................................................................................................................... v Danh mvc cac tir vi€t tit ..............................................................................................'.......... vi Chuang 1: Quan trj riti ro tai chinh- tir ly thuy~t d~n th\fC ti~n ....................................... 1 1.1 Rui ro tai chinh va quan trj rui ro tai chinh trong doanh nghi~p ......................................... 1 1.1.1 Rui ro tai chinh cua doanh nghi~p ··························································~···········I 1.1.2 Quan. trj riii ro Uti chinh trong doanh nghi~p ....................................................... 3 1.2 San phAm pMi sinh - cong C\1 quan tri rui ro tai chinh hi~u qua ....................................... .4 ,1;2.I HQP ddng ky h~n ................................................................................................ 4 1.2.2 HQP ddng giao sau ............................................................................................. 5 1.2.3 HQP ddng quy~n chQn ........................................................................................ 7 1.2.4 HQP ddng hoan d6i ............................................................................................. 8 1.3 Tranh lu~n v~ quAn trj rui ro tai chinh ............................................................................ 10 1.3.1 T~i sao phiti quan tri rui ro tai chinh? ................................................................ IO 1.3.2 Cac nh~n djnh khong thich dang v~ vi~c st'r dvng san phAm phai sinh ............... 12 I .3.3 Quan tri rui ro trong doanh nghi~p khac bi~t nhu th€ niw so v&i cac t6 chuc tai chinh? .................................. ····· ...................................................... 13 1.4 Xay d\fng van h6a quan trj rui ro .................................................................................... 14 1.5 Oic k8t qua nghien ctru th\fc nghi~m v~ quan tri rui ro tai chinh ..................................... I 5 K8t lu~n chuong 1 ................................................................................................. ,.............. 18 Chuang 2: Nhii'ng y~u t6 din d~n quan trj riti ro tai chinh .............................................. 19 , A ., " ' th:.,e giO'I • ,. ............................................................................ I Q 2.1 Cac cu, soc gm tren t h•! truong 2.2 Nhfrng bfit 6n gia ca hang h6a trong nu&c ....................................................................... 22 2.2.1 Rui ro do gia xang dAu tang cao ........................................................................ 22 2.2.2 Gia ca phe bien d<)ng thfit thm'mg - Tinh hu6ng di€n hinh v~ rui ro tai chinh cua, , doanh ng h•A I. khA A san • ........................................... . 25 cac I~p chi. e b•l. Ien va' xuat au nong 11 2.2.3 BAt 6n cac Io~i gia ca khac ............................................................................... 28 ., - nguon ). rut ,. ro nguy h'.l. . y, gta tern .................................................................................... . 30 23T /. - nh-ung b'" -· suat ten d~<;>ng "h~~u tl! do h,oa" .................................................................. . 34 2 .4 L at K€t Iu~n chuang 2 ................................................................................................................ 40 Chtr«ng 3: Tht,rc tr~ng sir dl}ng san phAm phai sinh iY Vi~t Nam ..................................... 41 , •" , •A 3.I Phuang phap nghten cuu dteu tra va' xu., I,y so/. I'~ tyu .......................................................... .4I "" so:.. gta •, tq• t h"ong k"e veA cu<;>c "' d''teu tra ........................................................................ .. 42 3.2 MQt 3.3 Cac k€t qua dieu tra thl!C nghi~m .................................................................................... 42 3.3 .1. Y€u t6 tac d()ng d€n rui ro tai chfnh cua doanh nghi~p ..................................... 4 3 3.3.2 Muc d() am hi€u va muc d() thuemg xuyen sfr dvng cua cac doanh nghi~p d6i v&i san phlim phai sinh ........................................................................................... 44 3.3.3 So sanh gili'a nh6m cac doanh nghi~p sfr dvng va khong sfr dvng san phlim phai sinh .......................................................................................................... 46 3.3.4 Nguyen nhan khil~n san phlim phai sinh khong ph6 bi€n: tir k€t qua dieu tra d€n y ki€n chuyen gia ................................................................................................ 50 3.3.5. De xuAt nao doanh nghi~p dl>ng thu~n cao nhAt? ........... ;................................. 53 3.4 Nh~n dinh rui ro tai chfnh rna cac doanh nghi~p Vi~t nam se d6i ph6 ............................. 54 3.4.1. Nhiing bAt 6n tir thi truemg toan cdu ................................................................ 54 3.4.2 Rui ro bi€n d()ng gia hang h6a .......................................................................... 55 3.4.3 Rui ro bi€n d()ng cy gia ..................................................................................... 56 3.4.4 Rui ro bi€n d()ng Hii suAt.. ................................................................................. 58 K€t Iu~n chuang 3 ................................................................................................................ 60 ChtrO'ng 4: Xay dt,rng chtrO'ng trinh quan trj riii ro t~i cac doanh nghi~p ....................... 61 4.1 Mo hinh t6 chuc chuang trinh quan tri rui ro tai chfnh trong cac doanh nghi~p ............... 61 " ,!; ., ., .,. ,. 4.1.1 Nguyen tac cua quan tq• rm ro tat c h'mh ............................................................ 61 4.1.2 Ch<;>n Il!a each ti€p c~n mo hinh t6 chuc chuang trinh quan tri rui ro phu hqp th\fc t€ Vi~t Nam .............................................................................................. 65 4.1.3 Chuang trinh quan tri rui ro tai chfnh theo mo hinh quan tri rui ro to an cong ty ..................................................................................................... 65 4.1.4 Mo hinh t6 chuc chuang trinh quan tri rui ro a Vi~t Nam ................................. 71 4.2 Cac dieu ki~n cAn thi€t cho chuang trinh quan tri rui ro v~n hanh c6 hi~u qua ................ 73 111 4.2.1 Nang cao nMn thtrc, trinh d¢ cua doanh nghi~p ve phong ngira rui ro .............. 74 4.2.2 Xay d\fng khung phap ly ro rang cho vi~c kinh doanh san phfim phai sinh ........ 76 4.2.3 Xay d\fng cac quy djnh hi;tch toan ke toan va thue ro rang ................................ 78 4.2.4 Nang cao nang l\fc cung cftp, tu vdn trong mlmg kinh doanh cac cong C\1 phai sinh va phong ngira rui ro~ ................................................................................ 79 4.2.5 Chinh sach tai chinh tien t~ phai d\fa tren nhung khuon kh6 cua thi tmemg ....... 80 Ket lu~n chuang 4 ................................................................................................................ 85 Ket lu~n ............................................................................................................................... 86 Ph\1 h,IC 1 .............................................................................................................................. 87 Ph1,111,1C 2 .............................................................................................................................. 94 Ph\1 l1,1C 3 ............................................................................................................................ l 02 Danh m1,1c tai li~u tham khao .............................................................................................. 108 lV . Danh muc hinh Hinh 1.1 Hi~u qua phong ngira rui ro cua hqp d6ng ky h~n .. . .. .. ... .. .. .. ... .. .. .. ..... .. .. .. . .. .. ... .... .. . 5 ' ' Hinh 1.2 Hi~u qua phong ngira rui ro bang quyen chQn .......................................................... 8 Hinh 1.3 Minh hQa hqp dbng hmin d6i ................................................................................... 9 Hinh 1.4 Phong ngira rui ro va ki~t qu~ tai chinh .................................................................. 11 ' . '. ............................................................................ . 20 ta b~ap tren t h"! truong t hJ.e gtO'I H'In h 2 . 1: G"' A Hinh 2.2: Bi~n d9ng gia vimg th~ giai .................................................................................. 21 Hinh 2.3: Di€n bi~n gia xang dftu th~ giai trong thai gian vira qua ..............................•......... 21 Hinh 2.4: Di€n bi~n gia xang A92 trong nu6"c ....................................................................... 23 ' •A d"Qng gta •, cap ' hAe thJ,.e gtO'I. •, • ............................................................................... 26 Htnh 2.5 Bten Hinh 2.6: Bi~n d9ng gia m9t s6 qu~ng kim lo~i tren th~ giai ................................................ 28 Hinh 2. 7: Di€n bien ty gia USDNND trong nam 2007 ......................................................... 31 Hinh 2.8 Con duang den tl,f do h6a lai sufrt cua Vi~t Nam ..................................................... 34 Hinh 2.9 DQ bfrt 6n lai sufrt Vi~t Nam (tinh theo% bien d9ng) ............................................. 35 Hinh 2.10 Di€n bi~n lai sufrt VND 2005-2006 ...................................................................... 37 Hinh 2.11: Di€n bien lai sufrt tren thi truang lien NH trong nam 2007 - 2008 ....................... 3 8 Hinh 3.1 Cac nhan t6 tac d9ng den rui ro tai chinh cua doanh nghi~p .................................. 43 Hinh 3.2 Cac nhan t6 tac d9ng d~n rui ro tai chinh cua doanh nghi~p- xet rieng nh6m doanh nghi~p xufrt khdu .................................................................................................................. 43 Hinh 3.3 Mtrc dQ am hi~u cua cac doanh nghi~p d6i v6"i san phdm phai sinh ....................... 44 Hinh 3.4 Muc d9 thuang xuyen sir d~:mg san phdm phai sinh cua cac doanh nghi~p tham gia di€u tra ........................................................................................ ,.......................•............... 45 Hinh 3.5 Mtrc d9 thuang xuyen sir dvng san phdm phai sinh trong nh6m cac doanh nghi~p c6 Slr dl,lng san phdm phai sinh .................................................. :............................................... 45 Hinh 3.6 Mtrc d9 am hi~u ve san phdm phai sinh- So sanh gifra nh6m sir dvng va nh6m khong sir dvng ...................................................................................................................... 46 Hinh 3.7 Mtrc d9 quan tam den san phdm phai sinh trong tuong lai- So sanh gifra nh6m sir dvng va nh6m khong sir dvng ......................................•....................................................... 48 Hinh 3.8 Cac nguyen nhan ngan tr6' vi~c sir dvng san phdm phai sinh .................................. 50 Hinh 3.9 Cac giai phap nao duqc doanh nghi~p dbng thu~n nhieu nhfrt? ............................... 54 Hinh 4.1 T6 chtrc thgc hi~n chuang trinh quan tri rui ro ....................................................... 72 Hinh 4.2 Mtrc d9 quan trQng cua cac dieu ki~n theo danh gia cua doanh nghi~p ................... 74 v Danh ml)c bang Bang 1.1 So sanh djnh ch6 tai chfnh va doanh nghi~p.......................................................... 13 Bang 1.2 Dg bao cua cac nha nghien c(ru tm6c thgc Bang 1.3 So sanh dg bao nghi~m ................................................ 15 ly thuy6t va k6t qua thgc nghi~m ................................................... 16 Bang 1.4 T6ng hqp k6t qua nghien c(ru cua James Vickery (2004) ....................................... 17 Bang 3.1 Th6ng ke v~ cu9c di~u tra ...................................................................................... 42 Bang 3.2 Ki€m djnh th6ng ke sg khac bi~t v~ mt'rc d9 am hi€u giiia nh6m doanh nghi~p c6 sir d~;~ng san phfrm phai sinh Va nh6m khong CO Slr dvng san phfrm phai sinh ............................. 4 7 Bang 3.3 Ki€m djnh th6ng ke sg khac bi~t v~ mt'rc d9 quan tam giiia nh6m doanh nghi~p c6 sir d1,mg san phfrm phai sinh va nh6m khong CO Slr d1,mg san phfrm phai sinh ......................... 48 Vl . Danh moe cac tir vi~t tit CEO Giam d6c di€u himh CFO Giam d6c tai chinh CNI Dbng nhan dan t~ CPI Chi s6 gia tieu dung DNNN : Doanh EUR Dbng Euro FDI : DAu tu tn,rc ti€p nu&c ngoai FED Cvc d\f trulien bang My GDP : Tbng thu nh~p qu6c dan NHNN : Ngan hang nha nu&c NHTM : Ngan hang thuang NHTW : N gan hang trung uang NSNN : Ngan sach nha nu&c OPEC T6 chuc cac nw:Jc xudt khftu dAu TNHH Trach nhi~m hilu h~n TICK : Thi tmbng chung khoan VLXD V~t li~u VND : Vi~t Nam ddng WB : Ngan hang th€ gi&i WTO : T6 chuc thuang m~i th€ gi&i XNK : Xudt Nh~p Khftu nghi~p nha nu&c m~i xay d\fllg Qmin tri rui ro tai chinh trong cac doanh nghi~p ? thai ky h~u 1 WTO ? ' , Chllllng 1 QUAN TR! RUI RO TAl CHINH- rU LY THVYET DEN THUc TIEN • M& dfiu chuong nay chung toi lam ro khai ni~m nii ro tai chinh va quan tri rui ro tai chinh. Cac n<)i dung ly thuySt khac nhu tim hiSu v~ cac cong Cl,l phai sinh se duqc d~ c~p tiSp theo. Tu cac ly thuySt nay chung toi cfing trinh bay nhfrng tranh lu~n v~ quan tri nii ro trong doanh nghi~p va dua ra nhfrng kSt qua khao sat trong thvc tien v~ vi~c (mg d1,1ng ly thuySt quan tri nii ro trong thvc tien nhu thS nao? 1.1 Rui ro tai chinh va quan tri rui ro tai chinh trong doanh 1.1.1 Rui ro tai chinh cua doanh nghi~p nghi~p Hfiu hSt cac doanh nghi~p dSu phai d6i m~t v6i rui ro kinh doanh. Rui ro kinh doanh cua doanh nghi~p c6 thS b~t ngu6n tir nhfrng nguyen nhan sau: • Biin chlit ciia doanh sa bat Jn theo chu ky kinh doanh. Cac doanh nghi~p v6i doanh s6 c6 khuynh hu6ng dao d<)ng 16n theo chu ky kinh doanh thuemg c6 nhiSu rtii ro kinh doanh hon cac doanh nghi~p it bi anh hu&ng b&i chu ky kinh doanh. Tinh bfit 6n cao d<) trong nganh hang khong la m<)t minh hQa ro nhfit vS truemg hqp nii ro kinh doanh c6 thS phat sinh nhu thS nao. • Biin chat ciia bat Jn trong gid ban. Trong vai nganh cong nghi~p, gia ca c6 the 6n dinh ttr nam nay sang nam khac, ho~c doanh nghi~p co the co kha nang tang gia thuemg xuyen theo thOi gian. DiSu nay dung cho nhiSu san phdm tieu dung, nhu thu6c la va nhiSu lo(;li thvc phfim chS biSn s~n. Nguqc l(;li, & cac nganh cong nghi~p khac, 6n dinh gia ca la diSu it ch~c ch~n hon nhiSu. Vi d1,1, trong th~p nien vua qua, cac cong ty dfiu nhu Exxon, Shell Oil va Mobil ch~ng h1;1n, da h9c duqc nhiSu bai h9c quan trQng vS tinh bfit 6n dinh cua gia ca khi gia dfiu tho da s1,1t tir tren 30 do la m<)t thung xu6ng dum 10 do la m<)t thung ho~c nhu vao nhfrng nam 2005 gia dfiu tho da tang cao gfin 70 do la m<)t thling. Thong thuemg, gia ca trong m<)t nganh cong nghi~p cang Cl;lnh tranh nhiSu, nii ro kinh doanh cua cac doanh nghi~p trong nganh d6 cang 16n. • Biin chat ciia bat Jn trong chi phi. Tinh bfit 6n trong chi phi cua cac nh~p luqng dling de san xufit cua m9t doanh nghi~p cang cao, nii ro kinh doanh cua doanh nghi~p d6 cang 16n. Vi d1,1, cac cong ty hang khong nhu Delta Airlines da chiu tac dong dang ks cua tinh de biSn d9ng trong gia ca cua nhien li~u may bay do cu s6c gia nhien li~u tren thi truemg thS gi6i duemg nhu da khong con dfiu hi~u kSt thuc kS tir nhfrng nam 2004 dSn nay. • Cf!nh tranh tren thU'ung trU'iJng. Cac doanh nghi~p c6 sfrc m1;1nh thi truemg 16n, nhu IBM ch~ng h1;1n, nho quy mo cua h9 hay do du true cua nganh cong Quan trj rui ro tai chfnh trong cac doanh nghi~p thai ky h~u WTO 2 nghi~p trong d6 hQ c~nh tranh, thubng c6 nhi~u kha nang dS kiSm smit chi phi va gia ca san ph~m cua hQ hon cac doanh nghi~p ho~t d<)ng trong rn<)t rnoi trubng qnh tranh hon. Vi v~y, sue m~nh thi trubng cua m<)t doanh nghi~p cang 16n, rui ro kinh doanh cua doanh nghi~p m\y cang nh6. Khi danh gia sue m~nh thi trubng cua m<)t doanh nghi~p, nen xern xet khong chi y~u t6 c~nh tranh hi~n t~i doanh nghi~p dang phai d6i ph6 rna nen xern xet ca ti~rn nang c~nh tranh tuong lai, nhfrt la c~nh tranh c6 thS phat sinh ru nu6c ngoai. Thi d1,1, m<)t nha san xufrt may tinh g~p rui ro kinh doanh la m<)t d6i thu c~nh tranh cua hQ se gi6i thi~u ra thi trubng rn<)t san ph~rn uu vi~t hon v~ rn~t cong ngh~ se lfry mfrt di thi phfrn cua nha san xuAt d6 trong tuong lai. • Dliu tU' tich lily mil doanh nghirp ali tht.rc hirn qua thili gian. Cac dfru tu nay xac dinh cac nganh cong nghi~p rna trong d6 doanh nghi~p se c~nh tranh, muc d<) sue rn~nh thi trubng rna doanh nghi~p se sa hilu va rnuc d<) dinh phi trong quy trinh san xufrt Cac doanh nghi~p trong cac nganh sfm ph~m tieu dung, nhu nganh ban le, san xufrt bia, ch~ bi~n thvc ph~rn va cac doanh nghi~p ti~n ich c6 khuynh hu6ng c6 rnuc d<) rui ro kinh doanh thfrp hon. N guqc l~i, cac doanh nghi~p san xu~t hang h6a Hiu b~n, san xufrt hang cong nghi~p va cac hang hang khong thubng c6 muc d<) rui ro kinh doanh cao hon. Tuy nhien c6 hai di~u rna chung ta cAn phai phan bi~t khi phan tich v~ rui ro kinh doanh. Thu nhfrt la nhfrng rui ro c6 hilu, thu<)c v~ ban chfrt cua tirng nganh ngh~. Thu hai la d<) nh~y cam cua bi~n d<)ng gia ca, tY gia, lai sufrt c6 tac d<)ng d~n lqi nhu~n cua doanh nghi~p. Trong khuon kh6 d~ tai nay, churtg toi dinh ngh1a df} nh\)y cam tir cac nhan ta gia ca thi trU'irng (gia hang boa, Iii suftt, tY gia, ... ) tac df}ng d~n thu nh'p cua doanh nghi~p Ia "rui ro tai chinh" cua doanh nghi~p. Thu~t ngu rui ro tai chinh th~t ra c6 thS bao ham n<)i dung r<)ng hon khuon kh6 d<) nh~y cam cua doanh nghi~p v6i cac nhan t6 gia ca thi trubng. Trong nhi~u trubng hqp, rui ro tai chinh c6 thS c6 y ngh1a bao ham ca rui ro ki~t qu~ tai chinh do doanh nghi~p sir d1,1ng don b~y tai chinh (ngu6n v6n vay trong kinh doanh). Tuy nhien, trong khuon kh6 d~ tai nay, chung toi khong xern xet d~n rui ro lo~i nay. Xet am<)t khia c~ nao d6, khai ni~rn rui ro tai chinh nay cua chung toi sir d\lllg tuong d6ng v6i khai ni~rn "rui ro thi tiubng" duqc rn<)t s6 ngan hang qu6c t~ va ctia T6 Chile Qu6c T~ Cua Cac Uy ban Chtrng Khoan (IOSCO - International Organization of Securities Commissions) sir d\lfig. Theo dinh ngh1a cua cac t6 chile nay: • I Riti ro tht truang Ia rid ro imh huang ain tinh hinh tai chinh cua m(Jt t6 chuc do nhfmg biin ii(Jng bat l(fi trong muc gia hay ii(J bdt 6n cua gia thj trnang cua CQC cong C~ tai chfnh lien quan ain /iii sudt, cJ phiiu, hang hoa, va tiJn t? I. Trich tlr bai vi€t "Overview: Market risk" cua IFCI t;;~i dja chi http://riskinstitute.ch/00013404.htm Quim trj rui ro tfti chinh trong cac doanh • nghi~p thai ky h~u WTO 3 Rili ro thi truirng Ia rid ro rna nhiing bdn a(mg bdt lr;ri trong gia tai scm se gay ra 16 cho c6ng ty 2. Trong khi d6, cong ty ki~m toan qu6c t~ PricewaterhouseCoopers cling Slr dl,mg khai ni~m nli ro Uti chinh v6i cling quan di~m nhu chung toi: "Nhiing biin a9ng trong !iii sudt, tj; gia, va gia hang h6a hay gia chzmg khoan tr;w ra nhiing riti ro tai chinh cho cac c6ng ty hor;rt a9ng trong m6i truirng kinh doanh phuc tr;rp ngay nay"3 . Chinh vi v?y, trong d€ Uti mly, k~ tu phdn mly, chung toi m~nh d~n su d1,mg khai ni~m rui ro tai chinh d~ chi rui ro cua cong ty do bi~n d(mg bfrt lqi cua ty gia, lai sufrt, gia hang h6a hay gia ch(mg khoan gay ra. 1.1.2 Quan trj rtii ro tai chinh trong doanh nghi~p Quim tri rui ro tai chfnh la m()t ti~n trinh ki~m soat cac rui ro do bi~n d()ng bfrt lQ'i trong lai sufrt, t:Y gia, gia ca hang h6a hay gia ch(mg khoan gay ra. Ti~n trinh nay chi c6 th~ thl,l'C hi~n hi~u qua n~U m()t cong ty da nh?n d~ng, phan tich va do lubng dUQ'C cac rui ro rna n6 ddi m~t. Di€u nay doi hoi m()t S\1' k~t hqp ch~t che gifra cac b9 ph?n nghi~p Vl) cua cong ty v6i bQ ph?n quan trj tai chfnh (treasury department). Dfr li~u ddu vao tir cac b() ph?n nghi~p V\1 va b() ph?n quan tri tai chinh se giup xac djnh each ti~p c?n va chi~n luqc quan tri tai chfnh cua cong ty. Cac chi~n luqc va each ti~p c?n nay dl,l'a tren nhfrng hi~u bi~t cua cong ty v~ cac qui trinh kinh doanh cua minh va cac rui ro tai chinh v6n c6. B9 ph?n quan tri tai chfnh se k~t hqp v6i cac b9 ph?n nghi~p V\1 d~ phat tri~n phuong thuc ki~m soat cac lo~i nli ro nay m()t each hi~u qua v6i chi phi hqp ly, nh~m h~n ch~ rui ro ti€m fin va giup 6n djnh dong ti€n. Cac chi~n luqc quan tri rui ro c6 di~n chi dl,l'a tren nhfrng giai phap v€ ho~t d()ng kinh doanh va giai phap "tren bang can ddi k~ toan" (balance sheet solutions). Vi d\1, m()t nha kinh doanh c6 th~ lam giam thi~u rui ro t:Y gia cua minh b~ng each xay d\,l'llg cac nha may a nu6c ngoai d~ phong ngua rui ro, hay bu tru rui ro tu cac khoan phai thu ngo~i t~ b~ng m()t khoan chi phi b~ng chinh dang ngo~i t~ d6. Nhung cac chi~n luqc nay thubng t6n kern va t6 ra khong hi~u qua. Vi v?y, theo danh gia cua nhi€u t6 chuc tu vfrn tai chfnh, su dl)ng nhfrng giai phap "ngoai bang can ddi k~ toan", nhu la cac cong Cl) phai sinh trong quan tfi rui ro tai chinh, cac cong ty se c6 m()t chi~n luqc quan tri nli ro linh ho~t hem, nhanh va chinh xac hon v6i chi phi giao djch thfrp hon. 2 Trich tir b{w cao "Financial Risk Management in Emerging Markets" 1111997 cim IOSCO Trfch tir trang web cua cong ty PricewaterhouseCoopers t~i dja chi: http://www.globalbestpractices.com/Home/Document.aspx?Q=273,4853,7922,ad124584-0d5f-4bab-btb8e3271207ce0c 3 Qufm tri rui ro Uti chinh trong cac doanh nghi~p thai ky Mu WTO 4 1.2 San phAm phai sinh - cong Cl} quan trj rui ro tai chinh hi~u qua San phfim phai sinh la cac cong cv tai chinh c6 lqi nhu~n phat sinh ru lqi nhu~n cua cac cong Cl,l khac, nghi'a la thanh qua cua Chung phl,l thUQC VaO dien bi~n CUa cac cong Cl,l nay. B~ng vi~c sudvng cac cong Cl,l phai sinh, cac cong ty va ca nhan c6 thS chuySn bAt c(r rui ro nao h9 khong mong mu6n cho cac d6i tac khac la nhfrng nguai ho~c la c6 nli ro duqc bu d~p ho~c la mu6n thua nh~n nli ro d6. Thi trubng san phfim phai sinh cho phep nhiing nguai mu6n lam giam rui ro cua minh chuySn giao rui ro cho nhiing nguai s~n sang ch~p nh~n n6, d6 la cac nha dfru CCY. Vi cac thi trubng nay la r~t hi~u qua trong vi~c phan ph6i l?i nli ro gifra cac nha dfru tu, khong c6 ai dn phai ch~p nh~n m9t muc nli ro khong phil hqp v6i ban than minh. 1.2.1 HQll dBng ky h~n Hqp d6ng ky h?n la hqp d6ng gifra hai ben - nguai mua va nguai ban - dS mua ho~c ban tai san vao m<)t ngay trong tuang lai v6i gia da thoa thu~n ngay hom nay. N~u vao ngay dao h?n, gia thvc t~ cao han gia thgc hi~n, nguai sa hfru hqp d6ng se ki~m duqc lqi nhu~n, n~u gia th~p han, nguai sa hfru hqp d6ng se chiu m9t khoan 16. Hqp d6ng ky h?n gfrn gi6ng v6i m9t quy~n ch9n, nhung quy~n ch9n cho quy~n nhung khong b~t bUQC phai thl,l'C hi~n giao djch, trong khi nguai sa hfru hqp d6ng ky h?n b~t bu9c phai thgc hi~n. M~t khac, ca hai ben trong hqp d6ng ky h?U dSu c6 nghia vv phai mua va ban hang h6a. Xet vi dv nhu hinh 1.1 ben du6i. Theo hinh biSu dien, gia thvc t~ vao ngay dao h?n hqp d6ng cao han gia mong dqi va bi~n d<)ng d6 (thS hi~n b~ng ky hi~u ~P) dfin d~n rui ro v6n c6 cua cong ty se lam giam gia tri cong ty (thS hi~n b~ng ~ V), nhung S\1' Sl,lt giam nay se duqc dSn bu b~ng lqi nhu~n cua hqp d6ng ky h?n. Vi v~y, vai hinh duqc minh hQa, hqp d6ng ky h?n nay cung cdp m9t phong ngua rui ro hoan hao. C6 hai d~c diSm cua hqp d6ng kY h?n ccin duqc quan tam. Thu nh~t, nli ro khong c6 kha nang chi tra (nli ro tin dvng) cua hqp d6ng c6 hai chiSu. Nguai sa hfru hqp d6ng ho~c la nh~n ho~c la thgc hi~n chi tra, phl,l thu<)c vao bi~n d<)ng gia ca cua tai san CCY sa. Th(r hai, gia tri cua hqp d6ng ky h?n chi duqc giao nh~n vao ngay dao h?U hqp d6ng; khong c6 khoan chi tra nao duqc thgc hi~n vao ngay ky k~t ho~c trong thai h?n cua hqp d6ng. M~c du thi trubng ky h?n t6n t?i da lau dai nhung chung khong duqc t6 chuc thanh m9t thi trubng c6 t6 chuc rieng bi~t. Cac hqp d6ng ky h?n hoan toan duqc giao dich tren thi trubng OTC bao g6m cac lien l?c trgc ti~p gifra cac dinh ch~ tai chinh chu y~u. Cac thi trubng ky h?n ngo?i t~ t6n t?i da nhiSu nam qua. V6i t6c d9 tang tru6ng nhanh cua cac thi trubng cong cv phai sinh, chung ta da tung chfrng ki~n sv bung n6 vS thi trubng ky h?n cho cac cong Cl,l khac. N gay nay chung ta de dang tham gia vao cac hqp d6ng ky h?n chi s6 c6 phi~u, dfru hoa ho~c la ngo?i t~. N goai ra, nghien cfru hqp d6ng ky h?n cling giup cho chung ta hiSu hqp d6ng giao sau m9t each de dang han. Quan tri rui ro tai chinh trong cac doanh nghi~p thai ky Mu WTO 5 Hinh 1.1 Hi~u qua phimg ngira riii ro ciia hQ'p dAng ky h~n AV K~t ({IJa cilaht;1J d8ng cyhr,41 ..... ..... ..... ' ... ' '' '' ' ... ... ' '' ' ... ... ' '' ' ' ' ... ... ' ... ' ' Ti&u sil-rui ro 1.2.2 HQ'P dAng giao sau Hqp dbng giao sau cling la hqp dbng gifra hai ben - nguoi mua va nguoi b{m - de mua ho~c ban tai san vao m9t ngay trong tuang lai v6i gia da thoa thu?n ngay hom nay. Cac hqp dbng duqc giao dich tren san giao dich giao sau va chiu qua trinh thanh toan hangngay. Hqp dbng giao sau ti€n trien tir hqp dbng ky h~n va c6 nhieu d~c diem gi6ng v6i hqp dbng k)r h~n. ve ban chftt, chung gi6ng tinh thanh khoan cua hqp dbng ky h~n. M~c du v?y, khong gi6ng v6i hqp dbng ky h~n, cac hqp dbng giao sau duqc giao dich tren thi truang c6 t6 chuc, gQi la san giao djch giao sau. Nguoi mua hqp dbng giao sau, la nguoi c6 nghia v1,1 mua hang h6a vao m9t ngay trong tuong lai, c6 the ban hqp dbng tren thi truang giao sau. Di~u nay da lam cho h9 thoat khoi nghia v1,1 mua hang h6a. Nguqc l~i, nguoi ban hqp dbng giao sau, la nguoi c6 nghia V\1 ban hang h6a vao m9t ngay trong tuong lai, c6 the mua l~i hqp dbng trong thi truang giao sau. Di~u nay da lam cho h9 thoat khoi nghia v1,1 ban hang h6a. M~c du hqp dbng giao sau d6i v6i hang h6a da duqc giao dich tren cac san giao djch c6 t6 chuc nhung tir nhfrng nam 1860, hqp dbng giao sau tai chinh l~i tuong d6i m6i, b~t ddu tir vi~c gi6i thi~u hqp dbng giao sau ti~n t~ vao nam 1972. Gi6ng nhu hqp dbng ky h~n, hqp dbng giao sau cling c6 rui ro hai chi~u. Nhung khac bi~t ro r~t v6i thi truang ky h~n, thi truang giao sau sir d1,1ng hai cong c1,1 d€ lo~i b6 rui ro tin d1,1ng. Thu nhftt, thay vi giao nh?n gia tri hqp dbng thong qua vi~c thanh toan dan nhftt vao ngay dao h~n, thay dfli trong gia tri cua cac hqp dbng giao sau duqc thl,1'c hi~n vao cu6i ngay chung duqc giao die h. V6i hqp dbng giao sau, sv thay dfli gia tri Quan tri rui ro tai chfnh trong cac doanh nghi~p thai ky h~u WTO 6 duqc nh~n vao cu6i ngay. Theo ngon ngfr cua thi truemg giao sau, hQ'P dang giao sau co tfnh chdt thanh tocm tiJn mi;it, ho~c aiJu chinh thea thj tru&ng hcmg ngay. B<'Yi vi thai h dAng quy~n chqn Quy€n chQn la mot hqp dang gifra hai ben - ngu<'Yi mua va ngu<'Yi ban - trong d6 cho ngu<'Yi mua quy€n, nhung khong phai la nghia V\1, d~ mua ho~c ban mot Uti san nao d6 vao mot ngay trong tuang lai v6'i gia da dang y vao ngay hom nay. Trai v6'i ngu<'Yi mua quy~n chQn, ngu<'Yi ban quy~n chQn mua c6 trach nhi~m phai thl,l'c hi~n hqp dang. Vi d\1, nSu ngu<'Yi sa hfru quy€n chQn mu6n thl,l'c hi~n quy€n chQn mua tai san cua minh, ngu<'Yi ban quy€n chQn b~t buoc phai ban tai san. Nguai mua quy~n chQn tra cho ngu<'Yi ban mot s6 ti~n gQi la phi quyJn ch9n. Nguai ban quy€n chQn s~n sang ban ho~c tiSp t\lc nftm gifr tai san theo cac di~u khoim cua hqp d6ng nSu ngu<'Yi mua mu6n thS. Mot quy~n chQn d~ mua tai san gQi la quyJn ch9n mua (call). Mot quy~n chQn d~ ban tai san gQi la quyJn ch9n bim (put). Muc gia c6 dinh rna ngu<'Yi mua hqp dang quy~n chQn c6 th€ mua ho~c ban tai san gQi la gia ch6t ho~c gia th¥c hi?n (strike price ho~c exercise price, doi khi la striking price). Ngoai ra, quy~n chQn c6 thai h~n nhAt dinh. Quy~n mua ho~c ban tai san a muc gia c6 dinh chi tan t~i cho dSn mot ngay ilao hr;m (expiration date) C\l th€. M~c du cac quy~n chQn duqc giao dich trong mot thi tru<'Yng c6 t6 chuc, nhung phdn 16'n cac giao dich quy~n chQn duqc quan ly rieng gifra hai ben, nhfrng ngu<'Yi nay t1,1' tim dSn v6'i nhau va hQ cho r~ng hQ thich nhu v~y han la giao dich t~i san giao dich. Lo~i thi tru<'Yng nay gQi la thi tru<'Yng OTC, day chinh la lo~i thi tru<'Yng quy~n ch9n xuAt hi~n ddu tien. Vi~c sang l~p mot san giao dich quy€n ch9n c6 t6 chuc vao nam 1973 da lam giam b6't quan tam trong thi tru<'Yng OTC; m~c du v~y, thi tru<'Yng OTC v~n tan t~i va ngay nay c6 quy mo ngay cang 16'n va duqc Slr dl,lng rong rai bai hdu hSt cac cong ty va cac dinh chS Uti chinh. Khi phan tich cac quy€n chQn, chung ta thu<'Yng se t~p trung vao cac san giao dich c6 t6 chuc nhung cac nguyen tftc dinh gia va vi~c su dl,lng chung tren thi tru<'Yng OTC cling tuang tl,l' nhu thS. Hdu hSt cac quy€n chQn rna chung ta quan tam la mua ho~c ban cac tai san tai chinh ch~ng h~n nhu c6 phiSu ho~c trai phiSu. Ben c~nh d6, chung ta cling c6 cac lo~i quy~n chQn tren hqp dang giao sau, kim lo~i va ngo~i t~. Nhi€u lo~i thoa thu~n tai chinh khac ch~ng h~n nhu h~n muc tin dl,lng, bao dam khoan vay va bao hi~m cling la cac hinh thuc khac cua quy6n chQn. Ngoai ra, chinh ban than c6 phiSu cling la quy~n chQn tren tai san cua cong ty. nay, gia dinh r~ng, cong ty c6 rui ro cao khi lai suAt tang- nghia la lai suAt tang se lam giam tai san cua cong ty (vi dl,lla mot trai phiSu rna cong ty da mua). Nhtt minh hQa trong phdn tren cua hinh, b~n c6 th~ lo~i trir rui ro b~ng each mua mot hqp dang quy6n chQn mua v~ lai suAt, kSt qua la nhfrng biSn dong cua lai suAt i khiSn gia tri doanh nghi~p (d~i di~n bai ~ V) giam se bi lo~i b6. Phdn ben du6'i cua hinh, minh hQa mot chiSn luge phu hqp khac la mua mot hqp dang quy€n chQn ban trai phiSu. d vi d\l Ca chS phong ngira rui ro b~ng quy€n chQn c6 th~ duqc minh hQa nhu trong hinh sau: Quan tri nii ro tai chfnh trong cac doanh nghi~p th<'Yi ky h~u WTO 8 Hinh 1.2 Hi~u qua phimg ngira rui ro b~ng quy~n chc;m Muaquy~n I:!.V I:!.V b.i K~t qua I:!.V chQnmua & i b.i + = b.i RUi ro CCI I:!.V sa Muac1uy~n chQnban a tn!k &ia trai phieuP RUiro cas& .AP trai phiSu + I:!.V I:!.V AP traiphi~u = KStqua .AP traiphi~u 1.2.4 Hqp dBng hoan dBi M~c du cac hqp d6ng quy~n chQn, k)r h~n va giao sau k~t hqp l~i thanh m9t t~p hqp cac cong Cl,l CO ban trong thj trm'mg cac Cong Cl,l phai sinh, nhung cling COn CO nhi~U k~t hqp va biSn th~ khac. M9t trong s6 d6 haem a6i (swap) la cong Cl,l ph6 bi~n nhfrt. Hoan d6i chi~m han m9t nua trong s6 Ill ngan cy do la v6n khai toan tren thi tru<'mg OTC. Hoan d6i la m9t hqp d6ng trong d6 hai ben d6ng y hoan d6i dong ti~n. Vi d1,1, m9t ben d6i tac hi~n dang nh~n duqc m9t dong ti~n tir m<)t khofm dAu tu nhung l~i thich m9t lo~i dAu tu khac v6i dong ti~n khong gi6ng v6i dong ti~n cua khoim dAu tu hQ dang th1,1 hu6ng. Ben d6i tac nay lien l~c v6i m9t dealer hoan d6i, thu<'mg d6 la m9t cong ty ho~t d<)ng tren thi tru<'mg OTC, hQ se thvc hi~n vi th~ d6i nghich trong giao dich. Thvc ra rna n6i, ben d6i tac va dealer da hoan d6i dong ti~n cho nhau. Tuy thu<)c vao sau d6 gia ho~c lai sufrt thay d6i nhu th~ nao, m9t ben se thu duqc lqi nhu~n hay la bi 16. Lai cua ben nay chinh la tir khofm 16 cua ben kia. Trong m9t lo~i thoa thu~n khac, m9t cong ty c6 th~ quy~t djnh c<)t ch~t khoan thanh toan tren hqp d6ng hoan d6i vao gia hang h6a, duqc gQi la hoan d6i hang h6a, m~t khac cong ty c6 th~ mua m9t quy~n chQn d~ tham gia vao m9t hoan d6i, gQi la haem a6i quyJn ch(m-swaptian. Vi cac hqp d6ng nay chi duqc gi6i thi~u cong khai vao nam 1981, hqp d6ng hoan d6i thu<'mg duqc mo ta nhu la cai ti~n tai chinh m6i nhfrt, nhung hqp d6ng hoan d6i v~ thvc chAt khong h~ phuc t~p han m9t danh mvc cac hqp d6ng ky h~n. Quc1n trj rui ro tai chinh trong ca.c doanh nghi~p thai ky h~u WTO 9 IDnh 1.3 Minh hqa hQP dflng hoan d6i (a) N R ! N R -+-t I -.- + - - _0 1 R 2R tv N R ! (Dong tiSn vito) : - - - - - _+------.--. (Dong tien ra) RT (b) IR tR -~w~.,--~-i R_, k Phfin (a) trong hinh 1.3 minh h<;>a mot hqp d6ng hoan d6i lai sufit theo quan diSm cua ben chi tni mot chu6i cac dong ti~n duqc xac dinh theo mot lai sufit c6 dinh va nh~n l~i mot chufJi cac dong ti~n duqc xac dinh b~ng lai sufit tha n6i. R. hl.lai sufit c6 dinh va R la lai sufit tha n6i. 4 Phfin (b) cua hinh 1.3 chi ra r~ng hQ'p d6ng hoan d6i nay c6 thS duqc tach ra thanh mot danh mvc cac hqp d6ng kY h~n. Vi v~y, xet v~ kha nang quan tri rui ro, hqp d6ng ky h~n, giao sau va hoan d6i d~u ho~t dong gifJng nhau. Tuy nhien du cac k~t qua phong ngira rui ro la tuong t\1' nhau, cac cong C\1 l~i khac nhau v~ rui ro khong thanh toan. Thai h~n th\l'C hi~n cua hqp d6ng ky h~n b~ng v6i ky h~n cua n6; vi khong c6 khofm ky giri th\l'c hi~n nao duqc yeu cfiu, hqp d6ng kY h~n la mot cong C\1 c6 rui ro tin dvng thufin my. Hqp d6ng giao sau lam giam thai h~n th\l'C hi~n (xu6ng con m()t ngay) va doi hoi mot khoan kY quy, vi v~y gfin nhu lo~i trir hoan tofm rui ro tin dvng. Hqp d6ng hoan d6i chi sir dvng mot trong hai ccr ch~ tren dS giam thiSu rui ro tin dvng; chung lam giam thai h~n th\l'c hi~n. Di~u nay duqc thS hi~n ro trong hinh 1.3. M(lc du thai h~n cua hqp d6ng g6m T giai do~n, thai h~n th\l'C hi~n thuang khong keo dai T giai do~n rna thay vao d6 chi c6 mot giai do~n rna thoi. Vi v~y, v6i mot hqp d6ng hoan d6i va mot hqp d6ng ky h~n c6 cling ky h~n cho tru6c, 4 Dong tien cua mi)t hm\n d6i lai sufit dtrQ'C xac djnh nhtr sau: hai ben thoa thu~n ve mi)t gia trj khai toan P m'to d6. Khoi'm gia tri nay gQi Ia khai toan theo y nghia Ia n6 chi duqc sli dt,mg de xac djnh d() Ian cua dong tien; n6 khong dugc giao nh~n b6'i bAt ky ben nao. Vao m6i ngay thanh toan, I, 2, ... T, ben duqc minh hQa 6' day chi tra mi)t khoi:'m gia tri thanh toan theo lai suAt c6 djnh va nh~n duqc khoi'm thanh toan theo lai suAt tha n6i. Quan tri nli ro tai chinh trong cac doanh nghi~p thai ky h~u WTO 10 hqp d&ng hmin d6i c6 nhi~u kha nang c6 rui ro tin d1,mg th~p han d6i v&i cac d6i tac tham gia hqp d6ng han la hqp d6ng ky h?n. Nhu v~y, c6 hai diSm chinh cAn nh& v~ hqp d6ng hoan d6i. Thu nh~t, m<)t hqp d6ng hoan d6i, tuang W nhu hqp d6ng giao sau, gi6ng nhu m<)t danh mt,tc cac hqp d6ng ky h?n. Vi v~y, tiSu su k~t qua C - Xem thêm -