Tài liệu Quản lý hoạt động học tập của sinh viên khoa điều dưỡng trường đại học nguyễn tất thành hiện nay

BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ  PHẠM NHỰT TRỌNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN KHOA ĐIỀU DƯỠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2013 BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ  PHẠM NHỰT TRỌNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN KHOA ĐIỀU DƯỠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH HIỆN NAY Chuyên ngành : Quản lý giáo dục Mã số : 60 14 01 14 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN MINH THỨC HÀ NỘI - 2013 LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình tham gia khóa đào tạo, tôi đã nhận được sự giúp đỡ, hỗ trợ từ quý lãnh đạo, thầy, cô và đồng nghiệp. Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn đến: Ban Giám hiệu Học viện Chính trị, Phòng Sau đại học và quý thầy cô giảng dạy đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, thầy, cô giáo và SV Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành đã giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập số liệu cho luận văn. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Tiến sĩ Nguyễn Minh Thức đã tận tâm, nhiệt tình, chu đáo trong việc hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Xin cảm ơn các anh, chị đồng nghiệp, bạn bè lớp cao học quản lý giáo dục đã tạo điều kiện giúp đỡ, khích lệ, động viên tôi trong quá trình học tập. Mặc dù có nhiều cố gắng nhưng do khả năng và kinh nghiệm nghiên cứu còn hạn chế nên khó tránh khỏi những sai sót. Tác giả kính mong nhận được sự góp ý, chỉ dẫn thêm của quý thầy, cô và các anh chị đồng nghiệp. Hà Nội, tháng 10 năm 2013 Người thực hiện luận văn Phạm Nhựt Trọng MỤC LỤC Trang 5 MỞ ĐẦU CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN KHOA ĐIỀU DƯỠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH 1.1. Các khái niệm cơ bản Chương 1 1.2. Nội dung quản lý hoạt động học tập của sinh viên Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN KHOA ĐIỀU DƯỠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH 2.1 Đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành 2.2 Thực trạng quản lý hoạt động học tập của sinh viên Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành 15 15 19 27 27 32 BIỆN PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN KHOA ĐIỀU DƯỠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC 50 NGUYỄN TẤT THÀNH HIỆN NAY 3.1 Yêu cầu xây dựng và thực hiện biện pháp quản lý hoạt động học tập của sinh viên Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành 50 3.2 Biện pháp quản lý hoạt động học tập của sinh viên Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành hiện nay 54 3.3 Khảo nghiệm sự cần thiết, tính khả thi của các biện pháp 76 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 81 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 84 PHỤ LỤC 89 Chương 3 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Viết đầy đủ Cán bộ quản lý Viết tắt CBQL Giảng viên Giáo dục và Đào tạo Giáo viên chủ nhiệm Câu lạc bộ Sinh viên Nhà xuất bản Hoạt động học tập GV GD&ĐT GVCN CLB SV Nxb HĐHT Đại học, cao đẳng, cao đẳng nghề ĐH, CĐ, CĐN Giáo dục-đào tạo và nghiên cứu khoa học GD-ĐT & NCKH 3 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Học tập là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của SV trong trường đại học. Dưới sự hướng dẫn giúp đỡ của thầy và trong môi trường sư phạm thuận lợi, người học thông qua HĐHT lĩnh hội tri thức, rèn luyện kỹ xảo, kỹ năng nghề nghiệp và hình thành phát triển nhân cách của mình. Trong đó để SV đạt được kết quả học tập tốt, công tác quản lý HĐHT của SV trong các trường đại học có vai trò rất quan trọng. Quy chế Công tác học sinh, sinh viên [4, tr.2] được ban hành theo Quyết định số 42/2007/QĐ-BGD&ĐT ngày 13 tháng 08 năm 2007 đã xác định công tác quản lý HĐHT của học sinh, SV là một trong những công tác trọng tâm ở trường đại học. Đây là công tác hướng vào thực hiện mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có năng lực cao về chuyên môn, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ, bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Cùng phát triển chung với sự nghiệp giáo dục, đào tạo, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, trường Đại học Nguyễn Tất Thành được thành lập trên cơ sở nâng cấp từ trường Cao đẳng Nguyễn Tất Thành. Trong đó Khoa Điều dưỡng của Nhà trường đảm nhiệm đào tạo 3 ngành nghề thuộc khối ngành sức khỏe gồm Y sỹ, Kỹ thuật mắt kính và Điều dưỡng. Ngành y tế cần có một đội ngũ cán bộ có trình độ cao để chăm sóc và phục vụ người bệnh. Để đáp ứng nhu cầu thực tế đó, trong nghị quyết số 46 NQ/TW ngày 23/02/2005 [3] của Bộ Chính trị về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới đã khẳng định: “nghề y là một nghề đặc biệt, cần được tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt”. Với đặc thù đào tạo nhân lực y tế là việc tổ chức đào tạo luôn luôn gắn 4 liền giữa lý thuyết với thực hành tại trường, thực tập tại các bệnh viện, cơ sở y tế, nên Bộ Y tế cũng đã ban hành chỉ thị số 06/2008/CT-BYT [14] về việc tăng cường chất lượng đào tạo nhân lực y tế trong giai đoạn hiện nay, nhằm đảm bảo chất lượng đào tạo nhân lực y tế. Nhận thức rõ vấn đề này, Khoa điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành với chức năng đào tạo cán bộ y tế, đã luôn coi trọng chất lượng đào tạo nhất là khối ngành sức khỏe có vinh hạnh được phục vụ sức khỏe của con người nên cần phải có kiến thức, kỹ năng và thái độ thích hợp để duy trì và nâng cao tình trạng sức khỏe cho nhân dân. Quản lý HĐHT của SV là quản lý để thực hiện đồng bộ các thành tố: mục tiêu yêu cầu đào tạo, nội dung đào tạo, phương pháp đào tạo, chương trình đào tạo, các hình thức học tập, điều kiện phương tiện học tập… Quan tâm thích đáng đến HĐHT của SV là một trong những trọng điểm của toàn bộ công tác quản lý giáo dục của Khoa và Nhà trường. Quản lý tốt HĐHT của SV sẽ nâng cao hiệu quả học tập của họ. Do vậy, việc quản lý HĐHT của SV là một trong những khâu quan trọng của công tác quản lý đào tạo. Trong thời gian qua, các HĐHT của SV luôn được Ban Giám hiệu Nhà trường, cán bộ, GV Khoa Điều dưỡng ưu tiên thực hiện. Bằng sự nỗ lực của mình, Khoa đã có nhiều cố gắng để đưa công tác quản lý HĐHT của SV đi vào nền nếp như làm tốt công tác kế hoạch, công tác giáo dục động viên cán bộ quản lý, phát huy vai trò trách nhiệm của SV trong tự quản lý nâng cao chất lượng học tập, tăng cường các hoạt động thanh tra - kiểm tra HĐHT của SV… qua đó góp phần quan trọng vào nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo. Tuy vậy, do Khoa Điều dưỡng mới được thành lập nên công tác quản lý HĐHT của SV còn có mặt hạn chế, chưa theo kịp với tốc độ phát triển nhanh của Trường cả về số lượng SV cũng như yêu cầu cải tiến chất lượng đào tạo của Bộ GD&ĐT nhằm đáp ứng nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội. 5 Điều này đang đặt ra một thách thức rất lớn với các trường đại học nói chung và với Trường Đại học Nguyễn Tất Thành nói riêng. Và cho đến nay, tại Đại học Nguyễn Tất Thành vẫn chưa có một công trình nghiên cứu nào về công tác quản lý HĐHT này. Chính vì vậy tác giả đã lựa chọn vấn đề nghiên cứu “Quản lý hoạt động học tập của sinh viên Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành hiện nay” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Từ lâu trong lịch sử giáo dục người ta đã nhận thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa hiệu quả hoạt động quản lý với chất lượng giáo dục, đào tạo. Cho nên, trong lịch sử giáo dục vấn đề quản lý giáo dục nói chung, quản lý HĐHT của người học nói riêng luôn thu hút sự quan tâm chú ý của các nhà quản lý và các nhà giáo dục. Được suy tôn là ông tổ của nền sư phạm cận đại, J.A.Komenski (1592 – 1670), trong tác phẩm “Khoa sư phạm vĩ đại”, mặc dù chưa đề cập tới thuật ngữ quản lý HĐHT, nhưng trong tư tưởng của mình, J.A.Komenski đã nhấn mạnh vai trò xúc tác của người dạy và công tác tổ chức, quản lý trong nhà trường đối với sự phát triển toàn diện năng lực học tập của học sinh. Ông ví tri thức sách vở như “nguồn nước”, “chồi non”, học sinh phải từ đó phát triển thành “trăm ngàn dòng suối”, thành “cây đại thụ tri thức sum suê lá cành”. Từ đó, ông yêu cầu người thầy giáo trong dạy học phải biết tổ chức để học sinh sử dụng được mọi giác quan cho tri giác tài liệu; phải làm như thế nào để người học tự tìm tòi, suy nghĩ để tự nắm bắt lấy bản chất của sự vật và hiện tượng… Những tư tưởng khoa học của J.A.Komenski sau này đã được tiếp nối và phát triển bởi nhiều nhà sư phạm lỗi lạc khác như: M.N.Xcatkin, N.A.Danilốp, B.P.Êxipốp, Ia.Lecne, J.J.Rousseau, đặc biệt là John Deway nhà sư phạm người Mỹ nổi tiếng đầu thế kỷ XX … Với quan điểm học sinh là trung tâm, John Dewey đã đưa ra một phương hướng canh tân giáo dục. Trong đó, ông yêu cầu bổ sung vào vốn tri thức của 6 học sinh những tri thức ngoài sách giáo khoa và lời giảng của GV, đồng thời ông rất đề cao hoạt động đa dạng của học sinh, đặc biệt là hoạt động thực tiễn. Ông viết: “Học sinh là mặt trời, xung quanh nó quy tụ mọi phương tiện giáo dục, nói không phải là dạy, nói ít hơn, chú ý nhiều đến việc tổ chức hoạt động của học sinh”. Nhà giáo dục nổi tiếng Nhật Bản Tsunesaburo Makiguchi (1871 – 1944) [58, tr.152] thì yêu cầu rằng: “Giáo viên không bao giờ học thay cho học viên mà học viên phải tự mình học lấy. Nói khác đi, dù giáo viên có làm gì đi nữa thì mọi tri thức truyền thụ vẫn không có giá trị nếu họ không làm cho học sinh tự mình kiểm nghiệm và thực nghiệm những tri thức đó”. Cùng với các nhà giáo dục, vấn đề HĐHT của học sinh, SV cũng là mối quan tâm của nhiều nhà Tâm lý học trên thế giới: Tiếp cận tâm lý của vấn đề, các nhà khoa học như Pavlov, Watson, Thorndike, Skiner, J. Piaget, Ghestalt, Benjamin Bloom, X. L. Vưgốtxki, A.N. Léonchiev… đã dành nhiều tâm huyết của mình để tìm hiểu, làm rõ các vấn đề về khái niệm HĐHT, cơ chế HĐHT, nhất là cấu trúc tâm lý của hoạt động này… Vào những thập niên cuối của thế kỷ XX và những năm đầu của thế kỷ XXI, trước yêu cầu cấp bách của thực tiễn cần phải đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục, HĐHT và quản lý HĐHT của người học tiếp tục là vấn đề được quan tâm bàn thảo sôi nổi cả ở khía cạnh lý luận và thực tiễn. Theo các nghiên cứu, giáo dục ở thế kỷ XXI đã có những thay đổi lớn nhằm hướng tới mục tiêu đào tạo những con người có năng lực tự quyết định. Trong tương lai gần, mỗi người học sẽ phải có đủ các phẩm chất: tự học (self learning), tự tổ chức (self organizing), tự quyết định (self defining) và tự phát triển (self developing) [5, tr.87]. Để tổ chức các HĐHT của người học đạt được kết quả, theo phương hướng trên, Cordon Dryden và Jeannette Vos [46, tr.12], trong cuốn sách Cách mạng học 7 tập (1999), đã đề ra công thức MASTER để hướng dẫn người học phát huy năng lực học tập của bản thân (M: Mind set for success, A: Acquire knowledge, S: Search out the meaning, T: Trigger the memory, E: Exhibit, R: Reflect how to learn). Về mặt thực tiễn, năm 1996, Hội đồng quốc tế Jacques Delors về giáo dục cho thế kỷ XXI đã gửi UNESCO bản báo cáo “Học tập – Một kho báu tiềm ẩn” [46, tr.10], báo cáo đã phân tích nhiều vấn đề của giáo dục trong thế kỷ XXI, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò của người học và việc tổ chức cách dạy học để trang bị những kỹ năng cần thiết, nhất là kỹ năng tự học cho thế hệ trẻ. Đi vào lĩnh vực đào tạo nhân lực trong ngành Y, xuất phát từ tính chất đặc thù của nghề nghiệp, việc đổi mới HĐHT và quản lý HĐHT của người học luôn được xem như là một phương hướng chính để nâng cao chất lượng đào tạo. Trong tài liệu hướng dẫn thực hành được sử dụng phổ biến trong các cơ sở đào tạo: “Giảng dạy nhân viên chăm sóc sức khỏe” của Fred Abbatt và Rosemary McMahon (1985) [17] đã giảng giải về cách để người GV biết cụ thể là SV cần phải học gì. Từ kỹ thuật phân tích nhiệm vụ sẽ đưa tới sự phân biệt rõ ràng giữa các điều cần học khác nhau: kiến thức, thái độ hay kỹ năng thao tác tay nghề. Định nghĩa của những gì cần học cung cấp cơ sở để nhà quản lý xây dựng kế hoạch chung cho các chương trình khóa học, kế hoạch đánh giá và lựa chọn các phương pháp giảng dạy cũng như kế hoạch quản lý chúng. Tiếp tục theo phương hướng này, trong “ Sổ tay giáo dục dành cho cán bộ y tế” (1992), tác giả J. J. Guilbert [20] đã đưa ra những nội dung cơ bản trong quản lý HĐHT của SV như: xây dựng một kế hoạch thực tập, theo dõi kiểm tra đánh giá quá trình thực hiện kế hoạch thực tập, quản lý việc lượng giá các kỹ năng thực hành của SV, quản lý đánh giá phương pháp hướng dẫn thực tập của GV, phương pháp đánh giá cuối đợt thực tập của SV… 8 Trong bài viết: “Tầm quan trọng của thực tập lâm sàng trong đào tạo điều dưỡng” tác giả Katie Tonarely (2010) [30] đã cho thấy sự cần thiết phải quản lý HĐHT của SV trong quá trình thực tập lâm sàng một cách nghiêm túc khoa học nhằm bổ sung kiến thức và hình thành những kỹ năng nghề nghiệp cần thiết cho sinh viên… Như vậy, học tập và quản lý HĐHT của SV là vấn đề đã được nhiều nhà sư phạm, nhà quản lý trên thế giới đề cập tới. Các tư tưởng quản lý đều nhằm vào mục tiêu tạo môi trường học tập tốt nhất, phát huy vai trò tích cực tự giác của người học, biến quá trình quản lý thành tự quản lý để thúc đẩy chất lượng học tập của SV. Các tư tưởng trên đây là những điểm tựa khoa học rất quan trọng để tác giả tiếp tục bổ sung phát triển đáp ứng yêu cầu quản lý với đối tượng cụ thể mà đề tài nghiên cứu hướng tới. Ở Việt Nam, tiếp thu tinh hoa giáo dục của nhân loại và vận dụng sáng tạo thực tiễn đất nước, trong tư tưởng giáo dục toàn diện của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất chú trọng đến HĐHT của người học và yêu cầu mọi hoạt động quản lý trong nhà trường đều phải hướng vào phát huy năng lực tự học của người học. Người khẳng định, tổ chức và quản lý HĐHT tốt, nhất là hoạt động tự học có vai trò quyết định đến chất lượng đào tạo. Bởi vậy, Người đề ra cách thức học tập là: “lấy tự học làm cốt, do thảo luận và chỉ đạo giúp vào”. Và để tự học đạt được kết quả, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu người học cần thực hiện đầy đủ 5 vấn đề: - Trong việc tự học, điều quan trọng hàng đầu là xác định rõ mục đích học tập và xây dựng động cơ học tập đúng đắn. Tức là phải hiểu “Học để làm gì? – Học để sửa chữa tư tưởng – Học để tu dưỡng đạo đức cách mạng – Học để tin tưởng – Học để hành”. - Phải tự mình lao động để tạo điều kiện cho việc tự học suốt đời. - Muốn tự học thành công, phải có kế hoạch sắp xếp thời gian học tập, phải bền bỉ, kiên trì thực hiện kế hoạch đến cùng, không lùi bước trước mọi trở ngại. 9 - Phải triệt để tận dụng mọi hoàn cảnh, mọi phương tiện, mọi hình thức để tự học. - Học đến đâu, ra sức luyện tập, thực hành đến đó... Quán triệt, vận dụng quan điểm của Chủ nghĩa Mác - Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, đào tạo, trong quá trình lãnh đạo cách mạng Đảng ta luôn đề cao vai trò của giáo dục, đào tạo đối với sự phát triển xã hội. Trong đó, phát huy vai trò chủ thể tích cực sáng tạo, nâng cao chất lượng HĐHT của người học cũng được Đảng ta xem như một chiến lược thúc đẩy giáo dục phát triển [5], [6], [18]. Dưới góc độ nghiên cứu, vấn đề HĐHT và quản lý HĐHT cũng là nội dung quan tâm của nhiều nhà giáo dục trong nước. Các tác giả như Đặng Vũ Hoạt, Hà Thế Ngữ [26], Nguyễn Cảnh Toàn [51; 52; 53; 54], Trịnh Quang Từ [57], Nguyễn Kì [31; 32], Nguyễn Ngọc Bảo và Hà Thị Đức [2], Võ Quang Phúc [45]... đã có nhiều công trình nghiên cứu về HĐHT. Để nâng cao chất lượng HĐHT, trong các công trình nghiên cứu của mình, các tác giả đã đề cập đến nhiều lĩnh vực liên hệ đến hình thức học, từ khái niệm, phương pháp học cho đến các biện pháp sư phạm, biện pháp quản lý của người dạy nhằm nâng cao chất lượng hoạt động học của người học. Trong cuốn sách “Quá trình Dạy – Tự học”, Nguyễn Cảnh Toàn (chủ biên) [53] với việc phân tích mục tiêu đào tạo của các trường hiện nay; những trở lực cho việc tự học; kinh nghiệm khắc phục và phương châm đảm bảo thắng lợi của tự học đã cho thấy những nội dung cần thiết trong quản lý HĐHT hiện nay của SV, nhất là quản lý động cơ, trách nhiệm học tập, phương pháp học tập và các yếu tố vật chất cần thiết để việc học tập của SV đạt được kết quả. Tác giả Hoàng Anh và Đỗ Thị Châu [1] trong cuốn sách “Tự học của SV”, trên cơ sở khái quát chung về HĐHT – tự học của SV đã đưa ra bản chất 10 và đặc điểm của HĐHT, đặc biệt là cấu trúc của HĐHT, động cơ học tập và các yếu tố tâm lý ảnh hưởng tới HĐHT – tự học của SV. Nhiều nội dung liên quan đến vấn đề HĐHT và quản lý HĐHT của học sinh, SV cũng đã được một số tác giả chọn làm đề tài nghiên cứu Luận văn Thạc sĩ: Về HĐHT của SV trong các trường đại học, cao đẳng có các đề tài như: “Công tác quản lý HĐHT và nghiên cứu khoa học của SV Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh” của Đinh Ái Linh [38]; “Thực trạng quản lý học tập đối với SV ngành Tiểu học ở trường Cao đẳng sư phạm Vĩnh Long” của Trà Thị Quỳnh Mai [40]; “Một số biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm nâng cao năng lực tự học cho SV trường Cao đẳng sư phạm mẫu giáo Trung ương 3” của Phạm Thị Thu Thủy [50]… Về HĐHT của học viên trong các trường quân sự có các đề tài như: “Các biện pháp quản lý hoạt động tự học của học viên trường Sĩ quan Lục quân 2” của Trần Bá Khiêm [34]; “Các biện pháp tăng cường quản lý HĐHT ngoài giờ lên lớp của học sinh trường Trung học Cảnh sát Nhân dân I” của Nguyễn Phấn Lý… Về HĐHT của học sinh Trung học phổ thông có các đề tài như: “Thực trạng quản lý của Hiệu trưởng nhằm nâng cao năng lực tự học cho học sinh Trung học cơ sở ở huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu” của Đặng Ngọc Thái [46]; “Nghiên cứu sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong việc quản lý HĐHT của học sinh các trường Trung học phổ thông tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu” của Nguyễn Văn Trung [55]; “Một số biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng học tập cho học sinh trường THPT huyện Châu Thành A, Thành phố Cần Thơ” của Trần Thị Tư [56]… Như vậy, quản lý HĐHT của người học và những nội dung liên quan đến vấn đề này đã được đề cập trong lịch sử và được quan tâm ở nước ta, 11 nhất là thời gian gần đây. Qua các nghiên cứu, nhiều vấn đề quan trọng thuộc về quản lý HĐHT của người học đã được nêu ra như bản chất, đặc điểm của HĐHT, cấu trúc của HĐHT, nội dung quản lý, yêu cầu quản lý… Qua đây cũng cho thấy, đến nay HĐHT của SV đã có những cơ sở lý luận rất vững chắc. Tuy nhiên, những công trình đi sâu nghiên cứu về quản lý HĐHT của SV trong trường đại học còn ít được chú trọng và chưa có nhiều. Trong đó, công tác quản lý HĐHT của SV là một khâu quan trọng của quá trình giáo dục, đào tạo có mối quan hệ chặt chẽ với chất lượng học tập, hiện đang tồn tại những bất cập, yếu kém cần được khắc phục. Tại Khoa điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, vấn đề này đến nay chưa có tác giả nào nghiên cứu. Do đó, qua đề tài này, trên cơ sở những vấn đề lý luận, tác giả tập trung nghiên cứu đánh giá đúng thực trạng quản lý HĐHT, từ đó, đưa ra các biện pháp quản lý HĐHT của SV Khoa điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành hiện nay. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích Trên cơ sở làm sáng tỏ lý luận, thực tiễn về vấn đề nghiên cứu, đề tài đề xuất biện pháp cơ bản quản lý chặt chẽ, hiệu quả HĐHT của SV Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường. Nhiệm vụ Nghiên cứu làm sáng tỏ lý luận về quản lý HĐHT. Khảo sát thực trạng hoạt quản lý HĐHT của SV Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành. Đề xuất một số biện pháp và khảo nghiệm biện pháp quản lý HĐHT của SV Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành. 12 4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu Khách thể nghiên cứu Quá trình quản lý HĐHT của SV Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý HĐHT của SV Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành hiện nay. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu các biện pháp quản lý HĐHT của SV Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành (từ năm 2007 – 2013). 5. Giả thuyết khoa học Sinh viên là chủ thể hoat động học tập trong quá trình đào tạo tại trường đại học. Nếu nâng cao được nhận thức trách nhiệm và bồi dưỡng tốt nội dung phương pháp quản lý cho chủ thể quản lý; xây dựng và thực hiện tốt kế hoạch quản lý; phát huy vai trò tích cực, tự giác của SV trong tự quản lý; tăng cường cơ sở vật chất và thường xuyên kiểm tra, đánh giá khách quan chính xác kết quả quản lý thì chất lượng quản lý HĐHT của SV Khoa Điều dưỡng Trường đại học Nguyễn Tất Thành sẽ được nâng cao. 6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu Phương pháp luận Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng của Chủ nghĩa Mác Lênin, quán triệt quan điểm tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam, nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của các cấp về GD&ĐT. Đề tài nghiên cứu dựa trên quan điểm hệ thống – cấu trúc; đối chiếu – so sánh; logic – lịch sử và quan điểm thực tiễn để xem xét, phân tích những vấn đề liên quan. 13 Phương pháp nghiên cứu Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận Đọc tài liệu, thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, mô hình hóa, khái quát hóa các nguồn tài liệu, các văn bản nghị quyết có liên quan để định hướng và làm rõ các nội dung của đề tài Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn + Quan sát hoạt động lãnh đạo, quản lý của đội ngũ cán bộ, hoạt động dạy học của GV, HĐHT, rèn luyện và việc tự quản lý HĐHT của SV Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành để thu thập thông tin và rút ra những kết luận về nội dung nghiên cứu. + Tọa đàm, trao đổi với cán bộ quản lý, GV và SV để thu thập thông tin qua đó rút ra những kết luận cho nhiệm vụ nghiên cứu. + Thu thập thông tin thông qua phiếu khảo sát ý kiến của cán bộ quản lý, GV và SV Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành để làm cơ sở đánh giá thực trạng, tìm ra nguyên nhân và đề xuất các biện pháp hiệu quả trong quản lý HĐHT của SV. + Nghiên cứu hệ thống chương trình, quy trình, nội dung đào tạo, một số bài giảng của GV, kế hoạch quản lý, hệ thống sổ sách của cán bộ quản lý và kế hoạch học tập của SV, trong đó chú ý đến kế hoạch quản lý SV của cán bộ và kế hoạch HĐHT của SV. + Thu thập thông tin thông qua việc trao đổi, xin ý kiến trực tiếp của các nhà khoa học, nhà quản lý về một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan trong quá trình nghiên cứu đề tài. + Xử lý kết quả điều tra và số liệu thu được và khảo nghiệm kết quả bằng các phương pháp thống kê toán học thông qua phần mềm SPSS for Window. 14 7. Ý nghĩa của đề tài Góp phần làm sáng tỏ lý luận về quản lý HĐHT của SV; làm rõ thực trạng quản lý HĐHT và đề xuất các biện pháp quản lý HĐHT của SV Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành hiện nay. 8. Kết cấu của đề tài Luận văn gồm phần mở đầu; 3 chương (7 tiết); kết luận; kiến nghị; danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. 15 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN KHOA ĐIỀU DƯỠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH 1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1. Khái niệm hoạt động học tập của sinh viên Để hiểu rõ được khái niệm HĐHT của SV, trước hết cần phân biệt khái niệm “học” với khái niệm “hoạt động học”. Theo tâm lý học sư phạm quân sự của Nguyễn Ngọc Phú chủ biên (2001), [44] “học” với nghĩa thông thường chỉ sự tiếp thu các tri thức thông thường của cuộc sống. Như vậy, con người ta lúc nào cũng có thể học được, không cần điều kiện gì cả. Còn khái niệm “hoạt động học” là muốn nói đến việc tiếp thu tri thức khoa học và việc này không phải lúc nào cũng có thể xảy ra. Nó chỉ diễn ra khi được tổ chức chỉ đạo chặt chẽ với những điều kiện nhất định như có thầy, có chương trình, có tài liệu giáo khoa, phương tiện cùng với các phương thức đặc thù. Cái có được trong “học” với nghĩa thông thường chỉ là những tri thức tiền khoa học, các kinh nghiệm được hình thành là những kinh nghiệm thực tiễn trực tiếp. Còn trong “hoạt động học”, cái có được là tri thức khoa học thực sự, tham gia tích cực vào sự hình thành phát triển nhân cách. Như vậy, nói đến “hoạt động học” là nói đến hoạt động của người học diễn ra dưới sự chỉ đạo của người dạy. Trong hoạt động học, người học là chủ thể. Người học trực tiếp quyết định hiệu quả của hoạt động này. Tuy nhiên, HĐHT của người học luôn gắn liền với các hoạt động sư phạm của người dạy và vai trò quản lý chỉ đạo điều hành, đảm bảo các yếu tố cần thiết cho HĐHT của đội ngũ cán bộ quản lý các cấp trong một môi trường giáo dục của nhà trường cụ thể. Bởi vậy, mặc dù không trực tiếp quyết định nhưng vai trò của công tác quản lý hoạt động học rất quan trọng. Phát huy tốt vai trò của yếu tố này sẽ tác động tích cực đến chất lượng hoạt động học. 16 Xem xét HĐHT ở bậc học đại học, Phạm Thành Nghị [42, tr.104] quan niệm “HĐHT ở đại học là một loại hoạt động tâm lý được tổ chức một cách độc đáo của SV nhằm mục đích có ý thức là chuẩn bị trở thành người chuyên gia phát triển toàn diện, sáng tạo và có trình độ nghiệp vụ cao”. Như vậy, HĐHT của SV khác với ý nghĩa “học” thông thường. HĐHT của SV là hoạt động có mục đích, có kế hoạch nhằm chiếm lĩnh nền văn hóa nhân loại, chuyển thành kiến thức, kỹ xảo, kỹ năng và thái độ của bản thân, chuẩn bị các điều kiện cần thiết để trở thành những chuyên gia trên các lĩnh vực nghề nghiệp nhất định. Theo cấu trúc tâm lý của hoạt động học thì HĐHT của SV bao giờ cũng nhằm thỏa mãn những nhu cầu học tập, được kích thích thúc đấy bởi những động cơ học tập và được thực hiện gắn với những điều kiện và phương tiện nhất định trong HĐHT. Bộ phận quan trọng nhất trong HĐHT của SV là hành động tự học. Đây là yếu tố mang đậm sắc thái cá nhân của mỗi SV, đồng thời thể hiện tính tự lực, tự giác, tích cực rất cao trong quá trình chiếm lĩnh tri thức. Sắc thái cá nhân của mỗi SV trong hành động tự học được biểu hiện ở khả năng quản lý quá trình tự học như tự xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp học tập; tự lựa chọn sử dụng các phương tiện tự học hợp lý khoa học và tự kiểm tra, tự điều chỉnh hành động tự học của bản thân… Trong HĐHT ở bậc đại học, SV không thể chỉ có năng lực nhận thức thông thường mà cần phải tiến hành hoạt động nhận thức mang tính chất nghiên cứu trên cơ sở khả năng tư duy độc lập, sáng tạo phát triển ở mức độ cao. Dưới vai trò chủ đạo của GV, SV không nắm máy móc những chân lý có sẵn mà họ có khả năng tiếp nhận những chân lý đó với óc phê phán, có thể khẳng định, phủ định, hoài nghi khoa học, lật ngược vấn đề, đào sâu, mở rộng… Hơn nữa, trong quá trình học đại học, SV còn tham gia tìm kiếm chân lý mới, đó là hoạt động nghiên cứu khoa học được tiến hành ở các mức độ từ thấp đến cao tùy theo chương trình các bộ môn. 17 Như vậy có thể khái quát, HĐHT của SV là tổng thể những hành động học tập của người học, mang tính tích cực, chủ động, tự giác, được điều khiển chỉ đạo bởi đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý theo một chương trình kế hoạch cụ thể, nhằm đạt được các yêu cầu về lĩnh hội tri thức, rèn luyện phẩm chất nhân cách đáp ứng mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ giáo dục – đào tạo của nhà trường. 1.1.2. Khái niệm quản lý hoạt động học tập của sinh viên ở Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành Khái niệm quản lý Để làm rõ về quản lý HĐHT của SV ở Khoa Điều dưỡng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, trước hết cần hiểu những vấn đề chung về quản lý: Theo quan niệm chung nhất, quản lý là chức năng của những hệ thống có tổ chức với bản chất khác nhau (xã hội, sinh vật, kỹ thuật), nó bảo toàn cấu trúc xác định của chúng, duy trì chế độ hoạt động, thực hiện chương trình, mục đích hoạt động [33, tr.7]. Tuy nhiên, do tính phổ biến rộng rãi của nó nên trong thực tiễn khái niệm quản lý thường được dùng một cách cụ thể gắn với một lĩnh vực, một hoạt động, một đối tượng quản lý nhất định. Gắn với lao động xã hội, C.Mác khẳng định: “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều hòa những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ chế sản xuất... Một người độc tấu vĩ cầm tự mình điều khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng” [36, tr.3]. Theo quan điểm hoạt động của một tổ chức Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc [56, tr.13] quan niệm: “Hoạt động quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong