Tài liệu Quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các trường cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh quảng ninh theo hướng chuẩn hóa.

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI BỘ LAO ĐỘNG THƢƠNG BINH VÀ XÃ HỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC TỔNG CỤC DẠY NGHỀ TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ NGUYỄN THỊ THẢO QUẢN LÍ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH THEO HƢỚNG CHUẨN HÓA ĐỀ ÁN THÀNH LẬP KHOA SƢ PHẠM DẠY NGHỀ LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN THỊ THẢO QUẢN LÍ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH THEO HƢỚNG CHUẨN HÓA LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số:60 14 01 14 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trần Thị Bích Liễu HÀ NỘI - 2016 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận văn này, tác giả xin chân thành cảm ơn Trƣờng Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội và các thầy giáo, cô giáo đã tận tình giảng dạy, hƣớng dẫn các học viên lớp Cao học - Thạc sĩ Quản lý Giáo dục K14 lớp S-04 trong đó có tác giả. Tác giả xin chân thành cảm ơn lãnh đạo và cán bộ, giáo viênTrƣờng Cao đẳng nghề Than - Khoáng sản Việt Nam, Trƣờng Cao đẳng nghề Xây dựng, Trƣờng Cao đẳng nghề Giao thông cơ điện, Trƣờng Cao đẳng nghề Việt - Hàn Quảng Ninh, các bạn đồng nghiệp đã tận tình hợp tác giúp đỡ để hoàn thành luận văn. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS.Trần Thị Bích Liễu, cô giáo đã tận tình hƣớng dẫn, bổ sung những kiến thức khoa học và phƣơng pháp luận nghiên cứu trong suốt thời gian qua để tác giả hoàn thành luận văn này. Dù bản thân đã hết sức cố gắng, song luận văn không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót. Tác giả rất mong nhận đƣợc sự chỉ dẫn, góp ý kiến của các thầy, cô và các bạn đồng nghiệp. Tác giả xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, Ngày 24 tháng 11 năm 2016 Tác giả Nguyễn Thị Thảo i DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BGH Ban giám hiệu BLĐTBXH Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội CĐN Cao đẳng nghề CNH-HĐH Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá CSDN Cơ sở dạy nghề CSGDNN Cơ sở giáo dục nghề nghiệp CT Chỉ thị ĐH-CĐ Đại học – Cao đẳng ĐNGV Đội ngũ giáo viên ĐT Đào tạo GD-ĐT Giáo dục – Đào tạo GV Giáo viên GVDN Giáo viên dạy nghề HSSV Học sinh - Sinh viên HTGDQD Hệ thống giáo dục quốc dân KTCN Kỹ thuật công nghệ KTXH Kinh tế - Xã hội NCKH Nghiên cứu khoa học NN Ngoại ngữ NNL Nguồn nhân lực QLGD Quản lý giáo dục SC Sơ cấp TCN Trung cấp nghề TH Tin học THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông UBND Uỷ ban nhân dân ii MỤC LỤC Lời cảm ơn ......................................................................................................... i Danh mục chữ viết tắt ....................................................................................... ii Mục lục ............................................................................................................. iii Danh mục bảng................................................................................................. vi Danh mục sơ đồ ,biểu đồ ................................................................................. vii MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THEO HƢỚNG CHUẨN HÓA .................................................................................................. 8 1.1. Tổng quan nghiên cƣ́u vấ n đề .................................................................... 8 1.1.1. Nƣớc ngoài .............................................................................................. 8 1.1.2. Trong nƣớc ............................................................................................ 11 1.2. Những khái niệm cơ bản của đề tài .......................................................... 12 1.2.1. Quản lí phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề ...................................... 12 1.2.2.Quản lí phát triển đội ngũ theo hƣớng chuẩn hóa .................................. 16 1.3. Chuẩn đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề .............................. 18 1.4. Quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng cao đẳng dạy nghề theo hƣớng chuẩn hóa ............................................................................................. 19 1.4.1. Quy hoạch, xây dựng chiến lƣợc phát triển đội ngũ ............................. 20 1.4.2. Tuyển dụng, đảm bảo số lƣợng và cơ cấu ............................................. 21 1.4.3. Đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ đạt chuẩn .................................................. 25 1.4.4. Đánh giá và sử dụng đội ngũ theo chuẩn .............................................. 28 Kết luận chƣơng 1 ........................................................................................... 30 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÍ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN THEO HƢỚNG CHUẨN HOÁ CỦA CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH ........................... 31 iii 2.1. Mục tiêu, nô ̣i dung và phƣơng pháp đánh giá thực trạng công tác quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh theo hƣớng chuẩn hoá ................................................................. 31 2.1.1. Mục tiêu:................................................................................................ 31 2.1.2. Nội dung: ............................................................................................... 31 2.1.3.Các phƣơng pháp đánh giá: .................................................................... 31 2.2. Kế t quả ..................................................................................................... 32 2.2.1. Quá trình phát triển các Trƣờng Cao đẳng nghề ................................... 32 2.2.2. Thƣ̣c trạng cơ sở vâ ̣t chấ t các Trƣờng Cao đẳng nghề.......................... 35 2.2.3. Thƣ̣c tra ̣ng đô ̣i ngũ giáo viên giảng dạy các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh ................................................................................. 37 2.2.3. Thƣ̣c trạng công tác tuyể n sinh và chấ t lƣơ ̣ng đào ta ̣o ......................... 48 2.2.4. Thƣ̣c trạng quản lí phát triể n đô ̣i ngũ giáo viên Trƣờng Cao đẳ ng nghề ......................................................................................................................... 51 2.3. Đánh giá chung về điểm mạnh và hạn chế của công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh 61 2.3.1. Những điểm mạnh ................................................................................. 61 2.3.2. Những điểm hạn chế ............................................................................. 62 2.3.3 Nguyên nhân .......................................................................................... 63 Kết luận chƣơng 2 ........................................................................................... 64 CHƢƠNG 3: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÍ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH THEO HƢỚNG CHUẨN HÓA ............................ 65 3.1. Nguyên tắ c xây dƣ̣ng các biê ̣n pháp ........................................................ 65 3.1.1. Đảm bảo tính đồng bộ: .......................................................................... 65 3.1.2. Đảm bảo tính chuẩn: ............................................................................. 65 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn: ......................................................................... 65 3.2. Đề xuấ t các biê ̣n pháp quản lí phát triể n đô ̣i ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề theo hƣớng chuẩn hóa ............................................................ 65 iv 3.2.1. Biện pháp 1: Triển khai chiến lƣợc giáo dục nghề nghiệp của tỉnh phù hợp với đặc điểm của từng trƣờng cao đẳng nghề. ......................................... 65 3.2.2. Biện pháp 2: Sƣ̉ du ̣ng hơ ̣p lí , tuyể n cho ̣n bổ sung và thu hút giáo viên giỏi ................................................................................................................... 70 3.2.3. Biện pháp 3: Nâng cao chấ t lƣơ ̣ng bồ i dƣỡng đội ngũ giáo viên ......... 75 3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cƣờng công tác kiểm tra, đánh giá chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên ..................................................................... 77 3.2.5. Biện pháp 5: Đầu tƣ mới trang thiết bị dạy học .................................... 79 3.2.6. Biện pháp 6: Xây dựng chế độ chính sách ƣu đãi nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đội ngũ giáo viên yên tâm giảng dạy ................................ 82 3.3. Mối quan hệ của các biện pháp ............................................................... 82 3.4. Trƣng cầu ý kiến về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh theo hƣớng chuẩn hóa ............................................................................ 83 Kết luận chƣơng 3 ........................................................................................... 88 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 89 1. Kết luận ....................................................................................................... 89 2. Khuyến nghị ................................................................................................ 90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 92 PHỤ LỤC ....................................................................................................... 94 v DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Số lƣợng cơ sở dạy nghề của tỉnh Quảng Ninh ........................................33 Bảng 2.2: Cơ sở vật chất hiện có của các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh ...............................................................................................................36 Bảng 2.3: Số lƣợng cán bộ công nhân viên hiện có của các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh ....................................................................................38 Bảng 2.4: Quy đổi số lƣợng HSSV trên một giáo viên .............................................38 Bảng 2.5: Trình độ chuyên môn, sƣ phạm của đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề tỉnh Quảng Ninh ......................................................................................39 Bảng 2.6: Trình độ tin học, ngoại ngữ của đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề tỉnh Quảng Ninh ...............................................................................................41 Bảng 2.7: Kết quả đánh giá mức độ đạt chuẩn của đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh ...........................................................44 Bảng 2.7: Kết quả tuyển sinh của các Trƣờng Cao đẳng nghềtrên địa bàn tỉnh Quảng Ninh năm 2015 ..............................................................................................48 Bảng 2.8: Kết quả điều tra chất lƣợng đào tạo nghề của các Trƣờng Cao đẳng nghề tỉnh Quảng Ninh ........................................................................................................50 Bảng 2.9: Ý kiến của 04 lãnh đạo Trƣờng Cao đẳng nghề về quản lí phát triển ......52 đội ngũ giáo viên dạy nghề hiện nay của các Trƣờng Cao đẳng nghề ......................52 Bảng 2.10: Số liê ̣u điều tra về đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên trong giai đoạn 2012-2015..................................................................................................................55 vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1. Các hoạt động quản lí đối với việc đào tạo giáo viên dạy nghề ................9 Sơ đồ 1.2. Vai trò mới và nhƣ̃ng năng lƣ̣c mới của giáo viên da ̣y nghề . ..................10 Biểu đồ 2.1. Thực trạng trình độ chuyên môn của đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề tỉnh Quảng Ninh ......................................................................................40 Biểu đồ 2.2: Thực trạng trình độ sƣ phạm của đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề tỉnh Quảng Ninh ......................................................................................41 Biểu đồ 2.3: Thực trạng trình độ ngoại ngữ của đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề tỉnh Quảng Ninh ......................................................................................42 Biểu đồ 2.4: Thực trạng trình độ tin học của đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề tỉnh Quảng Ninh ...............................................................................................42 Biểu đồ 2.5: Ý kiến của GVDN về những nội dung đào tạo, bồi dƣỡng cho giáo viên dạy nghề đã thực hiện trong 4 năm từ năm 2012-2015 .......................................59 Biểu đồ 3.1: Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết của cán bộ quản lí ...................84 Biểu đồ 3.2: Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết của đội ngũ giáo viên .............84 Biểu đồ 3.3: Kết quả khảo nghiệm về tính khả thi của của cán bộ quản lí ...............85 Biểu đồ 3.4: Kết quả khảo nghiệm về tính khả thi của đội ngũ giáo viên ................86 vii MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Phát triển đội ngũ cán bộ quản lí giáo dục và giáo viên theo hƣớng chuẩn hóa là một trong những vấn đề cấp thiết đƣợc Đảng và Nhà nƣớc đặc biệt quan tâm . Đảng Cộng sản Việt Nam khoá IX (2001) Nghị quyết Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam khóa IX về phƣơng hƣớng nhiệm vụ cơ bản của giáo dục đào tạo khẳng định: “Chuẩn hóa đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục về chất lƣợng chính trị, phẩm chất đạo đức và trình độ nghề nghiệp”. Đảng Cộng sản Việt Nam khoá XI (2011). Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định: “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hƣớng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt”. Đội ngũ giáo viên là lực lƣợng cốt lõi của sự nghiệp phát triển giáo dục và đào tạo, là nhân tố quan trọng nhất việc nâng cao chất lƣợng giáo dục, biến mục tiêu phát triển giáo dục của Đảng và Nhà nƣớc thành hiện thực. Do vậy muốn phát triển giáo dục - đào tạo, điều quan trọng trƣớc tiên là phải chăm lo xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên. Trong điều 15 của Luật Giáo dục năm 2005 cũng đã ghi rõ:Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lƣợng giáo dục. Vì vậy, phát triển đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ cấp thiết của ngành giáo dục và của tất cả các nhà trƣờng nói chung và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp nói riêng. Trong các Trƣờng Cao đẳng nghề, việc phát triển đội ngũ giáo viên đủ về số lƣợng, đảm bảo chất lƣợng, đồng bộ về cơ cấu phù hợp theo hƣớng chuẩn hoá, các tiêu chí nghề nghiệp của giáo viên, giảng viên dạy nghề đƣợc quy định tại Thông tƣ số 30/2010/TT- BLĐTBXH ngày 29 tháng 9 năm 2010 của Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội. Thông tƣ này cho rằ ng bồi dƣỡng bản lĩnh chính trị, đạo đức và lƣơng tâm nghề nghiệp, tác phong công nghiệp là một biện pháp quan trọng hàng đầu để nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo. Công tác đào tạo nghề đang đứng trƣớc những thách thức khó khăn bởi đất nƣớc đang ngày càng đòi hỏi cả về số lƣợng và chất lƣợng cao của nguồn nhân lực lao động đƣợc qua đào tạo nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh chóng của nền kinh tế, yêu cầu của quá trình hội nhập và sự phát triển nhanh chóng của khoa học kỹ thuật. Hiện nay việc đào tạo nghề vẫn chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu phát triển của doanh nghiệp. Vì vậy, trong những năm tới, vấn đề đào tạo nghề đạt đẳng cấp quốc tế, công nhân có tay nghề cao có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình phát triển sản xuất của các doanh nghiệp. 1 Quản lí giáo dục là khâu then chốt đảm bảo sự thành công của phát triển giáo dục. Thông qua quản lí giáo dục, việc thực hiện mục tiêu đào tạo, các chủ trƣơng chính sách giáo dục, nâng cao hiệu quả đầu tƣ, nâng cao chất lƣợng giáo dục… mới đƣợc triển khai có hiệu quả. Quản lí phát triển đội ngũ giáo viên ở các trƣờng dạy nghề nói riêng là khâu đột phá để nâng cao chất lƣợng đội ngũ, nâng cao chất lƣợng đào tạo và thực hiện mục tiêu giáo dục đề ra đố i với các trƣờng da ̣y nghề . Quản lí giáo dục là vấn đề lớn với nhiều khó khăn phức tạp. Quản lí giáo dục phải coi quản lí Nhà trƣờng là nút bấm và quản lí nhà trƣờng phải lấy việc quản lí đội ngũ giáo viên là khâu đột phá để nâng cao chất lƣợng đội ngũ, nâng cao chất lƣợng đào tạo và thực hiện mục tiêu giáo dục đề ra. Theo quy hoạch phát triển nguồn nhân lực của tỉnh thì đến năm 2020 các cơ sở dạy nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh không chỉ đáp ứng đủ nhu cầu đào tạo của ngƣời học mà còn đáp ứng đủ cho thị trƣờng lao động cả về chất lƣợng lẫn số lƣợng lao động. Cụ thể các cơ sở dạy nghề cần đào tạo khoảng 207.300 lƣợt học sinh, sinh viên; trong đó bao gồm cả đào tạo lao động mới, đào tạo lại và bồi dƣỡng cho trình độ sơ cấp nghề là hơn 45.000 lƣợt, dạy nghề dƣới 3 tháng 20.000 lƣợt; trung cấp nghề khoảng 136.600 lƣợt; và cao đẳng nghề gần 5.700 lƣợt. Trong những năm qua, công tác đào tạo nghề của tỉnh Quảng Ninh đã đạt đƣợc kết quả bƣớc đầu, đáp ứng đƣợc một phần nhu cầu về nguồn nhân lực có tay nghề phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tổng số giáo viên dạy nghề cơ hữu và tham gia dạy nghề năm 2015 của các cơ sở dạy nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh là 1.468 giáo viên, trong đó số giáo viên cơ hữu là 841 giáo viên (chiếm 57,3%). Nhìn chung, các cơ sở dạy nghề đã quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên, nâng cao trình độ và bồi dƣỡng công nghệ mới cũng nhƣ nghiệp vụ sƣ phạm, do đó số lƣợt giáo viên đƣợc đào tạo bồi dƣỡng nâng cao trình độ, bồi dƣỡng về công nghệ mới và nghiệp vụ sƣ phạm tăng cao. Năm 2015, có 1.379 lƣợt giáo viên đƣợc đào tạo bồi dƣỡng. Các cơ sở dạy nghề đã quan tâm cử 170 giáo viên đi đào tạo sau đại học, trong đó có 42 nghiên cứu sinh. Công tác bồi dƣỡng nghiệp vụ sƣ phạm theo chuyên đề cũng đƣợc quan tâm với 601 lƣợt giáo viên đƣợc bồi dƣỡng; đã cử 125 giáo viên đi bồi dƣỡng kỹ năng nghề trong nƣớc. Giáo viên đƣợc chú trọng bồi dƣỡng về đổi mới phƣơng pháp giảng dạy, lấy ngƣời học làm trung tâm, dạy nghề theo phƣơng pháp tích hợp. Tuy nhiên bên cạnh thành tựu đạt đƣợc, vẫn còn những hạn chế nhƣ: Chất lƣợng bồi dƣỡng một số lớp chƣa mang lại hiệu quả cao. Công tác quản lí và xây dựng chế độ chính sách cho giáo viên còn 2 chƣa đƣợc chú trọng, số lƣợng giáo viên dạy nghề phát triển mới chỉ đạt 79 % mục tiêu của Chiến lƣợc. Số giáo viên dạy nghề chƣa đạt chuẩn kỹ năng nghề chiếm tới 40%, chất lƣợng đào tạo còn thấp, trang thiết bị phục vụ cho học sinh thực hành còn thiếu, chƣa thực hiện đồng bộ các khâu, trình độ chuyên môn của một số cán bộ giáo viên dạy nghề chƣa đáp ứng kịp sự phát triển khoa học kỹ thuật trong đào tạo nghề hiện nay. Đây là những nguyên nhân dẫn đến những yếu kém trong công tác đào tạo nghề làm cho việc đào tạo bồi dƣỡng vừa yếu, vừa thiếu so với yêu cầu thực tế của xã hội và chƣa đạt đƣợc chuẩn hóa đội ngũ giáo viên dạy nghề về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, lối sống; năng lực chuyên môn; năng lực sƣ phạm dạy nghề và năng lực phát triển nghề nghiệp, nghiên cứu khoa học theo Thông tƣ số 30/2010/TT- BLĐTBXH ngày 29 tháng 9 năm 2010 của Bộ LĐTB&XH. Cho nên việc quản lí phát triển đội ngũ giáo viên là một vấn đề có ý nghĩa then chốt đối với sự phát triển của hệ thống đào tạo nghề, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc. ... Xuất phát từ những lý do trên, là ngƣời nghiên cứu quản lí giáo dục, công tác tại Sở Lao động - Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Quảng Ninh, tôi đã lựa chọn đề tài: “Quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các Trường Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh theo hướng chuẩn hóa” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lí giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng công tác quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đề tài đề xuất các biện pháp quản lí nhằm phát triển đội ngũ giáo viên theo hƣớng chuẩn hoá để từ đó nâng cao số lƣợng, chất lƣợng và góp phần nâng cao tỷ lệ đào tạo lao động có trình độ kỹ thuật, gắn công tác đào tạo nghề với nhu cầu sử dụng lao động của các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh theo hƣớng chuẩn hóa. 4. Phạm vi nghiên cứu 3 4.1 Nội dung Đề tài nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh từ năm 2012 đến nay và đề xuất các biện pháp quản lí phát triển theo hƣớng chuẩn hóa phục vụ công tác quản lí của Hiệu trƣởng các Trƣờng Cao đẳng nghề. 4.2 Khách thể và địa bàn khảo sát Đề tài khảo sát 04 trƣờng cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, trong đó khảo sát 04 lãnh đạo; 30 giáo viên. 5. Câu hỏi nghiên cứu - Những ƣu điểm, hạn chế trong quản lí phát triển đội ngũ giáo viên Trƣờng Cao đẳng nghề? - Cần những biện pháp gì để quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề đáp ứng theo hƣớng chuẩn hóa? 6. Giả thuyết nghiên cứu Quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề theo hƣớng chuẩn hoá ở Quảng Ninh hiện nay đang còn nhiều bất cập. Nếu có các biện pháp quản lí đội ngũ này theo hƣớng chuẩn hoá nhƣ sử dụng các tiêu chí chuẩn hoá để tuyển chọn, đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên và đánh giá năng lực phẩm chất của họ cũng nhƣ tạo điều kiện hỗ trợ giáo viên thực hiện tốt công tác giảng dạy thì sẽ chuẩn hoá đƣợc đội ngũ giáo viên và nhờ đó nâng cao chất lƣợng đào tạo nguồn nhân lực có tay nghề cao của tỉnh Quảng Ninh đáp ứng các yêu cầu phát triển và hội nhập của đất nƣớc. 7. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩ n. - Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh theo chuẩn. - Đề xuất các biện pháp quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh theo chuẩn. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu 8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Nghiên cứu, phân tích, tổng quan các tài liệu, bài nghiên cứu, các sách báo, ấn phẩm về quản lí phát triển đội ngũ giáo viên theo hƣớng chuẩn hoá trong các Trƣờng Cao đẳng nghề và củ Sở Lao động – Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Quảng Ninh. 4 - Nghiên cứu các văn bản, Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nƣớc, Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội; Bộ Giáo dục & Đào tạo về quản lí phát triển đội ngũ giáo viên theo hƣớng chuẩn hoá. - Nghiên cứu chủ trƣơng chính sách của Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội, Tổng cục dạy nghề về quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề theo hƣớng chuẩn hoá. 8.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực trạng 8.2.1. Điều tra 8.2.1.1. Mục tiêu: Làm rõ thực trạng nhận thức, công tác quản lí phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo hƣớng chuẩn hoá của Ban lãnh đạo, giáo viên, học sinh, sinh viên các Trƣờng cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. 8.2.1.2. Nội dung phiếu hỏi - Nhận thức của cán bộ lãnh đạo trƣờng, giáo viên và học sinh, sinhviên của các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh về phẩm chất, năng lực của đội ngũ giáo viên theo hƣớng chuẩn hoá. - Thực trạng các biện pháp quản lí, phát triển độingũ giáo viên, thƣ̣c tra ̣ng tuyể n du ̣ng, sƣ̉ du ̣ng đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. - Thực trạng về công tác đào tạo, bồi dƣỡng, đánh giá kĩ năng nghề của đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. - Thƣ̣c tra ̣ng đánh giá đô ̣i ngũ giáo viên theo chuẩ n. 8.2.1.3. Đối tượng điều tra 04 lãnh đạo Trƣờng Cao đẳng nghề; 30 giáo viên. 8.2.1.4. Xử lí kết quả Sử dụng phần mềm SPSS để tổng hợp thông tin, tính tỉ lệ phần trăm các câu trả lời và phân tích kết quả. 8.2.2. Phỏng vấn 8.2.2.1. Mục tiêu: Làm rõ hơn nguyên nhân thành công hay hạn chế của các biện pháp quản lí, phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh theo hƣớng chuẩn hoá. 5 8.2.2.2. Nội dung phỏng vấn - Vì sao hằng năm đội ngũ giáo viên đƣợc bồi dƣỡng về phẩm chất và năng lực nhƣng lại không đem lại hiệu quả cao? - Vì sao một số doanh nghiệp nƣớc ngoài tại Việt Nam ít tuyển dụng số học sinh, sinh viên đã qua đào nghề của nƣớc ta mà chỉ tuyển dụng số lao động chƣa qua đào tạo? - Những biện pháp quản lí, phát triển đội ngũ giáo viên mà nhà trƣờng đã sử dụng có tác dụng nhất và lí do? - Những biện pháp quản lí, phát triển đội ngũ giáo viên mà nhà trƣờng đã sử dụng ít hiệu quả nhất và lí do? 8.2.2.3. Đối tượng phỏng vấn 04 cán bộ quản lí, 10 giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. 8.2.2.4. Xử lí kết quả Ghi chép lại ý kiến trả lời để phân tích và đƣa ra minh chứng cho các nhận định về thực trạng quản lí, phát triển độingũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. 8.2.3. Hồi cứu tư liệu: Nghiên cứu các báo cáo của các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh qua các năm để: a) Tìm ra các con số về thực trạng quản lí, phát triển đội ngũ giảng viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh theo hƣớng chuẩn hoá. b) Tìm hiểu các biện pháp mà các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã quản lí, phát triển đội ngũ giảng viên theo hƣớng chuẩn hoá các thành công và hạn chế của các biện pháp. 7.3. Phƣơng pháp chuyên gia: Xin ý kiến chuyên gia đánh giá mức độ khả thi và cần thiết của các biện pháp đề ra. 9. Đóng góp của đề tài Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng cho công tác quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh 10. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn đƣợc trình bày theo 3 chƣơng: 6 Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề theo hƣớng chuẩ n hóa Chƣơng 2: Thực trạng quản lí phát triển đội ngũ giáo viên theo hƣớng chuẩ n hóa của các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh Chƣơng 3: Các biện pháp quản lí phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh theo hƣớng chuẩn hóa 7 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THEO HƢỚNG CHUẨN HÓA 1.1. Tổng quan nghiên cƣ́u vấ n đề 1.1.1. Nước ngoài Để phát triển nền kinh tế của mỗi quốc gia, khu vực, châu lục…những thế kỷ qua, châu Âu và châu Mỹ đã đi trƣớc và sau đó là một số nƣớc châu Á nhƣ: Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore.. đã đầu tƣ phát triển toàn diện và lấy GD&ĐT làm chủ đạo. Từ đó sự đầu tƣ nghiên cứu cho GD&ĐT trong đó có dạy nghề đƣợc chú trọng thoả đáng. Hệ thống trƣờng dạy nghề ở các nƣớc này đã thực sự làm tốt nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực có tay nghề cao, phục vụ cho công nghiệp trong nƣớc và xuất khẩu lao động. Tiêu biểu nhƣ Cộng hoà liên bang Đức, Cộng hoà Pháp, Vƣơng quốc Anh, Mỹ… Nhƣ̃ng quố c gia này rất quan tâm đến đội ngũ giáo viên, coi đó là chiếc máy chủ trong hệ thống dạy nghề.Ở Châu Á có Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore.. là những nƣớc quan tâm đến phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề hơn cả. Các nƣớc này có hệ thống các cơ sở dạy nghề đa dạng: Trƣờng công lập, trƣờng tƣ thục, trƣờng dạy nghề trong các doanh nghiệp…Do đó giáo viên dạy nghề thực sự là những ngƣời có tay nghề cao, kỹ năng nghề tốt, vừa giảng dạy vừa tham gia vào quá trình sản xuất. Chính vì vậy ngƣời học nghề khi tốt nghiệp ra trƣờng đã trở thành ngƣời công nhân đáp ứng nhu cầu sử dụng của doanh nghiệp. Raja Roy Singh (1994, tr.12) nhà giáo nổi tiếng ở Ấn Độ khi ông nói đến tầm quan trọng của đội ngũ giáo viên nhấ n ma ̣nh:“Giáo viên giữ vai trò quyết định trong quá trình giáo dục và đặc biệt trong việc định hƣớng lại giáo dục”. Những công nghệ thành đạt nói chính xác hơn là những công nghệ thông tin (giáo dục từ xa chẳng hạn) sử dụng trình độ nghề nghiệp và phong cách của những giáo viên giỏi nhất. Trong quá trình dạy học, giáo viên không chỉ là những ngƣời truyền thụ những phần tri thức rời rạc mà họ là những ngƣời giúp ngƣời học phát triển các hệ thống kiế n thƣ́c và ki ̃ năng. Giáo viên cũng đồng thời là những ngƣời hƣớng dẫn, ngƣời cố vấncủa ngƣời học. Giáo viên do đó không phải là ngƣời chuyên về một ngành hẹp mà là cán bộ tri thức ngƣời học suốt đời. Trong công cuộc hoàn thiện quá trình dạy học, ngƣời dạy ngƣời học là những ngƣời bạn cùng làm việc, cùng nhau tìm hiểu và khám phá” Raja Roy Singh (1994). Đã có nhiều nhà nghiên cứu , học giả, nhà khoa học thƣ̣c hiê ̣n các nghiên cƣ́u về dạy nghề . Các nghiên cứu của Förster, Brückner, AndTroitschanskaia (2015) chỉ 8 ra tầ m quan tro ̣ng của viê ̣c phát triể n các năng lƣ̣c da ̣y nghề cho đô ̣i ngũ giáo viên dạy nghề và đề xuất mô hình để đào tạo đội ngũ giáo viên này, đó là căn cƣ́ trên năng lƣ̣c mà ngƣời ho ̣c nghề cầ n có để có thể thành công t rong công viê ̣c để đào ta ̣o giáo viên năng lƣ̣c giảng da ̣y nghề tƣơng ƣ́ng cho giáo viên. Giáo viên dạy nghề cần có kiến thức và kĩ năng dạy học phát triển năng lực nghề nghiệp cho sinh viên . Nhiề u chƣơng trình da ̣y nghề của các trƣ ờng nghề ở hầu hết các nƣớc , đă ̣c biê ̣t là ở Châu Âu đã chuyể n sang chƣơng trin ̀ h đào ta ̣o năng lƣ̣c nghề . Graham(1997) bàn về tầ m quan tro ̣ng của giáo viên dạy nghề trong việc quyết định chất lƣợng của các trƣờng nghề trong mố i quan hê ̣ với sƣ̣ thay đổ i của các nề n kinh tế ở Châu Âu bƣớc sang thế kỉ 21 đã đề xuấ t khung chƣơng trình đào ta ̣o nghề theo chuẩ n cho giáo viên các trƣờng nghề ở Châu Âu. Tác giả đã chỉ ra cụ thể những công việc của giáo viên, của nhà quản lí và vai trò của các doanh nhân trong việc phối hợp đào tạo nghề cho học sinh, sinh viên và trong viê ̣c nâng cao tay nghề cho giáo viên dạy nghề . Các hoạt động quản lí này bao gồm việc xây dựng chính sách , điề u hành, thiế t lâ ̣p chuẩ n đào ta ̣o, quản lí, kiể m đinh ̣ và đánh giá , tạo mạng lƣới hợp tác giữa doanh nghiệp và nhà trƣờng nhƣ trong sơ đồ dƣới đây. Sơ đồ 1.1. Các hoạt động quản lí đối với việc đào tạo giáo viên dạy nghề Các năng lực nghề cụ thể của GV dạy nghề đƣơ ̣c xác đinh ̣ trong khung nghề nghiê ̣p GV dạy nghề gồ m : Nhâ ̣n biế t và có các kĩ năng dạy học mới để đáp ƣ́ ng sƣ̣ 9 thay đổ i của tổ chƣ́c , của các thị trƣờng lao động , nhâ ̣n biế t và có các kĩ năng dạy học mới để đáp ƣ́ng yêu cầ u của các nhóm học viên là những khách hàng mới , đáp ứng sự thay đổ i cách ho ̣c của ho ̣c viên , thay đổ i trong văn hóa giao tiế p và các ƣu tiên chiń h tri,̣ các cải cách, sƣ̣ phát triể n của khoa ho ̣c ki ̃ thuâ ̣t (Sơ đồ 1.2) Sơ đồ 1.2. Vai trò mới và những năng lực mới của giáo viên dạy nghề. Nhìn chung đội ngũ giáo viên dạy nghề ở các nƣớc có nền dạy nghề phát triển đƣợc đào tạo ngay từ khi còn là sinh viên các trƣờng sƣ phạm dạy nghề. Trong bố i cảnh đổ i mới của các nề n kinh tế , của các thị trƣờng lao động , giáo viên các trƣờng nghề cầ n có nhƣ̃ng năng lƣ̣c mới . Các nhà nghiên cƣ́u đã chỉ ra để quản lí hoạt động đào tạo nghề cần bao gồm tất cả các công việc nhƣ xây dựng chính sách , điề u hành , thiế t lâ ̣p chuẩ n đào ta ̣o , quản lí , kiể m đinh ̣ và đánh giá , tạo mạng lƣới hơ ̣p tác giƣ̃a doa nh nghiê ̣p và nhà trƣờng . Đây là nhƣ̃ng nô ̣i dung cũng đã đƣơ ̣c thƣ̣c hiê ̣n ở Viê ̣t Nam nhƣng viê ̣c triể n khai đế n tâ ̣n các cơ sở da ̣y nghề thì còn nhiề u ha ̣n chế . 10 1.1.2. Trong nước Trƣớc những yêu cầu mới của sự phát triển GD, phát triển đất nƣớc trong thời kỳ CNH – HĐH, Chỉ thị 40 đã đề ra những nhiệm vụ cụ thể nhằm xây dựng và kiện toàn toàn diện đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lí ngang tầm với yêu cầu phát triển của sự nghiệp giáo dục. Nhiều nhà giáo dục, nhà tâm lý học đã bàn về vấn đề quản lí đội ngũ giáo viên, giáo viên ở các trƣờng học, đã có không ít công trình nghiên cứu về vấn đề này đã đƣợc công bố, trong đó có các luận văn thạc sỹ thuộc chuyên ngành Quản lí giáo dục (QLGD) đã đề cập đến vấn đề này: +“Quản lí phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng Cao đẳng nghề đáp ứng nhu cầu đào tạo nhân lực vùng đồng bằng sông Cửu Long” của tác giả Nguyễn Mỹ Loan (Luận án tiến sĩ khoa học giáo dục, 2014). Luận án tiến sĩ nghiên cứu công tác quản lí phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng nhu cầu đào tạo nhân lực các trƣờng Cao đẳng nghề vùng đồng bằng sông Cửu Long, là vùng kinh tế trọng điểm (đƣợc Thủ tƣớng Chính phủ phê duyệt tại quyết định số 492/QĐ-TTg ngày 16/4/2009). + “Một số biện pháp quản lí đội ngũ giáo viên Trƣờng Cao đẳng Giao thông vận tải 3” của tác giả Phạm Kiều Mai (Luận văn thạc sỹ khoa học giáo dục, 2003). Luận văn nghiên cứu thực trạng về công tác quản lí đội ngũ giáo viên Trƣờng Cao đẳng Giao thông vận tải 3, đánh giá những mặt đƣợc và hạn chế để đƣa ra các biện pháp quản lí hiệu quả hơn. + “Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng trung cấp nghề trên địa bàn thành phố Đà Nẵng theo hƣớng chuẩn hóa”của tác giả Lê Thị Lƣơng (Luận văn thạc sỹ Quản lí giáo dục, 2012). Luận văn đánh giá thực trạng công tác phát triển đội ngũ giáo viên ở các trƣờng trung cấp nghề trên địa bàn thành phố Đà Nẵng và đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các Trƣờng Trung cấp nghề trên địa bàn thành phố Đà Nẵng theo hƣớng chuẩn hóa. Bên ca ̣nh các luâ ̣n văn, luận án có tính chuyên sâu này , nhiề u bài viế t nghiên cƣ́u cũng đề câ ̣p đế n thƣ̣c tra ̣ng phát triể n đô ̣i ngũ giáo viên dạy nghề và đề xuất các biê ̣n pháp quản lí để nâng cao chấ t lƣơ ̣ng đô ̣i ngũ này . Trong bài viế t “Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề góp phần đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam” tác giả Phạm Xuân Thu (2016) cho biế t, số lƣơ ̣ng giáo viên dạy nghề đã tăng gấ p 4 lầ n so với năm 2010 và chất lƣợng cũng đƣợc nâng cao về chuẩn trình độ đào tạo, kỹ năng nghề và năng lực sƣ phạm: 85% giảng viên cao đẳng nghề, 75% giáo viên trung cấp nghề và 49% giáo viên dạy trong các trung tâm dạy nghề đạt chuẩn trình độ sƣ phạm; khoảng 46,3% số giáo viên dạy tích hợp đƣợc cả lý thuyết và thực 11