Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Công nghệ thông tin Quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục...

Tài liệu Quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục tại tỉnh hà nam

.PDF
125
262
124

Mô tả:

NGUYỄN THANH BÌNH BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 NGUYỄN THANH BÌNH *** LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC QUẢN LÝ TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO TIÊU CHUẨN KIỂM ĐỊNH CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC TẠI TỈNH HÀ NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC *** KHÓA HỌC: 2016 - 2018 HÀ NỘI, 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 NGUYỄN THANH BÌNH QUẢN LÝ TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO TIÊU CHUẨN KIỂM ĐỊNH CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC TẠI TỈNH HÀ NAM Chuyên ngành: Quản lí giáo dục Mã số: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS Trần Quốc Thành HÀ NỘI, 2018 LỜI CẢM ƠN Bằng những tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, những người đã mang hết tâm huyết chỉ dạy chúng tôi trong suốt quá trình học tập. Trân trọng cảm ơn đội ngũ cán bộ, nhân viên Đại học sư phạm Hà Nội 2 đã tận tình giúp đỡ, hỗ trợ chúng tôi hoàn thành khóa học. Xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp ở Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nam, các thầy, cô giáo và các em học sinh các trường trung học phổ thông trong tỉnh Hà Nam đã cộng tác, giúp đỡ và cung cấp thông tin cho luận văn. Xin chân thành cảm ơn Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nam đã tạo điều kiện, động viên, khuyến khích tôi trong quá trình học tập và hoàn thành bản luận văn tốt nghiệp. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo - Giáo sƣ, Tiến sỹ Trần Quốc Thành, người đã hướng dẫn và chỉ bảo tận tình trong suốt quá trình làm luận văn, giúp tôi hoàn thành luận văn thạc sĩ. Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng nhưng bản luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót, khuyết điểm. Rất kính mong nhận được sự chỉ bảo của các thầy, cô giáo và ý kiến đóng góp của đồng nghiệp. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 7 năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Thanh Bình LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và không trùng lặp và chưa được công bố trong bất kỳ đề tài, công trình nào khác. Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, tháng 7 năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Thanh Bình MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 4 8. Cấu trúc luận văn .......................................................................................... 5 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC....................................................................................... 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu ............................................................................. 6 1.2. Khái niệm cơ bản ................................................................................... 10 1.2.1. Quản lý, quản lý nhà trường .............................................................. 10 1.2.2. Chất lượng và quản lý chất lượng...................................................... 16 1.2.3. Tiêu chuẩn, tiêu chí............................................................................ 19 1.2.4. Kiểm định chất lượng giáo dục ......................................................... 21 1.3. Yêu cầu về hoạt động đánh giá chất lƣợng giáo dục ở trƣờng Trung học phổ thông ..................................................................................... 22 1.3.1. Quán triệt ý nghĩa của hoạt động đánh giá chất lượng giáo dục đến các thành viên trong trường THPT ....................................................... 22 1.3.2. Mục đích, nội dung của hoạt động đánh giá chất lượng giáo dục ở trường Trung học phổ thông ........................................................................ 24 1.3.3. Các giai đoạn chính của quy trình đánh giá chất lượng giáo dục...... 28 1.4. Nội dung quản lý trƣờng trung học phổ thông theo tiêu chuẩn đánh giá chất lƣợng giáo dục ....................................................................... 29 1.4.1. Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện đánh giá chất lượng giáo dục ....................................................................................................... 29 1.4.2. Tổ chức triển khai thực hiện đánh giá chất lượng giáo dục .............. 29 1.4.3. Chỉ đạo triển khai thực hiện đánh giá chất lượng giáo dục ............... 29 1.4.4. Thực trạng kiểm tra thực hiện KĐCLGD tại Hà Nam theo các tiêu chuẩn .................................................................................................... 30 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý trƣờng THPT theo tiêu chuẩn kiểm định chất lƣợng giáo dục ..................................................................... 30 1.5.1. Yếu tố khách quan ............................................................................. 30 1.5.2. Yếu tố chủ quan ................................................................................. 31 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 .............................................................................. 32 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO TIÊU CHUẨN CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC TẠI TỈNH HÀ NAM ..................................................................................... 33 2.1. Khái quát chung về tình hình giáo dục trung học phổ thông tỉnh Hà Nam........................................................................................................... 33 2.1.1. Quy mô trường lớp, học sinh ............................................................. 33 2.1.2. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên THPT .......................................... 33 2.1.3. Tình hình chung về các hoạt động dạy và học ở các trường THPT .. 35 2.1.4. Về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học ..................................................... 39 2.2. Kết quả thực hiện tự đánh giá và kết quả kiểm định chất lƣợng giáo dục ở các trƣờng THPT ........................................................................ 41 2.2.1. Thực trạng việc triển khai các tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục ........................................................................................................ 41 2.2.2. Thực trạng viết báo cáo tự đánh giá .................................................. 44 2.2.3. Lập kế hoạch cải tiến chất lượng ....................................................... 50 2.2.4. Thực trang công tác chuẩn bị đón đoàn đánh giá ngoài .................... 51 2.2.5. Kết quả thực hiện KĐCLGD các trường THPT tại tỉnh Hà Nam ..... 52 2.3. Thực trạng quản lý trƣờng trung học phổ thông theo chuẩn chất lƣợng giáo dục tại tỉnh Hà Nam ................................................................... 53 2.3.1. Thực trạng nhận thức về công tác KĐCLGD của các đối tượng ...... 53 2.3.2. Thực trạng lập kế hoạch triển khai thực hiện đánh giá chất lượng ở các trường THPT tỉnh Hà Nam ................................................................ 58 2.3.3. Thực trạng tổ chức triển khai thực hiện thực hiện đánh giá chất lượng ở các trường THPT tỉnh Hà Nam ...................................................... 61 2.3.4. Thực trạng chỉ đạo triển khai thực hiện đánh giá chất lượng ở các trường THPT tỉnh Hà Nam .......................................................................... 62 2.3.5. Thực trạng kiểm tra thực hiện đánh giá chất lượng ở các trường THPT tỉnh Hà Nam ...................................................................................... 63 2.3.6. Thực trạng công tác tổng kết, rút kinh nghiệm KĐCLGD trường THPT theo các tiêu chuẩn............................................................................ 64 2.4. Đánh giá chung ....................................................................................... 65 2.4.1. Những điểm mạnh ............................................................................. 65 2.4.2. Những tồn tại ..................................................................................... 66 2.4.3. Nguyên nhân của thực trạng .............................................................. 66 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 .............................................................................. 68 CHƢƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO TIÊU CHUẨN KIỂM ĐỊNH CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC TẠI TỈNH HÀ NAM ........................................................................... 69 3.1. Những định hƣớng và nguyên tắc đề xuất biện pháp ......................... 69 3.1.1. Những định hướng ............................................................................. 69 3.1.2. Một số nguyên tắc để đề xuất biện pháp ........................................... 70 3.2. Các biện pháp cụ thể .............................................................................. 75 3.2.1. Bồi dưỡng nâng cao nhận thức, năng lực cho cán bộ các cơ quan quản lý giáo dục và cán bộ, giáo viên các nhà trường về hoạt động KĐCLGD ..................................................................................................... 75 3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng thường xuyên nâng cao năng lực, quy trình tự đánh giá và đánh giá ngoài cho cán bộ ở các cấp quản lý giáo dục và đội ngũ cán bộ, giáo viên các trường trung học phổ thông ............................... 77 3.2.3. Hướng dẫn việc thực hiện tự đánh giá của các trường THPT theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục đúng quy định........................... 82 3.2.4. Hướng dẫn việc thực hiện đánh giá ngoài các trường theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục đúng quy trình ................................. 87 3.2.5. Tăng cường phối hợp trong công tác chỉ đạo, thực hiện việc quản lý trường THPT, quản lý thực hiện kế hoạch cải tiến chất lượng của nhà trường theo tiêu chuẩn KĐCLGD ............................................................... 90 3.2.6. Tổ chức nghiên cứu, đánh giá, rút kinh nghiệm về hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục, phổ biến rộng rãi những kinh nghiệm thu được ....................................................................................................... 92 3.2.7. Xã hội hóa góp phần nâng cao chất lượng giáo dục theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục tại cơ sở giáo dục ............................ 94 3.3. Đánh giá tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp......................... 94 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .............................................................................. 97 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 98 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1. BGH Ban Giám hiệu 2. CLGD Chất lượng giáo dục 3. CBQL Cán bộ quản lý 4. CMHS Cha mẹ học sinh 5. GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo 6. KĐCLGD Kiểm định chất lượng giáo dục 7. QLGD Quản lý giáo dục 8. TC Tiêu chuẩn 9. MC Minh chứng 10. THPT Trung học phổ thông 11. TĐG Tự đánh giá 12. UBND Ủy ban nhân dân DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng 2.1: Quy mô trường THPT tại tỉnh Hà Nam.......................................... 33 Bảng 2.2: Trình độ đào tạo của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên THPT ..... 34 Bảng 2.3: Kết quả rèn luyện đạo đức và học tập của học sinh THPT ............ 36 Bảng 2.4: Kết quả thi THPT quốc gia năm từ năm học 2013-2014 đến năm học 2016-2017......................................................................... 36 Bảng 2.5: Kết quả thi chọn học sinh giỏi quốc gia ......................................... 37 Bảng 2.6. Cơ sở vật chất phục vụ cho dạy học ứng dụng CNTT cấp THPT.. 40 Bảng 2.7: Nhận thức của các đối tượng về công tác KĐCLGD trường THPT ............................................................................................... 55 Bảng 2.8: Kết quả điều tra nhận thức về kiểm định chất lượng giáo dục trường THPT của một số cá nhân tham gia lực lượng giáo dục (%) . 57 Bảng 2.9: Kết quả điều tra thực trạng lập kế hoạch thực hiện triển khai các tiêu chuẩn KĐCLGD của các trường THPT................................... 59 Bảng 2.10. Thực trạng thực hiện kế hoạch triển khai thực hiện đánh giá chất lượng ở các trường THPT tỉnh Hà Nam ................................. 60 Bảng 2.11. Thực trạng tổ chức triển khai thực hiện đánh giá chất lượng ở các trường THPT tỉnh Hà Nam ....................................................... 61 Bảng 2.12: Thực trạng công tác chỉ đạo thực hiện đánh giá chất lượng ở các trường THPT tỉnh Hà Nam ....................................................... 62 Bảng 2.13. Thực trạng kiểm tra kiểm tra thực hiện đánh giá chất lượng ở các trường THPT tỉnh Hà Nam ....................................................... 63 Bảng 2.14: Kết quả công tác kiểm định chất lượng giáo dục ......................... 64 Bảng 3.1. Kết quả đánh giá tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp . 95 Sơ đồ 2.1: Sơ đồ kế hoạch triển khai thực hiện theo tiêu chuẩn KĐCLGD các trường THPT............................................................................. 58 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong điều kiện thế giới đang những bước tiến rất nhanh trên các lĩnh vực sản xuất, khoa học công nghệ, tuy nhiên Việt Nam vẫn trong tình trạng chậm phát triển ở nhiều lĩnh vực trong đó có giáo dục và đào tạo. Phát huy những giá trị của nguồn lực con người để đưa đất nước bước sang những trang sử mới là một mục tiêu mũi nhọn nhằm đưa đất nước vượt qua mọi nguy cơ và thách thức xứng vai với các quốc gia trong khu vực và thế giới. Đứng trước những yêu cầu đó, vấn đề đặt ra cho giáo dục là phải đáp ứng được yêu cầu về chất lượng. Đảng và Nhà nước ta đặc biệt coi trọng sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Điều 61 Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (năm 2013) đã nêu: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” [28]; Nghị quyết Hội nghị Trung ương 2 khóa VIII đã khẳng định: “Giáo dục - đào tạo là sự nghiệp của toàn Đảng, của Nhà nước và của toàn dân” [3]. Để có nguồn nhân lực chất lượng cao đòi hỏi ngành giáo dục không ngừng cải tiến về chất lượng dạy, về cơ sở vật chất trường lớp mà cần đến đó là cải tiến công tác quản lý, có quản lý tốt mới có chất lượng tốt và quản lý tốt sẽ nâng cao về chất lượng. Hiện nay, có rất nhiều đề tài, công trình nghiên cứu đã đưa ra thực trạng về chất lượng giáo dục và đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục như: Tăng cường công tác quản lý nhà nước về giáo dục, nâng cao năng lực và đề cao trách nhiệm nhà giáo, đổi mới phương pháp dạy và học, nội dung giáo dục, triển khai và thực hiện nghiêm túc quy chế giảng dạy, thanh tra, kiểm tra, học tập và thi tuyển của các kỳ thi và có vai trò của công tác kiểm định chất lượng giáo dục. Kết quả kiểm định CLGD là minh chứng giúp các cơ quan quản lý nhà nước đánh giá được mức độ thực hiện mục tiêu, 2 chương trình giáo dục của các cơ sở giáo dục, để điều chỉnh giúp nâng cao chất lượng giáo dục tại các cơ sở giáo dục. Kết quả kiểm định CLGD giúp cho xã hội biết thực lực của các cơ sở giáo dục, đồng thời để cơ sở giáo dục nhận biết được chất lượng giáo dục của cơ sở để từ đó có những điều chỉnh chiến lược phù hợp. Năm 2005 Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã nhất trí sửa đổi, bổ sung một số điều trong Luật Giáo dục. Một trong những bổ sung lớn đó là triển khai hệ thống Kiểm định chất lượng giáo dục từ bậc học mầm non cho đến bậc đại học. Những chủ trương của Đảng và Nhà nước đã đặt ra nhiệm vụ cho ngành Giáo dục và Đào tạo phải nhanh chóng tìm giải pháp nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục. Một trong những giải pháp hiệu quả là phải khẩn trương xây dựng và triển khai hệ thống kiểm định chất lượng giáo dục ở các cấp học. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã ra các Quyết định ban hành Quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục các cấp học trong hệ thống giáo dục quốc dân. Với bề dày truyền thống và sự quyết tâm, ngành Giáo dục và Đào tạo Hà Nam đã thực hiện tốt các chương trình giáo dục với phương châm “Chuẩn hoá”, “Hiện đại hoá”, “Xã hội hoá”, “Dân chủ hoá”, “Nguồn lực hoá”, tiếp tục thực hiện chấn chỉnh công tác quản lý. Ngành giáo dục Hà Nam cùng với các ngành, các cấp đang nỗ lực phấn đấu đưa tỉnh phát triển nhanh, bền vững, bắt kịp với khu vực và quốc tế. Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nam đã và đang triển khai hệ thống các quy chuẩn để đánh giá hoạt động trong các nhà trường. Chỉ đạo thực hiện bộ tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục trong các trường học nói chung và của trường THPT nói riêng nhằm đảm bảo đúng mục đích có ý nghĩa cấp thiết đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nam cả trên cả bình diện lí luận và hoạt động thực tiễn. Từ những lí do trên tác giả chọn đề tài: “Quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục tại tỉnh Hà Nam”. làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình. 3 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng quản lý tại các trường trung học phổ thông tỉnh Hà Nam những năm qua, đề xuất một số biện pháp quản lý các trường THPT theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trung học phổ thông của tỉnh. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động quản lý các trường Trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp quản lý trường Trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục 4. Giả thuyết khoa học Tỉnh Hà Nam đã quan tâm đến công tác kiểm định chất lượng giáo dục THPT, nhưng chưa sử dụng các tiêu chuẩn kiểm định chất lượng để quản lý các trường nên tác dụng của kiểm định chất lượng đến quản lý trường THPT chưa rõ. Nếu triển khai đồng bộ các biện pháp quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục bằng cách dựa trên các tiêu chuẩn, tiêu chí và chỉ số của kiểm định chất lượng giáo dục để đánh giá thì hoạt động quản lý các trường THPT sẽ thu được kết quả tốt, chất lượng giáo dục các trường THPT trên địa bàn tỉnh Hà Nam sẽ được cải thiện. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hoá cơ sở lí luận về quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục; 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý các trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục tại tỉnh Hà Nam; 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục tại tỉnh Hà Nam. 4 6. Phạm vi nghiên cứu Luận văn sử dụng các số liệu về giáo dục THPT và kiểm định chất lượng các trường THPT tỉnh Hà Nam trong 4 năm nay trở lại đây. Do điều kiện thời gian và yêu cầu của một luận văn thạc sĩ nên đề tài khảo sát các số liệu và đánh giá kết quả nghiên cứu ở 6 trên 23 trường trung học phổ thông của tỉnh Hà Nam. Chủ thể của các biện pháp quản lý trường THPT theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng được xác định là hiệu trưởng nhà trường. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Tiến hành nghiên cứu tài liệu, phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái quát hoá trong nghiên cứu các nguồn tài liệu liên quan đến việc quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục tại tỉnh Hà Nam. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Điều tra bằng phiếu hỏi. - Ý kiến chuyên gia. - Tổng kết kinh nghiệm. 7.2.1. Phương pháp điều tra, khảo sát: Tiến hành điều tra, thống kê để nắm được thực trạng quản lý trường trung học phổ thông trong hoạt động dạy và học của giáo viên và học sinh cũng như hoạt động của cán bộ quản lý tại cơ sở. 7.2.2. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Nhằm tìm hiểu, tiếp thu kinh nghiệm công tác quản lý của cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường cả trong nước và quốc tế. Nội dung trao đổi kinh nghiệm quản lý trường THPT của Sở Giáo dục và Đào tạo với các nhà trường, trao đổi kinh nghiệm của các trường THPT theo cụm trường. 7.2.3. Phương pháp chuyên gia, tác giả luận văn sử dụng hỏi ý kiến chuyên gia bằng các phiếu hỏi, bao gồm: - Các cán bộ quản lý sở Giáo dục và Đào tạo về công tác quản lý chất lượng. 5 - Các cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên của các nhà trường THPT về công tác quản lý chất lượng. - Cha mẹ học sinh THPT về công tác quản lý chất lượng. Việc lấy ý kiến chuyên gia tổ chức theo hai cách: Hội thảo hẹp, trao đổi hoặc xin ý kiến đóng góp văn bản. Phương pháp này được sử dụng ngay từ khâu xây dựng đề cương, góp ý bộ công cụ, góp ý vào nhận định đánh giá thực trạng hoặc các giải pháp đề xuất. 7.2.4. Phương pháp phỏng vấn sâu nhằm thu thập thêm thông tin về hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục cũng như thực trạng tổ chức quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục. Phỏng vấn cán bộ quản lý nhà trường, cán bộ quản lý cấp Sở về chỉ đạo, triển khai, tổ chức thực hiện, giám sát. Phỏng vấn về những khó khăn và thuận lợi trong quá trình áp dụng các tiêu chuẩn kiểm định chất lượng vào công tác quản lý. Công cụ phỏng vấn là phiếu phỏng vấn. 7.3. Phương pháp toán thống kê Dùng để xử lý, phân tích, tổng hợp các số liệu thu thập được, từ đó rút ra những kết luận khoa học khái quát quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục tại tỉnh Hà Nam. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn cấu trúc gồm 3 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục. Chương 2: Thực trạng quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục tại tỉnh Hà Nam. Chương 3: Biện pháp quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục tại tỉnh Hà Nam. 6 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC 1.1. Tổng quan nghiên cứu Kiểm định chất lượng giáo dục là một trong những giải pháp quản lý tương đổi mới hiện nay, sự đánh giá tổng thể về tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục để xác định mức độ đáp ứng mục tiêu trong từng giai đoạn của trường trung học phổ thông, dần dần hình thành “văn hóa chất lượng” ở mỗi cơ sở giáo dục. Các trường trung học phổ thông đang trên con đường đổi mới, phát triển thì việc tham gia và triển khai tích cực vào quy trình kiểm định chất lượng giáo dục là một việc làm hết sức cần thiết để chứng minh năng lực, khả năng một cách toàn diện. Hiện nay chất lượng giáo dục được xã hội quan tâm vì tầm quan trọng hàng đầu của nó đối với sự nghiệp phát triển đất nước nói chung và sự nghiệp giáo dục nói riêng. Các hoạt động giáo dục được thực hiện đều hướng tới mục đích góp phần đảm bảo, nâng cao chất lượng giáo dục, phấn đấu trở thành một nền giáo dục chất lượng cao. Tuy nhiên, do tính chất phức tạp, đa dạng, nhiều chiều của vấn đề, hiểu đầy đủ về chất lượng giáo dục theo tiêu chuẩn kiểm định, xác định quy trình, kỹ thuật đánh giá chất lượng giáo dục một cách khoa học, phù hợp với nhu cầu phát triển của xã hội và giáo dục trong hoàn cảnh cụ thể thì không đơn giản. Tại Đại hội lần thứ XI của Đảng đã thông qua Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020 trong đó đã định hướng: "Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt". [16] 7 Từ định hướng đó, Bộ GD&ĐT đã xây dựng bộ quy chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục để đánh giá chất lượng từ cấp mầm non đến đại học, qua thực tiễn triển khai cho thấy đây là một giải pháp quản lý chất lượng có thể đưa ra những kết quả tin cậy thông qua kiểm soát các điều kiện, quá trình tổ chức giáo dục thông qua những tiêu chuẩn, tiêu chí, chỉ số hệ trong các lĩnh vực cơ bản của thống giáo dục cũng như ở các trường trung học phổ thông. Trên thế giới, Hoa Kỳ và nhiều nước phát triển, kiểm định chất lượng giáo dục là một trong những hoạt động thường xuyên của cơ sở giáo dục. Trong khi đó ở nước ta công tác kiểm định chất lượng giáo dục vẫn chưa được quan tâm, đánh giá đúng mức. Trong các phương thức quản lý chất lượng giáo dục thì kiểm định chất lượng giáo dục thực chất là bước phát triển của một mô hình đánh giá chất lượng giáo dục. Vì vậy kiểm định chất lượng giáo dục là một quá trình đánh giá ngoài nhằm đưa ra một quyết định công nhận chuẩn mực của cơ sở giáo dục hay chương trình đào tạo. Để phân biệt các mô hình đánh giá chất lượng giáo dục người ta dựa vào tính chất các thành phần tham gia đánh giá trường học, gồm bốn nhóm chính như sau: - Cơ quan quản lý hoặc các tổ chức đánh giá độc lập đề xuất đánh giá. - Các chuyên gia đánh giá hoặc các cán bộ đánh giá có năng lực chuyên môn tốt. - Người có thể cung cấp thông tin. - Người tiếp nhận hoặc sử dụng các kết quả đánh giá. Tất cả bốn nhóm trên ở cùng một đơn vị được gọi là “tự đánh giá” hay đánh giá trong, ngược lại thì gọi là “đánh giá ngoài”. Kiểm định chất lượng giáo dục bao gồm “tự đánh giá” và “đánh giá ngoài”; nói cách khác kiểm định chất lượng giáo dục theo đúng quy trình của nó là quá trình đánh giá ngoài nhưng nhiệm vụ chủ yếu của đánh giá ngoài là đánh giá kết quả tự đánh giá. 8 Do vậy, tự đánh giá là một hoạt động quan trọng trong kiểm định chất lượng giáo dục. Đó là các trường THPT tự xem xét, đối chiếu với những tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành để đưa ra những kết luận về hiệu quả hoạt động giáo dục, đội ngũ, cơ sở vật chất cũng như các vấn đề liên quan khác, từ đó tiến hành điều chỉnh các nguồn lực và quá trình thực hiện nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn. Tự đánh giá không chỉ là cơ sở cho công tác đánh giá ngoài mà còn là điều kiện để các trường THPT đối chiếu các tiêu chí dần cải tiến chất lượng, do vậy có thể xem kiểm định chất lượng giáo dục là sự phát huy tích cực tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ sở giáo dục đối với chất lượng cho sản phẩm do mình tạo ra, khẳng định vị thế trong xã hội. Kiểm định chất lượng giáo dục là bằng chứng về chất lượng đào tạo của cơ sở mặt khác là động lực để các cơ sở đã qua kiểm định có những chiến lược tốt hơn. Đây là một trong những đặc điểm tạo nên sự khác biệt giữa kiểm định chất lượng giáo dục với các mô hình quản lý chất lượng giáo dục trước đây như thanh tra, giám sát, kiểm tra... Kiểm định chất lượng giáo dục là đánh giá ngoài, tuy nhiên hoạt động mang tính đồng cấp nhằm xây dựng và chuyên nghiệp hóa những sức mạnh để đề ra những chiến lược, kế hoạch cụ thể đưa cơ sở giáo dục tiếp cận đến nền giáo dục mới, hiện đại. Đó là yếu tố khiến cho mục tiêu kiểm định CLGD đạt được những hiệu quả tốt và luôn cởi mở giữa các chuyên gia kiểm định và các cơ sở giáo dục phổ thong, giúp các trường THPT có những lí luận sâu sắc trong hoạch định chiến lược phát triển nhà trường ngắn hạn và dài hạn. Bên cạnh đó, KĐCLGD còn hướng tới giải trình trước xã hội, với các cơ quan quản lý về công tác quản lý và khẳng định vị thế, đồng thời giúp cho người học dễ dàng lựa chọn trường để đăng ký. Hội nghị lần thứ VI Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa IX tháng 7/2002, Nghị quyết Hội nghị đã chỉ rõ: Một trong những nhiệm vụ trọng tâm 9 hiện nay của giáo dục và đào tạo là “Xây dựng cơ quan kiểm định chất lượng giáo dục theo mục tiêu giáo dục”. Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ IX tháng 1/2004 tiếp tục nhấn mạnh “Đẩy mạnh việc xây dựng và triển khai các hoạt động của hệ thống kiểm định chất lượng giáo dục”. Hiện nay công tác KĐCLGD đã được khẳng định về mặt pháp lý trong Luật Giáo dục 2005 và nghị định số 75/2006/NĐ-CP ngày 01 tháng 8 năm 2006 của Thủ tướng Chính phủ, đồng thời Bộ GD&ĐT lựa chọn là biện pháp chủ yếu nhằm xác định mức độ thực hiện mục tiêu, chương trình, nội dung giáo dục đối với nhà trường và cơ sở giáo dục khác. Hiện nay, Bộ GD&ĐT đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật về KĐCLGD nói chung và KĐCLGD phổ thông nói riêng như: - Thông tư số 42/2012/TT-BGD&ĐT ngày 23 tháng 11 năm 2012 ban hành quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục và quy trình, chu kỳ kiểm định chất lượng giáo dục cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục thường xuyên. - Công văn số 8987/BGD&ĐT-KTKĐCLGD ngày 28 tháng 12 năm 2012 về hướng dẫn tự đánh giá và đánh giá ngoài cơ sở giáo dục phổ thông. - Công văn số 46/KTKĐCLGD-KĐPT ngày 15 tháng 01 năm 2013 về xác định yêu cầu, gợi ý tìm minh chứng theo tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục trường tiểu học và trường trung học. - Công văn số 2210/BGD&ĐT-KTKĐCLGD ngày 12 tháng 5 năm 2015 về việc thực hiện kiểm định chất lượng giáo dục trường mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông và trung tâm giáo dục thường xuyên. Trong công tác quản lý và quản lý chất lượng giáo dục, KĐCLGD được coi là biện pháp, công cụ, phương tiện nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Đối với các trường THPT đang trên con đường đổi mới, phát triển, việc triển khai và tham gia tích cực vào quy trình KĐCLGD cũng là một việc làm hết sức cần thiết để minh chứng cho khả năng, năng lực của cơ sở giáo dục một cách toàn diện. 10 Luôn song hành với hoạt động dạy và học ở các nhà trường là hoạt động đánh giá chất lượng giáo dục. Mục đích chính của đánh giá giáo dục là nhằm cải tiến chất lượng giáo dục, là công cụ giám sát hoạt động dạy và học để từ đó đưa ra những điều chỉnh trong công tác quản lý, dự đoán công tác đào tạo để không ngừng đổi mới để nâng chất lượng giáo dục và đào tạo. Nội dung đánh giá chất lượng giáo dục có rất nhiều, trong đó việc đánh giá các yếu tố điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục và đánh giá chất lượng sản phẩm giáo dục là một việc hết sức quan trọng. Trên thế giới có nhiều quốc gia đã thực hiện công tác KĐCLGD để xác nhận công khai và công nhận chất lượng dạy và học ở các trường. Có những quốc gia ở Bắc Mỹ, Châu Âu, Australia hoạt động đánh giá lại tập trung vào kiến thức, kỹ năng, thái độ của học sinh và thường áp dụng cho các lớp cuối cấp trong phạm vi cả nước theo các chuẩn mực quy định. Ở Việt Nam đã có nhiều tác giả nghiên cứu về KĐCLGD như Nguyễn Đức Chính với Đo lường và tiêu chuẩn kiểm định trong giáo dục và dạy học, Trần Khánh Đức với Quản lý và kiểm định chất lượng đào tạo nhân lực theo ISO&TQM... Tuy nhiên việc triển khai áp dụng và quản lý trường trung học phổ thông theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục tại tỉnh Hà Nam thực sự chưa được nghiên cứu một cách có hệ thống và hiệu quả. 1.2. Khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý, quản lý nhà trường 1.2.1.1. Quản lý Khi nói đến các khái niệm về quản lí, các đề tài khoa học hay trích dẫn những tư tưởng của các tác giả kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin, các tác giả thường dẫn ra quan điểm của một số tác giả nước ngoài như: Frederich Winslon Taylor (1855 - 1815); Henry Fayon (1841 - 1925)... và một số tác giả Việt Nam như: Phạm Minh Hạc, Đặng Quốc Bảo, Hồ Văn Vĩnh, Nguyễn Ngọc Quang...
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan