Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường trung học cơ sở quận kiến an, thành phố hải phòng
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
––––––––––––––––––––––
ĐỖ ĐỨC THIỆN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG
HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
QUẬN KIẾN AN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THÁI NGUYÊN, NĂM 2013
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
http://lrc.tnu.edu.vn/
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
––––––––––––––––––––––
ĐỖ ĐỨC THIỆN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG
HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
QUẬN KIẾN AN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN ĐỨC SƠN
THÁI NGUYÊN, NĂM 2013
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
http://lrc.tnu.edu.vn/
LỜI CAM ĐOAN
Luận văn “Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường trung
học cơ sở quận Kiến An, thành phố Hải Phòng”, đƣợc thực hiện từ tháng 11
năm 2012 đến tháng 08 năm 2013.
Tôi xin cam đoan:
- Tôi luôn luôn nỗ lực, cố gắng và trung thực trong suốt quá trình nghiên
cứu đề tài
- Luận văn sử dụng nhiều nguồn thông tin khác nhau, các thông tin đã
đƣợc chọn lọc, phân tích, tổng hợp, xử lý và đƣa vào luận văn đúng qui định.
- Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung
thực và chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào
- Quyết tâm đƣa đề tài vào thực tiễn giáo dục của nhà trƣờng.
Thái Nguyên, tháng 08 năm 2013
Tác giả
Đỗ Đức Thiện
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
i
http://lrc.tnu.edu.vn/
LỜI CẢM ƠN
Em xin chân thành cảm ơn Tiến sĩ Nguyễn Đức Sơn cùng các thầy giáo,
cô giáo Khoa Tâm lý - Giáo dục, Khoa Quản lý giáo dục, Khoa sau đại học
trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã giảng dạy, tạo điều kiện thuận lợi
trong quá trình học tập và giúp đỡ em nghiên cứu, hoàn thành luận văn khoa
học này.
Tôi xin cảm ơn Quận ủy, UBND quận, Phòng GD&ĐT quận Kiến An,
thành phố Hải Phòng đã động viên và tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành
khóa học và luận văn tốt nghiệp.
Tôi xin cảm ơn Ban giám hiệu, các bạn đồng nghiệp của 7 trường THCS
trên địa bàn quận Kiến An đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn
thành luận văn này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song những thiếu sót luận văn khó tránh
khỏi. Em rất mong nhận được sự chỉ bảo quý báu của các thầy giáo, cô giáo.
Tôi mong các bạn đồng nghiệp và những người đang quan tâm đến vấn đề đã
trình bày trong luận văn góp ý.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2013
Tác giả
Đỗ Đức Thiện
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
ii
http://lrc.tnu.edu.vn/
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .............................................................. vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu ................................................................. 2
3.1. Khách thể nghiên cứu ................................................................................. 2
3.2. Đối tƣợng nghiên cứu ................................................................................. 2
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3
6.1. Giới hạn về khách thể khảo sát ................................................................... 3
6.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu .................................................................. 3
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................. 3
7.1. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận. .................................................... 3
7.2. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn .................................................. 4
7.3. Nhóm phƣơng pháp toán thống kê ............................................................. 4
8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG THCS ............................................ 5
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu .................................................................. 5
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ................................................................... 9
1.2.1. Quản lý..................................................................................................... 9
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
iii
http://lrc.tnu.edu.vn/
1.2.1.1. Khái niệm về quản lý .......................................................................... 9
1.2.1.2. Chức năng của quản lý ..................................................................... 13
1.2.1.3. Các nguyên tắc quản lý..................................................................... 16
1.2.2. Quản lý Giáo dục ................................................................................... 17
1.2.2.1. Khái niệm giáo dục ........................................................................... 17
1.2.2.2. Khái niệm về quản lý giáo dục ......................................................... 18
1.2.2.3. Các nguyên tắc trong quản lý giáo dục ............................................ 21
1.3. Quản lý hoạt động bồi dƣỡng HS giỏi của Hiệu trƣởng trƣờng THCS ..... 22
1.3.1. Hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi ....................................................... 22
1.3.1.1. Học sinh giỏi..................................................................................... 22
1.3.1.2. Học sinh giỏi THCS ......................................................................... 22
1.3.1.3. Khái niệm bồi dƣỡng học sinh giỏi .................................................. 23
1.3.2. Quản lý hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi .......................................... 23
1.3.3. Hiệu trƣởng và quản lý hoạt động bồi dƣỡng HS giỏi của Hiệu trƣởng..... 23
1.3.3.1. Vị trí, vai trò, quyền hạn của hiệu trƣởng ........................................ 23
1.3.3.2. Quản lý hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi của hiệu trƣởng ........... 25
1.3.3.3. Các yếu tố có tác động đến quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG
của Hiệu trƣởng ............................................................................................. 27
Tiểu kết chƣơng 1 .............................................................................................. 29
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƢỞNG ĐỐI
VỚI HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI CÁC TRƢỜNG
THCS QUẬN KIẾN AN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ............................... 30
2.1. Khái quát về sự nghiệp giáo dục của quận Kiến An, thành phố Hải Phòng..... 30
2.1.1. Vài nét về kinh tế xã hội của quận Kiến An .......................................... 30
2.1.2. Khái quát về thực trạng giáo dục quận Kiến An ................................... 31
2.1.2.1. Loại hình trƣờng và quy mô trƣờng lớp các trƣờng THCS ............. 33
2.1.2.2. Đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý ................................................ 33
2.1.2.3. Kết quả giáo dục quận Kiến An năm học 2012- 2013 ..................... 34
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
iv
http://lrc.tnu.edu.vn/
2.2. Thực trạng hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi của các trƣờng THCS
quận Kiến An, thành phố Hải Phòng ................................................................. 38
2.3. Thực trạng về quản lý hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi của Hiệu
trƣởng các trƣờng THCS quận Kiến An, thành phố Hải Phòng........................ 41
2.3.1. Phân tích thực trạng từng biện pháp quản lý hoạt động bồi
dƣỡng học sinh giỏi của hiệu trƣởng các trƣờng THCS quận Kiến An,
TP. Hải Phòng ................................................................................................. 42
2.3.1.1. Thực trạng quản lý kế hoạch hoạt động bồi dƣỡng HSG ................. 42
2.3.1.2. Thực trạng quản lý nội dung chƣơng trình bồi dƣỡng HSG ............ 44
2.3.1.3. Thực trạng quản lý hồ sơ, giáo án bồi dƣỡng của GV ..................... 45
2.3.1.4. Thực trạng quản lý việc thực hiện kế hoạch bồi dƣỡng HSG .......... 48
2.3.1.5. Thực trạng quản lý việc sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học ............. 49
2.3.1.6. Thực trạng quản lý công tác tự học, tự bồi dƣỡng của giáo viên ..... 51
2.3.1.7. Thực trạng quản lý việc kiểm tra đánh giá HS của hiệu trƣởng. ..... 54
2.3.1.8. Thực trạng quản lý bài soạn của giáo viên ...................................... 56
2.3.2. Đánh giá thực trạng các biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng
học sinh giỏi của hiệu trƣởng các trƣờng THCS ............................................. 57
2.3.3. Nhận thức về các yếu tố ảnh hƣởng đến việc quản lý hoạt động bồi
dƣỡng học sinh giỏi của Hiệu trƣởng các trƣờng THCS ................................. 59
2.3.3.1. Các yếu tố chủ quan ảnh hƣởng đến việc quản lý hoạt động bồi
dƣỡng học sinh giỏi của hiệu trƣởng các trƣờng trung học cơ sở. ................ 60
2.3.3.2. Các yếu tố khách quan ảnh hƣởng đến việc quản lý hoạt động
bồi dƣỡng học sinh giỏi của hiệu trƣởng các trƣờng trung học cơ sở ........... 61
2.4. Đánh giá chung về thực trạng việc quản lý hoạt động bồi dƣỡng học
sinh giỏi của hiệu trƣởng các trƣờng THCS quận Kiến An .............................. 62
2.4.1. Những thành công, hạn chế trong hoạt động quản lý ............................ 62
2.4.1.1. Thành công ...................................................................................... 62
2.4.1.2. Hạn chế ............................................................................................. 63
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
v
http://lrc.tnu.edu.vn/
2.4.2. Nguyên nhân thành công, hạn chế hoạt động quản lý ........................... 64
2.4.2.1. Nguyên nhân thành công .................................................................. 64
2.4.2.2. Nguyên nhân hạn chế ....................................................................... 64
Tiểu kết chƣơng 2 .............................................................................................. 66
Chƣơng 3: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG HỌC SINH GIỎI CỦA HIỆU TRƢỞNG CÁC TRƢỜNG
THCS QUẬN KIẾN AN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ............................... 67
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 67
3.2. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi của
Hiệu trƣởng các trƣờng trung học cơ sở quận Kiến An .................................... 68
3.2.1. Quản lý kế hoạch bồi dƣỡng học sinh giỏi cụ thể, thiết thực, phù
hợp với thực tế nhà trƣờng .............................................................................. 68
3.2.1.1. Mục tiêu ............................................................................................ 68
3.2.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...................................................... 68
3.2.1.3. Các điều kiện thực hiện .................................................................... 71
3.2.2. Chỉ đạo giáo viên thực hiện đổi mới sáng tạo trong giảng dạy theo
chuẩn nghề nghiệp, chuẩn kiến thức kỹ năng.................................................. 71
3.2.2.1. Mục tiêu ............................................................................................ 71
3.2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...................................................... 72
3.2.2.3. Các điều kiện thực hiện .................................................................... 73
3.2.3. Chỉ đạo tổ chuyên môn thực hiện công tác bồi dƣỡng đội ngũ............. 73
3.2.3.1. Mục tiêu ............................................................................................ 73
3.2.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...................................................... 74
3.2.3.3. Các điều kiện thực hiện .................................................................... 75
3.2.4. Thƣờng xuyên cải tiến nội dung bồi dƣỡng HSG. ................................ 76
3.2.4.1. Mục tiêu ............................................................................................ 76
3.2.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...................................................... 77
3.2.4.3. Các điều kiện thực hiện .................................................................... 77
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
vi
http://lrc.tnu.edu.vn/
3.2.5. Đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá học sinh trong quá trình bồi
dƣỡng HSG ...................................................................................................... 78
3.2.5.1. Mục tiêu ............................................................................................ 78
3.2.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...................................................... 79
3.2.5.3. Các điều kiện thực hiện .................................................................... 80
3.2.6. Đẩy mạnh ứng dụng CNTT, sử dụng triệt để phòng bộ môn, thiết
bị dạy học ......................................................................................................... 81
3.2.6.1. Mục tiêu ............................................................................................ 81
3.2.6.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...................................................... 82
3.2.6.3. Các điều kiện thực hiện .................................................................... 83
3.2.7. Tổ chức tốt công tác thi đua khen thƣởng đối với giáo viên, học
sinh có thành tích xuất sắc trong công tác HSG .............................................. 84
3.2.7.1. Mục tiêu ............................................................................................ 84
3.2.7.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...................................................... 84
3.2.7.3. Các điều kiện thực hiện .................................................................... 85
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đƣợc đề xuất .... 86
3.3.1. Các bƣớc tiến hành khảo nghiệm .......................................................... 86
3.3.2. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................. 88
Tiểu kết chƣơng 3 .............................................................................................. 97
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 98
1. Kết luận .......................................................................................................... 98
2. Khuyến nghị................................................................................................... 99
2.1. Đối với Bộ Giáo dục & Đào tạo ............................................................... 99
2.2. Đối với Sở Giáo dục & Đào tạo ............................................................. 100
2.3. Đối với Phòng giáo dục và các Nhà trƣờng ........................................... 100
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 101
PHỤ LỤC
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
vii
http://lrc.tnu.edu.vn/
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TW
: Trung ƣơng
NQ
: Nghị quyết
QĐ
: Quyết định
QL
: Quản lý
QLGD
: Quản lý giáo dục
CBQL
: Cán bộ quản lý
GD & ĐT
: Giáo dục và Đào tạo
GV
: Giáo viên
HS
: Học sinh
HSG
: Học sinh giỏi
BP
: Biện pháp
CNTT
: Công nghệ thông tin
THPT
: Trung học phổ thông
THCS
: Trung học cơ sở
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
iv
http://lrc.tnu.edu.vn/
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Loại hình trƣờng và quy mô trƣờng lớp ........................................... 33
Bảng 2.2. Thống kê cán bộ quản lý và giáo viên .............................................. 33
Bảng 2.3. Thống kê trình độ giáo viên THCS quận Kiến An, Hải Phòng ........ 34
Bảng 2.4. Thống kê tỉ lệ học sinh lớp 9 đạt giải HSG cấp Quận và cấp
Thành phố 4 năm (năm học 2009 - 2010) đến nay ........................... 37
Bảng 2.5. Thống kê tỉ lệ học sinh đỗ vào lớp 10 THPT quốc lập (năm học
2009 - 2010 đến năm học 2012 - 2013) ............................................ 37
Bảng 2.6. Thực trạng mức độ thực hiện nhiệm vụ của cán bộ quản lý ............. 39
Bảng 2.7. Thực trạng quản lý kế hoạch hoạt động bồi dƣỡng HSG ................. 42
Bảng 2.8. Thực trạng quản lý nội dung, chƣơng trình bồi dƣỡng HSG............ 44
Bảng 2.9. Thực trạng quản lý hồ sơ, giáo án ..................................................... 45
Bảng 2.10. Thực trạng quản lý việc thực kế hoạch bồi dƣỡng HSG của
hiệu trƣởng ........................................................................................ 48
Bảng 2.11. Thực trạng quản lý việc sử dụng đồ dùng, thiết bị ......................... 49
Bảng 2.12. Thực trạng công tác tự học, tự bồi dƣỡng của giáo viên ................ 51
Bảng 2.13. Thực trạng quản lý việc kiểm tra đánh giá học sinh ....................... 54
Bảng 2.14. Thực trạng quản lý bài soạn của giáo viên ..................................... 56
Bảng 2.15. Thực trạng 8 biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG của
Hiệu trƣởng các trƣờng THCS .......................................................... 57
Bảng 2.16. Các yếu tố chủ quan ảnh hƣởng đến việc quản lý .......................... 60
Bảng 2.17. Các yếu tố khách quan ảnh hƣởng đến việc quản lý ...................... 61
Bảng 3.1. Khảo nghiệm tính cần thiết của biện pháp quản lý hoạt động bồi
dƣỡng HSG của hiệu trƣởng trƣờng THCS quận Kiến An - Hải
Phòng ................................................................................................. 88
Bảng 3.2. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động
bồi dƣỡng HSG của hiệu trƣởng trƣờng THCS quận Kiến An Hải Phòng .......................................................................................... 90
Bảng 3.3. Tƣơng quan giữa tính cần thiết và tính khả thi các biện pháp
quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trƣởng trƣờng THCS
quận Kiến An, Hải Phòng ................................................................. 94
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
v
http://lrc.tnu.edu.vn/
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Mô hình về quản lý .......................................................................... 13
Sơ đồ 1.2. Mối quan hệ của các chức năng trong chu trình quản lý ................. 15
Sơ đồ 1.3: Sơ đồ quản lý nhà trƣờng ................................................................. 21
Sơ đồ 1.4: Nội dung quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG của hiệu trƣởng
trong trƣờng THCS ............................................................................ 27
Biểu đồ 2.1. Tƣơng quan thực trạng giữa mức độ quan trọng và mức độ
thực hiện của 8 biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG
của Hiệu trƣởng các trƣờng THCS quận Kiến An ............................ 59
Biểu đồ 3.1: Tƣơng quan giữa mức độ cần thiết và tính khả thi của 7
biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG của Hiệu trƣởng
đã đề xuất. ......................................................................................... 96
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
vi
http://lrc.tnu.edu.vn/
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Đất nƣớc ta đang tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện, sâu sắc và
triệt để nhằm đƣa đất nƣớc ta cơ bản trở thành một nƣớc công nghiệp vào
năm 2020. Để đáp ứng đƣợc công cuộc đổi mới đó Đảng ta đã đề ra nhiệm
vụ cơ bản và quan trọng của ngành giáo dục đến năm 2020 theo Đại hội XI
là: ”Phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực
chất lượng cao là một trong những yếu tố quyết định sự phát triển nhanh,
bền vững đất nước”. 9 .
Đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ
quản lý là khâu then chốt. Tập trung nâng cao chất lƣợng giáo dục, đào tạo
trong đó việc phát hiện các học sinh có năng khiếu ở trƣờng phổ thông và có kế
hoạch đào tạo riêng để họ trở thành những cán bộ khoa học kỹ thuật nòng cốt là
một nội dung quan trọng mà trong nhiều nghị quyết của Đảng đã đặc biệt nhấn
mạnh. Yêu cầu đó đặt ra cho ngành giáo dục ngoài nhiệm vụ đào tạo toàn diện
còn phải phát hiện, bồi dƣỡng học sinh giỏi, đào tạo họ trở thành những nhà
khoa học mũi nhọn trong nhiều lĩnh vực.
Hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi là một nhiệm vụ cơ bản trong kế
hoạch hoạt động dạy học ở trƣờng Trung học cơ sở. Hoạt động bồi dƣỡng học
sinh giỏi trong nhà trƣờng là một nhân tố quan trọng trong việc nâng cao chất
lƣợng giáo dục đào tạo. Việc phát hiện và bồi dƣỡng học sinh giỏi đã có
những bƣớc phát triển lớn, tuy vậy hiện nay chƣa có những công trình nghiên
cứu chuyên biệt trong việc bồi dƣỡng học sinh giỏi, đặc biệt là việc tổ chức
quản lý hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi nói chung, học sinh giỏi trung học
cơ sở nói riêng.
Quận Kiến An trong nhiều năm qua đã có những bƣớc đột phá trong
công tác bồi dƣỡng học sinh giỏi. Hiệu trƣởng các trƣờng trung học cơ sở đã có
rất nhiều cố gắng trong hoạt động quản lý bồi dƣỡng học sinh giỏi, song bất cập
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
1
http://lrc.tnu.edu.vn/
còn nhiều, công việc này hiện nay mới chỉ làm theo kinh nghiệm. Việc tìm
kiếm để đƣa ra biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG một cách khoa học
và có quy trình rõ ràng là một vấn đề cấp bách và rất cần thiết. Từ cơ sở lý luận
và thực tiễn nêu trên tôi thấy việc quản lý hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi ở
trƣờng trung học cơ sở cần đƣợc nghiên cứu để đáp ứng với yêu cầu xã hội,
phù hợp với yêu cầu của đổi mới giáo dục và hội nhập quốc tế. Với lý do trên
tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở
trường trung học cơ sở quận Kiến An, thành phố Hải Phòng”, để có thể áp
dụng tại địa phƣơng nhằm góp phần vào việc nâng cao chất lƣợng bồi dƣỡng
học sinh giỏi Trung học cơ sở nói riêng và chất lƣợng giáo dục của Quận Kiến
An nói chung.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về hoạt động bồi dƣỡng học
sinh giỏi và các biện pháp quản lý của Hiệu trƣởng đối với hoạt động bồi
dƣỡng học sinh giỏi các trƣờng Trung học cơ sở trên địa bàn quận Kiến An, đề
xuất biện pháp quản lý của Hiệu trƣởng đối với hoạt động bồi dƣỡng học sinh
giỏi phù hợp với yêu cầu đổi mới và hội nhập hiện nay, nhằm nâng cao chất
lƣợng dạy và học ở mỗi nhà trƣờng.
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi ở trƣờng THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý của hiệu trƣởng đối với hoạt động bồi dƣỡng học sinh
giỏi ở trƣờng THCS trên địa bàn quận Kiến An, thành phố Hải Phòng.
4. Giả thuyết khoa học
Hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi ở trƣờng THCS vẫn còn nhiều những
bất cập: Chƣơng trình bồi dƣỡng chƣa có sách hƣớng dẫn cụ thể cho từng tiết,
từng buổi nhƣ trong chƣơng trình chính khoá; Phƣơng pháp giảng dạy chƣa
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
2
http://lrc.tnu.edu.vn/
sáng tạo; Việc tổ chức thực hiện chƣa phân định rõ ràng theo các bƣớc; Công
tác kiểm tra đánh giá còn nhiều bất cập...
Nếu đề xuất và áp dụng các biện pháp quản lý một cách đồng bộ, phù
hợp, chất lƣợng bồi dƣỡng học sinh giỏi sẽ đƣợc nâng cao.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xác định cơ sở lý luận về biện pháp quản lý của Hiệu trƣởng đối
với hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi ở trƣờng THCS.
5.2. Đánh giá thực trạng biện pháp quản lý của Hiệu trƣởng đối với
hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi các trƣờng THCS quận Kiến An, thành
phố Hải Phòng.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý của hiệu trƣởng đối với hoạt động
bồi dƣỡng học sinh giỏi các trƣờng THCS; Khảo nghiệm tính khả thi các biện
pháp quản lý của hiệu trƣởng đối với hoạt động bồi dƣỡng học sinh giỏi tại
trƣờng THCS.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn về khách thể khảo sát
- Chuyên viên Phòng Giáo dục & Đào tạo Quận Kiến An, TP. Hải Phòng
(5 đồng chí).
- Hiệu trƣởng, Phó hiệu trƣởng, Tổ trƣởng các trƣờng THCS trên địa bàn
quận Kiến An, TP. Hải Phòng (41 đồng chí)
- Giáo viên bồi dƣỡng học sinh giỏi các trƣờng THCS trên địa bàn quận
Kiến An, TP Hải Phòng (139 đồng chí)
6.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
7 trƣờng THCS trên địa bàn quận Kiến An, thành phố Hải Phòng.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: phân tích, tổng hợp các tài liệu
có liên quan.
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
3
http://lrc.tnu.edu.vn/
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra bằng phiếu hỏi;
Tổng kết kinh nghiệm giáo dục; Phương pháp chuyên gia; Phương pháp
nghiên cứu sản phẩm.
7.3. Nhóm phương pháp toán thống kê: sử dụng một số công thức toán
thống kê để xử lý kết quả nghiên cứu, nhằm rút ra kết luận khoa học.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và khuyến nghị, luận văn gồm 3 chƣơng:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở
trường THCS.
Chương 2: Thực trạng quản lý của Hiệu trưởng đối với hoạt động bồi
dưỡng học sinh giỏi các trường THCS quận Kiến An, thành phố Hải Phòng.
Chương 3: Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi của
Hiệu trưởng các trường THCS quận Kiến An, thành phố Hải Phòng.
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
4
http://lrc.tnu.edu.vn/
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG THCS
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
Giáo dục là chìa khoá tiến tới một xã hội tốt hơn, vai trò của giáo dục là
phát triển tiềm năng của con ngƣời, giáo dục là đòn bẩy mạnh mẽ nhất để tiến
vào tƣơng lai, giáo dục là quyền cơ bản nhất của con ngƣời, giáo dục là điều
kiện tiên quyết để thực hiện nhân quyền, dân chủ, hợp tác trí tuệ, bình đẳng và
tôn trọng lẫn nhau. Nhƣ vậy, giáo dục là phƣơng tiện mà xã hội dùng để đổi
mới và phát triển điều kiện sinh tồn của chính bản thân xã hội. Giáo dục có vai
trò to lớn trong việc tái sản xuất sức lao động và thức tỉnh tiềm năng sáng tạo
trong mỗi con ngƣời, tạo môi trƣờng cho sự phát triển kinh tế xã hội. Đến lƣợt
mình, sự phát triển kinh tế xã hội lại tác động trở lại tạo điều kiện cho giáo dục
phát triển.
Chúng ta đã bƣớc vào thế kỷ thứ XXI, thế kỷ của nền kinh tế tri thức, sự
phát triển của xã hội phụ thuộc vào “Tư duy sáng tạo và tài năng sáng chế của
con người”. Sự thịnh vƣợng về kinh tế, chính trị của mỗi quốc gia ở thế kỷ này
phải dựa trên sức mạnh về chất xám, đội ngũ những ngƣời nghiên cứu khoa học
kỹ thuật, những ngƣời lao động lành nghề, sáng tạo và tự chủ trong công việc.
Do đó giáo dục có vị trí đặc biệt quan trọng đối với mỗi quốc gia và trở thành
một trong những vấn đề quốc sách hàng đầu trong chiến lƣợc phát triển đất
nƣớc của tất cả các quốc gia trên thế giới nói chung, Việt Nam nói riêng.
Sinh thời Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã rất quan tâm đến giáo dục,
ngƣời đã khẳng định “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu” và “Muốn xây dựng
chủ nghĩa xã hội trước hết cần có con người xã hội chủ nghĩa”. Con ngƣời mà
Bác Hồ mong muốn đào tạo ra là ngƣời không chỉ có lòng yêu nƣớc, tinh thần
đấu tranh anh dũng, có lý tƣởng cách mạng, phẩm chất đạo đức cách mạng mà
còn phải có tri thức khoa học, kỹ năng lao động sản xuất.
5
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
http://lrc.tnu.edu.vn/
Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của giáo
dục trong sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá và phát triển đất nƣớc. Hội
nghị lần thứ 2, Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng khoá VIII đã nêu rõ: “Cần
phải khai thác và sử dụng nhiều nguồn nhân lực khác nhau, trong đó nguồn lực
con người là quí báu nhất, có vai trò quyết định, đặc biệt là đối với nước ta khi
nguồn lực tài chính và nguồn lực vật chất còn hạn hẹp. Nguồn lực đó là người
lao động có trí tuệ cao, có tay nghề thành thạo, có phảm chất tốt đẹp, được đào
tạo, bồi dưỡng và phát huy bởi một nền giáo dục tiên tiến gắn liền với nền khoa
học, công nghệ hiện đại. Giáo dục phải làm tốt nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân
lực cho đất nước, đội ngũ lao động cho khoa học và công nghệ” 7 . Đại hội
Đảng toàn quốc lần thứ X đã xác định nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo là:
Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới cơ cấu tổ chức, nội dung,
phương pháp dạy và học, thực hiện “Chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa,
chấn hưng nền giáo dục Việt Nam” 8 .
Nhƣ vậy mục đích của dạy học ngày nay không chỉ dừng lại ở việc
truyền thụ cho học sinh những kỹ năng, kiến thức, những kinh nghiệm mà loài
ngƣời đã tích luỹ đƣợc, mà còn phải bồi dƣỡng cho họ năng lực sáng tạo ra
những kiến thức mới, phƣơng tiện mới, cách giải quyết mới chƣa từng có nhƣ:
Năng lực giao tiếp, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực tự học,
năng lực tự cập nhật kiến thức, khả năng thích ứng … Trang bị cho con ngƣời
những năng lực nói trên là nhiệm vụ trọng tâm của tất cả các nhà trƣờng nói
chung, nhà trƣờng THCS nói riêng. Làm thế nào để nhà trƣờng có thể cung cấp
cho xã hội những sản phẩm tốt của giáo dục đáp ứng yêu cầu trên? Để làm
đƣợc nhiệm vụ đó đòi hỏi các nhà quản lý giáo dục phải đầu tƣ nghiên cứu để
tìm ra những giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy và học trong các nhà trƣờng.
Vì vấn đề chất lƣợng giáo dục đã trở thành vấn đề của thời đại, vấn đề sống còn
của tất cả các nhà trƣờng trong thời đại ngày nay. Một trong những giải pháp
đó là đổi mới mạnh mẽ cơ chế quản lý giáo dục trong các nhà trƣờng. Vấn đề
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
6
http://lrc.tnu.edu.vn/
quản lý giáo dục, xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục là vấn đề có ý
nghĩa trong việc "Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài",
đặc biệt có ý nghĩa to lớn trong việc nâng cao chất lƣợng giáo dục - đào tạo của
mỗi nhà trƣờng.
Sau thời gian học tập và nghiên cứu tại Trƣờng Đại học Sƣ phạm Thái
nguyên, tác giả thấy từ năm 2000 đến nay đã có nhiều đề tài nghiên cứu về
nâng cao chất lƣợng đội ngũ, nâng cao năng lực quản lý hoạt động chuyên
môn, quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG, hoạt động dạy và học để nâng cao
chất lƣợng dạy học trong các nhà trƣờng, nhƣ là:
Viên Thị Dung: Biện pháp quản lí hoạt động dạy học của hiệu trƣởng
trƣờng Tiểu học Thành phố Thanh Hoá, luận văn thạc sĩ QLGD - 2003; Phạm
Thị Thắng: Quản lý và tổ chức hoạt động giảng dạy của hiệu trƣởng Tiểu học,
luận văn thạc sĩ QLGD 2003; Bùi Thị Minh Hải: Các biện pháp tăng cƣờng
quản lý nâng cao chất lƣợng dạy học của hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học quận
Thanh Xuân - Hà Nội, luận văn thạc sĩ QLGD - 2007; Trần Thị Vương: Một số
biện pháp nâng cao năng lực quản lí chuyên môn của hiệu trƣởng trƣờng THCS
Thanh Trì - Hà Nội, luận văn thạc sĩ QLGD- 2003; Trần Thị Minh Nguyệt: Một
số biện pháp quản lý chuyên môn của hiệu trƣởng Trƣờng THPT Thành phố
Thái Nguyên, luận văn thạc sĩ QLGD- 2002; Doãn Văn Quân: Các biện pháp
tăng cƣờng quản lí hoạt động dạy học của hiệu trƣởng Trƣờng THPT Thành
phố Hải Phòng, luận văn thạc sĩ QLGD-2003; Phạm Văn Kính: Một số biện
pháp quản lí chuyên môn của hiệu trƣởng nhằm nâng cao chất lƣợng dạy học ở
Trƣờng THPT Chuyên Hạ long, luận văn thạc sĩ QLGD -2004;
Riêng đối với cấp THCS, đã có có một số đề tài đã đƣợc nghiên cứu, đó
là: Nguyễn Mạnh Cường: Một số giải pháp nâng cao năng lực quản lí của hiệu
trƣởng trƣờng trung học tỉnh Lạng Sơn nhằm đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo
dục, luận văn thạc sĩ QLGD-2003; Hà Văn Cung: Một số biện pháp bồi dƣỡng
năng lực quản lý quá trình dạy học của các trƣờng THCS tỉnh Quảng Ninh,
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
7
http://lrc.tnu.edu.vn/
luận văn thạc sĩ QLGD - 2000; Nguyễn Văn Tiến: Một số biện pháp nâng cao
hiệu quả quản lý chuyên môn của hiệu trƣởng trƣờng THCS ngoại thành Hải
Phòng, luận văn thạc sĩ QLGD - 2000; Đỗ Việt Tiến: Một số biện pháp quản lí
hoạt động giảng dạy của hiệu trƣởng trƣờng THCS vùng ven đô quận Hồng
Bàng - Hải Phòng, luận văn thạc sĩ QLGD- 2003; Nguyễn Thị Hải: Một số biện
pháp quản lí hoạt động dạy học của hiệu trƣởng nhằm nâng cao chất lƣợng giáo
dục ở trƣờng THCS Đông Sơn- Thanh Hoá, luận văn thạc sĩ QLGD- 2003;
Trần Thị Vương: Một số biện pháp nâng cao năng lực quản lí chuyên môn của
hiệu trƣởng trƣờng THCS Thanh Trì - Hà Nội, luận văn thạc sĩ QLGD- 2003.
Đề tài nghiên cứu về biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG nhƣ:
Nguyễn Thị Thanh Nam: Quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG tại trƣờng THCS
Lê Hữu Trác, tỉnh Hƣng Yên, luận văn thạc sĩ QLGD- 2012; Hoàng Khắc Tiệp:
Quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG ở trƣờng THCS Lê Qúy Đôn, huyện Ý Yên,
tỉnh Nam Định trong bối cảnh hiện nay, luận văn thạc sĩ QLGD- 2012;
Là ngƣời trực tiếp bồi dƣỡng HSG và quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG
ở trƣờng THCS nhiều năm, tác giả thấy rõ vị trí, vai trò của hoạt động bồi
dƣỡng HSG trong nhà trƣờng. Qua nghiên cứu các giáo trình về quản lý, các đề
tài về quản lý các hoạt động dạy học, quản lý bồi dƣỡng HSG..., tác giả nhận
thấy để nâng cao chất lƣợng dạy và học, làm tốt công tác bồi dƣỡng HSG trong
nhà trƣờng THCS thì ngƣời Hiệu trƣởng nhà trƣờng cần phải có những biện
pháp quản lý hoạt động một cách sát thực và phù hợp với đơn vị của mình.
Trong xu thế phát triển giáo dục hiện nay, hiệu trƣởng nhà trƣờng THCS nói
riêng, các nhà quản lý giáo dục nói chung đều có xu hƣớng không ngừng cải
tiến và quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG của mình, qua đó tác động đến các
khâu, các bộ phận khác của hệ thống giáo dục. Vì vậy, tôi lựa chọn nghiên cứu
đề tài: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường trung học cơ sở
quận Kiến An, thành phố Hải Phòng”.
Quản lý hoạt động chuyên môn, hoạt động bồi dƣỡng HSG để nâng cao
chất lƣợng dạy học trong các nhà trƣờng là một vấn đề rất cần thiết và đƣợc
Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu
8
http://lrc.tnu.edu.vn/
- Xem thêm -