Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Më ®Çu
HiÖn nay trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng khi mµ ®Êt níc ta ®ang bíc vµo thêi
kú héi nhËp vµ quèc tÕ ho¸ ®ßi hái c¸c s¶n phÈm cña chóng ta ph¶i cã tÝnh
c¹nh trach cao míi ®ñ kh¶ n¨ng ®óng v÷ng trong thÞ trêng ®Çy biÕn ®éng. Nã
sÏ gãp phÇn cho hµng ho¸ níc ta tiÕp cËn víi nhiÒu lo¹i thÞ trêng kh¸c nhau vµ
nhiÒu kh¸ch hµng kh¸c nhau trªn thÕ giíi. §iÒu nµy mang ®Õn cho c¸c doanh
nghiÖp ViÖt Nam nhiÒu c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn nhng còng ®Çy th¸ch thøc: Sù
c¹nh tranh khèc liÖt vÒ chÊt lîng, gi¸ c¶ vµ kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô…®ßi
hái c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i ®Çu t ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña
m×nh. Tuy nhiªn mét vÊn ®Ò mang tÝnh b¶n chÊt cña toµn cÇu ho¸ chÝnh lµ “
v¨n ho¸ tiªu dïng” trong kinh tÕ thÞ trêng. Mçi lo¹i thÞ trêng kh¸c nhau ®Òu ®îc quyÕt ®Þnh bëi mét nhãm kh¸ch hµng cã nhu cÇu tiªu dïng kh¸c nhau.
NhiÒu quèc gia tiªn tiÕn trªn thÕ giíi cã v¨n ho¸ tiªu dïng rÊt ph¸t triÓn. Nhu
cÇu tiªu dïng cña hä kh«ng nh÷ng ®ßi hái vÒ tÝnh h÷u dông, tÝnh ®Ñp, tÝnh bÒn
cña s¶n phÈm mµ cßn ®ßi hái s¶n phÈm ph¶i s¹ch vµ mang tÝnh nh©n v¨n
(kh«ng sö dông lao ®éng trÎ em)…Trong c¸c nhu cÇu “v¨n ho¸ tiªu dïng” nªu
trªn, tiªu chuÈn s¹ch cã vai trß hÕt søc quan träng v× nã kh«ng chØ thÓ hiÖn
nhu cÇu b¶o vÖ søc khoÎ cho ngêi tiªu dïng mµ cßn thÓ hiÖn tr×nh ®é v¨n
minh trong s¶n xuÊt- tiªu dïng. VÊn ®Ò VSATTP ë ®©y kh«ng chØ lµ s¹ch ë
s¶n phÈm cuèi cïng mµ cßn c¶ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nhê cã sù kÕ thõa v¨n
minh nh©n lo¹i mµ ®Êt níc ta ngµy cµng ph¸t triÓn møc GDP hµng n¨m t¨ng
nhanh. Còng chÝnh v× thÕ mµ cuéc sèng cña rÊt nhiÒu ngêi d©n ViÖt Nam
chóng ta ®· ®îc c¶i thiÖn, ®Ó cã b÷a ¨n no, ®ñ chÊt dinh dìng trong mçi gia
®×nh kh«ng cßn khã kh¨n th× viÖc ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm
( VSATTP) l¹i trë thµnh vÊn ®Ò nhøc nhèi. NhÊt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay,
t×nh tr¹ng vi ph¹m VSATTP, chÊt lîng hµng ho¸ ®· g©y nhiÒu thiÖt h¹i c¶ vÒ
vËt chÊt, søc khoÎ ngêi tiªu dïng, t×nh tr¹ng hµng gi¶, hµng nh¸i, hµng kÐm
chÊt lîng ®ang ®îc b¸n c«ng khai.
NhËn thøc ®îc t×nh h×nh nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay cã thÓ thÊy ®îc vai
trß to lín cña qu¶n lý nhµ níc trong viÖc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ trong vÊn ®Ò
VSATTP. V× nh÷ng lý do trªn mµ em ®· chän ®Ò tµi : “Qu¶n lý nhµ níc vÒ
chÊt lîng vÖ sinh an toµn thùc phÈm( VSATTP)”.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Môc ®Ých nghiªn cøu:
HÖ thèng ho¸ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng vµ
chÊt lîng VSATTP
®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ kiÓm tra an toµn
thùc phÈm
§Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong c«ng
t¸c qu¶n lý nhµ níc vÒ VSATTP
§èi tîng nghiªn cøu lµ t×nh hinh ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ
níc vÒ VSATTP
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lµ thu thËp vµ ph©n tÝch sè liÖu, sử dụng
phương pháp luận để phân tích.
KÕt cÊu cña ®Ò tµi
Ch¬ng I: Lý luËn chung qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng VSATTP
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng
VSATTP
Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p c¶i thiÖn ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng
VSATTP
§Ó hoµn thµnh ®Ò tµi nµy ®· cã sù gióp ®ì vµ ®ãng gãp ý kiÕn rÊt nhiÒu
cña GS.TS NguyÔn §×nh Phan. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Néi dung
Ch¬ng 1 Lý luËn chung qu¶n lý nhµ n íc vÒ
chÊt luîng ATVSTP
I.Kh¸i niÖm,néi dung cña chÊt lîng vµ qu¶n trÞ chÊt lîng
1.ChÊt lîng
1.1 Kh¸i niÖm vÒ chÊt lîng
Kh¸i niÖm chÊt lîng s¶n phÈm ®· xuÊt hiÖn tõ l©u vµ ®îc phæ biÕn sö
dông hµng ngµy trong cuéc sèng còng nh trong s¸ch b¸o. ChÊt lîng s¶n phÈm
lµ mét ph¹m trï rÊt réng vµ phøc t¹p, ph¶n ¸nh tæng hîp c¸c néi dung kinh tÕ,
kü thuËt, x· héi. §øng trªn nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau vµ tuú theo môc tiªu,
nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh mµ doanh nghiÖp cã thÓ ®a ra nh÷ng quan niÖm
vÒ chÊt lîng xuÊt ph¸t tõ ngêi s¶n xuÊt, ngêi tiªu dïng,tõ s¶n phÈm hay thÞ trêng.
Tõ b¶n th©n s¶n phÈm: ChÊt lîng lµ tËp hîp c¸c tÝnh chÊt cña s¶n phÈm
®Ó chÕ ®Þnh tÝnh thÝch hîp cña nã nh»m tho¶ m·n nhu cÇu x¸c ®Þnh phï hîp
víi c«ng dông.
Tõ phÝa nhµ s¶n xuÊt : ChÊt lîng lµ sù phï hîp vµ hoµn h¶o cña mét s¶n
phÈm víi mét tËp hîp c¸c yªu cÇu,tiªu chuÈn hay quy c¸ch ®ã ®îc x¸c ®Þnh tríc.
Tõ thÞ trêng: ChÊt lîng lµ sù phï hîp cña s¶n phÈm ,dÞch vô phï hîp víi
môc ®Ých sö dông cña kh¸ch hµng.
Theo ISO : ChÊt lîng lµ sù tho¶ m·n mét tËp hîp c¸c thuéc tÝnh ®èi víi
c¸c yªu cÇu ®· nªu ra hay tiÒm Èn.
Nh÷ng kh¸i niÖm chÊt lîng nµy xuÊt ph¸t vµ g¾n bã chÆt chÏ víi c¸c yÕu
tè c¬ b¶n cña thÞ trêng nh nhu cÇu,c¹nh tranh,gi¸ c¶…Nh÷ng quan niÖm theo
híng thÞ trêng ®îc ®a sè c¸c nhµ nghiªn cøu vµ c¸c doanh nh©n t¸n ®ång v× nã
ph¶n ¸nh nhu cÇu ®Ých thùc cña ngêi tiªu dïng, gióp doanh nghiÖp ®¹t ®îc
môc tiªu tho¶ m·n kh¸ch hµng, cñng cè ®îc thÞ trêng vµ gi÷ ®îc thµnh c«ng
l©u dµi.
1.2 Yªu cÇu vµ ®Æc ®iÓm cña chÊt lîng s¶n phÈm
ChÊt lîng lµ kÕt qu¶ cña c¸c yÕu tè c«ng nghÖ, kü thuËt,kinh tÕ vµ v¨n
ho¸ x· héi. Tríc hÕt chÊt lîng lµ kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ chøc n¨ng
kü thuËt ph¶n ¸nh gi¸ trÞ sö dông mµ s¶n phÈm cã thÓ ®¹t ®îc.C¸c thuéc tÝnh
chÊt lîng lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña nhiÒu yÕu tè,nhiÒu thµnh phÇn,bé phËn hîp
thµnh nh nguyªn, nhiªn, vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ, lao ®éng sèng, c«ng nghÖ,
kü thuËt. ChÊt lîng kh«ng chØ ph¶n ¸nh tr×nh ®é ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi cña mçi níc mçi khu vùc trong trong tõng thêi kú. S¶n phÈm khi ®ua ra thÞ
trêng ®Ó trë thµnh hµng ho¸ cÇn ph¶i tho¶ m·n kh¸ch hµng vÒ c¶ hai mÆt gi¸
trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. Gi¸ trÞ sö dông ph¶n ¸nh c«ng dông t¹o nªn tÝnh h÷u Ých
cña s¶n phÈm..
ChÊt lîng s¶n phÈm ®îc h×nh thµnh trong tÊt c¶ mäi ho¹t ®éng mäi qu¸
tr×nh t¹o ra s¶n phÈm. ChÊt lîng chÝnh lµ kÕt qu¶ cña sù phèi hîp thèng nhÊt
gi÷a lao ®éng víi c¸c yÕu tè kü thuËt, kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸. C¸c yÕu tè t¸c
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®éng ®Õn chÊt lîng cã yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi, cã yÕu tè trùc tiÕp vµ
gi¸n tiÕp. Trªn nh÷ng thÞ trßng kh¸c nhau cã nh÷ng yªu cÇu kh¸c nhau ®èi víi
cïng lo¹i s¶n phÈm. ChÊt lîng s¶n phÈm ph¶i ®îc xem xÐt trong mèi liªn hÖ
chÆt chÏ víi ®iÒu kiÖn vµ m«i trêng kinh doanh,t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi. Nã ®îc h×nh thµnh trong tÊt c¶ mäi ho¹t ®éng mäi qu¸
tr×nh. V× vËy ph¶i xem xÐt nã trong mãi quan hÖ chÆt chÏ thèng nhÊt tríc.trong.sau s¶n xuÊt.
ChÊt lîng ®îc ®¸nh gi¸ trªn c¶ hai mÆt chñ quan vµ kh¸ch quan. TÝnh chñ
quan thÓ hiÖn th«ng qua chÊt lîng trong sù phï hîp hay cßn gäi lµ chÊt lîng
thiÕt kÕ. §ã lµ møc phï hîp cña thiÕt kÕ ®èi víi nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Nã
ph¶n ¸nh nhËn thøc cña kh¸ch hµng vÒ chÊt lîng s¶n phÈm lµm t¨ng kh¶ n¨ng
tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. TÝnh kh¸ch quan thÓ hiÖn th«ng qua
thuéc tÝnh vèn cã cña s¶n phÈm ®Ó chÊt lîng cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua
chØ tiªu,tiªu chuÈn cô thÓ. §ång thêi nã ®îc thÓ hiÖn th«ng qua viÖc tu©n thñ
thiÕt kÕ. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt lîng tuú thuéc vµo tong lo¹i thÞ trêng cô
thÓ.Nã cã thÓ ®îc ®µnh gi¸ cao ë thÞ trêng nµy nhng kh«ng ®îc coi träng ë thÞ
trêng kh¸c, phï hîp víi ®èi tîng nµy nhng kh«ng phï hîp víi ®èi tîng kh¸c.
ChÊt lîng s¶n phÈm chØ thÓ hiÖn ®óng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªu dïng x¸c
®Þnh phï hîp víi môc ®Ých tiªu dïng cô thÓ. Kh«ng cã chÊt lîng s¶n phÈm
chung cho tÊt c¶ mäi ®iÒu kiÖn mäi ®èi tîng. V× vËy viÖc cung cÊp th«ng tin
vÒ s¶n phÈm cho ngêi tiªu dïng lµ yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi nhµ s¶n
xuÊt.
1.3 TÇm quan träng cña chÊt lîng s¶n phÈm trong s¶n xuÊt kinh
doanh
Trong m«i trêng kinh tÕ ph¸t triÓn héi nhËp nh ngµy nay, c¹nh tranh lµ
mét yÕu tè mang tÝnh quèc tÕ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t
triÓn cña doanh nghiÖp th«ng qua hai chiÕn lîc c¬ b¶n lµ ph©n biÖt ho¸ s¶n
phÈm vµ chiÕn lîc chi phÝ thÊp. ChÊt lîng trë thµnh mét chiÕn lîc quan träng
nhÊt lµm t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
ChÊt lîng t¹o nªn søc hÊp dÉn thu hót kh¸ch hµng t¹o lîi thÕ c¹nh tranh
cho doanh nghiÖp. Kh¸ch hµng lùa chän mua s¶n phÈm cã thuéc tÝnh phï hîp
víi nhu cÇu së thÝch kh¶ n¨ng ®iÒu kiÖn sö dông cña m×nh. Hä so s¸nh c¸c s¶n
phÈm cïng lo¹i vµ lùa chän lo¹i hµng nµo cã ®Æc tÝnh kinh tÕ kü thuËt tho¶
m·n nh÷ng mong muèn cña hä cao h¬n.
ChÊt lîng gióp doanh nghiÖp t¨ng uy tÝn h×nh ¶nh cña m×nh. §iÒu nµy
còng cã ¶nh hëng rÊt lín tíi quyÕt ®Þnh mua hµng cña kh¸ch hµng. ChÊt lîng
lµ c¬ së cho viÖc duy tr× vµ më réng thÞ trêng t¹o sù ph¸t triÓn l©u dµi bÒn
v÷ng cho c¸c doanh nghiÖp. §èi víi nh÷ng s¶n phÈm lµ ph¬ng tiÖn s¶n xuÊt,
c«ng cô cã sö dông nguyªn liÖu n¨ng lîng trong qu¸ tr×nh tiªu dïng th× chi phÝ
trong vËn hµnh vµ khai th¸c s¶n phÈm lµ mét thuéc tÝnh chÊt lîng rÊt quan
träng. Cho nªn n©ng cao chÊt lîng cã ý nghÜa t¬ng ®¬ng víi t¨ng n¨ng suÊt lao
®éng, gi¶m chi phÝ, gi¶m møc ®é g©y « nhiÔm m«i trêng. §ång thêi gióp cho
ngêi tiªu dïng tiÕt kiÖm ®îc sóc lùc vµ thêi gian khi sö dông s¶n phÈm do c¸c
doanh nghiÖp cung cÊp víi sù tiÖn lîi ®¸p øng nhanh h¬n ®Çy ®ñ h¬n. §©y lµ
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
gi¶i ph¸p quan träng t¨ng klh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng doanh thu vµ lîi
nhuËn. Trªn c¬ së ®ã ®¶m b¶o thèng nhÊt lîi Ých trong doanh nghiÖp vµ ngoµi
x· héi t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn cho mçi doanh nghiÖp.
Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay, n©ng cao chÊt lîng lµ c¬ së quan träng cho
viÖc giao lu trao ®æi th¬ng m¹i vµ héi nhËp quèc tÕ. ChÊt lîng s¶n phÈm cã ý
nghÜa quyÕt ®Þnh®Õn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña
hµng ho¸ ViÖt Nam vµ søc m¹nh kinh tÕ cña ®Êt níc trªn thÞ trêng thÕ giíi.
ChÝnh v× tÇm quan träng cña chÊt lîng ®ßi hái ph¶i cã sù qu¶n lý tèt ®Ó
®¶m b¶o ch©t lîng s¶n phÈm dÞch vô phï hîp víi yªu cÇu tho¶ m·n tèt nhÊt
nhu cÇu cña kh¸ch hµng.
2.Qu¶n lý chÊt lîng
2.1 Kh¸i niÖm qu¶n lý chÊt lîng
ChÊt lîng kh«ng tù nhiªn sinh ra, nã lµ kÕt qu¶ cña sù t¸c ®éng cña hµnh
lo¹t c¸c yÕu tè cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau. Muèn ®¹t chÊt lîng mong
muèn ph¶i qu¶n lý tèt c¸c yÕu tè nµy. Qu¶n lý chÊt lîng lµ mét khÝa c¹nh cña
chøc n¨ng qu¶n lý ®Ó x¸c ®Þnh vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch chÊt lîng. Ho¹t ®éng
qu¶n lý trong lÜnh vùc chÊt lîng lµ qu¶n lý chÊt lîng. Cã nhiÒu quan ®iÓm
kh¸c nhau vÒ qu¶n lý chÊt lîng nhng theo Tæ chøc tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ
ISO9000 cho r»ng: Qu¶n lý chÊt lîng lµ mét ho¹t ®éng cã chøc n¨ng qu¶n lý
chung nh»m môc ®Ých ®Ò ra chÝnh s¸ch,môc tiªu,tr¸ch nhiÖm vµ thùc hiÖn
chóng b»ng c¸c biÖn ph¸p nh ho¹ch ®Þnh chÊt lîng, kiÓm so¸t chÊt lîng, ®¶m
b¶o chÊt lîng vµ c¶i tiÕn chÊt lîng trong khu«n khæ mét hÖ thèng chÊt lîng.
2.2 Vai trß cña qu¶n lý chÊt lîng
Qu¶n lý chÊt lîng gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ
qu¶n trÞ kinh doanh. Theo quan ®iÎm hiÖn ®¹i th× qu¶nlý chÊt lîng lµ ho¹t
®éng qu¶n lý cã chÊt lîng. Nã gi÷ vÞ trÝ then chèt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn
kinh tÕ, ®êi sèng nh©n d©n vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. Trong c¬ chÕ thÞ trêng th× c¬ cÊu s¶n phÈm ch©t lîng s¶n phÈm, gi¸ c¶
vµ thêi gian giao hµng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh rÊt lín ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn
cña doanh nghiÖp mµ c¸c yÕu tè nµy phô thuéc rÊt lín vµo qu¶n lý chÊt lîng.
Khi đời sống của người ®îc n©ng lªn và sức mua của họ được n©ng cao,tiến
bộ khoa học c«ng nghÖ được tăng cường th× chất lượng sản phẩm là yếu tố
quyết định đến khả năng cạnh tranh.
Do vËy chÊt lîng s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña doanh nghiÖp. TÇm
quan träng cña chÊt lîng ngµy cµng ®îc n©ng cao do ®ã ph¶i kh«ng ngõng
n©ng cÊp tr×nh ®é qu¶n lý chÊt lîng vµ ®æi míi kh«ng ngõng c«ng t¸c qu¶n lý
chÊt lîng. Nã lµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp qu¶n lý tríc hÕt lµ doanh nghiÖp mµ
ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm tríc hÕt lµ gi¸m ®èc doanh nghiÖp.
II.Qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng VSATTP
1.Vai trß cña qu¶n lý nhµ níc
Qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng cña c¸c
c¬ quan qu¶n lý nhµ níc nh»m ®Þnh híng ph¸t triÓn, n©ng cao vµ kiÓm so¸t
chÊt lîng s¶n phÈm, hµng ho¸ ®¸p øng c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi trong tõng
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
thêi kú. C«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng ra ®êi vµ ph¸t triÓn cïng víi c¸c ho¹t ®éng
cña ®êi sèng kinh tÕ vµ x· héi, c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng cã vai trß quan
träng, t¸c ®éng nhiÒu mÆt vµ s©u s¾c ®Õn hÇu kh¾p c¸c lÜnh vùc, tõ s¶n xuÊt
kinh doanh, nghiªn cøu khoa häc, ph¸t triÓn c«ng nghÖ cho ®Õn viÖc b¶o vÖ
m«i trêng, an toµn søc khoÎ con ngêi, ®¶m b¶o c«ng b»ng vµ lîi Ých quèc gia.
Trong nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn s«i ®éng nh hiÖn nay th× vai trß qu¶n lý cña nhµ
níc ngµy cµng trë lªn quan träng. Vai trß cña qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng tríc hÕt ph¶i lµ vai trß ®Þnh híng vµ ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng chÊt lîng cã t¸c
®éng tÝch cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ mang tÝnh dÉn d¾t vµ chØ híng.
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, sù ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i dùa vµo ®Èy m¹nh xuÊt
khÈu, mµ muèn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ph¶i dùa vµo t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña hµng ho¸ dÞch vô. Nh vËy, ®Þnh híng c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c chÊt lîng
hiÖn nay lµ ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ. Lµm tèt c«ng t¸c nµy sÏ gióp hµng
ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ. C¬
quan nhµ nø¬c lµ n¬i tËp hîp, ®Ò xuÊt vµ ban hµnh c¸c tiªu chuÈn nµy cho c¸c
doanh nghiÖp.
Vai trß kh«ng thÓ thiÕu cña qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng lµ viÖc ®¶m b¶o
lîi Ých quèc gia,d©n téc.Th«ng qua viÖc quy ®Þnh vµ kiÓm so¸t vÒ vÖ sinh, an
toµn, m«i trêng, Nhµ níc ®¶m b¶o hµng ho¸ s¶n phÈm, nguyªn vËt liÖu…nhËp
khÈu vµo ViÖt Nam ph¶i b¶o ®¶m vÖ sinh, an toµn cho ngêi tiªu dïng, an toµn
cho m«i trêng tù nhiªn vµ x· héi.B»ng c¸c ho¹t ®éng kiÓm tra gi¸m s¸t thêng
xuyªn ë c¸c khu vùc cöa khÈu c¸c khu vùc bu«n b¸n ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn vµ
xö lý nh÷ng vi ph¹m.
Cã thÓ thÊy r»ng qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng lµ ho¹t ®éng tæng hîp
mang tÝnh kü thuËt, kinh tÕ vµ x· héi. C¸c ho¹t ®éng nµy nh»m môc tiªu lµ”
®Ó ®¶m b¶o n©ng cao chÊt lîng hµng ho¸, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, b¶o
vÖ quyÒn lîi lîi Ých cña tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh vµ ngêi tiªu
dïng, sö dông hîp lý c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ lao ®éng, b¶o vÖ
m«i trêng, thóc ®Èy tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ, t¨ng cêng n¨ng lùc qu¶n
lý nhµ níc, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc hîp t¸c kü thuËt, kinh tÕ vµ th¬ng
m¹i quèc tÕ”(Ph¸p lÖnh ChÊt Lîng hµng ho¸ 1999). Trong nh÷ng giai ®o¹n
kh¸c nhau th× môc tiªu cña ho¹t ®éng qu¶n lý nµy còng kh¸c nhau nhng ®Òu
th«ng qua c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ hÖ thèng tæ chøc chung thèng nhÊt.
C¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ nø¬c ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ trêng
b»ng c¸c v¨n b¶n luËt. §©y lµ c¸c v¨n b¶n híng dÉn viÖc thùc thi ATVSTP cña
c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ , dÞch vô ®¶m bao lîi Ých cho ngêi tiªu
dïng vµ cho x· héi. Néi dung cña qu¶n lý nhµ níc vÒ VSATTP bao gåm (Ph¸p
lÖnh n¨m 2003):
X©y dùng vµ thùc hiÖn chiÕn lîc, chÝnh s¸ch, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch vÒ
VSATTP;
Ban hµnh vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ
VSATTP, c¸c quy ®Þnh vµ tiªu chuÈn vÒ VSATTP;
X©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch phßng ngõa, kh¾c phôc ngé ®éc
thùc phÈm vµ bÖnh truyÒn nhiÔm qua thùc phÈm;
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Qu¶n lý hÖ thèng kiÓm nghiÖm, thö nghiÖm vÒ VSATTP;
Qu¶n lý viÖc c«ng bè tiªu chuÈn VSATTP, chøng nhËn ®ñ ®iÒu kiÖn
VSATTP;
Tæ chøc nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ trong lÜnh vùc VSATTP;
§µo t¹o, båi dìng nghiÖp vô vÒ VSATTP;
Tæ chøc c«ng t¸c th«ng tin,tuyªn truyÒn, phæ biÕn kiÕn thøc ph¸p luËt vÒ
VSATTP;
Hîp t¸c quèc tÕ vÒ VSATTP;
Thanh tra, kiÓm tra, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tè c¸o vµ xö lý c¸c vi ph¹m
ph¸p luËt vÒ VSATTP;
Nhê cã sù qu¶n lý cña nhµ níc vÒ VSATTP ®· t¹o niÒm tin ®èi víi ngêi
tiªu dïng gióp cho ngêi tiªu dïng c¶m thÊy yªn t©m h¬n khi sö dông s¶n
phÈm dÞch vô trªn thÞ trêng.
2.Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc
HiÖn nay ë ViÖt Nam qu¶n lý an toµn thùc phÈm vµ chÊt lîng thùc phÈm
lµ tr¸ch nhiÖm cña Bé Y tÕ, Bé Khoa häc-C«ng nghÖ, Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t
triÓn n«ng th«n, Bé Thuû s¶n, Bé C«ng nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã cßn cã sù tham
gia cña Bé Th¬ng m¹i vµ Bé Tµi chÝnh. Díi ®©y lµ tr¸ch nhiÖm cña hai bé
chÝnh cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn vÊn ®Ò qu¶n lý VSATTP. §Ó thi hµnh ph¸p
lÖnh vÒ VSATTP sè 12/2003/PL-UBTVQH11 ngµy 26/07/2003 vµ nghÞ ®Þnh
sè 163/2004/N§-CP ngµy 07/09/2004 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi
hµnh mét sè ®iÒu lÖnh cña ph¸p lÖnh VSATTP, Liªn tÞch Bé Y tÕ- Bé N«ng
nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n híng dÉn ph©n c«ng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n
lý nhµ níc vÒ VSATTP nh sau: (Th«ng t Híng dÉn ph©n c«ng phèi hîp thùc
hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ VSATTP)
2.1 Tr¸ch nhiÖm chung
2.1.1Bé Y tÕ cã tr¸ch nhiÖm
Chñ tr×, phèi hîp víi Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n x©y dùng
vµ tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc,chÝnh s¸ch,kÕ ho¹ch vÒ VSATTP ®îc phª duyÖt;
Ban hµnh vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, tiªu
chuÈn, quy ®Þnh, quy tr×nh, quy ph¹m vÒ vÖ sinh an toµn víi thùc phÈm ®· qua
chÕ biÕn lu th«ng trªn thÞ trêng;
Quy ®Þnh d lîng tèi ®a cho phÐp ho¸ chÊt ®éc h¹i, phô gia thùc phÈm,
giíi h¹n tèi ®a « nhiÔm vi sinh vËt ®èi víi thùc phÈm ®a qua chÕ biÕn;
Quy ®Þnh chung vÒ ®iÒu kiÖn vÖ sinh,an toµn ®èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt
kinh doanh chÕ biÕn thùc phÈm bao gåm ®iÒu kiÖn c¬ së v¹t chÊt,trang thiÕt
bÞ,dông cô;yªu cÇu vÒ søc khoÎ, kiÕn thøc, thùc hµnh vÖ sinh, an toµn thùc
phÈm cña ngêi s¶n xuÊt kinh doanh thùc phÈm;
Tæ chøc thùc hiÖn x¸c nhËn c«ng bè tiªu chuÈn VSATTP ®èi víi s¶n
phÈm thùc phÈm trong c¶ níc;
X©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch vÒ c«ng t¸c th«ng tin, tuyªn
truyÒn, phæ biÕn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, kiÕn thøc ph¸p luËt; nghiªn
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cøu khao häc, c«ng nghÖ, ®µo t¹o, båi dìng nguån nh©n lùc vµ hîp t¸c quèc tÕ
vÒ VSATTP; tæ chøc x¸c nhËn néi dung th«ng tin qu¶ng c¸o ®èi víi thùc
phÈm;
Tæ chøc thùc hiÖn qu¶n lý nhµ níc vÒ VSATTP ®èi víi thùc phÈm ®·
qua chÕ biÕn s¶n xuÊt, lu th«ng trong níc cho tiªu thô néi ®Þa;
Tæ chøc thùc hiÖn kiÓm so¸t « nhiÔm vi sinh vËt vµ tån d ho¸ chÊt ®éc
h¹i(bao gåm c¶ phô gia thùc phÈm) ®èi víi thùc phÈm trõ thùc phÈm cã nguån
gèc ®éng vËt ë d¹ng t¬i sèng vµ s¬ chÕ lu th«ng trªn thÞ trêng.
2.1.2 Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n cã tr¸ch nhiÖm
Híng dÉn chi tiÕt viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc, chÝnh s¸ch, quy ho¹ch, kÕ
ho¹ch vÒ VSATTP cña ngµnh n«ng nghiÖp;
Ban hµnh vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt,tiªu
chuÈn,quy ®Þnh,quy tr×nh,quy ph¹m b¶o ®¶m VSATTP ®èi víi:
- Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tõ nu«i trång, khai th¸c, thu h¸i, s¶n xuÊt, giÕt mæ,
s¬ chÕ, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn n«ng s¶n thùc phÈm cho ®Õn khi ®a ra lu th«ng
trªn thÞ trêng
S¶n phÈm thùc phÈm cã nguån gèc ®éng vËt ë d¹ng t¬i sèng vµ
s¬ chÕ lu th«ng trªn thÞ trêng,
- N«ng s¶n thùc phÈm xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu;
Qu¶n lý VSATTP ®èi víi thùc phÈm cã nguån gèc ®éng vËt vµ s¬ chÕ lu
th«ng trªn thÞ trêng, xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu;
Quy ®Þnh cô thÓ vÒ ®iÒu kiÖn VSAT ®èi víi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh
thùc phÈm cã nguån gèc t¬i sèng vµ s¬ chÕ;
X©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn th«ng tin, tuyªn truyÒn, phæ biÕn c¸c v¨n
b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, kiÕn thøc ph¸p luËt; nghiªn cøu khoa häc, c«ng
nghÖ, ®µo t¹o, båi dìng nguån nh©n lùc vµ hîp t¸c quèc tÕ vÒ VSATTP ®èi víi
thùc phÈm cã nguån gèc ®éng vËt;
Tæ chøc thùc hiÖn kiÓm so¸t « nhiÔm vi sinh vËt tån d ho¸ chÊt ®éc h¹i
®èi víi thùc phÈm;
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2.2. Tr¸ch nhiÖm trong viªc phßng ngõa, kh¾c phôc ngé ®éc thùc
phÈm vµ bÖnh truyÒn qua thùc phÈm
2.2.1 Bé y tÕ cã tr¸ch nhiÖm
X©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch phßng ngõa, kh¾c phôc ngé
®éc thùc phÈm; ®iÒu tra x¸c ®Þnh c¬ së nguyªn nh©n, b÷a ¨n nguyªn nh©n,
thøc ¨n nguyªn nh©n vµ c¨n nguyªn;
TriÓn khai c¸c biÖn ph¸o phång ngõa, kh¾c phôc ngé ®éc thùc phÈm vµ
c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm qua thùc phÈm;
tæ chøc chØ ®¹o viÖc xö lý, ®iÒu trÞ ngé ®éc thùc phÈm vµ c¸c bÖnh dÞch
truyÒn qua thùc phÈm;
Híng dÉn vµ chØ ®¹o thùc hiªn viÖc ph©n tÝch nguy cá « nhiÔm thùc
phÈm; ®iÒu tra, kh¶o s¸t vµ lu tr÷ c¸c ssè liÖu vÒ c«ng t¸c phßng ngõa, kh¾c
phôc ngé ®éc thùc phÈm vµ bÖnh truyÒn qua thùc phÈm;
C«ng bè nguy c¬ benÑh dÞch cã thÓ truyÒn qua thùc phÈm;
Híng dÉn vµ chØ ®¹o thùc hiÖn viÖc tuyªn truyÒn, phæ biÕn kiÕn thøc vµ
thùc hµnh vÒ phßng ngõa ngé ®éc thùc phÈm cho ngêi s¶n xuÊt kinh doanh vµ
ngêi tiªu dïng;
Quy ®Þnh chÕ ®é b¸o c¸o vÒ c«ng t¸c phßng ngõa, kh¾c phôc ngé ®éc
thùc phÈm vµ bÖnh truyÒn qua thùc phÈm;
2.2.2 Bé n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n cã tr¸ch nhiÖm
X©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch tuyªn truyÒn, phæ biÕn kiÕn
thøc vµ thùc hµnh vÒ phßng ngõa ngé ®éc thùc phÈm cho ngêi s¶n xuÊt kinh
doanh thùc phÈm ë d¹ng t¬i sèng, s¬ chÕ;
Tæ chøc qu¶n lý vµ chØ ®¹o thùc hiÖn tèt quy tr×nh s¶n xuÊt ®Ó b¶o ®¶m
VSATTP ®èi víi thùc phÈm tríc khi ®a ra lu th«ng trªn thÞ trêng;
C«ng bè dÞch bÖnh ®éng vËt ®Ó phèi hîp liªn ngµnh, tæ chøc kiÓm so¸t
dÞch bÖnh trong ph¹m vi ®îc ph©n c«ng;
Qu¶n lý vµ chØ ®¹o viÖc s¶n xuÊt ®Ó ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn ®èi víi:
-N«ng s¶n thùc phÈm tõ nu«i trång, khai th¸c, thu h¸i, s¶n xuÊt, giÕt
mæ, s¬ chÕ,b¶o qu¶n, vËn chuyÓn tríc khi lu th«ng ra thÞ trêng;
N«ng s¶n thùc phÈm nhËp khÈu, xuÊt khÈu;
Phèi hîp víi Bé Y tÕ vµ c¸c bé, ngµnh liªn quan trong viÖc x¸c ®Þnh
nguyªn nh©n x¶y ra ngé ®éc thùc phÈm vµ c¸c bÖnh truyÒn qua thùc phÈm khi
x¶y ra ngé ®éc thùc phÈm;
Khi x¶y ra ngé ®éc thùc phÈm cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi uû ban nh©n
d©n c¸c cÊp,Bé Y tÕ vµ c¸c bé, ngµnh liªn quan ®Ó kh¾c phôc vµ gi¶i quyÕt hËu
qu¶.
2.3 Tr¸ch nhiÖm trong viÖc phèi hîp kiÓm tra thanh tra vµ xö lý c¸c vi
ph¹m trong viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ VSATTP
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2.3.1 Bé Y tÕ cã tr¸ch nhiÖm
X©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm tra vÒ VSATTP trªn ph¹m
vi toµn quèc vµ xö lý c¸c vi ph¹m theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt;
Chñ tr× thÈm ®Þnh,kiÓm tra c¸c c¬ së chÕ biÕn thùc phÈm cã nguy c¬
cao;
Chñ tr× xö lý,thu håi,x¸c ®Þnh nguån gèc ®èi víi n«ng s¶n thùc phÈm
kh«ng ®¶m b¶o VSATTP lu th«ng trªn thÞ trêng;
Thùc hiÖn thanh tra,kiÓm tra,xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p luËt vÒ VSATTP.
2.3.2 Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n cã tr¸ch nhiÖm
Tæ chøc chØ ®¹o viÖc thanh tra, kiÓm tra vÒ vÖ sinh an toµn n«ng s¶n
thùc phÈm vµ xö lý c¸c vi ph¹m ®èi víi n«ng s¶n thùc phÈm trong ph¹m vi ®îc ph©n c«ng;
Thanh tra,kiÓm tra vÒ vÖ sinh an toµn ®èi víi n«ng s¶n thùc phÈm trong
qu¸ tr×nh trång trät,ch¨n nu«i, khai th¸c, thu h¸i, giÕt mæ ë d¹ng t¬i sèng, s¬
chÕ, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn, lu th«ng ra thÞ trêng vµ xuÊt khÈu;
Thanh tra kiÓm tra viÖc xö lý thùc phÈm nguyªn liÖu kh«ng b¶o ®¶m
tiªu chuÈn VSATTP cha qua kiÓm dÞch thó y ®· ®a vµo lu th«ng, sö dông trong
chÕ biÕn thùc phÈm;
Phèi hîp víi Bé Y tÕ thanh tra,kiÓm tra viÖc xö lý thu håi truy xuÊt
nguån gèc c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n thùc phÈm, thùc phÈm cã nguån gèc ®éng
vËt bÞ nhiÔm c¸c t¸c nh©n vi sinh vËt g©y bÖnh dÞch.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch¬ng2:Thùc tr¹ng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý
nhµ níc vÒ chÊt lîng VSATTP
I.Thùc tr¹ng vÒ VSATTP ë ViÖt Nam hiÖn nay
1.Sù bÊt æn trong t©m lý ngêi tiªu dïng vÒ ATVSTP trªn thÞ trêng
hiÖn nay
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Çy biÕn ®éng hµng ho¸ ®a d¹ng phong phó ë
tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc t¹o cho ngêi tiªu dïng cã nhiÒu sù lùa chän. Tuy nhiªn vÊn
®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ c¸c s¶n phÈm dÞch vô cã ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn cho ngêi
tiªu dïng kh«ng?VSATTP ®ang lµ mét trong nh÷ng mèi quan t©m chung cña
toµn x· héi. Tuy ®îc c¸c c¬ quan chøc n¨ng lªn tiÕng b¸o ®éng nhng t×nh
tr¹ng nµy vÉn kÐo dµi vµ ngµy cµng trë lªn cÊp thiÕt. ViÖc vi ph¹m c¸c quy
®Þnh vÒ VSATTP trong thêi gian qua diÔn ra ë kh¾p mäi n¬i mäi lÜnh vùc g©y
t©m lý hoang mang ¶nh hëng rÊt lín tíi søc khoÎ con ngêi.
Níc ta lµ mét ®Êt níc víi nÒn kinh tÕ mang ®Æc trng cña kinh tÕ n«ng
nghiÖp trong ®ã phÇn lín c¸c s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt, chÕ biÕn tõ n«ng-thuû
s¶n víi c«ng nghiÖp l¹c hËu vµ viÖc tæ chøc qu¶n lý vÉn cha chÆt chÏ, thiÕu sù
liªn kÕt gi÷a nhµ cung cÊp nguyªn vËt liÖu víi nhµ s¶n xuÊt-chÕ biÕn vµ nhµ
ph©n phèi s¶n phÈm. ChÝnh v× vËy viÖc qu¶n lý kiÓm so¸t VSATTP chØ dõng
l¹i ë tõng kh©u tõng qu¸ tr×nh riªng lÎ thËm chÝ cßn chång chÐo gi÷a c¸c
ngµnh qu¶n lý víi nhau.
HËu qu¶ râ nÐt nhÊt cña vi ph¹m VSATTP lµ t×nh tr¹ng ngé ®éc thùc
phÈm. Sè vô ngé ®éc thùc phÈm t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m vµ trë thµnh con sè
®¸ng b¸o ®éng. N¨m 2003 c¶ níc cã 514 vô ngé ®éc víi tæng sè 4173 ngêi bÞ
nhiÔm. §Õn n¨m 2004 cã 503 vô víi 5724 ngêi bÞ nhiÔm ®éc. ChØ trong 6
th¸ng ®Çu n¨m 2006 cã tíi 19.636 c¬ së s¶n xuÊt chÕ biÕn,kinh doanh thùc
phÈm vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ VSATTP.C¶ níc ®· x¶y ra 22 vô ngé ®éc thùc
phÈm víi 534 ngêi bÞ ngé ®éc(14 ngêi chÕt). So víi n¨m 2005 (cã 144 vô ngé
®éc thùc phÈm víi tæng sè 4300 ngêi trong ®ã cã 53 ngêi bÞ tö vong), t×nh
h×nh ngé ®éc thùc phÈm x¶y ra trong th¸ng hµnh ®éng n¨m 2006 t¨ng cao
h¬n. Tæng sè ngêi ngé ®éc tõ ngµy 1\1\2007 ®Õn nay ®· ë møc b¸o ®éng 3140
ngêi, 25 ngêi bÞ tö vong.So víi cïng kú n¨m 2006, sè vô ngé ®éc thùc phÈm
t¨ng 22,4%, sè m¾c t¨ng 6,1% vµ sè chÕt gi¶m 48%.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
600
500
400
300
200
100
0
2003
2004
2005 2006
Biểu đồ số vụ ngộ độc
Nh÷ng con sè trªn lµ nh÷ng d÷
liÖu ®îc thèng kª trªn thùc tÕ cßn nhiÒu vô ngé ®éc thùc phÈm kh«ng ®îc
thèng kª. C¸c vô ngé ®éc x¶y ra thêng khã x¸c ®Þnh nguyªn nh©n cho nªn
kh«ng thÓ phßng ngõa ®Ó nh÷ng vÊn ®Ò ngé ®éc Êy kh«ng cßn t¸i diÔn. C¸c vô
ngé ®éc trong n¨m qua phÇn lín ë c¸c khu chÕ xuÊt. HÇu hÕt c¸c c«ng ty nµy
®Òu kho¸n c¶ cho c¸c dÞch vô nÊu thuª mµ kh«ng quan t©m ®Õn chÊt lîng vÖ
sinh thùc phÈm cã ®¶m b¶o an toµn hay kh«ng. Trong khi ®ã viÖc thùc phÈm
nhiÔm bÈn x¶y ra trong suèt qu¸ tr×nh h×nh thµnh s¶n phÈm tõ ®Çu vµo lµ
nguyªn vËt liÖu ®Õn qu¸ tr×nh chÕ biÕn vµ thËm chÝ c¶ trong qu¸ tr×nh ph©n
phèi ®Õn tay ngêi tiªu dïng. MÆt kh¸c nguån gèc nhiÔm bÈn cã thÓ ë d¹ng vËt
lý(vËt thÓ r¾n),d¹ng ho¸ häc(thuèc trõ s©u, kim lo¹i nÆng, phÈm mµu...) vµ vi
khuÈn, vi trïng g©y bÖnh dÒu cã ë kh¾p mäi n¬i. T×nh tr¹ng « nhiÔm thøc ¨n
®êng phè ®· g©y ra nhiÒu vô ngé ®éc thùc phÈm. T¹i chî ë TP Hå ChÝ minh
t×nh tr¹ng « nhiÔm vi sinh vËt trong mét sè thùc phÈm ¨n liÒn b¸n t¹i c¸c chî
lµ rÊt phæ biÕn. GÇn 90% mÉu níc gi¶i kh¸t b¸n lÎ kh«ng ®¶m b¶o tiªu chuÈn.
M× sîi, ch¶ lôc t¹i ®©y bÞ sö dông hµn the chiÕm tíi 87-100%. ThÞ trêng Hµ
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Néi th× ®a sè c¸c mãn lßng lîn luéc, rau sèng, nem chua, nem ch¹o bÞ nhiÔm
vi khuÈn hiÕm khÝ ë møc cao.
Trong s¶n xuÊt l¬ng thùc, rau qu¶ hiÖn tîng tån ®äng d lîng ho¸ chÊt ®éc
h¹i, thuèc b¶o vÖ thùc vËt vÉn n»m ë møc cao vµ phæ biÕn. ThËt ®¸ng sî nÕu
nh theo thãi quen ¨n uèng th«ng thêng th× ®©u biÕt ®îc thùc phÈm mua vÒ cã
ho¸ chÊt ngêi tiªu dïng kh«ng thÓ kiÓm nghiÖm ®îc ®iÒu nµy. Ho¸ chÊt ®éc
h¹i cã thÓ sÏ g©y kÝch øng tíi c¬ thÓ con ngêi ngay lËp tøc t¹o nªn hiÖn tîng
ngé ®éc nhng còng cã khi nã vÉn tiÒm Èn trong c¬ thÓ tÝch tô dÇn ®Õn mÊy
n¨m thËm chÝ hµng chôc n¨m míi ph¸t hiÖn ra bÖnh. Theo côc qu¶n lý chÊt lîng VSATTP(Bé Y tÕ), viÖc sö dông ho¸ chÊt b¶o qu¶n ®éc h¹i nh phÈm mµu,
peroxit...cßn ë møc cao. Cã tíi 25,4% lîng hoa qu¶ lu th«ng trªn thÞ trêng bÞ
nhiÔm c¸c ho¸ chÊt b¶o qu¶n ®éc h¹i vît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp ®Æc biÖt lµ
hoa qu¶ nhËp tõ Trung Quèc. T¹i Nam §Þnh, mÊy th¸ng ®Çu n¨m ®· ph¸t hiÖn
5/12 mÉu nho, 6/12 mÉu quýt, 9/13 mÉu t¸o Trung Quèc, 8/13 mÉu lª Trung
Quèc cã ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt. H¬n thÕ n÷a ngêi tiªu dïng kh«ng thÓ ph©n
biÖt ®îc ®©u lµ hµng thËt ®©u lµ hµng gi¶ ®©u lµ hµng n«ng s¶n ViÖt Nam víi
hµng Trung Quèc nhËp lËu. §Õn chî Long Biªn(Hµ Néi) ngêi ta kh«ng thÊy
khã kh¨n g× ®Ó t×m nh÷ng hoa qu¶ gian m¸c T©y nh nho Mü, xoµi Oxtraylia,
me Th¸i...nhng cã ai biÕt ®©y ®óng lµ hoa qu¶ nh©p ngo¹i kh«ng? Cßn rau
xanh th× sao? Rau lµ mãn ¨n thêng xuyªn vµ kh«ng thÓ thiÕu trong c¸c b÷a
¨n.Nhng cã c¬ së nµo ®¶m b¶o rau s¹ch kh«ng cã ho¸ chÊt? Theo kÕt qu¶ ®iÒu
tra thùc tr¹ng d lîng thuèc b¶o vÖ thùc vËt rau qu¶ trong thêi gian gÇn ®©y cña
Côc b¶o vÖ thùc vËt, sè mÉu rau, qu¶ t¬i cã d lîng thuèc b¶o vÖ thùc vËt ¶nh
hëng tíi søc khoÎ con ngêi chiÕm 30-60%. Sè mÉu rau kiÓm tra ë Hµ Néi vµ
Hµ T©y cã hµm lîng asen cao h¬n giíi h¹n cho phÐp chiÕm 22-23%. 100%
mÉu ®Ëu ë Hµ Néi vµ Hµ T©y, 66,6%mÉu rau c¶i t¹i TP HCM vµ §ång Nai cã
d lîng vît giíi h¹n tèi ®a cho phÐp. Mét sè thuèc b¶o vÖ thùc vËt bÞ cÊm sö
dông nh Methamidophos vÉn cßn d lîng trong rau. Víi nh÷ng hµng rau bÇy
b¸n ®Çy rÉy ngoµi chî víi nh÷ng ngän rau t¬i xanh mòn mÜm nh×n th× ngon.
Nhng ngêi ta ®©u biÕt nã ®îc nu«i trång ra sao?Nh×n nh÷ng cäng rau muèng
t¬i ngon h¼n ngêi tiªu dïng ch¼ng thÓ nµo biÕt r»ng chóng ®îc trång vµ thu
ho¹ch b»ng c«ng nghÖ siªu tèc. Nh÷ng hé trång rau ®· rót ng¾n tèi ®a thêi
gian thu ho¹ch ®Ó kiÕm lêi mét c¸ch nhanh chãng. B×nh thêng, ®Ó thu ho¹ch
mét løa rau ph¶i ®îi Ýt nhÊt mét tuÇn nhng ë ®©y cø 2 ngµy c¾t mét lÇn. Nh÷ng
c©y rau c¾t s¸t gèc chØ cÇn tíi nöa kilogam thuèc t¨ng trëng lµ chØ sau 1 ®ªm
®· dµi c¶ tÊc.
Thùc phÈm ngoµi chî ®· vËy nhng c¶ hµng trong siªu thÞ còng kh«ng
kÐm g×. L©u nay, khi nãi ®Õn hµng ho¸ siªu thÞ, ngêi ta lu«n nghÜ r»ng n¬i ®©y
®¶m b¶o vÒ chÊt lîng.ThÕ nhng, qua kiÓm ®Þnh cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng t¹i
Hµ Néi vµ TP HCM, ®· ph¸t hiÖn ra nhiÒu kÕt qu¶ bÊt ngê: c¸c mÉu níc t¬ng
lÊy tõ c¸c siªu thÞ cã tû lÖ chÊt3-MCPD kh¸ cao:8/20 mÉu cã chøa 3MCPD(lo¹i chÊt cã thÓ g©y ung th) vît møc cho phÐp;C¸c mãn giß lôa, giß lìi, da chua, nem chua, bån bån, rau chuèi xanh...®Òu cã chøa hµn the(¨n nhiÒu
cã thÓ bÞ ngé ®éc m·n tÝnh) vµ chÊt formol(lµ lo¹i ho¸ chÊt ®éc h¹i g©y ung
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
th)-tõ n¨m 1951 Héi ®ång Tiªu chuÈn Thùc phÈm(FSC)®· cÊm sö dông chÊt
nµy nhng ë ViÖt Nam, nöa thÕ kû qua, nhµ s¶n xuÊt vÉn ngang nhiªn pha trén
nã vµo thøc ¨n ®Ó gi÷ ®é l©u bÒn cho s¶n phÈm mµ quªn ®i nguy c¬ ®éc h¹i
cho ngêi tiªu dïng. Thùc chÊt nÕu kh«ng kiÓm tra th× ch¾c kh«ng ai biÕt cã
®iÒu nµy x¶y ra. Kh«ng nh÷ng thÕ sau khi bÞ ph¸t hiÖn th× ngay lËp tøc tÊt c¶
nh÷ng lo¹i hµng ®ã vµ nh÷ng mÆt hµng cña c¬ së kh¸c cung ngµnh cung bÞ dì
bá mµ cha kiÓm nghiÖm ®Ó biÕt lo¹i s¶n phÈm ®ã cã vi ph¹m kh«ng. Nh lµ vô
níc t¬ng cña mét sè doanh nghiÖp s¶n xuÊt khi ph¸t hiÖn ra chÊt 3-MCPD cã
qu¸ nhiÒu so víi quy ®Þnh cho phÐp cã trong thµnh phÇn cña s¶n phÈm th×
ngay lËp tøc tÊt c¶ c¸c lo¹i níc t¬ng hay x× dÇu ®Òu bÞ dì khái quÇy trng bµy
kÓ c¶ s¶n phÈm kh«ng vi ph¹m tr¶ l¹i nhµ cung cÊp. §iÒu nµy g©y hiÓu lÇm
cho ngêi tiªu dïng”ch¾c ph¶i vi ph¹m nªn siªu thÞ míi kh«ng b¸n n÷a”
Trong ho¹t ®éng chÕ biÕn, giÕt mæ gia sóc gia cÇm th× VSATTP còng
®ang ë trong t×nh tr¹ng rÊt ®¸ng ng¹i. PhÇn lín c¸c c¬ së giÕt mæ ®éng vËt
kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu vÖ sinh. Theo côc thó y, phÇn lín c¸c c¬ së giÕt
mæ ®éng vËt kh«ng ®¸p øng yªu cÇu vÖ sinh, c¬ quan thó y chØ kiÓm so¸t ®îc
díi 50% thÞt lu th«ng trªn thÞ trêng. Mét sè thµnh phè lín nh Hµ Néi cã tíi
300 ®iÓm giÕt mæ gia sóc,trong ®ã chØ cã 7 ®iÓm ®îc cÊp giÊy phÐp vµ chÞu sù
gi¸m s¸t thêng xuyªn, cßn l¹i lµ c¸c ®iÓm giÕt mæ gi¶i r¸c, kh«ng cã sù kiÓm
so¸t cña c¬ quan qu¶n lý nhµ níc. ChÝnh v× vËy sè lîng thÞt ®em b¸n trªn thÞ
trêng khã cã thÓ x¸c ®Þnh cã ®îc kiÓm nghiÖm. ë lîn ®· ph¸t hiÖn mét sè
bÖnh nh: nhiÖt than, tô huyÕt trïng, lë mån long mãng, tai xanh....Khi ngêi
tiªu dïng ¨n ph¶i sÏ dÔ bÞ nhiÔm bÖnh g©y nguy hiÓm ®Õn søc khoÎ vµ tÝnh
m¹ng.
Trong thùc tÕ kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu vÞ
ph¹m yªu cÇu vÒ VSATTP. VÝ dô nh c«ng ty Sao ViÖt ®· ¸p dông hÖ thèng
qu¶n lý ®ång bé trong viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau an toµn, tõ kh©u trång trät
®Õn thu mua, chÕ biÕn vµ ph©n phèi. HiÖn Sao ViÖt cã thÓ cung cÊp rau s¹ch
tËn nhµ cho kh¸ch hµng lµ ngêi tiªu dïng ë TP HCM. C«ng ty ®· thiÕt lËp ®îc
mèi quan hÖ vµ ho¹t ®éng tõ ngêi trång rau ®Õn ngêi b¸n. §ång thêi viÖc lu
tr÷ hå s¬ gióp c«ng ty cã thÓ dÔ dµng truy lôc hå s¬ ®Ó x¸c ®Þnh râ tr¸ch
nhiÖm trong viÖc cung cÊp s¶n phÈm rau c¸c lo¹i cho kh¸ch hµng. §iÒu nµy
t¹o lßng tin cña kh¸ch hµng vÒ s¶n phÈm cña c«ng ty. §· cã mét sè doanh
nghiÖp cung cÊp thùc phÈm ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p qu¶n lý VSATTP nh ¸p
dông tiªu chuÈn HACCP(ph©n tÝch nguy c¬ vµ thiÕt lËp ®iÓm kiÓm so¸t).§©y
lµ mét tiªu chuÈn ®îc quèc tÕ thõa nh©n réng r·i vÒ qu¶n lý chÊt lîng
ATVSTP. HACCP lµ mét ph¬ng ph¸p qu¶n lý nh»m gióp doanh nghiÖp trong
lÜnh vùc s¶n xuÊt,chÕ biÕn thùc phÈm kiÓm so¸t ®îc mäi kh©u trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt tõ ®Çu vµo nguyªn liÖu ®Õn ®Çu ra cña s¶n phÈm.ViÖc kiÓm so¸t nµy
nh»m t×m ra nh÷ng nguy c¬ cã thÓ g©y ¶nh hëng ®Õn VSATTP trong suèt qu¸
tr×nh s¶n xuÊt chÕ biÕn. Tõ ®ã gióp doanh nghiÖp cã thÓ kh¾c phôc phßng
ngõa nh÷ng nguy c¬ ®ã.Toµn bé viÖc kiÓm so¸t nµy buéc ph¶i ghi l¹i thµnh hå
s¬ ®Ó theo dâi vµ ®Ó xuÊt tr×nh theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng bao gåm c¸c ®èi
t¸c cña doanh nghiÖp vµ kh¸ch hµng. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh lµ c«ng ty Cæ phÇn
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
chÕ biÕn thùc phÈm Long Phông ®· m¹nh d¹n ¸p dung tiªu chuÈn nµ trong
viÖc s¶n xuÊt c¸c lo¹i giß, ch¶, xóc xÝch, jambon ®Ó tiªu thô ë thÞ trêng trong
níc...Hay C«ng ty NestlÐ ViÖt Nam-Nhµ m¸y Ba V×, C«ng ty Rîu-Níc gi¶i
kh¸t Th¨ng Long...
2.T×nh tr¹ng trµn lan cña c¸c lo¹i hµng ho¸ trong vµ ngoµi níc
ViÖt Nam hiÖn nay ®ang lµ mét thµnh viªn cña tæ chøc WTO(tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi). §©y lµ mét ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ
trong xu thÕ ph¸t triÓn cña thÕ giíi. Nhê héi nhËp t¹o ®iÒu kiÖn cho chóng ta
t¨ng doanh thu xuÊt khÈu, gi¶m rµo c¶n th¬ng m¹i, t¨ng cêng nguån vèn ®Çu
t tõ níc ngoµi...nhng nã còng lµm cho ta khã cã thÓ kiÓm so¸t ®îc hÕt c¸c ho¹t
®éng diÔn ra trªn thÞ trêng. MÆt hµng thùc phÈm trµn lan kh¾p n¬i mµ cha râ
nguån gèc kh«ng ®îc kiÓm ®Þnh. NhiÒu lo¹i thùc phÈm ®îc nhËp lËu tõ Trung
Quèc ®îc ®a vµo níc ta víi chÊt lîng rÊt kÐm ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ con ngêi.Thùc phÈm nhËp lËu rÊt ®a d¹ng vµ nhiÒu chñng lo¹i, bao gåm rÊt nhiÒu
mÆt hµng cã nguy c¬ « nhiÔm, g©y ngé ®éc cao. MÆt kh¸c t×nh tr¹ng nhËp lËu
gia sóc, gia cÇm qua biªn giíi...hÇu nh cha cã biÖn ph¸p ®Ó ng¨n chÆn vµ
kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®îc. VSATTP lµ vÊn ®Ò ¶nh hëng ®Õn quyÒn lîi, søc
khoÎ, thËm trÝ lµ tÝnh m¹ng cña ngêi tiªu dïng. Cho nªn nã ®îc c¶ x· héi tró
träng. GÇn ®©y nhÊt lµ vô tiªu ch¶y cÊp ®ang g©y x«n xao d luËn. ChØ trong
mét thêi gian ng¾n ®· thµnh n¹n dÞch g©y nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng con ngêi.
DÞch tiªu ch¶y ®· xuÊt hiÖn ë Hµ Néi vµ mét sè tØnh phÝa b¾c. §Õn tèi
31/10/2007 ®· cã 111 ngêi m¾c bÖnh ph¶i nhËp viÖn trong ®ã 90% sè ngêi
bÖnh nµy ®· ¨n c¸c thùc phÈm t¬i sèng chñ yÕu m¾n t«m, m¾m tÐp. §©y cã
thÓ coi lµ nh÷ng mãn ¨n truyÒn thèng cña ngêi ViÖt Nam, ®îc sö dông thêng
xuyªn kh«ng thÓ thiÕu trong c¸c b÷a ¨n mµ tõ tríc ®Õn giê vÉn ¨n cã sao ®©u.
Nguyªn nh©n do ®©u vÉn ®ang cßn lµ mét c©u hái cha lêi ®¸p râ rµng.
C¸c níc tiªn tiÕn nh NhËt, Mü vµ c¸c níc Ch©u ¢u quy ®Þnh r»ng chØ
nh÷ng níc cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÖ sinh chøng minh ®îc r»ng s¶n phÈm thùc phÈm
cña m×nh hîp vÖ sinh an toµn víi søc khoÎ th× míi ®îc ®a hµng ho¸ vµo nh÷ng
níc nµy. Theo hÖ thèng c¶nh b¸o vµ th«ng b¸o cua Ch©u ¢u, n¨m 2004, trong
sè hµng thùc phÈm ViÖt Nam xuÊt sang Ch©u ¢u, cã 59 l« kh«ng ®¹t tiªu
chuÈn chÊt lîng ( ViÖt Nam xÕp thø 13 trong sè c¸c níc bÞ c¶nh b¸o), con sè
nµy lµ 124 vµ ViÖt Nam xÕp thø 7 trong n¨m 2005. Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m
2007, nhiÒu l« hµng n«ng thuû s¶n xuÊt khÈu bÞ Hoa Kú, Canada, NhËt, Nga,
Singapore tõ chèi. Nh÷ng sù kiÖn Êy ph¶n ¸nh phÇn nµo nh÷ng tån ®äng, bÊt
cËp trong s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong khi ®ã ®· vµo WTO
th× ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh khèc liÖt vÒ chÊt lîng ngay c¶ trªn s©n nhµ.
Mét thùc tÕ kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc ®ã lµ ý thøc cña ngêi tiªu dïng. Cã
lÏ cßn rÊt l©u míi ®¹t tiªu chuÈn “nhµ tiªu dïng th«ng th¸i” nÕu nh÷ng thãi
quen vµ sù dÔ d·i vÉn cßn tån t¹i trong suy nghÜ cña hä. Ngêi ta biÕt ®îc viÖc
®ã lµ rÊt bÈn nhng vÉn chÊp nhËn. VÝ dô nh khi ®i chî mét kh¸ch hµng yªu
cÇu xay thÞt ngêi b¸n thit vÉn cÇm miÕng thÞt vÉn cßn dÝnh l«ng chØ c¾t ra
nhóng vµo x« níc næi ®Çy v¸ng mì vµ ®á lßm råi cho vµo m¸y xay. Nh×n thÊy
nh vËy nhng vÉn nãi nh kh«ng cã g× “xay lu«n cho tiÖn, nhµ m×nh ¨n suèt, cã
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ai bÞ lµm sao ®©u, cø nÊu s«i sïng sôc lµ vi khuÈn chÕt hÕt”. Kh«ng nh÷ng thÕ
ë c¸c nhµ hµng còng bÈn kh«ng kÐm, ngåi ngay bªn x« níc röa b¸t vµ ®îc tËn
m¾t chøng kiÕn c¸ch lµm bÈn thØu, cÈu th¶ cña nhµ hµng, nhng vÉn lµm ng¬
nh kh«ng cã chuyÖn g× c¶. ViÖc ngêi tiªu dïng cã thãi quen thÝch hµng rÎ,
thÝch mua hµng t¬i sèng hµng ngµy...còng lµ mét nguyªn nh©n gia t¨ng viÖc sö
dông c¸c ho¸ chÊt b¶o qu¶n.
II.Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vµ hiÖu qu¶ trong qu¶n lý nhµ níc
vÒ chÊt lîng VSATTP
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y níc ta ®· cã nhiÒu thay ®æi víi mét nÒn kinh
tÕ ph¸t triÓn.ViÖc th«ng th¬ng hîp t¸c víi c¸c níc trªn thÕ giíi ®· lµm t¨ng lîng hµng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu cña chóng ta. Nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu
chiÕm tû träng lín vÒ GDP víi nh÷ng lo¹i hµng n«ng s¶n nh g¹o (®øng thø 2
trªn thÕ giíi), cµ phª, chÌ....vµ thuû s¶n nh c¸ tra, c¸ basa, t«m...., nh÷ng hµng
thñ c«ng, mü nghÖ nh gèm sø, may mÆc c«ng nghiÖp .... §ång thêi còng t¨ng
lîng hµng nhËp khÈu vµo níc ta vÒ ®ñ c¸c mÆt hµng. §iÒu nµy t¹o ra sù c¹nh
tranh rÊt cao gi÷a hµng trong níc vµ níc ngoµi, c¸c mÆt hµng trong níc c¹nh
tranh víi nhau... ChÝnh v× vËy kh«ng thÓ tr¸nh khái tranh chÊp, c¹nh tranh
kh«ng lµnh m¹nh, c¸c tæ chøc c¸ nh©n kinh doanh v× lîi nhuËn mµ lµm tæn h¹i
®Õn con ngêi vµ x· héi...Cho nªn cÇn cã sù qu¶n lý can thiÖp cña nhµ níc.
Trªn thÞ trêng xuÊt khÈu hµng ho¸ ®ang rÊt gay g¾t do nh÷ng vô kiÖn b¸n
ph¸ gi¸ vÒ c¸ tra, c¸ basa, hµng may mÆc xuÊt khÈu... cña ta trªn thÞ trêng Mü.
Chóng ta ph¶i mÊt rÊt nhiÒu thêi gian míi gi¶i quyÕt xong. §Ó h¹n chÕ t×nh
tr¹ng nµy c¸c c¬ quan nhµ níc ®· lµm hÕt søc cña m×nh ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi
cho nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu. §Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng trªn nhµ níc ®· ban
hµnh c¸c v¨n b¶n luËt vµ híng dÉn thi hµnh ®èi víi c¸c mÆt hµng th¹m gia
xuÊt khÈu. Thêng xuyªn kiÓm tra gi¸m s¸t c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh gióp
hä n¾m b¾t ®îc thùc tr¹ng cña t×nh h×nh hiÖn nay. §ång thêi híng dÉn thùc
hiÖn ®óng quy tr×nh s¶n xuÊt. C¸c c¬ quan nhµ níc ®ãng vai trß rÊt quan träng
trong viÖc b¶o hé quyÒn lîi cho nh÷ng nhµ xuÊt khÈu trong níc.C¸c c¬ quan
qu¶n lý nhµ níc vÒ VSATTP lµ n¬i cã quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm ®¶m b¶o chÊt lîng ATTP trªn thÞ trêng. C¸c c¬ quan nµy chÞu tr¸ch nhiÖm x©y dùng, ban
hµnh vµ híng dÉn thi hµnh luËt. §· cã nhiÒu v¨n b¶n luËt ®îc thi hµnh nh
Ph¸p lÖnh vÒ Thó y, Ph¸p lÖnh vÒ VSATTP, LuËt vÒ thuû s¶n, Ph¸p lÖnh vÒ
chÊt lîng hµng ho¸ vµ s¾p tíi ®©y lµ LuËt vÒ ChÊt lîng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ
c¸c nghÞ ®Þnh híng dÉn thi hµnh. Nh Côc thó y n¨m 2006 ®· x©y dùng ch¬ng
tr×nh Bé ban hµnh 12 v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vµ 31 quy chuÈn kü thuËt cã
liªn quan ®Õn c«ng t¸c VSATTP, kiÓm so¸t giÕt mæ ®éng vËt, kiÓm tra vÖ sinh
thó y: qu¶n lý vµ sö dông thuèc thó y. §· tæ chøc ph¸t hµnh ®îc 2000 cuån tµi
liÖu tËp hîp c¸c v¨n b¶n QPPL vµ quy chuÈn kü thuËt liªn quan t¹o thµnh hµnh
lang ph¸p lý trong c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc vµ ®¸p øng yªu cÇu trong qu¸
tr×nh héi nhËp; TËp huÊn cho c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc Côc thó y vµ Chi côc thó y
c¸c tØnh vÒ hiÖp ®Þnh SPS, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ c¸c yªu cÇu vÖ sinh thó
y trong bu«n b¸n ®éng vËt, s¶n phÈm ®éng vËt; T¨ng cêng hîp t¸c víi c¸c níc
vÒ c«ng t¸c thó y, ký kÕt hiÖp ®Þnh tho¶ thuËn víi c¸c níc; chØ ®¹o c¸c ®¬n vÞ
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
trùc thuéc Côc, chi côc Thó y c¸c tØnh, thµnh phè Trung ¬ng phèi hîp víi
chÝnh quyÒn c¸c ban ngµnh t¹i ®Þa ph¬ng thùc hiÖn c«ng t¸c thanh tra, kiÓm
tra theo ch¬ng tr×nh ho¹t ®éng hµng n¨m ®èi víi c¸c c¬ së giÕt mæ, bu«n b¸n
®éng vËt; thanh tra vµ chØ ®¹o c«ng tac kiÓm dÞch t¹i c¸c cöa khÈu, ng¨n chÆn
t×nh tr¹ng bu«n lËu; Nhµ níc ®· ban hµnh c¸c v¨n b¶n luËt, Thñ tíng ChÝnh
phñ ®· ra ChØ thÞ 08/1999/CT-TTg ngµy 15/04/1999 vÒ viÖc “T¨ng cêng c«ng
t¸c ®¶m b¶o chÊt lîng vÖ sinh an toµn thùc phÈm” vµ QuyÕt ®Þnh sè
43/2006/Q§-TTg ngµy 20/02/2006 phª duyÖt kÕ ho¹ch b¶o ®¶m VSATTP giai
®o¹n 2006 -2010. §Ó c«ng t¸c qu¶n lý VSATTP ®îc thùc hiÖn thèng nhÊt, cã
hiÖu qu¶ ®ßi hái sù lç lùc cña c¸c c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm vµ toµn x· héi. HiÖn
nay, hµnh lang ph¸p lý vÒ VSATTP ë níc ta c¬ b¶n ®· ®îc thiÕt lËp vµ cñng
cè; c«ng t¸c phèi hîp liªn ngµnh ®îc t¨ng cêng vµ ngµy cµng cã hiÖu qu¶.
C«ng t¸c gi¸o dôc truyÒn th«ng ®îc ®Èy m¹nh, t¹o chuyÓn biÕn tÝch cùc vÒ
nhËn thøc, n©ng cao tr¸ch nhiÖm l·nh ®¹o cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c tæ chøc
x· héi vµ ngêi tiªu dïng. §ã lµ nh÷ng bíc tiÕn quan träng trong c«ng t¸c ®¶m
b¶o VSATTP ë níc ta.
C¸c c¬ quan , ®¬n vÞ cã tr¸ch nhiÖm kiÓm so¸t chÆt chÏ c¸c ho¹t ®éng
kiÓm dÞch. Thêng xuyªn kiÓm tra c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh víi nh÷ng
biÖn ph¸p chÕ tµi hîp lý. ChØ ®¹o phèi hîp víi c¸c ®¬n vÞ tæ chøc kiÓm tra,
gi¸m s¸t chÊt lîng mét sè chñng lo¹i thuèc thó y ®ang lu hµnh trªn thÞ trêng;
gi¸m s¸t c¸c chÊt tån d trong thùc phÈm nh trong thÞt, trøng, s÷a, mËt
ong( kh¸ng sinh, kim lo¹i nÆng, hoãc- m«n, sudan) hay trong hoa qu¶....C¸c
c¬ quan ®· cö ngêi ®i häc t©p c«ng t¸c ë níc ngoµi nh Côc thó y n¨m 2006 ®·
cö 112 lît ngêi ®i häc tËp/ c«ng t¸c ë níc ngoµi vÒ phßng chèng dÞch bÖnh,
kiÓm so¸t giÕt mæ gia sóc, gia cÇm vµ VSATTP; Phèi hîp víi tæ chøc FAO,
WB vµ c¸c ®Þa ph¬ng tæ chøc 1 líp huÊn luyÖn vÒ kiÓm dÞch, kiÓm so¸t giÕt
mæ, kiÓm tra vÖ sinh thó y ®éng vËt, s¶n phÈm ®éng vËt cho 883 häc viªn t¹i
18 Chi côc Thó y c¸c tØnh, thµnh phè;
III.Nh÷ng tån t¹i trong ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng VSATTP
HiÖn nay bé m¸y ho¹t ®éng trong c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc cña chóng
ta cßn rÊt nhiÒu bÊt cËp nhiÒu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt.
1.HÖ thèng bé m¸y qu¶n lý nhµ níc vÒ VSATTP cßn yÕu, ph©n t¸n
vµ thiÕu sù ®ång bé.
Thùc tÕ hiÖn nay cã kh¸ nhiÒu bé, ngµnh tham gia qu¶n lý VSATTP nhng
sù phèi hîp cßn thiÕu ®ång bé, kh«ng cã ®¬n vÞ chuyªn tr¸ch thùc hiÖn viÖc
qu¶n lý VSATTP nªn ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, Bé
Y tÕ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ChÝnh phñ qu¶n lý nhµ níc vÒ ChÊt lîng VSATTP
trong kh©u lu th«ng nhng ®éi ngò c¸n bé cßn qu¸ máng, l¹i thiÕu nh÷ng ph¬ng tiÖn ho¹t ®éng cÇn thiÕt, cha cã c¬ quan chuyªn tr¸ch qu¶n lý VSATTP.
ViÖc ®¸nh gi¸,c¶nh b¸o nguy c¬ vµ kiÓm so¸t nguy c¬ g©y « nhiÔm thùc phÈm
hiÖn cßn cha ®îc thêng xuyªn.
Sù chång chÐo trong viÖc ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm qu¶n lý. §©y lµ vÊn ®Ò
g©y tranh c·i vµ bøc xóc trong ho¹t ®éng cña hÖ thèng c¸c c¬ quan chøc n¨ng
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cã tr¸ch nhiÖm trong vÊn ®Ò VSATTP. Cã ngêi ®· ph¸t biÓu r»ng “ viÖc ®¨ng
ký cña c¸c c¬ së kinh doanh nµy lµ ®óng theo c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh. Cßn
nh÷ng sai ph¹m cña hä th×...kh«ng thuéc quyÒn qu¶n lý cña chóng t«i. Qu¶n
lý th«ng tin qu¶ng c¸o lµ tr¸ch nhiÖm cña Bé V¨n ho¸ Th«ng tin”. §Õn nay
tr¸ch nhiÖm thuéc vÒ c¬ quan nµo vÉn cha râ rµng vµ cßn chång chÐo. D luËn
rÊt bÊt b×nh vÒ viÖc c¸c c¬ quan chøc n¨ng ngµnh Y tÕ kh«ng thõa nhËn yÕu
kÐm trong kh©u qu¶n lý. Cô thÓ lµ tr¸ch nhiÖm cña thanh tra Së Y tÕ TPHCM
®· xem nhÑ víi nh÷ng lËp luËn nh÷ng lý do “thiÕu quyÕt ®o¸n”. Cßn l·nh ®¹o
Thanh tra Bé Y tÕ vµ Côc ATVSTP còng nh©n lóc ®ã ®æ hÕt mäi téi lçi cho Së
Y tÕ TPHCM. Trong khi ngêi tiªu dïng ®ang cÇn nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vµ
nhanh chãng th× c¸c c¬ quan tõ chèi víi lý do “ tÊt c¶ c¸c kÕt qu¶ ®Òu ®îc
chóng t«i b¸o c¸o víi côc ATVSTP. Côc míi lµ c¬ quan chøc n¨ng ®ñ thÈm
quyÒn c«ng bè..”. Tuy nhiªn «ng Côc trëng Côc ATVSTP l¹i cho biÕt r»ng,
côc chØ nhËn ®îc th«ng tin níc t¬ng chøa chÊt 3-MCPD vît tiªu chuÈn cho
phÐp th«ng qua b¸o chÝ. Ngoµi ra, «ng Ch¸nh thanh tra Bé Y tÕ còng cho r»ng,
c¬ quan nµy ®· 2 lÇn göi c«ng v¨n yªu cÇu Thanh tra së Y tÕ TPHCM c«ng bè
kÕt qu¶ ®ît thanh tra níc t¬ng vµo quý I/2007 nhng còng kh«ng nhËn ®îc håi
©m. Nhng sù viÖc kh«ng chØ dõng l¹i ë ®ã mµ sau khi côc ATVSTP nh©n ®îc
b¸o cµo kÕt qu¶ kiÓm nghiÖm còng kh«ng c«ng bè cho ngêi tiªu dïng biÕt mµ
l¹i lµ tr¸ch nhiÖm cña Së Y tÕ TPHCM. ®iÒu nµy lµm ngêi ta nghi ngê kh«ng
hiÓu vËy th× tr¸ch nhiÖm cña Côc ATVSTP lµ g×?
2.Cha quan t©m ®Õn viÖc ®Çu t x©y dùng c¸c c¬ së giÕt mæ gia sóc gia
cÇm tËp trung,chÕ biÕn thùc phÈm theo ph¬ng ph¸p c«ng nghiÖp, ®¶m
b¶o chÊt lîng VSATTP
T×nh tr¹ng chung hiÖn nay lµ viÖc giÕt mæ gia sóc, gia cÇm rÊt ph©n t¸n
vµ cha ®îc kiÓm so¸t chÆt chÏ. Ngay ë thµnh phè lín TP.HCM, ®Õn th¸ng
4/2004 míi cã VISSAN lµ c¬ së giÕt mæ gia sóc theo ph¬ng ph¸p c«ng nghiÖp
®îc x©y dùng tõ nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû 20, míi cung chØ cung cÊp ®îc 2030% nhu cÇu thùc phÈm gia sóc chÕ biÕn ®¶m b¶o chÊt lîng VSATTP cña thÞ
trêng. HÖ thèng labo kiÓm nghiÖm so víi yªu cÇu qu¸ Ýt. HiÖn nay míi cã 16
labo trong tæng sè 64 tØnh, thµnh cã m¸y s¾c ký láng. N¨ng lùc xÐt nghiÖm
c¸c chØ tiªu vÒ ho¸ chÊt, kh¸ng sinh, hoãc-m«n, ®éc tè...cßn rÊt h¹n chÕ.
Trªn thùc tÕ, c¸c kh¸ng sinh tån d trªn thÞt t¬i vÉn rÊt cao, tõ kh©u giÕt
mæ gia sóc ®Õn kh©u b¶o qu¶n, vËn chuyÓn vµ ph©n phèi kinh doanh còng lµm
mçi n¬i mét kiÓu. HiÖn nay ngêi ta cßn ph¸t hiÖn ra trong thÞt lîn cßn cã chøa
chÊt “muèn diªm” ®©y lµ lo¹i ho¸ chÊt gèc Nitric- NO2 vµ Nitrat- NO3 lµm
cho thÞt lu«n cã mµu t¬i ®á dï cã ®Ó tõ ngµy h«m tríc ®Õn h«m sau. ChÊt nµy
cßn ®îc sö dông trong nghÒ bãc vá tái rÊt nhanh chãng. Tái chØ cÇn ng©m
muèi diªm 15 phót, lÊy ch©n ®¹p cho bong vá sau ®ã vít ra vµ gät ®Çu thÕ lµ
xong. Nhng lo¹i tái nµy chØ cÇn ®Ó mét thêi gian ng¾n sÏ bÞ ng¶ sang mµu
vµng vµ bèc mïi nång nÆc.
NhiÒu chi côc ®· bu«ng láng c«ng t¸c qu¶n lý kiÓm dÞch vËn chuyÓn, cÊp
giÊy chøng nhËn kiÓm dÞch sai quy ®Þnh; HÖ thèng tr¹m, chèt kiÓm dÞch ®Çu
mèi giao th«ng trang thiÕt bÞ nghÌo nµn, nhiÒu n¬i kh«ng cã trô së lµm viÖc,
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, chñ yÕu chØ kiÓm tra trªn giÊy tê. Bé Y tÕ vÉn ch a cã
nh÷ng v¨n b¶n cô thÓ quy ®Þnh c¸c tiªu chuÈn kü thuËt vÒ viÖc x©y dùng c¸c
c¬ së giÕt mæ chuyªn dïng. §Õn nay, Ph¸p lÖnh vÌ VSATTP (cã hiÖu lùc tõ
th¸ng 11/2003) lµ v¨n b¶n ph¸p lý cao nhÊt vÒ qu¶n lý trong lÜnh vùc nµy.
3.C¸c v¨n b¶n, quy ®Þnh phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc ban
hµnh chËm, thiÕu ®ång bé, nhiÒu quy ®Þnh ®· l¹c hËu, ®Æc biÖt lµ c¸c v¨n
b¶n kü thuËt.
Thùc tÕ ®ßi hái ph¶i cã vµi ngµn tiªu chuÈn vÒ thùc phÈm, song ®Õn nay
chØ míi ban hµnh ®îc 717 tiªu chuÈn ViÖt Nam. §©y còng lµ nguyªn nh©n dÉn
®Õn bÊt cËp trong viÖc thanh tra, kiÓm so¸t thùc phÈm trªn thÞ trêng. Ph¸p lÖnh
VSATTP cã hiÖu lùc tõ th¸ng 11/2003 nhng ®Õn nay vÉn cha cã nghÞ ®Þnh híng dÉn thi hµnh. VÊn ®Ò VSATTP liªn quan mËt thiÕt tíi nhiÒu ngµnh s¶n
xuÊt nhng khi ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, c¸c Bé, ngµnh cha
quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn vÊn ®Ò nµy, cha cã sù thèng nhÊt chung vÒ yªu cÇu
VSATTP ®èi víi c¸c s¶n phÈm thùc phÈm. Bªn c¹nh ®ã, viÖc x©y dùng hÖ
thèng tiªu chuÈn vÒ VSATTP cßn chËm, mét sè tiªu chuÈn vÒ VSATTP kh«ng
cßn phï hîp víi ph¬ng thøc qu¶n lý thùc phÈm hiÖn nay. Theo ®¸nh gÝa cña
uû ban KH, CN&MT cña Quèc héi, phÇn lín c¸c tiªu chuÈn kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ (møc ®é t¬ng thÝch cña tiªu chuÈn
VSATTP ViÖt Nam víi tiªu chuÈn quèc tÕ hiÖn nay ë møc 32,2%).
MÆc dï bé Y tÕ- Ban chØ ®¹o liªn ngµnh ®· cã c«ng v¨n göi tÊt c¶ c¸c ®Þa
ph¬ng trong c¶ níc còng nh c¸c bé ngµnh liªn quan ®Ò nghÞ ®¸nh gi¸ kÕ ho¹ch
thùc hiÖn ch¬ng tr×nh hµnh ®«ng quèc gia ®Õn n¨m 2010 cña ChÝnh phñ, nhng
®Õn cuèi th¸ng 7/2007 míi chØ cã 30/64 tØnh, thµnh phè vµ 8/13 bé, ngµnh göi
b¸o c¸o vÒ bé Y tÕ. Cã thÓ thÊy r»ng, ngay c¶ c¸c cÊp chÝnh quyÒn vÉn cßn
th¸i ®é thê ¬, v« c¶m víi vÊn ®Ò cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ vµ ®êi
sèng cña ngêi ®an nh thÕ th× viÖc chØ cã gÇn 38% ngêi s¶n xuÊt; 42,5% ngêi
kinh doanh thùc phÈm vµ gÇn 40% ngêi tiªu dïng cã hiÓu biÕt vµ thùc hµnh
®óng vÒ VSATTP.
HiÖn nay viÖc bé luËt vÒ VSATTP vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp. Thùc phÈm bÞ
ph¸t hiÖn chøa hµn the nhng kh«ng thÓ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù ®îc chØ
cã thÓ xö lý b»ng h×nh thøc thiªu huû bëi v× luËt ph¸p níc ta quy ®Þnh viÖc vi
ph¹m ph¶i ®îc chøng minh lµ g©y hËu qu¶ nghiªm träng trong khi ®ã ph¶i 20
n¨m sau khi ¨n, ngêi tiªu dïng míi bÞ hµn the g©y t¸c ®éng lóc ®ã th× lÊy ®©u
ra chøng cø ®Ó truy tè n÷a.
ThiÕu c¬ së ph¸p lý ®Ó thanh tra xö lý c¸c ®¬n vÞ vi ph¹m lµ ý kiÕn chung
cña nhiÒu nhµ qu¶n lý. vÝ dô nh trong n¨m 2003 trªn ®Þa bµn TP.HCM ®· x¶y
ra 22 vô ngé ®éc trong ®ã cã ®Õn 17 vô ngé ®éc tËp thÓ víi h¬n 1000 lît ngêi
bÞ ngé ®éc. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do sö dông thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o
VSATTP. Tríc t×nh h×nh trªn së Y tÕ ®· tiÕn hµnh thanh tra vµ ®· xö ph¹t vi
ph¹m víi h¬n 200 triÖu ®ång. Tuy nhiªn khi ph¸t hiÖn vi ph¹m l¹i thiÕu quy
chÕ xö ph¹t. §iÒu nµy khiÕn cho viÖc xö ph¹t rÊt lóng tóng
4. C«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra cha ®îc thùc hiÖn thêng xuyªn hiÖu
qu¶ cßn thÊp.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
HiÖn nay c¶ níc cã h¬n 200 thanh tra viªn thuéc ngµnh y tÕ, thanh tra c¶
vÒ VSATTP. ChÕ tµi xö ph¹t vi ph¹m cßn thiÕu cô thÓ hoÆc qu¸ nhÑ, kh«ng ®ñ
søc r¨n ®e. Cã thÓ nãi, c«ng t¸c thanh tra vÒ VSATTP cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu
qu¶n lý nhµ níc vÒ VSATTP. Do nguån thanh tra chuyªn ngµnh qu¸ máng nh
hiÖn nay kh«ng ®ñ nguån lùc ®Ó kiÓm tra vµ gi¸m s¸t. Sè c¸n bé chuyªn tr¸ch
cÊp cña ngµnh y tÕ cÊp tØnh, thµnh vÒ vÊn ®Ò nµy chØ ®Õm trªn ®Çu ngãn tay.
CÊp quËn huyÖn th× kiªm nhiÖm, phêng x· th× hÇu nh kh«ng cã kinh nghiÖm.
Do vËy mµ ho¹t ®éng thanh tra vµ xö lý vi ph¹m chØ thùc hiÖn tõng ®ît. ChÝnh
v× vËy, c¸c c¬ quan qu¶n lý thêng chØ b¾t tay vµo cuéc, thanh tra vµ kiÓm tra
sau khi sù viÖc ®îc b¸o chÝ phanh phui. VÝ dô nh n¨m 2003, B¸o Gia ®×nh vµ
X· héi cã bµi ®iÒu tra vÒ lîn chÕt do dÞch bÖnh, ®· ®îc ch«n nhng mét sè ngêi
ham lîi vÉn lÐn lót ®µo bíi, chÕ biÕn thµnh patª, thÞt lîn quay. Khi b¸o chÝ
phÊt hiÖn th× c¸c c¬ quan chøc n¨ng tØnh Qu¶ng Ninh míi xö lý. Hay khi b¸o
Lao §éng ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng s÷a, bét dinh dìng kh«ng râ nguån gèc vµ nhµ
s¶n xuÊt b¸n trµn lan t¹i mét sè ®iÓm ë Hµ Néi. Sau ®ã së Y tÕ Hµ Néi vµ c¸c
c¬ quan chøc n¨ng míi vµo cuéc. GÇn ®©y nhÊt lµ t×nh tr¹ng níc t¬ng cã chøa
chÊt 3-MCPD mét lo¹i chÊt ho¸ häc g©y ung th cã chøa rÊt nhiÒu trong níc t¬ng. §iÒu nµy ®· lµm ngêi tiªu dïng v« cïng hoang mang, lo ng¹i. Nã ®· g©y
x«n xao d luËn trong thêi gian dµi. ViÖc ph¸t hiÖn chÊt 3-MCPD cã trong níc
t¬ng ®· ®îc tiÕn hµnh kiÓm tra tõ cuèi n¨m 2001 nhng c¸c c¬ quan cã chøc
n¨ng vÉn “Ðm nhÑm” vô nµy vµ ®Õn thêi gian gÇn ®©y míi tiÕn hµnh c«ng bè
v× bÞ d luËn lªn ¸n qu¸ gay g¾t. Mét ®Æc ®iÓm t×nh h×nh hiÖn nay lµ cø Bé nµo
®îc giao qu¶n lý ngµnh lµ cã xu híng ph¶i thµnh lËp phßng kiÓm nghiÖm
riªng, võa tèn kÐm, võa khã tr¸nh khái trïng l¾p, võa khã cã ®ñ kinh phÝ ®Ó
trang bÞ thËt hoµn chØnh, ®¸p øng ®îc mäi yªu cÇu kiÓm nghiÖm sÏ rÊt ®a d¹ng
vµ kh¾c nghiÖt trong thêi gian s¾p tíi. ViÖc kiÓm tra chÊt lîng hµng ho¸ vÉn
gÆp nhiÒu h¹n chÕ do sè phßng thö nghiÖm cã tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cßn Ýt
vµ viÖc moÎ réng ho¹t ®éng kiÓm nghiÖm ®¸nh gi¸, chøng nhËn chÊt lîng s¶n
phÈm hµng ho¸ cho tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi níc cha ®îc thËt phæ biÕn.
5. C«ng t¸c th«ng tin, tuyªn truyÒn, gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc vµ
ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt vÒ VSATTP cßn h¹n chÕ.
MÆc dï c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vµ c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i
chóng ®· tró träng tíi viÖc th«ng tin, tuyªn truyÒn vÒ VSATTP nhng cha thêng
xuyªn, chØ ®îc ®Èy m¹nh trong “Th¸ng hµnh ®éng v× chÊt lîng VSATTP”. C¸c
c¬ quan chøc n¨ng còng cha thêng xuyªn cung cÊp c¸c th«ng tin c¶nh b¸o vÒ
c¸c mèi nguy h¹i do sö dông thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng còng nh c¸c
thùc phÈm, chÊt phô gia, chÊt b¶o qu¶n,...bÞ cÊm vµ h¹n chÕ sö dông ®Ó b¶o vÖ
søc khoÎ ngêi tiªu dïng. Thªm n÷a, nh÷ng ngêi tiªu dïng còng cha nhËn thøc
®óng hoÆc cã th¸i ®é lµm ng¬ tríc nh÷ng hµnh vi vi ph¹m VSATTP. Mét
nghiªn cøu ®¸nh gi¸ vÒ nhËn thøc vµ thùc hµnh VSATTP cña c¸c nhãm ®èi tîng trong mét sè lµng nghÒ s¶n xuÊt thùc phÈm truyÒn thèng cho thÊy, ë
nhãm ngêi qu¶n lý: chØ cã 55,6% sè ngêi ®îc pháng vÊn hiÓu ®îc vÒ ngé ®éc
thùc phÈm: 77,8% sè ngêi hiÓu ®îc t¸c nh©n g©y « nhiÔm thùc phÈm: h¬n
90% sè ngêi kh«ng nhí ®îc mét v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ VSATTP. ë
20