Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Quản lý hoạt động dạy học theo mô hình trường học mới ở trường thpt bắc mê, tỉnh...

Tài liệu Quản lý hoạt động dạy học theo mô hình trường học mới ở trường thpt bắc mê, tỉnh hà giang.

.PDF
118
107
63

Mô tả:

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM –––––––––––––––––––––––––– HOÀNG TIẾN QUÂN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI Ở TRƯỜNG THPT BẮC MÊ, TỈNH HÀ GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM –––––––––––––––––––––––––– HOÀNG TIẾN QUÂN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI Ở TRƯỜNG THPT BẮC MÊ, TỈNH HÀ GIANG Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Tính THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 8 năm 2015 Tác giả Hoàng Tiến Quân i Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn LỜI CẢM ƠN Trong suố t quá triǹ h ho ̣c tâ ̣p và hoàn thành luâ ̣n văn này, tôi đã nhâ ̣n đươ ̣c sự hướng dẫn, giúp đỡ quý báu của các thầ y cô, các anh chị, các em và các bạn. Với lòng kính tro ̣ng và biế t ơn sâu sắ c tôi xin đươ ̣c bày tỏ lới cảm ơn chân thành tới: Ban Giám hiệu, Quý thầy cô giáo Khoa Tâm lý Giáo dục., phòng Đào tạo bộ phận sau đại học của trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và hoàn thành luận văn. PGS.TS Nguyễn Thị Tính, người đã hế t lòng giúp đỡ, hướng dẫn, đô ̣ng viên và ta ̣o mo ̣i điều kiện thuâ ̣n lơ ̣i cho tôi trong suố t quá trình ho ̣c tâ ̣p và hoàn thành luận văn tố t nghiệp. Xin chân thành cảm ơn sự hợp tác, giúp đỡ của Sở GD&ĐT tỉnh Hà Giang, đội ngũ CBQL, GV, HS của trường THPT Bắc Mê đã tạo mọi điều kiện về vật chất, thời gian, lẫn tinh thần để tôi yên tâm học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn. Do sự hiểu biết và thời gian nghiên cứu có hạn, chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi những hạn chế và khiếm khuyết nhất định. Tôi mong nhận được sự chỉ dẫn và đóng góp ý kiến của thầy cô và đồng nghiệp để luận văn thêm hoàn thiện. Thái Nguyên, tháng 8 năm 2015 Tác giả Hoàng Tiến Quân ii Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... ii MỤC LỤC ......................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. iv DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ .................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 6. Phương pháp nghiên cứu: ................................................................................ 3 7. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 4 8. Những đóng góp mới của đề tài ...................................................................... 5 9. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI Ở TRƯỜNG THPT .... 6 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 6 1.1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ở nước ngoài................................................... 6 1.1.2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ở trong nước ................................................... 7 1.2. Các khái niệm ............................................................................................. 10 1.2.1. Mô hình trường học mới .......................................................................... 10 1.2.2. Hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới .................................. 11 1.2.3. Quản lý hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới ..................... 15 1.3. Một số vấn đề cơ bản về hoạt động dạy học ở trường THPT theo Mô hình trường học mới .................................................................................................. 17 iii Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 1.3.1. Các yếu tố của hoạt động dạy học ở trường THPT theo Mô hình trường học mới .............................................................................................................. 17 1.3.2. Bản chất của quá trình dạy học theo Mô hình trường học mới ............... 17 1.3.3. Yêu cầu cơ bản đối với giáo viên và học sinh trong tổ chức dạy học theo Mô hình trường học mới .................................................................................... 18 1.3.4. Về phương pháp, hình thức tổ chức dạy học ........................................... 18 1.3.5. Về đánh giá kết quả học tập .................................................................... 19 1.3.6. Vấn đề bồi dưỡng giáo viên..................................................................... 20 1.3.7. Về điều kiện tổ chức dạy học .................................................................. 20 1.4. Quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT theo Mô hình trường học mới..... 23 1.4.1. Lập kế hoạch quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT theo Mô hình trường học mới .................................................................................................. 23 1.4.2. Tổ chức hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới ..................... 25 1.4.3. Chỉ đạo hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới ..................... 26 1.4.4. Đánh giá kết quả dạy học theo Mô hình trường học mới ........................ 28 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học theo mô hình trường học mới .............................................................................................................. 29 1.5.1. Các yếu tố chủ quan................................................................................ 29 1.5.2. Các yếu tố khách quan ............................................................................. 30 Kết luận chương 1.............................................................................................. 32 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI Ở TRƯỜNG THPT BẮC MÊ TỈNH HÀ GIANG ........................................................................... 33 2.1. Một vài nét về tổ chức khảo sát .................................................................. 33 2.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới của Hiệu trưởng trường THPT Bắc Mê tỉnh Hà Giang............................................ 35 2.2.1. Tổ chức khảo sát ...................................................................................... 35 2.2.2. Thực trạng hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới ở trường THPT Bắc Mê tỉnh Hà Giang ............................................................................ 36 iv Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 2.3. Thực trạng về quản lí hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới của Hiệu trưởng trường THPT Bắc Mê tỉnh Hà Giang............................................ 42 2.3.1. Thực trạng công tác lập kế hoạch dạy học .............................................. 42 2.3.2. Thực trạng công tác tổ chức dạy học theo Mô hình trường học mới ...... 45 2.3.3. Thực trạng công tác chỉ đạo hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới ở trường THPT Bắc Mê tỉnh Hà Giang ...................................................... 47 2.3.4. Thực trạng công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới .................................................................................................. 59 2.4. Đánh giá chung ........................................................................................... 62 2.4.1. Mặt mạnh, hạn chế................................................................................... 62 2.4.2. Nguyên nhân ............................................................................................ 63 Kết luận chương 2.............................................................................................. 65 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI Ở TRƯỜNG THPT BẮC MÊ, TỈNH HÀ GIANG ........................................................................... 66 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................................................. 66 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 66 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ, hệ thống ........................................... 66 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .......................................................... 67 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 67 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo phát huy tính tích cực, chủ động của đội ngũ cán bộ, giáo viên............................................................................................................. 68 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới ở trường THPT Bắc Mê, tỉnh Hà Giang ............................................................... 68 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên về Mô hình trường học mới và tổ chức dạy học theo phương thức Mô hình trường học mới ............................ 68 3.2.2. Bồi dưỡng năng lực dạy học theo phương thức Mô hình trường học mới cho giáo viên ...................................................................................................... 71 v Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 3.2.3. Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học theo phương thức của mô hình trường học VNEN .............................................................................................. 74 3.2.4. Quản lý việc sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và nguồn lực tài chính để tổ chức dạy học theo phương thức của VNEN ........................ 77 3.2.5. Phối hợp với cộng đồng, cha mẹ học sinh để tổ chức các hoạt động học tập trải nghiệm cho học sinh .............................................................................. 81 3.2.6. Kiểm tra, đánh giá kết quả của hoạt động dạy học theo mô hình VNEN .... 82 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 87 3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết, tính khả thi của biện pháp quản lí hoạt động dạy học theo mô hình trường học VNEN ở trường THPT Bắc Mê tỉnh Hà Giang ........................................................................................................... 87 3.4.1. Mục tiêu ................................................................................................... 87 3.4.2. Nội dung và cách thực hiện ..................................................................... 87 Kết luận chương 3.............................................................................................. 89 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 90 1. Kết luận .......................................................................................................... 90 2. Khuyến nghị................................................................................................... 91 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 93 PHỤ LỤC vi Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý CLGD : Chất lượng giáo dục CSVC : Cơ sở vật chất ĐNGV : Đội ngũ giáo viên GD : Giáo dục GD&ĐT : GD&ĐT GV : Giáo viên HĐDH : Hoạt động dạy học HĐHT : Hoạt động học tập HS : Học sinh PPDH : Phương pháp dạy học QL : Quản lý QLGD : Quản lý giáo dục QTDH : Quá trình dạy học TBDH : Thiết bị dạy học TBM : Tổ Bộ môn THPT : Trung học phổ thông UBND : Ủy ban nhân dân iv DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ BẢNG Bảng 2.1: Kết quả xếp loại học lực của học sinh trường THPT huyện Bắc Mê năm học 2014 - 2015 ......................................................................... 34 Bảng 2.2: Kết quả thi tốt nghiệp THPT huyện Bắc Mê từ năm 2012 đến 2015 .....35 Bảng 2.3: Bảng đánh giá về tầm quan trọng của HĐDH ở Trường THPT Huyện Bắc Mê theo mô hình VNEN (khảo sát 06 CBQL và 20 GV) .......... 37 Bảng 2.4: Bảng đánh giá về nhận thức của CBQL và về HĐDH theo Mô hình trường học VNEN ............................................................................. 39 Bảng 2.5: Thực trạng tổ chức dạy học theo mô hình VNEN ở trường THPT Bắc Mê, Hà Giang .................................................................................... 40 Bảng 2.6: Tổng hợp đánh giá của CBQL và GV về mức độ thực hiện các nội dung công tác lập kế hoạch dạy học.................................................. 43 Bảng 2.7: Thực trạng tổ chức quản lý dạy học theo mô hình VNEN ............... 46 Bảng 2.8: Tổng hợp đánh giá của CBQL và GV về mức độ thực hiện các nội dung quản lý việc soạn bài và chuẩn bị giờ lên lớp của GV ............ 50 Bảng 2.9: Tổng hợp đánh giá của CBQL và GV về mức độ thực hiện các nội dung quản lý giờ dạy lên lớp của GV .............................................. 52 Bảng 2.10: Vận dụng phương pháp tổ chức bài học theo hướng tăng cường trải nghiệm và khá phá của học sinh........................................................ 54 Bảng 2.11: Tổng hợp đánh giá của CBQL và GV về mức độ thực hiện các nội dung quản lý hoạt động học của HS .................................................. 57 Bảng 2.12: Đánh giá của CBQL và GV về kiểm tra hoạt động dạy học theo mô hình VNEN ở trường THPT Bắc Mê ................................................ 60 Bảng 3.1. Đánh giá của chuyên gia về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý đề xuất .......................................................................... 88 SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ giữa hoạt động dạy - hoạt động học............................ 12 v MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đất nước ta đang bước vào giai đoạn công nghiệp hoá, hiện đại hoá, với mục tiêu đến năm 2020 Việt Nam từ một nước nông nghiệp cơ bản trở thành nước công nghiệp hiện đại, hội nhập với cộng đồng quốc tế. Nhân tố quyết định thắng lợi của công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế là con người, là nguồn nhân lực Việt Nam được phát triển về số lượng và chất lượng trên cơ sở mặt bằng dân trí được nâng cao, việc này cần được bắt đầu từ Giáo dục phổ thông. Giáo dục phải đi trước đón đầu để thích ứng với việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế cũng như cơ cấu nguồn nhân lực trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Song bên cạnh những thành tích đã đạt được còn tồn tại những vấn đề bất cập, yếu kém nhất định. Chất lượng GD&ĐT chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, nhất là đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao vẫn còn hạn chế; chưa chuyển mạnh sang đào tạo theo nhu cầu của xã hội. Chưa giải quyết tốt mối quan hệ giữa tăng số lượng, quy mô với nâng cao chất lượng, giữa dạy chữ và dạy người. Chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học lạc hậu, đổi mới chậm; cơ cấu giáo dục không hợp lý giữa các lĩnh vực, ngành nghề đào tạo; chất lượng giáo dục toàn diện giảm sút, chưa đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Thực hiện Nghị quyết Hôị nghị Trung ương 8 khóa XI vê đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Đổi mới hoạt động dạy học trong nhà trường phổ thông cũng là một trong những nội dung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.Tư tưởng dạy học lấy người học làm trung tâm đã được hình thành và triển khai trong thực tế dạy học ở các cấp học, bậc học trên những bình diện cụ thể như phương pháp, hình thức tổ chức dạy học... và đã thu được những kết quả cả về mặt lý luận cũng như thực tế. Trong vài năm trở lại đây, sự xuất hiện Mô hình trường học mới trong 1 thực tế giáo dục Việt Nam là một minh chứng rõ rệt cho sự phát triển hội nhập có chọn lọc của đất nước. Mô hình trường học mới được Bộ GD&ĐT kỳ vọng là giải pháp sư phạm tích cực nhằm phát triển phẩm chất, năng lực người học, đảm bảo hài hòa dạy chữ - dạy người. Mô hình trường học mới ở Việt Nam đã được triển khai thành công ở nhiêu nơi và ở các cấp học. Trong các lớp học theo mô hình này, HS không còn thụ động, kiến thức được HS chủ động lĩnh hội, mối quan hệ giữa GV – HS và giưa HS với nhau thường trở nên tốt hơn, gần gũi hơn, không khí học tập vui tươi, sinh động, mỗi giờ học không còn nặng nề như cách dạy truyền thống. Trường THPT Bắc Mê là một trường thuộc huyện miền núi của tỉnh Hà Giang. Trong những năm qua, qua quá trình quản lý và thực hiện công tác giáo dục chương trình trung học phổ thông cho con em đồng bào các dân tộc trong huyện, nhà trường đã có nhiều biện pháp chỉ đạo thích hợp và có hiệu quả. Song cũng như nhiều trường THPT khác trong giai đoạn hiện nay, vấn đề đặt ra là hoạt động dạy học còn mang nặng tính truyền thống, lấy người thầy làm trung tâm, học sinh là người nghe, nhớ và ghi chép theo dẫn đến không khí lớp học thường nặng nề, đẩy người học vào thế thụ động, thiếu tính tích cực, sáng tạo. Để khắc phục nhược điểm đó, cần phải có nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó đổi mới quá trình sư phạm của giáo viên để hướng tới đổi mới cách học của học sinh. Khi đó giáo viên không đóng vai trò là chủ thể truyền đạt kiến thức mà là người giao việc, tổ chức hoạt động học tập, tư vấn, giám sát. Nói cách khác, vai trò của họ được chuyển từ trung tâm phát ngôn sang vai trò của trung tâm điều khiển. Trong những năm qua, Mô hình trường học mới ở Việt Nam đã được triển khai thí điểm thành công ở tiểu học và đang triển khai ở trung học cơ sở, nghiên cứu đi trước đón đầu về áp dụng lý thuyết Mô hình trường học mới trong quản lý giáo dục THPT là một việc làm cần thiết hiện nay. Xuất phát từ những lý do trên, chùng tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý hoạt động dạy học theo mô hình trường học mới ở trường THPT Bắc Mê, tỉnh Hà Giang”. 2 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý Mô hình trường học mới và thực tiễn thí điểm về quản lý HĐDH ở trường THPT Bắc Mê Tỉnh Hà Giang; đề tài nhằm đề xuất một số biện pháp quản lý HĐDH học theo mô hình trường học mới nhằm góp phần nâng cao hiệu quả quá trình dạy. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể: Quá trình quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới ở trường Trung học phổ thông Bắc Mê, tỉnh Hà Giang. 4. Giả thuyết khoa học Hiện nay, việc quản lí hoạt động dạy học của trường THPT Bắc Mê, tỉnh Hà Giang đă góp phần từng bước ổn định, nâng cao chất lượng hoạt động dạy học, song trong quá trình thực hiện còn bộc lộ nhiều khó khăn, hạn chế. Chất lượng giáo dục có thể được nâng lên nếu xây dựng, tổ chức thực hiện được các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo mô hình trường học mới sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học và đổi mới quá trình dạy học hiện nay ở trường THPT Bắc Mê tỉnh Hà Giang. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT theo mô hình trường học mới. 5.2. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT Bắc Mê, tỉnh Hà Giang theo mô hình trường học mới. 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo mô hình trường học mới ở trường THPT Bắc Mê, tỉnh Hà Giang. 6. Phương pháp nghiên cứu: 6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Nghiên cứu các văn bản về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về GD&ĐT; các công trình khoa học về khoa học giáo dục, khoa 3 học quản lý giáo dục, tài liệu về mô hình trường học mới; các văn bản pháp luật hiện hành về GD&ĐT; các điều lệ, nội qui, qui chế trong giáo dục - đào tạo để tổng quan cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý của vấn đề nghiên cứu. 6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát: dự giờ, quan sát hoạt động dạy học của giáo viên và học tập của học sinh học sinh. Thu thập thông tin về thực trạng quản lý HĐDH tại trường THPT Bắc Mê tỉnh Hà Giang. - Phương pháp phỏng vấn: phỏng vấn với giáo viên và học sinh trong trường THPT Bắc Mê trên các mặt: nhận thức của GV, tầm quan trọng, thực trạng và các giải pháp tăng cường công tác quản lý hoạt động dạy học theo mô hình trường học mới. - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: thu thập thông tin từ đội ngũ CBQL và đội ngũ GV của trường THPT Bắc Mê về thực trạng các biện pháp quản lý HĐDH. Phương pháp này cũng được sử dụng để đánh giá các giải pháp được đề xuất. - Tổng kết kinh nghiệm thực tiễn thông quan các báo cáo tổng kết đánh giá, rút kinh nghiệm về quản lý hoạt động dạy học ở các trường THPT trên địa bàn huyện Bắc Mê. - Xin ý kiến chuyên gia về các lĩnh vực liên quan đế vấn đề nghiên cứu của đề tài. Qua ý kiến chuyên gia, tác giả có thể điều chỉnh các nhận định, đề xuất các phương pháp được sử dụng trong quá trình xử lý các thông tin, xử lý các kết quả điều tra, kết quả khảo nghiệm. 6.3. Nhóm các phương pháp hỗ trợ khác Phương pháp thống kê toán học để xử lí số liệu khảo sát. 7. Phạm vi nghiên cứu - Thời gian khảo sát: từ năm 2012 đến tháng 6 năm 2015; - Trường tiến hành khảo sát: Trường THPT Bắc Mê, tỉnh Hà Giang; 4 Trọng tâm của luận văn là nghiên cứu quản lý HĐDH theo phương thức quản lý của Mô hình trường học mới tại Việt Nam nhằm nâng cao chất lượng dạy học tại trường THPT Bắc Mê tỉnh Hà Giang, tuy nhiên do thí điểm thực hiện, tác giả luận văn chỉ tiến hành triển khai các nội dung quản lý dạy học theo Mô hình trường học mới gồm chuyển đổi phương thức sư phạm trong dạy học chủ yếu tập trung vào việc vận dụng các phương pháp dạy học: Dạy học hợp tác, dạy tích hợp; sinh hoạt chuyên môn theo hướng bài học và đánh giá phản hồi kết quả học tập của HS, kết hợp với các điều kiện đảm bảo hoạt động dạy học đạt hiệu quả. 8. Những đóng góp mới của đề tài Việc nghiên cứu quản lý HĐDH theo Mô hình trường học mới ở trường THPT Bắc Mê trên địa bàn tỉnh Hà Giang chưa có tác giả nào nghiên cứu. Dựa trên cơ sở lý luận, kết quả nghiên cứu khảo sát thực tiễn và đề xuất được các biện pháp quản lí hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới mang tính khả thi, phù hợp sẽ giúp cho hoạt động dạy học đạt hiệu quả tốt hơn và công tác quản lí hoạt động dạy học của Hiệu trưởng trường THPTBắc Mê đạt kết quả cao hơn. Đó là những đóng góp mới của đề tài. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm ba chương: Chương 1. Cơ sở lí luận về quản lý hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới ở các trường THPT Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới ở trường THPT Bắc Mê, tỉnh Hà Giang. Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới ở trường THPT Bắc Mê tỉnh Hà Giang. 5 Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI Ở TRƯỜNG THPT 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ở nước ngoài Đất nước Colombia có nhiều đồi núi, khí hậu giống vùng Tây Nguyên của nước ta; dân số 44 triệu người, đông dân thứ 3 ở Châu Mĩ la tinh, sau Brasil và Mexico. Colombia cũng là đất nước của “vành đai núi lửa, đa dạng sắc tộc, xung đột vũ trang và sản xuất cocaine nổi tiếng trên thế giới”. Tuy nhiên, Colombia lại là một trong 10 điểm đến du lịch hàng đầu trên thế giới. Năm 2006, có gần 2 triệu khách du lịch tới đất nước này, đứng thứ 3 về du lịch ở Nam Mĩ. Việt Nam và Colombia là 2 quốc gia trồng và xuất khẩu cà phê có tiếng trên thế giới. Về giáo dục, Colombia cũng giống như các quốc gia đang phát triển khác phải đối mặt với 2 thách thức: vừa cải thiện chất lượng giáo dục, vừa tăng tỉ lệ nhập học và đi học chuyên cần ở các vùng nông thôn. Mặc dù Hiến pháp đã quy định phổ cập giáo dục tiểu học trên toàn quốc, nhưng vào những năm 80, có tới 50% số trường học ở nông thôn Colombia không đạt mục tiêu phổ cập giáo dục tiểu học và 55% số trẻ em nông thôn từ 7 đến 9 tuổi (26% trẻ thuộc 10 đến 14 tuổi) chưa từng đi học. Năm 1983, chất lượng giáo dục ở các trường học vùng nông thôn rất thấp, chỉ đạt được dưới 20% số học sinh hoàn thành giáo dục trung học cơ sở, trong khi tỉ lệ bỏ học lớp 1 là 35%. Bằng cách triển khai mô hình Escuela Nueva (EN) - Trường học kiểu mới - giáo dục Colombia đã giải quyết được cơ bản mục tiêu phổ cập giáo dục tiểu học. Năm 2005, tỉ lệ nhập học thô ở tiểu học đạt 112%, tỉ lệ nhập học trung học cơ sở đạt 86% và 92,3% dân số từ 15 tuổi trở lên biết chữ. 6 Tháng 3/2009, tại Philipin, Hội nghị giảng dạy lớp ghép ở vùng nông thôn và vùng sâu, vùng xa do Ngân hàng Thế giới tổ chức đã có nhiều báo cáo của các quốc gia thực hiện thành công mục tiêu toàn cầu về giáo dục cho mọi người. Bà Vicky Colbert (nguyên là Thứ trưởng Bộ Giáo dục Colombia), Giám đốc chương trình EN đã có bài trình bày gây được sự chú ý của đông đảo các nhà giáo dục quốc tế, được UNESCO đánh giá là mô hình có chất lượng tốt nhất về giáo dục tiểu học ở Colombia và các vùng nông thôn của Châu Mĩ la tinh. Liên hợp quốc (năm 2000) trong Báo cáo phát triển con người đã chọn EN là 1 trong 3 thành tựu chính của Colombia. Ngân hàng Thế giới nhận xét: “Escuela Nueva là một trong ba mô hình cải cách giáo dục tuyệt với nhất của các quốc gia đang phát triển trên thế giới”. Chính vì vậy, đã có 35 nước trên thế giới đến tìm hiểu mô hình EN ở Colombia để làm cơ sở, động lực cho thay đổi nhà trường truyền thống và nâng cao chất lượng giáo dục quốc gia. [1]. 1.1.2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ở trong nước Mô hình EN được xuất hiện từ nhu cầu dạy học trong những lớp ghép ở vùng miền núi khó khăn, theo nguyên tắc lấy học sinh (HS) làm trung tâm. Mô hình này vừa kế thừa những mặt tích cực của mô hình trường học truyền thống, vừa có sự đổi mới căn bản toàn diện, có tính hệ thống, bao gồm đổi mới cách dạy, cách học, hướng vào phát triển con người, biến hoạt động giáo dục của nhà trường thành hoạt động tự giáo dục của học sinh. Cách thức đánh giá, tổ chức quản lý lớp học, quản lý nhà trường, việc tổ chức hoạt động dạy học cần có sự tham gia của cha mẹ học sinh (CMHS), cộng đồng. Cho đến nay, nhiều nước thuộc châu Mĩ La tinh, ở châu Á cũng áp dụng mô hình này. Ở nước ta, việc dạy học theo lớp ghép đã được tồn tại từ lâu. Đã có nhiều nghiên cứu về việc nâng cao hiệu quả dạy học ở các lớp này. Tuy nhiên các nghiên cứu đó chủ yếu tập trung vào các thủ thuật hay biện pháp dạy học của giáo viên. Tháng 11/2009, được sự đồng ý của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Thiện Nhân, đoàn công tác của Bộ GD&ĐT do 7 Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển làm trưởng đoàn đã tới Colombia tìm hiểu thực tế, tham khảo, học tập kinh nghiệm tổ chức lớp ghép của mô hình EN đồng thời chuẩn bị cho kế hoạch công tác chiến lược tiếp theo về các sáng kiến chính sách giáo dục ở Việt Nam giai đoạn 2010 - 2020 và xây dựng Mô hình của Việt Nam. Dự án về sư phạm Mô hình trường học mới tại Việt Nam (GPE-VNEN, Global Partnership for Education - Viet Nam Escuela Nueva) nhằm xây dựng và nhân rộng một kiểu mô hình nhà trường tiên tiến, hiện đại, phù hợp với mục tiêu phát triển và đặc điểm của giáo dục Việt Nam. Dự án đã đầu tư cho một số trường tiểu học dạy thử nghiệm, Năm học 2011- 2012, Bộ GD&ĐT đã triển khai thí điểm Mô hình Trường học mới tại 24 trường của 12 huyện ở 6 tỉnh (Hà Giang, Lào Cai, Hòa Bình, Khánh Hòa, Kon Tum và Đắc Lắc). Năm học 20122013, đã tổ chức dạy học thử nghiệm mở rộng tại 1.447 trường của 63 tỉnh thành trên toàn quốc (Trong đó có 20 tỉnh khó khăn với 1.143 trường; 21 tỉnh trung bình với 262 trường; 22 tỉnh thành phố thuận lợi với 22 trường). Từ việc thực hiện có hiệu quả mô hình và nhận thấy tính ưu việt của Mô hình trường học mới, năm học 2014 - 2015 đã có 1.039 trường trên cả nước nằm ngoài dự án tự nguyện áp dụng Mô hình trường học mới, nâng tổng số trường tham gia mô hình là 2.508 trường. Hiện nay, dự án cũng đã hỗ trợ bước đầu cho việc triển khai ở lớp 6 cấp Trung học cơ sở. Trong quá trình thực hiện dự án đã xuất hiện nhiều trường tiểu học trở thành điển hình tốt về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông. Mô hình Trường học mới hiện nay chưa được triển khai, áp dụng ở bậc Trung học phổ thông và có rất ít đề tài nghiên cứu khoa học trong nước về Mô hình trường học mới này. Chỉ có một vài sáng kiến kinh nghiệm đề xuất đến một số giải pháp thực hiện dạy học theo Mô hình Trường học mới như: Một số kỹ năng tổ chức dạy học theo nhóm Mô hình trường học mới của tác giả Nguyễn Ngọc Chiên (Phó hiệu trưởng Trường Tiểu học số 1 Hồng Ca - Yên 8 Bái). Một số giải pháp thực hiện dạy học theo Mô hình Trường học mới đạt hiệu quả của tác giả Nguyễn Thị Phượng - 2014(Giáo viên Trường Tiểu học Thanh Thủy - Quảng Bình)..., Nguyễn Tiến Minh (2014) nghiên cứu về quản lý trường tiểu học theo Mô hình trường học mới ở huyện Sơn Dương tỉnh Tuyên Quang đã xây dựng một số vấn đề lý luận về quản lý trường tiểu học theo Mô hình trường học mới và chỉ rõ vai trò của hiệu trưởng trong quản lý mô hình trường học mới. Nguyễn Ngọc Hiến (2015) nghiên cứu về quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo Mô hình trường học mới đã làm rõ đặc trưng của hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo Mô hình trường học mới và các hoạt động quản lý, vai trò của các lực lượng tham gia đánh giá và quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu học. Các đề tài nghiên cứu trên thực sự có ý nghĩa về mặt lý luận và nghiên cứu thực tiễn đối với việc thực hiện dạy học theo Mô hình Trường học mới ở bậc tiểu học, đồng thời cũng đóng góp những viên gạch xây dựng nền tảng hệ thống các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới ở Việt Nam. Tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa có đề tài nào đi sâu nghiên cứu về các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo Mô hình trường học mới ở bậc THPT nói chung và Trường THPT huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang nói riêng. Do đó đề tài tập trung nghiên cứu sâu về cơ sở lý luận của quản lý dạy học, thực trạng thí điểm các biện pháp quản lý hoạt động dạy học, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy theo Mô hình Trường học mới tại trường THPT huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang là hoàn toàn mới và hy vọng đóng góp một phần nhỏ bé trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của tỉnh Hà Giang nói riêng và của cả nước nói chung. 9 1.2. Các khái niệm 1.2.1. Mô hình trường học mới Mô hình trường học mới (VNEN) tại Việt Nam nó có nguồn gốc từ “Mô hình trường học kiểu mới” của Colombia do nhà giáo Vicky Colbert sinh ra tại Mỹ nhưng lớn lên tại Colombia và các đồng nghiệp của ông triển khai vào cuối những năm 1970. VNEN được triển khai tại Việt Nam năm học 2011-2012, đến năm học 2014 - 2015 đã có 1.039 trường trên cả nước nằm ngoài dự án tự nguyện áp dụng VNEN, nâng tổng số trường tham gia mô hình là 2.508 trường. Lớp học VNEN là nơi HS cùng nhau làm việc để học những điều liên quan mật thiết đến cuộc sống, là nơi GV hướng dẫn và cố vũ các em trong việc lĩnh hội nhận thức cũng như trong cách ứng xử dân chủ; nơi cha mẹ và cộng đồng tham gia tích cực trong việc giáo dục con em mình. HS học trong môi trường VNEN có khả năng làm việc nhóm tốt, có tư duy phê phán, có tinh thần hợp tác, có lòng tự tôn, thái độ bình đẳng và dân chủ, có kĩ luật kĩ thuật, có kĩ năng cuộc sống tốt hơn. Lớp học VNEN có Hội đồng tự quản do chính các em bầu ra; có góc học tập, nơi cung cấp một số tài liệu đồ dùng cho các em; có thư viện góc lớp; có sơ đồ cộng đồng nơi các em đều biết được nhà và đường đi đến lớp của từng bạn HS; có hộp thư vui, hộp thư điều em muốn nói … tạo điều kiện tối đa cho học tập tại lớp và cùng giúp động viên, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau; lớp học thân thiện trong môi trường giúp đỡ và đánh giá lẫn nhau cũng như việc tham gia đánh giá của cha mẹ HS và cộng đồng. Lớp học VNEN có 10 bước học tập và 5 bước trong dạy học theo một qui trình chặt chẽ. Sách giáo khoa được thiết kế “3 trong 1”, sách để cho HS tự học - tài liệu cho GV hướng dẫn HS học - tài liệu cho cha mẹ hướng dẫn giúp đỡ HS học tập và cơ sở để đánh giá con em mình. 10
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan