Tài liệu Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường trung học phổ thông nguyễn văn huyên, thành phố tuyên quang, tỉnh tuyên quang.

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN ĐỨC TUYÊN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGUYỄN VĂN HUYÊN, THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG, TỈNH TUYÊN QUANG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2017 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN ĐỨC TUYÊN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGUYỄN VĂN HUYÊN, THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG, TỈNH TUYÊN QUANG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60 14 01 14 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Phƣơng Huyền HÀ NỘI - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chƣa từng đƣợc công bố trong bất cứ công trình nào. Hà Nội, tháng 01 năm 2017 Tác giả Luận văn Nguyễn Đức Tuyên i LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tác giả Luận văn xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, đội ngũ cán bộ và giảng viên của Trƣờng Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội. Trong thời gian qua đã tận tình giảng dạy, hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Phƣơng Huyền, ngƣời đã tận tâm chỉ bảo, hƣớng dẫn tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn: Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Văn phòng UBND tỉnh, Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Nội vụ tỉnh Tuyên Quang,UBND thành phố Tuyên Quang; Ban Giám hiệu, các thầy giáo, cô giáo và nhân viên trƣờng Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang; các bạn đồng nghiệp, những ngƣời thân đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tôi học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn. Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận văn, mặc dù bản thân tôi đã rất cố gắng, nỗ lực, song luận văn chắc chắn khó tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Rất mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp của các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp để Luận văn đƣợc hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Tuyên Quang, tháng 01 năm 2017 Tác giả Nguyễn Đức Tuyên ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ CBQL Cán bộ quản lý CMHS Cha mẹ học sinh CNH-HĐH Công nghiệp hóa-Hiện đại hóa CSVC Cơ sở vật chất GD Giáo dục GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GDĐĐ Giáo dục đạo đức GDTX Giáo dục thƣờng xuyên GV Giáo viên GVCN Giáo viên Chủ nhiệm GVBM Giáo viên bộ môn HS Học sinh PHHS Phụ huynh học sinh PPGDĐĐ Phƣơng pháp giáo dục đạo đức QLGD Quản lý giáo dục QLHĐGDĐĐ Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức THPT Trung học phổ thông TP Thành phố XHCN Xã hội Chủ nghĩa UBND Ủy ban nhân dân iii MỤC LỤC Lời cam đoan ...................................................................................................... i Lời cảm ơn ........................................................................................................ ii Danh mục các chữ viết tắt ................................................................................ iii Mục lục ............................................................................................................. iv Danh mục bảng............................................................................................... viii Danh mục biểu đồ ............................................................................................. x MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨCCHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG............................. 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 6 1.1.1. Các nghiên cứu về hoạt động giáo dục đạo đức ................................. 6 1.1.2. Các nghiên cứu về quản lý, hƣớng dẫn giáo dục đạo đức .................. 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản ........................................................................ 10 1.2.1. Quản lý -Quản lý giáo dục ................................................................ 10 1.2.2. Hoạt động giáo dục đạo đức ............................................................. 15 1.2.3. Giáo dục đạo đức cho học sinh phổ thông ........................................ 21 1.3 Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh THPT .............. 26 1.3.1.Khái niệm quản lý hoạt động giáo dục đạo đức................................. 26 1.3.2. Chức năng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho HSPT ..... 30 1.4 Những yếu tố ảnh hƣởng giáo dục đạo đức .......................................... 32 1.4.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh, học sinh, xã hội ...... 32 1.4.2. Đặc điểm tâm sinh lý ho ̣c sinh: ......................................................... 32 1.4.3. Sự đồng thuận và phối hợp của các lực lƣợng xã hội ....................... 32 1.4.4. Kỹ năng của cán bộ quản lý, giáo viên, đoàn thanh niên. ................ 33 1.4.5. Nội dung chƣơng trình giáo dục đạo đức.......................................... 35 1.4.6. Yêu cầu đổi mới ................................................................................ 36 1.4.7. Tình hình kinh tế - xã hội địa phƣơng .............................................. 37 1.4.8. Tự giáo dục của học sinh. ................................................................. 37 1.4.9. Tập thể học sinh ................................................................................ 38 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1................................................................................. 38 iv Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGUYỄN VĂN HUYÊN, TP TUYÊN QUANG, TỈNH TUYÊN QUANG .......... 40 2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục đạo đức cho học sinh THPT thành phố Tuyên Quang ........................................................... 40 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên và kinh tế - xã hội ............................................... 40 2.1.2. Về phát triển giáo dục ....................................................................... 43 2.1.3. Khái quát về trƣờng Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang ............................................................... 44 2.2. Thực trạng giáo dục đạo đức cho học sinh các trƣờng THPT trên địa bàn thành phố Tuyên Quang ................................................................. 45 2.3 Giới thiệu về khảo sát ........................................................................... 48 2.3.1. Mục đích khảo sát ........................................................................... 48 2.3.2. Nội dung khảo sát ........................................................................... 48 2.3.3. Đối tƣợng khảo sát .......................................................................... 49 2.3.4. Phƣơng pháp khảo sát ..................................................................... 49 2.4. Thực trạng hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh tại trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang ... 49 2.4.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của giáo dục đạo đức và quản lý hoạt động giáo dục đạo đức ........................................................... 49 2.4.2. Thực trạng xác định mục tiêu giáo dục đạo đứccho học sinh trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ................................ 52 2.4.3. Thực trạng thực hiện nội dung, chƣơng trình giáo dục đạo đứccho học sinh trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ..... 54 2.4.4. Thực trạng phƣơng pháp giáo dục đạo đức cho học sinh trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ............................................ 58 2.4.5. Thực trạng hình thức giáo dục đạo đức cho học sinh trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ............................................ 60 2.4.6. Thực trạng các lực lƣợng tham gia giáo dục đạo đức cho học sinh trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ........................ 63 2.5. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ................................................. 64 2.5.1. Thực trạng quản lý xây dựng kế hoạch ............................................. 64 v 2.5.2. Thực trạng quản lý công tác tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ............................................................................................... 65 2.5.3. Thực trạng công tác chỉ đạo thực hiện giáo dục đạo đứccho học sinh ở trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ....................... 67 2.5.4. Thực trạng quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục đạo đứccho học sinh ở trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang .............................................................................................. 68 2.6. Thực trạng những yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh THPT ......................................................................... 69 2.7. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho HS trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang .......... 71 2.7.1. Những thành tựu ............................................................................... 71 2.7.2. Hạn chế.............................................................................................. 71 2.7.3 Nguyên nhân ...................................................................................... 72 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2.................................................................................. 73 Chƣơng 3: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤCĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH Ở TRƢỜNG THPT NGUYỄN VĂN HUYÊN, THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG ................................................... 75 3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp..................................................... 75 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo các chức năng quản lý ..................................... 75 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tínhmục tiêu .................................................... 76 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................... 76 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .................................................... 76 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tínhkhả thi ....................................................... 77 3.2. Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho HS trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang............................................ 77 3.2.1. Tổ chức bồi dƣỡng, nâng cao nhận thức, thái độ của CBQL, GV, PHHS, HS tại trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyênvề vai trò của việc giáo dục đạo đức và quản lý giáo dục đạo đức cho HS THPT ................... 77 vi 3.2.2. Khuyến khích giáo viên trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyênthiết kế giáo án tích hợp nội dung giáo dục đạo đức vào dạy học các môn học chiếm ƣu thế ......................................................................................... 81 3.2.3. Đa dạng hóa những cách thức và điều kiện học tập, bồi dƣỡng để phát triển năng lực quản lý giáo dụcđạo đức của cán bộ quản lí và giáo viêntrƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang .......................... 83 3.2.4. Xây dựng môi trƣờng quản lí thân thiện và thu hút sự tham gia của nhiều lực lƣợng giáo dục trong và ngoài Trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ..................................................................... 85 3.2.5. Trao quyền, phát huy vai trò tự quản của học sinh trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên trong các hoạt động giáo dục đạo đức ....................... 89 3.2.6. Đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động giáo dục đạo đức cho HS THPTtrƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ......... 91 3.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho HS trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ................................................................................................... 94 3.3.1 Đối tƣợng khảo sát ............................................................................. 95 3.3.2. Nội dung khảo sát ............................................................................. 95 3.3.3. Phƣơng pháp khảo nghiệm................................................................ 95 3.3.4. Khảo nghiệm ..................................................................................... 95 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3................................................................................ 100 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 101 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 104 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 106 vii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Bảng 2.2. Bảng 2.3. Bảng 2.4. Bảng 2.5: Bảng 2.6: Bảng 2.7: Bảng 2.8: Bảng 2.9: Bảng 2.10: Bảng 2.11: Bảng 2.12: Bảng 2.13: Bảng 2.14: Bảng thống kê số lƣợng, trình độ, độ tuổi của GV trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ........................... 45 Chất lƣợng giáo dục của các trƣờng THPT thành phố Tuyên Quang (năm học 2015 - 2016) .................................................... 46 Thống kê xếp loại hạnh kiểm hàng năm của HS các trƣờng THPT thành phố Tuyên Quang .................................................. 47 Các đối tƣợngđƣợc khảo sát ....................................................... 49 Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng xác định mục tiêu giáo dục đạo đức ......................................................................... 53 Đánh giá của HS về thực trạng xác định mục tiêu giáo dục ĐĐ .... 54 Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng thực hiện nội dung chƣơng trình giáo dục đạo đức cho học sinh THPT.......... 55 Phƣơng pháp giáo dục đạo đức cho HS trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ...................................... 59 Hình thức giáo dục đạo đức cho HS trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang .................................................... 61 Thực trạng phối hợp với gia đình và xã hội trong công tác giáo dục đạo đức cho HS trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ............................................................ 63 Thực trạng quản lý xây dựng kế hoạch công tác giáo dục đạo đức cho HS trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang .............................................................................. 65 Thực trạng quản lý công tác tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang......................................................................... 66 Thực trạng quản lý công tác chỉ đạo thực hiện các hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang......................................................................... 67 Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục đạo đức cho học sinh THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang .......... 68 viii Bảng 2.15: Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động GDĐĐ cho HS trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang .............................................................................. 69 Bảng 3.1: Mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý GD đạo đức ở trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang................ 96 Bảng 3.2: Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý giáo dục đạo đức cho HS THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang .............. 97 ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ 2.1: Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động GDĐĐ cho HS trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ...... 70 Biểu đồ 3.1: Mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý GD đạo đức ở trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ............ 96 Biểu đồ 3.2: Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý GD đạo đức ở trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ............ 98 Biểu đồ 3.3: Sự tƣơng quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý giáo dục đức cho HS trƣờng THPT Nguyễn Văn Huyên, TP Tuyên Quang ................................... 99 Sơ đồ 1.1: Mô hình chức năng quản lý..................................................... 11 x MỞ ĐẦU 1.Lý do chọn đề tài Từ xƣa, ông cha ta đã đúc kết một cách sâu sắc kinh nghiệm về giáo dục “Tiên học lễ, hậu học văn”, “Lễ” ở đây chính là nền tảng của sự lĩnh hội và phát triển tốt các tri thức và kỹ năng. Ngày nay, phƣơng châm “Dạy ngƣời, dạy chữ, dạy nghề” cũng thể hiện rõ tầm quan trọng của hoạt động giáo dục đạo đức, nhƣ Bác Hồ đã dạy: “Dạy cũng nhƣ học, phải chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng. Đó là cái gốc quan trọng. Nếu thiếu đạo đức, con ngƣời sẽ không hoàn thiện và xã hội loài ngƣời sẽ không thể phát triển”. “Có tài không có đức chỉ là ngƣời vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Trong các nhà trƣờng ở nƣớc ta hiện nay luôn coi trọng và quán triệt sâu sắc, toàn diện việc giáo dục tố chất, lấy giáo dục con ngƣời làm gốc, giáo dục đạo đức là ƣu tiên, coi sự nghiệp trồng ngƣời là nhiệm vụ cơ bản của giáo dục. Chúng ta phải nỗ lực bồi dƣỡng con ngƣời phát triển toàn diện đức - trí - thể - mỹ. Nghị quyết của Bộ chính trị về cải cách giáo dục đã chỉ rõ: Giáo dục thế hệ trẻ yêu quê hương, Tổ quốc XHCN và tinh thần quốc tế vô sản, ý thức làm chủ tập thể, tinh thần đoàn kết, thân ái, yêu nhân dân, yêu lao động, yêu khoa học, có ý thức kỷ luật, tôn trọng và bảo vệ của công, đức tính thật thà, khiêm tốn, dũng cảm… Sự nghiệp đổi mới ở nƣớc ta đang đi vào chiều sâu và đƣợc triển khai trên quy mô lớn trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Cơ chế thị trƣờng, nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần đang phát huy tác dụng tích cực, tạo nên sự phát triển năng động và thúc đẩy nhịp độ tăng trƣởng kinh tế ở nƣớc ta. Bên cạnh đó, kinh tế thị trƣờng cũng bộc lộ những mặt trái, gây ảnh hƣởng tiêu cực tới đời sống tinh thần, sự cảm thụ văn hóa - nghệ thuật cũng nhƣ đạo đức của các tầng lớp dân cƣ trong xã hội. Những biểu hiện về sƣ̣ suy thoái đa ̣o đƣ́c và nhƣ̃ng giá trị nhân văn tác động đã đến đại đa số thanh niên và học sinh nhƣ: Lối sống thực dụng, thiếu ƣớc mơ, hoài bão; những tiêu cực trong thi cử, bằng cấp, chạy theo thành tích. Thêm vào đó, sự du nhập văn hoá phẩm độc hại thông qua các phƣơng tiện nhƣ phim ảnh, games, mạng Internet… làm ảnh hƣởng đến những 1 quan điểm về lối sống, tình bạn, tình yêu trong lứa tuổi học đƣờng. Những ảnh hƣởng tiêu cực đó tác động vào mọi quan hệ xã hội, làm sai lệch các chuẩn mực giá trị, dẫn tới sự suy thoái về đạo đức ở một số bộ phận học sinh. Trong những năm qua, trƣờng Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang đã có nhiều thành tích cao trong các mặt giáo dục nhƣ: Hoàn thành các chỉ tiêu về học sinh đỗ tốt nghiệp, học sinh đỗ vào các trƣờng Đại học, cao đẳng; chỉ tiêu tuyển sinh; số lƣợng học sinh giỏi các cấp đều đạt và vƣợt kế hoạch đề ra...Bên cạnh những thành tựu đó, hiệu quả công tác giáo dục đạo đức học sinh còn những hạn chế nhƣ: Một bộ phận học sinh thƣờng xuyên có biểu hiện vi phạm về đạo đức, có lối sống hƣởng thụ, vƣớng vào các tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật, xúc phạm tới nhân cách nhà giáo... Để từng bƣớc nâng cao chất lƣợng giáo dục đạo đức học sinh, góp phần tạo bƣớc đột phá trong chiến lƣợc phát triển giáo dục giai đoạn 2015 - 2020. Đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lƣợng giáo dục của trƣờng Trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang nói chung và trƣờng Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang nói riêng, góp phần đào tạo ra những con ngƣời phát triển toàn diện đức - trí - thể - mỹ, nguồn nhân lực chính thúc đẩy sự phát triển của địa phƣơng và đất nƣớc trong giai đoạn CNHHĐH đất nƣớc hiện nay. Xuất phát từ những lý do đó đề tài: "Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang" cần đƣợc đặt ra nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng, đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh của trƣờng Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang nhằm góp phần nâng cao chất lƣợng hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh trong nhà trƣờng, đáp ứng yêu cầu thực tế và yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 2 3. Đối tƣợng, khách thể nghiên cứu 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trƣờng Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. 3.2.Khách thể nghiên cứu Hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trƣờng Trung học phổ thông. 4.Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức đáp ứng với yêu cầu thực tiễn và đổi mới giáo dục. Đề tài nghiên cứu trong khoảng thời gian từ năm học 2010 - 2011 đến nay, đƣợc tiến hành ở cả ba khối lớp: khối 10, khối 11 và khối 12. 5. Câu hỏi nghiên cứu Để thực hiện đề tài này chúng tôi đi tìm câu trả lời cho các câu hỏi: - Hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh Trung học phổ thông tại trƣờng Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang đang đƣợc thực hiện nhƣ thế nào? - Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh hiện nay cần có những biện pháp nào để đáp ứng đƣợc yêu cầu giáo dục đạo đức cho học sinh trong bối cảnh mới? 6. Giả thuyết nghiên cứu Hiện nay, hoạt động quản lý giáo dục đạo đức của trƣờng Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang vẫn còn hạn chế, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu thực tế của địa phƣơng và nâng cao chất lƣợng giáo dục trong giai đoạn đổi mới giáo dục hiện nay.Nếu đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động này một cách hiệu quả và hợp lý hơn sẽ nâng cao chất lƣợng giáo dục đạo đức đáp ứng yêu cầu của xã hội. 7. Nhiệm vụ nghiên cứu 7.1. Hoàn chỉnh cơ sở lí luận về quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh Trung học phổ thông. 3 7.2. Phân tích thực trạng việc quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trƣờng Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. 7.3. Đề xuấ t biê ̣n pháp quản lý hoạt động giáo du ̣c đạo đức cho học sinh ở trƣờng Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu Để triển khai tốt các nhiệm vụ nghiên cứu đã đặt ra tác giả đã kết hợp các phƣơng pháp sau: 8.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. 8.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Quan sát - Điều tra cơ bản bằng phiếu hỏi, phỏng vấn - Lấy ý kiến chuyên gia, trao đổi, toạ đàm. 8.3. Nhóm phương pháp xử lý kết quả điều tra Sử dụng công thức toán học để thống kê, xử lý số liệu đã thu đƣợc từ các phƣơng pháp khác. 9.Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 9.1.Ý nghĩa lý luận Tổng kết lý luận về công tác quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh Trung học phổ thông. 9.2.Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu có thể đƣợc áp dụng cho công tác quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trƣờng Trung học phổ thông trong phạm vi toàn quốc. 10. Cấu trúc luậnvăn 4 Ngoài phần mở đầu, luận văn gồm 3 chƣơng và kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục. Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh Trung học phổ thông Chƣơng 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trƣờng Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang Chƣơng 3: Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trƣờng Trung học phổ thông Nguyễn Văn Huyên, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang 5 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu về hoạt động giáo dục đạo đức Từ xƣa đến nay, trong mọi thời đại, đạo đức có vai trò quan trọng trong xã hội với những chuẩn mực giá trị đúng đắn, đạo đức là một bộ phận quan trọng trong nền tảng tinh thần của xã hội. Đạo đức góp phần giữ vững và ổn định chính trị - xã hội, qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Các nghiên cứu nƣớc ngoài Ở phƣơng Tây, nhà triết học Socrat (470-399-TCN) đã cho rằng đạo đức và sự hiểu biết quy định lẫn nhau. Có đƣợc đạo đức là nhờ ở sự hiểu biết, do vậy chỉ sau khi có hiểu biết mới trở thành có đạo đức (Socrate). Aristoste (384-322-TCN) cho rằng không phải hy vọng vào Thƣợng đế áp đặt để có ngƣời công dân hoàn thiện về đạo đức mà việc phát hiện nhu cầu trên trái đất mới tạo nên đƣợc con ngƣời hoàn thiện trong quan hệ đạo đức. Ở phƣơng Đông, từ thời cổ đại Khổng Tử (551-479-TCN) trong các tác phẩm: “Dịch, Thi, Thƣ, Lễ, Nhạc Xuân Thu” rất xem trọng việc giáo dục đạo đức. Khổng Tử (551-479 TCN), nhà giáo dục lớn của Trung Hoa phong kiến đề cao đƣờng lối đức trị và lễ trị để trị quốc an dân, phát triển đất nƣớc. Ông coi Nhân là gốc rễ của các đức khác, các đức tụ cả ở Nhân. Khổng Tử cho rằng: "Điều mình không muốn thì đừng làm cho kẻ khác". Làm ngƣời phải biết sửa mình "Không nhìn cái không hợp Lễ, không nghe cái không hợp Lễ, không nói điều không hợp Lễ, không làm việc không hợp Lễ". Với những cống hiến ấy, Khổng Tử đƣợc coi là giáo dục lớn của Trung Quốc, đƣợc tôn làm "Vạn thế sƣ biểu" [15]. Các nghiên cứu trong nƣớc Lúc sinh thời, Bác Hồ kính yêu của chúng ta cũng luôn đề cập đến vấn đề đạo đức. Bác viết: "Cũng nhƣ sông phải có nguồn mới có nƣớc, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Ngƣời cách 6 mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo đƣợc nhân dân"[23]. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Có tài mà không có đức thì là ngƣời vô dụng”. Ngƣời coi trọng mục tiêu, nội dung giáo dục đạo đức trong các nhà trƣờng nhƣ: “Đoàn kết tốt”, “Kỷ luật tốt”, “Khiêm tốn, thật thà dũng cảm”, “Con ngƣời cần có bốn đức: Cần - Kiệm - Liêm - Chính, mà nếu thiếu một đức thì không thành ngƣời”[25]. Kế thừa tƣ tƣởng của Ngƣời, có rất nhiều tác giả nƣớc ta đã nghiên cứu về vấn đề này nhƣ: Phạm Minh Hạc, Hà Thế Ngữ, Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Hà Nhật Thăng,Nguyễn Đức Minh, Phạm Khắc Chƣơng, Trần Văn Chƣơng, Phạm Hoàng Gia, Phạm Tất Dong, Võ Huỳnh Ngọc Vân, Phạm Trung Thanh và nhiều tác giả khác. Trong tài liều bồi dƣỡng thƣờng xuyên chu kỳ 1997 - 2000 cho Giáo viên Trung học phổ thông: “Đạo đức học”các tác giả Phạm Khắc Chƣơng và Trần Văn Chƣơng đã phân tích quá trình phát triển tâm sinh lý của học sinh Trung học phổ thông về tình bạn, tình yêu, khẳng định đại đa số học sinh hiếu học, ngoan ngoãn, thông minh và chỉ có một bộ phận học sinh hƣ mà ngƣời có lỗi lại chính là ngƣời lớn chúng ta. Trong những nội dung của chƣơng sau tác giả đề cập đến một số vấn đề quan tâm trong giảng dạy và giáo dục đạo đức học sinh, trong đó tác giả xây dựng chuẩn mực về đạo đức mới trong gia đình, trong học tập, trong tình bạn, tình yêu và trong giao tiếp. 1.1.2. Các nghiên cứu về quản lý, hướng dẫn giáo dục đạo đức Trong cuốn: “ Văn hoá với thanh niên - Thanh niên với văn hoá” do Ban Tƣ tƣởng - Văn hoá Trung ƣơng (nay là Ban Tuyên giáo Trung ƣơng) biên soạn tập hợp các bài viết của nhiều tác giả, trong đó tác giả Hà Nhật Thăng trong bài viết của mình đã nêu lên thực trạng đạo đức, tƣ tƣởng chính trị, lối sống của thanh niên, học sinh, sinh viên hiện nay và đi đến nhận định: Trong học sinh, sinh viên có sự phân hoá khá rõ rệt, tỷ lệ giữa các nhóm có đạo đức tốt, chậm tiến, bình thƣờng có sự chênh lệch khá lớn. Tuy nhiên các giá trị đạo đức, tƣ tƣởng chính trị, lối sống đƣợc đa số học sinh, sinh viên quan tâm 7 vẫn là các giá trị đạo đức cốt lõi của nhân cách con ngƣời Việt Nam; cũng có những giá trị mới do yêu cầu của Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa chƣa đƣợc học sinh, sinh viên coi trọng. Tóm lại, những giá trị truyền thống của dân tộc vẫn đƣợc số đông học sinh, sinh viên coi trọng tuy vẫn chƣa thể hiện qua hành vi hoạt động. Một bộ phận học sinh có sự dao động về nhận thức, có hành vi sai trái liên quan tới một số giá trị quan trọng nhƣ: Trung thực, thẳng thắn, tinh thần trách nhiệm, lòng nhân ái. Trong công trình nghiên cứu về công tác giáo dục đạo đức cho học sinh, các tác giả Lê Trung Trấn - Nguyễn Dục Quang đề nghị phải đổi mới hoạt động giáo dục đạo đức theo nguyên tắc phù hợp với sự phát triển mới và yêu cầu của xã hội, giáo dục có hệ thống, tiếp cận phức hợp và xuất phát từ học sinh. Đây cũng đƣợc xem nhƣ một quan điểm mới nhằm tiếp cận ngƣời ngƣời trong dạy học và giáo dục[27]. Tác giả Thái Duy Tuyên, trong công trình nghiên cứu của mình: “Những vấn đề cơ bản của giáo dục hiện đại” [28] trong phần đánh giá về thực trạng đã tỏ ra rất lo lắng trƣớc sự sa sút về đạo đức ngày càng gia tăng cả về số lƣợng lẫn chất lƣợng và mức độ nguy hại của một bộ phận học sinh. Tác giả kết luận đạo đức học sinh đang trên đà giảm sút và cho rằng giáo dục đạo đức là nhiệm vụ quan trọng của toàn xã hội,đồng thời cũng kiến nghị cần đẩy mạnh hơn nữa công tác nghiên cứu về giáo dục đạo đức. Trong tác phẩm: “Về phát triển toàn diện con người thời kỳ Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá” [14] của một nhóm tác giả do GS.VS Phạm Minh Hạc làm chủ biên, trong chƣơng VII nói về định hƣớng chiến lƣợc xây dựng đạo đức con ngƣời Việt Nam trong thời kỳ Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá cũng đã đánh giá thực trạng đạo đức học sinh, sinh viên hiện nay có một khoảng cách khá xa mới tiếp cận đƣợc với mục tiêu giáo dục giá trị đạo đức so với yêu cầu của thời kỳ mới. Điểm lại, các công trình nghiên cứu trên đây mặc dù có những quan điểm chƣa thống nhất nhƣng tựu chung lại các tác giả đều khẳng định: Đa số 8