Tài liệu Quản trị khoản phải thu của công ty cổ phần việt tiên sơn”

Khóa luận tốt nghiệp 1 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh LỜI CẢM ƠN Trong thời gian thực tập và thực hiện khóa luận tốt nghiệp, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của thầy cô trường Đại Học Thương Mại Hà Nội. Xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của TH.S Phạm Tuấn Anh Giảng viên khoa Tài chính – Ngân hàng trường ĐH Thương Mại - giáo viên hướng dẫn trực tiếp, cùng sự giúp đỡ nhiệt tình của các cô, chú, anh, chị trong công ty cổ phần Việt Tiên Sơn trong suốt quá trình tôi hoàn thành khóa luận. Tôi xin chân thành cảm ơn! SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 2 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................1 MỤC LỤC.................................................................................................................... 2 DANH MỤC BẢNG BIỂU..........................................................................................4 DANH MỤC VIẾT TẮT.............................................................................................5 PHẦN MỞ ĐẦU..........................................................................................................6 1. Lý do lựa chọn đề tài...............................................................................................6 2. Mục đích nghiên cứu...............................................................................................6 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu...............................................................................7 4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................7 5. Kết cấu khóa luận:...................................................................................................7 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ THUYẾT CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ KHOẢN PHẢI THU CỦA DOANH NGHIỆP.....................................................................................8 1.1 Một số khái niệm, thuật ngữ liên quan về quản trị khoản phải thu của doanh............................................................................................................................ 8 nghiệp........................................................................................................................... 8 1.1.1 Khái niệm khoản phải thu...................................................................................8 1.1.2 Khái niệm quản trị khoản phải thu.....................................................................8 1.1.3 Các thuật ngữ liên quan......................................................................................9 1.2 Nội dung quản trị khoản phải thu..................................................................10 1.2.1 Hoạch định chính sách tín dụng của doanh nghiệp.........................................10 1.2.2 Kiểm soát khoản phải thu..................................................................................12 1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị khoản phải thu...................................15 1.3.1 Các nhân tố bên trong.......................................................................................15 1.3.2 Các nhân tố bên ngoài.......................................................................................16 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ KHOẢN PHẢI THU TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VIỆT TIÊN SƠN....................................................................................18 2.1 Giới thiệu khái quát về công ty cổ phần Việt Tiên Sơn.....................................18 2.2.1. Thông tin khái quát về công ty cổ phần Việt Tiên Sơn....................................18 2.2.2 Tình hình tài sản – vốn......................................................................................19 2.2.3 Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh........................................................21 SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 3 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh 2.2 Phương pháp thu thập dữ liệu............................................................................24 2.3 Phân tích và đánh giá thực trạng khoản phải thu tại công ty cổ phần Việt Tiên Sơn.............................................................................................................................. 26 2.3.1 Phân tích dữ liệu sơ cấp....................................................................................26 2.3.2 Phân tích dữ liệu thứ cấp..................................................................................29 2.3.2.1 Tình hình khoản phải thu của công ty cổ phần Việt Tiên Sơn..........................29 2.3.2.2 Tình hình quản trị khoản phải thu trong hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty cổ phần Việt Tiên Sơn.....................................................................................31 CHƯƠNG III: CÁC KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT ĐỐI VỚI QUẢN TRỊ KHOẢN PHẢI THU TRONG HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VIỆT TIÊN SƠN....................................................................................34 3.1 Các kết luận và phát hiện qua nghiên cứu.........................................................34 3.2 Một số hướng giải quyết các vấn đề phát hiện...................................................37 KẾT LUẬN................................................................................................................39 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................40 SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 4 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng số 1. Tình hình tài sản - vốn 3 năm của Công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn Bảng số 2. Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh 3 năm của Công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn Bảng số 3. Bảng so sánh kết quả kinh doanh của công ty Bảng số 4: Khoản phải thu của công ty 3 năm 2011, 2012, 2013 Bảng số 5: So sánh khoản phải thu 3 năm 2011, 2012, 2013 của công ty cổ phần Việt Tiên Sơn SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 5 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh DANH MỤC VIẾT TẮT Tên viết tắt 1. DN 2. VNĐ 3. LN 4. KPT Tên đầy đủ Doanh nghiệp Việt Nam Đồng Lợi nhuận Khoản phải thu SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 6 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài Trong nền kinh tế cùng phát triển và hội nhập hiện nay thì các quan hệ tín dụng ngày càng trở nên đa dạng phức tạp. Sự phát sinh nợ là một yếu tố tất nhiên trong hoạt động kinh doanh, trong đó bao gồm cả tín dụng ngân hàng và tín dụng thương mại. Tình trạng nợ và việc kiểm soát nợ cần được nhìn nhận từ cả 2 góc độ: bên cung cấp tín dụng ( chủ nợ ) và bên đi vay( khách nợ ). Nhiều doanh nghiệp đang phải đối mặt với mức độ rủi ro tín dụng cao, trong đó rủi ro về tổn thất nợ khó đòi là một trong những yếu tố cần kiểm soát chặt chẽ. Cụ thể tại công ty cổ phần Việt Tiên Sơn, khoản phải thu thời gian qua cao và có sự tăng giảm thất thường, chiếm tỉ trọng lớn trong tổng tài sản lưu động, chính sách tín dụng góp phần giúp công ty đạt được mục tiêu. Công ty đã thực hiện kế hoạch về thu hồi nợ và quản trị khoản phải thu còn chưa được hiệu quả. Qua thời gian thực tập tại doanh nghiệp, tôi nhận thấy có một số vấn đề trong khâu quản lý khoản phải thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt là bộ phận chịu trách nhiệm trực tiếp đến công tác thu hồi nợ của doanh nghiệp. Từ yêu cầu thực tế đó, tôi thấy doanh nghiệp cần phải có cái nhìn đúng đắn hơn về tầm quan trọng của công tác quản trị khoản phải thu, đồng thời có những giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản trị khoản phải thu của doanh nghiệp. Căn cứ vào yêu cầu thực tế của doanh nghiệp cần hoàn thiện công tác quản trị khoản phải thu tôi lựa chọn đề tài: “Quản trị khoản phải thu của công ty cổ phần Việt Tiên Sơn” là đề tài khóa luận tốt nghiệp. 2. Mục đích nghiên cứu - Nghiên cứu và phân tích thực trạng quản trị khoản phải thu tại công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn. - Phân tích các nhân tố môi trường kinh doanh tác động tới quản trị khoản phải thu tại công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn. - Nhận dạng các thành công, các vấn đề tồn tại và nguyên nhân của các tồn tại trong quản trị khoản phải thu tại công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn. - Trên cơ sở các phân tích thực trạng, kết hợp với phân tích các yếu tố môi trường kinh doanh của công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn, đề xuất hướng giải quyết các vấn đề tồn tại trong quản trị khoản phải thu tại công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: + Thực trạng quản trị khoản phải thu tại công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn. SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 7 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh + Các yếu tố môi trường kinh doanh tác động tới quản trị khoản phải thu tại công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn. - Phạm vi nghiên cứu: + Về mặt không gian: khóa luận được nghiên cứu tại công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn. + Về mặt thời gian: trong 3 năm từ 2011 đến 2013 4. Phương pháp nghiên cứu Bên cạnh việc sử dụng phương pháp nghiên cứu là thông qua phỏng vấn một số nhân vật chủ chốt có liên quan trực tiếp đến việc ra quyết định hay quản lý khoản phải thu, tôi đã sử dụng thêm phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp thông qua các phiếu điều tra. Căn cứ vào kết quả phiếu điều tra, tổng hợp, phân tích để đưa ra những nhận xét bám sát vào thực tế của doanh nghiệp để từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp nhất với thực tế doanh nghiệp. Cùng với đó, tôi cũng sử dụng thông tin từ các dữ liệu thứ cấp được doanh nghiệp cung cấp để sử dụng vào quá trình nghiên cứu nhằm đưa ra những nhận định chính xác đối với doanh nghiệp. Thêm vào đó, là kết hợp với thông tin từ các cuộc phỏng vấn trực tiếp từ các vị lãnh đạo của doanh nghiệp để có được những ý kiến chuyên sâu về vấn đề nghiên cứu. 5. Kết cấu khóa luận: Ngoài lời cảm ơn, mục lục, danh mục bảng biểu, danh mục từ viết tắt, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung chính của khóa luận được kết cấu chia làm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý thuyết cơ bản về quản trị khoản phải thu của doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng quản trị khoản phải thu của công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn. Chương 3: Các phát hiện nghiên cứu và một số hướng giải quyết CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ THUYẾT CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ KHOẢN PHẢI THU CỦA DOANH NGHIỆP 1.1 Một số khái niệm, thuật ngữ liên quan về quản trị khoản phải thu của doanh nghiệp 1.1.1 Khái niệm khoản phải thu SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 8 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh Khi đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp, các nhà đầu tư, các chủ ngân hàng, hay các đối tác kinh doanh thường quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp. Phải nhấn mạnh rằng, bất cứ một doanh nghiệp hay một tổ chức kinh tế nào cũng tồn tại những khoản tiền phải thu đối với các con nợ. Khoản phải thu không bao giờ tách khỏi quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, nó phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp. Vậy khoản phải thu là gì? Nó có liên quan đến tình hình tài chính của doanh nghiệp như thế nào? Khoản phải thu: Là bộ phận tài sản của doanh nghiệp đang bị các đơn vị hoặc cá nhân khác chiếm dụng mà doanh nghiệp có trách nhiệm thu hồi. Khoản phải thu có liên quan đến các đối tác có quan hệ kinh tế đối với doanh nghiệp bao gồm các khoản: - Khoản phải thu từ khách hàng - Khoản ứng trước cho người bán - Khoản phải thu nội bộ - Khoản tạm ứng cho công nhân viên - Các khoản thế chấp, ký cược, ký quỹ - Các khoản phải thu khác. 1.1.2 Khái niệm quản trị khoản phải thu Cùng với quản trị tiền mặt và hàng tồn kho, quản trị khoản phải thu có liên quan đến quyết định về quản trị tài sản của giám đốc tài chính. Quyết định quản trị khoản phải thu gắn với việc đánh đổi giữa chi phí liên quan đến khoản phải thu và doanh thu tăng thêm do bán chịu hàng hóa. Quản trị khoản phải thu đòi hỏi trả lời năm tập hợp câu hỏi sau: - Doanh nghiệp đề nghị bán hàng hay dịch vụ của mình với điều kiện gì? Dành cho khách hàng thời gian bao lâu để thanh toán tiền mua hàng? Doanh nghiệp có chuẩn bị để giảm giá cho khách hàng thanh toán nhanh không? - Doanh nghiệp cần đảm bảo gì về số tiền khách hàng nợ? Chỉ cần khách hàng kí vào biên nhận, hay buộc khách hàng kí một loại giấy nhận nợ chính thức nào khác? - Phân loại khách hàng: Loại khách hàng nào có thể trả tiền ngay? Để tìm hiểu, doanh nghiệp có nghiên cứu hồ sơ quá khứ hay các báo cáo tài chính đã qua của khách hàng hay không? Hay doanh nghiệp dựa vào chứng nhận của ngân hàng? - Doanh nghiệp chuẩn bị dành cho từng khách hàng với những hạn mức tín dụng như thế nào để tránh rủi ro? Doanh nghiệp có từ chối cấp tín dụng cho các khách hàng mà doanh nghiệp nghi ngờ? Hay doanh nghiệp chấp nhận rủi ro có một vài khoản nợ khó đòi và điều này xem như là chi phí của việc xây dựng một nhóm lớn khách hàng thường xuyên? SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 9 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh - Biện pháp nào mà doanh nghiệp áp dụng thu nợ đến hạn? Doanh nghiệp theo dõi thanh toán như thế nào? Doanh nghiệp làm gì với những khách hàng trả tiền miễn cưỡng hay kiệt sức vì họ? 1.1.3 Các thuật ngữ liên quan - Khoản phải thu từ khách hàng: là những khoản cần phải thu do doanh nghiệp bán chịu hàng hoá, thành phẩm hoặc cung cấp dịch vụ cho khách hàng. Trong điều kiện kinh tế thị trường, việc chiếm dụng vốn lẫn nhau trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp là một nét đặc trưng thương mại. Thậm chí còn được coi như là một “sách lược” kinh doanh hữu hiệu của các doanh nghiệp ngang nhiên hoạt động trên thương trường mà trong tay không hề có một đồng vốn. Do vậy, vấn đề quản lý khoản phải thu đặc biệt trở nên quan trọng đối với những doanh nghiệp bị chiếm dụng vốn với tỷ lệ cao so với vốn kinh doanh. - Khoản ứng trước cho người bán: là khoản tiền doanh nghiệp phải thu từ người bán, người cung cấp do doanh nghiệp trả trước tiền hàng cho người bán để mua hàng hoá, thành phẩm hoặc dịch vụ mà doanh nghiệp chưa được giao. - Khoản phải thu nội bộ: là các khoản phải thu phát sinh giữa đơn vị, doanh nghiệp hạch toán kinh tế độc lập với các đơn vị trực thuộc có tổ chức kế toán riêng hoặc giữa các đơn vị trực thuộc với nhau. - Khoản tạm ứng cho công nhân viên: là những khoản tiền hoặc vật tư do doanh nghiệp giao cho các cán bộ công nhân viên để thực hiện một nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết một số công việc như mua hàng hoá, trả chi phí công tác… - Khoản thế chấp, ký cược, ký quỹ: +) Khoản thế chấp: thường phát sinh trong quan hệ vay vốn. Khi vay vốn có thế chấp, người vay phải mang tài sản của mình giao cho người cho vay trong thời gian vay vốn. +) Khoản ký cược: là số tiền doanh nghiệp dùng vào việc đặt cược khi thuê mướn tài sản theo yêu cầu của người cho thuê nhằm mục đích ràng buộc trách nhiệm vật chất và nâng cao trách nhiệm cho người đi thuê trong việc quản lý sử dụng tài sản đi thuê và sử dụng đúng hạn. Số tiền ký cược do bên cho thuê quy định và có thể lớn hơn giá trị tài sản cho thuê. +) Ký quỹ: là số tiền, hay tài sản được gửi trước để làm tin trong các quan hệ mua bán, nhận đại lý bán hàng, tham gia đấu thầu,… 1.2 Nội dung quản trị khoản phải thu 1.2.1 Hoạch định chính sách tín dụng của doanh nghiệp  Sự cần thiết của chính sách tín dụng: SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 10 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh Trong mối quan hệ tài chính giữa các doanh nghiệp, những doanh nghiệp đóng vai trò là người bán thường phải bán chịu hàng hoá của mình trong một thời gian nhất định và những doanh nghiệp đóng vai trò làm người mua lại thường cố gắng kéo dài thời hạn thanh toán. Mỗi doanh nghiệp đều có các khoản mua chịu và bán chịu hàng hoá từ đó hình thành nên khoản phải thu của doanh nghiệp. Có thể nói hầu hết các doanh nghiệp đều phát sinh khoản này nhưng với mức độ khác nhau, từ mức không đáng kể đến mức không thể kiểm soát nổi. Kiểm soát khoản phải thu liên quan đến việc đánh đổi giữa lợi nhuận và rủi ro. Nếu không bán chịu hàng hoá sẽ mất đi cơ hội bán hàng, nếu bán chịu hàng hoá quá nhiều thì chi phí cho khoản phải thu tăng có nguy cơ phát sinh các khoản nợ khó đòi, do đó rủi ro không thu hồi được nợ cũng gia tăng. Chính vì vậy, doanh nghiệp cần xây dựng chính sách bán chịu hợp lý đối với từng khách hàng.  Nội dung chính sách tín dụng: Bán chịu hàng hoá là một hình thức doanh nghiệp cấp tín dụng cho khách hàng của mình và là nguyên nhân phát sinh các khoản phải thu. Chính sách tín dụng của doanh nghiệp được thực hiện thông qua việc kiểm soát các biến số sau: - Tiêu chuẩn tín dụng: Nguyên tắc chỉ đạo là phải xác định được tiêu chuẩn tín dụng tức là sức mạnh tài chính tối thiểu và uy tín hay vị thế tín dụng có thể chấp nhận được của các khách hàng mua chịu. Chính vì vậy, trước khi quyết định có bán chịu hàng hoá cho khách hàng của mình hay không, doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ khách hàng. Với những khách hàng có những tiêu chuẩn quá thấp thì doanh nghiệp nên từ chối cấp tín dụng theo hình thức bán chịu hàng hoá để đảm bảo an toàn cho hoạt động kinh doanh của mình. - Chiết khấu thanh toán Là biện pháp khuyến khích khách hàng trả tiền sớm bằng cách thực hiện việc giảm giá đối với các trường hợp mua hàng trả tiền trước thời hạn. Hiện nay, biện pháp này đang được sử dụng khá phổ biến do nó có thể mang lại lợi ích cho cả hai bên. - Thời hạn bán chịu (thời hạn tín dụng) SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 11 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh Là việc quy định độ dài thời gian của các khoản tín dụng đồng thời chỉ rõ hình thức của khoản tín dụng. Ví dụ trong hợp đồng mua bán hàng hoá có quy định thời hạn tín dụng là 3/10 net 60, điều này có nghĩa là doanh nghiệp áp dụng tỷ lệ chiết khấu 3% nếu hoá đơn bán hàng được thanh toán trong vòng 10 ngày kể từ ngày kí hợp đồng, hoặc khách hàng sẽ phải thanh toán 100% tiền hàng trong vòng 60 ngày.  Điều kiện tín dụng: - Điều kiện doanh nghiệp: Đặc điểm về sản phẩm, ngành nghề kinh doanh và tiềm lực tài chính là những yếu tố tác động trực tiếp đến chính sách tín dụng của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có quy mô lớn, có tiềm lực tài chính mạnh, sản phẩm có thời gian sử dụng lâu bền thường cho phép mở rộng chính sách tín dụng hơn các doanh nghiệp ít vốn, sản phẩm dễ bị hư hỏng, mất phẩm chất, khó bảo quản. Đối với những doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có tính thời vụ, trong thời kỳ cần sản phẩm có nhu cầu tiêu thụ lớn cần khuyến khích tiêu thụ để thu hồi vốn. - Điều kiện khách hàng: Điều kiện của khách hàng được đánh giá dựa vào các phán đoán sau: +) Vốn hay sức mạnh tài chính: là thước đo về tình hình tài chính của một doanh nghiệp, nó ảnh hưởng đến rủi ro thanh toán. Yếu tố này được xác định dựa vào quy mô vốn chủ sở hữu, tổng giá trị tài sản của doanh nghiệp, khả năng sinh lợi từ hoạt động kinh doanh. +) Khả năng thanh toán: được đánh giá qua hệ số thanh toán chung, hệ số thanh toán nhanh, hệ số thanh toán lãi vay …của khách hàng. +) Tư cách tín dụng: là thái độ tự giác đối với việc thanh toán nợ của khách hàng. Yếu tố này được coi là rất quan trọng vì mỗi giao dịch tín dụng được ngầm hiểu là một sự hứa hẹn thanh toán. +) Vật thế chấp: là tài sản khách hàng dùng đảm bảo cho món nợ của mình. +) Điều kiện kinh tế: là sự phát triển của nền kinh tế nói chung và mức độ phát triển của từng vùng địa lý nói riêng có ảnh hưởng đến việc thanh toán của khách hàng đối với món nợ. 1.2.2 Kiểm soát khoản phải thu  Phòng ngừa rủi ro Khi DN nới lỏng chính sách tín dụng thường góp phần làm mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng doanh thu nhưng cũng chứa đựng nhiều rủi ro tiềm ẩn. Vì vậy, phòng ngừa rủi ro đối với KPT là nhu cầu cần thiết đối với mọi DN để ổn định tình hình tài SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 12 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh chính, tăng hiệu quả của chính sách tín dụng. Rủi ro đối với khoản phải thu thường bao gồm: - Rủi ro do không thu hồi được nợ (rủi ro tín dụng). - Rủi ro tác động của sự thay đổi tỷ giá, lãi suất,… +) Phòng ngừa rủi ro tín dụng. Để phòng ngừa rủi ro tín dụng, trước hết DN cần phải tìm hiểu kỹ khách hàng về tình hình tài chính, khả năng thanh toán,… của khách hàng để xác định giới hạn tín dụng phù hợp với từng khách hàng. Bên cạnh đó, căn cứ vào kết quả phân loại nợ phải thu DN cần phải lập dự phòng đối với những khoản phải thu khó đòi. Việc lập dự phòng có thể xác định theo những tỷ lệ % nhất định trên từng loại KPT, hoặc theo khách nợ đáng ngờ. Cách thức này giúp DN có thể chủ động đối phó khi rủi ro xảy ra. +) Phòng ngừa rủi ro thay đổi hối đoái Đối với các rủi ro do tác động của tỷ giá, lãi suất có thể lựa chọn các nghiệp vụ kinh doanh trên thị trường ngoại hối và thị trường tiền tệ như: nghiệp vụ kỳ hạn, quyền chọn, hoán đổi tiền tệ và lãi suất, lựa chọn loại tiền vay… Bên cạnh đó còn các biện pháp khác như phòng ngừa rủi ro bằng hợp đồng kỳ hạn, bằng quyền chọn bán tiền tệ, thông qua thị trường tiền tệ….  Phòng ngừa bằng hợp đồng kỳ hạn: Phòng ngừa khoản phải thu bằng hợp đồng kỳ hạn là việc công ty bán có kỳ hạn khoản phải thu ghi bằng đồng tiền đó. Chi phí thực của việc phòng ngừa khoản phải thu (RCHr) có thể ước tính như sau: RCHr = NRr – NRHr Trong đó: NRr: thu nhập hình thức bằng đồng tiền trong nước nhận được khi không phòng ngừa NRHr: thu nhập hình thức bằng đồng tiền trong nước nhận được khi phòng ngừa. Nếu RCHr là âm, việc phòng ngừa nên lựa chọn. Nếu RCHr là dương, công ty cần đánh giá liệu lợi ích tiềm tang từ việc duy trì tình trạng không phòng ngừa có đáng giá hơn mức rủi ro hay không. Các công ty nên hài lòng khi phòng ngừa nếu RCHr trở nên rất thấp và đặc biệt hài lòng khi nó âm. Tuy vậy, các công ty bảo thủ có thể cảm thấy phòng ngừa là đáng giá ngay cả khi RCHr là cao. SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 13 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh  Phòng ngừa bằng quyển chọn bán tiền tệ: Quyền chọn bán tiền tệ là một công cụ phòng ngừa có giá trị. Quyền chọn bán tiền tệ cung cấp cho người nắm giữ nó quyền được bán một lượng nhất định một đồng tiền nào đó với một giá trị xác định trong tương lai. Quyền chọn bán tiền tệ có thể được các công ty sử dụng để phòng ngừa các khoản phải thu trong tương lai bằng ngoại tệ bởi vì nó cho phép xác định được mức giá tại đó khoản phải thu trong tương lai có thể được bán. Quyền chọn bán tiền tệ không phải là nghĩa vụ đối với người sở hữu nó về việc phải bán một lượng tiền với một giá xác định. Nếu tại thời điểm công ty nhận ngoại tệ, tỷ giá giao ngay hiện hành của ngoại tệ cao hơn giá thực thi, công ty có thể để quyền chọn bán tự động hết hạn và bán số ngoại tệ nhận được theo tỷ giá giao ngay hiện hành.  Phòng ngừa khoản phải thu thông qua thị trường tiền tệ: Một phòng ngừa qua thị trường tiền tệ là việc sử dụng một tình trạng trên thị trường tiền tệ để bù đắp một tình trạng khoản phải thu trong tương lai. Khi xác định được giá trị của khoản phải thu trong tương lai công ty đã vay trước một lượng tiền đó để phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của mình và đến khi trả khoản vay trên thì giá trị của nó chính bằng giá trị khoản phải thu mà công ty nhận được. Công ty phải tiến hàng hai tình huống trên thị trường tiền tệ là: Vay ngoại tệ thể hiện khoản phải thu trong tương lai và đầu tư vào đồng tiền trong nước. Tuy nhiên công ty sẽ không biết liệu việc phòng ngừa được lựa chọn đối với khoản phải thu có tốt hơn không phòng ngừa hay không cho đến khi kỳ hạn của khoản phải thu trôi qua.  Phòng ngừa bằng hợp đồng tương lai: Một phòng ngừa bằng hợp đồng tương lai rất giống với hợp đồng kỳ hạn, ngoại trừ một điều là hợp đồng kỳ hạn thường dùng cho các nghiệp vụ lớn trong khi hợp đồng tương lai có thể phù hợp hơn đối với những công ty muốn phòng ngừa cho một lượng tiền nhỏ. SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 14 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh Một công ty tham gia với tư cách bên bán trong một hợp đồng tương lai về tiền tệ sẽ được phép bán xác định một đồng tiền nhất định với giá đã công bố vào một ngày nào đó trong tương lai. Để phòng ngừa theo giá trị đồng tiền trong nước đối với khoản phải thu trong tương lai bằng ngoại tệ, công ty có thể bán một hợp đồng tương lai về tiền tệ thể hiện bằng đồng tiền mà nó sẽ nhận được trong tương lai. Bằng cách này, công ty biết được chính xác khoản phải thu bằng ngoại tệ trong tương lai tương ứng với bao nhiêu đơn vị tiền tệ trong nước. Bằng cách cố định tỷ giá tại đó công ty chấp nhận chuyển ngoại tệ thành đồng tiền trong nước, nó đã bảo vệ được khoản phải thu trong tương lai của mình khỏi sự biến động của tỷ giá giao ngay của ngoại tệ theo thời gian. Tuy nhiên, trong trường hợp giá đã được cố định trên hợp đồng có thể thấp hơn tỷ giá giao ngay của đồng tiền đó tại thời điểm nhận được khoản phải thu, thì công ty sẽ phải gánh chịu một số tổn thất nhất định. Nhưng vì sự không chắc chắn của giá trị tiền tệ trong tương lai, công ty có thể hài lòng với việc phòng ngừa hơn là chịu rủi ro do sự biến động tỷ giá gây ra.  Xử lý đối với khoản phải thu khó đòi: Các doanh nghiệp bán chịu cho khách hàng cần phải xem xét kỹ khả năng thanh toán trên cơ sở hợp đồng đã được ký kết giữa các bên. Có sự ràng buộc chặt chẽ trong hợp đồng, nếu vượt quá thời hạn thanh toán theo hợp đồng thì doanh nghiệp được thu lãi phạt tương ứng như lãi suất quá hạn của ngân hàng. Các khoản nợ phát sinh phải có chứng từ hợp lệ chứng minh. Doanh nghiệp phải thường xuyên đôn đốc và áp dụng mọi biện pháp cần thiết để thu hồi các khoản nợ quá hạn. Định kỳ doanh nghiệp phải đối chiếu, tổng hợp, phân tích tình hình khoản phải thu, đặc biệt các khoản nợ quá hạn và các khoản nợ khó đòi. Các tổn thất do không thu hồi được kịp và đầy đủ cần xác định rõ mức độ, nguyên nhân của từng khoản nợ và có biện pháp xử lý thích hợp như gia hạn nợ, thoả ước xử lý nợ, xoá một phần nợ cho khách hàng hoặc khởi kiện trước pháp luật,…Các doanh nghiệp phải có các biện pháp phòng ngừa rủi ro như lựa chọn khách hàng, giới hạn tín dụng, yêu cầu đặt cọc, tạm ứng,… Đối với các doanh nghiệp nhà nước, các khoản nợ khó đòi thực sự không có khả năng đòi, được cơ quan quản lý vốn và tài sản nhà nước tại doanh nghiệp xem xét, thẩm định cho phép hạch toán vào kết quả kinh doanh. Doanh nghiệp phải tiếp tục theo dõi trên sổ kế toán và đôn đốc thường xuyên để thu hồi khoản phải thu sau khi trừ đi chi phí thu nợ, hạch toán vào thu nhập bất thường của doanh nghiệp. SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 15 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh Đối với những khoản nợ quá hạn, doanh nghiệp có thể áp dụng các quy trình thu hồi nợ theo cấp độ: gọi điện thoại, thư nhắc lại, thư khuyên nhủ hoặc thư chuyển cho cơ quan chuyên trách thu hồi giúp. Nếu các biện pháp này không có hiệu lực, doanh nghiệp có thể nhờ đến các hãng chuyên thu nợ hoặc nhờ tư vấn của luật sư. Đồng thời đối với các khách hàng không trả nợ đúng hạn, doanh nghiệp cần ngừng cấp tín dụng cho đến khi họ thanh toán xong nợ cũ. Ngoài ra doanh nghiệp cũng có thể áp dụng hình thức mua nợ để tránh những món nợ khó đòi và chuyển rủi ro sang công ty mua nợ. 1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị khoản phải thu 1.3.1 Các nhân tố bên trong Sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp chủ yếu ở việc doanh nghiệp có nắm bắt và kiểm soát được các nhân tố này hay không.. - Trình độ nguồn nhân lực: đây là một trong những nguồn vốn quý nhất của doanh nghiệp có ảnh hưởng to lớn đến sự thành bại trong kinh doanh và khả năng cạnh tranh trên thị trường của doanh nghiệp. Trình độ và kinh nghiệm của đội ngũ cán bộ công nhân viên sẽ quyết định đến chất lượng của sản phẩm, dịch vụ, năng suất lao động và từ đó tác động đến hiệu quả quản lý khoản phải thu. Còn với cán bộ lãnh đạo và quản lý, việc đưa ra các quyết định sản xuất kinh doanh, phương pháp quản lý, mục tiêu và định hướng phát triển của doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn ở trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kinh nghiệm trên thương trường. - Trình độ khoa học công nghệ: việc áp dụng các công nghệ tiên tiến hiện đại trong hoạt động sản xuất kinh doanh giúp doanh nghiệp giảm thiểu được chi phí, nâng cao được năng suất lao động, chất lượng dịch vụ từ đó tăng hiệu suất quản lý. - Cơ sở hạ tầng của doanh nghiệp: khi doanh nghiệp có hệ thống cơ sở hạ tầng( trụ sở làm việc, các trung tâm, chi nhánh, hệ thống đại lý…) được bố trí hợp lý khoa học sẽ giúp doanh nghiệp quản lý có hiệu quả hơn các khoản phải thu, thu có hiệu quả hơn các khoản nợ từ khách hàng... 1.3.2 Các nhân tố bên ngoài Là các nhân tố có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và do đó tác động đến việc sử dụng vốn lưu động như thế nào cho phù hợp để thích nghi với sự biến đổi của môi trường xung quanh. Chúng là những nhân tố mà bản than doanh nghiệp không thể kiểm soát được. Điều này đòi hỏi bản than doanh nghiệp phải tự nắm bắt và thích ứng. SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 16 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh - Các nhân tố về mội trường kinh tế: Môi trường kinh tế là tập hợp bao gồm nhiều yếu tố có ảnh hưởng sâu rộng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp: lạm phát, tỷ giá hối đoái, lãi suất ngân hàng, tốc độ tăng trưởng kinh tế…Môi trường kinh tế thuận lợi tạo điều kiện cho doanh nghiệp sử dụng có hiệu quả hơn các nguồn lực của mình, ngược lại chúng gây ra những khó khăn cho doanh nghiệp. +) Lạm Phát: Lạm phát làm cho giá cả hàng hoá tăng lên và lớn hơn giá trị thực của nó, tiền phát hành quá mức cần thiết và làm cho đồng tiền không có giá trị thanh toán. Mặc khác, lạm phát còn làm chi phí lớn khó tiêu thụ hàng hoá, chi phí trả lãi vay cao. Khi lạm phát gay gắt sẽ gây hậu quả là tìm cách tháo chạy khởi đồng tiền và tìm mua bất cứ hàng hoá nào mà không có nhu cầu. Mục tiêu kiềm chế lạm phát không đồng nghĩa với việc là đưa lạm phát bằng 0. Bởi lẽ, lạm phát không hoàn toàn tiêu cực, nếu ở một nước nào đó có thể duy trì được lạm phát ở mức độ cho phép nào đó thì sẽ có lợi cho sự phát triển nền kinh tế. +) Tỷ giá hối đoái: Việc thay dổi tỷ giá hối đoái sẽ dẫn đến tình trạng làm cho đồng tiền nội tệ giảm hoặc tăng giá so với đồng ngoại tệ, tác động trực tiếp đến trao đổi với nước ngoài như: xuất khẩu, đầu tư, việc chuyển đổi tiền, sức mua....nó càng nguy hiểm hơn đối với các khoản phải thu khi nó rơi vào đúng thời hạn thanh toán nợ của khách hàng. +) Lãi suất: Khi cần vốn vào đầu tư để kinh doanh thì doanh nghiệp sẽ cần rất nhiều đến sự tài trợ vốn của ngân hàng, các nhà cho vay thì lãi suất được tính toán một cách kỹ lưỡng. Lãi suất liên quan đến việc mở rộng tín dụng, muốn tăng doanh số bán ra thì phải mở rộng chính sách tín dụng thì phải cần đến vốn. Nếu khoản phải thu khách hàng vẫn không giảm thì công ty không những không trả được lãi vay mà còn làm giảm khả năng thanh toán nợ đối với các nhà cung cấp, nó sẽ góp phần làm gia tăng chi phí của công ty. Do vậy, lãi suất ngân hàng cũng là yếu tố tác động rất lớn đến việc mở rộng các chính sách phải thu tại công ty, nó còn là căn cứ để công ty có các chính sách chiết khấu hợp lý đối với khách hàng và cũng là căn cứ để công ty cho khách hàng nợ trong một thời gian nhất định đối với các khách hàng không mở tín dụng. - Các nhân tố về môi trường tự nhiên: Đó là các nhân tố về khí hậu, vị trí địa lí, địa hình…Các nhân tố này có ảnh hưởng lớn đến quyết định chính sách bán hàng của doanh nghiệp. Chúng tác động đến việc doanh nghiệp lựa chọn vị trí, cách thức bán hàng phù hợp với yêu cầu của người mua và nhằm khuyến khích người tiêu dùng. SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 17 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh - Các nhân tố về môi trường văn hóa xã hội: đây là các nhân tố về dân số, thu nhập và phân bố thu nhập của người tiêu dùng, trình độ văn hóa, phong tục tập quán vùng miền,…. Những nhân tố này luôn bao quanh doanh nghiệp, nó ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Các chính sách vĩ mô của Nhà nước: Các chủ trương chính sách về đầu tư của Đảng và nhà nước đối với ngành xây dựng sẽ quyết định tới quy mô đầu tư phát triển mạng lưới của các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực này. SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 18 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh CHƯƠNG II THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ KHOẢN PHẢI THU TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VIỆT TIÊN SƠN 2.1 Giới thiệu khái quát về công ty cổ phần Việt Tiên Sơn 2.2.1. Thông tin khái quát về công ty cổ phần Việt Tiên Sơn - Công ty cổ phần Việt Tiên Sơn được thành lập vào ngày 07/03/2003 với tên tiếng Việt là: Công ty cổ phần Việt Tiên Sơn, tên tiếng Anh là VietTienSon Holdings Company, tên viết tắt là VTS.HDCO.Công ty cổ phần Việt Tiên Sơn có trụ sở chính đặt tại Quán Sui - Đường 18 Cộng Hoà - Chí Linh - Hải Dương. Công ty gồm 7 thành viên với tổng số vốn góp là 3.000.000.000 (ba tỷ đồng) tương đương với 30.000 cổ phần. Toàn thể cổ đông đã thảo luận và thống nhất 100% toàn bộ nội dung và điều lệ công ty gồm 8 chương và 65 điều. - Công ty cổ phần Việt Tiên Sơn hoạt động trên các lĩnh vực sau: +) Đầu tư và xây dựng cơ bản +) Kinh doanh dịch vụ nhà hàng, hàng thủ công mỹ nghệ +) Sản xuất và kinh doanh phân vi sinh Trong đó, lĩnh vực hoạt động chính là đầu tư và xây dựng cơ bản. Lĩnh vực này bao gồm các hoạt động: đầu tư, xây dựng cơ bản, xây dựng công nghiệp, xây dựng dân dụng, nạo vét, san lấp… Trong lĩnh vực đầu tư và xây dựng cơ bản Công ty đã trúng thầu và giành được nhiều hợp đồng lớn, có ý nghĩa quan trọng như: khu dân cư tập trung thị trấn Sao Đỏ, Khu trung tâm thương mại Thị trấn Sao Đỏ, dự án xây dựng nhà máy sản xuất phân vi sinh ở Cẩm Giàng…Trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ nhà hàng và hàng thủ công mỹ nghệ, Công ty đã đáp ứng được một lượng nhu cầu lớn của khách du lịch trong nước và nước ngoài trên lộ trình du lịch tham quan các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử như: Hạ Long, Cửa Ông, Tuần Châu…(Quảng Ninh), Côn Sơn, Kiếp Bạc…(Chí Linh-Hải Dương)…tạo cho khách du lịch điểm dừng chân nghỉ ngơi và mua sắm lý tưởng, đồng thời đem lại một nguồn doanh thu không nhỏ cho Công ty. Trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh phân vi sinh, đây là một lĩnh vực mà Công ty mới đi vào hoạt động, do đó còn rất khó khăn phía trước. Song Công ty quyết tâm phát triển lĩnh vực này trở thành một lĩnh vực mũi nhọn tiếp theo để đáp ứng nhu cầu trồng trọt rất lớn trên địa bàn tỉnh Hải Dương và các tỉnh lân cận. Do đặc điểm sản xuất và kinh doanh đa dạng như vậy nên thị trường hoạt động của công ty là vô cùng rộng, đáp ứng mọi đối tượng khách hàng.Từ đó ta thấy Công ty cổ phần Việt Tiên Sơn có những hướng đi đúng đắn, phù hợp, đáp ứng được yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 19 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh - Bộ máy quản lý của Công ty CP Việt Tiên Sơn được tổ chức theo mô hình chực tuyến chức năng. Đứng đầu là chủ tịch hội đồng quản trị, sau đó đến Giám đốc Công ty, đến các phó giám đốc và các phòng ban chức năng và các đơn vị trực thuộc Công ty. 2.2.2 Tình hình tài sản – vốn Bảng số 1. Tình hình tài sản - vốn 3 năm của Công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn Đơn vị: VNĐ Năm 2011 CHỈ TIÊU SỐ TIỀN A. Tài sản ngắn hạn B. Tài sản dài hạn TỔNG TÀI SẢN 32,03 Năm 2012 Năm 2013 Tỷ Tỷ Tỷ trọng SỐ TIỀN trọng SỐ TIỀN trọng (%) (%) (%) 118.707.259.403 68,12 147.312.276.665 69,4 155.977.079.436 65,55 55.540.894.996 31,88 64.935.021.946 30,6 81.987.427.216 34,45 174.248.154.399 100 237.964.506.652 100 212.247.298.611 100 65.119.855.0153 0,68 82.085.030.5103 118.438.437.361 67,97 147.127.443.596 69,32 155.879.476.142 65,5 4,5A. Nợ phải trả TỔNG NGUỒN VỐN55.809.717 174.248.154.399 100 212.247.298.611 100 237.964.506.652 100 .038 B. Vốn chủ sở hữu (Trích số liệu: phòng tài chính – kế toán)  Cơ cấu tài sản: Qua bảng số liệu trên, ta có thế thấy tổng tài sản tăng dần qua các năm. Cuối năm 2011, tổng tài sản của công ty là 174.248.154.399 VNĐ. Năm 2012 tổng tài sản SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2 Khóa luận tốt nghiệp 20 GVHD: ThS. Phạm Tuấn Anh đã tăng thêm 37.999.144.210 VNĐ (tương ứng với 21,8%). Năm 2013 tổng tài sản tiếp tục tăng thêm 12,12% so với năm 2012 và đạt con số 25.717.208.040 VNĐ. Tổng tài sản tăng lên là do sự tăng lên của cả tài sản dài hạn và tài sản ngắn hạn. Cụ thể: - Tài sản ngắn hạn năm 2012 tăng 28.605.017.260 VNĐ (tương ứng 24,1%) so với năm 2011. Năm 2013, tài sản ngắn hạn của công ty là 155.977.079.436VNĐ tăng 5,88% so với năm 2012. - Tài sản dài hạn của công ty tăng liên tục trong 3 năm 2011, 2012 và 2013. Năm 2012, tài sản dài hạn tăng 9.394.126.950 VNĐ (tương ứng 16,91%) so với năm 2011. Năm 2013, tài sản dài hạn tiếp tục tăng thêm 26,26% so với năm 2012 và đạt con số 17.052.405.270 VNĐ. Xét về cơ cấu tài sản, tài sản ngắn hạn luôn chiếm tỷ trọng lớn. Điều này cho thấy vốn của công ty chủ yếu đầu tư vào tài sản ngắn hạn. Tỷ trọng tài sản ngắn hạn cũng tăng dần qua các năm: Năm 2011 là 68,12% sau đó tăng lên 69,4% năm 2012, nhưng đến năm 2013 thì tài sản ngắn hạn giảm nhẹ và chiếm 65,55% trong cơ cấu tài sản. Đối với một công ty kinh doanh đa dạng ở nhiều lĩnh vực, mặt hàng thì xu hướng này là hợp lý vì đặc điểm của các ngành nghề này là giá trị các khoản mục phải thu lớn. Qua bảng trên ta thấy quy mô về vốn của công ty đang có xu hướng tăng lên, quy mô hoạt động được mở rộng, công ty đang trên đà tăng trưởng. Tài sản tăng tức là đầu tư có hiệu quả và đang thực hiện mở rộng hơn nữa các mối quan hệ kinh doanh.  Cơ cấu nguồn vốn: Tổng nguồn vốn liên tục có sự tăng trưởng qua các năm. Tổng vốn tăng là do sự tăng lên của cả nợ phải trả và vốn chủ sở hữu. Cụ thể: - Vốn chủ sở hữu: Năm 2012, vốn chủ sở hữu của công ty là 65.119.855.015 VNĐ, tăng 16,68% so với năm 2011. Năm 2013, vốn chủ sở hữu tăng thêm 16.696.517.550VNĐ (tương ứng 26,05%) so với năm 2012 là 65.119.855.015VNĐ. - Nợ phải trả: Năm 2012, nợ phải trả của công ty là 147.127.443.596 VNĐ tăng 28.689.006.240VNĐ (tương ứng 24,22%) so với năm 2011. Năm 2013, nợ phải trả tiếp tục tăng thêm 5,95% so với năm 2012 là 8.752.032.546 VNĐ. Tỷ trọng nợ phải trả cũng có xu hướng tăng dần: Từ 67,97% năm 2011 lên 69,32% năm 2012, đến năm 2013 tỷ trọng nợ phải trả chiếm 65,5% tổng nguồn vốn. 2.2.3 Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh Bảng số 2. Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh 3 năm của Công ty Cổ phần Việt Tiên Sơn Đơn vị: VNĐ SVTH: Nguyễn Thị Ánh Nguyệt Lớp: K8CT2