Tài liệu Quan ly rui ro du an 2

ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c rñi ro trong dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng ë viÖt nam hiÖn nay trÞnh thuú anh Bé m«n Qu¶n trÞ kinh doanh, Khoa VËn t¶i – Kinh tÕ Tr−êng §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i Tãm t¾t: Trong c¸c dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng, rñi ro hÕt søc ®a d¹ng vμ phøc t¹p. C¸c rñi ro cã mèi quan hÖ víi nhau, t¸c ®éng ®Õn nhau, mang tÝnh chÊt x©u chuçi vμ céng dån. Bμi viÕt nμy nh»m ®−a ra mét c¸i nh×n tæng thÓ vÒ rñi ro trong mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a chóng. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ë ®©y lμ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch hÖ thèng. Mèi quan hÖ phøc t¹p vμ c¸c t¸c ®éng qua l¹i cña rñi ro ®−îc t×m hiÓu vμ x©y dùng trong bμi viÕt nμy cã thÓ gióp Ých cho c«ng t¸c qu¶n lý rñi ro, còng nh− cã thÓ dïng lμm c¬ së cho c¸c nghiªn cøu chuyªn s©u h¬n sau nμy. Summary: Risk is diversified and complicated in transport construction projects. There are sequence and cumulative relations between the risks. This paper aims to provide a general review of the risks in its relation and scheme. Methodology to study is system dynamicapproach. The complicated and sequence relations of risks which is investigated and built in the paper would be useful for risk management as well as futher study. i. §Æt vÊn ®Ò Rñi ro ®−îc ®Þnh nghÜa lµ sù kiÖn hoÆc t×nh huèng bÊt ngê cã thÓ hoÆc ®−a l¹i c¸c c¬ héi míi trong qu¸ tr×nh ®Çu t−, kinh doanh hoÆc dÉn ®Õn c¸c mÊt m¸t, thiÖt h¹i, tæn thÊt; vµ c¸c yÕu tè nµy cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña rñi ro theo 3 giai ®o¹n nh− trong h×nh 1. Th«ng th−êng rñi ro Ýt khi ®−îc nhËn biÕt cho ®Õn khi chóng g©y mét t¸c ®éng nµo ®ã. Khi rñi ro ®· x¶y ra th× rÊt khã can thiÖp ®Ó lo¹i trõ hoÆc gi¶m thiÓu rñi ro ®Õn møc tèi thiÓu. Còng kh¸ may m¾n v× nhiÒu rñi ro kh«ng ph¸t triÓn ®Õn giai ®o¹n g©y t¸c ®éng. Rñi ro tiÒm tμng Kh¶ n¨ng x¶y ra Møc t¸c ®éng tiÒm tµng Rñi ro xuÊt hiÖn X¸c suÊt xuÊt hiÖn Møc ®é t¸c ®éng Rñi ro g©y t¸c ®éng C¸c t¸c ®éng khi rñi ro xuÊt hiÖn H×nh 1. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña rñi ro Giai ®o¹n rñi ro tiÒm tμng ®−îc xem lµ giai ®o¹n "nguy c¬ r×nh rËp". Trong giai ®o¹n nµy rñi ro ch−a g©y t¸c ®éng g×. Giai ®o¹n rñi ro xuÊt hiÖn lµ khi rñi ro ®· thùc sù x¶y ra, nÕu kh«ng cã hµnh ®éng nµo t¸c ®éng vµo th× rñi ro sÏ ph¸t triÓn tiÕp ®Õn giai ®o¹n 3. Rñi ro xuÊt hiÖn bao gåm 2 lo¹i: lo¹i 1 vµ lo¹i 2. Rñi ro lo¹i 1 cã thÓ lo¹i trõ hoÆc tèi thiÓu ho¸ nhê kh©u chuÈn bÞ tèt trong lËp kÕ ho¹ch. Trong khi ®ã, rñi ro lo¹i 2 lµ c¸c t×nh huèng khã dù ®o¸n tr−íc ®−îc, vµ chØ ®−îc gi¶i quyÕt theo kiÓu "ch÷a ch¸y". Nhµ qu¶n lý rñi ro cÇn ph¶i ®−îc trang bÞ c¸c kiÕn thøc vµ kü n¨ng ®Ó ®èi phã víi c¸c rñi ro kiÓu nµy. ViÖc chuÈn bÞ tèt ®−îc coi lµ h÷u hiÖu nhÊt ®Ó ®èi phã víi c¸c rñi ro trong giai ®o¹n tiÒm tµng hoÆc giai ®o¹n xuÊt hiÖn, tuy nhiªn ®iÒu nµy tuú thuéc m«i tr−êng xung quanh… Giai ®o¹n rñi ro g©y t¸c ®éng ®Ò cËp ®Õn c¸c mÊt m¸t, thiÖt h¹i do rñi ro g©y ra. Mçi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña rñi ro ®−îc thÓ hiÖn d−íi 3 h×nh thøc chÝnh lµ rñi ro ®¬n lÎ, rñi ro x©u chuçi vµ rñi ro ®ång thêi (xem b¶ng 1). Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn rñi ro ®¬n lÎ cã c¸c ®Æc tÝnh næi bËt lµ th−êng ph¸t triÓn qua mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh víi thêi gian b¾t ®Çu vµ kÕt thóc râ rµng, ®−îc m« t¶ nh− mét ho¹t ®éng hoÆc sù kiÖn ®¬n lÎ vµ kh«ng cã sù kiÖn rñi ro nµo xuÊt hiÖn ®ång thêi. T¸c ®éng cña rñi ro ®¬n lÎ kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn t×nh huèng g©y ra c¸c rñi ro kh¸c. Rñi ro x©u chuçi ph¸t triÓn tõ hµng lo¹t c¸c sù kiÖn rñi ro ®¬n lÎ. Tuy nhiªn chóng phô thuéc lÉn nhau vµ mçi sù kiÖn rñi ro ®Òu t¸c ®éng ®Õn c¸c sù kiÖn kh¸c. T¸c ®éng tæng hîp cña rñi ro x©u chuçi lµ tæng hîp cña c¸c t¸c ®éng ®¬n lÎ cña rñi ro n»m trong chuçi ®ã. Rñi ro ®ång thêi cã c¸c ®Æc ®iÓm lµ cã Ýt nhÊt hai sù kiÖn rñi ro ®¬n hoÆc chuçi cïng x¶y ra trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Nh×n chung c¸c rñi ro ®ång thêi mang tÝnh ®éc lËp víi nhau. Mçi rñi ro ®ång thêi cã thÓ lµ c¸c rñi ro nhÑ, tuy nhiªn khi nhiÒu rñi ro ®ång thêi xuÊt hiÖn cïng mét thêi ®iÓm, chóng cã thÓ g©y t¸c ®éng céng h−ëng kh¸ lín ®Õn dù ¸n. B¶ng 1. H×nh thøc thÓ hiÖn cña rñi ro Lo¹i rñi ro Minh ho¹ §Þnh nghÜa Rñi ro ®¬n lÎ T¸c ®éng do rñi ro ®¬n lÎ xuÊt hiÖn chØ tån t¹i trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh Rñi ro x©u chuçi Ýt nhÊt hai rñi ro cã liªn quan ®Õn nhau. Rñi ro ®ång thêi Cã Ýt nhÊt hai rñi ro xuÊt hiÖn trong cïng mét kho¶ng thêi gian, nh−ng chóng ®éc lËp víi nhau. C¸c rñi ro cã mçi liªn hÖ phô thuéc víi nhau, nªn cã t¸c ®éng l«i kÐo vµ t¸c ®éng céng dån. ii. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c rñi ro trong dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng ë ViÖt Nam hiÖn t¹i C¸c ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña dù ¸n x©y dùng (DAXD) nh− tÝnh chÊt bÊt æn ®Þnh, tÝnh ®éc ®¸o, chi phÝ ®Çu t− lín vµ thêi gian dµi, chÞu ¶nh h−ëng ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®ßi hái nhiÒu lùc l−îng cïng hîp t¸c, ®ßi hái kü thuËt thi c«ng phøc t¹p...; ®ång thêi DAXD chÞu sù t¸c ®éng vµ chi phèi cña m«i tr−êng kinh tÕ - x· héi - luËt ph¸p - v¨n ho¸ ®· dÉn ®Õn kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn rñi ro lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. C¸c rñi ro xuÊt hiÖn trong dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng (DAXD CTGT) cùc kú ®a d¹ng, vµ biÕn ®æi kh¸c nhau tuú thuéc vµ tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ. Rñi ro lu«n tiÒm Èn trong mäi giai ®o¹n cña dù ¸n, kÓ tõ khi x¸c ®Þnh chñ tr−¬ng ®Çu t−, chuÈn bÞ ®Çu t−, cho ®Õn khi kÕt thóc ®−a dù ¸n vµo khai th¸c vµ sö dông. §¸nh gi¸ c¸c rñi ro trong DAXD CTGT ë ViÖt Nam hiÖn nay ta thÊy chóng cã liªn quan ®Õn nhau. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c rñi ro mang tÝnh chÊt x©u chuçi, rñi ro nµy xuÊt hiÖn sÏ kÐo theo c¸c rñi ro kh¸c xuÊt hiÖn. S¬ ®å h×nh 2 thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a c¸c rñi ro ®ã. B¶ng 2 tr×nh bÇy danh môc rñi ro trong c¸c DAXD CTGT ë ViÖt Nam hiÖn nay víi tÊt c¶ 91 lo¹i rñi ro trong c¸c giai ®o¹n cña dù ¸n R001: ThiÕu th«ng tin R002: T.tin sai lÖch R003: ph¹m vi DA R004: môc tiªu DA R007: x¸c ®Þnh khung tiªu chuÈn R070: l·i suÊt ng©n hµng cao R058: m¸y mãc TB kh«ng ®¶m b¶o R059: thiÕu L§ R042: N¨ng lùc tµi chÝnh nhµ thÇu kÐm R045: chia nhá gãi thÇu R006: §Çu t− trµn lan R005: §¸nh gi¸ sai tÝnh cÊp thiÕt DA R013: Dù b¸o sai R008: Nguån vèn §T ch−a x¸c ®Þnh râ R012: thuyÕt minh chØ lµ h×nh R011: §¸nh thøc gi¸ sai tÝnh kh¶ thi DA R009, R044: thiÕu sù hç trî tõ nhµ tµi trî R025, R035: ý chÝ, chñ tr−¬ng ng−êi cã thÈm quyÒn R054: n¨ng lùc nhµ thÇu kÐm R074, R079: thiÕu sù hç trî R060: khan hiÓm nguyªn vËt liÖu R043: C¬ chÕ xin - cho: bÊt b×nh ®¼ng quan hÖ chñ ®Çu t−nhµ thÇu R041, R080: Nî ®äng R010, R052: thay ®æi chñ tr−¬ng R073: tr×nh ®é, kinh nghiÖm B§H h¹n chÕ R069: ph¸t R081: thñ tôc triÓn nãng phøc t¹p, r−êm rµ R082: HSHC R039: ®Êu kÐm thÇu gi¸ thÊp R075: quy tr×nh thùc hiÖn QLDA ch−a phï hîp R038: th«ng thÇu R058: quy ®Þnh vÒ t− vÊnGS ch−a hîp lý R048: §K H§ kh«ng phï hîp R068: Tiªu cùc, HiÖu qu¶ §T gi¶m R049: thêi gian dù kiÕn kh«ng phï R014: thay ®æi R064: §T m¸y hîp thÓ chÕ mãc TB dµn tr¶i R046: lùa chän nhµ thÇu cung øng kÐm R071: thay ®æi ®èi t¸c, nh©n sù DA R030: ¸p lùc gi¶m TG TK R015: luËt, v¨n b¶n ch−a râ rµng R050: ®Þa chÊt, R018, R027: ®Þa h×nh qu¸ thiÕt kÕ sai phøc t¹p R065, R066: C«ng nghÖ TC ®Æc biÖt, hiÖn ®¹i, TB chuyªn dïng R024, R034: tr×nh duyÖt, thÈm ®Þnh kÐo dµi R029: Bæ sung thªm TK R020: chñ ®Çu t− khã kh¨n vèn R037: gi¶i phãng mÆt b»ng kÐo dµi R022, R031: R028: tr×nh ®é t− vÊn nhiÒu QTQP vÒ TK ThiÕt kÕ l¹i R017, R078: vÊn ®Ò m«i tr−êng, C§ KÐo dμi thêi gian R022, 031: R023: ¸p lùc TM§T, TDT sai gi¶m TM§T R063: cho phÐp ®iÒu chØnh gi¸ R036: tr×nh tù QL§T kh«ng theo quy ®Þnh R033: ®iÒu chØnh l¹i TM§T, TDT R021: Thay ®æi TM§T, TDT R072: tr×nh ®é, kinh nghiÖm nhµ QLDA h¹n chÕ R081: nhiÒu thñ tôc thanh to¸n R082: hå s¬ hoµn c«ng thiÕu R083: thiÕu sù phèi hîp chÆt chÏ R084: kÕ ho¹ch bµn giao kh«ng râ rµng R076, R077, R078: t¸c ®éng cña m«i tr−êng, ngo¹i c¶nh, céng ®ång ChÊt l−îng c«ng tr×nh R061: gi¸ nguyªn vËt liÖu, L§, m¸y mãc t¨ng R051: §K thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi R032: §M XDCB ch−a hoµn chØnh, sai sãt R019: c¬ chÕ lËp DA & TK R047, R056, R057: lùa chän t− vÊnGS kÐm, qu¸ t¶i, quy ®Þnh kh«ng phï hîp R091: ng−êi d©n v« ý thøc ph¸ ho¹i CT R081, R082, R083, R084 Chi phÝ dù ¸n t¨ng R053: ¸p lùc ®Èy nhanh tiÕn ®é R067: l·ng phÝ, thÊt tho¸t t¹i CT R085: c«ng t¸c QL yÕu kÐm R086: CLQH kh«ng phï hîp, §T kh«ng ®ång bé R087: sö dông kh«ng ®ågn bé R088: QL thu phÝ kÐm R089: vi ph¹m ®Þnh møc vÒ t¶i träng R090: duy tu b¶o d−ìng kÐm R062: h¹n chÕ ®iÒu chØnh gi¸ R055: ATL§ kh«ng ®¶m b¶o H×nh 2. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c rñi ro trong DAXD CTGT ë ViÖt Nam hiÖn nay B¶ng 2. C¸c rñi ro cña DAXD CTGT STT Rñi ro Giai ®o¹n dù ¸n R001 ThiÕu th«ng tin trong x¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn tµi chÝnh, nguån vèn ChuÈn bÞ dù ¸n R002 Th«ng tin sai lÖch trong quy ho¹ch, chÝnh s¸ch vÜ m« - R003 X¸c ®Þnh ph¹m vi dù ¸n kh«ng phï hîp/kh«ng ®Çy ®ñ - R004 Môc tiªu dù ¸n kh«ng ®−îc x¸c ®Þnh râ rµng vµ chÝnh x¸c - R005 §¸nh gi¸ sai tÝnh cÊp thiÕt dù ¸n - R006 §Çu t− trµn lan - R007 X¸c ®Þnh khung tiªu chuÈn, quy m« dù ¸n kh«ng phï hîp - R008 Nguån vèn chñ ®Çu t− ch−a x¸c ®Þnh râ, ph©n kú ®Çu t−, kÕ ho¹ch ch−a phï hîp - R009 ThiÕu sù hç trî tõ nhµ tµi trî - R010 Thay ®æi chñ tr−¬ng - R011 §¸nh gi¸ sai tÝnh kh¶ thi, hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi, ®Æc biÖt hiÖu qu¶ tµi chÝnh - R012 ThuyÕt minh dù ¸n mang tÝnh h×nh thøc - R013 C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr−êng, dù b¸o sai sãt - R014 Thay ®æi thÓ chÕ - R015 LuËt, v¨n b¶n h−íng dÉn cßn ch−a râ rµng, phï hîp - R016 Kh¶o s¸t ®Þa h×nh, thñy v¨n, ®Þa chÊt sai sãt, kÐo dµi - R017 Ph©n tÝch m«i tr−êng kh«ng hoµn chØnh hoÆc sai sãt - R018 ThiÕt kÕ c¬ së kh«ng hoµn chØnh, sai sãt, thiÕu chÝnh x¸c - R019 C¬ chÕ cho kh©u lËp dù ¸n vµ thiÕt kÕ ch−a phï hîp - R020 Chñ ®Çu t− gÆp khã kh¨n, h¹n chÕ vÒ vèn - R021 Thay ®æi tæng møc ®Çu t− - R022 Sai sãt trong qu¸ tr×nh lËp tæng dù to¸n hoÆc lËp lÞch tr×nh thùc hiÖn - R023 ¸p lùc gi¶m tæng møc ®Çu t− - CT 2 CT 2 R024 Qu¸ tr×nh xin cÊp quyÕt ®Þnh ®Çu t−, c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, chuÈn bÞ kÐo dµi - R025 ý chÝ, chñ tr−¬ng cña ng−êi cã thÇm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t− - R026 Kh¶o s¸t ®Þa chÊt sai sãt R027 ThiÕt kÕ s¬ bé, thiÕt kÕ kü thuËt, thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng sai sãt - R028 Cßn tån t¹i nhiÒu quy tr×nh quy ph¹m vÒ thiÕt kÕ - R029 Ph¶i bæ sung thªm thiÕt kÕ do yªu cÇu tõ chñ ®Çu t−, c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc - R030 ¸p lùc gi¶m tiÕn ®é, thiÕt kÕ c¬ së véi, so¸t xÐt kh«ng kü - R031 Sai sãt trong lËp dù to¸n - R032 §Þnh møc x©y dùng c¬ b¶n ch−a hoµn chØnh, cßn sai sãt - R033 Tæng møc ®Çu t−, tæng dù to¸n ph¶i chØnh söa nhiÒu lÇn - R034 ThÈm ®Þnh, phª duyÖt thiÕt kÕ, dù to¸n, tægn dù to¸n kÐo dµi, khã kh¨n - R035 ý chÝ, chñ tr−¬ng, quyÒn h¹n cña ng−êi cã thÈm quyÒn - R036 Thùc hiÖn tr×nh tù qu¶n lý ®Çu t− kh«ng tu©n thñ theo quy ®Þnh - R037 Gi¶i phãng mÆt b»ng - R038 §Êu thÇu t×m nhµ thÇu kh«ng c«ng b»ng, th«ng ®ång gi÷a c¸c nhµ thÇu - R039 Bá thÇu gi¸ qu¸ thÊp ®Ó giµnh hîp ®ång - R040 Tr×nh ®é ng−êi lËp gi¸ h¹n chÕ - R041 T×nh tr¹ng nî ®äng, thiÕu kh¶ n¨ng chi tr¶, ¸ch t¾c vèn - R042 N¨ng lùc tµi chÝnh cña nhµ thÇu yÕu - R043 BÊt b×nh ®¼ng trong quan hÖ gi÷a nhµ thÇu, chñ ®Çu t−, c¬ chÕ xin cho - R044 Quan hÖ tÝn dông gi÷a nhµ thÇu vµ ng©n hµng gÆp nhiÒu khã kh¨n - R045 Chia nhá gãi thÇu ®Ó gi¶m nhÑ g¸nh nÆng - R046 Lùa chän nhµ thÇu cung øng vËt t− thiÕt bÞ kh«ng phï hîp - R047 Lùa chän nhµ thÇu t− vÊn gi¸m s¸t x©y dùng c«ng tr×nh kh«ng phï hîp - R048 §iÒu kiÖn hîp ®ång kh«ng ®Çy ®ñ vµ phï hîp - R049 Thêi gian hîp ®ång dù kiÕn kh«ng phï hîp - Thùc hiÖn dù ¸n 113 R050 Thuû v¨n, ®Þa h×nh, ®Þa chÊt phøc t¹p, kh«ng dù kiÕn ®−îc - R051 §iÒu kiÖn thêi tiÕt khã kh¨n - R052 Thay ®æi chñ tr−¬ng - R053 ¸p lùc ®Èy nhanh tiÕn ®é hoµn tÊt dù ¸n sím tr−íc kú h¹n - R054 N¨ng lùc nhµ thÇu kÐm - R055 An toµn kh«ng ®¶m b¶o dÉn ®Õn tai n¹n trªn c«ng tr−êng - R056 Nhµ thÇu hoÆc t− vÊn gi¸m s¸t qu¸ t¶i - R057 Quy ®Þnh t− vÊn gi¸m s¸t ch−a hîp lý - R058 M¸y mãc trang thiÕt bÞ kh«ng ®¶m b¶o - R059 Nguån lao ®éng thiÕu. Tr×nh ®é lao ®éng thÊp, nh©n viªn kÐm - R060 Khan hiÕm, nguyªn vËt liÖu vËn chuyÓn chËm, kÐm chÊt l−îng - R061 Gi¸ nguyªn vËt liÖu, lao ®éng, m¸y mãc thiÕt bÞ thay ®æi - R062 H¹n chÕ viÖc ®iÒu chØnh gi¸ - R063 Cho phÐp ®iÒu chØnh gi¸ - R064 ¸p lùc ®ßi hái ®Çu t− m¸y mãc thiÕt bÞ cña nhµ thÇu ®Çu t− dµn tr¶i - R065 C«ng nghÖ thi c«ng ®Æc biÖt, thiÕt bÞ chuyªn dïng - R066 C«ng nghÖ x©y dùng qu¸ hiÖn ®¹i - R067 L·ng phÝ thÊt tho¸t t¹i c«ng tr−êng - R068 Tiªu cùc trong x©y dùng c¬ b¶n - R069 Doanh nghiÖp ch¹y theo thµnh tÝch - R070 L·i suÊt ng©n hµng cao - R071 Thay ®æi c¸c bªn liªn quan ®Õn dù ¸n, thay ®æi nh©n sù chñ chèt - R072 Tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cña nhµ qu¶n lý dù ¸n h¹n chÕ - R073 Tr×nh ®é vµ kinh nghiÖp cña ban ®iÒu hµnh dù ¸n h¹n chÕ - R074 ThiÕu sù qu¶n lý, hç trî tõ phÝa trªn, tõ c¸c ®èi t¸c - R075 Quy tr×nh thùc hiÖn qu¶n lý dù ¸n ch−a phï hîp - R076 Dù ¸n qu¸ nh¹y c¶m víi ®iÒu kiÖn thay ®æi cña ngo¹i c¶nh - R077 ¤ nhiÔm m«i tr−êng - R078 Ph¶n øng tiªu cùc cña céng ®ång, t¸c ®éng d©y chuyÒn - R079 ThiÕu hîp t¸c cña c¬ quan ®Þa ph−¬ng - CT 2 CT 2 R080 Nî ®äng, khã kh¨n tµi chÝnh - R081 NhiÒu thñ tôc trong qu¸ tr×nh thanh to¸n, r−êm rµ, kÐo dµi - R082 Ch−a quan t©m hå s¬ hoµn c«ng - R083 ThiÕu sù phèi hîp chÆt chÏ - R084 KÕ ho¹ch thùc hiÖn, chi phÝ, thêi h¹n bµn giao kh«ng râ - R085 C«ng t¸c qu¶n lý yÕu kÐm R086 ChiÕn l−îc, quy ho¹ch tæng thÓ ch−a phï hîp, ®Çu t− kh«ng ®ång bé - R087 C«ng tr×nh kh«ng ®−a vµo sö dông ®ång bé, gi¶m hiÖu qu¶ ®Çu t−, khai th¸c - R088 Qu¶n lý thu phÝ kÐm hiÖu qu¶ - R089 Vi ph¹m t¶i träng sö dông c«ng tr×nh - R090 Duy tu b¶o d−ìng c«ng tr×nh giao th«ng kÐm - R091 Ng−êi d©n v« ý vµ ph¸ ho¹i c«ng tr×nh - KÕt thóc dù ¸n VÝ dô rñi ro do thiÕu th«ng tin trong x¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn tµi chÝnh, nguån vèn (R001) hoÆc rñi ro do th«ng tin sai lÖch trong quy ho¹ch, chÝnh s¸ch vÜ m« (R002), hoÆc x¸c ®Þnh ph¹m vi dù ¸n kh«ng phï hîp/kh«ng ®Çy ®ñ (R003), hay môc tiªu dù ¸n kh«ng ®−îc x¸c ®Þnh râ rµng vµ chÝnh x¸c (R004) cã thÓ dÉn ®Õn rñi ro do ®Çu t− tran lan (R006). ViÖc ®Çu t− trµn lan l¹i cã thÓ dÉn ®Õn chñ ®Çu t− ch−a x¸c ®Þnh râ nguån vèn vÉn tiÕn hµnh ®Çu t− vµ ph©n kú ®Çu t−, kÕ ho¹ch ch−a phï hîp (R008), dÉn ®Õn viÖc thiÕu sù hç trî tõ phÝa nhµ tµi trî (R009, R044), ®iÒu nµy gãp phÇn lµm suy gi¶m n¨ng lùc tµi chÝnh cña nhµ thÇu (R042) vµ lµm trÇm träng thªm t×nh tr¹ng nî ®äng (R041, R080). HoÆc rñi ro do kh¶o s¸t ®Þa h×nh, thñy v¨n, ®Þa chÊt sai sãt, kÐo dµi trong giai ®o¹n chuÈn bÞ dù ¸n (R016), kh¶o s¸t ®Þa chÊt sai sãt trong giai ®o¹n thùc hiÖn dù ¸n (R026) cã thÓ dÉn ®Õn c¸c thiÕt kÕ c¬ së, thiÕt kÕ kü thuËt, thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng kh«ng hoµn chØnh, sai sãt, thiÕu chÝnh x¸c (R018, R027), dÉn ®Õn c¸c sai sãt trong qu¸ tr×nh lËp tæng møc ®Çu t−, tæng dù to¸n (R022, R031), lµm tæng møc ®Çu t−, tæng dù to¸n ph¶i ®iÒu chØnh l¹i vµ chØnh söa nhiÒu lÇn (R033). Rñi ro nµy dÉn tíi viÖc ph¶i thay ®æi l¹i tæng møc ®Çu t− (R021), mang l¹i hËu qu¶ lµ kÐo dµi thêi gian dù ¸n vµ lµm môc tiªu chi phÝ dù ¸n kh«ng ®¹t ®−îc. Nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn cña chñ ®Çu t− (R020), hoÆc c¸c thay ®æi vÒ thÓ chÕ, chÝnh s¸ch liªn quan (R014), hoÆc c¸c vÊn ®Ò vÒ tr×nh tù qu¶n lý ®Çu t− (R036) sÏ dÉn tíi rñi ro vÒ gi¶i phãng mÆt b»ng (R037). Rñi ro nµy cã thÓ lµm n¶y sinh nh÷ng tiªu cùc (R068), dÉn tíi hËu qu¶ lµ chi phÝ dù ¸n gia t¨ng vµ thêi gian kÐo dµi, chÊt l−îng c«ng tr×nh cã thÓ kh«ng ®¶m b¶o. Mét lo¹t c¸c rñi ro nh− lùa chän nhµ thÇu t− vÊn gi¸m s¸t x©y dùng c«ng tr×nh kh«ng phï hîp (R047), nhµ thÇu hoÆc t− vÊn gi¸m s¸t qu¸ t¶i (R056), lùa chän nhµ thÇu cung øng kÐm (R046), hoÆc c¸c thay ®æi vÒ nh©n sù trong dù ¸n, ®èi t¸c liªn quan ®Õn dù ¸n (R071), hay hiÖn 115 t−îng th«ng thÇu (R038) cã thÓ dÉn tíi rñi ro tiªu cùc trong x©y dùng c¬ b¶n (R068), lµm c¸c môc tiªu vÒ chi phÝ, thêi gian vµ chÊt l−îng cña dù ¸n kh«ng ®¹t ®−îc. Hµng lo¹t c¸c rñi ro nh− c«ng t¸c qu¶n lý yÕu kÐm (R085), chiÕn l−îc vµ quy ho¹ch tæng thÓ ch−a phï hîp, ®Çu t− kh«ng ®ång bé (R086), c«ng tr×nh kh«ng ®−îc ®−a vµo sö dông ®ång bé, gi¶m hiÖu qu¶ ®Çu t− vµ khai th¸c (R087), qu¶n lý thu phÝ kÐm hiÖu qu¶ (R088), vi ph¹m t¶i träng sö dông c«ng tr×nh (R089), duy tu b¶o d−ìng kÐm (R090) hay ng−êi d©n v« ý vµ cè ý ph¸ ho¹i c«ng tr×nh (R091) sÏ dÉn tíi môc tiªu chÊt l−îng c«ng tr×nh kh«ng ®¶m b¶o. iii. KÕt luËn Nh×n chung tÊt c¶ c¸c rñi ro ®Òu cã quan hÖ vµ ¶nh h−ëng ®Õn nhau, dÉn ®Õn mÊt hiÖu qu¶ ®Çu t− trong DAXD CTGT. Trong giai ®o¹n chuÈn bÞ vµ thùc hiÖn ®Çu t−, c¸c rñi ro g©y t¸c ®éng ®Õn môc tiªu dù ¸n trªn gãc ®é thêi gian x©y dùng bÞ kÐo dµi, chi phÝ gia t¨ng vµ chÊt l−îng c«ng tr×nh kh«ng ®¶m b¶o. Trong giai ®o¹n khai th¸c vËn hµnh, rñi ro x¶y ra lµm gi¶m hiÖu qu¶ cña dù ¸n. §¸nh gi¸ c¸c rñi ro vÒ kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn còng nh− møc ®é t¸c ®éng cña nã ®Õn môc tiªu dù ¸n cÇn ph¶i xem xÐt nã trong mèi quan hÖ t¸c qua l¹i lÉn nhau. Tµi liÖu tham kh¶o [1]. TrÞnh Thuú Anh (2005). "Rñi ro vµ qu¶n lý rñi ro trong c¸c dù ¸n ®Çu t− XDCTGT", T¹p chÝ CÇu ®−êng ViÖt Nam, sè 03/2005. [2]. TrÞnh Thuú Anh (2005). "Mét sè vÊn ®Ò vÒ x¸c ®Þnh rñi ro dù ¸n ", T¹p chÝ Khoa häc Giao th«ng VËn t¶i, sè 11, th¸ng 6 n¨m 2005. [3]. TrÞnh Thuú Anh (2005). "Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch rñi ro dù ¸n", T¹p chÝ Khoa häc Giao th«ng VËn t¶i, sè 12, th¸ng 11 n¨m 2005. [4]. Bé X©y dùng (2004). §Ò ¸n chèng l·ng phÝ, thÊt tho¸t trong ®Çu t− x©y dùng, Hµ Néi. [5]. PGS. TS. Th¸i B¸ CÈn (2003). Qu¶n lý tµi chÝnh trong lÜnh vùc ®Çu t− x©y dùng, NXB Tµi chÝnh - 2003. [6]. GS. TS. NguyÔn V¨n Chän (1999). Qu¶n lý nhµ n−íc vÒ kinh tÕ vµ qu¶n trÞ kinh doanh trong x©y dùng, NXB X©y dùng. [7]. GS. TSKH. Nghiªm V¨n DÜnh (chñ biªn) (2000). Kinh tÕ x©y dùng CTGT, NXB Giao th«ng vËn t¶i, Hµ Néi. [8]. TS. NguyÔn Xu©n Hoµn, ThS. TrÞnh Thuú Anh (2003). Qu¶n trÞ dù ¸n ®Çu t− giao th«ng vËn t¶i, Tr−êng §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i, Hµ Néi. [9]. TS. Ng« ThÞ Ngäc HuyÒn, TS. Lª TÊn Böu, ThS. NguyÔn ThÞ Hång Thu, ThS. Bïi Thanh Hïng (2001)., Rñi ro trong Kinh doanh, NXB Thèng kª. [10]. PGS.TS §oµn ThÞ Hång V©n (2002), Qu¶n trÞ rñi ro vµ khñng ho¶ng, NXB Thèng kª. [11]. Caltrans (2003). Project Risk Management Handbook, 1st edition, Office of Project Management Process Improvement. [12]. Chris Chapman and Stephen Ward (1999). Project Risk Management - Processes, Techniques and Insights, John Wiley & Sons. [13]. David Hilson (1998). "Managing Risk", Project Management Review January. p31. [14]. David Hilson (2002). "Extending the risk process to manage opportunities", International Journal of Project Management, Vol.20 p.235 - 240. [15]. David Hilson (2002). "Success in Risk Management", Project Management Review July/August, p.24 - 25. [16]. David Hilson. Defining Professionalism: Introducing the Risk Management Professionalism Manifesto. [17]. Jay Christensen. Project Risk Management, CADENCE Management Corporation [18]. John Raftery (1994). Risk Analysis in Project Management, E & FN Spon, Chapman & Hall. [19]. George P. Richardson. (1983). Introduction to System Dynamics Modeling with Dynamo. The MIT Press. Cambridge, Massachusetts, and London, England. [20].Le Tien Dung (2004). Risk Management Practice in Construction Enterprises in Vietnam, master thesis, Asian Institute of Technology, Bangkok, Thailand. ¡ CT 2