Tài liệu Quản lí hoạt động giáo dục thể chất cho học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học cơ sở thị xã phổ yên, tỉnh thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LÊ THÁI ANH QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THỂ CHẤT CHO HỌC SINH THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LÊ THÁI ANH QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THỂ CHẤT CHO HỌC SINH THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN Ngành: Quản lí giáo dục Mã ngành: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ THÙY LINH THÁI NGUYÊN - 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng cá nhân tôi. Các số liệu, kết quả trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chưa từng được công bố trong bất kỳ chương trình nghiên cứu khoa học nào trước đây. Thái Nguyên, ngày tháng 6 năm 2020 Tác giả Lê Thái Anh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn LỜI CẢM ƠN Đề tài “Quản lí hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường THCS thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên” được hoàn thành, với tình cảm và lòng biết ơn sâu sắc, em xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới Khoa Tâm lý giáo dục, Phòng sau đại học trường Đại học sư phạm Thái Nguyên cùng các Thầy giáo, Cô giáo đã tận tình giảng dạy, giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt em xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS.Lê Thùy Linh, người đã tận tình hướng dẫn khoa học, cung cấp cho em những kiến thức lý luận, thực tiễn cùng với những kinh nghiệm quý báu, động viên khích lệ em trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn sự ủng hộ, động viên, giúp đỡ của Ban giám hiệu, các thầy cô giáo các trường THCS trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên đã nhiệt tình cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến và tư vấn khoa học cho tôi trong việc thực hiện luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân, bạn bè đã khích lệ tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Dù đã có nhiều cố gắng trong học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn, song không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế, kính mong các Thầy giáo, Cô giáo, bạn bè đồng nghiệp và những ai quan tâm tới vấn đề nghiên cứu, đóng góp ý kiến để bản luận văn được hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, ngày tháng 6 năm 2020 Tác giả Lê Thái Anh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC .......................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 2 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài ................................................................ 2 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3 8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 4 Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THỂ CHẤT THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ................................................................ 5 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 5 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ...................................................................... 5 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam ...................................................................... 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .............................................................. 9 1.2.1. Quản lý, Quản lí giáo dục .......................................................................... 9 1.2.2. Năng lực................................................................................................... 10 1.2.3. Giáo dục thể chất, hoạt động giáo dục thể chất ....................................... 10 1.2.4. Hoạt động giáo dục thể chất theo hướng tiếp cận năng lực .................... 12 1.3. Một số vấn đề cơ bản về giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh các trường trung học cơ sở ........................................................... 13 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 1.3.1. Cấu trúc của năng lực thể chất của học sinh trung học cơ sở ................. 14 1.3.2. Mục tiêu hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực ................. 13 1.3.4. Phương pháp, hình thức giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ....................................................................................................... 17 1.3.5. Đánh giá kết quả giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực ..................... 21 1.4. Một số vấn đề về quản lý hoạt động giáo dục thể chất cho học sinh ở các trường trung học phổ thông theo tiếp cận năng lực .................................... 23 1.4.1. Mục tiêu quản lý hoạt động giáo dục thể chất cho học sinh ................... 23 1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ................................................................................................. 23 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục thể chất ở trường trung học cơ sở theo hướng tiếp cận năng lực ....................................... 30 1.5.1. Các yếu tố chủ quan................................................................................. 30 1.5.2. Các yếu tố khách quan ............................................................................. 31 Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 32 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THỂ CHẤT THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THCS THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN ....... 33 2.1. Vài nét về địa bàn khảo sát ......................................................................... 33 2.1.1. Tình hình kinh tế - xã hội thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên ................. 33 2.2.2. Chất lượng giáo dục ở thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên ...................... 34 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ....................................................................... 37 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 37 2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 37 2.2.3. Khách thể khảo sát và địa bàn khảo sát ................................................... 37 2.2.4. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 37 2.3. Thực trạng hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường THCS thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên ...................... 38 2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về mục tiêu hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực ............................................................ 38 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 2.3.2. Thực trạng nội dung hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực.............................................................................................................. 41 2.4. Thực trạng nội dung quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường trung học cơ sở thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên ............................................................................................... 48 2.4.1. Thực trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn và hoạt động giảng dạy của giáo viên ..................................................................................... 48 2.4.2. Thực trạng quản lý thực hiện chương trình giáo dục thể chất nội khóa và quản lý tổ chức hoạt động thể thao ngoại khóa ................................... 51 2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh ................................ 53 2.4.4. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất - thiết bị dạy học và các điều kiện phục vụ công tác giáo dục thể chất ............................................................ 55 2.4.5. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục thể chất theo hướng tiếp cận năng lực học sinh .............................................................. 57 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục thể chất ở trường trung học cơ sở theo hướng tiếp cận năng lực ở các trường trung học cơ sở thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên ........................................... 59 Tiểu kết chương 2 .............................................................................................. 65 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THỂ CHẤT THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THCS THỊ XÃ PHỔ YÊN TỈNH THÁI NGUYÊN ........ 66 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................. 66 3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu............................................................................. 66 3.1.2 Đảm bảo tính hệ thống.............................................................................. 66 3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa............................................................................... 67 3.1.4. Đảm bảo tính hiệu quả ............................................................................. 68 3.1.5. Đảm bảo tính khả thi ............................................................................... 68 3.2. Một số biện pháp quản lí hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường THCS ........................................................ 69 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh về giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực ............................................... 69 3.2.2. Đổi mới xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục thể chất nội khóa và ngoại khóa theo tiếp cận năng lực ................................................................ 73 3.2.3. Đổi mới các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học môn giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực học sinh trong nhà trường THCS.............. 77 3.2.4. Chỉ đạo bồi dưỡng thường xuyên cho đội ngũ GV về chuyên môn, nghiệp vụ dạy học thể dục theo tiếp cận năng lực ............................................. 81 3.2.5. Tăng cường các điều kiện cơ sở vật chất đảm bảo cho hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực ............................................................ 84 3.2.6. Đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục thể chất của học sinh trung học cơ sở................................................................................................... 87 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 95 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................... 96 3.4.1. Những vấn đề chung về khảo nghiệm ..................................................... 96 3.4.2. Phân tích kết quả khảo nghiệm ................................................................ 97 Tiểu kết chương 3 ............................................................................................ 100 KẾT LUẬN..................................................................................................... 101 1. Kết luận ........................................................................................................ 101 2. Kiến nghị ..................................................................................................... 103 2.1. Đối với Phòng GD&ĐT thị xã Phổ Yên .................................................. 103 2.2. Đối với các trường THCS thị xã Phổ Yên ................................................ 103 2.3. Đối với giáo viên ...................................................................................... 104 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 105 PHẦN PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBQL Cán bộ quản lí GV Giáo viên GDTC Giáo dục thể chất GD ĐT Giáo dục đào tạo HS Học sinh TDTT Thể dục thể thao Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Kết quả học lực học sinh trung học cơ sở thị xã Phổ Yên năm học 2018 - 2019 ................................................................................. 35 Bảng 2.2. Tổng hợp kết quả thi đấu giải thể dục thể thao của học sinh trung học cơ sở thị xã Phổ Yên năm học 2018 - 2019 ...................... 36 Bảng 2.3. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về mục tiêu hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực ........................................... 39 Bảng 2.4. Đánh giá của cán bộ quản lý, giáo viên về nội dung thực hiện hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực .......................... 41 Bảng 2.5. Đánh giá của cán bộ quản lý, giáo viên về phương pháp giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực ................................................... 43 Bảng 2.6. Đánh giá của cán bộ quản lý, giáo viên về hình thức giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực ................................................................ 45 Bảng 2.7. Thực trạng đánh giá kết quả giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực ............................................................................................. 47 Bảng 2.8. Thực trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn và hoạt động giảng dạy của giáo viên ..................................................................... 49 Bảng 2.9. Thực trạng quản lý thực hiện chương trình giáo dục thể chất nội khóa và quản lý tổ chức hoạt động thể thao ngoại khóa ................... 52 Bảng 2.10. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh ....................... 54 Bảng 2.11. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất - thiết bị dạy học và các điều kiện phục vụ công tác giáo dục thể chất ........................................... 56 Bảng 2.12. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất - thiết bị dạy học và các điều kiện phục vụ công tác giáo dục thể chất ........................................... 58 Bảng 2.13. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục thể chất ở trường THCS theo hướng tiếp cận năng lực.............. 59 Bảng 3.1. Tiêu chí đánh giá hoạt động giáo dục thể chất tiếp cận theo năng lực của học sinh THCS ...................................................................... 90 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn Bảng 3.2. Hình thức đánh giá hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực của học sinh THCS ............................................................. 91 Bảng 3.3. Phiếu tự đánh giá kết quả hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực của học sinh THCS ...................................................... 93 Bảng 3.4. Phiếu tự đánh giá kết quả hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực của học sinh THCS ...................................................... 94 Bảng 3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp ................................. 97 Bảng 3.6. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp .................................... 98 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Môn Giáo dục thể chất góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh, trọng tâm là trang bị cho học sinh kiến thức và kĩ năng chăm sóc sức khoẻ; kiến thức và kĩ năng vận động; hình thành thói quen tập luyện, khả năng lựa chọn môn thể thao phù hợp để luyện tập nâng cao sức khoẻ, phát triển thể lực và tố chất vận động; trên cơ sở đó giúp học sinh có ý thức, trách nhiệm đối với sức khoẻ của bản thân, gia đình và cộng đồng, thích ứng với các điều kiện sống, sống vui vẻ, hoà đồng với mọi người. Nội dung chủ yếu của môn Giáo dục thể chất là rèn luyện kĩ năng vận động và phát triển tố chất thể lực cho học sinh bằng những bài tập thể chất đa dạng như: các bài tập đội hình đội ngũ, các bài tập thể dục, các trò chơi vận động, các môn thể thao và kĩ năng phòng tránh chấn thương trong hoạt động thể dục thể thao. Hoạt động dạy học môn giáo dục thể chất để hình thành và phát triển được các năng lực cho học sinh đòi hỏi giáo viên cần tổ chức thực hiện các nội dung giáo dục thể chất với các hình thức và phương pháp đa dạng để chuyển hóa những kiến thức nhằm hình thành năng lực cho học sinh, trước hết là giúp học sinh biết cách chăm sóc sức khoẻ và vệ sinh thân thể; hình thành thói quen tập luyện nâng cao sức khoẻ, học sinh được lựa chọn nội dung hoạt động thể dục thể thao phù hợp với thể lực của mình và khả năng đáp ứng của nhà trường. Hiện nay, đã có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trung học cơ sở đã được CBQL quan tâm thực hiện thể hiện ở quản lý hoạt động của tổ chuyên môn và hoạt động giảng dạy của giáo viên, quản lý hoạt động học tập của học sinh, quản lý chương trình nội khóa và ngoại khóa. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn tồn tại một số hạn chế như: các hoạt động giáo dục thể chất mới chỉ dừng lại ở một số hoạt động như thể dục giữa giờ, sinh hoạt đoàn đội có nội dung giáo dục thể chất như trò chơi vận động... Nội dung và hình thức tập Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn luyện thể thao ngoại khoá chưa thu hút số lượng lớn học sinh lớn tham gia, hầu hết việc tập luyện của các em mang tính tự phát, cơ sở vật chất, sân bãi, dụng cụ thể dục còn hạn chế... Xuất phát từ đòi hỏi thực tiễn cần phải xây dựng nguồn nhân lực cho xã hội cũng như từ những hạn chế, còn thiếu và yếu trong quản lý về hoạt động giáo dục thể chất ở các trường THCS ở thị xã Phổ Yên, tác giả lựa chọn đề tài: “Quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường THCS thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên" làm đề tài nghiên cứu cho luận văn Thạc sỹ quản lý giáo dục của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực, luận văn đánh giá thực trạng và đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở trường THCS ở thị xã Phổ Yên; qua đó nâng cao hiệu quả giáo dục thể chất và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh THCS thị xã Phổ Yên. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường THCS thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường THCS thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài 4.1. Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường THCS thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. 4.2. Việc khảo sát thực trạng quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh được tiến hành tập trung khảo sát 34 CBQL và 20 tổ trưởng chuyên môn, 18 GV môn giáo dục thể chất đang trực tiếp công tác tại 17 trường THCS ở thị xã Phổ Yên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 5. Giả thuyết khoa học Quản lý hoạt động giáo dục thể chất của các trường THCS trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên đã đạt được những kết quả nhất định, bên cạnh đó vẫn còn bộc lộ những hạn chế và bất cập về công tác quản lý hoạt động học tập của học sinh, quản lý hoạt động tổ chuyên môn và hoạt động giảng dạy của giáo viên, quản lý các điều kiện thực hiện….Nếu xây dựng được các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực khoa học, đồng bộ và phù hợp với điều kiện thực tiễn của giáo dục phổ thông của thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên thì sẽ nâng cao chất lượng giáo dục, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh THCS trên địa bàn. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Xây dựng cơ sở lí luận về quản lý hoạt động giáo dục thể chất ở các trường THCS theo tiếp cận năng lực cho học sinh . 6.2. Khảo sát đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường THCS thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. 6.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường THCS thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa những vấn đề liên quan từ các tài liệu lí luận, văn kiện, chính sách của Đảng, Nhà nước; Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT Thái Nguyên, công trình khoa học có liên quan đến vấn đề nghiên cứu để xây dựng cơ sở lí luận cho đề tài luận văn. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát: Quan sát những hoạt động giáo dục thể chất của học sinh, giáo viên trong nhà trường THCS thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên để thu thập thông tin phục vụ quá trình nghiên cứu đề tài. - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn Chúng tôi xây dựng bảng hỏi xin ý kiến của cán bộ quản lý cấp trường và tổ chuyên môn, của giáo viên bộ môn thể dục, giáo viên chủ nhiệm lớp nhằm thu thông thông tin về thực trạng hoạt động giáo dục thể chất và quản lý hoạt động giáo dục thể chất trong nhà trường THCS. - Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của chuyên gia, những người có trình độ cao, nhiều kinh nghiệm về chuyên ngành, phương pháp sư phạm, năng lực quản lý để tìm kiếm các kết luận thỏa đáng trong việc đánh giá thực trạng và trong việc đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý. - Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn cán bộ quản lý cấp trường và tổ chuyên môn, của giáo viên bộ môn thể dục, giáo viên chủ nhiệm lớp, học sinh nhằm thu thông thông tin về thực trạng hoạt động giáo dục thể chất và quản lý hoạt động giáo dục thể chất trong nhà trường THCS. 7.3. Nhóm phương pháp xử lí kết quả nghiên cứu Dùng phương pháp thống kê toán học để xử lí tổng hợp số liệu sử dụng thống kê mô tả và thống kê suy luận để rút ra kết luận vừa có ý nghĩa định tính, vừa có ý nghĩa định lượng. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục các tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn có 3 chương với nội dung như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường THCS thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường THCS thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh ở các trường THCS thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THỂ CHẤT THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới Nghiên cứu về năng lực, điển hình là công trình khoa học “Hình thành các năng lực sư phạm” của Kuzmina N.V, tác giả đã ch ra các năng lực sư phạm cần có của một người giáo viên, mối quan hệ giữa năng lực chuyên môn và năng lực nghiệp vụ, giữa năng khiếu sư phạm và việc bồi dưỡng năng khiếu sư phạm thành năng lực sư phạm. Trong công trình nghiên cứu này tác giả đã trình bày r ràng các giai đoạn cần tiến hành để bồi dưỡng năng lực sư phạm cho SV trong quá trình đào tạo ở trường sư phạm. Đối với nước Đức, chuẩn đầu ra đối với sinh viên sư phạm tốt nghiệp của Đức bao gồm 4 lĩnh vực với 11 năng lực: Năng lực dạy học - GV là các chuyên gia về dạy và học; Năng lực giáo dục - GV thực thi nhiệm vụ giáo dục của mình; Năng lực đánh giá - GV thực thi nhiệm vụ đánh giá của mình một cách công bằng và có trách nhiệm; Năng lực đổi mới - GV liên tục phát triển tiếp tục các năng lực của mình [5]. Ernesto Cuadra và Juan Manuel Moreno cùng cộng sự (World Bank, 2011) đề xuất bộ năng lực GV, gồm ba nhóm năng lực với 12 năng lực cơ bản: lĩnh vực nghề nghiệp gồm: (1) Phân tích và lí giải kiến thức, văn hóa trong khi thực thi nhiệm vụ, (2) Thực hiện các dự án cá nhân, tập thể về phát triển nghề nghiệp, (3) Rèn luyện tu dưỡng các phẩm chất nghề nghiệp, lĩnh vực dạy học (4) Thiết kế các tình huống trong dạy học, (5) Triển khai các tình huống dạy học nhằm phát triển năng lực cho HS theo yêu cầu chương trình giáo dục, (6) Đánh giá sự tiến bộ của HS theo định hướng hình thành năng lực theo yêu cầu, (7) Lập kế hoạch dạy học và giáo dục HS, (8) Xử lý tình huống đa dạng, (9) Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn Tích hợp ICT trong dạy học và giáo dục, (10) Thuyết trình vấn đề liên quan trong dạy học giáo dục, lĩnh vực trường học (11) Phối hợp, hợp tác các lực lượng giáo dục để hoàn thành mục tiêu giáo dục của nhà trường, (12) Hợp tác phối hợp với đồng nghiệp trong phát triển và đánh giá các năng lực quy định trong chương trình và chú ý nhu cầu của HS. Theo ý kiến của các tác giả thì 12 năng lực cơ bản phải có mặt trong bất kỳ chương trình đào tạo GV nào, với mức độ yêu cầu khác nhau, tùy theo đó là chương trình đào tạo ban đầu, tập sự hoặc phát triển nghề nghiệp liên tục [19]. 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam Các nghiên cứu về giáo dục thể chất Luận án tiến sĩ của tác giả Trịnh Ngọc Trung về Nghiên cứu nội dung môn GDTC cho sinh viên trường Đại học Văn hoá, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá đã chú trọng nghiên cứu tới nhu cầu, thái độ, động cơ tập và các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả công tác Giáo dục thể chất của sinh viên trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa, từ đó tác giả tiến hành thực nghiệm và đánh giá hiệu quả nội dung môn Giáo dục thể chất đã lựa chọn [21]. Tuy nhiên, tác giả chưa nêu được các hình thức, phương pháp GDTC cho sinh viên để thực hiện hiệu quả nội dung môn Giáo dục thể chất đã lựa chọn. Đặng Ngọc Quang trong bài viết Nghiên cứu một số môn thể thao tự chọn trong chương trình giáo dục thể chất cho HS trường trung học phổ thông Mỹ Đức A, thành phố Hà Nội đã đánh giá kết quả lựa chọn môn thể thao tự chọn của học sinh và đi đến kết luận các môn học được đông đảo HS ưa thích luyện tập và lựa chọn tham gia tập luyện tập trung vào là Bóng rổ, Bóng chuyền và Bóng đá; các môn Bóng bàn, Cầu lông và Bóng ném ít được ưa thích và quan tâm hơn. Trong bài viết này tác giả đánh giá qua thực tiễn giảng dạy, công tác GDTC chưa đạt hiệu quả tốt do những nguyên nhân như: tổ chức hoạt động giờ học chính khóa theo chương trình còn bất cập; số lượng học sinh trong một lớp học còn đông; hoạt động ngoại khóa không thường xuyên, số lượng HS tham gia ít...; đặc biệt là môn thể thao tự chọn chưa được quan tâm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn đúng mức, nội dung và hình thức hoạt động chưa phù hợp với sở thích của HS và điều kiện của nhà trường [17]. Tuy nhiên, tác giả chưa nêu được các hình thức, phương pháp GDTC cho HS. Nguyễn Thị Phương Thảo trong bài viết Một số biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy các học phần giáo dục thể chất tại trường Đại học Công đoàn, từ kết quả khảo sát thực trạng tác giả nhận định mức độ hài lòng của sinh viên về chương trình GDTC nhà trường trong thời gian qua chưa thực sự cao, vẫn còn sinh viên chưa hài lòng, do đó đòi hỏi cần có sự nghiên cứu cải tiến chương trình phù hợp với nhu cầu và sở thích của sinh viên. Sinh viên chưa thật sự tích cực rèn luyện thân thể, kết quả cho thấy vẫn còn số lượng rất đông SV thỉnh thoảng mới tập luyện chiếm 47,5% và có 18% sinh viên không tự tập luyện thêm mặc dù học chế theo tín chỉ đòi hỏi khả năng tự học của sinh viên rất cao. Tác giả đề xuất các biện pháp như: Thực hiện tuyên truyền, giáo dục về vai trò và ý nghĩa của Giáo dục thể chất; Cải tiến nội dung của chương trình đào tạo phù hợp với thực tiễn của nhà trường; Tăng cường các hoạt động thể dục thể thao ngoài giờ học; Đầu tư trang bị, bổ sung, nâng cấp, cải tạo cơ sở vật chất, sân bãi, dụng cụ [18]. Vũ Minh Cường trong bài viết Một số biện pháp chuyên môn nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho HS trung học sơ sở từ kết quả ứng dụng các biện pháp chuyên môn đã lựa chọn vào các trường trung học cơ sở đã đi đến kết luận sau 12 tháng thực nghiệm các biện pháp chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng GDTC thuộc 3 khối lớp (6, 7, 8) ở một số trường THCS trên địa bàn Hà Nội, kết quả cho thấy: công tác GDTC nhà trường đã có sự chuyển biến rất tích cực về chất lượng và nhận thức của HS về hoạt động thể thao được tăng lên. Kết quả kiểm tra thể lực HS đã khẳng định hiệu quả của các biện pháp trong hoạt động GDTC của nhà trường. Kết quả rèn luyện thể chất của HS so với tiêu chuẩn rèn luyện thân thể của Bộ GD-ĐT đều đạt ở tất cả các chỉ tiêu, tỉ lệ 86,7% HS có trình độ thể lực xếp loại tốt chiếm đa số [6]. Tuy nhiên, tác giả Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn chưa đề cập đến đổi mới phương pháp, hình thức GDTC cho HS để thực hiện hiệu quả nội dung môn Giáo dục thể chất đã lựa chọn. Các nghiên cứu về quản lý giáo dục thể chất theo hướng tiếp cận năng lực Võ Ngọc Giao (2006) trong công trình Các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn giáo dục thể chất ở trường đại học khoa học xã hội và nhân văn đã đề xuất các biện pháp quản lý như: Xây dựng chương trình thể chất mới theo hướng tự chọn của sinh viên; Tăng cường quản lý hoạt động dạy học; Đổi mới phương pháp dạy học và tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị dạy học cho môn giáo dục thể chất [7]. Nguyễn Văn Bính (2017) trong công trình Quản lý hoạt động giáo dục thể chất cho HS theo định hướng phát triển năng lực ở các trường trung học phổ thông huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên đã đề xuất các biện pháp như: Nâng cao nhận thức cho GV, CBQL về tổ chức hoạt động GDTC cho HS theo hướng tiếp cận năng lực; Bồi dưỡng đội ngũ GV dạy môn thể dục về kỹ năng tổ chức hoạt động ngoại khóa, kỹ năng tổ chức giờ dạy thể dục theo định hướng phát triển năng lực HS; Đổi mới sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn về xây dựng và tổ chức kế hoạch giảng dạy môn thể dục theo định hướng phát triển năng lực cho HS; Đổi mới các hình thức giáo dục thể chất theo định hướng phát triển năng lực cho HS trung học phổ thông; Đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục thể chất cho HS theo định hướng phát triển năng lực; Hoàn thiện các điều kiện phục vụ hoạt động giáo dục thể chất theo định hướng phát triển năng lực cho HS trung học phổ thông [3]. Nguyễn Đức Hậu (2018) trong công trình Quản lý hoạt động giáo dục thể chất cho HS theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học phổ thông tỉnh Phú Thọ đã đưa ra các biện pháp sau: Nâng cao nhận thức cho giáo viên, cán bộ quản lý về tổ chức hoạt động GDTC cho học sinh theo tiếp cận năng lực; Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên dạy môn thể dục về kỹ năng tổ chức các hoạt Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn động ngoại khóa, kỹ năng tổ chức giờ dạy thể dục theo tiếp cận năng lực học sinh; Đổi mới sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn trong xây dựng và tổ chức kế hoạch giảng dạy môn Thể dục theo tiếp cận năng lực cho học sinh; Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục thể chất cho học sinh theo tiếp cận năng lực ở trường trung học phổ thông; Hoàn thiện các điều kiện phục vụ tổ chức hoạt động giáo dục thể chất theo tiếp cận năng lực cho học sinh [10]. 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Quản lý, Quản lí giáo dục - Quản lý: Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Quản lý là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức năng) kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra” [13] hay “Quản lý là quá trình tác động có chủ đích của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức” [13]. Từ những quan điểm nêu trên, theo chúng tôi: Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra. Từ các khái niệm trên, theo chúng tôi, quản lý là một quá trình tác động có chủ định của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý thông qua thực hiện các chức năng quản lý để đưa tổ chức đạt được mục tiêu đã đề ra. - Quản lý giáo dục: Theo Đặng Quốc Bảo: “Quản lý giáo dục nói chung là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành tiến tới mục tiêu đào tạo theo nguyên lý giáo dục” [2]. Phạm Minh Hạc cho rằng “Quản lý giáo dục là quản lý hoạt động dạy và học nhằm đưa nhà trường từ trạng thái này sang trạng thái khác và dần đạt tới mục tiêu giáo dục đã xác định” [8]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn