Tài liệu Quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh đồng nai hiện nay (tt)

1 MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài luận án Quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông là một yêu cầu thường xuyên và tất yếu của mọi nhà trường trong bối cảnh hiện nay.Phẩm chất, năng lực của cán bộ quản lý nhà trường là những phạm trù trung tâm của khoa học giáo dục luôn vận động, phát triển cùng với sự phát triển của lý luận giáo dục. Quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông xuất phát từ vai trò của cán bộ quản lý trong nhà trường. Ở một nhà trường nói chung, trường THPT nói riêng, cán bộ quản lý (hiệutrưởng, hiệu phó) đóng vai trò rất quan trọng, quyết định chất lượng giáo dục của nhà trường. Quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông là yêu cầu của thực tiễn phát triển giáo dục ở các nhà trường THPT tỉnh Đồng Nai hiện nay. Đến nay, chưa có công trình nào nghiên cứu về quản lý phát triển phẩm chất, năng lực của cán bộ quản lý trường THPT trên địa bàn Đồng Nai. Với những lý do trên, nghiên cứu sinh chọn đề tài “Quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai hiện nay”. 2 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT, đề xuất các giải pháp quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT tỉnh Đồng Nai, nhằm mục tiêu đạt chuẩn Hiệu trưởng trường THPT, quản lý nhà trường hiệu quả và đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT hiện nay. * Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về phát triển phẩm chất và năng lực, quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT. Khảo sát, đánh giá thực trạng về phát triển phẩm chất và năng lực, quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT tỉnh Đồng Nai hiện nay. Đề xuất một số giải pháp quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT tỉnh Đồng Nai hiện nay. Tiến hành khảo nghiệm (các giải pháp quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản trường THPT tỉnh Đồng Nai) và thử nghiệm (1 nội dung của 1 giải pháp quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản trường THPT tỉnh Đồng Nai) . 2 3. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu và giả thiết khoa học * Khách thể nghiên cứu Quản lý đội ngũ cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông. * Đối tượng nghiên cứu Quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT tỉnh Đồng Nai hiện nay. * Phạm vi nghiên cứu Giới hạn về nội dung: chỉ nghiên cứu về vấn đề phát triển phẩm chất và năng lực, quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của Hiệu trưởng, phó Hiệu trưởng trường THPT dưới góc độ của khoa học quản lý giáo dục. Giới hạn về không gian: các trường THPT tỉnh Đồng Nai. Giới hạn về thời gian: khảo sát thực trạng từ 2014-2016. * Giả thuyết khoa học Nếu xây dựng được cơ sở lý luận và cở sở thực tiễn về phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT,cập nhật những thành tựu của khoa học giáo dục, cập nhật lý thuyết phát triển nguồn nhân lực và lý thuyết quản lý nhân sự, đề xuất được các giải pháp quản lý phát triển phẩm chất, năng lực của cán bộ quản lý trường THPTtheo tư duy mới về phát triển phẩm chất, năng lực thì sẽ xây dựng được cán bộ quản lý trường THPT tỉnh Đồng Nai có đủ phẩm chất và năng lực theo chuẩn Hiệu trưởng THPT, góp phần thực hiện mục tiêu quản lý trường hiệu quả, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT hiện nay. 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu * Phương pháp luận của vấn đề nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác Lênin; quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, chủ trương đổi mới giáo dục, quản lý giáo dục, đào tạo của Đảng và Nhà nước., quan điểm tiếp cận năng lực và tiếp cận giá trị. Đồng thời vận dụng các quan điểm hệ thống - cấu trúc; quan điểm thực tiễn; quan điểm lịch sử - logic để tiếp cận vấn đề nghiên cứu. * Phương pháp nghiên cứu Quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả luận án đã sử dụng phối hợp các phương pháp nghiên cứu sau đây: Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết: tổng hợp, phân tích, so sánh, khái quát hóa, cụ thể hóa; nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: quan sát, điều tra bằng phiếu hỏi, xin ý kiến chuyên gia và thống kê toán học. 5. Đóng góp mới của luận án Luận án góp phần xây dựng lý luận về phát triển phẩm chất, năng lực và quản lý phát triển phẩm chất năng lực cho một đối tượng cụ thể là cán bộ quản lý trường THPT. Qua khảo sát, phân tích thực trạng rút ra những nhận định đánh giá khái quát, cung cấp những luận 3 cứ, minh chứng thực tiễn để cán bộ quản lý các cấp có cơ sở đánh giá tình hình đội ngũ cán bộ QLGD trường THPT tỉnh Đồng Nai. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, nghiên cứu sinh đề xuất 6 giải pháp về quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT Đồng Nai hiện nay. 6. Ý nghĩa của luận án Về mặt lý luận: Kết quả nghiên cứu của luận án đóng góp vào sự phát triển chung trong nghiên cứu khoa học QLGD; bổ sung, phát triển lý luận về quản lý phát triển phẩm chất, năng lực của cán bộ quản lý trường THPT nói chung và tỉnh Đồng Nai nói riêng. Về mặt thực tiễn: Các kết quả khảo sát, điều tra trong luận án đã cung cấp những số liệu trung thực về phát triển phẩm chất, năng lực và quản lý phát triển phẩm chất năng lực của cán bộ quản lý các trường THPT tỉnh Đồng Nai, giúp cơ quan QLGD các cấp có cơ sở đưa ra những chủ trương, chính sách và những quyết định phù hợp với thực tiễn. Những biện pháp được đề xuất trong luận án là những gợi ý, giúp các nhà lãnh đạo, các cấp quản lý tham khảo, áp dụng trong thực tiễn quản lý giáo dục. Đồng thời kết quả nghiên cứu của luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý, cho hiệu trưởng, phó hiệu trưởng các trường THPT trong lãnh đạo, chỉ đạo. 7. Kết cấu của luận án Kết cấu luận án gồm: mở đầu, 5 chương, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT VÀ NĂNG LỰC CỦA CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Những nghiên cứu về phẩm chất và năng lực của người quản lý nói chung 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài Ở phương Đông, từ xa xưa con người đã biết sử dụng hoạt động quản lý vào việc tổ chức các cộng đồng của mình. Những khái niệm quản lý cơ bản đã có từ 5000 năm trước Công nguyên Frederick Winslow Taylor (1856 - 1915) với công trình tiêu biểu là cuốn “The Principles of Scientific Management" (Những nguyên tắc quản lý khoa học). Hersey P, Blackhad K là tác phẩm “Quản lý hành vi tổ chức bằng cách sử dụng nguồn nhân lực ”[67] 1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam Trong cuốn “Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục” tác giả Trần Đình Tuấn đã khai thác khá sâu sắc các tư tưởng về phát triển phẩm chất và năng lực. Với quan niệm con người là một thực thể thống nhất bao gồm nhiều yếu tố, sự kết hợp chặt chẽ giữa nhiều yếu 4 tố, các mặt: đạo đức, thể lực, trí lực, trình độ thẩm mỹ, Hồ Chí Minh cho rằng, muốn phát triển con người toàn diện thì phải phát triển các bộ phận cấu thành nên chỉnh thể đó. Theo Vũ Dũng “Nhân cách người lãnh đạo, quản lý là một kiểu nhân cách xã hội đặc thù, là tổ hợp những đặc điểm, phẩm chất ổn định tạo nên hai mặt Đức-Tài nhằm đảm bảo cho người lãnh đạo đạt được hiệu quả trong hoạt động khi thực hiện vai trò hoạt động của mình” [13]. 1.2. Những nghiên cứu về phát triển phẩm chất và năng lực cán bộ quản lý trường học 1.2.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài Tác giả Jean Valérien, trong tác phẩm “Quản lý hành chính và sư phạm trong các nhà trường tiểu học” (La Gestion administrative et Pédgogique des écoles) [84] do UNESCO xuất bản năm 1991, đã phân tích về vai trò, chức năng và nhiệm vụ của người Hiệu trưởng trường tiểu học; qua đó tác giả đã có những gợi ý các yêu cầu về phát triển phẩm chất và năng lực của người Hiệu trưởng tiểu học.Trong báo cáo của UNESCO về giáo dục trong thế kỷ XXI đã khái quát thành bốn trụ cột của giáo dục (The four pillars of education) [83]. 1.2.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam Những cuốn sách “Khoa học quản lý nhà trường phổ thông”của tác giả Trần Kiểm [39] và cuốn “Đại cương về lý luận quản lý” [11] của tác giả Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Các cuốn “Lý luận quản lý giáo dục và quản lý nhà trường” [58] của tác giả Nguyễn Gia Quý do NXB Đại học Huế ấn hành năm 2000 và “Tâm lý học quản lý dành cho người lãnh đạo” [14] của tác giả Nguyễn Bá Dương, cuốn “Cán bộ quản lý giáo dục trước yêu cầu của sự nghiệp CNH-HĐH đất nước Việt Nam” [34], cuốn Kỷ yếu hội thảo khoa học quốc gia “phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo” [7] của Câu lạc bộ Giám đốc các Sở GD&ĐT các tỉnh, thành phía Nam xuất bản năm 2014 và cuốn “Quản lý các cơ sở giáo dục trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo ” [15. Đặc biệt là các cuốn sách của Phạm Minh Hạc như “Phương pháp luận khoa học giáo dục” [29] và “Giáo dục Việt Nam trước ngưỡng cửa của thế kỷ XXI” [28. Những công trình khoa học và công nghệ như: Chương trình khoa học và công nghệ cấp Nhà nước “Bồi dưỡng và đào tạo đội ngũ nhân lực trong điều kiện mới”, mã số KX07-14 (1996), Trong cuốn sách “Tâm lý học và Giáo dục học với phát triển phẩm chất, năng lực người học” [15] các tác giả đã luận giải về vấn đề phát triển theo các cách tiếp cận khác nhau. Phát triển người theo quan điểm triết học. Trong cuốn sách “Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục” [61], tác giả Trần Đình Tuấn đã luận giải vấn đề phát triển theo tiếp cận của 5 khoa học giáo dục. Tác giả cho rằng, các nhà nghiên cứu khoa học giáo dục đang có xu hướng phân chia quá trình phát triển giáo dục thành các giai đoạn theo các hướng tiếp cận khác nhau. Đó là tiếp cận nội dung, tiếp cận mục tiêu và tiếp cận phát triển. Tác giả Phạm Minh Hạc, trong tác phẩm “Giáo dục Việt Nam trong thế kỷ XXI” [28] và trong tác phẩm “Về phát triển toàn diện con người thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa” [29]. Tác giả đã luận giải các vấn đề lý thuyết phát triển nguồn nhân lực, cấu trúc mô hình phẩm chất, năng lực. Tác giả cho rằng, trong thời đại ngày nay, con người được coi là một “tài nguyên đặc biệt”, một nguồn lực của sự phát triển xả hội và kinh tế. Bởi vậy việc phát triển con người, phát triển nguồn nhân lực trở thành vấn đề chiếm vị trí trung tâm trong hệ thống phát triển các nguồn lực thể hiện nội dung sau: 1.3. Những nghiên cứu về quản lý phát triển phẩm chất và năng lực cán bộ quản lý trường học 1.3.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài Trong những năm cuối của thế kỷ XX và đầu thế kỷ XXI, dưới nhiều góc độ tiếp cận khác nhau, các nghiên cứu tập trung vào vấn đề như: Xây dựng và phát triển các chuẩn đào tạo Hiệu trưởng để có thể đào tạo những Hiệu trưởng (với tư cách là nhà quản lý, nhà lãnh đạo trường học) đáp ứng được vai trò lãnh đạo và quản lý nhà trường, đảm bảo cho nhà trường thành công; xây dựng và phát triển các chuẩn mà Hiệu trưởng phải đạt được để thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý nhà trường trong điều kiện hiện nay. Chuẩn về các kỹ năng, phong cách lãnh đạo hoặc những năng lực cần có để đảm bảo thực hiện chức trách, nhiệm vụ của người đứng đầu. Phương pháp và cách thức tuyển chọn, bổ nhiệm Hiệu trưởng có chất lượng cho các nhà trường bằng việc nghiên cứu, công bố và áp dụng chuẩn lãnh đạo cơ sở giáo dục cho từng vùng. Nghiên cứu vấn đề chương trình đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBQL giáo dục (cụ thể là Hiệu trưởng trường học) phải được phát triển và cập nhật như thế nào để đáp ứng với sự phát triển của khoa học và công nghệ trong xu thế hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa trên cơ sở so sánh các chương trình bồi dưỡng Hiệu trưởng của nhiều quốc gia [84]. Cụ thể, Đại học Nam Florida đã quy định Chuẩn chương trình đào tạo cho Hiệu trưởng và cho nhà quản lý trường học là chương trình tích hợp gồm mười một vùng kiến thức và kỹ năng theo bốn lĩnh vực lớn: lãnh đạo chiến lược; lãnh đạo tổ chức; lãnh đạo giáo dục; lãnh đạo chính trị và cộng đồng. Chương trình đào tạo nhà lãnh đạo trường học theo các nhóm năng lực: năng lực sư phạm, giáo dục và thiết lập; năng lực kiểm soát; năng lực lãnh đạo; năng lực tổ chức; năng lực tư vấn. 6 Chương trình đào tạo nhà lãnh đạo, quản lý trường học theo các năng lực: năng lực lãnh đạo, năng lực xã hội, năng lực cá nhân, năng lực giáo dục, năng lực phát triển trường học, năng lực tổ chức quản lý; và chuẩn chương trình đào tạo CBQL trường học cung cấp cho những người chuẩn bị làm lãnh đạo trường học về các năng lực lãnh đạo và quản lý. Một xu thế đã và đang diễn ra trong quá trình cải tạo phương pháp và cách thức tổ chức giáo dục tại các quốc gia là thực hiện quản lý dựa trên chuẩn. Tại Singapore, SEM - với Mô hình quản lý trường học ưu việt, Trong mô hình này, lãnh đạo nhà trường được xếp vào tiêu chí số một. 1.3.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam Các nghiên cứu về xây dựng chuẩn Hiệu trưởng trường phổ thông và bồi dưỡng năng lực cho Hiệu trưởng đạt chuẩn. Năm 2009, để tạo cơ sở cho hoạt động phát triển đội ngũ Hiệu trưởng các trường phổ thông, Bộ GD&ĐT đã tổ chức nghiên cứu, xây dựng và ban hành Chuẩn Hiệu trưởng trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học [5]. Một số bài báo khoa học có bàn luận về xây dựng chuẩn Hiệu trưởng trường phổ thông như: “Xây dựng chuẩn Hiệu trưởng và vấn đề đổi mới chương trình bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ thông đáp ứng yêu cầu chuẩn hoá” [35] của tác giả Đặng Thị Thanh Huyền. Những nghiên cứu về quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của đội ngũ Hiệu trưởng trường phổ thông dưới góc độ chuyên ngành quản lý giáo dục. Theo tác giả Hồ Hải Thọ, trước hết cần thay đổi nhận thức về vị trí, vai trò, nhiệm vụ người Hiệu trưởng trường THPT hiện nay. Từ đó đề ra các yêu cầu về phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn, quản lý, trình độ đào tạo, các kỹ năng cần thiết mà Hiệu . Một số công trình nghiên cứu điển hình như: Luận án tiến sĩ của tác giả Khăm Keo Vông Phila với đề tài “Nghiên cứu phẩm chất, nhân cách người Hiệu trưởng trường tiểu học” [44] đã nghiên cứu 3 nhóm phẩm chất của Hiệu trưởng trường tiểu học (phẩm chất đạo đức, phẩm chất tư tưởng, phẩm chất công việc); đồng thời chỉ ra cách thức để hình thành và phát triển các phẩm chất đó; Luận án tiến sĩ của tác giả Nguyễn Liên Châu, với đề tài “Một số đặc điểm giao tiếp của Hiệu trưởng trường tiểu học” đã phân tích đặc điểm giao tiếp của Hiệu trưởng trên các mặt: nhu cầu, mục đích và nhận thức trong giao tiếp; đồng thời chỉ ra phương thức phát huy thế mạnh của người Hiệu trưởng trong giao tiếp; “phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông các tỉnh Đông Nam bộ trong bối cảnh đổi mới giáo dục” của tác giả Phạm Ngọc Hải và luận án tiến sĩ “Phát triển đội ngũ Hiệu trưởng trường trung học phổ thông các tỉnh vùng Bắc Tây Nguyên trong bối cảnh đổi mới giáo dục” của tác giả Cao Thị Thanh Xuân đã phân tích tìm ra các phương thức phát triển phẩm chất và 7 năng lực của cán bộ quản lý trường THPT ở các tỉnh Tây Nguyên. 1.4. Khái quát kết quả của các công trình đã công bố và những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục nghiên cứu 1.4.1. Khái quát kết quả của các công trình đã công bố Thứ nhất, đối với các công trình nghiên cứu của các tác giả trên thế giới, cho thấy sự quan trọng của vấn đề phát triển phẩm chất và năng lực người quản lý đã được thể hiện ít nhiều trong các công trình nghiên cứu, đặc biệt chú trọng phát triển các phẩm chất và năng lực của nhà quản lý nhằm nâng cao năng suất, hiệu quả công việc của tổ chức. Tuy nhiên có thể thấy công trình này còn rất ít và chưa đi vào nghiên cứu cụ thể về vấn đề phát triển phẩm chất và năng lực của CBQL trường THPT. Thứ hai, đối với các công trình nghiên cứu của các tác giả trong nước, đặc biệt là vấn đề về các luận điểm, giải pháp để nâng cao chất lượng hiệu quả công tác của CBQL. Tuy nhiên vấn đề phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT thì chưa có nội dung đi sâu vào thực tiễn và lý luận. Thứ ba, có thể thấy trong tất cả các công trình nghiên cứu trên chỉ tập trung khái quát về lý luận, các giải pháp chung nhằm nâng cao, phát triển đội ngũ CBQL, trong đó chỉ ra các yêu cầu quản lý phát triển đội ngũ CBQL nói chung. Tuy nhiên, với đề tài luận án quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT thì chưa có công trình nào nghiên cứu. Trước yêu cầu phải nâng cao chất lượng CBQL, cần có công trình nghiên cứu chuyên sâu về phát triển năng lực và phẩm chất cán bộ quản lý trường THPT là sự cần thiết, là nhu cầu khách quan góp phần nâng cao hiệu quả chất lượng đào tạo. 1.4.2. Những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục nghiên cứu Một là, nghiên cứu lý luận về quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông theo xu hướng tiếp cận phát triển, phát triển nguồn nhân lực và tiếp cận quản lý nhân sự. Hai là, nghiên cứu về cơ sở thực tiển về phát triển phẩm chất và năng lực làm cơ sở cho các giải pháp để phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông. Ba là, nghiên cứu giải pháp quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai. Kết luận chương 1 Qua nghiên cứu tổng quan các công trình có thể rút ra những vấn đề có tính khoa học như sau: Một là, trong lĩnh vực quản lý mà đối tượng là CBQL thì người ta xem xét hoạt động trên ba góc độ: Người CBQL với tư cách là chủ thể quản lý, người CBQL với tư cách là đối tượng quản lý, và 8 mối quan hệ giữa chủ thể quản lý với đối tượng quản lý. Trong việc phát triển phẩm chất và năng lực của người cán bộ quản lý phải được xem xét trong mối quan hệ thuộc quản lý nhân sự. Hai là, quản lý đội ngũ cán bộ quản lý trường THPT là lĩnh vực quản lý con người một cách có khoa học, phải thiết lập hài hòa, tối ưu giữa những lợi ích, nguyện vọng và sự phát triển của CBQL và của tập thể trong mối quan hệ hài hòa những yêu cầu phát triển của trường THPT. Ba là, quản lý đội ngũ cán bộ quản lý trường THPT theo lý thuyết quản lý nhân sự, trước tiên phải xác định được vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của cán bộ quản lý, ngoài ra phải đào tạo, bồi dưỡng, hướng dẫn, giúp đỡ CBQL thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, trong đó định hướng nhận thức, tư duy, giáo dục, đào tạo, các điều kiện để tác nghiệp nghề quản lý, đặc biệt về quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện đổi mới giáo dục hiện nay. [ Chương 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT VÀ NĂNG LỰC CỦA CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 2.1. Những vấn đề lý luận về phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông 2.1.1. Phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông 2.1.1.1. Khái niệm cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông Cán bộ quản lý trường trung học phổ thông là những giáo viên được đào tạo, bồi dưỡng về phẩm chất, năng lực quản lý giáo dục và đang giữ chức vụ Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng trường trung học phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân. 2.1.1.2. Vai trò, chức năng, nhiệm vụ của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông Cán bộ quản lý vừa là người đại diện, người lãnh đạo, quản lý, vừa là hạt nhân, tác nhân, nhà thiết kế để thực hiện tốt nhất chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu GD&ĐT Chức năng xây dựng kế hoạch thực hiện các hoạt động của trường THPT; chức năng tổ chức thực hiện các kế hoạch; chức năng chỉ đạo việc thực hiện kế hoạch; chức năng kiểm tra-đánh giá việc thực hiện kế hoạch. 9 Theo Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28.3.2011 của Bộ GD&ĐT về Ban hành Điều lệ trường Trung học cơ sở, trường Trung học phổ thông và trường Phổ thông có nhiều cấp học, theo đó tại Điều 19 quy định nhiê ̣m vụ, quyền hạn của Hiê ̣u trưởng, Phó hiê ̣u trưởng 2.1.1.3. Phẩm chất của người cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông Phẩm chất của người cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông là tổng hòa những giá trị của người cán bộ quản lý giáo dục, được hình thành, phát triển trong quá trình học tập, rèn luyện và hoạt động thực tiễn quản lý, giúp cho người cán bộ quản lý có thể thực hiện vai trò, chức trách và nhiệm vụ quản lý một cách tốt nhất. 2.1.1.4.Năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông Năng lực của người cán bộ quản lý trường trung học phổ thông là những khả năng của người cán bộ quản lý, được hình thành, phát triển trong quá trình học tập, rèn luyện và hoạt động thực tiễn quản lý, giúp cho người họ có thể thực hiện vai trò, chức trách và nhiệm vụ quản lý của mình một cách tốt nhất”. 2.1.1.5. Tiêu chí về phẩm chất và năng lực của người cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông Theo Công văn số 430 /BGDĐT-NGCBQLCSGD ngày 26 tháng 01 năm 2010 của Bô ̣ GD&ĐT quy định chuẩn Hiệu trưởng, gồm 23 tiêu chí 2.1.2. Phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông 2.1.2.1.Khái niệm Phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý nhà trường trung học phổ thông là quá trình biến đổi gia tăng các giá trị và khả năng quản lý của họ dưới sự tổ chức, điều khiển của các cơ quan chức năng có thẩm quyền, nhằm chuẩn hóa đội ngũ cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu phát triển của trường trung học phổ thông trong tình hình hiện nay. 2.1.2.2. Nội dung phát triểnphẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông - Phát triển các phẩm chất chính trị và đạo đức nghề nghiệp. - Phát triển năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm. - Phát triển năng lực quản lý nhà trường 2.1.2.3. Con đường phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông Một là, tự giáo dục về phẩm chất và năng lực Hai là, hoạt động quản lý Ba là, Giao lưu, học hỏi CBQL trường khác: 10 Bốn là, chỉ đạo của Sở GD&ĐT: Năm là, tập thể sư phạm nhà trường: Sáu là, phụ huynh và học sinh 2.1.2.4. Các mô hình phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông 2.2.Những vấn đề lý luận về quản lý phát triển phẩm chất và năng lực củacán bộ quản lý trường Trung học phổ thông 2.2.1. Khái niệm quản lý phát triển phẩm chấtvà năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông 2.2.2. Nội dung quản lý phát triển phẩm chất và năng lựccủa cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông 2.2.2.1. Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý phát triển cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực 2.2.2.2.Xây dựng mô hình mục tiêu, nội dung, tiêu chí quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông 2.2.2.4. Quản lý phương thức phát triển phẩm chất và năng lực 2.2.2.5.Quản lý môi trường và điều kiện phát triển phẩm chất và năng lực 2.3. Những yếu tố tác động đến quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông 2.3.1. Những yếu tố khách quan 2.3.1.1.Tác động từ xu thế hội nhập quốc tế hiện nay 2.3.1.2. Tác động từ thực tiễn phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội của đất nước và địa phương Đồng Nai 2.3.1.3. Chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào tạo về đổi mới phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông 2.3.1.4. Tác động từ xu thế đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục trong nước 2.3.1.5. Tác động từ định hướng quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông 2.3.2. Những yếu tố chủ quan 2.3.2.1. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông 2.3.2.2.Môi trường sư phạm lành mạnh và các điều kiện để quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông 2.3.2.3.Tác động từ thực trạng phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông hiện nay 11 2.3.2.4.Tác động từ yêu cầu về quản lý nhà trường trong giai đoạn hiện nay Kết luâ ̣n chương 2 Từ kết quả nghiên cứu của chương 2, có thể rút ra những kết luận sau đây: 1. Phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT là vấn đề quan tâm hàng đầu, là nhiệm vụ số 1 của các trường THPT. Trong đó khái niệm Phát triển phẩm chất và năng lực được hiểu một cách động, đa chiều và với những người ở những góc nhìn khác nhau có thế có những ưu tiên khác nhau khi xem xét vấn đề. Tuy nhiên, Phát triển phẩm chất và năng lực vẫn có những nội dung cơ bản cần nghiên cứu tiếp tục trên cơ sở thực tiễn của nó. 2. Phát triển phẩm chất và năng lực trường THPT được cấu thành bởi nhiều thành tố: mục tiêu, nội dung ; phương pháp hoạt động ; khả năng ứng dụng thành tựu hiện đại của tổ chức và quản lý nhà trường. Các thành tố này vừa có những điểm chung của Phát triển phẩm chất và năng lực trong trường THPT, vừa có những điểm riêng do đặc trưng của loại hình nhà trường. Đánh giá việc phát triển phẩm chất và năng lực ở trường THPT cần dựa trên các thành tố này. 3. Quản lý Phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT là một cấp độ của quản lý chất lượng, đồng thời là một hệ thống chặt chẽ, là thành phần cần được chủ yếu góp phần tạo ra chất lượng và văn hóa của mỗi trường THPT. 4. Quản lý Phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT có nhiều mô hình và phương pháp, gắn bó mật thiết hiệu quả của nhà trường. Vì thế, đề xuất các giải pháp quản lý Phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT không thể không quan tâm đến việc vận dụng các nội dung, phương pháp tiếp cận hiện đại để xây dựng mục tiêu hiệu quả nhà trường THPT. Chương 3 CƠ SỞ THỰC TIỂN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT VÀ NĂNG LỰC CỦA CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH ĐỒNG NAI 3.1. Khái quát về tình hình phát triển kinh tế - xã hội và giáo dục tỉnh Đồng Nai 3.1.1. Điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội tỉnh Đồng Nai * Điều kiện tự nhiên Đồng Nai là tỉnh thuộc miền Đông Nam bộ có 11 đơn vị hành chính. *Tình hình kinh tế - xã hội Kinh tế và xả hội Đồng Nai liên tục tăng trưởng, phát triển cơ cấu chuyển dịch theo hướng CNH-HĐH; 3.1.1. Tình hình phát triển giáo dục tỉnh Đồng Nai * Tình hình chung: phát triển khá ổn định 12 * Số lượng và cơ cấu đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học phổ thông : Các trường THPT tỉnh Đồng Nai chất lượng giáo dục đạt khá tốt. 3.2 Khái quát chung về khảo sát thực trạng * Mục đích khảo sát Nhằm đánh giá toàn diện thực trạng quản lý phát triển phẩm chất và năng lực cán bộ quản lý trường THPT hiện nay; dựa trên cơ sở đó đánh giá và tìm ra nguyên nhân cơ bản, từ đó tìm ra các giải pháp để khắc phục hạn chế đó. * Nội dung khảo sát - Khảo sát thực trạng phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT tỉnh Đồng Nai hiện nay. (mục 3.3) - Khảo sát thực trạng quản lý phát triển phẩm chất và năng lực cán bộ quản lý trường THPT tỉnh Đồng Nai hiện nay. (mục 3.4) * Đối tượng, địa điểm, thời gian khảo sát Đối tượng và địa điểm khảo sát: Gồm 3 đối tượng là lãnh đạo Sở GDĐT, cán bộ quản lý trường THPT, giáo viên cốt cán. Thời gian khảo sát: Tiến hành khảo sát trong năm học 20142015 và 2015 – 2016. * Phương pháp khảo sát thực trạng - Nghiên cứu bằng văn bản, điều tra bằng phiếu hỏi, tổ chức trao đổi, toạ đàm. 3.3.Thực trạng phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai 3.3.1. Kết quả khảo sát thực trạng phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai 3.3.2. Thực trạng xếp loại và đánh giá cán bộ quản lý trường trung học phổ thông Cán bộ quản lý hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ qua 2 năm học 2014-2015, 2015-2016 có giảm, số CBQL được đánh giá hoàn thành tốt nhiệm vụ chiếm đa số. 3.3.3.Thực trạng về phát triển phẩm chất chính trị và đạo đức của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai Đội ngũ CBQL còn phải phấn đấu nhiều hơn nữa trong việc rèn luyện phẩm chất để đáp ứng yêu cầu hiệu quả giáo dục mà Đảng và ngành giáo dục giao trách nhiệm quản lý nhà trường. 3.3.4. Thực trạng phát triển năng lực cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai Đạt mức khá Từ đó yêu cầu về năng lực của đội ngũ CBQL là cần phải có giải pháp để nâng cao phẩm chất và năng lực cho từng CBQL để đạt hiệu quả cao. 3.3.5. Đánh giá chung về phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai 13 -Những ưu điểm, mặt thuận lợi: Một là, cán bộ quản lý trường THPT tỉnh Đồng Nai không ngừng được phát triển về phẩm chất và năng lực, về cơ bản đảm bảo thực hiện vai trò, chức trách, nhiệm vụ quản lý, đã đạt được các yêu cầu quy định trong các tiêu chuẩn của chuẩn hiệu trường THPT, cơ bản có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt. Hai là, ngành GD tỉnh Đồng Nai đã áp dụng một số biê ̣n pháp cơ bản nhằm phát triển phẩm chất và năng lực . - Những hạn chế, khó khăn Một là, cán bộ quản lý trường THPT tỉnh Đồng Nai còn nhiều hạn chế trên các mặt: Một bộ phận CBQL được đánh giá thấp về phẩm chất chính trị và đạo đức nghề nghiệp. Chất lượng đào tạo của một bộ phận CBQL thật sự đảm bảo. Trình độ và năng lực quản lý nhà trường của một bộ phận CBQL còn rất hạn chế; đa số thực hiện nhiệm vụ quản lý theo xu hướng kinh nghiệm (mặc dù đã học nghiệp vụ qua trường cản bộ quản lý. Hai là, công tác phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT tỉnh Đồng Nai chưa được quan tâm toàn diện và đúng mức, chưa được đặt ra cụ thể. Ba là, do chưa có kế hoạch, quy hoạch phát triển triển phẩm chất và năng lực của CBQL trường THPT nên chưa tổ chức thực hiện một cách toàn diện các nhiệm vụ, các nội dung công tác phát triển phẩm chất và năng lực của CBQL. Bốn là, một hạn chế khá lớn trong công tác phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT là các cơ chế, chính sách riêng, đặc thù chưa thực sự thiết thực khuyến khích, đẩy mạnh phát triển phẩm chất và năng lực của CBQL. 3.4. Thực trạng quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai 3.4.1. Thực trạng xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý phát triển cán bộ quản lý trường THPT theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực Đạt khá, còn nhiều việc phải cố gắng hơn nữa trong việc xây dựng kế hoạch việc quản lý phát triển phẩm chất và năng lực CBQL trường. 3.4.2. Thực trạng quản lý tiêu chí phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai Công tác quản lý tiêu chí đã được Sở GDĐT và trường quan tâm, có chủ trương, kế hoạch. Các trường THPT đã tự xây dựng các tiêu chí về phát triển phẩm chất và năng lực, đã tổ chức thực hiện bước đầu có kết quả nhất định. 3.4.3. Thực trạng quản lý các đối tượng được phát triển phẩm chất và năng lực tỉnh Đồng Nai 14 Công tác quản lý đối tượng CBQL còn một số cần điều chỉnh để phát triển tốt hơn. Việc thực hiện phân công, phân cấp một số mặt chưa sát, chưa rõ ràng có để ảnh hưởng đến hiệu quả của công tác quản lý đối tượng này. 3.4.4.Thực trạng quản lý phương thức quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai *Công tác đánh giá, phân loại các bộ quản lý: Trong những năm qua Sở GD&ĐT Đồng Nai đã tiến hành thanh tra, kiểm tra định kỳ đối với công tác quản lý của hiệu trưởng về các hoạt động giáo dục trong nhà trường .Công tác thanh tra, kiểm tra đều có đánh giá, xếp loại nhưng chủ yếu là để rút kinh nghiệm những mặt đã làm được và chưa làm được nhằm động viên, khuyến khích để phát huy những mặt tốt về phẩm chất và năng lực quản lý. 3.4.5.Thực trạng quản lý môi trường và điều kiện quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông Việc xây dựng điều kiện và môi trường để quản lý phát triển phẩm chất và năng lực được đa số CBQL luôn quan tâm, xem đây là yếu tố rất quan trọng để họ phát riển khả năng quản lý một cách hiệu quả. 3.4.6.Thực trạng quản lý kết quả phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai Sở GD&ĐT đã xây dựng tiêu chí đánh giá kết quả, kiểm tra và sử dụng CBQL trong việc phát triển phẩm chất, năng lực cán bộ quản lý trường THPT. Quản lý kết quả phát triển phẩm chất và năng lực cũng được rất nhiều CBQL quan tâm, là yếu tố để họ cống hiến cho công tác quản lý, tao động lực để phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý nhà trường. 3.4.7.Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai hiện nay Bảng đánh giá kết quả nội dung trên bằng thông số giá trị 1,2,3,4 ứng với: ảnh hưởng nhiều, có ảnh hưởng, ảnh hưởng ít, không ảnh hưởng, không trả lới. Khảo sát vẫn còn hạn chế nhất định được . Điểm % ở nhiều mức, yếu tố xu thể hội nhập, thực tiễn phát triển kinh tế - văn hóa – xã hội , chủ trương của Đảng và Bộ GD&ĐT, yêu cầu đổi mới GD&ĐT, môi trường sư phạm, yêu cần quản lý nhà trường hiện nay, thực trạng quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của CBQL được đánh giá cao(hơn 50%). Chứng tỏ chứng tỏ nhiều CBQL rát quan tâm và đánh giá khác nhau về các yếu tố nầy. 15 3.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai hiện nay 3.5.1. Những ưu điểm và nguyên nhân Một là, về xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT : Sở GD&ĐT bước đầu đã xây dựng kế hoạch và chỉ đạo thực hiện kế hoạch quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT được đánh giá với mức độ khá. Cán bộ quản lý các trường THPT đã lựa chọn các biện pháp thực hiện kế hoạch phát triển phẩm chất và năng lực được bổ sung, điều chỉnh đảm bảo thực hiện kế hoạch đề ra với mức độ khá. Hai là, về công tác quản lý các tiêu chí về phẩm chất và năng lực: Sở GD-ĐT có chủ trương, định hướng chỉ đạo để xây dựng tiêu chí, chỉ đạo tổ chức thực hiện về tiêu chí quản lý việc phát triển về phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT mức độ khá. Ba là, về quản lý các đối tượng được phát triển phẩm chất và năng lực: Bốn là, về xây dựng phương thức quản lý phát triển phẩm chất và năng lực: Sở GD-ĐT đã có nhiều biện pháp để quan tâm chỉ đạo việc qui hoạch, tạo nguồn, sử dụng và đánh giá CBQL với mức độ khá. Cán bộ quản lý trường THPT đã có ý thức tự học, tự bồi dưỡng để phát triển phẩm chất và năng lực với mức độ khá. Năm là, về quản lý môi trường quản lý phát triển phẩm chất và năng lực: Sở GD-ĐT đã quan tâm chỉ đạo định hướng điều kiện và môi trường để tạo điều kiện cán bộ quản lý trường THPT phát triển với mức độ khá. Cán bộ quản lý trường THPT luôn phấn đấu để làm tốt nhiệm vụ quản lý trong các điều kiện và môi trường khác nhau với mức độ khá. Sáu là, về quản lý kết quả phát triển phẩm chất và năng lực: Sở GD-ĐT đã xây dựng tiêu chí và kiểm tra đánh giá kết quả quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT với mức độ khá. Cán bộ quản lý trường THPT đã đóng góp xây dựng tiêu chí và tự kiểm tra việc quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của mình với mức độ khá. * Nguyên nhân của ưu điểm 16 Một là, để có được một số kết quả tốt ở trên là do Sở GD-ĐT đã vận dụng các lý thuyết về phát triển nguồn nhân lực, kinh nghiệm trong chỉ đạo quản lý cán bộ quản lý trường THPT thực hiện nhiều chủ trương và chính sách về giáo dục để tạo điều kiện CBQL phát triển phẩm chất và năng lực. Hai là, các cán bộ quản lý trường THPT đã có sự nổ lực phấn đấu không ngừng để tự hoàn thiện phẩm chất và năng lực quản lý đáp ứng mục tiêu giáo dục trong xu thế đổi mới hiện nay. 3.5.2. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế * Hạn chế :Thể hiện một số nội dung sau: Một là, chưa có chủ trương chính thức và cụ thể của các cấp chính quyền địa phương về công tác quản lý phát triển phẩm chất và năng lực cán bộ quản lý trường THPT. Hai là, công tác lãnh đạo, chỉ đạo và điều phối các nhiệm vụ, các nội dung công tác và các hoạt động nhằm quản lý phát triển phẩm chất và năng lực cán bộ quản lý trường THPT thiếu đồng bộ và chưa thường xuyên. Ba là, do các khâu lập kế hoạch phát triển, tổ chức thực hiện nhiệm vụ phát triển và công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều phối chưa tốt nên công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ quản lý phát triển phẩm chất và năng lực cán bộ quản lý trường THPT chưa được thực hiện ở nhiều nơi, hiệu quả kiểm tra, đánh giá kết quả chưa cao. Bốn là, các cơ chế, chính sách riêng, đặc thù chưa thực sự thiết thực khuyến khích, đẩy mạnh quản lý phát triển phẩm chất và năng lực cán bộ quản lý trường THPT. *Nguyên nhân hạn chế Một là, nhận thức và đổi mới tư duy về quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT của các cấp lãnh đạo, Sở GDĐT còn châm, tư tưởng chạy theo thành tích. Hai là, nguồn lực đầu tư cho GD của tỉnh Đồng Nai chưa tương xứng so với yêu cầu phát triển sự nghiệp GD, công tác xã hội hóa chưa hiệu quả do điều kiện kinh tế - xã hội trong một giai đoạn suy thoái kinh tế kéo dài. Việc phân cấp quản lý giáo dục chưa tốt; CBQL chỉ chú trọng đến việc quản lý, giải quyết, kiểm soát công việc hành chính sự vụ, ít xem trọng việc tự phát triển phẩm chất và năng lực. Ba là, công tác quản lý phát triển phẩm chất và năng lực cán bộ quản lý trường THPT của các cơ quan quản lý cấp trên chưa được quan tâm đúng. Bốn là, chế độ chính sách đối với CBQL chậm sửa đổi, chưa bắt nhịp với sự phát triển, biến đổi của nền kinh tế - xã hội của thời kỳ CNH- HĐH đất nước và hội nhập quốc tế. Năm là, việc huy đồng các nguồn lực nhà trường và địa phương để xây dựng các điều kiện và môi trường để quản lý phát triển phẩm 17 chất và năng lực của can bộ quản lý trường THPT có lúc chưa được chú trọng. Sáu là, việc tổ chức thanh tra của Sở GD&ĐT về xử lý những sai phạm của một số CBQL chưa kịp thời, chưa phát huy tác dụng nhiều với việc phát triển các phẩm chất và năng lực của CBQL. 3.5.3.Bài học kinh nghiệm về quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai Có tư duy mới về phát triển phẩm chất và năng lực của CBQL , có chế độ chính sách cho CBQL, có tiêu chí cụ thể cho việc phát triển phẩm chất là năng lực, có điển hình tiên tiến để nhân rộng. Kết luận chương 3 Thứ nhất, quản lý phát triển đội ngũ CBQL đã được các cấp, các ngành trong tỉnh, các cấp lãnh đạo quan tâm. Việc xây dựng kế hoạch, quy hoạch, bổ nhiệm, bồi dưỡng nghiệp vụ cho CBQL được tiến hành thường xuyên đúng theo quy định. . Thứ hai, đội ngũ cán bộ quản lý trường THPT Đồng Nai còn những hạn chế về năng lực, nghiệp vụ quản lý của một số CBQL chưa thực sự ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ quản lý nhà trường trong thời kỳ đổi mới. Thứ ba, cần xác định và thực hiện các giải pháp khả thi để quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT tỉnh Đồng Nai nhằm khắc phục những vấn đề bất cập trong thời gian qua, đáp ứng yêu cầu quản lý phát triển nhà trường trong giai đoạn hiện nay. Chương 4 YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT VÀ NĂNG LỰC CỦA CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH ĐỒNG NAI HIỆN NAY 4.1. Yêu cầu quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai 4.1.1. Quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông phải quán triệt quan điểm của Đảng và tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục trong tình hình hiện nay. 4.1.2. Quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông phải cập nhật trình độ phát triển của lý luận và thực tiễn giáo dục hiện đại 4.1.3.Quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông phải bám sát đặc điểm phát triển kinh tế - xã hội và giáo dục của địa phương 4.1.4.Quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông phải hướng vào nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục của nhà trường 18 4.2. Các giải pháp quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Đồng Nai 4.2.1. Tổ chức đổi mới tư duy về quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông Đổi mới về tư duy về quản lý phát triển phẩm chất và năng lực cán bộ quản lý trường THPT trong bối cảnh đổi mới toàn diện giáo dục, đây là giải pháp có ý nghĩa thực tiễn nhằm xác định vị trí vai trò của việc phát triển phẩm chất và năng lực cán bộ quản lý trường THPT với hiệu quả quản lý nhà trường. Do đó đòi hỏi phải quan tâm chỉ đạo có tính định hướng nhưng kịp thời để phát triển phẩm chất và năng lực người CBQL để đạt hiệu quả giáo dục nhà trường, mang lại nội dung mới, vấn đề mới về phát triển phẩm chất và năng lực của CBQL trong giai đoạn hiện nay. 4.2.2. Kế hoạch hoá quá trình quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông Việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoá quá trình quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT ở góc độ tổng thể có ý nghĩa quan trọng, là tiêu chuẩn, là thước đo kết quả tự rèn luyện về phát triển phẩm và năng lực của CBQL để đáp ứng đạt chuẩn Hiệu trường trường THPT và quản lý trường đạt mục tiêu giáo dục trong việc thực hiện Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục trong tình hình hiện nay. 4.2.3. Kết hợp sử dụng và đánh giá cán bộ quản lý gắn với quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông hiện nay Việc sử dụng CBQL (quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng) và đánh giá, phân loại CBQL gắn với quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông hiện nay là sự kết hợp hài hoà giữa công tác cán bộ với kết quả việc quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của CBQL. Mục đích là có sự phối hợp thì tính hiệu quả mới cao nhằm đạt mục tiêu của quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của CBQL là hiệu quả quản lý, đạt chuẩn Hiệu trưởng, hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao. 4.2.4. Xây dựng cơ chế quản lý động viên, khuyến khích cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tự phát triển phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu mới Đây là giải pháp có sự kết hợp hài hoà của CBQL nắm bắt và chiếm lĩnh yếu tố, điều kiện để trở thành người quản lý giỏi và nhu cầu của nhà trường (hoàn thành chức trách nhiệm vụ, hiệu quả chất lượng, chuẩn hiệu trưởng). Công tác quản lý tại cơ sở giáo dục là công việc đa dạng, phức tạp mà trong các lớp bồi dưỡng CBQL không hề có công 19 thức chung. Sự linh hoạt phù hợp với hoàn cảnh công tác quản lý trường THPT chỉ có thể bằng việc tự bồi dưỡng, tự rèn luyện của từng CBQL ở cơ sở giáo dục tạo nên môi trường quản lý có sự hiệu quả cao. Kinh nghiệm quản lý từ hoạt động thực tiễn đã tạo nên việc tự quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT là một định hướng đúng đắn, cần thiết. 4.2.5.Huy động các nguồn lực của nhà trường và địa phương xây dựng môi trường quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông Huy động và tổ chức các nguồn lực của nhà trường và địa phương cùng tham gia vào quá trình quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT là một yêu cầu khách quan bởi vì chính việc tác nghiệp của CBQL đã phải ở trong một điều kiện môi trường nhất định, trong đó người CBQL phải hoàn thành chức trách nhiệm vụ được giao, phát huy những phẩm chất và năng lực của mình để tận dụng tất cả những yếu tố thuận lợi của điều kiện môi trường để quản lý hiệu quả. 4.2.6. Xây dựng phương thức đánh giá quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường trung học phổ thông theo yêu cầu mới Phương thức đánh giá cán bộ quản lý là hoạt động thường xuyên của cơ quan quản lý các cấp, nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý theo quy định.Thông qua phương thức là các hoạt động thanh tra, kiểm tra nắm thông tin và đánh giá đúng cán bộ quản lý nhằm phát hiện những điểm mạnh, điểm yếu trong quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT, giúp họ có biện pháp hoàn thiện bản thân. Đánh giá đúng phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý là căn cứ để cơ quan chức năng nắm rõ hơn công tác sử dụng CBQL, trên cơ sơ đó có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, phát triển và sử dụng cán bộ quản lý đúng hướng. * Mối quan hệ giữa các giải pháp: 6 giải pháp có mối quan hệ hỗ tương lẫn nhau để đạt mục tiêu quản lý phát triển phẩm chất và năng lực một cách hiệu quả, bền vững và phát triển, chúng có tác dụng đối với CBQL trong ngành giáo dục của tỉnh, đặc biệt khối THPT. Trong mỗi giải pháp đều có tác dụng và giá trị mang tính định hướng, làm căn cứ, điều kiện để triển khai các giải pháp còn lại. Mỗi giải pháp không thể đứng độc lập mà phải có sự hỗ trợ, bổ sung của các giải pháp còn lại. Giải pháp 1 chúng tôi chọn là tâm điểm để các giải pháp khác hướng đến, là trung tâm của toàn bộ hệ thống giải pháp mà tác giả đã trình bày. Kết luận chương 4 Việc xác định 6 giải pháp trên có tính thống nhất, sự phối kết hợp với nhau để thúc đẩy quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT đúng hướng nhằm đạt được mục tiêu giáo dục. Để đánh giá 20 khách quan vấn đề đã trình bày ở chương 4, chúng ta sẽ tổ chức kiểm nghiệm (khảo nghiệm, thử nghiệm) ở chương 5 . Chương 5 KIỂM NGHIỆM TÍNH CẦN THIẾT, TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP 5.1. Khảo nghiệm 5.1.1. Mục đích khảo nghiêm ̣ Nhằm kiểm chứng tính cần thiết và tính khả thi của từng giải pháp đã đưa ra, để từ đó có thể khẳng định và đánh giá mức độ hiệu quả của giải pháp đề xuất trong luận án. 5.1.2.Nhiệm vụ khảo nghiệm Kiểm chứng tính cần thiết và khả thi của các giải pháp quản lý phát triển phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý trường THPT tỉnh Đồng Nai. 5.1.3.Cơ sở và đối tượng khảo nghiệm Gồm: Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, các giáo viên cốt cán (tổ trưởng chuyên môn, trưởng các đoàn thể) một số trường THPT. 5.1.4. Lực lượng và thời gian khảo nghiệm - Lực lượng khảo nghiệm: Tác giả và các cộng tác viên trường - Thời gian thực nghiệm: Thời gian tiến hành khảo nghiệm từ tháng 10/2015 đến tháng 2/2016. 5.1.5. Nô ̣i dung và phương pháp khảo nghiêm ̣ - Nội dung khảo nghiệm Dựa trên hệ thống các giải pháp cơ bản của tác giả đã xác định trong luận án, tôi tiến hành khảo nghiệm quy trình hoàn thiện một số giải pháp quản lý phát triển phẩm chất và năng lực cán bộ quản lý trường trung học phổ thông. - Phương pháp khảo nghiệm Khảo nghiệm được tiến hành theo phương pháp khảo sát, từng cá nhân cho điểm vào các ô tương ứng, chọn một trong 4 loại điểm: 4,3,2,1,0 để đánh giá các thông tin tương ứng. Sau đó tổng hợp số lượng và tỷ lệ đạt được. 5.1.6. Xử lý và phân tích kết quả khảo nghiêm ̣ 5.1.6.1. Phân tích kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết của các giải pháp 5.1.6.2. Phân tích kết quả khảo nghiệm về tính khả thi của các giải pháp 5.1.6.3. So sánh tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp Bảng 5.7. So sánh tương quan thứ hạng giữa tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp Giải pháp GP1 GP2 Tính cần thiết 2 3 Tính khả thi 5 4 D2 9 1