Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường trung học cơ sở liên việt, hu...

Tài liệu Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường trung học cơ sở liên việt, huyện xín mần, hà giang trong bối cảnh hiện nay

.PDF
126
14
79

Mô tả:

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN THANH LONG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ LIÊN VIỆT, HUYỆN XÍN MẦN, HÀ GIANG TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN THANH LONG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ LIÊN VIỆT, HUYỆN XÍN MẦN, HÀ GIANG TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Dƣơng Thi Hoa ̣ ̀ ng Yế n HÀ NỘI – 2016 LỜI CẢM ƠN Sau thời gian học tập và nghiên cứu tại trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, được sự giúp đỡ và chỉ bảo tận tình của các thày, cô giáo và sự nỗ lực của bản thân, tác giả đã hoàn thành luận văn khoa học này. Với tình cảm chân thành nhất, tác giả xin gửi lời cảm ơn tới các Thầy giáo, Cô giáo, Cán bộ trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giảng dạy, truyền đạt nhiều kiến thức quý báu, tạo mọi điều kiện giúp đỡ tác giả hoàn thành chương trình học tập và nghiên cứu của mình. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng kinh trọng và biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Dương Thị Hoàng Yến, người hướng dẫn khoa học, người thày đầy trách nhiệm, tận tâm, nhiệt tình giúp đỡ tác giả trong việc định hướng cũng như trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Tác giả xin chân thành cảm ơn các đồng chí cán bộ quản lý, chuyên viên của Phòng GD&ĐT Xín Mần, Sở GD&ĐT Hà Giang; Ban Giám hiệu, tổ trưởng chuyên môn, các đồng chí GV, các em HS của trường THCS Liên Việt; gia đình, bạn bè đã tạo điều kiện, cộng tác và ủng hộ tác giả trong quá trình học tập, khảo sát, thu thập dữ liệu liên quan đến đề tài. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song do điều kiện về thời gian, khả năng nghiên cứu còn hạn chế, chắc chắn luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự góp ý, chỉ bảo của các thày, cô giáo, các bạn đồng nghiệp và tất cả những ai quan tâm đến đề tài này. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 28 tháng 11 năm 2016 Tác giả Nguyễn Thanh Long i DANH MỤC KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1. BGH : Ban giám hiệu 2. BD : Bồi dưỡng 3. CBQL : Cán bộ quản lý 4. CMHS : Cha mẹ học sinh 5. CSVC : Cơ sở vật chất 6. GV : Giáo viên 7. GVG : Giáo viên giỏi 8. GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo 9. HĐND : Hội đồng nhân dân 10.HS : Học sinh 11.HSNK : Học sinh năng khiếu 12.HSG : Học sinh giỏi 13.HT : Hiệu trưởng 14.KHBD : Kế hoạch bồi dưỡng 15.KT – XH : Kinh tế - Xã hội 16.ND : Nội dung 17.TBC : Trung bình cộng 18.THCS : Trung học cơ sở 19.UBND : Ủy ban nhân dân 20.XHH GD : Xã hội hóa giáo dục ii MỤC LỤC Lời cảm ơn ......................................................................................................... i Danh mục ký hiệu các chữ viết tắt .................................................................... ii Mục lục ............................................................................................................. iii Manh mục các bảng ........................................................................................ vii Danh mục các biểu ........................................................................................... ix MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1.Lý do chọn đề tài ............................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 3 4. Câu hỏi nghiên cứu và Giả thuyết nghiên cứu .............................................. 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 4 8. Cấu trúc luận văn .......................................................................................... 5 CHƢƠNG1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY .................................................................................. 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 6 1.1.1. Trên thế giới ............................................................................................ 6 1.1.2. Ở Việt Nam .............................................................................................. 9 1.2. Học sinh giỏi và hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS ..... 10 1.2.1. Học sinh giỏi ở trường THCS ............................................................... 10 1.2.2. Bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS .............................................. 15 1.2.3. Điều kiện để thực hiện hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS ............................................................................................................... 21 1.3. Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS trong bối cảnh hiện nay................................................................................................... 22 iii 1.3.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường .................................... 22 1.3.2. Hiệu trưởng trường THCS và các văn bản pháp quy về quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi trong bối cảnh hiện nay .................................. 26 1.3.3. Yêu cầu đổi mới của giáo dục đối với quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS trong bối cảnh hiện nay ................................................ 30 1.4. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS ................ 32 1.4.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng HSG ............................................................... 32 1.4.2 Tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng HSG ......................................... 33 1.4.3. Chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi.......................................... 34 1.4.4. Kiểm tra hoạt động bồi dưỡng HSG ..................................................... 36 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ............... 37 1.5.1. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 37 1.5.2. Các yếu tố khách quan .......................................................................... 38 Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 40 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ LIÊN VIỆT, HUYỆN XÍN MẦN, TỈNH HÀ GIANG...................................................... 41 2.1. Khái quát đặc điểm huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang và trường THCS Liên Việt, huyện Xín Mần, Hà Giang ..................................................................... 41 2.1.1. Tình hình kinh tế - xã hội huyện Xín Mần ............................................. 41 2.1.2. Khái quát về giáo dục của huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang .................. 42 2.1.3. Đặc điểm, tình hình giáo dục của trường THCS Liên Việt, huyện Xín Mần, Hà Giang................................................................................................ 42 2.2.Tổ chức thực hiện khảo sát ....................................................................... 47 2.2.1 Mẫu nghiên cứu...................................................................................... 47 2.2.2. Quy trình tổ chức khảo sát .................................................................... 47 2.3. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt, tỉnh Hà Giang .................................................................................................. 48 2.3.1. Thực trạng việc thực hiện mục tiêu bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt................................................................................................ 48 iv 2.3.2. Thực trạng việc thực hiện nội dung bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt................................................................................................ 49 2.3.3. Thực trạng việc thực hiện phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt ................................................................................... 50 2.3.4. Thực trạng việc thực hiện hình thức bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt................................................................................................ 51 2.3.5. Đánh giá chung thực trạng việc thực hiện hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt ................................................................. 52 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt, tỉnh Hà Giang ................................................................................. 54 2.4.1. Nhận thức về quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS Liên Việt................................................................................................................... 54 2.4.2. Thực trạng lập kế hoạch hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt................................................................................................ 55 2.4.3. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt ................................................................................... 56 2.4.4. Thực trạng chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt .......................................................................................................... 58 2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt ................................................................................... 59 2.4.6. Đánh giá chung thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt ................................................................................ 60 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt ................................................................ 61 2.6. Đánh giá chung về hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi và quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt ................................ 62 2.6.1. Mặt mạnh............................................................................................... 62 2.6.2. Mặt yếu .................................................................................................. 63 2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế .......................................................... 64 v 2.6.4. Bài học kinh nghiệm .............................................................................. 64 Kết luận chƣơng 2 ......................................................................................... 65 CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ LIÊN VIỆT, TỈNH HÀ GIANG ........................................................................................................... 66 3.1. Các định hướng và nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................... 66 3.1.1. Định hướng phát triển giáo dục của trường THCS Liên Việt .............. 66 3.1.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ........................................................ 67 3.2. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS Liên Việt, huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang...................................................... 69 3.2.1. Xây dựng kế hoạch dài hạn cho bồi dưỡng học sinh giỏi của Nhà trường .............................................................................................................. 69 3.2.2. Nâng cao nhận thức đối với đội ngũ, học sinh và cha mẹ các em về tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở bậc THCS...................... 71 3.2.3. Đầu tư thoả đáng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động bồi dưỡng HSG ...................................................................................................... 73 3.2.4. Tăng cường phối hợp các lực lượng giáo dục khi tổ chức các hoạt động giáo dục của nhà trường, tạo sự đồng thuận trong các hoạt động ................ 75 3.2.5. Lựa chọn và bồi dưỡng giáo viên tham gia bồi dưỡng HSG ................ 78 3.2.6. Cải tiến chế độ, chính sách thi đua khen thưởng và chính sách đãi ngộ đối với GV có công trong BD HSG và HS có thành tích học tập tốt .............. 82 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 84 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ........................ 86 Kết luận chƣơng 3 ......................................................................................... 90 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 92 KÊT LUẬN .................................................................................................... 92 KHUYẾN NGHỊ............................................................................................ 94 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 97 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 100 vi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Số lượng đội ngũ CBQL và GV trường THCS Liên Việt, Hà Giang ............................................................................................................... 43 Bảng 2.2. Cơ cấu đội ngũ CBQL và GV trường THCS Liên Việt, Hà Giang 43 Bảng 2.3. Chất lượng đội ngũ CBQL và GV trường THCS Liên Việt, Hà Giang44 Bảng 2.4. Kết quả giáo dục trường THCS Liên Việt (trong 5 năm gần đây) . 46 Bảng 2.5. Đối tượng khảo sát thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG trường THCS Liên Việt, Hà Giang ................................................................. 47 Bảng 2.6. Thực trạng việc thực hiện mục tiêu bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt................................................................................... 48 Bảng 2.7. Thực trạng việc thực hiện nội dung bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt................................................................................... 49 Bảng 2.8. Thực trạng việc thực hiện phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt................................................................................... 50 Bảng 2.9. Thực trạng việc thực hiện hình thức bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt................................................................................... 51 Bảng 2.10. Thực trạng việc thực hiện hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt................................................................................... 53 Bảng 2.11. Thực trạng nhận thức về quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS Liên Việt …………………………………………………… 54 Bảng 2.12. Thực trạng lập kế hoạch hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS Liên Việt ……………………………………………………………55 Bảng 2.13. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt................................................................................... 57 Bảng 2.14. Thực trạng chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt .............................................................................................. 58 Bảng 2.15. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt................................................................................... 59 vii Bảng 2.16. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng ho ̣c sinh giỏi ở trường THCS Liên Viê ̣t ................................................................................... 60 Bảng 2.17. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt .......................................................... 61 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS Liên Việt ............................................ 86 Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS Liên Việt ............................................ 87 Bảng 3.3. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt .............. 88 viii DANH MỤC CÁC BIỂU Sơ đồ 1.3. Quản lý nhà trường ........................................................................ 26 Biểu đồ 2.1. Thực trạng việc thực hiện hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt................................................................................... 54 Sơ đồ 3.1. Nội dung bồi dưỡng giáo viên ....................................................... 79 Sơ đồ 3.2. Mối quan hệ giữa các biện pháp .................................................... 85 Biểu đồ 3.1. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt 89 ix MỞ ĐẦU 1.Lý do chọn đề tài Giáo dục và đào tạo nước ta đang từng bước phát triển, tạo nền tảng vững chắc cho việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Trong đường lối và chính sách phát triển giáo dục và đào tạo, Đảng ta đã coi “giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu” và khẳng định: muốn tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa thắng lợi, phải phát triển mạnh giáo dục và đào tạo, phát huy “nguồn lực con người” - phát huy yếu tố đóng vai trò then chốt của sự phát triển nhanh và bền vững. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã xác định phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc dân; gắn kết chặt chẽ phát triển nguồn nhân lực với phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ; là một trong ba khâu đột phá của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2020. Giáo dục là biện pháp hữu hiệu nhất nhằm tăng cường sức mạnh cho mỗi quốc gia. Khẳng định tầm quan trọng của sự nghiệp Giáo dục - Đào tạo, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) chỉ rõ: “Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí,phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển đất nước, xây dựng nền văn hoá và con người Việt Nam. Phát triển giáo dục và đào tạo cùng với phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư phát triển”. Để góp phần thực hiện sứ mệnh “Bồi dưỡng nhân tài” đó, ngành giáo dục cần chú trọng nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi ngay từ bậc học phổ thông, các nhà quản lý phải đề ra được những biện pháp quản lý dạy học bồi dưỡng học sinh giỏi để công tác này đạt kết quả cao nhất. Trường Trung học Cơ sở Liên Việt là trường trọng điểm trong khối THCS của huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang. Trường là cơ sở giáo dục có chất lượng cao khối THCS của huyệnXín Mần. Bên cạnh nhiệm vụ giáo dục phổ 1 thông theo bậc học, trường có nhiệm vụ nâng cao chất lượng giáo dục đại trà, bồi dưỡng học sinh giỏi các môn học Văn, Toán, Vật lý, Hóa học, Ngoại ngữ (tiếng Anh), Tin học, Sinh học, Lịch Sử, Địa Lý,... Hằng năm, trường cung cấp phần lớn học sinh dự thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh khối 8, 9 các bộ môn này (khoảng 45% - 50%). Kết quả thi học sinh giỏi cũng là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá, xếp loại trường THCS Liên Việt và là sức mạnh khẳng định vị thế của nhà trường, đồng thời kết quả thi học sinh giỏi các cấp là tiêu chuẩn để nhà trường giữ chuẩn quốc gia, phát huy được vai trò của trường có chất lượng giáo dục cấp độ cao nhất. Chính vì vậy, một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng của người lãnh đạo nhà trường là quản lý dạy học bồi dưỡng học sinh giỏi đạt kết quả cao nhất. Tuy nhiên, công tác quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi của trường hiện nay vẫn chỉ làm theo kinh nghiệm, chưa mang tính khoa học. Việc tìm kiếm được các biện pháp quản lý công tác này một cách chặt chẽ, có hệ thống là vấn đề cấp bách và cần thiết để đáp ứng yêu cầu của xã hội, phù hợp với yêu cầu của đổi mới giáo dục và hội nhập quốc tế. Bản thân tác giả luận văn luôn mong muốn có đóng góp cho hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi của cơ sở mình đang công tác. Vì thế, nếu nghiên cứu thành công đề tài này, có thể tích lũy được những kinh nghiệm quản lý cho bản thân và đưa trường THCS Liên Việt trở thành trường có vị thế cao hơn nữa trong khối các trường THCS của tỉnh Hà Giang. Với các lý do nêu trên, đề tài “Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt, huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang trong bối cảnh hiện nay” được lựa chọn tiến hành nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG trường THCS Liên Việt, huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang; đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS Liên Việt phù hợp với bối cảnh hiện nay nhằm nâng cao chất lượng học sinh nói chung và 2 chất lượng học sinh giỏi của trường nói riêng; từ đó nâng cao thành tích đội tuyển học sinh giỏi các cấp của nhà trường. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS Liên Việt, huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang. 4. Câu hỏi nghiên cứu và Giả thuyết nghiên cứu 4.1. Câu hỏi nghiên cứu Việc lựa chọn và quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi được thực hiện theo quy trình và cấp độ từ học sinh giỏi môn học đến đội tuyển học sinh giỏi từ lớp 6 đến lớp 9 thì liệu có phải là con đường để nâng cao chất lượng học tập và chất lượng đội ngũ giáo viên của Nhà trường? 4.2. Giả thuyết nghiên cứu Hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Liên Việt hiện đang được quan tâm và gặt hái những kết quả đáng khích lệ. Song trước yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, chất lượng bồi dưỡng vẫn chưa đạt như mong muốn. Vì vậy, nếu đề xuất và thực hiện được các biện pháp quản lý phù hợp hơn với đặc điểm và yêu cầu của việc nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường với tư cách là trường THCS trọng điểm thì kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi của nhà trường sẽ được nâng cao. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu, xác định cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS; 5.2. Phân tích, đánh giá thực trạng bồi dưỡng học sinh giỏi và quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS Liên Việt, huyện Xín Mần, Hà Giang; 3 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THCS Liên Việt, huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang trong điều kiện thực tiễn hiện nay. 6. Phạm vi nghiên cứu - Địa bàn nghiên cứu: Đề tài này được thực hiện tại trường THCS Liên Việt, huyện Xín Mần, Hà Giang. - Thời gian nghiên cứu: Đề tài tập trung khảo sát thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG trong 5 năm, từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2014 - 2015 và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi tại trường THCS Liên Việt. Các số liệu được sử dụng trong đề tài về bồi dưỡng học sinh giỏi các cấp chỉ từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2014-2015. - Học sinh giỏi nêu trong đề tài là học sinh giỏi về học lực, HSG môn học trong kỳ thi chọn HSG từng cấp, được lựa chọn và bồi dưỡng kiến thức ngoài các giờ học chính khóa. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu các tài liệu lý luận về quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường… Văn kiện, Nghị quyết của Đảng, các văn bản quy định của Nhà nước, của ngành Giáo dục và Đào tạo và các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát sư phạm Thu thập thông tin qua việc quan sát các hoạt động quản lý của Ban giám hiệu, hoạt động dạy của giáo viên (GV) và hoạt động học của học sinh (HS) học bồi dưỡng học sinh giỏi trường THCS trọng điểm Liên Việt, huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang. - Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia + Phỏng vấn cán bộ lãnh đạo phụ trách quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi 4 trường THCS THCS Liên Việt + Thăm dò bằng phiếu cán bộ giáo viên có kinh nghiệm dạy học bồi dưỡng học sinh giỏi của trường THCS Liên Việt. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Vận dụng những lý luận khoa học quản lý giáo dục để phân tích, đánh giá thực trạng bồi dưỡng HSG và thực trạng quản lý bồi dưỡng HSG ở trường THCS Liên Việt, huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang. Từ đó khái quát hoá, hệ thống hoá và rút ra những kết luận. - Phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình Nghiên cứu một số giáo viên dạy bộ môn văn hóa tại trường hiện đang được xếp loại chuyên môn loại giỏi để tìm hiểu vì sao họ lại dạy tốt và nghiên cứu một số học sinh học tại trường để lý giải nguyên nhân vì sao các em lại có kết quả học tập đạt loại giỏi. 7.3. Nhóm phương pháp xử lý thông tin Sử dụng phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học để thống kê, tổng hợp phân tích và xử lý số liệu thu được từ nhiều nguồn khác nhau giúp cho việc nghiên cứu đạt kết quả cao. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung chính, luận văn được trình bày trong 3 chương: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường trung học cơ sở trong bối cảnh hiện nay; Chƣơng 2: Thực trạng hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường trung học cơ sở Liên Việt, huyện Xín Mần, Hà Giang; Chƣơng 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường trung học cơ sở Liên Việt, huyện Xín Mần, Hà Giang trong bối cảnh hiện nay. 5 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Trên thế giới Trên thế giới, việc phát hiện và bồi dưỡng HSG đã có từ rất lâu và có lịch sử phối hợp nghiên cứu ở các quốc gia. Các nhà quản lý cấp vĩ mô hoặc vi mô đều nhận thức được rằng: con người và trí tuệ là yếu tố quyết định sự phát triển toàn diện của xã hội. Nhận thức được tầm quan trọng của những nhân tài trong sự phát triển của đất nước, ngay từ năm 1922, các nước tiên tiến ở châu Âu đã tiến hành nghiên cứu “Di truyền nhân tài” và tìm ra chỉ số thông minh IQ. Một số nước có trường chuyên tổ chức các kỳ thi HSG, HSNK để bồi dưỡng thành nhân tài phục vụ cho nền khoa học tiên tiến. Trên thế giới có các kỳ thi quốc tế (Olympic) về văn học, vật lý, toán học, hóa học … thu hút hàng ngàn HSG các nước tham dự. Nhiều nước trên thế giới đã tập trung và chăm lo để giáo dục phát triển trước một bước nhằm đón đầu yêu cầu phát triển KT - XH. Tiêu biểu là nước Nhật từ cuối thế kỷ trước đã có nhận thức “Bồi dưỡng một thế hệ thanh niên có đạo đức, có tài năng, có sức sáng tạo để gánh vác trọng trách của thế kỷ XXI chính là vận mệnh của Nhật Bản trong tương lai”. Ở Nhật Bản, trong hệ thống giáo dục không có hệ thống trường lớp năng khiếu để đào tạo, bồi dưỡng tài năng, nhưng nước Nhật lại có một nền giáo dục phát triển, tiên tiến, hiện đại, góp phần quan trọng tạo nên một nước Nhất với nền kinh tế hàng đầu thế giới. Hướng chiến lược giáo dục vào cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật và sự phát triển kinh tế, đã tạo nên “Sự thần kỳ Nhật Bản”. Tuy ở Nhật không có hệ thống trường lớp dành riêng cho năng khiếu, nhưng việc cạnh tranh rất gay gắt qua các kỳ kiểm tra, thi tuyển vào các trường Đại học, buộc 6 học sinh và gia đình phải đầu tư, phải vươn lên, phải phát triển năng khiếu, tài năng. Trong tác phẩm phương Tây, Plato cũng đã nêu lên các hình thức giáo dục đặc biệt cho HSG. Ở châu Âu trong suốt thời Phục hưng, những người có tài năng về nghệ thuật, kiến trúc, văn học... đều được nhà nước và các tổ chức cá nhân bảo trợ, giúp đỡ. Nước Mỹ mãi đến thế kỉ XIX mới chú ý tới vấn đề giáo dục HSG và tài năng. Đầu tiên là hình thức giáo dục linh hoạt tại trường St.Public Schools Louis 1868 cho phép những HSG học chương trình 6 năm trong vòng 4 năm; sau đó lần lượt là các trường Woburn; Elizabeth; Cambridge… Và trong suốt thế kỉ XX, HSG đã trở thành một vấn đề của nước Mỹ với hàng loạt các tổ chức và các trung tâm nghiên cứu, bồi dưỡng HSG ra đời như: Mensa (1946), The American Association for the Gifted (1953), The Department of Education Published National Excelence: A Case for Developing America’s Talent (1993). Năm 2002 có 38 bang của Hoa Kỳ có đạo luật về giáo dục HSG (Gifted & Talented Student Education Act) trong đó 28 bang có thể đáp ứng đầy đủ cho việc giáo dục HSG. Nhà nước có chính sách phát hiện tuyển chọn các loại HSG, học sinh năng khiếu hàng năm với nhiều hình thức: Biểu diễn thi đấu, thi viết, thi diễn thuyết ở từng tiểu bang và trong phạm vi cả nước. Về hình thức đào tạo, bồi dưỡng thì rất phong phú, đa dạng … Tất cả đều theo nguyên tắc giáo dục chuyên biệt, vừa chú trọng đảm bảo kiến thức phổ thông chung, vừa quan tâm tới năng khiếu, sở trường của từng học sinh. Các nước phát triển như Anh, Pháp, Đức, Liên Xô (trước đây) … đã hoàn thành phổ cập giáo dục và từ thế kỷ XIX cũng đã chú ý nhiều đến công tác bồi dưỡng HSG. Thi HSG là một trong các hình thức phát hiện để tuyển chọn bồi dưỡng năng khiếu: Liên bang Xô Viết có bài viết từ những năm 70 rằng: “Theo thống kê, hơn 90% các nhà Toán học Xô Viết đều xuất thân từ thi HSG”. “Nước Đức cũng có hệ thống thi HSG toán được tổ chức chặt chẽ từ 7 cấp cơ sở (trường phổ thông) tới cấp quốc gia. Nước Anh thành lập Viện hàn lâm quốc gia dành cho HSG và tài năng trẻ (The National Academy for Gifted and Talented Youth) [37]; Hiệp hội quốc gia dành cho HSG (The National Association for Gifted Children)[38], vàwebsite hướng dẫn giáo viên dạy cho HSG và học sinh tài năng (Guidance for Teachers in Teaching Gifted and Talented Students)[39]. Từ năm 2001 chính quyềnNew Zealand đã phê chuẩn kế hoạch phát triển chiến lược HSG [40]. CHLB Đức có Hiệp hội dành cho HSG và tài năng Đức (German Society for The Gifted and Talented Child) [35]... Ở phương Đông, một số quốc gia có nền giáo dục chú trọng phát triển HSG, HS tài năng phải kể đến Singapore, Hàn Quốc, Trung Quốc, Việt Nam...Đặc biệt, Singapore có hẳn chương trình giáo dục dành cho học sinh giỏi (Gifted Education Progamme). Ở Trung Quốc, từ đời nhà Đường, những trẻ em có tài đặc biệt được mời đến sân Rồng để học tập và được giáo dục bằng những hình thức đặc biệt. Từ năm 1985, Trung Quốc thừa nhận phải có một chương trình giáo dục đặc biệt dành cho hai loại đối tượng học sinh yếu kém và HSG, trong đó cho phép các HSG có thể học vượt lớp. Giáo dục Phổ thông Hàn Quốc có một chương trình đặc biệt dành cho HSG nhằm giúp chính quyền phát hiện học sinh tài năng từ rất sớm. Năm 1994 có khoảng 57/174 cơ sở giáo dục ở Hàn Quốc tổ chức chương trình đặc biệt dành cho HSG [36]. Một trong 15 mục tiêu ưu tiên của Viện quốc gia nghiên cứu giáo dục và đào tạo Ấn Độ là phát hiện và bồi dưỡng học sinh tài năng... Nhìn chung các nước đều dùng hai thuật ngữ chính là gift (giỏi, có năng khiếu) và talent (tài năng). Có thể nói, hầu như tất cả các nước đều coi trọng vấn đề đào tạo và bồi dưỡng HSG trong chiến lược phát triển chương trình giáo dục phổ thông. Nhiều nước ghi riêng thành một mục dành cho HSG, một số nước coi đó là một dạng của giáo dục đặc biệt hoặc chương trình đặc biệt. Tuy ở mỗi nước 8 có những quy định khác nhau về đào tạo bồi dưỡng HSG, HSNK nhưng phải khẳng đinh rằng, vấn đề bồi dưỡng HSG đã được nhiều quốc gia trên thế giới chú ý, và coi đó là một phần quan trọng trong công tác giáo dục đào tạo của đất nước mình. 1.1.2. Ở Việt Nam Vấn đề bồi dưỡng hiền tài đã được nhiều triều đại ở Việt Nam coi là công việc hàng đầu của đất nước và đúc rút thành kinh nghiệm quý báu: “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”. Để tuyển chọn người hiền tài, từ xa xưa ông cha ta đã xây dựng nhiều hình thức như: Thi Hương, thi Hội, thi Đình, những thi đấu biểu diễn, suy tôn, tiến cử, tự tiến cử, kết hợp với thi cử, với nhiều nội dung, hình thức phong phú. Việc phát hiện, tuyển chọn, bồi dưỡng nhân tài thể hiện rõ từ thời kỳ nhà Lý, qua việc xây dựng trường Quốc Tử Giám – trường bồi dưỡng nhân tài đầu tiên của nước ta từ thời phong kiến còn lưu lại cho đến ngày nay. Sau nhà Lý, các triều đại phong kiến vẫn tiếp tục duy trì, phát triển truyền thống quý trọng người tài, làm phong phú kho tàng văn hóa dân tộc và góp phần làm rạng rỡ đất nước. Nhiều danh nhân văn hóa, các nhà khoa học, các tướng tài kiệt suất, … của dân tộc ta đã được thế giới vinh danh, ngưỡng mộ. Sau khi cách mạng tháng Tám thành công, ngày 20/11/1946, trong bài viết “Tìm người tài đức”, Hồ Chủ Tịch khẳng định: “Nước nhà cần phải kiến thiết, kiến thiết phải có người tài, trong số 20 triệu đồng bào chắc không thiếu gì người có tài, có đức”. Muốn có nhân tài phải “trồng”, phải chăm sóc, bồi dưỡng rất công phu mới mong gặt hái thành công. [25; tr.38-39, tr.99] Kế thừa truyền thống hiếu học, trọng giáo dục, trọng nhân tài của dân tộc Việt Nam, trong nhiều thập kỷ qua, kể cả trong hoàn cảnh hết sức khó khăn của các cuộc kháng chiến chống xâm lược và can thiệp của nước ngoài, nhân dân ta, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng sự nghiệp GD&ĐT, quan tâm đến nhân tố con người và bồi dưỡng người tài. Đặc biệt là những năm gần đây, từ khi có nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII thì vấn đề nâng cao dân trí, 9
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan