Tài liệu Quản lý phát triển theo quy hoạch thành phố thái nguyên tỉnh thái nguyên (luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI HOÀNG ĐỨC KHÁNH QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN THEO QUY HOẠCH THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ VÀ CÔNG TRÌNH Hà Nội - 2019 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI HOÀNG ĐỨC KHÁNH KHÓA: 2017-2019 QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN THEO QUY HOẠCH THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN TỈNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý đô thị và công trình Mã số: 60.58.01.06 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ VÀ CÔNG TRÌNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN THỊ LAN PHƢƠNG XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội - 2019 LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập chƣơng trình thạc sỹ, chuyên ngành Quản lý Đô thị và Công trình, khóa học 2017 - 2019 tại Trƣờng Đại học Kiến trúc Hà Nội, Học viên đã đƣợc các thầy cô giáo truyền đạt cho những kiến thức và phƣơng pháp luận nghiên cứu khoa học vô cùng quý báu, đây chính là nền tảng kiến thức giúp các học viên tự tin, vững vàng hơn trong công tác và trong lĩnh vực nghiên cứu sau khi tốt nghiệp. Học viên xin bày tỏ lòng tri ân tới toàn thể quý thầy cô trong nhà trƣờng. Đặc biệt xin đƣợc gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới TS. Nguyễn Thị Lan Phƣơng, là ngƣời trực tiếp hƣớng dẫn, tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp cho học viên hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Xin chân thành cảm ơn các Phòng, Khoa trong nhà trƣờng, cảm ơn Sở Xây dựng Thái Nguyên, Sở Giao thông vận tải, Sở Tài nguyên và môi trƣờng, Sở Kế hoạch và đầu tƣ, các phòng ban chuyên môn của Văn phòng UBND tỉnh và UBND thành phố Thái Nguyên đã giúp đỡ Tôi hoàn thành luận văn này. Hà Nội, ngày 09 tháng 6 năm 2019 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Hoàng Đức Khánh LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các số liệu khoa học, kết quả nghiên cứu của Luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Hoàng Đức Khánh MỤC LỤC Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục chữ viết tắt Danh mục hình, sơ đồ Danh mục bảng biểu MỞ ĐẦU *Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1 * Mục đích nghiên cứu của đề tài .................................................................. 2 * Phạm vi và đối tƣợng nghiên cứu ............................................................... 2 * Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................................. 2 * Nội dung nghiên cứu .................................................................................... 3 * Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................... 4 * Các thuật ngữ, khái niệm ............................................................................ 4 * Cấu trúc luận văn ...………………………………………………………………………6 NỘI DUNG CHƢƠNG 1: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN THEO QUY HOẠCH THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN ....................................................7 1.1. Tổng quan về phát triển các đô thị trong tỉnh Thái Nguyên ............... 7 1.1.1. Giới thiệu về quy hoạch phát triển đô thị trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ........................................................................................................................... 7 1.1.2. Kết quả đạt đƣợc trong phát triển đô thị tỉnh Thái Nguyên .................. 11 1.1.3. Những vấn đề quản lý liên ngành trong phát triển đô thị ..................... 13 1.2. Thực trạng phát triển đô thị theo quy hoạch thành phố Thái Nguyên ......................................................................................................................... 14 1.2.1. Thực trạng công tác quy hoạch phát triển đô thị thành phố Thái Nguyên ......................................................................................................................... 14 1.2.2. Thực trạng sử dụng đất thành phố Thái Nguyên .................................. 18 1.2.3. Thực trạng phát triển hạ tầng đô thị ...................................................... 19 1.2.4. Thực trạng phát triển không gian, cảnh quan đô thị ............................. 25 1.3. Thực trạng quản lý phát triển theo quy hoạch thành phố Thái Nguyên ............................................................................................................ 28 1.3.1. Cơ chế chính sách quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch ................ 28 1.3.2. Tổ chức bộ máy quản lý ........................................................................ 29 1.3.3. Thực trạng quản lý sử dụng đất thành phố............................................ 32 1.3.4. Thực trạng quản lý phát triển hạ tầng đô thị ......................................... 33 1.3.5. Thực trạng quản lý phát triển không gian, cảnh quan đô thị ................ 34 1.4. Những vấn đề cần nghiên cứu ............................................................... 36 CHƢƠNG 2: CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN THEO QUY HOẠCH THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN ........................................38 2.1. Cơ sở lý thuyết về phát triển đô thị ...................................................... 38 2.1.1. Lý thuyết phát triển đô thị hiện đại ....................................................... 38 2.1.2. Nguyên tắc quản lý phát triển đô thị ..................................................... 39 2.1.3. Nguyên tắc chung quản lý không gian, kiến trúc cảnh quan đô thị ...... 40 2.2. Cơ sở pháp lý .......................................................................................... 41 2.2.1. Các văn bản quy phạm pháp luật của nhà nƣớc .................................... 41 2.2.2. Các văn bản của Trung ƣơng và địa phƣơng ........................................ 44 2.2.3. Định hƣớng Quy hoạch chung Thành phố Thái Nguyên và các quy hoạch liên quan................................................................................................ 45 2.2.4. Nội dung quản lý nhà nƣớc về phát triển đô thị theo quy hoạch .......... 50 2.3. Các yếu tố tác động đến quản lý phát triển thành phố Thái Nguyên ... ......................................................................................................................... 55 2.3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - văn hóa xã hội ......................................... 55 2.3.2. Cơ chế chính sách và nguồn lực thực hiện ........................................... 56 2.3.3. Yếu tố khoa học kỹ thuật ...................................................................... 58 2.3.4. Yếu tố về quy hoạch, kiến trúc và cảnh quan đô thị ............................. 58 2.4. Sự tham gia của cộng đồng trong quản lý phát triển đô thị .............. 60 2.5. Các bài học kinh nghiệm trong nƣớc và quốc tế ................................. 60 2.5.1. Bài học kinh nghiệm trong nƣớc ........................................................... 60 2.5.2. Bài học kinh nghiệm quốc tế................................................................. 64 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN THEO QUY HOẠCH THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN ..................................................69 3.1. Quan điểm, mục tiêu và nguyên tắc ..................................................... 69 3.1.1. Quan điểm ............................................................................................. 69 3.1.2. Mục tiêu................................................................................................. 70 3.1.3. Nguyên tắc............................................................................................. 70 3.2. Giải pháp về quản lý sử dụng đất đô thị .............................................. 71 3.2.1. Hoàn thiện cơ chế chính sách cho các chƣơng trình phát triển quỹ đất 71 3.2.2. Điều chỉnh quy hoạch phân khu, chi tiết............................................... 75 3.2.3. Khung quy chế quản lý phát triển đô thị ............................................... 76 3.3. Giải pháp về quản lý phát triển hệ thống hạ tầng đô thị ................... 85 3.3.1. Quản lý đầu tƣ xây dựng ....................................................................... 85 3.3.2. Quản lý vận hành khai thác sử dụng và duy tu bảo dƣỡng ................... 86 3.3.3. Quản lý phát triển tiện ích đô thị........................................................... 90 3.4. Giải pháp về tổ chức quản lý................................................................. 91 3.4.1. Tổ chức bộ máy ..................................................................................... 91 3.4.2. Nâng cao năng lực cán bộ trong công tác quản lý phát triển đô thị thành phố Thái Nguyên ............................................................................................. 95 3.4.3. Giải pháp phối kết hợp giữa các lĩnh vực trong quản lý phát triển đô thị ......................................................................................................................... 96 3.5. Giải pháp về quản lý không gian, kiến trúc cảnh quan thành phố Thái Nguyên ................................................................................................... 97 3.5.1. Giải pháp kiểm soát phát triển không gian, kiến trúc cảnh quan đô thị ... ......................................................................................................................... 97 3.5.2. Giải pháp đầu tƣ phát triển không gian xanh và cây xanh đƣờng phố ..... ....................................................................................................................... 101 3.6. Giải pháp về sự tham gia của cộng đồng trong quản lý phát triển thành phố Thái Nguyên .............................................................................. 102 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ * Kết luận ...................................................................................................... 104 * Kiến nghị .................................................................................................... 105 TÀI LIỆU THAM KHẢO MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Tên đầy đủ CP Chính phủ GPMB Giải phóng mặt bằng UBND Ủy ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân QHCT Quy hoạch chi tiết QHPK Quy hoạch phân khu QL Quốc lộ QLĐT Quản lý đô thị TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam TDTT Thể dục thể thao TTg Thủ tƣớng Chính phủ UBND Ủy ban nhân dân TP Thành phố QH Quy hoạch DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ Số hiệu hình Hình 1.1 Hình 1.2 Hình 1.3 Hình 1.4 Hình 1.5 Hình 1.6 Hình 2.1 Tên hình Định hướng phát triển không gian vùng tỉnh Thái Nguyên Trang 8 Hiện trạng phân bố các đồ án, dự án đang triển khai trên địa bàn thành phố Thái Nguyên 16 Không gian các tuyến đường trong khu trung tâm thành phố 26 Không gian đường làng, ngõ xóm trong khu vực ngoại thị. 26 Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch Khuôn viên các trường đại học trên địa bàn thành phố 30 35 Định hướng các phân vùng phát triển thành phố Thái Nguyên 45 Hình 2.2 Một số khu đô thị mới trên địa bàn TP. Hạ Long 61 Hình 2.3 Một góc nhìn cảnh quan kiến trúc TP. Đà Nẵng 62 Hình 3.1 Sơ đồ tổ chức cơ cấu quản lý phát triển đô thị thành phố Thái Nguyên 93 DANH MỤC BẢNG, BIỂU Số hiệu bảng, biểu Tên bảng, biểu Trang Bảng 1.1 Thống kê các dự án lập quy hoạch trên địa bàn thành phố Thái Nguyên Bảng 1.2 Thống kê thực trạng sử dụng đất đai thành phố năm 2017 Bảng 3.1 Bảng 3.2 17 19 Quy định khoảng lùi tối thiểu (m) của các công trình theo bề rộng lộ giới đường và chiều cao xây dựng công trình 82 Bảng tiêu chí kiểm soát phát triển không gian kiến trúc cảnh quan 99 1 PHẦN MỞ ĐẦU *Lý do chọn đề tài Nhƣ một quy luật, bất cứ một quốc gia nào, trong tiến trình phát triển của đô thị hoá, nếu muốn có một hình ảnh đô thị hoàn chỉnh đều không thể không xây dựng đô thị đó dựa trên nền tảng của các đồ án quy hoạch: Từ quy hoạch định hƣớng phát triển đô thị toàn quốc, quy hoạch vùng lãnh thổ đến quy hoạch chung, quy hoạch phân khu và các quy hoạch chi tiết. Quy hoạch đƣợc nghiên cứu thiết kế và đề xuất phù hợp là một trong những cơ sở nền tảng của sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội. Thái Nguyên là tỉnh vùng trung du miền núi Bắc Bộ, thuộc vùng Quy hoạch xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Tỉnh có diện tích tự nhiên 3.533 km2, dân số trên 1,2 triệu ngƣời, trong đó có trên 30% dân số ở vùng đô thị, gần 70% dân số ở vùng nông thôn, có 3 tôn giáo (phật giáo, công giáo, tin lành); có 46 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó có 8 dân tộc thiểu số có số đông, chiếm khoảng 27%; tỉnh có 09 đơn vị hành chính (02 thành phố, 01 thị xã và 06 huyện) với 180 xã, phƣờng, thị trấn, trong đó có 124 xã vùng cao, vùng sâu và vùng xa, 62 xã là ATK và ATK đặc biệt, có 36 xã đặc biệt khó khăn theo tiêu chí của Chính Phủ. Tỉnh có đƣờng cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên, đƣờng Thái Nguyên - Chợ Mới, Quốc lộ 3, Quốc lộ 1B, Quốc lộ 37, đƣờng sắt Hà Nội - Thái Nguyên Lƣu Xá - Kép; hệ thống giao thông đƣờng thủy có Sông Cầu, Sông Công; cảng Đa Phúc có thể đáp ứng các tàu, thuyền có trọng tải 600 tấn (lƣợng hàng hóa vận chuyển của các phƣơng tiện qua lại bình quân khoảng 1 triệu tấn/năm). Kinh tế - xã hội tiếp tục phát triển, một số lĩnh vực có sự phát triển bứt phá; hầu hết các chỉ tiêu đều đạt và vƣợt kế hoạch hằng năm; quốc phòng, an ninh đƣợc đảm bảo; văn hóa, xã hội có nhiều tiến bộ; Sau khi đồ án quy hoạch chung thành phố Thái Nguyên phê duyệt, các không gian đô thị đƣợc hình thành và phát triển nhanh chóng tuy nhiên việc quản lý phát triển theo đồ án quy hoạch còn nhiều hạn chế, việc khớp nối liên ngành trong triển 2 khai thực hiện quy hoạch còn nhiều bất cập chồng chéo, chƣa đáp ứng kịp thời với sự phát triển nhanh chóng của xã hội, dặc biệt là với nhu cầu mới về phát triển đô thị thông minh bền vững; do vậy đề tài nghiên cứu “Quản lý phát triển theo quy hoạch thành phố Thái Nguyên tỉnh Thái Nguyên” để đánh giá, phân tích và đề xuất một số giải pháp cơ bản với mong muốn góp phần vào việc rút ngắn khoảng cách từ lý luận đến thực tiễn, cải thiện công tác lập quy hoạch, triển khai thực hiện quy hoạch từ đầu tƣ xây dựng đến công tác quản lý, vận hành, khai thác phát triển thành phố hiệu quả. * Mục đích nghiên cứu của đề tài Nghiên cứu đề xuất các giải pháp quản lý phát triển theo đồ án quy hoạch chung thành phố Thái Nguyên đƣợc duyệt nhằm nâng cao hiệu quả quản lý kiểm soát phát triển đô thị, góp phần tạo lập diện mạo đô thị đồng bộ, hiện đại. * Phạm vi và đối tƣợng nghiên cứu - Phạm vi nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu các nội dung quản lý phát triển đô thị theo đồ án quy hoạch chung thành phố Thái Nguyên đƣợc duyệt, bao gồm: + Quản lý và sử dụng đất đô thị: Quản lý đất đô thị; Chuẩn bị quỹ đất phát triển đô thị theo quy hoạch + Quản lý phát triển hệ thống hạ tầng đô thị: Chính sách phát triển hạ tầng đô thị; Phát triển hệ thống hạ tầng đô thị tại đô thị hiện hữu; Phát triển hệ thống hạ tầng đô thị tại khu đô thị mới + Quản lý không gian, cảnh quan đô thị: Quản lý không gian xanh đô thị - Đối tƣợng nghiên cứu: Công tác quản lý phát triển theo đồ án quy hoạch chung thành phố Thái Nguyên đƣợc duyệt. * Phƣơng pháp nghiên cứu  Phương pháp điều tra, khảo sát, nghiên cứu thực địa + Khảo sát điều kiện địa lý tự nhiên, kinh tế - xã hội, cơ sở hạ tầng… và hiện trạng môi trƣờng tại khu vực Dự án. + Đo đạc, lấy mẫu không khí, nƣớc mặt, nƣớc ngầm, đất, vi sinh vật. + Thu thập, tổng hợp các số liệu và tài liệu liên quan đến khu vực Dự án. 3  Phương pháp phân tích xử lý, đánh giá tổng hợp Phƣơng pháp áp dụng với các kết quả của các nghiên cứu, các quan điểm khoa học đã đƣợc công bố có liên quan tới công tác quản lý xây dựng đô thị nhƣ quản lý Không gian; Đất đai; Chỉ tiêu quy hoạch; Tham gia cộng đồng; Yếu tố đặc thù; Văn hóa truyền thống... Phân tích tổng hợp áp dụng trong việc phân tích, đánh giá và phát hiện các vấn đề của hiện trạng, lý giải các hiện tƣợng, vấn đề trên thực tế... nhằm tìm ra hƣớng nghiên cứu cụ thể, quan trọng. Phân tích và tổng hợp các vấn đề mang tính tổng quan, các kinh nghiệm trong và ngoài nƣớc với các lĩnh vực liên quan đến quản lý xây dựng theo quy hoạch, trong đó xem xét các nội dung của quản lý chỉ tiêu sử dụng đất là một nội dung quan trọng trong các công cụ quản lý Giấy phép quy hoạch, Giấy phép xây dựng ở Việt Nam  Phương pháp tiếp cận hệ thống thu thập tài liệu Phƣơng pháp nhằm cho thấy sự liên quan mang tính hệ thống của các cơ chế pháp lý và nội dung quản lý xây dựng ở Việt Nam theo hai hệ thống luật liên quan đến quy hoạch xây dựng là Luật Quy hoạch đô thị 2009 và Luật Xây dựng 2014.  Phương pháp kế thừa Phƣơng pháp này sử dụng và kế thừa những tài liệu đã có về vấn đề nghiên cứu dựa trên những thông tin tƣ liệu sẵn có để xây dựng và phát triển cơ sở dữ liệu cần thiết cho việc nghiên cứu.  Phương pháp chuyên gia Thực hiện các phỏng vấn xin ý kiến cá nhân về các nhận định khoa học và các vấn đề thực trạng hiện nay của các chuyên gia, cụ thể là: Chuyên gia nghiên cứu về quy hoạch đô thị; Cơ quan quản lý nhà nƣớc, Thanh tra xây dựng; Hội và Hiệp hội về Quy hoạch, Đô thị, Xây Dựng. * Nội dung nghiên cứu - Khảo sát, điều tra, đánh giá việc đầu tƣ xây dựng phát triển đô thị theo các lĩnh vực sử dụng đất; không gian cảnh quan và phát triển hệ thống hạ tầng đô thị theo đồ án quy hoạch chung thành phố Thái Nguyên đƣợc duyệt. 4 - Đánh giá thực trạng công tác quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch chung thành phố Thái Nguyên. - Trên cơ sở nghiên cứu, tham khảo các lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về công tác quản lý phát triển để đề xuất một số giải pháp quản lý nhằm đảm bảo phát triển bền vững theo quy hoạch đƣợc duyệt và quản lý vận hành hiệu quả cho thành phố Thái Nguyên * Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài - Ý nghĩa khoa học: + Góp phần nâng cao hiệu quả góp, phần bổ sung lý thuyết quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch với một góc nhìn tổng thể liên ngành. + Là tài liệu tham khảo cho công tác quản lý phát triển, đầu tƣ xây dựng, khai thác hiệu quả sử dụng đất tại các đô thị khác của tỉnh Thái Nguyên. - Ý nghĩa thực tiễn: + Đề xuất các giải pháp quản lý phát triển đô thị đảm bảo tuân thủ theo quy hoạch, hƣớng tới nâng cao chất lƣợng cuộc sống và tham khảo cho các đô thị trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. * Các thuật ngữ, khái niệm - Đô thị (Theo QCVN:01/2008/BXD Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về Quy hoạch Xây dựng): là khu vực tập trung dân cƣ sinh sống có mật độ cao và chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực kinh tế phi nông nghiệp, là trung tâm chính trị, hành chính, kinh tế, văn hoá hoặc chuyên ngành, có vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ, một địa phƣơng, bao gồm nội thành, ngoại thành của thành phố; nội thị, ngoại thị của thị xã; thị trấn. - Đô thị mới (Theo Luật quy hoạch đô thị số 30/2009/QH12 ngày 17/6/2009): là đô thị dự kiến hình thành trong tƣơng lai theo định hƣớng quy hoạch tổng thể hệ thống đô thị quốc gia, đƣợc đầu tƣ xây dựng từng bƣớc đạt các tiêu chí của đô thị theo quy định của pháp luật [19]. 5 - Khu đô thị mới (Theo Luật quy hoạch đô thị số 30/2009/QH12 ngày 17/6/2009): là một khu vực trong đô thị, đƣợc đầu tƣ xây dựng mới đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và nhà ở [19]. - Quy hoạch đô thị: là việc tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội và nhà ở để tạo lập môi trƣờng sống thích hợp cho ngƣời dân sống trong đô thị, đƣợc thể hiện thông qua đồ án quy hoạch đô thị [19]. - Quản lý đô thị: Khái niệm quản lý đô thị (Urban Management) có lịch sử từ thế kỷ 18,19 gắn với giai đoạn phát triển hiện đại của đô thị. Quản lý đô thị thể hiện vai trò của nhà nƣớc trong quản lý phát triển đô thị, bao gồm hệ thống các chính sách cơ chế, biện pháp và phƣơng tiện đƣợc chính quyền các cấp sử dụng kiểm soát quá trình tăng trƣởng, phát triển đô thị, nhằm thực hiện một cách có hiệu quả các mục tiêu dự kiến. Quản lý đô thị là một lĩnh vực khoa học quản lý đô thị hay còn gọi là lĩnh vực quản lý các dịch vụ công cộng ở đô thị [2]. Theo So, Jin Kwang và Đỗ Hậu, quản lý đô thị hiện đại đƣợc chia làm 6 lĩnh vực quản lý gồm: Quy hoạch đô thị; Kinh tế đô thị; Giao thông đô thị; Xã hội đô thị; Văn hóa đô thị; Môi trƣờng đô thị. Theo tác giả, khái niệm quản lý đô thị trong lĩnh vực quy hoạch và xây dựng là Hệ thống chính sách, cơ chế, biện pháp, công cụ quản lý thể hiện vai trò và mục tiêu quản lý nhà nƣớc ở các cấp chính quyền đối với công tác quy hoạch, đầu tƣ xây dựng và phát triển bền vững đô thị. - Kiến trúc đô thị: là tổ hợp các vật thể trong đô thị, bao gồm các công trình kiến trúc, kỹ thuật, nghệ thuật, quảng cáo mà sự tồn tại, hình ảnh, kiểu dáng của chúng chi phối hoặc ảnh hƣởng trực tiếp đến cảnh quan đô thị [19]. - Không gian đô thị: là không gian bao gồm các vật thể kiến trúc đô thị, cây xanh, mặt nƣớc trong đô thị có ảnh hƣởng trực tiếp đến cảnh quan đô thị [19]. - Cảnh quan đô thị: là không gian cụ thể có nhiều hƣớng quan sát ở trong đô thị nhƣ không gian trƣớc tổ hợp kiến trúc, quảng trƣờng, đƣờng phố, hè, đƣờng đi bộ, công viên, thảm thực vật, vƣờn cây, vƣờn hoa, đồi, núi, gò đất, đảo, cù lao, 6 triền đất tự nhiên, dải đất ven bờ biển, mặt hồ, mặt sông, kênh, rạch trong đô thị và không gian sử dụng chung thuộc đô thị [19]. - Không gian xanh đô thị: Ở nƣớc ta trong những năm qua trong các văn bản quy định đều sử dụng khái niệm quản lý cây xanh đô thị. Cho đến năm 2013 tại Thông tƣ số 06/2013/TT-BXD hƣớng dẫn về thiết kế đô thị đã nêu không gian xanh của đô thị bao gồm hành lang xanh, vành đai xanh, nêm xanh, công viên hoặc rừng tự nhiên, nhân tạo trong đô thị . * Cấu trúc Luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Kiến nghị, Luận văn có phần Nội dung bao gồm 03 chƣơng: Chƣơng 1: Thực trạng quản lý phát triển theo quy hoạch thành phố Thái Nguyên. Chƣơng 2: Cơ sở khoa học quản lý phát triển theo quy hoạch thành phố Thái Nguyên. Chƣơng 3: Giải pháp quản lý phát triển theo quy hoạch thành phố Thái Nguyên. 7 NỘI DUNG CHƢƠNG 1: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN THEO QUY HOẠCH THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN 1.1. Tổng quan về phát triển các đô thị trong tỉnh Thái Nguyên 1.1.1. Giới thiệu về quy hoạch phát triển đô thị trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên Thái Nguyên là một tỉnh ở Đông bắc Việt Nam, tiếp giáp với thủ đô Hà Nội và là tỉnh nằm trong quy hoạch vùng thủ đô Hà Nội. Thái Nguyên là một trung tâm kinh tế - xã hội lớn của khu vực đông bắc hay cả Vùng trung du và miền núi phía bắc. Tỉnh Thái Nguyên có diện tích 3.562,82 km² phía bắc tiếp giáp với tỉnh Bắc Kạn, phía tây giáp với các tỉnh Vĩnh Phúc, Tuyên Quang, phía đông giáp với các tỉnh Lạng Sơn, Bắc Giang và phía nam tiếp giáp với thủ đô Hà Nội. Tỉnh Thái Nguyên trung bình cách sân bay quốc tế Nội Bài 50 km, cách biên giới Trung Quốc 200 km, cách trung tâm Hà Nội 75 km và cảng Hải Phòng 200 km. Với vị trí địa lý là một trong những trung tâm chính trị, kinh tế,giáo dục của khu Việt Bắc nói riêng, của vùng trung du miền núi phía bắc nói chung, Thái Nguyên là cửa ngõ giao lƣu kinh tế - xã hội giữa vùng trung du miền núi với vùng đồng bằng Bắc Bộ [23]. Tỉnh Thái Nguyên đƣợc xác định với tính chất: - Là tỉnh công nghiệp phát triển, trung tâm kinh tế của vùng Trung du và Miền núi phía Bắc với nền kinh tế hiện đại, phát triển mạnh về công nghiệp công nghệ tiên tiến, dịch vụ chất lƣợng cao, nông nghiệp công nghệ cao và môi trƣờng an toàn, bền vững; là trung tâm đào tạo, y tế chuyên sâu và khoa học công nghệ có uy tín lớn ở trong nƣớc, có các trung tâm văn hóa, nghệ thuật tiên tiến, hiện đại, mang đậm bản sắc dân tộc vùng Việt Bắc. - Là vùng đối trọng phía Bắc, phát triển công nghiệp, du lịch và dịch vụ y tế, giáo dục, cửa ngõ phía Bắc vùng Thủ đô Hà Nội, cửa ngõ giao lƣu kinh tế - xã hội giữa vùng Trung du và Miền núi phía Bắc với vùng Đồng bằng Bắc Bộ. - Là khu vực phòng thủ vững chắc, địa bàn trọng yếu góp phần giữ vững quốc phòng - an ninh cho cả vùng Trung du và Miền núi phía Bắc. 8 Hình 1.1: Định hướng phát triển không gian vùng tỉnh Thái Nguyên  Dự báo về phát triển đô thị và phân loại đô thị: Trên cơ sở chƣơng trình phát triển đô thị tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 20182020, định hƣớng đến năm 2035 đã đƣợc UBND tỉnh phê duyệt, phát triển đô thị tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2018-2020, định hƣớng đến năm 2035 đƣợc chia làm 4 giai đoạn: - Giai đoạn 2018-2020, tỉnh Thái Nguyên có tổng số 17 đô thị. Trong đó, có 1 đô thị loại I; 1 đô thị loại II; 1 đô thị loại III; 4 đô thị loại IV và 10 đô thị loại V (tỷ lệ đô thị hóa đạt 36%)... 9 - Đến giai đoạn 2021-2025, tập trung nguồn lực cho đầu tƣ phát triển đô thị có tầm ảnh hƣởng lớn đối với vùng, tỉnh và đầu tƣ phát triển đô thị mới, đô thị tiềm năng. Toàn tỉnh đạt 18 đô thị, trong đó, có 1 đô thị loại I; 1 đô thị loại II; đô thị loại III có 1, đô thị loại IV có 5 và 10 đô thị loại V (tỷ lệ đô thị hóa toàn tỉnh đạt 40,5%). Các chỉ tiêu chính về phát triển đô thị cũng đƣợc nâng lên... - Đến giai đoạn 2026-2030, toàn tỉnh xây dựng 18 đô thị. Trong đó, có 1 đô thị loại I; 2 đô thị loại II; đô thị loại IV có 5 và 10 đô thị loại V (tỷ lệ đô thị hóa đạt 45%). Mục tiêu là đầu tƣ hoàn thiện hạ tầng các đô thị đã đạt điểm theo tiêu chuẩn quy định để các chỉ tiêu đạt điểm tối đa. Đối với các đô thị chƣa đạt điểm theo tiêu chuẩn thì đầu tƣ xây dựng để cơ bản hoàn thiện và vƣợt các chỉ tiêu của đô thị theo quy định... - Giai đoạn 2031-2035, toàn tỉnh có 18 đô thị. Trong đó, có 1 đô thị loại I; 2 đô thị loại II; 10 đô thị loại IV và 5 đô thị loại V (tỷ lệ đô thị hóa đạt 50%). Mục tiêu là phát triển đồng bộ hệ thống đô thị toàn tỉnh theo hƣớng hiện đại, văn minh, thân thiện với môi trƣờng. Để thực hiện Chƣơng trình phát triển đô thị tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2018-2020, định hƣớng 2035, cần đầu tƣ gần 156.300 tỷ đồng từ ngân sách Trung ƣơng, vốn vay từ các tổ chức tài chính trong nƣớc hoặc quốc tế và nguồn vốn xã hội hóa....  Về công tác quy hoạch phát triển đô thị: - Về quy hoạch chung đô thị: Tỉnh Thái Nguyên đã phủ kín quy hoạch chung các đô thị trên địa bàn tỉnh bao gồm: Thành phố Thái Nguyên, thành phố Sông Công, thị xã Phổ Yên và các đô thị loại V, kể cả quy hoạch chung các trung tâm xã dự kiến nâng cấp, hình thành đô thị trong thời gian tới. - Về quy hoạch phân khu đô thị: Hiện nay, thành phố Thái Nguyên đang triển khai rà soát điều chỉnh lại các quy hoạch phân khu dựa trên điều chỉnh quy hoạch chung thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên đến năm 2035 đã đƣợc Thủ tƣớng Chính phủ về việc phê duyệt tại Quyết định số 2486/QĐ-TTg ngày 20/12/2016; thành phố Sông Công và thị xã Phổ Yên đã phủ kín quy hoạch phân