Lêi më ®Çu
KÓ tõ khi con ngêi xuÊt hiÖn trªn mÆt ®Êt nµy , vµ kÓ tõ khi con ngêi
biÕt hîp quÇn thµnh tæ chøc th× v©n ®Ò qu¶n trÞ b¾t ®Çu xuÊt hiÖn . X· héi
cµng phøc t¹p , ®a d¹ng vµ ®«ng ®¶o bao nhiªu th× vai trß cña qu¶n trÞ cµng
quan träng bÊy nhiªu. Nhng mét trong nh÷ng vÊn ®Ò mÊu chèt cña qu¶n trÞ
vÉn lµ qu¶n trÞ tµi nguyªn nh©n sù ( human resourse management) . mét
c«ng ty hay mét tæ chøc nµo dï cã mét nguån tµi chÝnh phong phó , nguån
tµi nguyªn ( vËt t ) dåi dµo víi hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i kÌm theo
c¸c c«ng thøc khoa häc kü thuËt thÇn kú ®i ch¨ng n÷a còng sÏ trë nªn v« Ých
nÕu kh«ng biÕt qu¶n trÞ tµi nguyªn nh©n sù . ChÝnh cung c¸ch qu¶n trÞ tµi
nguyªn nh©n sù nµy t¹o ra bé mÆt v¨n ho¸ cña tæ chøc, t¹o ra bÇu kh«ng khÝ
vui t¬i phÊn khëi hay c¨ng th¼ng u ¸m cña tæ chøc ®ã . §ã lµ kh¸i niÖm mµ
ngêi ph¬ng t©y gäi lµ bÇu kh«ng khÝ tæ chøc cña c«ng ty hay bé mÆt v¨n ho¸
cña c«ng ty ( corporate culture ) . Ngêi ViÖt Nam chóng ta thêng gäi nã lµ
bÇu kh«ng khÝ sinh ho¹t cña c«ng ty .
Qu¶n trÞ nh©n sù qu¶ lµ mét lÜnh vùc phøc t¹p vµ khã kh¨n kh«ng dÔ
nh ngêi ta thêng nghÜ . Nã bao gåm nhiÒu vÊn ®Ò nh t©m lý, sinh lý , x· héi ,
triÕt häc , ®¹o ®øc häc vµ thËm chÝ c¶ d©n téc häc . Nã lµ mét khoa häc nhng
®ång thêi lµ mét nghÖ thuËt – nghÖ thuËt qu¶n trÞ con ngêi . Lµ mét khoa
häc ai trong chóng ta còng cã kh¶ n¨ng n¾m v÷ng ®îc . Nhng nã l¹i lµ mét
nghÖ thuËt , mµ nghÖ thuËt th× kh«ng ph¶i ai còng ¸p dông ®îc
§Ó thÊy hÕt ®îc vai trß quan träng cña vÊn ®Ò qu¶n trÞ nh©n sù , vµ ®îc
sù chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy gi¸o híng dÉn NguyÔn Xu©n ChØ, em tiÕn hµnh
nghiªn cøu ®Ò tµi “ Qu¶n trÞ nh©n sù t¹i c«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi “.
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi nµy , do cã sù h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ
kh¶ n¨ng thu thËp th«ng tin nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt.
RÊt mong cã sù gãp ý cña thÇy gi¸o ®Ó bµi viÕt nµy tiÕp tôc ®îc hoµn thiÖn.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
1
PhÇn I : Tæng quan vÒ qu¶n trÞ nh©n lùc
I. Kh¸i niÖm vÒ qu¶n trÞ nh©n sù
Qu¶n trÞ tµi nguyªn nh©n sù lµ sù phèi hîp mét c¸ch tæng thÓ c¸c ho¹t
®éng ho¹ch ®Þnh, tuyÓn mé , tuyÓn chän , duy tr× , ph¸t triÓn , ®éng viªn vµ
t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho tµi nguyªn nh©n sù th«ng qua tæ chøc , nh»m
®¹t ®îc môc tiªu chiÕn lîc vµ ®Þnh híng viÔn c¶nh cña tæ chøc .
Tµi nguyªn nh©n sù bao gåm tÊt c¶ mäi c¸ nh©n tham gia bÊt cø ho¹t
®éng nµo cña tæ chøc , bÊt kÓ vai trß cña hä lµ g× . C¬ quan tæ chøc cã thÓ lµ
mét h·ng s¶n xuÊt , mét c«ng ty b¶o hiÓm, mét c¬ quan nhµ níc , mét bÖnh
viÖn , mét viÖn ®¹i häc , liªn ®oµn lao ®éng , nhµ thê hay h·ng hµng kh«ng
qu©n ®«Þ … tæ chøc ®ã cã thÓ lín hay nhá ®¬n gi¶n hay phøc t¹p. Ngµy nay
tæ chøc cã thÓ lµ mét tæ chøc chÝnh trÞ hay mét tæ chøc vËn ®éng tranh cö .
Nh vËy qu¶n trÞ tµi nguyªn nh©n sù g¾n liÒn víi mét tæ chøc bÊt kÓ c¬ quan
tæ chøc ®ã cã phßng hay bé phËn qu¶n trÞ nh©n sù ®ã hay kh«ng. Qu¶n trÞ
tµi nguyªn nh©n sù lµ mét thµnh tè quan träng cña chøc n¨ng qu¶n trÞ vµ nã
cã gèc rÔ vµ c¸c nh¸nh réng kh¾p n¬i trong mét tæ chøc
H×nh díi ®©y cho ta thÊy qu¶n trÞ tµi nguyªn nh©n sù hiÖn diÖn kh¾p
mäi phßng ban . Chóng ta cÇn lu ý r»ng bÊt cø cÊp qu¶n trÞ nµo còng cã nh©n
viªn díi quyÒn vµ v× thÕ ®Òu ph¶i qu¶n trÞ tµi nguyªn nh©n sù – nghÜa lµ
ph¶i ho¹ch ®Þnh , tæ chøc , l·nh ®¹o vµ kiÓm tra lùc lîng nh©n sù có m×nh .
Do ®ã , bÊt cø cÊp qu¶n trÞ nµo – tõ tæng gi¸m ®èc tíi qu¶n ®èc ph©n xëng
– còng ph¶i biÕt qu¶n trÞ tµi nguyªn nh©n sù .
Qu¶n trÞ tµi chÝnh
Qu¶n trÞ TNNS
Qu¶n trÞ
SX
vµ / hoÆc
DV
Qu¶n trÞ
Marketing
Nghiªn cøu , ph¸t
triÓn vµ qu¶n trÞ kü
thuËt
II. Sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n trÞ nguån nh©n lùc trong doanh
nghiÖp
2
Ta ®· biÕt søc lao ®éng lµ mét trong ba yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt , lµ
yÕu tè trùc tiÕp tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp , lµ yÕu tè cña
chi phÝ , lµ yÕu tè gi¸ thµnh vµ kÕt tinh gi¸ trÞ trong s¶n phÈm , ®ång thêi søc
lao ®éng lµ yÕu tè t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d , t¹o ra lîi nhuËn . ChÝnh v× thÕ
doanh nghiÖp muèn thµnh c«ng th× ph¶i qu¶n lý nguån nh©n lùc cã hiÖu qu¶.
H¬n n÷a, con ngêi lµ chñ thÓ cña x· héi , con ngêi lu«n vËn ®éng vµ
ph¸t triÓn, con ngêi lµ mét c¸ thÓ hoµn toµn ®éc lËp cã thÓ x¸c riªng , cã ý
thøc riªng , cã nhu cÇu riªng , cã c¸ tÝnh riªng . Mçi ngêi lµ mét hÖ thèng
nhu cÇu ®a phøc t¹p vµ thay ®æi liªn tôc . Trong ®ã cã nhu cÇu ®îc lao ®éng ,
lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó con ngêi tån t¹i vµ ph¸t triÓn . ChÝnh v× thÕ c«ng t¸c
qu¶n trÞ lµ mét ho¹t ®éng quan träng nhÊt cña doanh nghiÖp , quyÕt ®Þnh ®Õn
sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
Nh vËy trong bÊt kú mét ®¬n vÞ , mét tæ chøc x· héi nµo th× c«ng viÖc
qu¶n trÞ lµ rÊt cÇn thiÕt . Mµ trong ®ã qu¶n trÞ nh©n lùc lµ cèt lâi cña qu¶n
trÞ , hay nãi c¸ch kh¸c “ Mäi vÊn ®Ò qu¶n trÞ suy cho cïng lµ qu¶n trÞ con
ngêi “.
III. §Æc ®iÓm , chøc n¨ng , nhiÖm vô , môc tiªu cña qu¶n trÞ
nguån nh©n lùc.
1. §Æc ®iÓm:
Qu¶n trÞ nguån nh©n lùc lµ mét bé phËn cña qu¶n lý doanh nghiÖp,
qu¶n lý nguån nh©n lùc chÝnh lµ qu¶n lý doanh nghiÖp øng víi yÕu tè con
ngêi. §©y lµ ®Æc ®iÓm lín nhÊt vµ chñ yÕu nhÊt cña qu¶n lý nguån nh©n lùc,
chi phèi toµn bé ®Õn c¸c néi dung cña qu¶n lý nguån nh©n lùc.
2. Chøc n¨ng:
Qu¶n trÞ nguån nh©n lùc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng sau :
- KÕ ho¹ch ho¸ nguån nh©n lùc cho tæ chøc, lµ viÖc tuyÓn mé tuyÓn
chän ®µo t¹o båi dìng sö dông kÝch thÝch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, lµ thu
hót con ngêi g¾n kÕt víi c«ng viÖc ®îc giao phã còng nh vµo c¸c mèi quan
hÖ qua l¹i gi÷a ng¬× víi ngêi v× môc tiªu cña tæ chøc.
- Qu¶n trÞ nh©n lùc nh»m cñng cè vµ duy tr× ®Çy ®ñ c©n ®èi kip thêi sè
lîng vµ chÊt lîng nh©n lùc cho mäi ho¹t ®éng cña tæ chøc theo ®uæi môc
tiªu ®· ®Ò ra lµ viÖc t×m kiÕm ph¸t triÓn c¸c ph¬ng ph¸p, c¸c h×nh thøc ®Ó
con ngêi cã thÓ ®ãng gãp tèi ®a cho tæ chøc, ®ång thêi th«ng qua ®ã con ngêi ®îc ph¸t triÓn toµn diÖn.
3. NhiÖm vô.
- ChÝnh s¸ch : Bé phËn nh©n viªn gi÷ vai trß chñ yÕu trong viÖc ®Ò ra
c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn nguån nh©n lùc trong toµn nh©n lùc vµ b¶o ®¶m
b»ng c¸c chÝnh s¸ch ®ã ®ù¬c thi hµnh trong toµn doanh nghiÖp. C¸c chÝnh
s¸ch nµy ph¶i cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò khã kh¨n vµ gióp c¸c doanh
nghiÖp thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu cña tæ chøc.
- Cè vÊn : Bé phËn nh©n sù ®ãng vai trß t vÊn vµ cè vÊn cho c¸c cÊp
qu¶n trÞ kh¸c.
- DÞch vô : cung cÊp dÞch vô nh tuyÓn dông, ®µo t¹o vµ phóc lîi cho
c¸c bé phËn kh¸c còng lµ nhiÖm vô cña bé phËn qu¶n trÞ nh©n lùc.
- KiÓm tra : Bé phËn qu¶n trÞ nh©n lùc ®¶m nhËn c¸c chøc n¨ng kiÓm
tra b»ng c¸ch gi¸m s¸t c¸c bé phËn kh¸c ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c chÝnh
s¸ch, c¸c ch¬ng tr×nh thuéc vÒ nh©n sù ®· ®Ò ra hay kh«ng.
3
4. Môc tiªu.
Môc tiªu chung cña qu¶n trÞ nh©n lùc lµ nh»m cung cÊp cho tæ chøc
mét lùc lîng lao ®éng cã hiÖu qu¶. Ngoµi ra cßn ®¸p øng c¸c môc tiªu sau :
-Môc tiªu x· héi : Doanh nghiÖp ph¶i ®¸p øng nhu cÇu vµ th¸ch ®è cña
x· héi, ho¹t ®éng v× lîi Ých cña x· héi.
-Môc tiªu cña tæ chøc : lµ viÖc cung cÊp nh©n sù ®Ó tõng bé phËn thùc
hiÖn ®îc môc tiªu, nhiÖm vô cña riªng nã phï hîp víi môc tiªu chung cña
toµn bé tæ chøc. Lµ viÖc x©y dùng c¬ cÊu, tæ chøc nh©n sù t¬ng øng víi c¬
cÊu ho¹t ®éng cña tæ chøc ®ã.
-Môc tiªu chøc n¨ng vµ nhiÖm vô : Mçi bé phËn trong tæ chøc ®Òu cã
chøc n¨ng vµ nhiÖm vô riªng, qu¶n lý nguån nh©n lùc trî gióp cho c¸c bé
phËn nµy thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng vµ nhiÖm cña m×nh trong tæ chøc.
-Môc tiªu c¸ nh©n : §©y lµ môc tiªu quan träng v× ®¸p øng ®îc môc
tiªu c¸ nh©n cña ngêi lao ®éng sÏ ®éng viªn khÝch lÖ sù nç lùc cña hä, nh»m
hoµn thµnh c«ng viÖc mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt, ®iÒu nµy sÏ dÉn tíi thµnh c«ng
cña tæ chøc.
4
PhÇn II. Thùc tr¹ng vÒ t×nh h×nh qu¶n trÞ nguån
nh©n lùc t¹i c«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi
I.
Kh¸i qu¸t vÒ c«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi.
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty
C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi tªn giao dÞch quèc tÕ lµ HAMECO lµ mét doanh
nghiÖp nhµ níc trùc thuéc Bé C«ng nghiÖp nÆng , chuyªn chÕ t¹o m¸y c«ng
cô, s¶n suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ díi d¹ng BOT ( X©y dùng – vËn hµnh –
chuyÓn giao ). C«ng ty ®îc coi lµ con chim ®Çu ®µn cña ngµnh c¬ khÝ Hµ
Néi.
Trô së chÝnh : 24 ®êng NguyÔn Tr·i – quËn Thanh Xu©n – thµnh phè
Hµ Néi .
C«ng ty ®îc thµnh lËp ngµy 12/4/1958 víi tªn gäi ban ®Çu lµ nhµ m¸y c¬
khÝ Hµ Néi do Liªn X« ( cò ) gióp ®ì vÒ trang thiÕt bÞ kü thuËt.
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng ty ®îc chia thµnh c¸c giai ®o¹n sau :
-Giai ®o¹n 1958- 1965 : ®©y lµ giai ®o¹n khai th¸c c«ng suÊt cña thiÕt
bÞ ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé, ®¶m b¶o tù lùc ®iÒu hµnh trong mäi kh©u s¶n xuÊt
kinh doanh tõ thiÕt kÕ c«ng nghÖ chÕ t¹o ®Õn l¾p gi¸p vµ chuÈn bÞ kü thuËt
cho nh÷ng lo¹i s¶n phÈm chÕ t¹o.
-Giai ®o¹n 1965- 1975 : s¶n xuÊt vµ chiÕn dÊu.
Trong thêi gian nµy nhµ m¸y võa ph¶i tÝch cùc s¶n xuÊt võa ph¶i kiªn cêng chiÕn ®Êu chèng l¹i sù ph¸ ho¹i cña giÆc mü. S¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn
chiÕn tranh ph¸ ho¹i ¸c liÖt xong tinh thÇn quyÕt t©m cña §¶ng bé l·nh ®¹o
vµ toµn thÓ anh em c«ng nh©n nhµ m¸y ®· ®em l¹i nh÷ng con sè ®¸ng khÝch
lÖ (gi¸ trÞ tæng s¶n lîng ®¹t 67,2%)
-Giai ®o¹n tõ 1975- 1985 : cïng c¶ níc x©y dùngx· héi chñ nghÜa.
MiÒn Nam hoµn toµn gi¶i phãng, sù kiÖn träng ®¹i nµy ®· ®¸nh dÊu mét bíc
ngoÆt míi trªn con ®êng ph¸t triÓn cña nhµ m¸y, toµn bé c¸n c«ng nh©n viªn
nhµ m¸y ®· hoµ m×nh vµo niÒm vui chung cña toµn d©n téc. §Êt níc thèng
nhÊt ®· ®em l¹i nh÷ng c¬ héi, cïng nh÷ng th¸ch thøc míi cho nhµ m¸y. §îc
giao nhiÖm vô phôc vô cho nh÷ng c«ng tr×nh cã tÇm cì cña nhµ níc nh x©y
dùng l¨ng B¸c Hå, c«ng tr×nh ph©n lò s«ng §¸y… §Þa bµn ho¹t ®éng ®îc më
réng thªm nhiÒu b¹n hµng míi cïng c¶ níc ®ãng gãp gãp phÇn x©y dùng
chñ nghÜa x· héi.
Giai ®o¹n tõ 1986- 1993 : ChÆng ®êng khã kh¨n.
Nhµ m¸y c¬ khÝ Hµ Néi ph¶i ®¬ng ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n thö th¸ch
trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn
kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña
nhµ níc. Nhµ m¸y ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do qu¸ tr×nh ®æi míi chËm,
s¶n phÈm m¸y c«ng cô chÊt lîng kÐm, gi¸ cao, thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm
gi¶m. Nhµ níc ph¶i bï lç, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp kho¶ng 30% lao ®éng
ph¶i nghØ do kh«ng cã viÖc lµm.
-Giai ®o¹n tõ 1994 ®Õn nay : v÷ng bíc ®i lªn.
N¨m 1994 lµ n¨m ®Çu tiªn kÓ tõ khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng nhµ
m¸y ®· hoµn thµnh kÕ ho¹ch, s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i. Còng tõ ®©y víi
sù gióp ®ì cña nhµ níc, sù cè g¾ng cña ban l·nh ®¹o, lßng quyÕt t©m cña ®«i
5
ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn nhµ m¸y ®· ®a nhµ m¸y ®i lªn ngµy cµng v÷ng
m¹nh.
Tõ ®ã nhµ m¸y ®· ®Æt ra môc tiªu cho nh÷ng n¨m mtíi lµ phÊn ®Êu ®¹t
tèc ®é t¨ng trëng hµng n¨m s¶n xuÊt kinh doanh tõ 20%- 50% vµ tiÒn l¬ng
t¨ng 15% - 30%. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã cµn tiÕn hµnh ®æi míi trong ho¹t ®éng
kinh doanh tiÕp thÞ, ®æi míi phong c¸ch lµm viÖc c«ng nghiÖp, lµm viÖc víi
tinh thÇn tù gi¸c cao.
Më réng, thÞ trêng, t¨ng cêng phôc vô vµ híng tíi xuÊt khÈu còng lµ
môc tiªu cña c«ng ty. MÆt kh¸c gi÷ v÷ng thÞ trêng truyÒn thèng, t¨ng cêng
t×m kiÕm thÞ trêng míi … Gi÷ v÷ng vµ n©ng cao chÊt lîng, thÈm mü s¶n
phÈm truyÒn thèng m¸y c«ng cô híng ra xuÊt khÈu, khuyÕn khÝch c¸c bé
phËn vµ c¸ nh©n t×m kiÕm hîp ®ång, t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho c¸n
bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty.
2- Mét sè ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña c«ng ty ¶nh hëng ®Õn viÖc qu¶n lý
vµ sö dông nguån nh©n lùc.
C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh hoµn toµn ®éc
lËp cã nhiÖm vô s¶n xuÊt s¶n phÈm phôc vô cho yªu cÇu ph¸t triÓn c¶u
ngµnh c¬ khÝ, gãp phÇn vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Trong nh÷ng n¨m ®Çu thµnh lËp, nhiÖm vô chÝnh cña c«ng ty lµ chuyªn
s¶n xuÊt vµ cung cÊp cho ®Êt níc nh÷ng s¶n phÈm m¸y c«ng cô nh m¸y
khoan, m¸y tiÖn, bµo. C«ng ty s¶n xuÊt theo sù chØ ®¹o cña c¬ quan chñ qu¶n
®Õn tõng mÆt hµng, tõng chØ tiªu kinh doanh, v× khi ®ã nhµ níc cung cÊp vËt
t vµ bao tiªu toµn bé s¶n phÈm.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®Ó b¾t kÞp nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã c¹nh tranh
®Ó ®¶m b¶o s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®îc thÞ trêng chÊp nh©n, c«ng ty ®· chñ
®éng t×m kiÕm thÞ trêng, më réng quan hÖ víi nhiÒu b¹n hµng trong vµ ngoµi
níc, thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm. Hµng n¨m ®i s©u nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó cã nh÷ng chiÕn lù¬c chÝnh s¸ch s¶n xuÊt s¶n phÈm phï hîp nh»m
®¸p øng nhu cÇu trong vµ ngoµi níc.
*§Æc ®iÓm vÒ bé m¸y tæ chøc.
C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh. Trong nh÷ng
n¨m gÇn ®©y, nhµ níc xo¸ bá bao cÊp, c«ng ty còng nh c¸c doanh nghiÖp
ho¹t ®éng kinh tÕ trong c¶ níc ®Òu h¹ch to¸n ®éc lËp, ho¹t ®éng theo c¬ chÕ
thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc. Bíc ®Çu khã kh¨n do c¬ cÊu bé m¸y
cång kÒnh c«ng ty lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶. NhËn thÊy ®iÒu nµy, ban gi¸m
®èc c«ng ty ®· tiÕn hµnh thanh läc tinh gi¶m bé m¸y võa gän nhÑ, dÔ qu¶n
lý võa lµm viÖc cã hiÖu qu¶. Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty ®îc tæ chøc theo
kiÓu trùc tuyÕn chøc n¨ng, ®øng ®Çu lµ gi¸m ®èc, c¬ cÊu bé m¸y chuyªn
m«n ho¸ xèng tõng phßng ban, ph©n xëng.
*§Æc ®iÓm vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ.
Víi ®Æc ®iÓm cña c¬ khÝ nãi chung th× m¸y mãc chñ yÕu trong s¶n xuÊt
lµ nh÷ng m¸y chuyªn dïng cã gi¸ trÞ lín,chiÕm tû träng lín trong tæng sè
vèn. N»m trong t×nh tr¹ng chung cña c¸c c«ng ty ViÖt Nam hiÖn nay, phÇn
lín trang thiÕt bÞ m¸y mãc cña c«ng ty ®îc nhËp tõ c¸c níc §«ng ¢u ®a sè
do Liªn X« ®Ó l¹i tõ nh÷ng n¨m 1950- 1960 vµ mét sè kh¸c nhËp cña TiÖp,
CHDC §øc, Ba Lan… C¸c m¸y mãc nµy ®Òu ®· cò, l¹c hËu do dïng l©u nm
6
vµ kh«ng ®ång bé nªn mÊt ®i ®é chÝnh x¸c. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn
nh©n lµm ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng cña s¶n phÈm vµ n¨ng suÊt lao ®éng lµm
t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt g©y ¶nh hëng ®Õn søc m¹nh c¹nh tranh cña s¶n phÈm
ty trªn thÞ trêng.
*§Æc ®iÓm vÒ nguyªn vËt liÖu cña c«ng ty.
-Nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng ®èi tîng lao ®éng chÝnh cña qu¸
tr×nh s¶n xuÊt. Néi dung c¬ b¶n cña ®èi tîng lao ®éng chÝnh lµ nguyªn vËt
liÖu. Nguyªn vËt liÖu lµ yÕu tè cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm vµ nã
chiÕm tû träng lín trong gÝa thµnh s¶n phÈm.
Víi ®Æc ®iÓm cña ngµnh c¬ khÝ, nguyªn vËt liÖu chÝnh cña c«ng ty lµ
thÐp hîp kim, gåm 60% ph¶i nhËp tõ níc ngoµi theo tiªu chuÈn Anh, óc,
Nga, NhËt, Ên. §Ó s¶n xuÊt m¸y c«ng cô, th× c¸c lo¹i thÐp trong níc kh«ng
®¸p øng ®ñ c¸c yªu cÇu vÒ kü thuËt, do vËy c«ng ty ph¶i nhËp nguyªn vËt
liÖu c¶u níc ngoµi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt.
*§Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm.
s¶n phÈm cña c«ng ty c¬ khÝ rÊt ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ mÉu m·:
c«ng ty nhËn s¶n xuÊt tõ c¸c s¶n phÈm ®óc, rÌn, thÐp c¸n, c¸c phô tïng thay
thÕ tíi c¸c m¸y c¾t gät kim lo¹i, thiÕt bÞ c«ng nghiÖp, bªn c¹nh ®ã c«ng ty
còng nhËn s¶n xuÊt c¸c thiÕt bÞ vµ l¾p ®Æt d©y chuyÒn s¶n xuÊt thiÕt bÞ mÝa ®êng ë T©y Ninh vµ NghÖ An.
Cïng mét lo¹i m¸y, ch¼ng h¹n nh m¸y tiÖn, còng cã rÊt nhiÒu dßng
m¸y, ®êi m¸y kh¸c nhau. M¸y tiÖn T141, m¸y tiÖn T18 CNC (lµ m¸y ra ®êi
sau vµ ®îc ¸p dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i), hay m¸y tiÖn v¹n n¨ng T18A- hiÖn
nay ®ang tiªu thô nhiÒu nhÊt trªn thÞ trêng ®îc s¶n xuÊt thay thÕ cho ®êi
m¸y T6P16.
*§Æc ®iÓm vÒ tµi s¶n – nguån vèn.
Tæng sè vèn hiÖn nay cña c«ng ty lµ 140 tû ®ång, trong ®ã vèn cè ®Þnh
lµ 51 tû ®ång chiÕm 36,4%, vèn lu ®éng lµ 89 tû ®ång, chiÕm 63,6%. Sè vèn
trªn ®îc lu ®éng tõ nguån. Nguån vèn cÊp ph¸t vèn tù cã, vèn ®i vay trong
®ã, nguån vèn tù cã vµ vèn ®i vay cha chiÕm tû träng lín, vµo kho¶ng 30%.
§iÒu nµy còng xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña c«ng ty lµ mét doanh nghiÖp s¶n
xuÊt c«ng nghiÖp víi s¶n phÈm cã thêi gian s¶n xuÊt dµi, cã gi¸ trÞ lín, chñ
yÕu ®Ó lµm tµi s¶n cè ®Þnh, cho nªn nguån vèn cña c«ng ty ph¶i cã tÝnh l©u
dµi.
* §Æc ®iÓm vÒ thÞ trêng tiªu thô vµ hîp ®ång s¶n xuÊt.
Trong thêi kú bao cÊp víi mét thÞ trêng t¬ng ®èi khÐp kÝn . C«ng ty ®·
cung cÊp m¸y c«ng cô cho hÇu hÕt c¸c xÝ nghiÖp c¬ khÝ quèc doanh trªn toµn
quèc. HiÖn nay do yªu cÇu cña c¬ chÕ míi, s¶n phÈm cña c«ng ty hÇu nh
kh«ng cã thÞ trêng cè ®Þnh mµ ph¶i lu«n thay ®æi theo yªu cÇu cña c¸c
ngµnh kinh tÕ ë mçi thêi kú vµ tuú thuéc vµo ®Þa bµn ho¹t ®éng cña bªn ®èi
t¸c. Tuy nhiªn trong thêi kú nµy s¶n phÈm cña c«ng ty ®· cã mÆt t¹i nhµ
m¸y ®êng Qu¶ng Ng·i, T©y Ninh… vµ ®iÒu ®¸ng mõng h¬n n÷a lµ c«ng ty ®·
t¹o ®îc vÞ thÕ trªn thÞ trêng quèc tÕ nh ë §an M¹ch, Italia.
Vµ ph¬ng ch©m ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ më réng thÞ trêng, s¶n phÈm s¶n
xuÊt cña c«ng ty ®· bíc ®Çu chiÕm lÜnh thÞ trêng th«ng qua viÖc s¶n xuÊt
theo yªu cÇu hîp ®ång, tõng kh¸ch hµng cô thÓ mµ chØ ®¹o s¶n xuÊt, chÊt l7
îng s¶n phÈm, chÊt lîng qu¶n lý ®· ®îc n©ng cao râ rÖt. Hîp ®ång s¶n xuÊt
cã ®Æc ®iÓm lµ t¬ng ®èi dµi, kho¶ng tõ 4- 6 th¸ng ®èi víi c¸c hîp ®ång cã
gi¸ trÞ lín. Thêi h¹n hîp ®ång nh vËy còng cã ¶nh hëng ®Õn ph¬ng thøc tÝnh
l¬ng vµ tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng
II.
Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n trÞ vµ sö dông nguån nh©n
lùc cña c«ng ty
1. Ph©n tÝch hiÖu qu¶n sö dông nguån nh©n lùc theo sè lîng vµ c¬
cÊu
Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña c«ng ty lµ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng vµ chÞu
sù chi phèi, sù yªu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ trêng cho nªn viÖc lµm trong
c«ng ty lóc thõa, lóc thiÕu, cã bé phËn thõa viÖc nhng l¹i cã bé phËn thiÕu
viÖc do ®ã ¶nh hëng tíi nguån nh©n lùc cña c«ng ty
n¨m
1996 1997 1998 1999 2000 2001
Lao ®éng
Sè lao ®éng ®Õn 31/12
1058 1060 1290 1090
925
901
Sè lao ®éng n÷
242
242
250
248
237
225
Sè lao ®éng nam
816
818 1040
842
688
676
Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh lao ®éng qua c¸c n¨m 1996-2001
Tõ b¶ng trªn ta thÊy sè lîng lao ®éng biÕn ®æi theo tõng n¨m. Nguyªn
nh©n lµ do yªu cÇu ngµy cµng kh¾t khe cña c¬ chÕ thÞ trêng, nhu cÇu cÊp
thiÕt ph¶i cã mét ®éi ngò lao ®éng cã ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é ®Ó ®¸p øng ®îc
t×nh h×nh s¶n xuÊt míi. Do ®ã kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ c«ng ty ph¶i thùc
hiÖn bè trÝ s¾p xÕp l¹i cho phï hîp nh»m t×m ra ®îc nh÷ng ngêi ®¹t yªu cÇu
vµ bªn c¹nh ®ã c«ng ty còng cè g¾ng gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é cho ngêi lao
®éng ®èi víi ngêi n»m trong diÖn bÞ gi¶m biªn chÕ. §ã chÝnh lµ lý do mµ t¹i
sao sè lao ®éng n¨m 1999 , 2000 vµ n¨m 2001 cã sù gi¶m m¹nh nh vËy
còng lµ mét chiÕn lîc ph¸t triÓn cña c«ng ty . Nh vËy, c«ng ty ®· t¹o cho
m×nh mét ®éi ngò lao ®éng ®¶m b¶o sè lîng lu«n s½n sµng ®¸p øng c¸c yªu
cÇu cña s¶n xuÊt . V× ®Æc thï cña c«ng ty lµ s¶n xuÊt s¶n phÈm ngµnh c¬ khÝ
- chñ yÕu lµ c«ng viÖc nÆng nhäc - nªn tû träng n÷ ë c«ng ty nh vËy lµ t¬ng
®èi æn ®Þnh chiÕm 19,5% 23% n¨m 1999 , n¨m 2000 lµ 25,6 % , n¨m 2001
lµ 24,5% . §éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn n÷ nµy ®îc bè trÝ lµm viÖc ë
nh÷ng vÞ trÝ phï hîp víi kh¶ n¨ng, n¨ng lùc còng nh ®iÒu kiÖn cña hä.
Vµ ®Ó thÊy râ h¬n sù hîp lý vÒ sè lîng nguån nh©n lùc cña c«ng ty ta
nghiªn cøu b¶ng sau :
Nhu cÇu vÒ nguån nh©n lùc cña mét sè phßng ban c«ng ty
STT
C¸c bé phËn
HiÖn cã
Nhu cÇu Chªnh lÖch
1
V¨n phßng gi¸m ®èc
19
19
2
Phßng tæ chøc nh©n sù
7
9
-2
3
Phßng tµi vô
15
14
+1
4
V¨n phßng G§ TM
14
14
5
Phßng y tÕ
7
6
+1
6
Phßng b¶o vÖ
29
29
7
Phßng ®iÒu hµnh s¶n xuÊt
16
18
-2
8
Phßng qu¶n trÞ ®êi sèng
52
51
+1
8
9
10
11
12
13
14
15
Phßng kü thuËt
Phßng KCS
Phßng x©y dùng c¬ b¶n
Phßng vËt t
Phßng qu¶n lý dù ¸n
Th viÖn
Phßng v¨n ho¸ x· héi
15
26
26
23
4
4
4
17
24
23
29
5
4
4
-2
+2
+3
+4
-1
-
Qua b¶ng trªn ta thÊy, viÖc sö dông sè lîng lao ®éng ë mét sè phßng
ban cña c«ng ty cha ®îc hîp lý v× cßn mét sè phßng ban ë t×nh tr¹ng thõa
nh©n viªn so víi nhu cÇu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng vÝ dô nh
phßng x©y dùng c¬ b¶n, phßng vËt t … Do ®ã hiÖu suÊt c«ng t¸c thÊp kh«ng
gi¶m ®îc chi phÝ lao ®éng, phßng kü thuËt … l¹i ho¹t ®éng trong t×nh tr¹ng
thiÕu lao ®éng tõ ®ã x¶y ra hiÖn tîng lµm kh«ng hÕt viÖc, mét nh©n viªn ph¶i
®¶m nhËn qu¸ nhiÒu c«ng viÖc g©y ra sù c¨ng th¼ng, mÖt mái vµ ®iÒu nµy
dÉn ®Õn viÖc gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng
Tõ ®ã c«ng ty kh¾c phôc b»ng c¸ch ®a ra c¬ cÊu lao ®éng theo khu
vùc s¶n xuÊt.
C¬ cÊu lao ®éng theo khu vùc s¶n xuÊt.
T
1
2
ST
Lo¹i lao ®éng
2000
Sè lîng
Tû träng
(ngêi)
%
C«ng nh©n s¶n xuÊt 797
73,2
trùc tiÕp
C«ng nh©n s¶n xuÊt 292
26,8
gi¸n tiÕp
2001
Sè lîng
Tû
(ngêi)
träng %
669
72,3
256
27,7
Nguån : b¸o c¸o ch¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm ®Õn n¨m 2000 cña
C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi vµ sè liÖu thèng kª tõ m¸y tÝnh do nh©n viªn
phßng tæ chøc nh©n sù cña c«ng ty cung cÊp
Lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt lµ chÝnh nhng lùc lîng lao ®éng gi¸n tiÕp cña c«ng
ty rÊt lín so víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c, chiÕm 26,8% n¨m 2000 vµ 27,7% n¨m
2001 so víi tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn c«ng ty. Tuy mçi phßng ban cã
chøc n¨ng nhiÖm vô riªng song so víi sè lîng lín nh vËy rÊt khã kh¨n qu¶n
lý giê lµm viÖc, bªn c¹nh ®ã quü l¬ng cña lao ®éng gi¸n tiÕp t¸ch riªng lao
®éng trùc tiÕp nªn viÖc ph©n phèi l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn dêng nh bÞ
chia nhá. §iÒu nµy kh«ng khuyÕn khÝch lao ®éng gi¸n tiÕp lµm viÖc hÕt kh¶
n¨ng hiÖn cã. Hay nãi c¸ch kh¸c lµ c«ng ty cha khai th¸c ®îc hÕt n¨ng lùc
cña tõng c¸ nh©n trong bé phËn lao ®éng nµy vµ ®iÒu nµy g©y l·ng phÝ lao
®éng, chi phÝ nãi chung t¨ng vµ chi phÝ qu¶n lý nãi riªng t¨ng, hiÖu qu¶ sö
dông nguån nh©n lùc trong c«ng ty gi¶m xuèng.
ChÊt lîng cña lùc lîng lao ®éng t¹i C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi cßn ®îc thÓ
hiÖn ë tr×nh ®é chuyªn m«n, kh¶ n¨ng vµ kü n¨ng lµm viÖc, bªn c¹nh ®ã bè
trÝ lùc lîng lao ®éng nµy ®óng viÖc, ®óng ngµnh, ®óng nghÒ, ®¹t ë møc t¬ng
9
®èi cao. Sau ®©y xin dîc ®a ra mét c¸ch tæng qu¸t vÒ chÊt lîng cña lùc lîng
lao ®éng trong c«ng ty nh sau :
Tr×nh ®é, chuyªn m«n trong ban gi¸m ®èc :
10
STT
Chøc danh
Tr×nh Ngµnh ®µo Phô tr¸ch chuyªn Tuæi
®é
t¹o
m«n
1
Gi¸m ®èc
PTS
Ngµnh c¬ Qu¶n lý chung
55
khÝ
2
P.Gi¸m ®èc I
§H
KS c¬ khÝ Kü thuËt s¶n xuÊt 40
3
P.Gi¸m ®èc II
§H
KS c¬ khÝ Kinh tÕ ®èi ngo¹i 47
4
P.Gi¸m ®èc III
§H
KS c¬ khÝ ChÊt lîng
41
5
P.Gi¸m ®èc IV
§H
KS c¬ khÝ Néi chÝnh
49
Nguån : B¸o c¸o ch¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm ®Õn n¨m 2000 cña
C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi vµ sè liÖu thèng kª do nh©n viªn phßng tæ chøc nh©n
sù cung cÊp.
Qua b¶ng trªn ta thÊy hÇu hÕt c¸c chØ tiªu, sè liÖu n¨m 2001 ®iÒu gi¶m
so víi n¨m 2000. XÐt vÒ con sè t¬ng ®èi, tû träng lao ®éng qua ®µo t¹o n¨m
2001 cã t¨ng so víi n¨m 2000 song t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ, tõ 91,38% ®Õn
92,1%.
1. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc theo chØ tiªu thêi gian
vµ cêng ®é lao ®éng
Quan ®iÓm cña C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi lµ ph¶i hÕt søc tiÕt kiÖm thêi
gian ®Ó dµnh cho s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng nh©n viªn chøc lµm giê hµnh
chÝnh ®ñ 8h trong ngµy. C«ng nh©n lµm ca mét, ca hai lµm viÖc ®ñ 7h trong
ca (kh«ng kÓ giê nghØ båi dìng gi÷a ca).S½n sµng lµm thªm giê trong khu«n
khæ luËt lao ®éng cho phÐp ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty cã
hiÖu qu¶. Tríc th¸ng 10 n¨m 1999 c«ng ty thùc hiÖn 48h/tuÇn ®èi víi tÊt c¶
c¸n bé c«ng nh©n viªn. B¾t ®Çu tõ th¸ng 10 n¨m 1999 th× nghØ hai ngµy
trong mét tuÇn (thø 7 vµ chñ nhËt) cho tÊt c¶ c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn. Vµ
®Õn th¸ng 9 n¨m 2000 c«ng ty l¹i cã sù thay ®æi thêi gian lµm viÖc trong
tuÇn víi khèi s¶n xuÊt trùc tiÕp lµ nghØ mét ngµy trong tuÇn (ngµy chñ nhËt).
Lùc lîng b¶o vÖ cña c«ng ty lµm viÖc theo ca.
Tõ nh÷ng quy ®Þnh nh vËy ta cã thÓ tÝnh to¸n dùa theo c¸c sè liÖu
thèng kª vÒ sö dông ngµy c«ng lao ®éng cña c«ng ty theo b¶ng sau ;
Sè liÖu c¸c chØ tiªu sö dông lao ®éng theo ®¬n vÞ ngµy c«ng
STT
1
2
3
4
ChØ tiªu
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc theo chÕ
®é
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc v¾ng
mÆt vµ ngõng viÖc
Tæng sè ngµy c«ng lµm thªm
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ
theo chÕ ®é
11
1998
387.000
1999
319.190
2000
252.120
11.610
30.582
15,435
4.856
375.390
11.050
286.408
7.856
236.685
5
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ 380.246
297.658
244.541
nãi chung
6
Tæng sè lao ®éng
1.290
1.090
925
7
§é dµi BQ kú c«ng t¸c trong chÕ ®é
291
262,76
255,88
8
§é dµi BQ kú c«ng t¸c nãi chung
294,76
273,08
264,37
9
HÖ sè lµm thªm ca
1,013
1,039
1,033
10
HÖ sè sö dông ngµy c«ng lao ®éng
0,97
0,897
0,94
Nguån : B¸o c¸o lao ®éng vµ sè liÖu thèng kª t¹i phßng tæ chøc nh©n sù cña
C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi
Qua b¶ng trªn ta thÊy c«ng t¸c huy ®éng ngµy c«ng lao ®éng trong hai
n¨m 1999, 2000 , gi¶m so víi n¨m 1998.
T×nh h×nh sö dông lao ®éng ë c«ng ty t¬ng ®èi tèt, nhng qua sè liÖu
chóng ta vÉn thÊy cßn mét sè h¹n chÕ sau :
-Sè ngµy v¾ng theo luËt lao ®éng quy ®Þnh : èm ®au, con èm, ®Î …
chiÕm 20 ®Õn 25% tæng sè ngµy v¾ng mÆt vµ ngõng viÖc.
-Tû lÖ ngµy v¾ng mÆt vµ ngõng viÖc do thiÕu nguyªn vËt liÖu, mÊt ®iÖn
… h¹n chÕ ®Õn møc ®é tèi ®a vµ cã thÓ lµm bï, t¬ng øng víi n¨m 1999 lµ
1529 ngµy c«ng vµ n¨m 2000 lµ 463 ngµy c«ng.
-PhÇn chñ yÕu cña tæng sè ngµy c«ng ngõng viÖc gÇn b»ng 72% lµ do
thiÕu viÖc. Nhu cÇu thÞ trêng kh«ng æn ®Þnh. Do ®ã hîp ®ång lóc nhiÒu lóc
Ýt dÉn ®Õn biÕn ®éng vÒ nhu cÇu lao ®éng . Bªn c¹nh ®ã cßn do hÖ thèng m¸y
mãc thiÕt bÞ cña c«ng ty hiÖn nay cßn l¹c hËu, cò kü do ®ã viÖc tËn dông thêi
gian vµ c«ng suÊt cña m¸y kh«ng ®¹t ®Õn møc tèi ®a.
Nh vËy, viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng t¹i c«ng ty cho ta
thÊy c«ng ty ®· cè g¾ng sö dông tèi ®a thêi gian lao ®éng cã thÓ, nhng do
®iÒu kiÖn kh¸ch quan liªn quan ®Õn thÞ trêng dÉn ®Õn viÖc ph¶i lµm thªm ca,
(hÖ sè lµm thªm ca t¨ng lªn qua c¸c n¨m) nhng vÉn cßn hiÖn tîng nghØ
kh«ng l¬ng vµ kh«ng cã viÖc lµm. V× thÕ, bªn c¹nh viÖc sö dông tèi ®a thêi
gian lao ®éng, c«ng ty cÇn ph¶i t×m c¸c biÖn ph¸p nh t©n trang, mua míi
m¸y mãc thiÕt bÞ nh»m ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu cña thÞ trêng ®Ó thu hót
ngµy cµng nhiÒu hîp ®ång s¶n xuÊt, kÐo theo viÖc sö dông hiÖu qu¶ ngµy
c«ng lao ®éng.
2. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc theo chØ tiªu doanh
thu
a, §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc theo n¨ng suÊt lao ®éng
§Æc ®iÓm cña C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi lµ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng v×
vËy gi¸ trÞ tæng s¶n lîng ®ång nghÜa víi doanh thu, do ®ã ta dïng c«ng thøc:
Q
w =
T
Trong ®ã : Q : tæng doanh thu
T : Tæng sè lao ®éng
W : doanh thu ®em l¹i cña mét lao ®éng hay NSL§ cña
lao ®éng trong n¨m s¶n xuÊt
12
C¨n cø vµo doanh thu vµ tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ qua ph©n
tÝch t×nh h×nh n¨ng xuÊt lao ®éng.
TT
ChØ tiªu
§.vÞ
1999
2000
2001
1
Doanh thu
Tr.®
74.434
44.053 72.150
2
Lao ®éng b×nh qu©n
Ngêi
1.290
1.090
925
3
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc Ng.c
380.246 297.658 244.541
thùc tÕ
4
NSL§ b×nh qu©n ngµy
Tr.®
0,196
0,148
0,295
5
NSL§ b×nh qu©n n¨m
57,7
40,416 78
Nguån : B¸o c¸o tæng kÕt ho¹t ®éng cña c«ng ty qua c¸c n¨m 1999, 2000,
2001.
Qua b¶ng trªn ta thÊy n¨ng suÊt lao ®éng cña mét lao ®éng ®ãng gãp t¬ng ®èi cao. Do ®ã t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña n¨m 1999 cña c«ng ty
cã hiÖu qu¶, tiªu thô ®îc nhiÒu s¶n phÈm, vµ ®¬ng nhiªn doanh thu cho mçi
lao ®éng cao. Sang n¨m 2000 do cã sù biÕn ®éng cña thÞ trêng nªn doanh thu
tÝnh cho mét nh©n viªn gi¶m h¬n rÊt nhiÒu so víi n¨m 1999 , tøc lµ n¨ng
suÊt lao ®éng gi¶m, chØ ®¹t ®îc 70% so víi n¨m 1999 vµ n¨ng suÊt lao ®éng
b×nh qu©n ngµy mét lao ®éng chØ ®¹t 76% so víi n¨m 1999. §iÒu nµy mét
mÆt do sù t¸c ®éng cña c¬ chÕ thÞ trêng, mÆt kh¸c cßn thÓ hiÖn viÖc qu¶n lý
vµ sö dông lao ®éng cha tèt. N¨m 2001 doanh thu cña c«ng ty ®· t¨ng lªn râ
rÖt so víi n¨m 2000 v× ®· cã sù ®æi míi vÒ c¸ch qu¶n lý lao ®éng, vµ bªn
c¹nh ®ã, lùc lîng lao ®éng cña c«ng ty t¬ng ®èi tèt.
b, §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng qua møc thu nhËp b×nh qu©n trªn
mét lao ®éng
Thu nhËp b×nh
qu©n cña mét =
lao ®éng
Tæng quü l¬ng + thu nhËp kh¸c
TiÒn thëng + BHXH +BHYT
+
Lao ®éng b×nh qu©n
Lao ®éng b×nh qu©n
C¨n cø vµo tæng quü l¬ng thu nhËp kh¸c, tiÒn thëng vµ BHXH, BHYT c«ng
ty … nghiªn cøu møc thu nhËp b×nh qu©n cña mét lao ®éng trong 3 n¨m
1999, 2000, 2001 nh sau :
TT
ChØ tiªu
§.vi
1999
2000
2001
1 Tæng quü l¬ng
®ång
10.332.900.0 8.923.176.0 7.179.258.0
00
00
00
2 TiÒn thëng
1.021.680.00 862.573.680 740.614.200
0
3 BHXH-BHYT
155.574.000 120.958.608 162.060.000
4 Thu nhËp kh¸c
99.846.000
7.931.712
21.067.800
5 Lao ®éng b×nh qu©n Ngêi
1.290
1.090
925
6 Thu nhËp b×nh qu©n ®/th¸n 750.000
758.000
730.000
ngêi/th¸ng
g
Nguån : B¸o c¸o lao ®éng tiÒn l¬ng vµ thu nhËp qua c¸c n¨m 1999, 2000,
2001.
13
Víi kÕt qu¶ trªn, møc thu nhËp b×nh qu©n th¸ng cña c«ng ty ®¹t
750.000 ®ång n¨m 1999, 758.000 ®ång n¨m 2000, vµ 730.000 ®ång n¨m
2001, th× ta thÊy tû lÖ t¨ng gi¶m thu nhËp kh«ng ®¸ng kÓ. N¨m 2000 mÆc dï
c«ng t¸c ®· gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm vµ nhiÒu thø
kh¸c. Do ®ã doanh thu cña c«ng ty gi¶m m¹nh song thu nhËp b×nh qu©n mét
lao ®éng l¹i t¨ng. XÐt vÒ gãc ®é qu¶n lý th× ®iÒu nµy còng kh«ng ph¶i lµ tèt,
nh ta ®· ph©n tÝch ë trªn, n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n trong n¨m gi¶m mµ
tiÒn l¬ng l¹i t¨ng lªn, ®iÒu nµy sÏ lµm cho chi phÝ lao ®éng sèng trong gÝa
thµnh t¨ng lªn. Tuy nhiªn mét trong nh÷ng môc tiªu cña doanh nghiÖp lµ
phÊn ®Êu t¨ng tiÒn l¬ng. Song ®Ó môc tiªu nµy kh«ng ¶nh hëng ®Õn c¸c môc
tiªu kh¸c (gi¶m gÝa thµnh, t¨ng lîi nhuËn). §Ó kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¸c lo¹i
thu nhËp (c¸c lo¹i lîi Ých) nh»m t¹o ®éng lùc cho sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn
h¬n n÷a, cÇn ®Æt vÊn ®Ò tiÒn l¬ng trong nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. Mét
trong nh÷ng nguyªn t¾c lµ t¨ng l¬ng ph¶i chËm h¬n t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
N¨m 2001 møc thu nhËp b×nh qu©n cña lao ®éng cã phÇn gi¶m ®i so víi n¨m
2000. MÆc dï møc gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ song nh×n chung so víi t×nh h×nh
chung cña nÒn kinh tÕ vµ so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c th× møc thu nhËp
cña c«ng ty qua c¸c n¨m nh vËy kh«ng ph¶i lµ qu¸ thÊp.
III.
Nghiªn cøu qu¶n trÞ nguån nh©n lùc t¹i c«ng ty c¬
khÝ Hµ Néi
1, TuyÓn dông lao ®éng
TuyÓn chän lµ mét trong nh÷ng c«ng t¸c quan träng cña doanh nghiÖp, nã
quyÕt ®Þnh ®Õn sè vµ chÊt lîng lao ®éng cña doanh nghiÖp. C«ng ty c¬ khÝ
Hµ Néi, gi¸m ®èc c«ng ty lµ ngêi cã quyÒn tèi cao trong tuyÓn dông lao
®éng. Gi¸m ®èc c¨n cø vµo nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty quyÕt
®Þnh sè lîng lao ®éng cÇn tuyÓn dông. Gi¸m ®èc còng lµ ngêi ®øng ra ký
hîp ®ång víi ngêi lao ®éng, sau khi cã quyÕt ®Þnh vµ hîp ®ång lao ®éng do
gi¸m ®èc c«ng ty ký, ngêi lao ®éng chÝnh thøc ®îc lµm viÖc t¹i c«ng ty.
C¸c thñ tôc thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh tuyÓn dông ®îc tiÕn hµnh ®óng
quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Phßng tæ chøc nh©n sù gi÷ vai trß quan träng trong
qu¸ tr×nh tuyÓn dông nh©n sù cña c«ng ty. §©y lµ n¬i tËp trung c¸c nhu cÇu
vÒ nh©n sù cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c, c¸c nh©n viªn chuyªn tr¸ch cña phßng cã
tr¸ch nhiÖm xem xÐt, tËp hîp vµ ®Ö tr×nh lªn gi¸m ®èc c¸c nhu cÇu nh©n sù
vµ ph¬ng ¸n tuyÓn dông. Phßng tæ chøc nh©n sù lµ bé phËn thùc hiÖn c¸c
c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh tuyÓn dông sau khi gi¸m ®èc ®· duyÖt vµ quyÕt
®Þnh ch¬ng tr×nh tuyÓn dông. Cô thÓ:
- Th«ng b¸o c«ng khai ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn tuyÓn dông.
Hå s¬ tuyÓn dông gåm:
+ §¬n xin lµm viÖc cña ngêi lao ®éng.
+ X¸c nhËn søc khoÎ do phßng y tÕ c«ng ty lµm thñ tôc.
+ C¸c v¨n b»ng chøng chØ cã liªn quan
+ GiÊy b¶o ®¶m cña ngêi giíi thiÖu
+ ý kiÕn nhËn xÐt, ®Ò nghÞ cña ®¬n vÞ cã ngêi lao ®éng lµm viÖc, thö
nghÒ.
14
- ChuÈn bÞ hîp ®ång lao ®éng víi ®Çy ®ñ néi dung cÇn thiÕt theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt ®îc chi tiÕt t¹i quyÕt ®Þnh 207/L§-TBXH-Q§ ngµy
02/04/1993
- TriÓn khai hîp ®ång lao ®éng sau khi hîp ®ång ®· ®îc ký.
Trong qu¸ tr×nh tuyÓn dông, c«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi ®Æc biÖt chó träng
®Õn vÊn ®Ò søc khoÎ cña ngêi lao ®éng. §©y lµ mét kh©u quan träng vµ cÇn
thiÕt ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng lao ®éng sau khi hîp ®ång ®· ®îc ký.
Nguån tuyÓn dông chÝnh cña c«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi lµ c¸c häc viªn ®·
tèt nghiÖp trêng trung häc c«ng nghiÖp chÕ t¹o m¸y-mét ®¬n vÞ trùc thuéc
chÝnh c«ng ty. Bªn c¹nh ®ã c«ng ty còng cã chÝnh s¸ch u tiªn ®èi víi con em
ngêi lao ®éng trong c«ng ty. §iÒu nµy t¹o ra mèi quan hÖ g¾n bã t¬ng tù
gi÷a c«ng ty vµ ngêi lao ®éng ®ang lµm viÖc.
VÒ phÝa ngêi lao ®éng xin tuyÓn t¹i c«ng ty, sau khi hoµn thµnh c¸c thñ
tôc, tríc khi vµo lµm viÖc, ngêi lao ®éng ®îc giíi thiÖu vÒ lÞch sö ph¸t triÓn
cña c«ng ty, c¸c néi dung kû luËt lao ®éng néi quy ra vµo cæng c«ng ty, c¸c
quy ®Þnh vÒ an toµn, phßng chèng ch¸y næ vµ vÖ sinh lao ®éng cña c«ng ty.
Nh×n chung, C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi rÊt quan t©m vµ t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lîi ®Ó ngêi lao ®éng ®Õn xin tuyÓn t¹i c«ng ty c¶m thÊy tho¶i m¸i vµ ®îc t«n träng, ë ®©y hoµn toµn kh«ng cã nh÷ng h¹ch s¸ch hµnh chÝnh r¾c rèi,
mét vÊn ®Ò vÉn thëng tån t¹i ë khu vùc kinh tÕ nhµ níc tríc ®©y. §ã lµ mét
nÐt tiÕn bé vµ ®¸ng ghi nhËn ë C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi .
2. §¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc
§¸nh gi¸ sù thùc hiÖn c«ng viÖc cña nh©n viªn vµ c¸n bé trong c«ng ty
kh«ng chØ mang ý nghÜa thÈm ®Þnh lîng gi¸ mµ cßn cã ý nghÜa c«ng nhËn
kh¶ n¨ng vµ thµnh tÝch cña nh©n viªn trong kho¶n thêi gian nhÊt ®Þnh. Nã lµ
ch×a kho¸ më ra c¸nh cöa thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông
nguån nh©n lùc.
Lµ mét c«ng viÖc khã song ë C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi ®¸nh gi¸ thùc hiÖn
c«ng viÖc cña ngêi lao ®éng lµ nhiÖm vô hµng ®Çu nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
c«ng viÖc cña tõng ngêi gióp hä nhËn thøc vÒ møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc
mµ hä ®ang lµm, nhÊt lµ nh÷ng c«ng viÖc chøc vô phøc t¹p , ®Ó tõ ®ã ngêi
lao ®éng ®iÒu chØnh th¸i ®é lµm viÖc, s¾p xÕp sù u tiªn vµ t×m kiÕm c¬ héi
ph¸t triÓn toµn diÖn h¬n nh»m ®Èy m¹nh sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ còng
nh xem xÐt viÖc t¨ng l¬ng, thëng, ph¹t vµ c©n nh¾c ®Ò b¹t.
Dùa vµo thang ®iÓm vµ c¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ mµ c«ng ty ®· nªu ra ®Ó
®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn c«ng viÖc cña tõng lao ®éng.
Mçi c«ng nh©n viªn ®îc cÊp trªn trùc tiÕp nhËn xÐt theo tr×nh tù sau:
- C«ng nh©n ®îc nhËn xÐt bëi gi¸m s¸t viªn, qu¶n ®èc, tæ trëng
- Nh©n viªn thuéc phßng nµo do phßng ®ã nhËn xÐt
- Gi¸m ®èc xëng, trëng phßng, ban ®îc nhËn xÐt bëi gi¸m ®èc c«ng ty
§ång thêi qua ®¸nh gi¸, c«ng ty n¾m râ n¨ng lùc c¸n bé tr¸nh ®îc
nh÷ng sai lÇm trong ®Ò b¹t g©y ra, t¹o sù th«ng suèt vÒ nhËn thøc môc tiªu
cña c«ng ty ®Õn tõng ngêi lao ®éng ®Ó cã mét m«i trêng hiÓu biÕt phèi hîp
chÆt chÏ h¬n. §ã chÝnh lµ vÊn ®Ò kh«ng kÐm phÇn quan träng trong nghÖ
thuËt qu¶n lý hiÖu qu¶ cña c«ng ty.
15
Tuy nhiªn, ®©y lµ mét c«ng t¸c ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý lao ®éng ph¶i
®Çu t nhiÒu c«ng søc, nhiÒu thêi gian. V× vËy, viÖc cÇn thiÕt lµm t×m ra biÖn
ph¸p khoa häc, c¶i tiÕn c«ng t¸c nµy nh»m ®¹t hiÖu qu¶ h¬n. Vµ h¬n hÕt lµ
sù cÇn thiÕt ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c sù thùc hiÖn c«ng viÖc cña ngêi lao
®éng ®Ó thÊy ®îc kh¶ n¨ng tr×nh ®é, th¸i ®é lµm viÖc cña ngêi lao ®éng ®Ó
cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh cho phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu cña c«ng viÖc.
3. C«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc
Tõ tÇm quan träng ®Æc biÖt cña c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån
nh©n lùc c¸c nhµ qu¶n trÞ cña C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi ®· cã chÝnh s¸ch vµ
ch¬ng tr×nh thùc hiÖn râ rµng khoa häc ®em l¹i sù æn ®Þnh vµ hiÖu qu¶ trong
c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc mang ®µo t¹o ®îc chia ra lµm
2 m¶ng nhá: ®µo t¹o theo kÕ ho¹ch vµ ®µo t¹o ngoµi kÕ ho¹ch.
Tæ chøc ®µo t¹o: c¨n cø vµo “kÕ ho¹ch ®µo t¹o” do gi¸m ®èc xÐt duyÖt,
phßng ®µo t¹o ®øng ra tiÕn hµnh tæ chøc ®µo t¹o víi c¸c h×nh thøc phï hîp.
Bao gåm:
- Göi c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn cÇn ®µo t¹o trong n¨m mµ c«ng ty
kh«ng cã kh¶ n¨ng tù ®µo t¹o tíi c¸c trêng, trung t©m ®Ó ®µo t¹o.
-Tæ chøc ®µo t¹o t¹i c«ng ty: Trëng phßng tæ chøc nh©n sù tiÕn hµnh
mêi gi¸o viªn bªn ngoµi vÒ ®µo t¹o cho c¸n bé c«ng nh©n viªn t¹i c«ng ty.
-§µo t¹o t¹i chç: Trëng ®¬n vÞ cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc ®µo t¹o t¹i chç
cho c¸n bé c«ng nh©n viªn ®¬n vÞ m×nh (trêng lµ ®µo t¹o kÌm cÆp khi míi
vµo, bæ tóc nghÒ)
Víi mét quy tr×nh ®µo t¹o nh trªn, díi sù quan t©m ®óng møc cña l·nh
®¹o c«ng ty vµ sù nç lùc thùc hiÖn, trong nh÷ng n¨m qua c«ng ty ®· ®¹t ®îc
nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ trong lÜnh vùc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc .
T×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c ®µo t¹o cña c«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
N¨m §µo
t¹o Bæ tóc n©ng §µo t¹o l¹i N©ng cao tr×nh ®é CBQL
nghiÖp vô
cao tay nghÒ
nghÒ
vµ CB thùc hiÖn ISO
9002
1999 58
94
35
108
2000 4
107
1
38
2001 45
85
29
71
Nguån: B¸o c¸o ch¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm ®Õn n¨m 2001 cña
C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi .
§Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi chñ yÕu lµ
s¶n xuÊt theo hîp ®ång. V× vËy viÖc ®µo t¹o ®Ó ®¸p øng nhu cÇu c«ng viÖc lµ
rÊt khã kh¨n vµ phøc t¹p. Tuy nhiªn víi mét ngµnh nghÒ nhÊt ®Þnh c«ng ty
còng rÊt chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o, trau dåi tay nghÒ kiÕn thøc, nghiÖp vô
cho c¸n bé c«ng nh©n viªn ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu c«ng viÖc hiÖn t¹i
vµ trong t¬ng lai.
X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu cña thÞ trêng ngµy cµng cao vÒ
chÊt lîng vµ thÈm mü, do ®ã yªu cÇu vÒ lao ®éng ngµy cµng cao vµ hµng
n¨m c«ng ty cã xu híng ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i lao ®éng c«ng t¸c ®µo t¹o vµ
®µo t¹o l¹i nghÒ, nghiÖp vô cho c¸n bé c«ng nh©n viªn cña c«ng ty ®îc tiÕn
16
hµnh thêng xuyªn ®Ó ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n
viªn nh»m sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶.
Cô thÓ viÖc tæ chøc ®µo t¹o nh sau:
-VÒ v¨n ho¸: C«ng ty cho më c¸c líp vÒ ngo¹i ng÷, vi tÝnh vµ qu¶n lý
kinh tÕ t¹i trêng trung häc c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y cña trêng cho c¸n bé c«ng
nh©n viªn häc. Thêi gian häc thêng lµ mét ®Õn hai buæi trong mét tuÇn hoÆc
c«ng ty t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸ nh©n häc hµm thô t¹i c¸c trêng b¸ch khoa, kinh
tÕ , tµi chÝnh, th¬ng m¹i…
-VÒ chuyªn m«n: hµng n¨m c«ng ty ®Òu cã c¸c líp ®µo t¹o vÒ khoa
häc kü thuËt, kü thuËt míi, vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, an toµn vÖ sinh lao ®éng
vµ ®Æc biÖt lµ ®µo t¹o n©ng bËc thî, n©ng cao tay nghÒ
KÕt thóc c¸c kho¸ häc, c«ng ty cã tæ chøc thi vµ kiÓm tra ®Ó ®¸nh gi¸
mét c¸ch kh¸ch quan kh¶ n¨ng tiÕp thu cña tõng c¸n bé hoÆc c¨n cø vµo kÕt
qu¶ häc tËp sau thêi gian ®µo t¹o. Tõ ®ã ®a ra ®¸nh gi¸ chung vÒ chÊt lîng
®µo t¹o cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty.
Trong C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi viÖc sö dông sau ®µo t¹o rÊt hîp lý ®iÒu
nµy ®îc thÓ hiÖn qua NSL§ vµ chÊt lîng lao ®éng còng t¨ng ®¸ng kÓ cho
viÖc s¾p xÕp hîp lý gi÷a ngêi lao ®éng chuyªn m«n vµ c«ng viÖc hay cßn nãi
“®óng ngêi, ®óng viÖc”.
Nh×n chung, c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc t¹i C«ng ty
c¬ khÝ Hµ Néi thùc hiÖn mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc vµ cã hiÖu qu¶ vµ
phÇn lín ®· ®¸p øng ®îc yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh , yªu cÇu cña c«ng
viÖc. C«ng ty ®· cã sù quan t©m ®óng møc, cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸n
bé c«ng nh©n viªn cha cã tr×nh ®é ®¹i häc, tay nghÒ cha cao. Thùc sù cã nhu
cÇu ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i cho ®i häc hoÆc tham gia dù c¸c kho¸ ®µo t¹o ng¾n
h¹n ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng lµm viÖc.
4. C«ng t¸c t¹o vµ gia t¨ng ®éng lùc lµm viÖc
T¹o ®éng lùc trong lao ®éng gåm cã kÝch thÝch vËt chÊt díi h×nh thøc
tiÒn l¬ng, hç trî ®ãng BHXH, BHYT hoÆc trî cÊp èm ®au, thai s¶n, trî cÊp
khã kh¨n vµ c¸c chÝnh s¸ch khen thëng ®Òu ®îc c«ng ty thùc hiÖn c«ng b»ng
vµ ®Çy ®ñ theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
KÝch thÝch tinh thÇn. Ngêi lao ®éng lµm trong C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi
®îc lµm viÖc trong mét m«i trêng t¬ng ®èi tèt, c¸c mèi quan hÖ gi÷a con ngêi trong c«ng ty ®Õn ®îc quan t©m hµi hoµ. VÊn ®Ò vÖ sinh an toµn lao ®éng
lu«n ®îc quan t©m vµ thùc hiÖn tèt.
C¸c chÝnh s¸ch, chñ tr¬ng cña c«ng ty ®Òu xuÊt ph¸t tõ lîi Ých chung
cña c«ng ty vµ lîi Ých cña ngêi lao ®éng. Bëi v× hä hiÓu rÊt s©u s¾c mét ®iÒu
r»ng, chØ cã quan t©m, ch¨m lo tíi quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng míi lµ nguån
khÝch lÖ cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó ngêi lao ®éng h¨ng say lµm viÖc vµ ®ãng gãp
søc m×nh vÞ môc tiªu chung cña c«ng ty
a, TiÒn l¬ng vµ phô cÊp
17
TiÒn l¬ng lµ mét yÕu tè s¶n xuÊt, lµ chøc n¨ng qu¶n lý, lµ thíc ®o hao
phÝ lao ®éng, ®Æc biÖt lµ ®ßn bÈy kinh tÕ vµ còng lµ nguån thu nhËp chÝnh
cña nh©n viªn C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi .
Nh÷ng nguyªn t¾c chung khi x¸c ®Þnh l¬ng ®îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu mét,
ph¬ng thøc tr¶ l¬ng cña c«ng ty:
- G¾n tiÒn l¬ng víi hiÖu qu¶ c«ng viÖc vµ lîi Ých chung cña toµn c«ng ty
b»ng c¸c tiªu chuÈn vµ hÖ sè.
-TiÒn l¬ng cÊp bËc vµ phô cÊp chøc vô theo nghÞ ®Þnh 26/C P ®Ó tÝnh
cho c¸c ngµy nghØ chÕ ®é nh lÔ, phÐp, èm ®au… ®ãng b¶o hiÓm XH, BHYT
theo luËt ®Þnh.
-Nh÷ng ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ: tiÒn l¬ng hëng theo lo¹i c«ng viÖc
®îc giao vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c.
*Ph¬ng thøc vµ h×nh thøc tr¶ l¬ng
L¬ng cña c¸ nh©n ngêi lao ®éng t¹i c«ng ty (kh«ng tÝnh nh÷ng lao ®éng
thêi vô cã l¬ng tho¶ thuËn trùc tiÕp theo hîp ®ång) chÞu ¶nh hëng cã 3 hÖ sè
hiÖu qu¶, ®îc gäi tªn vµ gi¶i thÝch nh sau:
- HÖ sè c«ng ty: Lµ hÖ sè hiÖu qu¶ ¸p dông cho tÊt c¶ lao ®éng trong
C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi
HÖ sè nµy do gi¸m ®èc c«ng ty c¨n cø vµo th×nh s¶n xuÊt kinh doanh
cña c«ng ty n¨m tríc ®ã, quyÕt ®Þnh hµng n¨m, hÖ sè ®îc quy ®Þnh trong
kho¶ng tõ 0,81,2.
HÖ sè nµy ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty trong n¨m tríc ®ã
®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho c¸c thµnh viªn trong c«ng ty ë n¨m sau:
-HÖ sè ®¬n vÞ (KH1): Lµ hÖ sè hiÖu qu¶ ¸p dông cho lao ®éng trong
mçi ®¬n vÞ.
HÖ sè ®¬n vÞ ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng trong toµn ®¬n vÞ trong mèi
t¬ng quan víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c trong c«ng ty. HÖ sè nµy ®îc x¸c ®Þnh hµng
th¸ng. Víi mçi lo¹i hÖ sè c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ vµ tÝnh ®iÓm kh¸c nhau. Møc
®iÓm tèi ®a ®Ó ph©n lo¹i hÖ sè KH1 lµ ®iÓm cao. HÖ sè nµy ®îc x¸c ®Þnh
trong kho¶n tõ 0,8-1,2 trong ®ã møc ®iÓm cho hÖ sè 1 lµ 70 ®iÓm.
-HÖ sè cho c¸c c¸ nh©n: Lµ hÖ sè hiÖu qu¶ ¸p dông ®èi víi tõng c¸ nh©n
trong c«ng ty. HÖ sè nµy ph¶ ¸nh hiÖu qu¶ c«ng viÖc cña mçi c¸ nh©n trong
mèi t¬ng quan víi c¸ nh©n kh¸c trong ®¬n vÞ vµ ®îc x¸c ®Þnh mçi th¸ng mét
lÇn.
- C¸ch tÝnh vµ tr¶ l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn gi¸n tiÕp
C«ng ty ¸p dông tr¶ l¬ng theo thêi gian cho khèi gi¸n tiÕp
Li = Qi * Ki (N1 + 1,5N2)
Li: L¬ng thùc lÜnh trong th¸ng
Qi:Møc l¬ng chuÈn 1 ngµy
Ki:HÖ sè do trëng ®¬n vÞ ®¸nh gi¸
N1:Sè ngµy lµm viÖc b×nh thêng
N2:Sè ngµy lµm thªm do ®¬n vÞ hoÆc c«ng ty yªu cÇu
18
Møc l¬ng chuÈn mét ngµy ë C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi (Qi) do gi¸m ®èc
quy ®Þnh c¨n cø vµo chøc vô c«ng viÖc ®¶m nhËn, tr×nh ®é chuyªn m«n cña
tõng ngêi hay nãi c¸ch kh¸c phô thuéc vµo møc ®é cña c«ng viÖc
Ki lµ hÖ sè do trëng ®¬n vÞ ®¸nh gi¸ c¨n cø vµo møc ®é thµnh thoµnh
c«ng viÖc, th¸i ®é khi lµm viÖc
N1,N2 c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng hµng ngµy cña tõng phßng.
- C¸ch tÝnh vµ tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp
C¨n cø vµo s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho cña tõng xëng vµ ®¬n gi¸
cña tõng lo¹i s¶n phÈm ®Ó tÝnh l¬ng
Lli = Tdmi x Lgi
Trong ®ã:
Lli: Tæng sè l¬ng 1 th¸ng cña xëng
Tdmi: Lµ thêi gian ®Þnh møc ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm i
Lgi: lµ tiÒn l¬ng 1 giê lµm ra s¶n phÈm i
L¬ng th¸ng cña tõng ngêi ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së hÖ sè hiÖu qu¶
KH1 th«ng qua hÖ sè thèng ®iÓm.
TiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm lµ ph¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn nguyªn t¾c tr¶
l¬ng theo sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng. Nã t¹o c¬ së ®Ó thóc ®Èy NSL§ vµ
kh«ng ngõng n©ng cao møc sèng cña ngêi lao ®éng. TiÒn l¬ng cña c«ng
nh©n nhiÒu hay Ýt do kÕt qu¶ lao ®éng cña hä quyÕt ®Þnh do ®ã khuyÕn khÝch
c«ng nh©n kh«ng ngõng n©ng cao NSL§, n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ, sö
dông tèt nhÊt c«ng cô vµ thêi gian lao ®éng.
-Quy chÕ tr¶ l¬ng cña c«ng ty ®îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c: ph©n phèi
theo lao ®éng vµ tr¶ l¬ng phô thuéc vµo hiÖu qu¶ c«ng viÖc cho tõng c¸
nh©n, bé phËn. §ã lµ mét u ®iÓm rÊt lín cña chÝnh s¸ch qu¶n lý tiÒn l¬ng cña
C«ng ty c¬ khÝ Hµ Néi.
MÆt kh¸c l¬ng cña c¸c c¸ nh©n trong c«ng ty thay ®æi theo tõng thêi kú
vµ l¬ng cña mçi c¸ nh©n lµ kh«ng gièng nhau. §©y lµ u ®iÓm cã t¸c ®éng
®Õn ngêi hëng l¬ng khiÕn hä cã ý thøc phÊn ®èi trong c«ng viÖc cña m×nh ®Ó
®¹t ®îc møc l¬ng cao h¬n, tÝnh c¸ thÓ ho¸ cña l¬ng t¹o tÝnh c¹nh tranh trong
tËp thÓ ngêi lao ®éng, còng nh»m kÝch thÝch ngêi lao ®éng lµm viÖc tèt h¬n.
Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm ®îc tr×nh bµy ë trªn th× trong ph¬ng
thøc tr¶ l¬ng cña c«ng ty còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng ®iÓm cßn bÊt cËp nh:
Thêi h¹n 1 th¸ng x¸c ®Þnh mét lÇn cha hoµn toµn phï hîp víi ®Æc ®iÓm
ho¹t ®éng vµ s¶n xuÊt cña c«ng ty còng nh cha thùc sù ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao.
Do ngêi ViÖt Nam chóng ta cha thÝch nghi ®îc víi kiÓu tr¶ l¬ng nh thÕ nµy.
Thêi h¹n x¸c ®Þnh l¬ng ng¾n t¹o ra sù biÕn ®æi l¬ng cao, ®iÒu nµy ®em
l¹i t©m lý kh«ng yªn t©m cho ngêi lao ®éng. Vµ viÖc ph©n chia møc ®iÓm
cho tõng chØ tiªu trong phÇn ®¸nh gi¸ c¸c c¸ nh©n vµ ®¬n vÞ cha hoµn toµn
hîp lý.
T×nh h×nh h×nh thùc hiÖn l¬ng b×nh qu©n cña c«ng ty nh÷ng n¨m gÇn ®©y
STT
§¬n vÞ
2000
Lao ®éng L¬ng BQ
19
2001
Lao ®éng L¬ng BQ
1
2
3
Xëng méc
20
865.443
19
651.010
Xëng c¸n thÐp
60
782.778
52
864.890
X.gia c«ng ¸p lùc vµ 38
636.330
134
NL
4
Xëng ®óc
139
737.556
117
584.816
5
Xëng m¸y c«ng cô
150
669.187
126
625.107
6
Xëng c¬ khÝ lín
79
701.038
65
169.221
7
Xëng b¸nh r¨ng
52
665.103
44
.552.733
8
PX.thuû lùc
12
576.333
9
540.002
9
X. kÕt cÊu thÐp
63
778.548
52
596.303
10
Trung t©m l¾p ®Æt 15
681.029
12
511.102
TBCN
11
Xëng c¬ ®iÖn
105
649.079
90
645.866
12
X©y dùng c¬ b¶n
31
880.849
26
832.088
13
VËt t
30
625.386
27
618.514
14
Ban gi¸m ®èc
5
1.560.224 5
1.203.061
15
Trëng c¸c ®¬n vÞ
28
930.896
26
793.984
16
C¸c phßng
259
674.345
198
632.664
17
Chuyªn viªn trî lý
3
702.981
gi¸m ®èc
18
Trêng trung häc
14
1.040.073
CNCTM
19
Trung t©m øng dông
10
565.836
CNT§
Toµn c«ng ty
1090
682
925
646.780
Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt tiÒn l¬ng b×nh qu©n toµn c«ng ty n¨m
2000,2001
*Phô cÊp l¬ng:
C«ng ty thùc hiÖn thèng trang l¬ng, b¶ng l¬ng, phô cÊp chøc vô theo c¸c quy
®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh 26/C P cña chÝnh phñ 13/5/1993 phô cÊp tæ trëng s¶n xuÊt
tr×nh 1% tæng quü l¬ng cña tæ, tæ trëng. C¸c ®¬n vÞ nghiÖp vô tÝnh b»ng 7%
l¬ng ®îc xÕp lo¹i nh©n viªn, phô cÊp ®éc h¹i trªn c¬ së thang l¬ng theo giê
thùc tÕ lµm viÖc nÆng nhäc, ®éc h¹i cña c¸c ngµnh nghÒ theo quy ®Þnh cña
nhµ níc, møc 10% vµ 7% l¬ng, phô cÊp ca hëng 50% l¬ng cÊp bËc theo sè
giê lµm ca 3 + 3000 ®ång/suÊt ¨n ca båi dìng t¹i chç
Phô cÊp ¨n tra cho c«ng nh©n 5000 ®/ngµy/1 lao ®éng , ®ång phôc 2
bé/n¨m vµ c¸c kho¶n dÞch vô phóc lîi kh¸c.
C¸c chÕ ®é BHXH, BHYT, an toµn vÖ sinh lao ®éng cña c«ng ty thùc
hiÖn theo ®óng luËt. C«ng ty ®ãng 17% tæng quü l¬ng, trong ®ã 15% cho
BHXH, 2% cho BHYT, ngêi lao ®éng ®ãng 5% l¬ng th¸ng cho BHXH vµ
1% l¬ng th¸ng cho BHYT.
b,TiÒn thëng
C«ng ty thùc hiÖn theo nghÞ ®Þnh 59/CP ngµy 03-10-1996 cña chÝnh
phñ vµ tiªu chuÈn khen thëng cña c«ng ty.
20
- Xem thêm -