Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường thpt huyện na...

Tài liệu Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường thpt huyện nam sách, tỉnh hải dương​

.PDF
108
139
74

Mô tả:

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRỊNH THỊ CHỈNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN NAM SÁCH, TỈNH HẢI DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRỊNH THỊ CHỈNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN NAM SÁCH, TỈNH HẢI DƯƠNG Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH NGUYỄN VĂN HỘ THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, những gì mà tôi trình bày trong luận văn là do sự tìm hiểu và nghiên cứu của bản thân trong suốt quá trình học tập và công tác. Luận văn này cho đến nay chưa được bảo vệ tại bất kỳ một Hội đồng bảo vệ luận văn thạc sĩ nào và chưa được công bố trên bất kỳ một phương tiện thông tin nào. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những gì mà tôi đã cam đoan ở trên đây. Thái Nguyên, ngày 22 tháng 6 năm 2016 Tác giải Trịnh Thị Chỉnh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNi http://www.lrc.tnu.edu.vn LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cảm ơn Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên - Đại học Thái Nguyên và các thầy giáo, cô giáo Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Xin cảm ơn các trường THPT huyện Nam sách, tỉnh Hải Dương đã giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi, cung cấp thông tin, đóng góp ý kiến, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Đặc biệt, tác giả xin bầy tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Giáo sư - Tiến sĩ khoa học Nguyễn Văn Hộ, người thầy đã tận tình hướng dẫn để tôi hoàn thành luận văn này. Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù đã có nhiều cố gắng, xong luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Kính mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy giáo, cô giáo, các nhà khoa học, bạn bè đồng nghiệp và những người quan tâm để luận văn hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 22 tháng 6 năm 2016 Tác giải Trịnh Thị Chỉnh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNii http://www.lrc.tnu.edu.vn MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ................................................................. 2 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài .......................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ...................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 4 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ..................5 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 5 1.1.1. Một số nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở nước ngoài.............................................................................. 5 1.1.2. Một số nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở Việt Nam ................................................................................ 6 1.2. Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ........................................ 7 1.2.1. Khái niệm về đánh giá kết quả học tập ..................................................... 7 1.2.2. Một số vấn đề cơ bản về đánh giá kết quả học tập của học sinh ............... 9 1.3. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ......................... 13 1.3.1. Khái niệm................................................................................................. 13 1.3.2. Vai trò, ý nghĩa quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ..... 13 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn 1.3.3. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trung học phổ thông ............................................................................................... 14 1.3.4. Các cấp độ và lực lượng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường THPT .............................................................. 17 1.4. Một số yêu cầu đổi mới trong đánh giá kết quả học tập và quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh .......................................... 18 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo yêu cầu đổi mới giáo dục . 19 1.5.1. Yếu tố chủ quan ....................................................................................... 19 1.5.2. Yếu tố khách quan ................................................................................... 21 Kết luận chương 1.............................................................................................. 23 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN NAM SÁCH TỈNH HẢI DƯƠNG .......................... 24 2.1. Một số nét về địa bàn nghiên cứu ............................................................... 24 2.1.1. Một số nét về sự nghiệp giáo dục và đào tạo của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương ...................................................................................... 24 2.1.2. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và những điều kiện phục vụ cho hoạt động dạy học của các trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương..................................................................... 25 2.2. Những vấn đề chung về khảo sát thực trạng .............................................. 27 2.3.1. Xác định về tầm quan trọng, mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp và phương tiện đánh giá KQHT ................................................... 29 2.3.2. Đảm bảo nội dung đánh giá kết quả học tập ........................................... 34 2.3.3. Sử dụng các hình thức đánh giá KQHT .................................................. 35 2.3.4. Thực trạng công tác thông báo nội dung đánh giá trước khi đánh giá KQHT.. 36 2.3.5. Thực trạng việc thực hiện quá trình tổ chức hoạt động đánh giá KQHT ....... 37 2.3.6. Tổ chức coi thi ......................................................................................... 38 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn 2.3.7. Chấm bài thi............................................................................................. 40 2.3.8. Công bố kết quả thi và ra quyết định mới ............................................... 41 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá KQHT của HS các trường THPT huyện Nam Sách tỉnh Hải Dương .............................................. 42 2.4.1. Nhận thức về vai trò quản lý hoạt động đánh giá KQHT của HS ........... 42 2.4.2. Thực trạng việc xây dựng kế hoạch cho hoạt động đánh giá KQHT của học sinh................................................................................................... 44 2.4.3. Thực trạng việc tổ chức thực hiện hoạt động đánh giá KQHT của HS .. 45 2.5. Đánh giá thực trạng và nguyên nhân .......................................................... 53 2.5.1. Đánh giá về thực trạng quản lý hoạt động đánh giá KQHT của học sinh các trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương ................... 53 2.5.2. Nguyên nhân của những hạn chế trong quản lý hoạt động đánh giá KQHT của HS ....................................................................................... 55 Kết luận chương 2.............................................................................................. 57 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN NAM SÁCH, TỈNH HẢI DƯƠNG ..................................... 59 3.1. Mục đích và nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá KQHT của HS các trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương ....... 59 3.1.1. Mục đích đề xuất các biện pháp .............................................................. 59 3.1.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................ 60 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh .. 61 3.2.1. Biện pháp1: Tăng cường bồi dưỡng năng lực quản lý của hiệu trưởng trường THPT theo định hướng đổi mới trong hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh........................................................................ 61 3.2.2. Biện pháp 2: Tập huấn nâng cao nhận thức, năng lực và trách nhiệm trong hoạt động đánh giá kết quả học tập cho tổ trưởng chuyên môn, giáo viên và học sinh các trường THPT .................................................. 62 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNv http://www.lrc.tnu.edu.vn 3.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng ngân hàng đề thi (kiểm tra) cho các bài kiểm tra từ 45 phút trở lên của các bộ môn ở trường THPT .......................... 64 3.2.4. Biện pháp 4: Tổ chức kiểm tra tập trung theo khối trong toàn trường đối với các bài kiểm tra từ 45 phút trở lên ở trường THPT .................. 66 3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường trang bị cơ sở vật chất và nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý hoạt động đánh giá KQHT cho học sinh bậc THPT .............................................. 70 3.2.6. Biện pháp 6: Quy định cụ thể về phạm vị và trách nhiệm quản lý hoạt động đánh giá KQHT của học sinh THPT ............................................ 73 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .................................................................... 74 3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất....... 75 3.4.1. Mục đích .................................................................................................. 75 3.4.2. Qui mô và địa bàn khảo nghiệm .............................................................. 75 3.4.3. Nội dung và cách tiến hành ..................................................................... 75 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 76 Kết luận chương 3.............................................................................................. 79 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 80 1. Kết luận .......................................................................................................... 80 2. Khuyến nghị................................................................................................... 81 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 82 PHỤ LỤC ......................................................................................................... 84 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý ĐGKQHT : Đánh giá kết quả học tập GV : Giáo viên HĐ ĐG KQHT : Hoạt động đánh giá kết quả học tập HS : Học sinh KQHT : Kết quả học tập KTĐG : Kiểm tra đánh giá THPT : Trung học phổ thông TN : Trắc nghiệm TTCM : Tổ trưởng chuyên môn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Đội ngũ CBQL năm học 2015 - 2016 .......................................... 25 Bảng 2.2. Đội ngũ giáo viên năm học 2015 - 2016 ...................................... 26 Bảng 2.3. Kết quả xếp loại học lực của học sinh các trường THPT huyện Nam Sách năm học 2014 - 2015 ................................................... 27 Bảng 2.4. Đối tượng, địa bàn và quy mô khảo sát thực trạng ....................... 27 Bảng 2.5. Kết quả xác định mục đích, yêu cầu, đối tượng và phương tiện trong đánh giá KQHT của CBQL , GV và HS.............................. 29 Bảng 2.6. Tầm quan trọng của hoạt động đánh giá KQHT của học sinh các trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương ................... 32 Bảng 2.7. Công tác chuẩn bị trước khi đánh giá KQHT của HS................... 33 Bảng 2.8. Đánh giá thực trạng nội dung đánh giá KQHT ............................. 34 Bảng 2.9. Sử dụng các hình thức đánh giá KQHT ........................................ 35 Bảng 2.10. Mục tiêu của việc thông báo cho người học trước khi kiểm tra thi ..... 36 Bảng 2.11. Công tác ra đề các trường THPT huyện Nam Sách ...................... 37 Bảng 2.12. Đánh giá về thái độ của HS và GV trong khi thi .......................... 38 Bảng 2.13. Đánh giá công tác tổ chức coi thi .................................................. 39 Bảng 2.14. Đánh giá về công tác chấm bài thi của giáo viên .......................... 40 Bảng 2.15. Những việc GV thường làm sau khi KT ....................................... 41 Bảng 2.16. Nhận thức về tầm quan trọng quản lý hoạt động đánh giá KQHT của HS ............................................................................... 43 Bảng 2.17. Xây dựng kế hoạch hoạt động đánh giá KQHT ............................ 44 Bảng 2.18. Phân cấp quản lý hoạt động ra đề thi ............................................ 45 Bảng 2.19. Đánh giá hiệu quả quản lý duyệt đề thi và tổ chức in ấn đề thi .... 46 Bảng 2.20. Quản lý thực hiện các quy định về tổ chức thi .............................. 47 Bảng 2.21. Đánh giá mức độ quản lý trong chấm thi ...................................... 48 Bảng 2.22. Quản lý về công bố và lên điểm thi............................................... 49 Bảng 2.23. Quản lý hồ sơ đánh giá KQHT của HS ......................................... 50 Bảng 2.24. Các hình thức thông báo kết quả và xử lý KQ KTĐG của học sinh.... 51 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNv http://www.lrc.tnu.edu.vn Bảng 2.25. Công tác bồi dưỡng cho CBQL, GV nghiệp vụ về đánh giá KQHT của HS ............................................................................... 52 Bảng 2.26. Nguyên nhân những hạn chế trong quản lý hoạt động đánh giá KQHT của học sinh ....................................................................... 55 Bảng 3.1. Kết quả thống kê ý kiến đánh giá về mức độ cần thiết của các biện pháp đã đề xuất ...................................................................... 76 Bảng 3.2. Kết quả thống kê ý kiến đánh giá về tính khả thi của các biện pháp đề xuất................................................................................... 77 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nghị quyết 29 của Ban chấp hành Trung ương 8 Khóa XI ngày 04 tháng 11 năm 2013 đã xác định “Phát triển giáo dục - đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân”. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo là mục tiêu, là động lực quan trọng để thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đó là điều kiện căn bản để phát triển nguồn lực con người, phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, tạo đà cho quá trình hội nhập khu vực và thế giới nhanh, vững chắc. Hiện nay, chương trình giáo dục phổ thông đã có nhiều đổi mới theo hướng lấy người học làm trung tâm, hướng đến mục tiêu phát triển tối đa năng lực của mỗi cá nhân. Quá trình đổi mới hoạt động dạy học ở các trường THPT đang diễn ra mạnh mẽ, trong đó kiểm tra đánh giá là khâu quan trọng cuối cùng trong quá trình dạy học, đây là khâu then chốt có tác động lớn đến quá trình nâng cao chất lượng đào tạo. Hiện nay, việc đánh giá kết quả học tập của học sinh ở các trường THPT đã bước đầu có những thành công nhất định, đã khích lệ được ý chí vươn lên của người học…Tuy nhiên, việc đánh giá kết quả học tập của học sinh ở các trường THPT trong cả nước nói chung và ở huyện Nam Sách của chúng tôi nói riêng còn tồn tại nhiều hạn chế, như việc đổi mới trong đánh giá kết quả học tập của học sinh diễn ra chậm chạp, cách đánh giá đã quá lạc hậu, Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển đã nhận định “Cách đây gần 40 năm tôi được đánh giá thế nào thì bây giờ học sinh của tôi vẫn được đánh giá như vậy, lạc hậu vô cùng”. Cấp THPT hiện nay đánh giá theo điểm số để phát triển nhận thức và tư duy bậc thấp. Phần lớn đề thi yêu cầu thuộc bài thầy giảng, chưa đánh giá được năng lực phân tích và giải quyết vấn đề, kết quả điểm số có thể rất cao, nhưng năng lực làm việc thấp. Đề thi hiện mới chỉ tập trung vào đánh giá kiến thức của môn học, nên việc đánh giá năng lực giải quyết vấn đề, liên môn, tích hợp và sáng tạo của người học rất hạn chế. Đánh giá kết quả hoạt động học tập của học sinh cho điểm thiếu khách quan, không chính xác, hiện tượng chấm bài, cho điểm qua loa, tùy tiện, áp đặt ý kiến chủ quan của người dạy và tồn tại nhiều tiêu cực do bệnh “thành tích” tác động. Chất lượng đánh giá của giáo viên không đồng đều vì chưa có căn cứ chuẩn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN1 http://www.lrc.tnu.edu.vn để đánh giá… Trong khi đó, đội ngũ cán bộ quản lý chưa được trang bị đầy đủ về các phương pháp, kỹ thuật đánh giá, kinh nghiệm quản lý theo “truyền thống”, chậm đổi mới… Chính vì vậy, đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT hiện nay với các bài kiểm tra miệng, 15 phút, 45 phút, học kỳ… theo điểm số để phát hiện nhận thức và tư duy của người học ở thời điểm kiểm tra, đánh giá như vậy chưa xác định và thực hiện được chức năng của đánh giá là cung cấp thông tin để điều chỉnh hoạt động dạy của thầy, hoạt động học của trò và hoạt động quản lý của Hiệu trưởng. Đánh giá của giáo viên chưa có tác dụng điều chỉnh mục tiêu, động cơ học tập của học sinh. Nghị quyết số 29-NQ/TW của Hội nghị Trung ương Khóa XI đã nêu: “Đổi mới căn bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, đảm bảo trung thực, khách quan. Trong đổi mới kiểm tra, thi thì đánh giá được coi là khâu đột phá”. Như vậy, vấn đề quản lý đánh giá kết quả học tập của học sinh là khâu rất quan trọng trong quá trình đánh giá, vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương” làm luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục, với mong muốn nghiên cứu quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường THPT và đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đánh giá kết quả học tập góp phần nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông nói chung và chất lượng giáo dục huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương nói riêng, để thực hiện được mục tiêu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở lý luận và thực tiễn đánh giá kết quả học tập của học sinh và quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh, tiến hành đề xuất một hệ thống các biện pháp quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy học của các trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN2 http://www.lrc.tnu.edu.vn 3.2. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu một số biện pháp quản lý đối với hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 4.2. Giới hạn về địa bàn khảo sát Đề tài được triển khai nghiên cứu trong phạm vi các trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 4.3. Giới hạn về khách thể khảo sát Đề tài được tiến hành trên cơ sở điều tra khảo sát các đồng chí lãnh đạo, tổ trưởng, giáo viên và học sinh các trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 5. Giả thuyết khoa học Trong thời gian qua, quản lý hoạt động đánh giá kết quả hoạt động học tập của học sinh các trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương đã đạt được một số kết quả nhất định. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới giáo dục còn bộc lộ những hạn chế, bất cập do các nguyên nhân khác nhau, trong đó có nguyên nhân biện pháp quản lý chưa phù hợp. Nếu đề xuất và áp dụng các biện pháp quản lý hoạt động ĐGKQHT của học sinh có tính khả thi và hiệu quả thì sẽ nâng cao chất lượng hoạt động ĐGKQHT của học sinh trong nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 6.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về đánh giá kết quả học tập và quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập ở các trường THPT. 6.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 6.3. Đề xuất biện pháp quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trường THPT huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Việc xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài làm nền tảng cho quá trình nghiên cứu cụ thể cần hệ thống hoá, phân tích, tổng hợp các tài liệu về đánh giá kết quả học tập của học sinh, biện pháp quản lý ĐGKQHT của học sinh. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN3 http://www.lrc.tnu.edu.vn 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Là phương pháp trực tiếp tác động vào các đối tượng có sẵn trong thực tiễn dạy và học để qua đó bộc lộ được bản chất và qui luật vận động của đối tượng. Gồm một số phương pháp cụ thể như sau: - Phương pháp quan sát. - Phương pháp điều tra. - Phương pháp phỏng vấn. - Phương pháp chuyên gia. 7.3. Nhóm phương pháp toán thống kê - Phương pháp thống kê toán học để xử lý, phân tích các số liệu từ các mẫu điều tra thu được. 8. Cấu trúc luận văn Đề tài được kết cấu ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Đề nghị, Luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trung học phổ thông. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Nam Sách tỉnh Hải Dương. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Nam Sách, tỉnh hải Dương. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN4 http://www.lrc.tnu.edu.vn Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Một số nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở nước ngoài Trên thế giới, đánh giá là một vấn đề được các nhà giáo dục, nhà sư phạm quan tâm vì đánh giá là một khoa học luôn gắn liền với hoạt động dạy học và giáo dục, là thước đo chất lượng giáo dục. Trong những giai đoạn lịch sử các nhà giáo dục, nhà sư phạm lại đưa ra quan điểm khác nhau về đánh giá. Thế kỷ XV - XVIII, J.A.Comensky (1592-1670) - nhà giáo dục Tiệp Khắc đã đặt nền móng cho quan điểm về hệ thống lớp - bài. Các nhà giáo dục đã cho rằng quá trình dạy học gồm mục đích, nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức, các nguyên tắc dạy học với hai yếu tố quan trọng là người dạy và người học. Các nhà giáo dục đã nêu ý nghĩa, vai trò của kiểm tra đánh giá và khẳng định kết quả của quá trình dạy học phải được thông qua việc kiểm đánh giá. Kiểm tra, đánh giá góp phần điều chỉnh mục đích, nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức người dạy với người học để nâng cao hiệu quả và chất lượng. Cuối thế kỷ XVIII, các nhà giáo dục khác đã đưa ra hệ đánh giá tri thức trong nhà trường. Họ đánh giá chia làm 12 bậc, khi áp dụng có 3 bậc (Tốt - Trung bình - Kém), sau đó chia làm 5 bậc để sát trình độ học sinh, là nền tảng hình thành hệ đánh giá được chia thành 5 bậc sát với trình độ của người học, đến nay quan điểm này vẫn còn ý nghĩa thực tiễn nhất định. Thế kỷ XX, có rất nhiều quan điểm và các công trình nghiên cứu về đánh giá như: Quan điểm của V.M.Palonxki (1981) đưa ra quan điểm đánh giá tri thức học sinh theo quá trình bao gồm một số yếu tố: - Nhận thức đúng mục đích kiểm tra - đánh giá được xuất phát từ mục đích dạy học. - Xác định các hình thức đánh giá thích hợp. Theo ông, đánh giá cần đảm bảo chính xác, công bằng và khách quan. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN5 http://www.lrc.tnu.edu.vn Một số tác giả khác đã nghiên cứu đánh giá chương trình thử nghiệm lấy người học làm trung tâm và chương trình truyền thống, cách tiếp cận đánh giá chương trình dựa trên kết quả học tập của người học. Một số tác giả cho rằng đánh giá chương trình “là đánh giá giáo viên, người học, sự tương tác giữa giáo viên và người học với giáo trình hoặc chương trình trong bối cảnh cụ thể”… 1.1.2. Một số nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở Việt Nam Ở nước ta có nhiều công trình nghiên cứu về đánh giá các tác giả đã tổng kết hệ thống lí luận cơ bản về chất lượng giáo dục và đánh giá chất lượng giáo dục. Tác giả Trần Bá Hoành đã có nhiều bài viết về thực trạng và đề ra các giải pháp kiểm tra đánh giá của giáo dục nước ta [7]. Các tác giả như Hoàng Đức Nhuận và Lê Đức Phúc nghiên cứu cơ sở lí luận của việc đánh giá chất lượng học tập của học sinh phổ thông [13]; [14]. Tác giả Đinh Hồng Thái với công trình “Bước đầu đánh giá chương trình đào tạo tại chức giáo viên Mầm non có trình độ Đại học” đã đề xuất cách tiếp cận khi đánh giá chương trình đào tạo. Tác giả Nguyễn Hữu Châu với công trình nghiên cứu đề tài cấp Bộ “cơ sở lí luận và thực tiễn về chất lượng và đánh giá chất lượng giáo dục” tác giả đã tổng kết hệ thống lí luận cơ bản về chất lượng giáo dục và đánh giá chất lượng giáo dục. Tác giả Lê Khánh Bằng, Trần Bá Hoành… đã có nhiều bài viết về thực trạng và đề ra các giải pháp kiểm tra đánh giá của giáo dục nước ta như “một số vấn đề kiểm tra đánh giá tri thức của học sinh”, “kiểm tra, đánh giá tri thức của học sinh trong lịch sử giáo dục của nhà trường”, “cơ sở lý luận của việc đánh giá chất lượng học tập của học sinh phổ thông”… Các tác giả như Lâm Quang Thiệp nghiên cứu về nội dung, phương pháp, hình thức đánh giá kết quả học tập của học sinh; tác giả Hoàng Đức Nhuận và Lê Đức Phúc nghiên cứu cơ sở lí luận của việc đánh giá chất lượng học tập của học sinh phổ thông… Trong những năm vừa qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã liên tục tổ chức các Hội thảo chuyên đề về đánh giá trong giáo dục và đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh theo hướng tiếp cận năng lực nhằm đáp ứng mục tiêu đổi mới căn bản toàn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN6 http://www.lrc.tnu.edu.vn diện giáo dục nước ta nhằm tiến tới hoàn thành mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế ngày càng sâu và rộng hơn. Có thể khẳng định, việc đánh giá chương trình đào tạo ở cấp THPT đã được nhiều tác giả trong và ngoài nước đi sâu nghiên cứu. Tuy nhiên, việc đánh giá kết quả hoạt động học tập của học sinh ở bậc THPT hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Vì vậy, tác giả đã đi sâu tìm hiểu về vấn đề quản lý hoạt động đánh giá kết quả hoạt động của học sinh các trường THPT huyện Nam Sách tỉnh Hải Dương làm đề tài để nghiên cứu. Quan điểm và những công trình nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nước nêu trên là những cơ sở lý luận làm nền tảng để tác giả nghiên cứu. 1.2. Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh 1.2.1. Khái niệm về đánh giá kết quả học tập 1.2.1.1. Khái niệm học tập Là quá trình lĩnh hội về kiến thức, kỹ năng, thái độ của học sinh qua hướng dẫn các nghiên cứu thể hiện qua mối liên hệ của kiến thức với đời sống, các khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn và các mức độ nhận thức khác nhau cần đạt được. Học tập có thể định nghĩa như là quá trình ghi nhớ những điều bạn thích. Học tập là khả năng tìm ra ý nghĩa của một điều gì đó bạn quan sát dựa trên những trải nghiệm trong quá khứ và nhận xét rồi liên kết quan sát đầy với ý nghĩa của nó. Học tập là quá trình tích lũy kiến thức. Tiếp thu tinh hoa của các thế hệ đi trước một cách có chọn lọc để kế thừa và sáng tạo ra cái mới tốt hơn. 1.2.1.2. Khái niệm kiểm tra Là quá trình xem xét tình hình thực tế để đánh giá, nhận xét. Như vậy, việc kiểm tra sẽ cung cấp những dữ kiện, những thông tin cần thiết làm cơ sở cho việc đánh giá học sinh. 1.2.1.3. Khái niệm đánh giá Đánh giá là một quá trình hình thành lên những nhận định về kết quả của công việc, từ đó để đề xuất những giải pháp thích hợp nhằm cải thiện thực trạng, điều chỉnh để nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc cần đạt được. Đánh giá là một bộ phận quan trọng của quá trình giáo dục và đào tạo, quá trình giáo dục và đào tạo được xác định là một hệ thống thì đánh giá đóng vai trò Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN7 http://www.lrc.tnu.edu.vn phản hồi của hệ thống, qua đánh giá sẽ tác động tích cực trong quá trình điều chỉnh hệ thống giáo dục và đào tạo là cơ sở để đưa ra những quyết định cho đổi mới giáo dục và đào tạo. Quá trình đánh giá chủ yếu là xác định mục tiêu mức độ thực hiện và các mục tiêu trong các chương trình giáo dục. Đánh giá là một khâu quan trọng, thông qua đánh giá để biết sự thay đổi với các đối tượng đánh giá diễn ra ở mức độ nào. Như vậy, “Đánh giá là một quá trình hình thành những nhận định, phán đoán về kết quả của công việc, dựa vào phân tích thông tin thu được, đối chiếu với những mục tiêu, tiêu chuẩn đề ra, nhằm đề xuất những quyết định thích hợp để cải tiến thực trạng, điều chỉnh, nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc” [7]. 1.2.1.4. Khái niệm kết quả học tập Kết quả học tập là mức độ đạt được của người học theo mục tiêu của môn học về kiến thức kỹ năng và thái độ. Theo Hoàng Đức Nhuận và Lê Đức Phúc cho rằng: “Kết quả học tập là một khái niệm thường được hiểu theo hai quan niệm khác nhau trong thực tế cũng như trong khoa học” [13]; [14]. Là mức độ thành tích mà một chủ thể học tập đã đạt được xem xét trong mối quan hệ với công sức, thời gian đã bỏ ra, với mục tiêu xác định (theo tiêu chí: Criteri). Là mức độ thành tích đã đạt của một học sinh so với các bạn học khác (theo mẫu). Cũng quan niệm về kết quả học tập, theo Trần Kiều cho rằng: “Dù hiểu theo nghĩa nào thì kết quả học tập cũng đều được thể hiện ở mức độ đạt được các mục tiêu của dạy học, trong đó bao gồm 3 mục tiêu lớn là: nhận thức, hành động, xúc cảm” [10]; [11].Với từng môn học được cụ thể hóa thành các mục tiêu về kiến thức, kỹ năng và thái độ. 1.2.1.5. Khái niệm đánh giá kết quả học tập của học sinh Đánh giá kết quả học tập là xác định mức độ nắm được kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo của người học so với yêu cầu của chương trình đề ra. Đánh giá kết quả học tập là quá trình đo lường để xác định mức độ đạt được về kiến thức, kỹ năng và thái độ của người học trong sự tương ứng với mục tiêu đề ra của chương trình môn học về sự chính xác, đúng đắn, đầy đủ của kiến thức, khả năng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN8 http://www.lrc.tnu.edu.vn vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống, khả năng diễn đạt… của học sinh dựa vào quá trình phân tích các thông tin phản hồi từ kết quả đánh giá kết quả học tập của học sinh. Đánh giá kết quả học tập của học sinh là cả một quá trình, vì vậy khi đánh giá kết quả học tập của học sinh cần lưu ý đánh giá theo các bước như sau: Xác định mục tiêu học tập cho người học qua kiến thức, kỹ năng. Đặt ra yêu cầu về mức độ cần đạt được. Thiết kế hệ thống công cụ để đánh giá. Đánh giá kết quả đạt được bằng điểm số hoặc nhận xét. Phân tích, so sánh kết quả đạt được của người học với yêu cầu đề ra để điều chỉnh phương pháp dạy của thầy, học của trò cho phù hợp. Đánh giá phải vừa sức, bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng. Tạo điều kiện và bồi dưỡng để học sinh biết đánh giá và tự đánh giá kết quả học tập của bản thân. 1.2.2. Một số vấn đề cơ bản về đánh giá kết quả học tập của học sinh 1.2.2.1. Mục đích đánh giá kết quả học tập của học sinh Đánh giá là sự ghi nhận thực trạng về dạy học và hoạt động quản lý của nhà trường. Qua đó để tổ chức, điều khiển, điều chỉnh hoạt động dạy học, giáo dục, quản lý giáo dục và nhằm công khai kết quả dạy học, giáo dục của nhà trường trước người học và xã hội. Từ kết quả của đánh giá tạo điều kiện cho nhà quản lý đưa ra những quyết định mới trong quá trình thực hiện nhiệm vụ như: cải tiến mục tiêu, nội dung, phương pháp, tổ chức giáo dục. Để tuyển chọn, xếp hạng đánh giá trình độ, phát hiện những yếu kém trong quá trình đào tạo qua đó thực hiện bồi dưỡng, đào tạo lại, kiểm định tình hình và kết quả, ra quyết định khen thưởng và kỷ luật (nếu cần). Như vậy, đánh giá là phương tiện để đi đến mục đích cần đạt được, để đưa ra những quyết định mới đúng đắn và hiệu quả hơn. Đánh giá cần đảm bảo 4 yếu tố cơ bản sau: - Tính giá trị: Đánh giá đúng mục tiêu và nội dung, tính giá trị về nội dung là ưu tiên hàng đầu của mọi cách đánh giá, tức là sự đo lường một mẫu chọn đại diện bao quát được trong phạm vi rộng các kiến thức cần đo theo mục tiêu học tập. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN9 http://www.lrc.tnu.edu.vn
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan