Tài liệu Quản trị danh mục tín dụng tại ngân hàng tmcp đầu tư và phát triển việt nam chi nhánh hà tây

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- PHÍ THANH NGA QUẢN TRỊ DANH MỤC TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH HÀ TÂY LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU Hà Nội – 2017 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------PHÍ THANH NGA QUẢN TRỊ DANH MỤC TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH HÀ TÂY Chuyên ngành: Tài chính Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN THỊ THÁI HÀ XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội – 2017 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, chƣa đƣợc công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào của ngƣời khác. Việc sử dụng kết quả, trích dẫn tài liệu của ngƣời khác đảm bảo theo đúng các quy định. Các nội dung trích dẫn và tham khảo các tài liệu, sách báo, thông tin đƣợc đăng tải trên các tác phẩm, tạp chí và trang web theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn. Hà Nội, ngày 10 tháng 8 năm 2017 Tác giả luận văn ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới: Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia, Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam– Chi nhánh Hà Tây đã tạo điều kiện giúp đỡ để tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin cảm ơn các thầy cô giáo của trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu, trang bị cho tôi những kiến thức quý giá và phƣơng pháp nghiên cứu khoa học để hoàn thành đƣợc luận văn này. Tôi xin bày tỏ sự biết ơn tới PGS.TS. Trần Thị Thái Hà đã trực tiếp hƣớng dẫn, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Cô đã giúp tôi có khả năng tổng hợp những cơ sở lý luận, những kiến thức thực tiễn quản lý và phƣơng pháp nghiên cứu khoa học đồng thời góp ý, chỉ bảo trong việc định hƣớng và hoàn thiện luận văn. Tôi xin cảm ơn các các Anh, chị lãnh đạo, đồng nghiệp tại BIDV Chi nhánh Hà Tây và gia đình tôi đã giúp đỡ, góp ý, động viên tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Mặc dù đã cố gắng, nỗ lực tìm tòi, nghiên cứu để hoàn thiện luận văn, tuy nhiên với vốn kiến thức và kinh nghiệm của bản thân còn hạn chế nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận đuợc những ý kiến đóng góp của các thầy cô và bạn đọc để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn. iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii MỤC LỤC ..................................................................................................................iv DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH ......................................................................... vii DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................... viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...........................................................................ix MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài: ......................................................................................... 1 2. Câu hỏi nghiên cứu: ................................................................................................ 2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................... 2 3.1. Mục tiêu nghiên cứu: ........................................................................................... 2 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: .......................................................................................... 2 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 3 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu: ......................................................................................... 3 4.2. Phạm vi nghiên cứu:............................................................................................. 3 5. Kết cấu của luận văn ............................................................................................... 4 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ DANH MỤC TÍN DỤNG NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ............................... 5 1.1. Tổng quan nghiên cứu đề tài: ............................................................................... 5 1.1.1. Nghiên cứu ngoài nƣớc ..................................................................................... 5 1.1.2. Nghiên cứu trong nƣớc...................................................................................... 5 1.2. Cơ sở lý thuyết về quản trị danh mục tín dụng của NHTM ................................. 8 1.2.1. Danh mục tín dụng ngân hàng .......................................................................... 8 1.2.2. Quản trị danh mục tín dụng ............................................................................. 13 1.2.3. Các nhân tố tác động tới chất lƣợng quản trị danh mục tín dụng ................... 28 iv CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 35 2.1. Phƣơng pháp luận nghiên cứu ............................................................................ 35 2.1.1. Cách tiếp cận và thiết kế nghiên cứu .............................................................. 35 2.1.2. Phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể ...................................................................... 35 2.2. Tổng hợp và phân tích dữ liệu ........................................................................... 37 2.2.1. Xử lý thông tin sơ cấp ..................................................................................... 37 2.2.2. Xử lý thông tin thứ cấp ................................................................................... 38 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.......................................................................................... 40 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ DANH MỤC TÍN DỤNG TẠI NHTMCP ĐT&PT VIỆT NAM- CN HÀ TÂY........................................................ 41 3.1. Giới thiệu Ngân hàng TMCP ĐT &PT Việt Nam – chi nhánh Hà Tây;............ 41 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP ĐT &PT Việt Nam Việt Nam – chi nhánh Hà Tây................................................................................... 41 3.1.2. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP ĐT &PT Việt Nam – chi nhánh Hà Tây. ............................................................................................................................ 44 3.1.3. Một số kết quả đạt đƣợc của Ngân hàng TMCP ĐT &PT Việt Nam – chi nhánh Hà Tây. ........................................................................................................... 50 3.2. Thực trạng quản trị danh mục tín dụng tại Ngân hàng TMCP ĐT &PT Việt Nam – chi nhánh Hà Tây. ......................................................................................... 58 3.2.1. Phân tích thực trạng danh mục tín dụng ......................................................... 58 3.2.2. Phân tích việc thực hiện các nội dung của quản trị danh mục tín dụng. ......... 68 3.3. Đánh giá quản trị danh mục tín dụng tại Ngân hàng TMCP đầu tƣ và phát triển Việt Nam – chi nhánh Hà Tây................................................................................... 75 3.3.1. Kết quả đạt đƣợc. ............................................................................................ 75 3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ...................................................................... 76 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3.......................................................................................... 83 CHƢƠNG 4:GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG QUẢN TRỊ DANH MỤC TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐT&PT VIỆT NAM - CHI NHÁNH HÀ v TÂY ........................................................................................................................... 84 4.1. Mục tiêu và định hƣớng phát triển của Ngân hàng TMCP ĐT &PT Việt Nam Việt Nam – chi nhánh Hà Tây đến năm 2020. .......................................................... 84 4.1.1. Mục tiêu hoạt động đến năm 2020: ................................................................. 84 4.1.2. Định hƣớng hoạt động đến năm 2020: ............................................................ 85 4.2. Định hƣớng trong hoàn thiện công tác quản trị danh mục tín ........................... 85 4.3. Giải pháp nâng cao chất lƣợng quản trị danh mục tín dụng tại Ngân hàng TMCP ĐT&PT Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây. ....................................................... 87 4.3.1. Thiết lập bộ máy quản trị danh mục tín dụng ................................................ 87 4.3.2. Giải pháp về xây dựng quy trình quản trị danh mục tín dụng ........................ 89 4.3.3. Nâng cao chất lƣợng hệ thống cơ sở dữ liệu ................................................... 97 4.3.4. Hoàn thiện hệ thống chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách hàng nội bộ ... 98 4.3.5. Xây dựng mô hình đo lƣờng rủi ro danh mục tín dụng: ................................. 99 4.3.6. Nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực trong công tác quản trị nói chung và quản trị danh mục tín dụng nói riêng. .....................................................................100 4.4. Kiến nghị với NHTMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam: ...............................100 4.5. Kiến nghị với NHNN .......................................................................................101 4.5.1. Các vấn đề liên quan đến môi trƣờng pháp lý ..............................................101 4.5.2. Các vấn đề liên quan đến hoạt động kiểm tra, giám sát của NHNN.............103 KẾT LUẬN CHƢƠNG 4........................................................................................105 KẾT LUẬN .............................................................................................................106 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................107 vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH STT 1 Biểu đồ Sơ đồ 3.1 Nội dung Cơ cấu tổ chức bộ máy của BIDV – Chi nhánh Hà Tây 2 Biểu đồ 2.2 Biểu đồ 3.3 45 Danh mục tín dụng phân theo thời hạn cấp tín dụng 3 Trang 59 Mức độ quan tâm đến công tác quản trị danh mục tín dụng tại các chi nhánh ngân hàng BIDV 4 Biểu đồ 3.4 71 Khó khăn lớn nhất ảnh hƣởng đến công tác quản trị danh mục tín dụng tại các chi nhánh ngân hàng BIDV vii 73 DANH MỤC BẢNG BIỂU STT 1 Bảng Nội dung Trang Bảng 3.1 Kết quả kinh doanh của BIDV chi nhánh Hà Tây năm 2014-2016 2 51 Bảng 3.2 Kết quả huy động vốn của BIDV CN Hà Tây năm 2014-2016 3 52 Bảng 3.3 Kết quả hoạt động tín dụng của BIDV- CN Hà Tây năm 2014-2016 4 Bảng 3.4 Kết quả hoạt động dịch vụ của BIDV- CN Hà Tây năm 2014-2016 5 54 56 Bảng 3.5 Kết quả hoạt động kinh doanh của BIDV- CN Hà Tây năm 2014-2016 58 6 Bảng 3.6 Danh mục tín dụng phân theo thời hạn cấp tín dụng 59 7 Bảng 3.7 Danh mục tín dụng phân theo đối tƣợng khách hàng 62 8 Bảng 3.8 Dƣ nợ 20 khách hàng lớn nhất tại BIDV Hà Tây 64 9 Bảng 3.9 Danh mục tín dụng phân theo ngành kinh tế 65 10 Bảng 3.10 Báo cáo phân loại nợ của BIDV Hà Tây 67 11 Bảng 3.11 Thu nhập ròng từ hoạt động tín dụng của BIDV Hà Tây 67 viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu 1 NHTMCP Việt Nam 2 NHTMCP Nguyên nghĩa ĐT&PT Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam ĐT&PT Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Việt Nam-CN Hà Tây Phát triển Việt Nam-Chi nhánh Hà Tây 3 NHTM Ngân hàng thƣơng mại 4 NHNN Ngân hàng nhà nƣớc 5 CNTT Công nghệ thông tin 6 BIDV Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam 7 ĐCTC Định chế tài chính 8 KHDN Khách hàng doanh nghiệp 9 TCTD Tổ chức tín dụng ix MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Hội nhập kinh tế quốc tế đã trở thành xu thế tất yếu và đang diễn ra ngày càng sâu rộng về cả nội dung và qui mô trên tất cả các lĩnh vực, trong đó không loại trừ lĩnh vực tài chính ngân hàng. Hội nhập quốc tế mở ra nhiều cơ hội nhƣng cũng đặt ra không ít thách thức đối với ngành ngân hàng. Để chủ động và sẵn sàng tham giao vào quá trình hội nhập đòi hỏi các ngân hàng không ngừng phải nâng cao năng lực cạnh tranh trên mọi mặt hoạt động. Bên cạnh việc tăng cƣờng nguồn vốn, đa dạng hóa sản phẩm, phát triển nguồn nhân lực, nâng cao chất lƣợng tín dụng, một trong những yếu tố quan trọng và vô cùng cần thiết để nâng cao năng lực cạnh tranh của mỗi NHTM chính là việc trang bị và tăng cƣờng các kỹ năng quản trị. Là một trong những đơn vị chủ lực của NHTMCP ĐT&PT Việt Nammột trong bốn ngân hàng thƣơng mại lớn nhất Việt Nam, hàng năm chi nhánh Hà Tây có đóng góp không nhỏ vào thành quả của hệ thống. Hoạt động cho vay chiếm gần một nửa tổng tài sản của Chi nhánh và có tác động lớn tới nguồn thu của các hoạt động khác nhƣ: hoạt động thanh toán, tài trợ thƣơng mại,...Những năm gần đây, qui mô tín dụng chi nhánh đã có sự tăng trƣởng đáng kể, tuy nhiên vẫn tập trung vào các sản phẩm cho vay đơn thuần, phục vụ chủ yếu các khách hàng truyển thống hoạt động trong lĩnh vực xây lắp mà chƣa chú trọng đến xây dựng và hoàn thiện, đa dang hóa danh mục tín dụng tại đơn vị. Công tác quản trị trên các mặt hoạt động của chi nhánh cũng đã đƣợc chú trọng tăng cƣờng, tuy nhiên vấn đề quản trị danh mục tín dụng là một chủ đề tƣơng đối mới, còn nhiều nội dung cần phải làm rõ cả về lý thuyết và áp dụng trong thực tiễn ở cấp độ chi nhánh ngân hàng, lại chƣa đƣợc quan tâm thỏa đáng. Do vậy thu nhập từ tín dụng chƣa tƣơng xứng với qui mô phát triển. 1 Xuất phát từ yêu cầu trên, em chọn đề tài “Quản trị danh mục tín dụng tại NHTMCP ĐT&PT Việt Nam- Chi nhánh Hà Tây” nhằm phân tích thực trạng danh mục tín dụng, công tác quản trị danh mục tín dụng tại chi nhánh BIDV Hà Tây nhằm đƣa ra một số giải pháp hữu ích, góp phần hoàn thiện công tác quản trị danh mục tín dụng và nâng cao hiệu quả kinh doanh của đơn vị. 2. Câu hỏi nghiên cứu: Luận văn trả lời câu hỏi nghiên cứu sau: - Mục tiêu của quản trị danh mục tín dụng là gì? - Danh mục tín dụng đối mặt với những rủi ro gì? - Nội dung của quản trị danh mục tín dụng là gì? - Những nhân tố tác động tới chất lƣợng quản trị danh mục tín dụng? - Thực trạng danh mục tín dụng, quản trị danh mục tín dụng tại CN NHTMCP ĐT&PT Hà Tây ra sao? - Cần phải có giải pháp gì để nâng cao chất lƣợng quản trị danh mục tín dụng tại Ngân hàng TMCP ĐT&PT VN CN Hà Tây? 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu: - Phân tích, đánh giá thực trạng quản trị danh mục tín dụng tại NHTMCP ĐT&PT VN - Chi nhánh Hà Tây. - Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng quản trị danh mục tín dụng tại NHTMCP ĐT&PT VN- Chi nhánh Hà Tây. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt đƣợc mục tiêu đặt ra và trả lời đƣợc câu hỏi nghiên cứu, Luận văn thực hiện một số nhiệm vụ sau: - Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản trị danh mục tín dụng của NHTM 2 - Hệ thống hóa lý luận về quản trị danh mục tín dụng của NHTM đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. - Đánh giá thực trạng quản trị danh mục tín dụng tại BIDV Hà Tây. - Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lƣợng công tác quản trị danh mục tín dụng, góp phần giảm thiểu rủi ro và gia tăng hiệu quả hoạt động của BIDV Hà Tây trong hoạt động tín dụng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Quản trị danh mục tín dụng tại NHTMCP ĐT&PT Việt Nam- CN Hà Tây. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: Danh mục tín dụng có thể đƣợc hiểu là các tài sản ở dạng thực tế hoặc tiềm năng liên quan đến các hoạt động tín dụng ngân hàng, bao gồm các khỏan vay và công cụ nợ trên danh mục tài sản ngân hàng, có thể tính đến các tài sản tiềm năng đặt ở ngoại bảng. Tuy nhiên trọng phạm vi nghiên cứu tại luận văn này, tác giả chỉ đề cập đến vấn đề quản trị danh mục tín dụng trong các hoạt động nội bảng. Về mặt lí luận, quản trị danh mục tín dụng liên quan đến các mặt quản trị rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro lãi suất, quản trị rủi ro thanh khoản.Tuy nhiên, do đặc điểm riêng biệt của hệ thống Ngân hàng TMCP ĐT&PT là điều hành vốn theo cơ chế tập trung, rủi ro thanh khoản và rủi ro lãi suất đƣợc kiểm soát tại Hội sở chính của ngân hàng. Do vậy, nên trong phần nghiên cứu và đánh giá thực tiễn áp dụng tại địa điểm nghiên cứu là NHTMCP ĐT&PT VN, chi nhánh Hà Tây, luận văn sẽ chỉ tập trung vào phân tích thực trạng danh mục tín dụng và công tác quản trị danh mục tín dụng dƣới giác độ quản lý rủi ro tín dụng, mà ở cấp độ chi nhánh là quản lý rủi ro tập trung. Về mặt thời gian nghiên cứu: đề tài sẽ phân tích, đánh giá thực trạng danh mục tín dụng và hoạt động quản trị danh mục tín dụng tại Chi nhánh trong khoảng thời gian từ năm 2014 đến 2016. 3 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục viết tắt, danh mục bảng biểu, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, kết cấu luận văn chia làm 4 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản trị danh mục tín dụng Ngân hàng thƣơng mại và tổng quan tình hình nghiên cứu Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng quản trị danh mục tín dụng tại Ngân hàng TMCP ĐT& PT Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây Chƣơng 4: Phƣơng hƣớng và giải pháp nâng cao quản trị danh mục tín dụng tại Ngân hàng TMCP ĐT &PT Việt Nam Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây 4 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ DANH MỤC TÍN DỤNG NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Tổng quan nghiên cứu đề tài: 1.1.1. Nghiên cứu ngoài nƣớc Quản trị danh mục nói chung trong đó có quản trị danh mục cho tín dụng là đề tài đã đƣợc một số tác giả, nhà nghiên cứu trong và ngoài nƣớc đề cập. Nhƣ Charles W. Smithson (2002) với cuốn sách “Credit Portfolio Management”, nhà xuất bản John Wiley & Sons, Inc. Cuốn sách này đề cập khá đầy đủ các vấn đề liên quan đến quản trị danh mục tài sản của ngân hàng. Nội dung cuốn sách bao gồm tiến trình quản trị danh mục, các mô hình đo lƣờng và quản trị danh mục, các công cụ kỹ thuật sử dụng trong điều chỉnh danh mục. Tuy nhiên, phạm vi bàn luận của cuốn sách chỉ đề cập đến hệ thống tài chính của nƣớc Mỹ. Mặt khác, cuốn sách chủ yếu tập trung cho danh mục đầu tƣ chứng khoán, liên quan đến danh mục tín dụng chỉ có một phần rất nhỏ. Anthony Saunders & Linda (2002) với cuốn sách“Credit Risk Measurement”, nhà xuất bản John Wiley & Sons, Inc. cuốn sách đề cập chủ yếu về đo lƣờng rủi ro danh mục, một nội dung nằm trong quản trị danh mục tài sản của ngân hàng thƣơng mại. Đặc biệt cuốn sách này tập trung vào phƣơng pháp đo lƣờng rủi ro thông qua các mô hình sử dụng thống kê toán. 1.1.2. Nghiên cứu trong nƣớc Đào Thị Chinh (2009) với luận án “Quản trị tài sản có tại ngân hàng Công thương VN”, Học Viện Ngân hàng. Nội dung của đề tài đề cập đến quản trị trong hoạt động ngân hàng nhƣng là quản trị chung về tài sản có. Tín dụng với góc độ là một trong các loại tài sản có đƣợc luận án đề cập ở mức độ nhất định, hầu nhƣ không liên quan đến danh mục tín dụng của ngân hàng. 5 Phạm Huy Hùng (2009) với đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành“Phƣơng pháp quản trị rủi ro thị trƣờng tại các NHTM Việt Nam”. Nội dung đề tài có đề cập rủi ro và phƣơng pháp quản trị rủi ro thị trƣờng trong hoạt động của ngân hàng thƣơng mại. Tuy nhiên, nghiên cứu này không luận bàn đến danh mục và rủi ro danh mục. Lê Thị Huyền Diệu (2010) với luận án tiến sĩ kinh tế “Luận cứ khoa học về xác định mô hình quản lý rủi ro tín dụng tại hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam”, Học viện Ngân hàng. Nội dung đề tài này chủ yếu xem xét rủi ro và quản trị rủi ro tín dụng dƣới góc độ rủi ro giao dịch, chƣa đề cập đến rủi ro danh mục. Bùi Diệu Anh (2012) với đề tài Luận án tiến sĩ “Quản trị danh mục tín dụng tại các ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Việt Nam”, Trƣờng Đại Học Ngân Hàng Tp Hồ Chí Minh. Luận án đã phân tích thực trạng danh mục tín dụng của các ngân hàng TMCP Việt Nam trong khoảng thời gian từ 2006 2010, từ đó chỉ ra những ƣu điểm cũng nhƣ những hạn chế trong hoạt động quản trị danh mục tín dụng của các ngân hàng TMCP Việt Nam. Từ đó luận án đề xuất các nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản trị danh mục tín dụng theo xu hƣớng hiện đại trong điều kiện của các ngân hàng TMCP Việt Nam. Phạm Thị Kim Ngân (2014) với luận văn thạc sĩ “Quản trị danh mục tín dụng tại Ngân hàng TMCP Việt Á”, Trƣờng đại học kinh tế Thành Phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã xác định danh mục tín dụng, mô hình đo lƣờng rủi ro danh mục tín dụng và phƣơng pháp quản trị danh mục tín dụng phù hợp với quy mô hoạt động của VAB. Phân tích thực trạng hoạt động quản trị danh mục tín dụng đối với nhóm khách hàng hiện có tại VAB trong giai đoạn từ 2010- 2013, từ đó rút ra đƣợc những khó khăn, vƣớng mắc, cũng nhƣ nguyên nhân tồn tại trong cơ cấu danh mục tín dụng mà VAB đang gặp phải. Trên cơ sở đó, luận văn đã đƣa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản trị danh mục 6 tín dụng hiện có. Đồng thời đề xuất kiến nghị với cơ quan nhà nƣớc xây dựng và hoàn thiện quản trị danh mục tín dụng tối ƣu. Bài viết “ Quản trị danh mục cho vay theo ngành kinh tế tại các NHTM Việt Nam” của TS. Đinh Xuân Cƣờng trên Tạp chí thị trƣờng tài chính tiền tệ (số 21/tháng 11 năm 2015). Bài viết đã đề cập đến khái niệm danh mục cho vay, rủi ro danh mục cho vay bao gồm rủi ro giao dịch và rủi ro danh mục, Trong rủi ro danh mục bao gồm rủi ro nội tại và rủi ro tập trung. Bài viết cũng đề cập đến muốn giảm thiểu rủi ro tập trung cần kết hợp danh mục bao gồm một số lƣợng lớn các khoản vay nhỏ, nếu có biến cố xảy ra không ảnh hƣởng đến danh mục hoặc các khoản vay trong danh mục phải có tính độc lập không phụ thuộc lẫn nhau. Tuy nhiên bài viết mới dừng lại ở việc đƣa ra nhận định về cơ cấu cho vay theo ngành kinh tế tại các NHTM Việt Nam và dẫn chiếu một số qui định của NHNN về cách thức báo cáo danh mục cho vay theo ngành kinh tế hiện nay. * Những điểm mới trong luận văn của tác giả Qua tham khảo nội dung của các đề tài trên, tác giả đã phần nào có những định hƣớng căn bản góp phần tích cực vào việc xây dựng đề cƣơng luận văn của mình. Tuy nhiên, các đề tài trên chỉ dừng lại ở việc đánh giá chung chƣa nêu bật đƣợc đặc điểm của từng ngân hàng cũng nhƣ tính đặc thù trong quản trị danh mục tín dụng của ngân hàng đó từ đó đƣa ra những giải pháp chung chung chƣa sát với yêu cầu thực tế. Qua đây, tác giả đã có những góc nhìn mới và bổ sung nhằm hoàn thiện hơn cho luận văn của mình. Phân tích thực trạng quản trị danh mục tín dụng của ngân hàng một cách hệ thống hơn khi sử dụng các phƣơng pháp phân tích truyền thống, các tiêu chí đánh giá chất lƣợng quản trị danh mục tín dụng. Để từ đó đánh giá ƣu điểm và hạn chế tồn tại trong công tác quản trị danh mục tín dụng của NHTMCP ĐT&PT Việt Nam- Chi nhánh Hà Tây. Cuối cùng đề xuất một số giải pháp thực tế nhằm khắc phục các hạn chế trong quản trị danh 7 mục tín dụng và nâng cao chất lƣợng công tác quản trị danh mục tín dụng của ngân hàng, phù hợp với sự thay đổi của đất nƣớc trong giai đoạn hiện nay. 1.2. Cơ sở lý thuyết về quản trị danh mục tín dụng của NHTM 1.2.1. Danh mục tín dụng ngân hàng 1.2.1.1. Khái niệm danh mục tín dụng “Danh mục” đƣợc dịch từ từ tiếng Anh là “portfolio”, có nghĩa là kết hợp từ hai trở lên các loại hình đầu tƣ chứng khoán, trái phiếu, hàng hóa, bất động sản, công cụ tƣơng đƣơng tiền mặt, hay các tài sản khác bởi một cá nhân hay nhà đầu tƣ thuộc một tổ chức (Nguyễn Văn Luận, 2001). “Portfolio” là danh mục tất cả các loại chứng khoán đƣợc các cá nhân, công ty đầu tƣ, ngân hàng đang nắm giữ cho mục đích đầu tƣ (Dickerson Knight Group, Inc., 2003). Trong lĩnh vực tài chính, thuật ngữ “danh mục” thể hiện sự đa dạng tài sản dƣới nhiều hình thức nhằm giảm thiếu rủi ro của việc đầu tƣ. Còn đối với NHTM là loại hình doanh nghiệp có chức năng kinh doanh và cung ứng các sản phẩm tiền tệ cho hoạt động kinh tế thì danh mục tài sản của ngân hàng rất đa dạng. Trong các hoạt động kinh doanh đem lại lợi nhuận cho ngân hàng thì hoạt động tín dụng vẫn đang là hoạt động kinh doanh cơ bản, chủ yếu và đem lại phần lớn thu nhập cho mỗi Ngân hàng. Danh mục tín dụng của một Ngân hàng chính là tập hợp các loại cho vay thuộc sở hữu ngân hàng, đƣợc sắp xếp theo các tiêu thức xác định, đƣợc cơ cấu theo những tỷ lệ nhất định, phục vụ cho các mục đích quản trị của Ngân hàng, đƣợc nhà quản trị ngân hàng xây dựng dựa trên định hƣớng, chính sách của cơ quan quản lý nhà nƣớc. Danh mục tín dụng là đối tƣợng để nhà quản trị tác động nhằm đảm bảo lành mạnh, mức độ chuyên môn hóa, tính đa dạng của tài sản cho vay giúp Ngân hàng giảm thiểu rủi ro ở mức tối đa và đạt đƣợc lợi nhuận nhƣ mong muốn. 8 1.2.1.2. Cơ cấu của danh mục tín dụng Một danh mục tín dụng đƣợc xem xét và quản lý theo cơ cấu với những tiêu chí khác nhau, nhằm nhận diện, đánh giá và điều chỉnh các vấn đề để đạt những kết quả tối đa về lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro - Cơ cấu theo thời hạn vay vốn: bao gồm tín dụng ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Tín dụng ngắn hạn: là khoản tín dụng dƣới 1 năm và đƣợc sử dụng để bù đắp sự thiếu hụt tạm thời vốn lƣu động của doanh nghiệp, và có thể đƣợc cho vay đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của cá nhân. Tín dụng trung hạn: là khoản tín dụng có thời gian từ trên 1 năm đến 5 năm, loại tín dụng này thƣờng đƣợc dùng để cung cấp, mua sắm tài sản cố định, cải tiến và đổi mới kỹ thuật, mở rộng và xây dựng công trình nhỏ có thời hạn thu hồi vốn nhanh. Tín dụng dài hạn: là khoản tín dụng có thời gian trên 5 năm, thƣờng đƣợc dùng để cấp vốn cho xây dựng cơ bản nhƣ đầu tƣ xây dựng các công trình hạ tầng, cải tiến và mở rộng sản xuất. Tỷ trọng cho vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn đƣợc thiết kế hợp lý, nhằm cân đối với khối lƣợng và cơ cấu thời hạn của nguồn vốn đảm bảo hạn chế rủi ro về thanh khoản và lãi suất. - Cơ cấu ngành kinh tế: Tiêu chí này của danh mục này rất quan trọng, thể hiện định hƣớng cho quá trình đầu tƣ tín dụng của ngân hàng. Thông qua tỷ trọng cho vay của từng ngành trong tổng thể danh mục, nhà quản lý sẽ cân đối đƣợc ngành nào cần phát triển, ngành nào cần hạn chế. Cơ cấu ngành của danh mục tín dụng phản ánh chính sách đa dạng hóa của ngân hàng là tập trung cho vay một số lĩnh vực ƣu tiên hay là cho vay nhiều ngành nghề. - Cơ cấu theo khu vực địa lý: thể hiện quan điểm của ngân hàng về thị trƣờng mục tiêu, phù hợp về cơ sở vật chất, mạng lƣới hoạt động và năng lực kiểm soát của nhân viên tín dụng. Trong quá trình giám sát, nhà quản lý sẽ 9 điều chỉnh tỷ trọng cho vay theo từng khu vực cho hợp lý, đảm bảo mục tiêu đã hoạch định. - Cơ cấu theo đối tƣợng khách hàng: bao gồm cho vay khách hàng doanh nghiệp, trong đó có cho vay doanh nghiệp lớn, cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ, cho vay doanh nghiệp siêu nhỏ, cho vay đối với doanh nghiệp nhà nƣớc, cho vay với doanh nghiệp tƣ nhân, hộ kinh doanh cá thể và cho vay cá nhân. Căn cứ định hƣớng hoạt động trong từng thời kỳ, các nhà quản trị ngân hàng sẽ có sự phân chia hợp lý tỷ trọng cho vay trong các khoản mục theo đối tƣợng khách hàng vì mỗi khách hàng có những đặc điểm khác nhau nhằm đảm bảo sự an toàn cho danh mục. - Cơ cấu theo loại tiền tệ: bao gồm cho vay theo đồng nội tệ và cho vay ngoại tế, giúp nhà quản lý đánh giá mức độ rủi ro khi có biến động thị trƣờng trong và ngoài nƣớc, về tỷ giá của đồng ngoại tệ so với nội tệ. -Cơ cấu theo tính chất đầu tƣ: gồm sản xuất kinh doanh và phi sản xuất kinh doanh. Danh mục tín dụng sản xuất kinh doanh gồm có: cho vay công nghiệp và thƣơng mại để bổ sung vốn lƣu động cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp thƣơng mại và dịch vụ, cho vay nông nghiệp để trang trải các chi phí sản xuất nhƣ phân bón thuốc trừ sâu, giống cây trồng.., ; Danh mục phi sản xuất kinh doanh gồm : cho vay tiêu dùng để hỗ trợ nguồn tài chính cho các nhu cầu mua sắm hàng gia dụng mua xe, du học, xây sửa nhà..; cho vay kinh doanh chứng khoán, cho vay kinh doanh bất động sản. - Cơ cấu theo tính chất tài sản đảm bảo bao gồm cho vay có tài sản đảm bảo và cho vay tín chấp. Cho vay có tài sản đảm bảo là khoản cho vay mà ngân hàng có nắm giữ tài sản đảm bảo của ngƣời vay vốn với mục đích xử lý tài sản đó để thu hồi vốn vay khi ngƣời vay vi phạm hợp đồng tín dụng. 10