QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
KHOA TOÁN - TIN HỌC
CHUYÊN NGÀNH : TOÁN – TIN ỨNG DỤNG
WUX
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI :
Giáo Viên Hướng Dẫn : ThS. PHẠM THẾ BẢO
ThS. NGUYỄN MINH HIỆP
Giáo Viên Phản Biện :
ThS. NGUYỄN GIANG SƠN
Sinh Viên Thực Hiện :
ÂU DƯƠNG ĐẠT
LÊ THÀNH NGUYÊN
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 1
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
NIÊN KHOÁ 2000 - 2004
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 2
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
LỜI CẢM ƠN
Chúng em xin bày tỏ chân thành lòng biết ơn đến thầy Phạm Thế Bảo, người đã
cung cấp tài liệu, tận tình hướng dẫn, chỉ bảo chúng em trong suốt quá trình làm và
hoàn thành luận văn.
Chúng em xin cảm ơn các thầy, cô trong khoa Toán – Tin học đã tạo mọi điều
kiện thuận lợi giúp đỡ chúng em trong suốt bốn năm học đại học.
Đồng thời, chúng em xin cảm ơn các anh, chị khóa trước đã giúp đỡ chúng em
nhiệt tình và cho chúng em nhiều lời khuyên bổ ích.
Cảm ơn các bạn sinh viên lớp Toán – Tin học 2000 đã chia sẻ và động viên chúng
tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Cuối cùng, chúng con xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến bố mẹ và mọi
người trong gia đình đã động viên, giúp đỡ chúng con cả về vật chất lẫn tinh thần để
chúng con có được kết quả ngày hôm nay.
TP. Hồ Chí Minh, tháng 7 năm 2004
ÂU DƯƠNG ĐẠT
LÊ THÀNH NGUYÊN
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 3
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ..................................................................Error! Bookmark not defined.
CHƯƠNG 1 – KHÁI NIỆM MÃ VẠCH.......................Error! Bookmark not defined.
I. Mã vạch 1 chiều: ....................................................Error! Bookmark not defined.
I.1. Thông tin về mã vạch 1 chiều: ........................Error! Bookmark not defined.
I.1.1. Mã vạch 1 chiều là gì? .............................Error! Bookmark not defined.
I.1.2. Mã vạch chứa đựng thông tin gì?.............Error! Bookmark not defined.
I.1.3. Cấu trúc của mã vạch 1 chiều: .................Error! Bookmark not defined.
I.1.4. Tập kí tự: ..................................................Error! Bookmark not defined.
I.1.5. Gián đoạn, liên tục: ..................................Error! Bookmark not defined.
I.1.6. Mã vạch có độ dài cố định, thay đổi: .......Error! Bookmark not defined.
I.1.7. Mã vạch tự kiểm tra: ................................Error! Bookmark not defined.
I.2. Ứng dụng:........................................................Error! Bookmark not defined.
I.3. Ưu khuyết điểm:..............................................Error! Bookmark not defined.
I.3.1. Ưu điểm:...................................................Error! Bookmark not defined.
I.3.2. Khuyết điểm:............................................Error! Bookmark not defined.
I.4. Giới thiệu một số loại mã vạch: ......................Error! Bookmark not defined.
I.4.1. EAN-13: ...................................................Error! Bookmark not defined.
I.4.2. Code 128: .................................................Error! Bookmark not defined.
I.4.3. Code 39: ...................................................Error! Bookmark not defined.
I.5. So sánh giữa các loại mã vạch: .......................Error! Bookmark not defined.
II. Mã vạch 2 chiều:...................................................Error! Bookmark not defined.
II.1. Thông tin về mã vạch 2 chiều:.......................Error! Bookmark not defined.
II.1.1. Mã vạch 2 chiều là gì? ............................Error! Bookmark not defined.
II.1.2. Mã vạch 2 chiều chứa đựng thông tin gì?............. Error! Bookmark not
defined.
II.1.3. Cấu trúc của mã vạch 2 chiều: ................Error! Bookmark not defined.
II.2. Ứng dụng trong thực tế:.................................Error! Bookmark not defined.
II.3. Ưu khuyết điểm: ............................................Error! Bookmark not defined.
II.3.1. Ưu điểm: .................................................Error! Bookmark not defined.
II.3.2. Khuyết điểm:...........................................Error! Bookmark not defined.
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 4
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
II.4. Giới thiệu một số loại mã vạch:.....................Error! Bookmark not defined.
II.4.1. PDF417: ..................................................Error! Bookmark not defined.
II.4.2. Data Matrix: ............................................Error! Bookmark not defined.
II.4.3. Maxi Code: .............................................Error! Bookmark not defined.
II.5. So sánh giữa các loại mã vạch:......................Error! Bookmark not defined.
II.6. Mã vạch PDF417: ..........................................Error! Bookmark not defined.
II.6.1. Mã hóa mã vạch PDF417: ......................Error! Bookmark not defined.
II.6.1.1. Mã hóa mức cao:..............................Error! Bookmark not defined.
II.6.1.2. Mã hóa mức thấp .............................Error! Bookmark not defined.
II.6.2. Cơ chế phát hiện và sửa lỗi của mã vạch PDF417: ..... Error! Bookmark
not defined.
II.6.2.1. Cấp độ sửa lỗi được đề nghị : ..........Error! Bookmark not defined.
II.6.2.2. Những vấn đề khác cần biết đến khi sử dụng cấp độ sửa lỗi: . Error!
Bookmark not defined.
II.6.2.3. Bảng hệ số đa thức khai triển tương ứng các cấp độ bảo mật: Error!
Bookmark not defined.
III. Ứng dụng thực tế của mã vạch: ...........................Error! Bookmark not defined.
III.1. Ứng dụng trong xét nghiệm..........................Error! Bookmark not defined.
III.2. Ứng dụng trong việc trồng và bán rau sạch..Error! Bookmark not defined.
III.3. Ứng dụng trong việc tránh sử dụng nhầm thuốc ........ Error! Bookmark not
defined.
III.4. Ứng dụng trong việc làm CMND.................Error! Bookmark not defined.
III.5. Ứng dụng trong làm thẻ học sinh .................Error! Bookmark not defined.
III.6. Ứng dụng trong việc ghi hạn sử dụng của sữa Vinamilk.. Error! Bookmark
not defined.
III.7. Ứng dụng trong việc chống giả mạo hiện nay............ Error! Bookmark not
defined.
IV. Một số thông tin về RFID: ..................................Error! Bookmark not defined.
IV.1. Khi ông lớn làm thử nghiệm : ......................Error! Bookmark not defined.
IV.2. RFID là gì ? ..................................................Error! Bookmark not defined.
CHƯƠNG 2 – QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH .....Error!
Bookmark not defined.
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 5
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
I. Đặt vấn đề: .............................................................Error! Bookmark not defined.
II. Phân tích yêu cầu: .................................................Error! Bookmark not defined.
II.1. Về mặt ứng dụng: ..........................................Error! Bookmark not defined.
II.1.1. Module 1:................................................Error! Bookmark not defined.
II.1.2. Module 2:................................................Error! Bookmark not defined.
II.1.3. Module 3:................................................Error! Bookmark not defined.
II.1.4. Module 4:................................................Error! Bookmark not defined.
II.2. Về mặt kĩ thuật:..............................................Error! Bookmark not defined.
II.3. Các yêu cầu khác: ..........................................Error! Bookmark not defined.
III. Thiết kế:...............................................................Error! Bookmark not defined.
III.1. Kiến trúc hệ thống: .......................................Error! Bookmark not defined.
III.2. Thiết kế tổng quát:........................................Error! Bookmark not defined.
III.2.1. Thủ thư: .................................................Error! Bookmark not defined.
III.2.1.1. Ứng dụng web: ...............................Error! Bookmark not defined.
III.2.1.2. Ứng dụng trên máy đơn:.................Error! Bookmark not defined.
III.2.2. Sinh viên:...............................................Error! Bookmark not defined.
III.3. Thiết kế Cơ sở dữ liệu: .................................Error! Bookmark not defined.
III.3.1. Bảng Sinh viên: .....................................Error! Bookmark not defined.
III.3.2. Bảng Hẹn:..............................................Error! Bookmark not defined.
III.3.3. Bảng Hẹn sinh viên: ..............................Error! Bookmark not defined.
III.3.4. Bảng Lớp: ..............................................Error! Bookmark not defined.
III.3.5. Bảng Phòng máy: ..................................Error! Bookmark not defined.
III.3.6. Bảng Thủ thư :.......................................Error! Bookmark not defined.
III.4. Thiết kế xử lý: ..............................................Error! Bookmark not defined.
III.4.1. Xử lý: đăng kí làm thẻ của sinh viên.....Error! Bookmark not defined.
III.4.2. Xử lý: đăng nhập của sinh viên .............Error! Bookmark not defined.
III.4.3. Xử lý: đăng nhập của thủ thư ................Error! Bookmark not defined.
III.4.4. Xử lý: hẹn ngày chụp hình của thủ thư .Error! Bookmark not defined.
III.4.5. Xử lý: thêm lớp của thủ thư...................Error! Bookmark not defined.
III.4.6. Xử lý: tìm kiếm sinh viên của thủ thư...Error! Bookmark not defined.
III.4.7. Xử lý: quy định thời gian của thủ thư ...Error! Bookmark not defined.
III.4.8. Xử lý: cấp thời gian của thủ thư ............Error! Bookmark not defined.
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 6
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
III.4.9. Xử lý: in phiếu chụp hình cho sinh viên của thủ thư . Error! Bookmark
not defined.
III.4.10. Xử lý: tạo thẻ thư viện cho sinh viên của thủ thư .... Error! Bookmark
not defined.
III.4.11. Xử lý: quản lí phòng máy của thủ thư.Error! Bookmark not defined.
III.5. Cơ chế hoạt động:.........................................Error! Bookmark not defined.
CHƯƠNG 3 – CÔNG NGHỆ SỬ DỤNG......................Error! Bookmark not defined.
I. JSP / Servlet: ..........................................................Error! Bookmark not defined.
I.1. Java Server Page (JSP):...................................Error! Bookmark not defined.
I.1.1. Khái niệm:................................................Error! Bookmark not defined.
I.1.2. Cấu trúc thẻ: .............................................Error! Bookmark not defined.
I.1.2.1. Thẻ chỉ dẫn:.......................................Error! Bookmark not defined.
I.1.2.2. Thẻ kịch bản:.....................................Error! Bookmark not defined.
I.1.2.3. Các hành động chuẩn: .......................Error! Bookmark not defined.
I.1.3. Các đối tượng ẩn (implicit object): ..........Error! Bookmark not defined.
I.1.3.1. Đối tượng Request: ...........................Error! Bookmark not defined.
I.1.3.2. Đối tượng Response:.........................Error! Bookmark not defined.
I.1.3.3. Đối tượng session:.............................Error! Bookmark not defined.
I.1.3.4. Đối tượng Application: .....................Error! Bookmark not defined.
I.1.3.5. Đối tượng Out: ..................................Error! Bookmark not defined.
I.1.3.6. Đối tượng Config: .............................Error! Bookmark not defined.
I.1.3.7. Đối tượng Exception: ........................Error! Bookmark not defined.
I.1.4. Chu trình sống của JSP ............................Error! Bookmark not defined.
I.1.4.1. Biên dịch trang JSP: ..........................Error! Bookmark not defined.
I.1.4.2. Nạp trang:..........................................Error! Bookmark not defined.
I.1.4.3. Khởi tạo:............................................Error! Bookmark not defined.
I.1.4.4. Thực thi: ............................................Error! Bookmark not defined.
I.1.4.5. Dọn dẹp: ............................................Error! Bookmark not defined.
I.2. Servlet: ............................................................Error! Bookmark not defined.
I.2.1. Khái niệm:................................................Error! Bookmark not defined.
I.2.2. Các phương thức xử lý cơ bản: ................Error! Bookmark not defined.
I.2.2.1. Phương thức khởi tạo init(): ..............Error! Bookmark not defined.
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 7
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
I.2.2.2. Phương thức phục vụ service(): ........Error! Bookmark not defined.
I.2.2.3. Phương thức huỷ destroy():...............Error! Bookmark not defined.
I.2.2.4. Phương thức getServletConfig() và getServletInfo():............... Error!
Bookmark not defined.
I.2.3. Chu trình sống của servlet:.......................Error! Bookmark not defined.
I.2.3.1. Nạp servlet: .......................................Error! Bookmark not defined.
I.2.3.2. Khởi tạo servlet: ................................Error! Bookmark not defined.
I.2.3.3. Thực thi servlet: ................................Error! Bookmark not defined.
I.2.3.4. Dọn dẹp servlet: ................................Error! Bookmark not defined.
I.3. So sánh giữa JSP và Servlet:...........................Error! Bookmark not defined.
II. JDBC:....................................................................Error! Bookmark not defined.
II.1. Giới thiệu: ......................................................Error! Bookmark not defined.
II.2. Khái quát:.......................................................Error! Bookmark not defined.
II.2.1. java.sql.DriverManager ..........................Error! Bookmark not defined.
II.2.2. java.sql.Connection.................................Error! Bookmark not defined.
II.2.3. java.sql.Statement ...................................Error! Bookmark not defined.
II.2.4. java.sql.ResultSet....................................Error! Bookmark not defined.
II.3. Các kiểu JDBC: .............................................Error! Bookmark not defined.
II.3.1. Kiểu 1:JDBC sử dụng cầu nối ODBC (JDBC-ODBC Bridge) ...... Error!
Bookmark not defined.
II.3.2. Kiểu 2:JDBC kết nối trực tiếp với các trình điều khiển cơ sở dữ liệu
...........................................................................Error! Bookmark not defined.
II.3.3. Kiểu 3:JDBC kết nối thông qua các ứng dụng mạng trung gian .... Error!
Bookmark not defined.
II.3.4. Kiểu 4:JDBC kết nối thông qua các trình điều khiển đặc thù ở xa Error!
Bookmark not defined.
II.4. Truy xuất cơ sở dữ liệu:.................................Error! Bookmark not defined.
II.4.1. Kết nối với cơ sở dữ liệu: .......................Error! Bookmark not defined.
II.4.2. Truy vấn dữ liệu:.....................................Error! Bookmark not defined.
II.4.3. Trích xuất dữ liệu:...................................Error! Bookmark not defined.
II.4.4. Đóng kết nối: ..........................................Error! Bookmark not defined.
III. Java Media Framework (JMF): ...........................Error! Bookmark not defined.
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 8
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
III.1. Tổng quan:....................................................Error! Bookmark not defined.
III.2. Kiến trúc JMF:..............................................Error! Bookmark not defined.
III.2.1. Dữ liệu nguồn: .......................................Error! Bookmark not defined.
III.2.1.1. Dữ liệu nguồn kéo: .........................Error! Bookmark not defined.
III.2.1.2. Dữ liệu nguồn đẩy: .........................Error! Bookmark not defined.
III.2.2. Thiết bị thu: ...........................................Error! Bookmark not defined.
III.2.3. Player:....................................................Error! Bookmark not defined.
III.2.3.1. Không nhận biết: ............................Error! Bookmark not defined.
III.2.3.2. Nhận biết: .......................................Error! Bookmark not defined.
III.2.3.3. Đã nhận biết:...................................Error! Bookmark not defined.
III.2.3.4. Tìm kiếm: .......................................Error! Bookmark not defined.
III.2.3.5. Đã tìm kiếm: ...................................Error! Bookmark not defined.
III.2.3.6. Bắt đầu:...........................................Error! Bookmark not defined.
III.2.4. Processor: ..............................................Error! Bookmark not defined.
III.2.4.1. Định hình:.......................................Error! Bookmark not defined.
III.2.4.2. Đã định hình: ..................................Error! Bookmark not defined.
III.2.5. DataSink: ...............................................Error! Bookmark not defined.
III.2.6. Format: ..................................................Error! Bookmark not defined.
III.2.7. Manager:................................................Error! Bookmark not defined.
III.2.7.1. Manager:.........................................Error! Bookmark not defined.
III.2.7.2. CaptureDeviceManager:.................Error! Bookmark not defined.
III.2.7.3. PlugInManager: ..............................Error! Bookmark not defined.
III.3. Các phương thức thực hiện: .........................Error! Bookmark not defined.
III.3.1. Tạo ra Player: ........................................Error! Bookmark not defined.
III.3.2. Thu dữ liệu media..................................Error! Bookmark not defined.
III.4. Lấy hình ảnh từ webcam sử dụng JMF: .......Error! Bookmark not defined.
III.4.1. Giới thiệu:..............................................Error! Bookmark not defined.
III.4.2. Tên thiết bị :...........................................Error! Bookmark not defined.
III.4.3. Lấy định dạng đúng:..............................Error! Bookmark not defined.
III.4.4. Lấy DataSource: ....................................Error! Bookmark not defined.
III.4.5. Lấy Processor ........................................Error! Bookmark not defined.
III.4.6. PushBufferStream: ................................Error! Bookmark not defined.
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 9
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
III.4.7. Lấy Image:.............................................Error! Bookmark not defined.
III.5. Chương trình đầy đủ minh họa việc lấy ảnh từ camera: ... Error! Bookmark
not defined.
CHƯƠNG 4 – CÀI ĐẶT, ĐÁNH GIÁ VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN................Error!
Bookmark not defined.
I. Cài đặt: ...................................................................Error! Bookmark not defined.
I.1. Tại sao cần cài đặt cơ chế chia sẻ kết nối (Connnection Pool):.............. Error!
Bookmark not defined.
I.2. Tại sao lại sử dụng JMF:.................................Error! Bookmark not defined.
I.3. Hình ảnh các module của hệ thống .................Error! Bookmark not defined.
II. Đánh giá:...............................................................Error! Bookmark not defined.
II.1. Tự đánh giá: ...................................................Error! Bookmark not defined.
II.2. Thư viện đánh giá: .........................................Error! Bookmark not defined.
III. Hướng phát triển:.................................................Error! Bookmark not defined.
PHỤ LỤC .........................................................................Error! Bookmark not defined.
I. Cài đặt hệ quản trị CSDL: MS SQL Server 2000 ..Error! Bookmark not defined.
II. Cài đặt Webserver : Apache Tomcat 5.0.25 .........Error! Bookmark not defined.
III. Cài đặt JMF : Java Media Framework ................Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................Error! Bookmark not defined.
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 10
LỜI MỞ ĐẦU
Trong những năm gần đây với sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin,
những ứng dụng của công nghệ thông tin vào các lãnh vực đã đóng vai trò to lớn cho
sự phát triển của nhân loại. Áp dụng quản lý bằng máy tính thay cho quản lý bằng tay
ở các tổ chức, công ty, cơ quan, đơn vị… là vô cùng cần thiết khi ở đó, sự nhanh
chóng, chính xác và tính hiệu quả được đặt lên hàng đầu.
Ở Thư viện trường Đại học Khoa Học Tự Nhiên, việc quản lý sinh viên sử dụng
phòng máy của thư viện từ trước đến nay đều chủ yếu thực hiện bằng tay, từ việc làm
thẻ, dán ảnh, đến nhập thông tin của sinh viên vào máy tính. Vì vậy, sẽ mất nhiều thời
gian cho việc quản lý và hiệu quả không cao. Do đó, mục tiêu của đề tài là xây dựng
chương trình quản lý sinh viên sử dụng phòng máy và tạo thẻ dựa trên mã vạch, qua
đó tăng độ chính xác và giảm thiểu sai sót.
Chương trình quản lý sinh viên sử dụng phòng máy là một bộ công cụ hỗ trợ
quản lý phòng máy thư viện bao gồm: hệ thống Web cho phép sinh viên đăng kí trực
tuyến, hẹn ngày chụp hình trực tuyến, thủ thư quản lý sinh viên; công cụ tạo và in thẻ
phòng máy; công cụ quản lý sử dụng máy tính. Chương trình sử dụng Java là ngôn
ngữ mạnh theo hướng thuần đối tượng, mã nguồn mở để xây dựng các ứng dụng.
Chương trình chạy trên môi trường Window có giao diện thân thiện với người sử
dụng.
Do khả năng có hạn và thời gian không cho phép nên không tránh khỏi những sai
sót, rất mong sự góp ý của quý thầy cô và các bạn.
Một lần nữa xin chân thành cảm ơn tất cả quý Thầy, Cô và các bạn !
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
CHƯƠNG 1 – KHÁI NIỆM MÃ VẠCH
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 2
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
I. Mã vạch 1 chiều:
I.1. Thông tin về mã vạch 1 chiều:
I.1.1. Mã vạch 1 chiều là gì?
Mã vạch một chiều là một loại mã có dạng một hàng bao gồm những thanh và
khoảng trắng nằm xen kẽ nhau.
Bề dày của những thanh và khoảng trắng xác định nội dung thông tin mà người
sử dụng cần mã hoá.
Những thanh và khoảng trắng có thể theo phương ngang hoặc phương thẳng
đứng tùy vào từng nhu cầu sử dụng cụ thể.
Thông tin được mã hoá có thể là chữ, số, hay toàn bộ các kí tự trong bảng mã
ASCII.
Hình 1.1
I.1.2. Mã vạch chứa đựng thông tin gì?
Nội dung được chứa đựng trong mã vạch tuỳ thuộc vào người dùng muốn mã hoá
cái gì, nội dung đó có thể là mã số một mặt hàng, tên nhân viên, tên hàng hoá, ...
Đa số các mã vạch có một hàng gồm chữ và số ngay bên dưới mã vạch. Chúng ta
có thể dễ dàng đọc nội dung trong hàng này. Nó được sử dụng khi mã vạch vì một lý
do nào đó bị hư hại, không đọc được. Khi đó, hàng này sẽ đóng vai trò cung cấp lại nội
dung đã được mã hoá trong mã vạch.
Bản thân mã vạch một chiều không chứa đựng cơ sở dữ liệu. Khi mã được nhận
thông qua một máy quét, người sử dụng lấy thông tin bằng cách tương ứng mã nhận
được này vào một CSDL có sẵn, từ đó có được những nội dung cần biết.
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 3
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
Hình 1.2
I.1.3. Cấu trúc của mã vạch 1 chiều:
Mỗi mã vạch bắt đầu bằng kí tự bắt đầu và kết thúc bằng kí tự kết thúc. Những kí
tự đặc biệt này giúp cho máy đọc có thể xác định được vị trí của mã vạch và quét từ
đầu đến cuối.
Mỗi mã vạch có thể có một kí tự kiểm tra ngay trước kí tự kết thúc. Kí tự kiểm tra
này được tính toán khi mã vạch được in ra dựa trên những kí tự trên mã vạch. Máy đọc
thực hiện tính toán kí tự kiểm tra và so sánh kết quả tính được với kí tự kiểm tra đọc
được ở cuối mã vạch. Nếu hai kết quả này không giống nhau, máy đọc sẽ cho rằng có
cái gì đó sai sót, nó sẽ thoát ra và thử thực hiện lại một lần nữa.
Nhằm nâng cao sự chính xác trong việc đọc mã vạch, có một vùng trống tại nơi
bắt đầu và kết thúc của mã vạch gọi là Quiet Zone. Vùng trống này giúp cho máy đọc
mã vạch có thể xác định chính xác vị trí của kí tự bắt đầu và kết thúc của mã vạch.
Thông thường, độ rộng của vùng Quiet Zone phải gấp 10 lần chiều rộng của thanh
hẹp nhất.
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 4
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
Hình 1.3
I.1.4. Tập kí tự:
Tập kí tự tuỳ thuộc vào loại dữ liệu mà mã vạch có thể mã hóa. Thông thường, có
3 loại tập kí tự: số, chữ cái và số, và tất cả các kí tự trong bảng mã ASCII.
Một mã vạch có tập kí tự số có nghĩa là mã vạch đó chỉ có thể mã hóa dữ liệu số
từ 0 đến 9. Một số kí tự bổ sung có thể được mã hóa bình thường là những kí tự điều
khiển của mã vạch, ví dụ như là kí tự bắt đầu, kết thúc.
Một mã vạch có tập kí tự gồm chữ cái và số có nghĩa là mã vạch đó có thể mã hóa
các số từ 0 đến 9 và chữ cái từ A đến Z. Thêm vào đó, một số kí tự bổ sung có thể
được mã hóa, ví dụ như là kí tự bắt đầu, kết thúc.
Một mã vạch có tập kí tự bao gồm tất cả những kí tự trong bảng mã ASCII cho
phép mã hóa tất cả các kí tự trong bảng mã ASCII. Nó bao gồm tất cả các kí tự trong
bảng mã ASCII, có giá trị từ 0 đến 127 và có thể được mã hóa bởi mã vạch.
Trên lý thuyết, để mã hoá cùng một dữ liệu như nhau, mã vạch dùng tập kí tự số
sẽ sử dụng nhiều không gian vật lý hơn so với mã vạch dùng tập kí tự bao gồm tất cả
các kí tự trong bảng mã ASCII. Tuy nhiên, mã vạch có tập kí tự bao gồm tất cả các kí
tự trong bảng mã ASCII cho phép bạn linh động trong việc mã hóa nhiều dạng thông
tin hơn so với mã vạch dùng tập kí tự số.
I.1.5. Gián đoạn, liên tục:
Thông thường có hai loại mã vạch: gián đoạn và liên tục.
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 5
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
Mã vạch gián đoạn là dạng mã vạch mà mỗi kí tự được mã hóa trong mã vạch có
thể được biểu diển riêng lẻ mà không có mối liên hệ nào đến phần còn lại trong mã
vạch. Những mã vạch như vậy có những kí tự ở cả đầu và cuối của mã vạch. Những kí
tự riêng lẻ được tách biệt bởi một số khoảng trắng giữa các kí tự. Khoảng trắng giữa
những kí tự không chứa đựng thông tin gì cả, chức năng duy nhất của nó là tách biệt
những kí tự ra.
Hình 1.4
Mã vạch liên tục là một dạng mã vạch mà mỗi kí tự riêng lẻ của mã vạch không
thể được tách biệt. Thực tế là do những kí tự bắt đầu bằng một thanh và kết thúc bằng
một khoảng trắng. Khoảng trắng cuối cùng được kết thúc bởi thanh bắt đầu của kí tự
tiếp theo. Do đó, không có cách nào để có thể biết được khoảng trắng cuối cùng rộng
bao nhiêu và cũng không thể biết được kí tự tiếp theo bắt đầu ở đâu. Những mã vạch
liên tục thông thường sử dụng một vài loại thanh kết thúc đặc biệt hay chuỗi kết thúc,
do đó khoảng trắng cuối cùng của kí tự dữ liệu cuối cùng được kết thúc bởi thanh kết
thúc.
Hình 1.5
Trong ví dụ trên, mỗi kí tự bao gồm 4 thanh và 4 khoảng trắng. Khoảng trắng
cuối cùng của kí tự 1 được kết thúc bởi thanh đầu tiên của kí tự 2. Khoảng trắng cuối
cùng của kí tự 2 được kết thúc bởi thanh đầu tiên của kí tự 3. Khoảng trắng cuối cùng
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 6
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
của kí tự 3 được kết thúc bởi thanh đầu tiên của kí tự 4. Khoảng trắng cuối cùng của kí
tự 4 được kết thúc bởi thanh kết thúc.
Với cùng một dữ liệu cần mã hoá như nhau, mã vạch gián đoạn cần sử dụng
nhiều không gian hơn so với mã vạch liên tục do mã vạch gián đoạn tốn không gian
cho khoảng trắng giữa các kí tự. Tuy nhiên, mã vạch gián đoạn thông thường có thể
được in ra với chất lượng kém- điều này đồng nghĩa với việc có thể sử dụng máy in rẻ.
Ngoài số lượng khoảng trắng mà hai loại mã vạch yêu cầu, cũng như loại và chất
lượng của phần cứng được sử dụng để in nó, không có sự khác biệt tự nhiên nào trong
vấn đề an toàn. Điều này có nghĩa là, không thể nói rằng mã vạch liên tục thì an toàn
hơn so với mã vạch gián đoạn hay ngược lại.
I.1.6. Mã vạch có độ dài cố định, thay đổi:
Mã vạch có thể có chiều dài cố định hay thay đổi.
Theo định nghĩa, mã vạch có chiều dài cố định mã hóa một số lượng kí tự xác
định. Ví dụ, mã vạch UPC-A thường mã hóa 12 kí tự. Một ứng dụng không thể mã hoá
ít hơn hay nhiều hơn chiều dài được quy định trước là 12 kí tự. Bản thân mã vạch xác
định chiều dài dữ liệu.
Mã vạch có chiều dài thay đổi có thể mã hoá một số lượng kí tự bất kì. Ví dụ,
Code128 có thể mã hóa một số lượng kí tự bất kì. Bản thân mã vạch không xác định cụ
thể bao nhiêu kí tự dữ liệu có thể được mã hoá.
Chú ý rằng, tuỳ thuộc vào hiệu quả sử dụng, mã vạch có chiều dài thay đổi cũng
có thể được sử dụng như mã vạch có chiều dài cố định. Ví dụ, nếu chúng ta sử dụng
Code 128 để mã hoá một số nhận dạng có chiều dài luôn là 10 thì có nghĩa là chúng ta
đã sử dụng Code 128 như thể nó là mã vạch có chiều dài cố định.
I.1.7. Mã vạch tự kiểm tra:
Mã vạch được xem như “tự kiểm tra” nếu có một lỗi in hay quét thì mã vạch sẽ
không cho phép đọc một kí tự trong mã vạch thành một kí tự hợp lệ khác.
Chú ý rằng “tự kiểm tra” không có nghĩa là tự sửa lỗi.
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 7
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
I.2. Ứng dụng:
Trong thực tế, chúng ta bắt gặp việc sử dụng mã vạch tại một số siêu thị trên cả
nước giúp tăng hiệu quả bán hàng, giúp cho việc phục vụ khách hàng một cách nhanh
chóng và hiệu quả. Trên mỗi mặt hàng đều có một mã vạch tương ứng, khi khách hàng
đem đến quầy tính tiền, nhân viên chỉ cần quét qua máy đọc mã vạch tất cả các mặt
hàng, từ đó máy tính sẽ cho biết tổng số tiền khách hàng phải trả. Điều này giúp giảm
thiểu sự sai sót trong tính toán và nâng cao khả năng phục vụ cho khách hàng.
Ứng dụng trong những quy trình kinh doanh, những quy trình cần được tự động
tăng năng suất và giảm thiểu sự sai lầm của con người.
Ứng dụng trong những sản phẩm xuất khẩu. Hiện nay, hầu hết những quốc gia
trên thế giới (hơn 80 quốc gia) đã đưa vào sử dụng mã vạch trên sản phẩm của họ. Nền
công nghiệp Việt Nam sẽ phải sử dụng mã vạch nếu muốn xuất khẩu sản phẩm của
mình ra nước ngoài.
Nói chung, mã vạch được ứng dụng khi có yêu cầu về sự nhận diện chính xác và
tốc độ nhận diện.
Tuỳ từng yêu cầu cụ thể của người sử dụng mà có các loại mã vạch tương ứng.
Lĩnh vực ứng dụng
Những mặt hàng ở USA và Canada
Những mặt hàng trên toàn thế giới
Sách và tạp chí
Những thùng carton được vận chuyển bằng
tàu
Những thùng carton được vận chuyển bằng
tàu
Những thùng carton được vận chuyển bằng
tàu
Những thùng carton được vận chuyển bằng
tàu
Số sêri trong việc xuất bản hàng loạt
Số sêri trong việc xuất bản hàng loạt
Địa chỉ thư trong các bưu điện ở Mỹ
Kiểm tra trong ngân hàng
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Mã vạch
UPC/EAN
UPC/EAN
EAN-13 với UPC/EAN
Code 128
Interleaved 2 of 5 hay Code 128
Interleaved 2 of 5 hay Code 128
Code 128
Code 128
Code 128
POSTNET
MICR E-13B hay CMC-7
Trang 8
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
I.3. Ưu khuyết điểm:
I.3.1. Ưu điểm:
Cải thiện hiệu quả thao tác.
Tiết kiệm thời gian
Giảm bớt việc mắc lỗi
Giúp cho việc quản lý dễ dàng
I.3.2. Khuyết điểm:
Khuyết điểm chính của mã vạch một chiều đó là bản thân nó không thể chứa
đựng thông tin của cơ sở dữ liệu. Đây chính là điểm yếu của nó so với mã vạch hai
chiều.
I.4. Giới thiệu một số loại mã vạch:
I.4.1. EAN-13:
+ Cấu trúc mã EAN-13:
Trong hệ thống mã số EAN cho sản phẩm bán lẻ có hai loại, một loại sử
dụng 13 con số (EAN-13) và loại kia sử dụng 8 con số (EAN-8).
Hình 1.6
Mã số EAN-13 gồm 13 con số có cấu tạo như sau :
Từ trái sang phải
Mã quốc gia: hai hoặc ba con số đầu.
Mã doanh nghiệp: có thể là bốn, năm hoặc sáu con số
Mã mặt hàng: có thể là năm, bốn hoặc ba con số tùy thuộc vào mã doanh
nghiệp.
Số cuối cùng là số kiểm tra.
Để đảm bảo tính thống nhất và tính đơn nhất của mã số, mã quốc gia phải do tổ
chức mã số vật phẩm quốc tế (EAN lnternational) cấp cho các qưốc gia là thành viên
của tổ chức này. Mã số quốc gia của Việt Nam là 893. Mã số EAN-8 gồm 8 con số có
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 9
QUẢN LÝ PHÒNG MÁY THƯ VIỆN BẰNG MÃ VẠCH
cấu tạo như sau : ba số đầu là mã số quốc gia giống như EAN-13, bốn số sau là mã
mặt hàng, số cuối cùng là số kiểm tra.
00-13: USA & Canada
20-29: In-Store Functions
30-37: France
40-44: Germany
45: Japan (also 49)
46: Russian Federation
471: Taiwan
474: Estonia
475: Latvia
477: Lithuania
479: Sri Lanka
480: Philippines
482: Ukraine
484: Moldova
485: Armenia
486: Georgia
487: Kazakhstan
489: Hong Kong
49: Japan (JAN-13)
50: United Kingdom
520: Greece
528: Lebanon
529: Cyprus
531: Macedonia
535: Malta
539: Ireland
54: Belgium & Luxembourg
560: Portugal
569: Iceland
57: Denmark
590: Poland
594: Romania
599: Hungary
600 & 601: South Africa
609: Mauritius
611: Morocco
613: Algeria
619: Tunisia
622: Egypt
625: Jordan
626: Iran
64: Finland
690-692: China
70: Norway
729: Israel
73: Sweden
740: Guatemala
741: El Salvador
742: Honduras
743: Nicaragua
744: Costa Rica
746: Dominican Republic
750: Mexico
759: Venezuela
76: Switzerland
770: Colombia
773: Uruguay
775: Peru
777: Bolivia
779: Argentina
780: Chile
784: Paraguay
785: Peru
786: Ecuador
789: Brazil
80 - 83: Italy
84: Spain
850: Cuba
858: Slovakia
859: Czech Republic
860: Yugloslavia
869: Turkey
87: Netherlands
880: South Korea
885: Thailand
888: Singapore
890: India
893: Vietnam
899: Indonesia
90 & 91: Austria
93: Australia
94: New Zealand
955: Malaysia
977: International Standard Serial
Number for Periodicals (ISSN)
978: International Standard 979: International Standard
980: Refund receipts
Book Numbering (ISBN)
Music Number (ISMN)
981 & 982: Common
99: Coupons
Currency Coupons
Mã EAN-8 chỉ sử dụng trên những sản phẩm có kích thước nhỏ, không đủ chỗ ghi mã
EAN-13 (ví dụ như thỏi son, bút bi)
+ Cách tính số kíểm tra cho mã EAN-13 và mã EAN-8
Bước 1 : Từ phải sang trái, cộng tất các con số ở vị trí lẻ (trừ số kiểm tra C);
Bước 2: Nhân kết quả bước 1 với 3;
Bước 3 : Cộng giá tri của các con số còn lại
Bước 4 : Cộng kết quả bước 2 với bước 3;
SVTH : Âu Dương Đạt – Lê Thành Nguyên
Trang 10
- Xem thêm -